Y Drafod

BWRN Y BEGERA A'R CASGLU YMA. Br. GOL.- Byddem yn arfer meddwl mai peth hyll iawn oedd begera, ond erbyn heddyw ym- ddengys ei fod yn un o'r pethau mwyaf an- rhydeddus. Mae wedi dod yn faich ar y Wladfa. Rhwng y Groes yma a'r Groes arall, y Fund yma a'r Fund arall, y Fyddin yma a'r Fyddin arall, yr ydym lawer ohon- om bron a methu cael bwyd i'n plant ein hunain tra'r ydym yn anfon ein harian i ben draw'r byd i helpu plant pobl eraill. Da chwi, Wladfawyr anwyl, gwnewch rywbeth yn y Wladfa gyda-'ch arian. Gwnewch rywbeth i'r Wlad sydd wedi eich gwneud chwi. Pam y gadawsom ni yr Hen Wlad ? Onid am fod y Sais yn gwrthod i ni fyw yn deilwng yno ? Gwnewch rywbeth i'r Wladfa, y wlad sydd wedi eich gwneud chwi. "Charity begins at home." Mae yma yn y Wladfa ddigon o Groesau yn galw am help i'w cario, heb fyned i wledydd eraill i chwilio am danynt. Daw y stori a ganlyn i'm cof yn y cysyll- tiad yma. Yr oedd bachgen bach am- ddifad yn yr Hen Wlad, ac wrth gwrs nid oedd modd cael help iddo. Wei, we)," meddai rhyw hen wr call, Rhaid i ni bar- dduo dy wyneb di, a dy anfon di draw i Fryniau Khasia i'r India, ac wedyu mi ed- rychan ar dy ol di, Wnan nhw ddim i ti yma gartref." Ie, ie, peidiwch a myned a'r bara a'r man- teision, o enau eich plant bach eich hunain a'u rhoi i bobl arall ddieithr. Nid nad yw pob achos yn deilwng dweyd yr wyf fod yma yn y Wladfa lawer o achosion llawn mor deilwng, a rhai o honynt yn fwy felly nalr un o'r achosion yr anfonir cymaint o arian i ffwrdd o'r wlad er eu mwyn. Nawr, hai ati, chwi'r bobl sydd a chenycb ddigonedd o arian Gwladfaol, gwnewch rywbeth yn y Wladfa gydalch arian, er mwyn eich plant eich hunain. En nombre de la libertad de la Argentina, I hagamos algo para el pais que tantohahecho I para" nosotros. GWLADFAWR WEDI GWYLLTIO.

TREMYDD A'R CYNGANEDDION. I Br. Goi. Dywed Tremydd nad cyfystyr yw deall y Cyuganeddion a bod yn fardd. Eithaf gwir. Pwy sydd yn dweyd ei fod yn gyfystyr ? Nid dy,,a'r pwnc. Y pwnc yw na all neb honni bod yn fardd i ysgrifennu. barddon- iaeth heb ddeall rheolau barddoniaeth, ac mai rhai o reolau barddoniaeth yw y Cyng- aneddion. Buasai bardd heb fcdru rheolau barddoni fel saer heb fedru rheolau adeiladu. Gall dyti fod yn hycldysg mewn gramadeg heb fod yn llawer o lenor, o bosibl, ond yn sicr ddigon ni all neb fod yn lienor heb fod yn hyddysg mewn gramadeg. Dywed Tremydd nad yw yn cytuno a gwneyd englyn fel prawf o fedr ar y Cyng- aneddion, ond mae arno ef ei. hun yr un muuud eisieu cael pryddest neu awdl yn lie cydnabyddiaeth a rhai o weithiau prif feirdd y genedl. Onid oes reolau i bryddest neu awdl cystal ag i englyn ? Mae rheolau i manwl pryddest mor gaeth a'r Cynganeddion i'r sawl nad yw yn eu medru. Mae Shakes- peare a Milton yn eu mesur diodl yn dilyn rheolausydd mor fanwl a'rGynghaneddGym- reig. Nid peth direol ac anrhefnus yw gwir farddoni, ond celfyddyd hynod o gaeth a manwl, a dyna'r rheswm fod gwir feirddmor brin. Purion peth fyddai i ni geisio deall mater- ion fel hyn yn eu cysylltiadau priodol, cyn ymollwng i draethu gormod o ddoethineb yn eu cylch. Na ffromed y doeth-gall Dremydd. TREMYDD NYMBAR Tw. I I < ——————

Dyffryn y Camwy. I Hanes y Wladfa Gymreig, ei dechreu, ei I datblygiad a'i dyfodol, a thraethiad ami ymgyrch a thaith i baith Patagonia. I Gan LLWYD AP IWAN. [PARHAD.] I MehefitL io, 1887.-Cychwynwyd ynforeu, yr oedd taith hir o'n blaen. Nid oedd yr Indiaid yn gwybod am enw neilldnol ar yr hirdaith hon, ond gelwid hi gan y Cymry yn Hirdaith Ffyrnig, a'r ffynon yn Ffynon yr Allwedd. Etiw yr Indiaid ar y ffynon oedd Kengen, a gelwid hi gan yr Archentwyr yn Dos Pozos a Jagueles, a chan ei bod ar Iwybr y Rio Negro, y mae yn fan arinabyddus. Hanner y ffordd dros yr Hirdaith daethom ar draws yrr o wartheg yrrwyd o Kengan y noson gynt. Dywedodd y gyrrwyr wrthom fod y Br. Bell a Guy wedi dod o hyd iddynt ychydig cyn cyrhaedd Kengan. Gwersyllasom wrth y ffynon a lleffetheir- iwyd y ddau geffyl ollyngwyd ganddynt o Rankeluau, yn y boreu canfyddwyd fod y tri arall wedi dianc. Yr oedd yn falch iawn gennyf glywed hyn, nis gallent o'r herwydd amcanu cyfeirio tua Madryn, a diau fod y ddau yn awr yn ddiogel yn y sefydliad. Maes o law daethom i olwg y dyffryn, a disgynwyd iddo, ac mewn trofa yn agos i geg y Ffos Fawr gwersyilwyd. Yr oedd yn rhy hwyr i fyned ym mhellach y diwrnod hwnnw, a gorweddais ar y ddaear un noson yn rhagor. Y dydd canlynol yr oedd pawb yn ym- wingo yn foreu iawn. Yr oedd y swyddog a'i ddilynwyr yn parotoi i groesi yr afon i'r ochr ddeheuol, a gwersyllu pum' llech yn uwch i fyny yr afon. Aeth Obregon a minnau i lawr y dyffryn i edrych am y Br. Bell, i ddweyd am ein dyfodiad a gwybod beth i wneud a'r anifeil- iaid, y rhai am y foment adawyd o dan ofal Seferino. Arhosais nes gweled yr Indiaid yr ochr draw i'r afon, a phan yn canu ffarwel a Niarnoocod a'i feibion, teimHvn yn brudd nas gallwn roddi gobaith iddynt am ryddid btian, a phan yd gwasgu lIaw yr hen frodor, nis gallai llai sag wylo er ei wroldeb. Yr oedd yn deall yn ddiau ei fod yn cael ei wahanu oddiwrth y rhai oedd yn cydym- deimlo ag ef ac yn ei ddeall o ran ei yspryd. Arhosodd ar ei geffyl o fy mlaen am funud fel pe am siarad, ond daeth y milwyr oddi- cefh a gorchmynwyd ef fyned ym mlaen, ac yn ei flaen yr aeth heb ddweyd yr un gair wrthyf, gan lapio ei quillango am ei ys- gwyddau, ymguddiai yng nghysgodion hon rhag trem oerllyd y ddynoliaeth oedd yn awr ar ei warthaf. Yr oedd y merched er eu caethiwed yn fwy hapus na'r dynion, ac oddigerth dwy yn cymodi a'r Iwc. Yr oedd y plant wrth gwrs yn methu sylweddoli pethau ac yn hollol hapus. Derfydd aur a derfydd arian, Derfydd inelfed, derfydd sidan Derfydd pob dilledyn helaeth, Eto er hyn ni dderfydd hiraeth. Dod dy law od wyd yn coelio Dan fy mron, a gwylia 'mriwo Ti gei glywed, os gwrandewi, Swn y galon fach yn torri. Anwyl yw gan adar byd Eu rhyddid hyd y coedydd, Anwyl yw gan faban laeth Ei famaeth odiaeth ddedwydd, Ond ni ddywedwn yn fy myw Mor anwyl oedd fy mroydd. Hen Bennillion. (Pw barhau.) tAt

Gleanings. They call it a bumper wheat crop in the U. S. A. this year, because of the "bump" it will give the Kaiser. A peace by understanding would be all right, if Germany could only be made to understand. The Allies are not fighting the German people, but the thing- is that they have a curious way of getting between us and the Hohenzolleriis,- It will be noticed that while explaining that the defeat on the Piave was due to the rain, Austria none the less fires the generals who let it rain The Allies are trying to make the world safe for decent people to live in-and Ireland is trying to make it safe for Ger- mans.- Germany has built three new bridges across the Rhine. Do coming events cast their shadows behind.? General Otto von Below is assigned to look after the Austrian generals, who can now unite cordially in singing, "Man wants but little Herr Below, Nor wants that little long- In Germany the only place where they can find rubber now is in the dictionary. The Kaiser admits the war is not yet won, that seems to make it unanimous. Finland begging America for food! to feed the dachshund under the table.— .The harder the Hun hits, The worse he hurts his fist. If those Austrians have any regard for that last dreadnought they have left, they'd better sink it in some place where they know they'll be able to find it after the war is over. The most important war-aim of our boys is to shoot straight toward a Hun. When the Kaiser gets what is coming to him he will not need to sign the receipt. The Red Cross advirtises that they "want women to mend," But most women don't need mending; they're all right as they are. Germany will never come into the society of free nations until it has something to celebrate, like the fall of the Bastile or the Declaration of Independence. W. H. H.