Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
12 erthygl ar y dudalen hon
l ALL EIGHTS RESERVED.  ALL…
l ALL EIGHTS RESERVED.  ALL RI "liTS RESERVED. ANGHARAD Y MYNACHDY < N E U CARWRIAETH CYMRAES. IIio ——.———————————— t  GAN ELLEN RICHARDS, AWDURES MISS PHILLirS, t [ LLANE1THIN." i <  PENNOD VII. (Parhad). CYFEILLGARWCH TLATONAIDD. Ar ol eirychiad gwanaidd marweidd- iodd ei dreniiud ger ei broil. Pryderodd ctrachein, a tnynnodd o'i buc:«d tiwch ret ac agjrcdd ef gyda dwylo cryii- edlg, -Si '.eiddiai o gwbl dynu sigaret j allan, a gweithred dyn nerfus oedd hon. Yr wyf wedi bod yn darllen fy Meibl bob nos, Angharad," meddai yn floesg, a'i wyneb mcr goch a beetroot. fe fuost yn darlien dy Feibl bob 1103," medda' hithaa, ac yr oedd yn waith doeth i t, ei wneud," ycliwaneg- ccd, gan ddefnyddio'r ymadrodd teuluoi ti," ac eto yiiei barchu. Mentrodd ef edrych i'w hwyneb drachefn, ond yn fuan eJrychodd i gyi- e riad arall. Yn sicr ni esgeulusaf byth mwyach fyned i'r qw usanaetti i r E., NNys, Ang- i.arad, yn y dyfodol," meddai, gan g(-i-,Io n araf ei bodJoni. Ond cr/chodd yr eneth ei haeliau nan grybwyliodd y giir Egiwys." is gall foci." nnuiUtrai hithau v.rthi hun. Jfthaid i nii ddweyd J'far- wel wrthvch yn Waller, IJeJdai ner .ríir' cl"Jl' medd ai, gan o!K\ng y gair clidi. Mor i'laii1" 'J le'n v.ir. Bydd laid vm methu gwy;, )d yn mha le'r wyf 'Ryjet\r: yn gyfeiliion, drwy'r bl?" Byddwn, Walter, yr wyf wedi addo y byddwn yn {Tnmdian, beth bynnag." A it ni gvfariod dydd bob hwvrnoj', olvgaf, pan fyddwch vn rbvdd Na aliwn vn wir/ rncddai liithau. "Nid oes gennyf lawer o amser i'w hebgor." We], dradwy." Ie, hwyrach. Pvy all ddweyd?" Fe eilweh fod ar ben y mynydd eddeutu saith o'r gloch?" 'Hwyn tybio y gallwn fod. Fe allwn dreio beth bynnag. Ffarwel ?" Un erliad, Angliat-ad-nior bryd- ferth yr ydych yn edrych he no Ni welais erioed yn ystod fy holl ——— Ni wrandawaf ar y fath ffolineb," neddai hithau yn lied anfoddog, gan droi ymaith a gollwng y llaw anerbyniol a estynodd allan. Oni cliaf eich danfon at y drws?" gofynnodd yn aiddgar. Y niae cym- amt o bethau i'w hofni." "N a Waiter dymunaf fod fy hunan," meddai. Felly, unwaith yn rhagor, ff arwel. Yn ufudd gadawodd ef iddi basio, a dymunodd iddi noswaith dda. Er hynny dilynnodd hi o fewn pellter neill- tuol a gwelodd ei ffurf tywyll yn difianu yng nghyntedd tywyll y Mynachty. Yna pry .dd ef tuag adref. Yr oedd ei galon yn liawn o deimladau cymysglyd. Yn wir yr oedd wedi methu yn ei amcan mawr, eto, nid mor hvyr ag i ddinistrio'n llwyr ei holl obeithion at y dyfodol. Nid oedd y cyfeillgarwch tywyll ag y cyd-syniodd yr eneth fyn- yddig ddi-ddysg iddo wedi llwyr gau ei ffordd i deimlad cynhesach. Pan gyrhaeddodd Malhafarn deallodd nad oedd ei ewythr yno, yna cymerodd ei swper ei hunan, ac mewn heddwch gweddol darllennodd bennod o'r Testa- ment Newydd, ac aeth i'w wely, yn Ilawn o rag-ddyfaliadau hapus am y cyfarfyddiadau nesaf erv a'* gyfnither swynol a ddarganfu'n ddiweddar. Yr oedd yr hen bobl yn gwneud swper i Angharad. Yr oedd Gweneth a Blod- wen wedi parotoi danteithfwyd a i gludo i'w hystafell-wely er eu boddhad hwy eu hunain. Bwytaodd yr eneth ei swper cynnil yn un o i thymherau meddylgar, ac ar ol y ddyledswydd arferol ymneilltuodd i'w hystafell. Yma gorweddodd i lawr wrth oclir y gwely, gan wylo'n ddistaw. Yr oedd yr egni ysbrydol ag oedd wedi ei bywiogi i siarad yn debycacft i oracl nag i eneth ieuane, gyda'r galon gynhesaf a'r ddini- weitiaf wedi chwalu n llwyr. Yn lie ei chariad. newydd-anedig yr oedd wedi meithrin ei chalon i dderbyn cyfeillgar- weh chwaeryddol platonaidd, terfvnau yr hwn nas gallai ei profiad ymddiried i'w benderfynu. PENNOD VIII. I GOHEBIAETH ANISGWYLIEDIG I 0 BLAS IFOR. I Ni ddanghosodd Blodwen a arferai fod mor gywrain na'i mam y cywreinrwydd Ueiaf parthed ymgom ddiweddar y Mistar ieuanc gydag Angharad. Yn gyffredmol danghosir ryw dawedog- rwydd doeth ynglyn a chyfarfyddiadau carwriaethol gwledig gan y rhai nad oes A wnelont ddim a'r peth. Rhagor, yr oedd Lisi a Blodwen yn lied foddhaus yn eu calonau gyda'r syniad o'r posibl- rwydd o symud Angharad o'r rhestr o enethod prydferth ag y rhoddai y baswr .ecwog sylw iddynt. "Bydd gennym bobiad mawr yforu," lTeddai Rebecca, fore trannoeth wrth y bwrdd brecwast. Bydd arnom eisiau burum, ac nid. oes dim iw' gael yn Grydol nag unman arall." Yr oedd rhywun wrth siarad dros glawdd y buarth wedi dweyd wrth Ithel fod burum i'w gael gan Mrs Landon yn yr Hotel. Dyma'r enw balch a roddid ar dafarn fechan ar ochr y ffordd, a adnabyddid yn well yn y gymydogaeth fel Tafarn y Twlch gan gwsmeriaid awyddus i gadw y perchenog crancyddol a'r dafarn-wraig rr.ewn tymer dda. Nid oedd yr Hotel ym meddu trwydded i werthu dim ond cwrw, cider, a stout. Yma yr ymgasglai iabrwyr o bob cwrr ar hwymosau (y dosbarth gwell o ffermwyr braidd yn adiystyrliyd o r cwsnieriaiuh i yfed ac ysmygu, a'r dai'arn-wraig yn duoetii yn ei wneud yn uud i v» ertmi dim ond yr an- sav, dd oreu. lJynes lawn, o bryd tywyll, gyda goiwg argiwyddiaetkol ami oedd Jdrs Laridori. Gwnai ei hunan holl waith yr Hctel, o'r tu fewn ac o'r tu alian, ag eitiirio gwaith yr ardd. l'rin y 8elli(i canfod dynes y ngv/nuud gwaith diwrnod iddi. ir oedd wedi cweryla rhywdro neu gilydd gyda phawb ai i weithio ati. Yn fynych, byddai yn gwneud ei gwaith golchi ei hun, a hyn yn rhannoi ar y Suliau, pan fyddai at ei rhyddid i gau ei thy rhag y cyhoedd. Etc, nid oedd y ddynes hon, er na fyddai byth ym mvned i unrhyw le o addoliad, heb lawer o bwyntiau da. Yr oedd yn haerllug, yn anghrefyddol, yn ddialgar, ac yn beryglus gyda'i thafod; ond ar yr un pryd yr oedd yn ddiwyd, bob amser yn Ian, yn onest gyda phob peth, yn hoff o ganmoliaeth, a gwerthai [wrw da! Ni chaniatau feddwdod yn ei thy un amser. Gwrthodai roddi diod i rai per- sonau ddwywaith. Yr oedd rhai na chaent ddiod o gwbl ganddi, ond troai hwy i ffwrdd gyda geiriau celyd, yn ol fel y byddai ei thymer ar y pryd. Cosh ddioed a. gai y cwsmer a achosai gynnwrf yn y bar. Nid yn unig fe gai ei droi allan gan ei rhuthr nerthd a gwydn, ond byddai raid i bob cwsmer fyned allan yr un pryd. Yna, yr oedd yn ddealledig fod yn rhaid i'r cwsmor- iaid gynnal trefn yn eu plith eu hunain, ac nid yw yn wybydus fod y ty erioed wedi cael ei hysbysu i'r plismyn. Safai Tafam y Twlch, neu yr Hotel. ar hanner y ffordd rhwng y Mynachty a'r peritref, fel y gelwid Selattyn fyn- ychaf. Yr oedd Rebecca wedi IIlyn yn fyrr o de a churraints, felly gofyn- nodd t Blodwen a fuasai yn liofii cael ras ar hyd y mynydd Ir slop, a galw yn yr Hotel ar ei ffordd yn ol. Mawredd anwyl' Nid af vn agos i'r hen furgunes 1" meddai yr eneth oedd wedi trefnu i fyned am dro gyda'r nos gyda'i ffrynd ddiweddaraf. ac nid oedd o gwbl yn bwriadu blino ei hun yn rhy gynnar ar y dydd. Yr oedd Blodwen W: cyruhwyso'r term burgunes, yn ddiamheuol, tuag at y dafarn-wraig am y rheswm a ganlyn. Y noson cvnt yr oedd Jestyn wedi enndl cydymdeindad llidiog ei ffryndiau benywaidd, ar ol i Angharatl eu gadael drwv adrodd am y driniaeth a gafodd ef ei hunan gan y dafarn-wraig ag y bu ef yn ddigon anffodus i'w thramgwyddo gydag achos bychan iawn. Wrth alw ar ei daith gofynnodd am beint o'i chwrw nodedig. j Yr oedd Jestyn wedi cael yr enw o fod yn drahaus gyda'i gwrw. Yr oedd y gasgen bron a gorffen, ac ni ddylai y gasgen newydd, yn ol rheol ddi-gyfnewid Mrs Landon. gael ei thapio hyd nes y byddai pob diferyn o'r hen un wedi cael ei yfed. Archwiliodd yn fanwl wyneb y piw- tar chwart, aroglodd ef, ond methodd a rhoddi ei ganmoliaeth arferol iddo. Safai y dafarn-wraig o'r tu ol i'r drws, a fflach i'w weled yn ei llygaid yduon. "Beth yw?" gofynnodd, yn ddis- gwvlgar. mewn llais coegaidd. Blaenorai y cwestiwn hwn yn fynych ryw arddanghosiad o egni digofus ar ei rhan. Cododd rhigolwyr, y rhai oedd yn vmddiddan a'u giiydd, y peth i fyny. Yf dy gwrw, Jestyn, heb lawer o lol!" sibrydodd un ohonynt yn rhybudd- iol. Archwyd iddo fod yn dawel yn ddiymdroi gan ei ffryndiau. yn y gob- aith os y byddent yn dawel, na chaent eu troi allan. Ond yr oedd Jestyn yn ddyn lied ysivfnig, ac nis gallai oddef y syniad i neb ei gymell i yfed cwrw fflat, ae, ym- hellach, i ganmol ei glod. Gan hvnpv, ni wnaeth ond prin ei sipian, cododd i fyny, a tharawodd y piwtar yn drwm ar y bwrdd crwn, taniodd ei bibell a safodd ar ei draed. Yna anerchodd y dafarn-wraig wresog pan oedd yn tafla ychydig geiniogau ar y bar. "Nid wyf yn hidio rhyw lawer am v cwrw hwn, meistres; fe gewch ei roddi i grwydryn, felly, bore. da i chwi." Tan i marw! Ni chei bvth brofi cwrw yn y ty hwn eto!" meddai'r wraig ffrochwyllt, a phan oedd ef yn gadael Tafarn y Twlch, ihuthrodd hi allan o'r bar a thaflodd gynwys gwrthodedig y piwtar am ei ben! Trodd ef yn ol mewn dialedd ffyrnig. Pe buaset yn ddyn buaswn yn torn rhai o dy esgyrn!" meddai hi yng Nghymraeg. Mewn eiliad arall yr oedd bawb arall wedi cael eu troi allan, y drws wedi cael ei hyrddio a'i gloi. Ni ddeuaf byth dros riniog eich drws!" meddai 'r baswr a gafodd ei gam- drin, wrth sychu ei wallt a'i ysgwyddau oddiwrth y cwrw oedd wedi cael ei daflu am ei ben. Rhywbeth yn debyg i hynyna oedd ochr waethaf gwraig Tafarn y Twlch. O'r diwedd penderfynodd Gweneth fyned i nol y burum a dychwelyd yn ddiymdroi, gan ohirio ei hymweliad a Selattyn hyd yn ddiweddarch ar y dydd. Ond ofer fu ei thaith. Gwrthododd Mrs Landon roddi burum i Ithel Mer- rick, yr hwn na wariodd geiniog erioed yn yr Hotel yma, yn ystod yr holl flynyddoedd yr wyf wedi byw yma; edrychwch chwi! Nid yw yn syndod ei bod yn poeni bywyd tri o'i gwyr," meddai Ithel pan adroddodd ei ferch ddigofus hanes ei thaith olaf wrtho. (I'w Barhau).
ARAITH WILSON. !
ARAITH WILSON. El GENHADWRI I CYNHADLEDD HEDJYCHOL. I Dclvdd Mawrth diweddaf iraddododd yr Arlywydd Wilson ei araith flynyddol i'r Gyngres yn Washington. Mewn arith o 5,000 o eiriau, deliodd1 yr Arlywydd a'r anhawsterau sydd wedi cael eu hachosi, gan y rhyfel, yn y Tal- aetliau Unedig, a dyledswyddau y Wer- iniaeth yn wyneb y sefyllfa na welwyd ei chyffelyb o'r blaen. Yr hyn a'n tery fwyaf yn awr, medd- ai'r Arlywydd, wrth i ni edrych o gwm- pas ar derfyn y ilwyddyn a fydd hyd byth yn cael ei chroniclo ar ddalenau hanes y byd, yw ein bod yn wynebu tasgau newydd, a rhaid i ni eu hwynebu heb deimlad partiol, fel dynion sydd wedi anghofio popeth ond eu dyledswydd gyltredin, a'u bod yn gynrychiolwyr pobl ag sydd ym meddwl beth yw dyIed America iddi ei hun ac i ddynoliaeth yn yr aingylchiadau ag yr edrychwn arnynt yn synedig a chyda phryder. Y mae'r rhyfel wedi atal cyf- ryngau lriasnach a chyfryngau cyn- nyrch yn Ewrop. Y mae yn dinistrio dynion ac adnoddau ar raddfa na welwyd ei thebyg, ac mewn ffordd arswydus. Y mae'r amser yn agos pryd y bydd ar amryw wledydd yn Ewrop eisiau ein help a'n gwasan- i- aeth yn fwy nag erioed, a dylai y Talaethau Unedig fod yn barod gyda'i hadnoddau, ei hegnion, ei galluoedd cynhyrchiol, a'r moddion i gyfranu. Y mae'r adnoddau gennym ond nid ydym yn hollol barod i'w defnyddio, nag ychwaith nid oes gennym y moddion i'w gwasgaru. A siarad yn blaen, yr ydym wcdi camgymeryd yn i'awr yn y ffordd yr ydym wedi dyrysu tyfiant a pharlysu datblgiad ein masnach forwrol. Yn awr pan y mae arnom angen llongau nid ydynt gennym. Tuag at gywiro ein camgymeriadau, meddai'r Arlywydd, gyda'r rhai yr ydym wedi ein digaloni, a phopeth ond ein dinistrio, fe gymerai masnach for- wrol y wlad amser hir a llawer o fanyl- ion deddfwriaethol, a gall masnach a allent gael yn fuan ddiflannu a myned drwy sianelau eraill, tra y byddent hwy yn dadleu y cynhygion. Yna cynhygid ffordd arall i ddarparu moddion i draws- gludo, yr hyn a raid flaenori, ac nid dilyn yn hwyrfrydig, a datblygu mas- nach gyda Thalaethau cymydogol. Rhaid i lwybraii masnachol Americanaidd gael eu hagor gan amryw longau gyda chysondeb a phrisiau rhesymol cyn y bydd i ffrydiau marsiandiol lifo'n hwylus, a dwyn elw. Y mae'r rnesur morwr- iaethol wedi cael ei drafod ond mdyw wedi cael ei basio gan yr un o'r ddau Dy. Yn fy marn i, y mae deddfwr- iaeth o'r fath yn wir angenrheidol, ac nis gellir yn briodol iawn ei ohirio. Yr wyf ym mawr obeithio y bydd i'r dclau Dy fabwysiadu'r mesur eithr- iadol o bwysig hwn." Aeth yr Arlywydd ymlaen i anog mesurau eangach o hunan-lywodraeth i'r Phillipines, ynghyda mesur a chartio y llinell Alaskaidd. Yna daeth at y mater o amddiffyniad cenedlaethol. Yr ydym bob amser, meddai, wedi canfod moddion i amddiffyn ein hunain yn erbyn ymosodiad, a gallwn gael hynny pa bryd bynnag y bydd yn angenrheidiol. Yr ydym yn gyfeiliion gwirioneddol i'r holl genedloedd oherwydd nid ydym yn bygwth yr un, yn chwennych medd- ianu'r un, nac yn ceisio dymchwel yr un. Dyna lie y gorwedd ein mawr- edd. Dylem, fel cewri heddwch a chydgord, fod yn falch o hyn yn awr oherwydd ei fod yn beth gwerth- fawr. Gobeithiaf y bydd i'r enw da hwn ar hyn o bryd, drwy Raglun- iaeth Duw, ddwyn eyfle i ni, na sicr- heir ond anfynych i unrhyw genedl, i ddadleu a sicrhau heddwch yn y I byd. Os y gofynnir i chwi," meddai'r genhadwri'n mhellach, a ydych yn barod i amddiffyn eich hun ? atebwch, Wrth gwrs yr ydym i'r pwynt eithaf. Eto, ni bydd i ni droi America yn wersyll arfog. Rhaid i ni ddibynnu ymhob perygl cenedlaethol, nid ar ein byddin sefydlog, ac nid ar ein reserve, ond ar ein dinasyddion, wedi eu disgyblu ac yn hyddysg mewn trin arfau. Bydd yn bolisi Americanaidd cywir i ddarparu cynllun drwy yr hwn y gall pob dinesydd fydd yn gwirfoddoli fod yn gyfarwydd a thrin arfau diweddar, a rheolau ymar- feriadau. Dylid datblygu a chryfhau y National Guard." Ychwanegodd yr Arlywydd fod America, bob amser wedi ystyrried Llynges gref fel eu hamddiffyniad priodol a naturiol, ond pwy oedd i ddweyd wrthym yn awr pa fath Lynges i'w hadeiladu?" Yr oedd y wlad wedi cael ei chamgyíarwyddo. Nid ydynt wedi bod yn esgeulus o amddiffyniad cenedlaethol. Byddai iddynt«elwa oddi- wrth wers pob profiad newydd, pob arrgylchiad newydd, a byddai'r hyn oedd yn ddiffygiol yn sicr o gael ei wneud i fyny'n ddigonol."
Advertising
t gift thatS. 7 is sure to please m Everyone will appreciate a Kendall umbrella. ■ It combines neatness and style with sound con- ■ I struction and durabikty-is, in fact-an umbrella 1 t among umbrellas. Fifty years of manufacturing t I urnbrel!as has earned for Kendalls an enviable t t reputat on for unsurpassed v,tlue-ai-id they do < • not intend to lose it. < Why not a Kendall this Xmas T KENDALL UMBRELLAS ? 2, St. MICHAEL'S 'ROW, V r The N w Arcade, tester. j I KendaUa!t-aUkCmbr?taa.l5/6 U mbrellasre-covered I Eclipse" Bmst Folding, 10/6 from 1/6 to-171l6 t for Ladies and Gents. Repairs of all kinds ? &)M<Mr<< /of' ?"?ustrqttd Catalogue and Price Li.1 |
YSBIWYR CERMANAIDD !
YSBIWYR CERMANAIDD EFFEITHIOLRWYQD EU I CYNLLUNIAU GWEDDILLION REIMS I Dyma fel y mae gohebydd sydd gyda'r I Fyddin Ffrengig yn ysgrifennu :— Y mae cwmwl brawychus yn hof- ran uwchben Reims. Drwy'r holl wlad yn Epernay, i'r fan lie y mae Reims í raddau pell wedi cael ei thrawsgliido, siaredir am brif-ddinas Champagne fel dinas marwolaeth ac unigrwydd. Er's tri mis y mae'r ddinas fawr hon alr gymydogaeth ddiwydianol wedi bod at drugaredd y gynau mawr Germanaidd o amddiffynfeydd Berru, a Nogent l'Abbesse. Y mae'r boblogaeth o 120,000 wedi disgyn i lawr i 20,000, y rhai sydd yn gwrthod gadael eu cartrefi er fod tan-belenau yn chwifio o gwmpas eu pen,nau yn ddyddjol. Y mae'r fferdd am Reims o'r gor- Uewin yn rhoddi golwg. dda ar ddinas ymddanghosiadol gyfoethog, o strydoedd prysur yr hon y cyfyd tyrrau urddasol yr Eglwys Gadeiriol. Y mae'r fynedfa orllewinol hon uwchlaw y tir uchel, er yn ymarferol allan o gyrraedd y tan- belenu, yng ngolwg y cyilegrau german- aidd sydd yn guddiedig ar y bryniau yr ochr arall i'r ddinas. Felly, er nad oes yr un dan-belen wedi disgyn er's amryw ddyddiau, rhybuddiwyd ni fod y gelyn oddiar y bryniau wedi gweled, neu wedi clywed gan un o'r ysbiwyr lliosog, am ein mintai. Ni threfnodd y Germaniaid yn well yn unman yn Ffrainc ar gyfer gores- gyniad nag yn Champagne, gan eu bod yn gobeithio gwneud y lie yn feddiant iddynt eu hunain. Ym marn trigolion Epernay yr unig reswm dros fod y dref wedi ei chadw rhag ei anrheithio yw nad oedd y Germaniaid yn dymuno gwneud hynny i unrhyw dref a' ystyrient eisoes yn eiddo iddynt hwy eu hunain. Der- bynnir yr ymosodiad afresymol ar Reims fel arwydd clir fod y gelyn wedi cael ei ddeffro, ar ol brwydr Marne, o'r breu- ddwydion dymunol am goncweat oedd yn rhoddi'r holl genedl Germanaidd ar dan ar ddechreu v rhyfel. Y mae'r cynllun o ysbiwyr, a drefn- wyd mewn amser o heddweh, wedi taiu'n dda i Germani, ac yn ddyddiol-y mae cywirdeb y gynau Germanaidd yn talu teyrnged uchel i sel ac effeithiol- rwydd yr unigolion tywyllodrus hyn a a werthaSant eu hanrhydedd fel Ffrancod. Prin fod wythnos yn pasio heb i ryw ddarganfyddiad newydd gael ei wneud. Ym mhen-cadlysoedd y gwa- hanol gorffluoedd ar hyd yr adran hon o'r ffrynt, prin fod yr un diwrnod ym myned heibio heb i rywun gael ei gym- eryd i'r ddalfa, ac archwilio rhai o'r trigolion amheus neu ddieithriaid o dal- aethau eraill. Canfuwyd teliffon tan- ddaearol cywrain a dinistrwyd ef. Un diwrnod dynesodd milwr oedd eisiau rhoddi diod i'w geffyl at ffynon oedd mewn gardd ty oedd- wedi ei adael, ond ymddengys nad oedd ond brad yng i1.gwaelod y ffynon. Yn gwmffwrddus yn y gwaelod yr oedd ysbiwr German- aidd yn trosglwyddo ei adroddiad i'r Germaniaid. Nid yw Reims, er ei bod wedi cael ei bombardio'n drwm, wedi ei dinistr- io'n llwyr fel ag y mae trefi a man ben- trefi Argonne ar Marne. Nid yw'r olwg gyntaf oddiar ochr y bryn y tu allan i'r dref yn dangos eangder y niw- eidiau ychwaith, ac nid yw'r niwed i'r Eglwys Gadeiriol i'w weled o'r fan hon ychwaith. Fel yr oeddym yn pasio ar hyd y strydoedd hardd ac unig, yr oedd arwyddion dirifedi, fodd bynnag, fod Reims wedi bod yn agored i yrnosodiad- au brwnt. Y mae tai wedi eu chwalu gan danbelenau mawr, a'r strydoedd wedi cael eu llosgi'n llwyr. Wrth gerdded o gwmpas y strydoedd, dilyn- wyd ni gan dyrfa o ferched a phlant gresynus yr olwg arnynt yn begera. Y mae ychydig fasnach wyr yn v dref yn parhau i fyned ymlaen gyda'u busnes. Pan rydd tan-belen arwydd iddynt fod y gelyn yn dechreu ymosod, tynant y lleni i lawr ar y ffenestri a ffoant i'r selerydd. Nid yw hyn ond cynllun Germanaidd o gau buan! Y mae oddeutu 3,000 o'r trigolion yn byw'n barhaus yn selerydd ffirm Cham- pagne fawr. Fel ag y rhybuddiwyd ni, daeth y gelyn i wybod yn fuan am bresenoldeb parti o ymwelwyr yn Reims, a disgyn- nodd y dan-belen gyntaf, a oedwyd am bedwar niwraod, yn anghwmffwrddus o agos i'r hotel lle'r oeddym yn cael byrr- bryd, wrth i ni ddisgwyl am goffi. Aethom allan i'r dref ac i'r Egiwys Gadeiriol, lie y danghoswyd i ni y niwed olaf a wnaed i'r adeilacl. Rhyw olygfa hynod oedd sefyll i edrych ar ardderch- ogrwydd Gothaidd yr Eglwys Gadeiriol, a rhoddi liwyrach fwy o sylw nag oedd yn briodol i'r tan-belenau a chwrlient uwch em pennau. Y mae pobl Rheims yn edrych mewn gwahanol ffyrdd ar y golygfeydd fydd yno. Wrth i ni ddringo hyd lech- wedd y bryn gorllewinol pan yn dych- welyd i Baris canfuasom gannoedd lawer wedi ymgynnull at eu gilydd. i wylio y tan-belenau yn ffrwydro ar y dref islaw, ac yn ceisio craffu i ba stryd yr oeddynt yn disgyn, ac yn dyfalu tybed a gyrhaeddai un o'r tri tan oedd yn weladwy eu cartrefi hwy. Yr olwg olaf a gefais i ar y ffrynt, a'r rhai sydd, yn byw o dan y gynnau Germanaidd, oedd gweled un o'r trigol- ion yn sefyll ar ochr y mynydd ac yn ysgwyd ei ddwrn i gyfeiriad y cyilegrau Germanaidd, gan ddwed. wrth y ddynes oedd gydag ef, Fe wnawn iddynt dalu am hyn
MEDDYGINIAETH NATUR.I
MEDDYGINIAETH NATUR. Y mae yna fed dvginiaeth ar gyfer pob mati o afiechyd yn V deyrnas lysieuol, ac nid oes un amheasieth nad dail earn yr ebol yw y llysieuyii ar gyfer peswdh. ac aiihwylderaQ v frest. Mae Sudd Dail Cam yr Ebol mewn poteli Is 11c.
CtMRO YN AFFRIGA !
CtMRO YN AFFRIGA MILWR O DOWYN. I GWARCHOD Y LLEWOD. J Derbyniodd Mr W Jones o fasnaehdy Mr Haydn Jones, A.S., Towyn, y llythyr a ganlyn oddiwrth ei gyfaill, Mr David Jones, mab Mr David Jones, Erw Porthor, Bryncrug, yr hwn sydd gyda'r Fyddiii -Bry(ieirij,, yn British East Affrica. Yr 'oedd mewn swydd fel arolygydd anifeiliaid o dan y Llyw- J odraeth pan dorrodd y rhyfel allan, a galwyd ef i fyny i ymuno. Fel hyn y dywed: Gair neu ddau atoch. Y mae amer maitli er's pan welsom ein gilydd, ond hwyrach eich bod chwithau fel fmnau yn y fyddin. Yr wyf yn y fyddin er Awgt lOfed, ac wedi cael amser dyddotol iawn ar y cyfan. Yr wyf gyda'r East Affrica Mounted Rifles, ym marchog ar fulod CiXldigerth rhyw ychydig geffylau, ac yr ydym wedi bod yn gwarchod y terfyn- au. Croesodd y Germaniaid y terfynau Awst fifed gyda'r bwriad o chwyfchu i fyny y ffordd haiarn, ond ni ddaethant yn agos ati. Cawsom ymladdfa flyrmsr iawn. Bum mewn un oedd fel uffern. Yr oedd 31 ohonom yn gwarchod Hyn dwfr tua 16 milltir oddiwrth y fyddin, a 60 milltir oddiwrth y ffordd haiarn, pryd y daeth Niger atom tua 4.30 y boreu i hysbysu fod y Germaniaid wedi pasio yn y nos. Cychwynasom ar eu hoi tua 6 ^r glocii, gan dybio mai mintai o rhyw 20 oedd ohonynt. Dil- ynasom hi i goed trwchus, a daethom o hyd iddynt tra yr oeddynt yn cael eu brecwast, gan beri syndod iddynt hwy a ninnau. Yna dechreuodd yr hwyl. Yr oedd tua 150 o filwyr a 34 o ddynion gwynion-gyda dwy fagnel, ni chawsant ond un i weithio. Dechreuwyd tamo o fewn 40 llath ond yr oedd y fagnel yn rhy uchel. Parhaodd yr ymladdfa am 20 munud. Symudasom un ffordd a'r Germaniaid ffordd arall. Fe gollasom ni 8 a 4 wedi eu clwyfo, a 15 o fulod (fe laddwyd fy mul i). Collodd y Ger- maniaid 14 a 19 o Nigers, ynghyda llawer wedi eu clwyfo. Yr oeddwn yr olaf i ymadael. Fe saethwyd cyfaill oedd gyda mi yn farwol yn ei wddf o fewn 2 lath i mi. Gorfu i mi gerdded 12 milltir yn ol i'r gwersyll. Yn awr y mae gennym 2,000 o'r Indiaid, yng- hyda, phedwar mountain guns 10 pounder a dau 15 pounder. Yr ydym yn cychwyn i'r German East Affrica yforu. Y mae hefyd nifer fawr o Indiaid yn Dur-aslem yn German East Affrica. Y mae tua 4,000 o German- iaid yn y gwarchffosydd o fewn 8 mill- tir i ni, ac yr ydym'yn myned i'w symud ymaith yng nghyntaf. Yr wyf yn teimlo yn eithaf atebol nr y cyran. Dim ond pen ddyn ar fy ngwar. Gwel- af yn y papurau fod pethau yn ffafriol yn Ewrop. Y mae gan y Germaniaid 10,000, ac y mae gennym ninnau 15,000, ond nid oedd ond 4,000 ohonom vh ddu a gwyn cyn cyrraedd o'r Indiaid. Meddyliwch fy mod yn gwarchod, a'r llewod yn rhuo a'r i-hino- cerous yn nadu yn fy ymyl. Yr ydym newydd ddychwelyd ohonom—wedi bod am 10 diwrnod ar y terfynau yn ar v vn gw archod. Rhaid i ni fod yn v ffosydd b" ( yn y noa. Y mae Cymro o'r Wydd- grug yma, a chawn ysgwrs yn yr ben iaith ambell waith. Y mae yn booth iawn yma, ac yr wyf yn ysgrifenu hyn o lmellau ar gefn plat cinio. Os deuaf trwy yr ysgarmes nesaf, anfonaf air eto. Cotiwch fi at bwab o'r lien gyfeiliion.
PROFIAD TIRIOCAETK-WYR.
PROFIAD TIRIOCAETK- WYR. BYWYD YN Y CWARCHFFOSYDD PRWSIAD: BRADWRUS Y mae aelod o'r Territorial Ride Regi- ment, yr hon sydd yn cyiiawnhau ei bodolaeih yn y llrynt drwy ddal y llaw- eyf fel goiymueitiiwyr goreu'r byd, sydd yn gorwedd ar hyn o bryd mewn ysbyty yn Llundain, wedi ysgrifennu hanes dyddorol. Y iiia(-ri a(ti-odd li,-tiles el gyriiaeddiad i Ffrainc, a ph an yn y gwersyll gorffwys cyfaiiu a iirynd o'r London Scottish oedd wedi ei glwyfo a t.:hnb\\ vllodJ. \utho am yr ymosodiad byd-enwog a wnaed ganddynt. 0 meddai, peidweh a oa am y I peth. Yr wyf bron a myn'd yn sal wrth glywed am y peth. Y mae ein nodi allan 1'el hyn NN-c-di ein gwneud yn bur amhoblogaidd ymhlith y Regulars, ac ar wahan i hyn nid ocdd dim hynod iawn yn yr ymosodiad. Y mae wedi gwneud llawer o niwed i ni, ac achosi drwg deimlad, ac nid ydym il yn well nag unrhyw un arall." Aeth y milwr ymlacll gyda ï stori fel v canlyn :— gwrs, gofynasom i bob un o honynt a oedd yn awyddus am fyned yn ol. Na," meddai un o'r Coldstreams. Nid wyf yn arfer a dweyd celwydd, ac ni ddywedai ond celwyddwr neu wall- gofddyn ei fod yn awyddus am ddych- welyd yn ol i tiflexii. Ond fe a gyda chalon lawen." Dyna yn benaf yw geiriau y rhan fwyai ohonynt—" gyda chalon lawen." Aethom drwy nifer o hentrefi Ffrengig ar y ffordd. Yrnddanghosai pob un yn llawn o filwyr Ffrengig; safent wrth y cafes gyda'u. dwylo yn eu pocedau. Gellwch bob amser adnabod milwr Ffrengig oddiwrth hynyna. Yr oeddym yn symud ymlaen o dan gawodydd o dan y cyilegrau, neu yn hytrach yn gorwedd o dano. "Pwy yw'r ffwl yna sydd yn sefyll gerllaw?" meddai swyddog em cwmni. 0, dyna'r Ffraucwr," meddai 'r lieutenant. Sut y gwyddoch hynny?" meddwn mau. Y mae ei ddwylo yn ei bocedau," oedd yr ateb. Nid yw'r gwarchffosydd i gyd yr un fath a'r rhai a gloddiasom yn Lloegr. Nid ydynt o gwbl yn foddbaol. Y mae tair modfeydd o fwd a thvfr yn y sychaf ohonynt-pan oeddwn i yn ymadael yr oedd yno eim rhewllyd-ar v gwaelod, a phrin fod yno yr un dyn nad yw yn dioddef oddiwrth gryd-cymalau. Yr ydym yn cael cryn druiferLh gyda'r snipers Germanaidu. Daethom ar draws un a cldaeth allan am bedair noson yn olynol. Yr oedd wedi cloddio lie iddo'i hun a dechreuodd ruddfan, ond cyn gynted ag yr aeth y parti allan gyda'r stretchers saethodd hwy oil. Y bedwaredd noson cawsom afael arno, ac ni fu ei farwolueth yn un haplls iawn. Clywsom stori dcla am yr Argyll a'r Sutherland Highlanders. Byddai y Germaniaid oedd gyferbyn a hwy yn cael eu cyflenwadau bwyd—cognac, bara a chig—bob dydd Mawrth, lau a Sadwrn. Daeth yr Argyll a'r Suther- land Highlanders i ddeall am hyn, a phob nos ymosoclent gyda 'r bidoc,, gan ddwyn ysbail da yn ol i'w canlyn. Ni ddylid tybio o gwbl y gwneir ym- osodiadau yn ystod y dydd ynghannol croch-lefau a churo dwylo. Dim o gwbl. Bydd y rhan fwyaf ohonom yn cadw ein hanadl at amser pwysicach. Holl waedd y gweddill yw, Y ffordd yma i'r drysau cynnar," Y seddau blaenaf chwe' cheiniog yn ychwanegol." Digwydd llu o bethau dyddorol iawn mewn ymosodiad gyda'r bidog. Gwel- ais un dyn yn cael y bidog Germanaidd drwy ei goes. Ar ol dal y dyn a'i taraw- odd dywedodd wrtho, Ymha le y mae dy foesau, ffrynd? Onid dy bidog di yw'r hon sydd yn fy iiglioes ? Tyn hi oddiyma. Digwyddodd peth arall yr un mor ddyddorol. Daeth dyn sydd yn deall German i fyny ataf. Cefais orchwyl diflas iawn yn ddiweddar," meddai. Daeth dyn wyneb yn wyneb a mi, a dechreuodd gyboli vnghylch ei wraig a'i ddillad." Pa beth a wnathoch?" ineddais wrtho. Pa beth a wnaeth- um?" meddais. 0, cofiais am fy ngwraig a'm plant fy hun, a rhoddais un ergyd ychwanegol iddo." Cyfarfyddais a negesydd ar fotor un diwrnod. Yr oedd wedi trafeilio drwy Ffrainc ac yr oedd ganddo ddigonedd o straeon dyddoroi. Yr oedd wedi bod mewn pentref yn Belgium ymhen han- ner awr ar ol i'r Germaniaid adael y lie. Yr oedd pob siop wedi cael ei hys- beilio a'r nwyddau nad oedd arnynt eu heisiau wedi cael eu gwasgaru i bobman, ac aed a'r Maer, hen wr, a'i ferch ddeu- naw oed i'r afon, lie y taflwyd hwy wedi tcrri eu gyddfau. Digwyddodd peth hynod iawn yn yr ysbyty ag y bum ynddo gyntaf. Rhoed Cameroniad clwyfedig a Prwsiad clwyf- edig ar stretchers gyferbyn a'u gilydd. Yn ddilynnol gwaeddodd y Cameroniad ar feddyg a sibrydodd rywbeth wrtho. Aed a'r Germaniad allan yn fuan yng ngofal gwyliwr, ac ymhen dau ddiwrnod saethwyd ef. Ymddengys fod tri o'r Cameroniaid a'r Germanwr wedi bod yn gorwedd yn glwyfedig gyda'u giiydd. Saethodd y Prwsiad ymenydd ddau o honynt i ffwrdd, a dihangfa gyfyng a gafodd y llall. Yn yr ysbyty y cyntaf a welodd oedd y Prwsiad.
Advertising
Yr annwyldeb mwyaf cyCFredin ydyw "Diffyg Treuliad" -yr arwyddion ydynt:- Rhwymtdd, Poen ar ol Bwyta, Gwynt, Poen. Bias drwg ar y genau Iselder Ysbryd. Cy- merweh dose o Davies's Tonic Antibilioag Pills, ac fe ddiflana'r cwbl fel y niwl o flaen y gwynt:- Davies's Pilla at Ddiffyg Treuliad. Davies's Pills at Gunad y Galon. Davies's Pills at Boen yn y Ctfn. Davies's Pills at y Piles a'r Gravel. Davies's Pills at v Ddanodd. Davies's Pills at Wynt yn yr Ystumog. Davies's Pills at Boen yn y Cylla. Davies's Pills at Ddiffyg Awydd Bwyd. Davies'a Pills Dioge! hollol. Mewn blycbau, Is. l £ c. gan bob Dmgigist1 H. DAVIES, Chemist, MACHYNLLETH.
Advertising
Charms aft di-ri away, GOES FURTHESR, ThoKA5 HEB^Y NEWCASTLE OH-IVlil,
BEiDDGARWCH SWYDOOC PRYDEINIC.
BEiDDGARWCH SWYDOOC PRYDEINIC. BRAW I'R GERMAMIAID I SAETHU MELIN A BWTIIYN. I Nid oes yr un dyn \\edi mwynhau mwy ar y rhyfel na Commander Sam- son. Nid oedd un gangen o'r gwaith yn ddigonol iddo. Yn y bore v i-iiae, n ehedwr; ar ol cin io aiff allan mewn cerbyd arfog, a elialff amstT hefyd i redeg gyda thren arfog. Dywedodd swyddog gyda'r Royal Artillery y dydd o'r blaen fod y com- mander dewr hwn, ryw ffordd neu gilydd, wedi costio i'r gelyn 5,000 neu 6,000 o dan-belenau, nifer aruthr o fwledi, eto, nid yw wedi ei niweidio a pliarha yn ddraenen yn ystlys y Temoll- iaid. Y mae 'rstraeon am ei orchestion yn cael eu taenu ynlliell ac agos erbyn hyn. Yr oedd gan y Royal Garrison Artillery ddau wn mawr wedi cael eu gorchudd- io'n ddeheuig iawn. Yr oedd yn amlwg eu bod yn peri blinder i'r Germaniaid oddiwrth swn y powdwr a ddefnyddias- ant i chwilio am danynt. Yr oedd howitzers trymion v Germaniaid wedi bod wrthi'n ddygn am oriau yn chwilio am ymguddfan y ddau wn. Ar brydiau byddent yn lied agos iddynt, ac yna daeth Commander Samson i fewn i'r helynt. Byddai'r tren arfog ym myned bron i fin y llinellau Germanaidd, yn tanio oddeutu hanner dwsin o fwledi mor gyflym ag y gallent, ac yna'n dianc yn ol Ar ol liyn byddai'r bateri o howit- zers a'r holl ynau Germanaidd yn rhoddi eu holl amser a'u sylw i'r tren arfog, ond cyn iddynt gael gafael arni byddai'r tren arfog wedi dianc fel ysbryd o'r lie hwn ac yn ymddangos mewn lie arall- weithiau hyd yn oed o fewn yr un lie— er mwyn rhoddi nifer o dan-belenau dinistriol i'r goresgynwyr. Ar amgylchiad arall yr oedd dau o'r machine guns yn blino rhengau blaen. O'r diwedd canfuwyd hwy. Yr oedd un mewn melin, a'r Hall mewn bwthyn. Cymerodd Commander Samson un o'r cerbydau arfog gyda gwn eyflym i ddelio a hwy. Dirgelwch y cyflymder i fod oedd cyflymder ac agosnvydd at y gwarchfiosydd Germanaidd. Brawychwyd y Germaniaid un bore pan welsant gar llwyd yn rhuthro allan o'r llinellau Prvdeinig, a chawodydd o fwledi yn cael eu gollwng ar ei ol. Daethant i'r penderfyniad fod y cerbyd yn ceisio dianc oddiar eu gelyn, ac yna ymataliasant rhag tanio arno. Pan oedd y cerbyd ar fin cyrraedd y llinellau Germanaidd ymataliodd. Ymhen pym- theg eiliad yr oedd y gelin, gyda'i gwn a'r dynion oedd yn gofalu am dano yn wastad a'r llawr, a cliyn i'r Germaniaid brawychus fedru meddianu eu hunain yr oedd y gwn wedi troi o gwmpas ac wedi tan-belenu y bwthyn gan ei ddinistrio ef a phopeth oedd ynddo. Yna aeth y cerbyd yn ol i'r llinellaii Prydeinig, i gael ei groesawu, nid gan fwledi, ond gyda chymeradwyaeth.
Advertising
AV-'a, All is Food in Food When you prepare Benger's Food with fresh new milk,it forms a dainty and delicious cream. In this form, all the nutritive elements in both the milk and the Food itself are made soluble. ready for bodily nutrition. Consequently Benger's is assimi- lated with ease, when other food causes pain and distress. Ill. Benger'?Bnokli?t-Alittle.k ?  ? M'?.rity on the SJ,eciaJ j | feenin^ of Int.-tuts. Invalids, AVu V and tne Aged, wIll be sent post freo on applicalton to BENGERIE; FOOD, Ltk MANCHESTER, Sag. Npw York (u.S.A.), | SYnsnv IN.S.W,),J J ii7, Htt Street. Canmiia>t A — National Tntis MId J /f Co Ltd., 3% 9t. Gabriel Stn" V", it Munaroni^and orauchea } senJ:'Ÿ\ ¡.a,.d is uU 'I 1T fi""{' >:f.'r)JM ,}". (j;1Íi .:t \¡,.1; t, n-> "t;<<m'Io." 'k :'i.
Y SYMUDIAD YMOSODOL.
Y SYMUDIAD YMOSODOL. Ddechreu y flwy(Idyii teimhvm obaitli cryf fod cyfnod arbenniitg o lwyddiant wedi gwawrio ar y Syraudlad Ymosodol, gan fod cryn nifer o'i aglwysi fel pe wedi cael ail ddeffroad ac mewn canlyniad fod y cynull- eidfaoedd yn eynyddu a'r atiodau yn llioeogi. Dyna eglwys fechan Barry LsJa-nd fu am flynyddoedd fel llin yn mygu ac wedi mynetl mor isel fel mai prin y ceid ynddi ddwsim o aelixlau. Ond gyda dyfodiad y Parch. J. Lewis Evans i gymeryd oi gofal newidiodd petlia.u er gwell. Tua dechreu y flwyddy* syrtlaiodd ysbryd gweddi yn drwm ar ys eglwys; cynhelid cyfarfodydd gweddi ya fynych; cyfarfodydd byrion, cynnes taer. (iwelwyd effa.ith hyn yn fuan air yr eglwyø a'r gynulleidfa. Lliosogodd y gwrandawyr, a derbyniwyd cryn nifar i gyflawn ac-lodaeth. Yn eu mysg yr oedd un gwr ieuanc o Babvdd, yr hwn sydd ar gymeryd ei radd ym Mlixif- Ysgol Cymru. Yn ddamweiniol rywsutt daeth i un o'r cyfarfodydd ar y Sabath, Swynwyd ef gymaint fel y daeth drachefo a thrachefn, ac yn y diwedd chwalwyd pofc amheuaetli oddiaj* ei feddwl a rhoes ei hus yn atlod eglwysig. Nid oedd wadi gweled- Beibl o'r blaen, ond y mae yn awr yn ei fwyta gan ei gymeryd gydag ef bob bore. i'w ddarllen yn ystod oi oria.u liamddenol. A dywedir fod ei brofiad yn y seiat yn new. ydd ac yn rhyfedd. Cynyddodd yr fjglwys fec-liaii lies dotl rhwng pedwar ugain a chant. Rhyw dri-ugain o adodau oedd yn Ileatk Hall chwe blynedd yn oil pan yr ynigymerodfi y Parch. F. W. Cule a gofal y lie. LIwydd- odd ef modd bynnag i daflu yisbrydiaetk 11tnvydd i mewn i'r egiwys, nes erbyn hy. coir YIlI) eglwys o dros dri chant o rif gyda | chalon i weithio. Un prynhawn Sal gofviiiiodd y gweinidog i'r dynion ieuainia oerddynt yn barod i roi eu hnnain i Grist i sefyll i fyny, a chyda'r gair dyma o hanner cant i dri-ugain o honynt af eu t.raed. Cymerodd Mr Cole afael ynddynt ar un- walth gan eu ffurfio yn ddosparth y cymun- wyr ieuainc. Yn Crwys Hall lie y mai y Parch. Thomas Bowen, wedi bod yn gweithio gyda chymaint egni a Jlwyddiant gwnaed ycjiwanegiad 3nawr at yr egiwys. Profodd un cenhadaeth yn edfeithioi droe ben feil y derbyniwyd tua hanner cant i gymundeb yn yr un cyfarfod eglwysig. Yn yr Henaduriaeth a. gynhaliwyd yno yr wytth. nos ddiweddaf yr oedd yr aaroddiadd am hanes yr achos yn gwefru pawb. Yr u. nason agorwyd organ newydd yn costio tua saith gant o bunnoedd. Y mae nifer « eglwysi eraill parthynol i'r Symudiad wedi profl y cyffeyb adnewyddiad. Ond dyma y rhyfel erchyll ae ofnadwv hwm wedi dod ar ein gwarthaf a sfomi etig gobeithion i raddau mawr. Y mae llu anferth o'n dynion ieuainc goreu wedi ymune ar fyddin. Dywedai y Parch. Thomas Bowen, yn yr Henaduriaeth fod rhwng aelocl an, gwrandawyr, a gwrandawyr aehlJtiurcj- tua chant wedi ymrestru o Crwys Hall. Col!wyd trwy ymrestru ryw hanner cant 0 armyw o eglwysi eraill y Symudiad; a chryn nifer o bob un. Rhaid fod y cynulleidfaoedd wedi gwanychu yn ddirfawr mewn canh-niad. Yn enwedig dioddefa yr Ysgol Sabothol yw drwm. Collwyd dosparthia.dan cyfain amirj,-w o r neuaddau, yn athrawon a dysgyblion. ElTeithia hyn o angenrheid. rwydd yn fawr ar y casgtliadau nes merwn llawer cynulleidfa myned i lawr i'r banner. Y mao y rhyfel wedi effeithio ar gyflwr ariannol ein heglwysi mewn ffordd airall, set trwy rwystro yr ymdrechion arbennig a wneid ganddsoit yn yr Hydref bob amser, trwy gyfrwng darlith, cyngerdd neu Basar. Ar yr ymdrechion hyn y dibynnai llawer o honynt am fodi i gael dau pen y Hinyie ynghyd ddiwedd y flwyddyn. Yn fynych gwnelent swm da o arian trwy yr ymdrech- ion yma. Ond gwnaeth y rhyfel bob apel fel hyn at y cyhoedd yn ambosibl. Rhwng1 yn yndrech i gasglu at Drysorfa Tywysog Cymru, yr awydd am gynorthwyo o ffoedig- ion o Belgium a'r gadwadau eraill cysylltiedig a'r rhyfel, ofer hollol fyddai unrhyw apet ar ran achos crefyddbl. Taflodd hyn gjryn nifer o'n h-eglwysi i wasgfa. ariannol na fedrant ymgymT(a.l o daari. Ac oni bae i GyfarwyddwyT y Symudiad neidio i'r adwj a threfnu fford/d i ymwared am amser byr, nid oedd dim yn y golwg iddynt ond meithdal- iad. Ffaith arall dra difrifol ydyw ein bod eisoes yn ddwfn yn nyled y Trysorydd Cyffredinol. Ddiwedd y flywddyn ni fydd ein dyled yn Uai na phymtheg cant o bunn. oedd. Gyda llawer iawn o brydesr yr wyf yn edTych ymlaen at y flwyddyn ddyfodol, yn enwedig gan fod rhannau o'r wlad yn dioddef yn drwm o herwydd dirwasgiad masnachol. Y mae ein holl obaith yn y Casgliad ddechreu y flwyddyn tydd yn dod. Hwn yn unig sydd rhyngom a methiant a gwarad- wydd. Gobeilthio hefyd na chollwm ein ffydd yn Nuw nac yn y Cyfundeb. Nis gall Methodistiae.th fforddio gadael i'w hachosion cenhadol tramor na chartrefol, gael en Uest-eirio a'u parlysu o herwydd diffyg arian. Pro fan hyn yn anghlod bythol i ni, a byddai fel arwyddo gAvarant angen yr egwyddor wirfoddol. Ac yn sicr digiai Pen yr eglwya wrthym. Nis gallaf gredu y goddef y Cyfundeb i'r Symudiad Ymosodol gychwyn- wvd dair blyneddiar-hugain yn ol gyda chymaint brwdfrydedd ac sydd wedi cael ei gario ymlaen hyd yma mor anrhydeddue i gael ei andwyo a'i ddifetha o herwydd diffyg moddion. Ond amhyg yw fod dvdd ein prawf wedi dod. Dyma yr adeg i ni brofl y medrwn wneud aberth er catrio gwaith yr Arglwydd ym laen. Hyderaf na. thrown ein cefnau vn nydd y frwvdr. Caerdydd. J. MORGAN JONES.