Y Genedl

Bettwsycoed Y GYMDEITHAS DDRAMATAIOD .— Mae'r Gymdeithas -wedi rhodtt cyfres o ber- fflormiadau yn ddiweddar er budd Cronfeydd y Ffoaduriaid, yr adieiladau yn ll'awmon ar perffonniadau yn cael eu mwynhau.

Llanensran CADEDIGRWYDD— Gweuodd Mrs. Da- Ties, Belle View, yr hon sydd yn agos i 83 mlwydd oed chwe par o hosanau gwlan i'r milwyr syoti ar faeø y frwydr, er mwyn cadw eu iraed yn gynes tra. yn y gwarckffoeydd. Dilyned eraill em hosiampl--byddai yn fexidith anmhrisiadwy.

Caeathraw OEK CYNAR.—1 mae dafad berthynol i Mr. John Jones, Tyddyn Wiekin., wedi bwrw oen Rhagfyr 9fod, ac y mae yn dyfod yn mlaen yn rhagorol. Y GYMDEITHAS LENYDDOL.— Nob Fercher yr 16eg cyiieol cynaliwyd y cyarfod wythnosol, Mr J. Owen, Mur Matthew Villa, yn y ga.dair. Y tootyn oedd "Thomas Charles &'r Ysgol Sabbothol" Rhoed yr anerchiad agoriadol gan Mr. Owen Jones, Glangwna Terrace, yn glir a chynwysfawr. Caed can gan Miss ILJoyd Owen, Mur Matthew, ac ad roddiad gan Miss Edith Parry, Tyddyn Whis- cyn, a gwnaetli y crcILwy eu rhan yn rhagorol ia',vn. Yna caed triniaeth dda, ddoniol, ac addysgia'cSol ar y testyn, yn yr hon y cymer- wyd rhan gan Mr. W. W. Jones, Cae Hopsyn D. Willijajns, Cefngwern R. Evans, I Glangwna. Terrace; J. R. Roberts, P.O., ac ereill. Y mae y gymdeithas yn enill bob wythnos. Ni. chaed cvfarfod gwell na hwn eto.—.Llwyngwern.

Machynlleth I DYFODIAD Y BELGIAID.-CyTimo(M- odd y rhai hyn nos Lun, ac yr oedd oanoedd o Mailt & phobl yn yr orsaf yn eu disgwyl. Yn eu plitb yr oedd Lord Herbert Vane Tain pee t; Mr R. Gillart, Y.H., a Mr H. H. Meyler. M.A. Yr oedd hefyd y Scouts o dan arweiniad Mr C. Hall, yn eu blaenori gyda fflagdau a bugles. Wyt'h sydd ohonynt, yn ddau deulu, a rhoddwyd swper iddynt w,edi ei bamtoi yn y neuadtl gan Mrs Wil- liams. y iSfiiip. CYMDEITHAS MA EXGWY N. —Cy fiw- fod amryw iiaethol oedd yn hon nos Fawrtih, o dan lywyddiaeth Mr D. Evans, Dorvey Stores. Enillwyd ex gyfieithu penill gan Mr O. Morgan, ac ar gjyfanfioddi penill gan Mr D. Evans; pedwairawd ar y don 'Russia,' paxti Mr H. Pierce. CYMDEITHAS YR INSTITUTE.—Nos Iau, bu Mr J. H. Jones, Golygydd y "Brv- thon," an anesrch y gymdeithas ar "Y Gad- air Wicthlyd." Cafwyd darlith ddyddorol a mwvnhawyd hi gan gynulliad da. C'YNGERDD YR A-NRREGIOIN.-Mae pwyllgor y drysorfa gynorthwyol yn diaxparu ciyngerdd' yr nieea.f tuaig at anfon an- rh,e,gion i'rbech-gyn sydd yd'a.'r Tiriogaeth- vfyr- 'CYMDEITHAS Y CYMREIGYDDION. -No-s Fercher drweddaf, yn y Neuadd íDref- ol, cafwyd noaooi ddifyr anghyffredin gam y Gymdeithais hon, a buont mor garedig a gadael i'r noson fod yn agocred i bawb a ,fyn-a.i. fod yn bresenol. Canlyniad hyn yd- oedd i'r ystafelll g-ael ei lleniwi hyd yr ym- ylon. Llywyddwyd gan y Parch D. Cunllo Davies, yr arreithcwr ydoedd Dr Rees (Ap Gwyddon), a chymerodd yn dastyn "Cai'tref y Delyn ar Aelwyd Gymreig." Yr oedd iganddo lond Bwrdd o hen gelifi a artfei-id an y Cymry yn yr hen amiser; ac yr oedd ei eg- 1urhad airnynt yn ddoniol a difyr iawn. I yc.hwa.negu at. ddyddordeb y darlith, yr oedd Miss Nancy Ricliardo, Penybont fawr, yn Lmsenol, gyda'i thelvn sswynol, yr hon a chwiareuodd ajiwyw o Hen Alawon Cymreig yn ei dull medrus ei Ihiun; a chenid Penhill- ion gan Mr Humphrey tHtMn.phfr.eys -vn fedrus fel,ader. Gofelid am y_pie<no gas Miss Hum- phreys, R.A.M., a ohwareuad yn feistrolgar diros ben. Yr oedd y my.nych gymeiiadwy- aeth.au gwresog a rodd:ily gynirlleidfa i bob un ohonvnt, yn dsiriigcis yn egiur fod y cyf- ryw wrth eu bodd yn gwnanfio- Gwledd o'r fath oreiu oedd y noson yn ymyl y Nadolig. Paisdwyd pleidllais o dddolcihgarwch y cyfar- fod i'r gwasanaetfayddion ar gynygiad Mr Powell, Ysgolfeieir, a chefnogiad Mr J. M. æze.. yr Is-lywydd ac ychwanegwyd am Miss Puigh .Manchester House, am ed chan troigoirol hitha/u. Mwv o bresenoldeb y delvn y ninghyfarfodyd d y Gymdeatbas, a wnai hon yn fwy atdyniiadol.

Llanrwst LLWYDDIANT CERDDOROtL.—iLlawen-1 yctd genym dd-eall am lwyddiant Miss M. Twiston Davies. yn arholiad Coleg Cerdidorol Llundain a gynhaliwyd ym Mangor yn ddi- weddar. Mae Miss Davies wedi enill yr A.L.C.M. Y GROCSFA RYFEL. —Uywyddodd Mr. Rogers Jones, U.H., C.S., dros gyfarfod Cronfa'r Rhyfel nos Lun pryd yr hysbyswyd I u'n Ileol. Pen- fod swm o 160p wedi eu caw Ileal. Pen- derfynwyd anfon 150p. i Gronfa TywyBOg Cymru. CYMDEITHAS UNDEBOL.—Yn y gym- deithas hon nog Fercher caed trafodaeth ar "Wersi y Rhyfel," yn cael ei hagor gan Mr. Hugh Hughes. Caed sylwadau gan amryw. Llywyddwyd gan Mr. J. D. Jones. Y GYMDEITHAS UNIDI2BOL.— Nos Wener, cyn y diweddaf bu Mr. Gwynfryn Jones yn traddo-oH anerchiad ar "Llewelyn ein llyw olaf." Llywyddwyd gan Mr. D. J. Williams. AGOR ORGAN tKEWYDD- Ddvdd Iau, cyn y diweddaf, agorwyd organ newydd Capel Seion, a'r elw yn cael ei drosglwyddo i Gron- fa'r BeIgiaidFfoèå. Llywyddwyd gan Cyrnol Sandbach a thraddododd anerchiad. Adeiladwyd1 yr orgrui gan Mri. W. Hill a'i Fab, ac y mae yn un o'r rhai harddaf yng Ngogledd Cymru, Can-wyd hi yn fedrus iawn gan Prof. H. W. Richards, Mus. Doc.. F.R.tC.O., iLlunVJain, tra y canwyd "How Varn is Man," a "Deeper and Deeper still" Mr. Evan Lewis, a "Nearer My God to Thee" a "Voice of my F&ther" gan Miss Mice Cam- eron.

MOLRAT AT LADD TYRCHOD. Y SGRIFENA John Pryse, Maesvmeireh i -L "Blimid ni acw gan Dyrchod; cynyddent i bob blwyddyn fel yr oedd y tir a golwg ddif- f rifol arno, ac yr oedd arnaf gywilydd o hono, t ond clywais fod Mr. Hugh Davies, Chemist, 'Machynlleth, wedi dyfeisio peth i'w lladd yn ddidrafferth iawm.-E:i enw ydyw Tklolrat,' mewn paokete Is. 6c. yr Tin. Pryiiais backet, a rhoddaae ef yn ol y cyfarwyddyd am ben I pryfaid genwair, a irhoddais y rhawi hyny yn ilwbyr i; Xwrcb. Ni dbododd j twrch mwj."

} Talsarnau I COFIO'R MILWYR.—Y mae Egi wya Bethel (M.C.) wedi anfon llythyr i'r bechgyn sydd wedi ymuno a'r fyddin- Hefyd, Beibl i bob un o'r saith. GWELLA.—Da gennym ddeall fod Mr David Jones, mab Mr Ellis Jones, Moelyglo, yn dal i wella o'i afiechyd blin.

Bodfean PPJIODAS.—Yr oedd dydd Gwener, y lleg evfisol yn ddydd o ddyddoratb neillduol va y gymydogaeth hon, oblegid ar y dydd hwa yr unwyd mewn glas briodas un o fechgyn y gymydogaeth, sef Mr. Hugh Rowlands. Matk an Isa-f-Cefniwrch gynt-un o swyfJabgion eglwys Bodfean, a Miss Sarah Jones, Cefm Mawr, ger Corwen. Gweinyddwyd y seremoxi yn nghapei y Tabernacl, Rhuthin, gan y Parck T. Williams. Pwllheli, a'r Parch E. Williams B.A., gweinidog y capel lie yr oedd y briod- fercn yn aelod. Y gwas oedd Mr David Row- lands, brawd v priodfab, a'r forwyn oedd Miss Jones chwaer y briodferch. Yr oedd lliaws o berthynasau y briodferch yn y briodas, y rhai ar dierfvn y gAvasanaeth fu yn eisted wrth y bwrdd i gydlawenhau a chy-dfwynhan gwledd o'r fath oreu mewn gwesty dirwestol yn y dref yr hon a roddid gan deulu y briod- feroh. Cafwvd amryw o anerchiadbu a llon- gvfarehiadaxi i'r ,par ieuanc. Yr wyf yn deall ?- c. eu bod wedi derbyn lliaws o anrhegion gwerta fawr. Mawr fyddo eu llwyddiant a'u hapus- rwydd ydyw dymuniad un o'u cyfeillion.

Bethel YMRESTRU.—Y mae y rhai a ganlyn wedi ymuno a'r "Army Medical Corps"-Richard D. Jones, Morris Williams, David Ifor Jones. Tom Jones, Wm. Francis y pump yna. o Gapel Seion; DavM T. Williams, Tre'r Gof; ac Evan Hugh Griffith a'r Tiriogaethwyr. DOD ADREF—Y mae Captain Hugh Parry Jones, Post Office Road wedi cyrraedd adref ar ol y ddamwain. ac wedi gwella yn bur foddhaol. BAND OF HOPE.—Cynhaliwyd yr uchod yng nghapei Cysegr nos lau Rhagfyr 10fed dan lywyddiaeth y Parch S. Venmore Wil- liams. Agorwyd y cyfarfod trwy dflarllen rhan o'r ysgrythyr gan Maggie Owen Wil- liams, Park v Wern. a'r plant yn ymuno i adrodd Gweddi'r Arglwydd. Cahvyd sefyllfa y plant yn Arholiad vsgrifenedig gan y Jily- wydd. a gwnaethant waith rhagorol. Cystad- J.euaeth, a.raith ddifyfyr aT y testyn "Llenad." 1 W. T. Willams. TyVMyn Andrew Isaf. Ca- fwyd gwersi ar gynighanedd gan y llywydd, a.c vna dadl ddyddorol gan Miss Pheobe Jones, Llvs Llewelyn. Nell Williams. a Tommy Pritchaj-d. Penlon. Gwasanaethwyd fel beirniad gan Mr. Thomas Pritchard) Pea- Ion.

Nefyn CYMDEITHAS Y MORWYR.— Fel v gwy- ddi6 cymdeithas i gynorthwvo morwyr mewn achos o long-ddrylliad etc. y'dyw yr uchod, a-c er mwyn cynorthwyo y gymdeithas yn ar- ianol. cvnhaliwyd "Jumule Sale" yn y Mad- r\m Hall, ddvdd Mercher diweddaf, a dea.ll- wni y caed elw o £ 25 tuag ati. Ysgrifenydd Llool vda-w v Parch. R. C. Jones. v Ficer. CWNSTABLIAID ARBENIG—Yn v W6- ryn Hall, prydnawn Mercher diweddaf, yn mhresenoldeb y boneddigion a eanlyn :—Mr. Arthen O. Owen. Pwllheli, prif swvddog y rhanbarth; Mr. W. Thomas. Y.H., Menen; Mr. G. H. Roberts, Y,H.. Glanrhyd, a'r Uch-Arolygydd Owen, Pwllheli, tyngwyd i mewn 21 o berso-),au i weithredu fel cwnstaibl- iaid arbenig Dewiswyd Mr. Tom Jones, manager y L.C. & M. Bank yn gapteli. a'r Ficer a. Mr. J. O. Williams. GlandwT ym is- gapten iaid. PENODTAD.—Da genym "dHeall fod Miss Olwen Griffith. Ty Newydd, Nefvn. wedi ei phenodi yn athrawes yn Yogol Edevrn, ac hefvd deallwn fod Miss Parrv, Mill Street, wedi ei phenodi yn athrawes yn Abertawe. Ar hyn o bryd erys Miss Parry yng Nghaernar- fon. JDymunwn eu llwyddiant eto yn y dy- fodol.

0 Gopa'r Mynvdd Mawr GATR .0 AWSTRALIA. —iDyddorol vw gwybod fod bechgyn y Dy-ffrvn sv'n gweithie chwarelau Goulborn, Australia, yn parhati i (Ta'atblygu terfynau eu cloddfevdd. ac er fod cvfnod o ara.fwch wedi bod trostvnt yn ystod y misoedd diweddaf, deallwn fod gwell myn'd ar bethan erbyn hyn. Anfonwyd gwerti cannoedd o beirianau yno o Borthmadog, a daeth archeb am ragor vchy'<?ig ddyddiau 'nol Y ddau oruchwyliwr yno yw Mr. D. Samnel Jones Nantlle, a Mr. Evan Jones, Carmel. Ymhlith y chwarelwvr yno y mae amryw o'r cylch, a tihreulir ami i noson lawen mewn canu a chyngherdda. Da genym ddeall fod Mr. D. S. J. wedi cael dod o'r ysbvty, ac wedi gwella'n dda o'i anhwvlder. LLWYDD EIX BECHGYN.—/Dal i ddringo'r ysgol mae rhai o'r bechgyn sycld oddicartref. wedi trculio tna blwyddyn a haner yn un o swyddfeydd y Llywodraeth. Cafodd Mr. E. Wm HughM. Nantlle ei ben- odi y wythnos hon i swyddfa arall yn Ler- D1"1. Maib Mr a Mrs Robert Hughes, Victoria Terrace, yw Evan Wyn. ac yn 'dra chymer- adwy yn Nantlle a Llundain. Un anall w lanciau Nantlle yw Alfred Henderson sydd wedi ei benodi yn glerc ym Mhrescot, ac yn ychwanegol at ei benodiad felly, y mae ya aelod o'r Seindorf yno. Canodd y cornet am gyfnod hir hefo Cyrn Arian Denlvn. r DOSBARTH Cl Y-Yn Edge Lane, Lerpwl y mae cvnifer a deg o lanciau Bala- deulyn yn gwneVc? i fyny un dbebarth yn yr Ysgol Sul yno. a mab y Parch. John Jones. Brynrodyn, yn athraw arnynt. Llawenydd i ni oedd deall fod Mr. D. J. Morris Nantlle. wedi ei benodi yn arweinydd y gan yng nghy- farfod y bobl ieuainc vno. PBNODIAD—^Bu cyfnewidiad yng ngor- uchwyliaeth mwnau copr Drwsvcoed, aiff Mr. W. Beresford a'r teulu ymaith, a chvmerir gofal y mwnau gan Mr. R. Owen, Drws-y- coedl. Dyn ieuanc mèålrns yw R. O. ac wedi cael profiad helaeth ym mwnau y wlad yma a gorllewin Affrica. Disgwylir y bydd myn'd etoar yr hen fwnau cyfoethog. Y mae ystad pethau yn isel ym mj-wyd y pentref am fod ei meibion yn gorfod ymadael i chwilio am le- oedd mewn rhanan eraill o'r wlad.

Mae Rhinwedd FeddvgSniaethol SUDD IACHAOL DAIL CARN YR EBOL. gan GRIFFITH OWEN, CAERNARFON, ydyw ei fod yn rhvddhau y phlegm 80 yn cilin poen y frest. I'w gad mewn poteli ifl. lfc., yn y Iiopaa Dtaggjik

Talybont L iCYMDiEIiTHAS LEN Y UDO L—Cynhai- i iwyd cvfarfod y gyilló.'eithas lenyddol nos Iau ™ l'Soy y M. C., o dan ly?yddia?th y I Parch. W. E. Williams, pryd y caed dadl ?"Ay p fydd Ynireolaeth yn lies i'r Iwerddon?" Mr. George Smith a agprai o blaid a Mr. R. Ll. Roberts' ar yr ochr nacaol. Cymerodd amryw man.

Fourcrosses GWrASANAETII COFFA WiDWRIAETH- OL Nos Sul, y loied cyfisol, yng nghapei ialem cviihaliwyd gwasaaiaeth ooftawdwr- la,eth,ol i Mx Robert Griffith, Plas BBlle. Pre- oetlvwydi ar yr achlysur gan y Parch Hugh Davies, Abererch. Canwyd yn effeithiollawn jmrrw emynau cyfaddas i'r amgylchiad, fel yr oedd v cyfarfod dxwycMo yn un y oofir yn h;r t am dano gan y rhai oedd yn bresenol. Eill f gweddi yw ar i'r Arglwydd godi llawer eto ,,yff olvb ysbryd i'r diweddar anwyl Mr. Rt. Griffith, jnewn ffycMlondeb i'w achos Ef, ac mewn haillr diball o blaid ei lwyddiant.

Ebenezer YMUNO.—Wele vestr y rhai sydd wedi ymuno a'r fyddin o'r ardal hon: Thomas Jones, Rlieiuws; Ellis Jones, High Street, Ebenezer; Hugh Hughes, llerthen Grou, BOeiizer; Grilhth Brown, Bwlch Uchaf; Thomas T. Lewis, Deiniol Road, Ebenezer; 1) G Hughes, Castle oU'eei; Morns Owen North Road; John Edmund Parry, Tabernacle Street; R. Ed. Williams, do.; John R. Jones, do.; Charles Jones, do.; William John Lewis, do.; Hugh Evans, do,; John R. Parry, New Street; W. T. Morris, John R. Parr?, Tabaniacle Street; Edward R. < Parry, BatttTy. Edward Edwards, Back New St. John Isaac Davies, New Street; Hugh Jeremiah Jones, Marian Terrace Itobert O. Jones, Tabernacle Street; John G. Williams, Victoria Terrace; Griffith J. Hughes, Vaynol TedTace; David William Thomas, Clwtybont; W.' H. Thomas, do. Griffith Jones, Celyn; Arthur Parry, Dinorwic; William D. Evans, Gallt y Fool; Owen E. Jones, High Street. David Davies, New Street; Morris Williams, Cerrig-y-Nyth; John Davies, Tan-y-Poet; Thomas E. Hughes, New Street; Trevor Jones, Tabernacle Street; W. H. Williams, Rhwngyddwyryd; Owen Evans, Tabernacle Street; Thomas Davies, do.; Edward W. Edwards, do.; Robert Lewis, do.; Owen Morris, do. Ellis Parry, do. Hugh Davies, New 'Street; John Daviee, 4o. Hugh R. Jones, do.; William Williams, Back New Street; William Williams (son), do.; Griffith Lewis,Clwt-y- bont; W. M. Williams, View Terrace; John fellows, Back New Street; Samuel Fellows, High Street; William Thomas, Tanyffordd, Clwtybont; John Lewis, New Streeit; Griffith Owen, Clwtybont; Rowland Wiilliains, Back High Street; Evan Griffiths, Dinorwic; William Rowlands, High Street; Thomas J. Griffith, Gerlan; Owen O. Jones, View Terrace; 0. J. Evans, do. Owen Jones, Rhes Isaf, Clwtybont; William Davies, Ebenezer; Thomas G. Thomas, Tabernacle Street. W. J. Hughes, Vaynol Terrace; J. Hughes Jones, do. J. G. Jones, Jo. 0. H. Jones, do.; R. 0. Williams, Disgwylfa Terrace; W. Williams, do.; Robert Lewis, Back New Street; Owen Lewie, Post Office; R. S. Roberts, Baptist Street; R. R. Evans, Rha-cad R. H. Evans, Prince of Wales. J. H. Evans, do.; Robert Owen, California Terrace; Richard Robems, Gerlan; Evan n. Jones, Faehwem; R. Griffith, Chawrel Fawr; W. T. Owen, Tan- y-Post; W. W. Owen, do.; Richard Ellis Jones, Bryn Terrace; Wiiliam Thomas, Clwtybont; Robert Roberts, Terfyn Terr.; W. W. JOTiee, Back New Street; Griffith Williams, Buarth Clytiau; J. W. Owen, Gallty Foel; Elias Williams, High Street; W. E. Jones Facliwtn; Thomas Ryan, New Street; R. O. Parrv. Jervis Street; R. E. Evans, Garnedd; H. R. Evans, Deiniol Road; D. Pritcliard, High Street; W. T. Jones, Gorphwysfa; G. R. | Williams. Gerlan Uchaf; R. H. Parry, [ GaUt y Foe!; W. G. Hughes, do. Owen Parry, do.; W. 0. Ellis, Vaynol Tenraee; Thomas D. Jones, do. Isaac Owen, High Street; W. G. Thomas, Clvrtybon.t. E. E. Williams, Rliwngyddwyryd; R. Jones, Pen Pare; Hugh Morris, Cynfi House1; R. Hughes, Clwtybont; R. Thomas, do.; 0. O. Evans, Dinorwic; J. Griffith, Clwtybont; J. J. Hughes, do. W. Joneq. Crown, do.; Henry Williams, DeinLoQ Road J. Williams, tlo: D. Davies, Clwtybont; J. R Lewis, Tabernacle Street; Hugh T. Jones, Gallt-y- Foel; W. Edward Williams, Jervis Street; Thomas W. Davies, Afon Goch; Thomas R. Roberts, Incline; Ebenezer Jones, New Street; Griffith J. Griffith. Yard, Clwt-y- bont; R. D. Jones; J. Prichard, Green Ter- race. Ebenezer; Arthur Roberts, Bryn Sardis, Dinorwic; John H. Williams, Galifc y Foel; R. J. Hughes, do. W. E. Ffoulkes, Chawrol Goch, Dinorwic; EstJn } E. Jones, GaJIt y Foel. Evan Lewis, CJwt- t y bont; John Jones, do. Thomas S. Roberts, [ 4o. 0. H. Thomas, Dinorwic; W. R. Jones, High Street, Ebenezw; Evan J. Morris, North Road, Ebent-zer; Thomas Roberts, p Chwarel Fawr, Dinorwic; Frank Parry, Clwtybont, a chyfrif y irhain mae'r nifer o'r ? dLachreu yn 137. j IS-BfWY'IiLGOR ANGEN,—Galwodd yr yisgnfenydd, Mr J. Roberts. Salool Htvnse, Lland-inorwig, aelodau'r pwyllgor hwn i'r Uyfrgeil, nos Ferdher diweddaf. Rboes y f Uywwld, Mr O. T. Hughes smryw f-aterion • flaen ac i eylw'r pwyllgor. ym inyeg emill r pwyeigrwydd o c yn-frkiol- [ aeth o'r ardal ar Gymdedtjias y Milwyr a'r k. Morwyr. Teimla'r a«lodmi yn nnfxydol y iylesnd fod mewn ardal boblog ifel ein bajdal r mi o leaf dri cynrychiolwr. YKtyrdd hrfyd y ) ffwahaniol cwshosion o amtgen eu cyflwyno i aelodtan o'r pwyllgor, a phuracm k fyddai hysbyedad i'r cyfe:riad yma. Cwya y pwyllgor yw mai vchydiig yw nifer yr &pel- iadau o'r ardaloedd 5iyn, dim ond dau. Dy- [ lmunw-n wneyd yn eglur. rhag ofn y ga am- wybodiaeth gyfrif dros ddiffyg apeli fod Cronfia Tywyaog Cymru i'w rhfwiu i bob Utillu sydd yn teirmlo angen yn lierrwydd y rhyfel- ag eithrio yr anghenus svdd fflOOQ8 ym 4IIerbym oymorth plwyfol. Hefyd, y rfead Jfcyny By n derbyn arian o'r Siwyddfa Ryfel. Wrth gwrs bydd yn ofynol profi fod yr « n yn gaailyniad y riiyfel. Onid caniyn- md v rmyfel yw gw^ithio pedwar diwrnod, ie- • r pedwar yn dod a ohyflog un divvrnoJ yn rby ami o lawer? Gellirr anfon yr apel i ys?fonydd neu lywydd y pwyllgotr ). ncu i m 0? P?wmau ?anivn—Mri T b. Wil Kams^irynteg. J. J. Morgan, Caledffrwd; ,Dr P.Es Eryr; O. R. Jonefi, Fair; W. Roberto, Vicfcortia Terrace; Jones. View T- PWYLLGOR Y FAMAETH—Yn v Board Room, nos Lun diweddaf, cyrihaJi-wydi oyfarflod cyffreddnol v Fan-taeth hefvd BwyllgOT Gweithiol y Fan^aefeh. Yn j blaen- c if Dhoddodd yr fenyddes. Miss Kate Hughee ei diolch swydd i fyiiy wedi gwnaen- e,eth am rai blwyddi. yn hyglyw man nai o n hardlalwyr en bod wedi eyTwi ar ol- euadau anosturol a dieithr nwdhben Cwm- YfgLo a Dinorwiig, v nosweithiau ae ::1('11 maana.u lie nad erferad goleuadaal tOO.. Beidio bod rhyw ddwlddyn Yn rarnd trwy ei gampau? Cweleom oyn "hyn ddi- ixyiyn anwybodug yn creu mawr gynmmnt a ayiyrswch i ardal a gwlad. GaH hefyd fod WQiSFX? yw ymgud4,io yu ein myeg. l

Abergele ''MYrNYTDDOG.—Nos Wener, cyn y di- weddaf, yn y ?lup Ca?e, caed papur dyddorol gan .Mr. Wm. Roberts, Bryntirion, ar "Fy- wyd a Gweithiau Mynyddog". Llifon oeati y ilywydd, a chaed- sylwadau ganddo ef ac er- aill. Canwyd caneuon "Mynyddog"' gan M ri J. Jones, LIa-nditlas, a. Harold Cybi wi li. liains.

Pwllheli LLWYDDIANT.—Enillodd Mr Endaf Robyns Owt-qi, Ki-w Wen, a Mr W. H. Davies, Mount Terrace, amryw wobrwyon gyda'u da pluog yn Arddangosfa. Leeds yr I wythncs ddiweddaf. ANIFAIL TRWM.-Ymysg yr anifeiliaid tewion sydd gan y Mri G. Cornelius Roberts a'i Feibion, y mae un brynywd gan ym- ddiriedolwyr Syr Charles Assheton Smith, y Faenol, yn pwyso diros dunell. Yn ddiau dyina'r trymaf a'r tewaf fu yn Nghymru I erioc-d. ETHOL GW ARCHEIDW AD. Ddydd Sadwro cyn y diweddaf bu atholiad i ddewis gwarcheidwad ychwanegol dnoe binvyf Denio. Mxs Mostyn Jones, priod y Parch E. Mostyn Jones, a Mrs Griffith, priod Dr S. W. Griffith, Hermitage, ym- geisia.i. Pleidleisiwyd fel y caaiyn- Mrs Mostyn Jones 298 1 Mrs Griffith 242 Mwyafrif 56 CYMDEITHAS LENYDDOL Y TABER- NACL.-Nos Wener, Rhag. 11, dan lywydd- iaeth v Cynghorydd R. A. Jones, caed anerehiad godidog gan y Parch Herury Rees, Dolga'dau, ar Y Rhyfel, Bernlbardi, a'r BregtJth ar y Mynydd," ac yn ddiddadl un o'r pethau goreu draddodywd erioed gan Mr Rees oedd yr anerchiad hwn. Cawsom sylw- axiaii pellacli gan Mri HA Jones, Robert Roberts;, G. Griffiths, Homo, Mrs Hughes, Mire W. Thomas a Mr F. Fouikes Jones. CYMDEITHAS PENLAN.-Nos Wenar Rhag. 11, dan IjTvyddiaeth Mr John Ellis. cae(i dadl ar "A ellid cyfiawnhau ymyriad Prydain yn yr argyfwrig presenol? Agor- wyd tros y cadarnhaol gan Mr H. Davies. MKyrlaiti. a. throa y nacaol gan Mr D. John Jones, 74, Heol Fawr. Cafwyd sylwadau pellach gan y Mri Roberts (Stead and Simp- son), R. Davies, Maes Cottage, y Parch John Rhydderch, a'r llyywdd. Caed mwyaf Irif mawr dros y cadarnhaol. TEML SOAR.—Cynhaliwyd y Demi yn ysgoldy Penmount nos Fawrth diweddaf dan lywyddiaeth y Prif Demlildd, Mr. Samuel Evuris. Agorwyd y cyfarfod tirwy ganu. Cymenvyd rhan gan y rhai a gamlyn:- Ciiueuon gan Misses Maggie 'May Davies, Edith Wynne Jones, a Mr John Ellis; hefyd pa.rti o Ponlan, dan arweiniad Mr H. Davies, South Beach; adroddiadau gan Min Edward Jones, J. Robinson, Johnny Roberts a Johnny Jones, Sand Streut; anerchiadau gan y Parch T. Williams, Crown Boot Stores. Diweddwyd trwy weddi gan Mr T. Williams. Y cyfarfod nesaf i'w gynal yn vr nn lie heno (nos Fawirth) am 7.30, pryd y cymerir rhan gan amryw mewn canu ac adrodd, &c.-Ysg. PRIODAS.—Ddydd Gwenor yr lleg cyfisol yng nghapei y Tabernacl, unwyd mewn priodas Mr Evan Jones Evans, mab hynaf Mr a Mrs Evans, Tanybwlch, Pen- rhoa, a Miss Annie Thomas, merch hynaf Mr a Mrs William Thomas, Fron Oleu, Pwll- heli, a daeth llu mawr i weled yr amgylch- I bid er gerwinder y tywydd. Gweinyddwyd j ar yr achlysur gan ein diweddar weinidog, Mr Henry Rees, Dolgellau, yn cael ei gynorthwy gan y Parch J. Hughes, B.A.. t B. D., Salem Y morwynion oedd Miss ) Lizzie Thomas, chwaer y briodferch, a Miss M. Evans, chwa-er y priodferch, a'r gweision oeaa hi-awd y priodfab, 'Mr R. Evans, a Mr Gwon Jones, Claremont, South Beach. Hefyd yr oedd ymlnlith v gwahoddedigion Mil' John J. Evans, a Miss Annie Evans, brawd a chwaer y proidfab, a Miss Jones, Star Hotel, cyfnither y priodfab ynghyd a Mr W. Davies, ewythr v briodferch. Rhodd- wyd y briodferch ymaith gan ei thad, Mr W. Thomas, yr hwn sydd yn ddiacon ffydd- lawn yn yr eglwys er's ugain mlynedd. Wedi I caed gwlodid o'r fath oreu yn Fron Oleu ymadawodd y par ieuanc yn nghanol dymun- iadauda eu lliaws cyfeillion am Lerpwl, ac yno y bwriadant dreulio eu mis mel. liLuosog iawn oedd yr anrhegion, yr hyn sydd yn profi fod y ddau yn hynod gymeradwy. CYDNABOD GW ASANAETH.-Nos Sul cyn y diweddaf cyflwynodd Undeb Corawl y dref anrheg o awrlais mynor ag addurn. iadau i'r Proffesvrr Norma.n Mr Leod, ar yr achlysur o'i ymadawiad o'r dref, fel cydnabyddiaeth o'i wasanaeth gwerlhfawr fed ainveinydd i'r cor am faith flynyddau. Cyflwynwyd yr anrheg i Mrs Norman Mc Leod, yr hon oedd yn bresenol ar ran ei phriod, gan Dr R. Jones Evans (y Maer), Ilywydd y pwyllgor, a gwnaeth sylwadau pwrpasol ar yr achlysur. Cyfeiriodd at y gwaith m&wT wnaeth y wr er pan y'i eefydl- wyd bum' mlynedd yn oL Yn ystod yr amser hwnw dysgodd y cor y gweithiau cyfan a ganlyn: Judae Macabeus," "Eiljah." Creation," St. Paul," heblaw gweithiau liai megis Gweddi Habacue." Duw sydd noddfa," &c. Gwelir oddiwrth y rhestr uchod faint y llafur iac ansawdd y gwaitfe wnaed o dan arweiniad Mr McLeod. Caetd sylwadaru hefyd gan Mri Tom Owen, Maes; Meirion Roberts, J. H. Morgan a J. 0, Jones, yr oil yn rhoi teyrnged uchel i'w cyn-arweinydd, ac yn dymuno pob llwydd iddo yn ei faes newydd yn Tonyparidy, D# Cymru. MARCHHSTAD Y NADOLIG.—Oofied paJWb mai dydd Meroher neaai y cynhelir March n a d y N'adolig- LLEIDR RHiAFF.—Ymddangosodd Hugh Hughes, Alpuia House, Gaol Street, o flaen yr Heddlyis, ddydd Mercher, ar y cyhuddiad o ladirata rihaff gwertli 10s. eiddo Meurig Jonia-.—Dywedodd v Rihinjgyli LJoyd iddo weled nhaff ym meddiaant Hughes, ac iddo ofyn eiddo pwy oedd. Atebodd Hughes mai ei dad. Pan ofynwyd i'r tad dywedodd hwnw mad effe oedd y perchenog. Cyihudd- wyd Hughes wedyin o ladrata yr eidclo.- Tysti,odd Ellis Wright, pysgotwr. mai per- thyn. i gowdh Meurig Jones yr oedd y rihaff.— ■Cyfadderfodd y diffynydd ei euogrwydd, ac onformvyd ef li garchar am fis gyda llafur caled-

I Gweler yir "Eco Cymraeg" am adrodd- iada-u dYd doro 1 a chyffrous o'r rhyfel. Rhodder archeb « ewa pryd

( Chwilog I CYMDEITHAS LENYDDOL SULOH.— Nob Lun diweddaf, cynhaJiwyd cyfarfod cys- tadl-euol o dan lywyddiaetih Miss Jones, Plas. Wele raitr o'r erollwyr :-Barddollliaeth, Mr I R. W. Jones, Ty Capel; adrodd. Mr Tom i Jonee, Aelybryn; dadl, Miss Moggie Griffith, Penybont, a Miss Jones, Plas; uniawd sop- rano. Miss Maggie Jones, Plas; umawd base, Mr R. J. Roberts, mrondeg doo;a;wd, Miss Jenmie Jones, Llwydiartih, a Miss Annie M. Roberto. iStation Villa; pedwarawd. porta Mr R. J. Roberts, Frondeg. Beirn- iadiwyd gan Mr W. E. Jones, Frondeg, Mr to,wen Thomas, Llwynanas, a'r Parch Morgan Price. RHOL ANRHYDEDD.—Mae Mr E. D. Rowlands wedi pwrcasoi "Rhol Anrhydedd" i gadw enwau pawb o'r ardal sydd yn W-iaosar.aethu eu gwlad yn yr argyfw,ng nres- enol. Ar ganol y rhol y mae cyfluneb o'r "Scrap of Paper" fyth-enwog. Cedwir y Rhol Anrhydedd yn Ysgol y Cyngor. i gadw ar gof i'r oeea.u a ddel, fod Prydain Fawr am gadw ei anrhydedd costded a gostio.

Penrhyndeudraeth CEIRDDOROL. Llongyfarwn Katie Lloyd Jones, merch Mr a. Mrs John Jones. Cambrian Houee. yn Klwyddo i enill tyst- v»gr:f ELfenol gyda'r piano mewn arholiad a igiynhaliwyd ym Marbgor. PERSO.NOL.—'Noe Ferciher, yng Nghapei Bethel {B.) yr oedd Mr Joseph Emlyn Hugh.ee, mab hynaf Mr a Mrs H. Hughes, Castle View, yn traddodi ei bregetih gyntaf. Y mae ei fryd ar fyned i'r Weinidogaeth. Dynronwn iddo bob llwyddiaint. GWYIL iHARLECH.—Y mae v COr Un. debol penodi Mr R. fD. Roberts, mab v di- weddar "Dewi Gerddor." yn anveinydd yn Hie Mr R. T. Jones, Y.H., sydd wedd ymddi- swvddo. EFFEITHIAU Y RH Y,FEL. -Foreu Merchier. cyrhaeddod dv rhai a ganlym, ad- ref o'r America,—Mri. Dd. Owen, Trem Haul; Morris Jones. Fronheulog; Robert Roberts, a John Lewis, Brynsaethon; Ed- ward Lewis, Church Place; W. Evans, Osmond Terrace; Rd- Roberts, a John O'wenis. Minftbrdd. Dywedant fod yr oil o'r miwimfeydd wedi can, ac fod yn aiiichonad- wv oael gwaith, ac mai gwell oedd dyohweil- yd adref. "Y GADAIR WY CHLYD. "-N.oo Weseir yn y JNeniadd Gyhoeddns o dan nwwdd v Gymdeithas. Ddiwylliadol, caed' anerchiad hivnodi o ddyddorol M" v tesityn "Y Gadair Wvcihlydt" gan Mr J. H. Jones, gOlJlgydld y "RrvtrnoTi," Lerpwl. Y ISFUFFRA-IGETTE.-Ymwelodd Cvkunni Dramayddol Talsamau o dan ofial Mr Lloyd Davies, a'r ardal nos Iau, i berfformiio y ddraima ddtooiiol 'Y 'Suffragette.' Yr elw at Gymdeithas y Groos Gooh.

Glassroed I JJEWhS.—Rai dyddiau'n ol, bu eglwys Bozrah (A.) Penisarwaen yn dewis blaenor a da genyrn ddeall i'r goelbren syrthio ar Mr. Wm. Ellis Jones, Bryn Hyfi-yd Terrace. Dy- munwn idcib bob lwyddiant yn ei gylch ne- wydd, a bendith i'r eglwys oddiiwrtho yntau. iClLAD!DV-Fol'eu Gwener diweddaf, ym mynwent Llanddeiniolen, dodwyd i orwedd gorph Nyre Owen, Glasgoed House, Bed'<.i'- gelert. Cafodd1 gystudd maitlha phoenus. Yr oedd yn adnabydidus i gylch eank gan iddi fod yn gwasaaiaethu Plwyf iLlanddeindolen am gyfnod, ac hefyd hanai o hen ofeulu parehus ac enwog y Glasgoed. Ychydig yw eu rhif erbyn hyn, ond gyda'r rhai sydd yn aros cydymdeimlwn. Brydnawn Sadwrn, ym mynwent Capel M.C., Llanrug dodwyd i orwedd wedxrtllion yr hen gymeriad diddan ac adnabyddus Mr. John Williams, y "Slbip" Pontrhythallt. Yr oedd yn awr ers cyfnod wedi myned i wlad Mon i aros i gymydogaeth Llanerchymedd, a phan welsom ef ddiwtx&af yr oedd ganddo air da i'r lie a'r bobl. Cafodd fyned rai blwyddi dros yr addewiä., a chadw- odd yn selog at ei argyhoeddiadau hyd y diwedd. Bu fyw a marw yn Fedycrdtwr selog. ADP.EF.-N,os Sadwrn diweddaf, cjWiaedd- odd Mr John Owen Jones, Coed y Pare, Penisarwaen, adref o duedabu Wardner Idaho. Clywsom ei fod yn edrych yn rha- gorol. Yn ol a glywBom gan. eraill ddaethant o'r un lie y mae gwaith- yn brin yno. YiN IiEiUANC.—Wedi feua dwy flynedd a haner o gystudd, yr hwn a ddiocTcifefwyd yn dawel, nos Saboth diweddaf, ehodod-d jsprfd y cyfaill ieuanc Mr. Richard Michael Prit- chard, Commercial Street, Penisarwaen (Clwt y Bont gynt), ac efe yn 21 tnlwydd oedt Yr oedd' efe yn frawd i'r Parch. J. M. Pritchardi Wdlkesbarre, America Rome, N.Y., gynt). Noded y "Dryoh". ADREF.— Wedi gweithred lawfeddygol bwysig yn un o ysbytai Lerpwl. dychwelodd Mr. Willie Thomas, Craig y Dinas, adref a da gennym ddeall ei fod! yn gwella yn bur foddhaol. I'R YSBYTY.—Wedi bod o hono ond rhyw wythnos yn ein plith wedi ei ddychweliadi o Idaho. drwg genym hysbysu fod y brawd ieu- anc Mr. John Ashton Rowlands, Pant Howel, wedi ei gymeryd i'r yebyty i Fangor. i fyned o dan weithred lawfeddygol. Deallwn iddo ddal yr ormchwyliaeth gyflawnwyd axmo nos Lun yn dda, a mawr hyderwn fod ei wellhad llwvr yn ymyl. IDAMWAI,.N,Trwy rh)-w anffawd cJdydd Llun diweddaf yn agios i Yskol Sirol Bryinrefail cyfarfu bachgen bvohan i Mr a Mrs Jones, Penllyn, a dam wain dost i'w fraich, trwy syrthio arm a'i thorri. "isadolig lliawen i chwi oil."

Bansror GOiLFF.—Mae Tarian Her Gogledd' Cymru ynglyn a'r cyst adleuaethau golff cydrhwng clyibiaLU golff merched Conwy, Llandudno, Rhos. Colwyn Bay, Rhyl a Bangor wedi ei hendl eleni gan Glwib Golff Merched Bangor. PERSONOL.—Bn'r Parch. Frank Edwarafe g veinidog Wesleyaidd o Hull, ag y mae ei h mea yn y newyddiaduron Selsni.g, fel un wedi ymuno a'r Sportsmen's Battalion, yn weinidog yn Eglwy-s Wesleyaidd Bangor. i FIRAWDOLIAETH.—Yn yr uchod nos Sul, o. dan lywyddiaeth Mrr. Foulk Jones, caed anerchia:df ddyddorol gan Priaicipal T. Rees o Goleg Bala-Bangor, ar y testyn "Dy- lanwad Crist ar Gymdeithas." MARW.—Ddydd Llun bu farw Mr. John Pugh, saddler, un o dtrigolion mwyaf adna- byddus vddiiias, yn 66 mlwydd oed. Bu yn aelod o Gyngor y atiinas rai blynyddau'n ol. COMISIfWN.— Mae [Siecondi Lieutenant Richard Glyn Griffith wedi ei godi'n lieuten- ant yng Nghatrawd Wiltshire Due Edinburgh. Mae Lieut. Griffith yn adnabyddus iawn ym Mangor. CWRDlI) CYSTADLFjUOL.-Dyma fu yn Ysgoldy Capel y Tabernacl nos Lun, pryd yr oedd cynulliad maWT yn bresenol.Mr. W. J. Walford a arweimai a beirniadwyd y gera'd- oriaeth gan Mr. T. Thomas. Yr oedd y cy- farfod yn un dyddorol drwyddo. R.F.A.—Mae'r Lieut. H. Lloyd Williams, gynt o Gorfflu Coleg y Brifysgol, wedi ym- uno a'r Royal Field Artillery. YSGOL CAETOP.—Mae'r Proffeswr Ar- sher, o Goleg y Brifysgol, wedi ei benodi'n rheolwr Ysgol Gcnedlaethol Caetop yn lie Dr. J. Lloyd Williams, sydd yn ymadael a'r ddinas i fod yn Broffeswr mewn Llysieuaeth yng Ngholeg y Brifysgol, Aberystwyth.

Uanfl hang-el Bachellaeth MARWOLAETH.-Drw,g genym gofnodi marwolaeth Mrs Martha. Ellis, Caerau (gweddw y diweddar Mr John Ellis), yr hyn a ddigwyddodd for Sul, Rhagfyr 13eg, yn 85 mlwydd oed. Ymaelododd a'r eglwys yn Garn Fadryn pan yn eneth ieuanc a phar- haodd yn ffyddlon hyd nee yr adeiladwyd Capel y Greigwen, ychydig o flynyddau yri ol, fel y cofir hi roddodd y tir i adeiladu y capel. Er wedi ymaelodi yn y Greigewn parhai i gymeryd dyddordtb yn eglwys y Garn. Lletyai y gweinidogion a chyfranai yn sylweddol. Gedy i alaru ar ei hoi amryw feibion merched, wyrion, orwyrion, dau frawd a dwy chwaer, gyda'r rhai y cydymdeimlir. daddwyd ddydd Iau yn mynwent Llanfihangel, lie gorphwys ei phroid ac amryw o'i phlant. Angladd anghyhoedd.

Efailnewydd Y GYMDEITHAS LE^vYDDOL.—Cyn- haliwyd yma. gyfarfod undebol nos Wener. Rhag. 11, rhwng CymdeLthas Berea » Chymdeithas Rhydyclafdy, dan lywyddiaeth y Parch R. Roberts, pryd a caed dadl fywiog a dyddorol a'r Ai cynyddu ynte dirywio wna'r iaith Gymiraeg." Agorwvd dros mai cynyddu y mae gan Mr G. T. Evans, Efailnewydd; yn cael ei eilio gan Mr R. Morris Roberts, Rhydyclafdy; a thros mai dirywio wna gan Mr W. W. Lloyd, Rhydyclafdy, a. John Hughes, EfaiL newydd, yn eilio. Caed sylwadau pellach gan Mr W. G. Jones, Efail- newydd, a Ari John Roberts ac Owen Evans, Rhydyclafwy. Yn y pleidleisio caed fod mwyafrif dros mai dirywio wna'r iaith. Diolchwyd i'r dadleuwyr ar gynygiad Mr W. Hughes, Ty'nyffordd, yn cael ei eilio gan Mr Richard O. Jones, Rhydyclafdy.

ROll of HONOUR iUkI N mm kk*i > g|: | li i1 is I li y i! 1 IJ YOUR wyjjif i m on a m!'  f *? M ROLL ? !j m wamb Wid hi ? VO?? ?1??$??.?! 9 Iw' on a • ?t'??1?' n V ? t.- T ?-'  ¡ j ? ?? [5???? I I I HOT-JOUR. » H ? HONOUR.  if 9  IF YOUR NAME goes down on I ? your firm's Roll of Honour, it also goes on that mighty Scroll which records the names of all who have rallied round the Flag. I There is room for your name on the Roll of Honour. Ask your employer to keep your position open for you. Tell him that you are going to the help of the Empire. Every patriotic employer is assisting h1* men to enlist, and he'll do the right thing by you. Tell him NOW Your King and Country Want you TO-DAY. At any Post Office you can obtain the address of the nearest Recruiting Officer. GOD SAVE THE KING. J

Llanfairfechan 1 LLETYA MILWYR—Yr wythnoe o'r blaen buwyd yn casglu enwau pereonau oedd yn fod,il,on i letya milwyr, gyda'r amcan o geisio dyianwadu ar yr awdurdodau milwrol i ddefn- yddio Llanfairfechan fel canolfln i'r milwyr. iDisgwylir yr anfonir dirprwyaeth i Gaar yn fuan. CYMDEITHAS BRONDON. —Nos Lun yn Sumner Villa, caed anerchiad ar "Toibercu- losis," gan Dr. Powell, Bangor, o dan ly- wyddiaeth Mr. IE. J. Hughes.

Penmaenmawr DARLITH.Dwir a'i Waith," ydyw tes- tyn cyfres olaf obwnp o aldarlithoedd Gil- christ sydd i'w thraddodi yn Ystafell yr Eg- lwys nos Fa.wrth, gan Proff. V. B. Lewes, Royal Naval College. (LLWYDCWANT. —Mae Mr. R. H. Roberts -mab ieuengaf Mr. Thomas Roberts, 1, St. David's Terrace, wedi enill yr A.L.C.M. (or- gan) gydag anrhydedd. Deunaw mlwydd ydyw ei oed. DAHLITHOEFM) GILCHRIST. Nos Fawrth daeui cynulliad lluosog ynghyd i ysta- fell yr Eglwys pryd y traoddodwyd y bed- waredd ddarlith o gyfres Gilchrist gan Dr. J. Holland Rose, Litt.D., ar "Napoleon The Great." Cyrnol C. H. Darbrehire a iywyddai a chanmolai waith yr Ysgrifenydd Mr. J. E. Daviea yn trefnu'x darlitihoedd.

JO. ,I!I ¡ ")(r' /ó:I¡:  '¿;"n.G [M¿J1[  17V r-rti ag-ain* £ inferior í tf tMM fltmrnm Powder-, the ab<n t Trade Mark has Mil registered. ASK FOR "JIF" POWDERS. I%dL each, 11134 doz. If any diffi ulty i • obtaining thes% send Jd. postage for sample. J. MORGAN JONES & Co.. 10. RJuuwr House. UmcIIit.

Conwy I CYMDEITHAS Y BOBL IEUAINC.—Nos Lun an-orchwyd Cymdeithas Pobl leuaine i Carrnel gan y Parch. J. R. Jones, Henryd, ar "Ser arweimiol bywyd" Y Parch. D. Davies a lywyddai.

j Porthmadog YR YSGOL SIR-Ddydd Mercher, cynhal- iwyd y cyfarfod blynyddol i gyflwyno gwo-br- wyon i 3-splion yr ysgol uchod. Llywyddai y Parch J. E. Williams, M.A., Ficer Cyfyng- wyct y gwahoddiadau i rieni y plant ac ychyd- ig ereill. Wedi i'r cadeirydd "d'taddodi an- erchiad rhagorol iawn cafwyd adroddad y Prif Atihraw (Mr. J. Rhys Evans, M.A.), ey- feiriodd at yr ysbryd rhyfel oedd wedi medd- ianu y wlad, a dywedodd' am un bachgen ddy- gwyd i fyny yn yr ysgol a'r hwn oedd wedi graddio, a aethai allan i'r Rocky Monutains i chwilio am aur Tra yno dtwedodd dyn du wrtho fod rhyfel rhwng Lloegr a Germani wedi torri allan. Taflodd ei forthwyl a'i gaib i lawr, aeth i'r dref nesaf a thalckr(i' am anfon gair .gyda'r pellebr yn cynyg ei wasanaeth i'r Swyd.dfa Rhyfel. Yn v man daeth atebiad yn ei dderbyn ef. Ymunodd a'r milwyr yn y lie, dychwelodd i Borthmadog lie yr arho&- odd am ychydig o odyddiau, ac yn awr y mae gyda'r Fvddin. Gwnaeth yr hanes ardder- chog hwn argrafif ddofn a dymunol ar feddyl- iau y gwydtdfoddolion, a thorrod'd' y plant allan i waeddi "Hwre" CYflwynwyd y gwobr- wyon i'r goreuon gan Miss Lloyd Geoige. Dvma'r enwau :—Safon V: Stafford Thomas Lena R. Mallet, Thomas Jones, Penmorfa. Safon IV: H. J. Hughes, Llanystumdwy; Ann S Williams, Prenteg. Safon Ill: Janet Noel Jones, Thomas R. Jones, Rhoslan Safon II: T. G. Hughes, LlanvctumdNvy; Annie E. Pierce, Annie Williams, Mabel Davies, T. Edmunds. Ruddug Griffith, R. S. Griffith Nellie Hughes, W. E. Morgan, Elizabeth L. Owen, Jennie Rees, Evelyn Roberts, Hlrdh Roberts. Civil Service: Richard Edwards; Dirprwyaeth Yewiriol: Thomas Jones Arian- dy: Gwilym O. Hughes, Griffith Idwal Ellis- Aetlh yr oil o'r ysgolorion arholwyd mewn siarad y Ffrancaeg yn llwyddianus drwy eu harholiad'. Enillodd y rhai a ganlyn arbenig- rwydd yn yr arholiad cyffredinol mewn Hanes Mathematics, Cymraeg, Ffrancaeg, a Physics, Ann S. Williams a Jennie Rees. Ar y flwyda'- 1800 yr oedd cyfanswm yn yr ysgoloriaethau enillwyd yn y gwahanol golegau gan ysgolor- ion o'r ysgol hon yn l,710p. Dilynwyd gan anerchiad sylweddol gan Mr D. H. Williams, M.A., Prifathraw Ysgol Sir Pwllheli. yr hwn a gyfeiriodd yn benaf at yr ysgolorion yn ei sy lwadau

Beddgelert I CYDEITHAS CEDRON.—Nos Sadwrn, Rhagfyr 12fed cynhaliwyd cyfarfod y gym- deithas lenyddol yng nghapel Cedron (A.), Nantmorj o dan lywyddiaetih Mr. John Hughes, Oerddwr. Traddododd y llywydd I anercliiad rhagorol. Datganwyd yn swynol yn ystod y cyfarfod gan Edward G. Antie, Aberglaslyn Magretta Thomas, Bryntirion Annie Parry, P.O., a, Mr. H. H. Williams, Brynffynon. Caed adroddiad campus gan Bob Williams, Pant-dwr-oer; adrod'd' emyn i rai mewn oed 1 Mrs. Jones Brynffynon; I adrodd y wyddor ymlaen ac yn ol: 1 Mr. Mat- tliew Williams canu ton ar yr oJwg gj-ntai: I Annie Parry, P.O. Y beirniad oedd Mr. W. R. Wailliams, Pant-dwr-oer. Caed cyfarfod rhagoroi iawn, a chynulliad da. | CYMDEITHAS KENIEL.—Nos Sadwrn, 5 Rhagfyr 12fed' cynhaliwyd cyfarfod y gym- deitlias lenyddol yng nghapel Peniel (M.C.), 'Nantmor, o dan lywyddiaeth Mr. T. W. Evans Dinas Ddu. Caed anerchiad campus gan y Llywydd; can gan Mant yr ysgol ddyddiol o dan arweiniad yr athraw Mr. Griffith Williams B.A. datganwy'd yn ystod v cyfarfod gan Katie Griffiths; Mri. Robert ac Edward Da- ) vies. Tanybryn ac hefyd gan y plant; ac ad- roddiad digrifol gan Mr. W. W. Hughes, Tanrhiw. Prif atdyniad: y cyfarfod oedd "Adgofion am ardal Nantmor" gan Mr. Owen Jones, BrynfFynon. Yr oedd Mr. Jones i-n j a'dvddorol, a.' mwynhaodd pawb eu hunain wrth wrando arno yn traethu mor ragorol ei adgofion am ardal Xantmor. Cyfarfod lie- wyrchus iawn. ) ADREF AM DRO.—Y mae tri o fechgyn ieuainc yr aro-aloedà hyn wedi cael rhyddid i ddod adref am dro i ymweled a'u tfflÎluoedä sef Mr. Griffith J. Evans, Berthlwyd, Bl. Nantmor; Mr. John Lewis, Smith Street, a Mr. Humphrey Jones, Ferlas, Nantmor. Per- thynai'r tri i Fyddin Arglwydd Kitchener. j Llawenydd gennym eu gweled' yn edrych I mor ragorol yn eu diwyg milwrol. Per- thyna Mr. John Lewis, i'r Royal Field Ar- tillery, ac erys yn Aldershot. Perthyna Mri. I Humphrey Jones, Ferlas a Griffith Evans, Berthlwyd, i'r Army Service Corps, ac ar hosant yn Wool, Dorsetshire. CYNGOR PLWYF.—Nos Sadwrn, Rhagfyr 12fed, cynhaliwyd cyfarfod o'r Cyngor uchod yn hen Ysgol y Cyngor. Beddgelert, Mr. H. | Hughes, Cae'rgors, Rhvd-ddu, yn y gadair. ) Caed sylw ar Bont Gwaith y Sygun. Cynyg- ioddi Mr. Evan Williams, yn cael ei gefnogi gan Mr. William Roberts, Bwlch, fod dau j aelod o'r Cyngor Plwyf i gyfarfod dan aelod o'r Cyngor Dosbarth, i wneud ymchwiliadi i I hawliau y bont etc. iDewiswyd Mr. Evan Williams, a Charneddog. Caed trafodaeth frwdfrydig parthèa y RheilfTordd Ysgafn i Feddgelert. Cynygiodd Mr. W. Roberts, j Bwlch. yn cael ei gefnogi gan Mr. Evan Wil. liams fod y Cyngor Plwyf i roddi pob cynor- thwy posibl gyda'r mudiad, a dewiswyd Mr. Pullan, Carneddog, a'r Ysgrifenydd, i fod' yn gynrychiolwyr dros y Cyngor Plwyf os bydd j galw am danynt 1 fyned o <!aen Dirprwyaeth j y Rheil1fyrod. Bu sylw gyda golwg ar drefnu I gyda'r dao-litfliiaai ama-ethjydidiol, pasiwyd i bob arcJal weithredu fel y gwelont hwy yn dda. a dewis eu materion eu hunain. Pas- I iwyd fod Pont y WenaUt i'w hadgyweirio, a Mr. William Roberts, Bwleh, i edrych ar ol ¡ y gwaith. Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr. ¡ Robert Roberts, Corlwyni, Nantmor. yn galw I sylw y Cyngor Plwyf at sefyllfa y llwybr sydd yn arwain at y corlwyni. Caed sylw ar y mater, yr oedd rhai o'r aelodau yn erbyu gwneud dim adgyweiriad arno, 80C ereill 8 iblafd. Wedi trafodaeth frwd pasiwyd fM y Cyngor Plwyf i adgyweirio rhan ohono, ac aelodau dros Nantmor i edrych fod y gwaith yn cael ei wneud. Pasiwyd i drwsio Hwybr y Gore Goch. Yr oedd Cyngor Dosbarth Glas- lyn yn addaw £6 tuag at y draul o osod arwydd-byst i fyny mewn rhanau neillduol yn y plwyf, i nodi y llwybrau cyhoeddus yn yr ardal. Pasiwyd ar gynygiad Mr. Hugh Williams, Nant-dwr-oer, yn caal ei gefnogi gan Mr. William Roberts, Bwlch, i anfon at y Cyngor Dosbarth i ofyn idldynt gyflawni eu haddewid. Etholwyd dau o bob ardal i nodi allan y llwybrau cyhoeddus, a dwyn adro<M- iad i'r Cyngor nesaf faint o nifer fydd eisieu ymhob ardal:—Nantmor Mri Hugh Williams ac O. E. Owen, Beddgelert; Mr. Pullan ac Owen Owens, Meillionen; Nantgwynant, Mri. Wm. Roberts ac Evan Williams, crastell Rhyd-ddu, Mri. Hugh Evans a John Ogwen Owen. Galwyd sylw at sefyllfa y prif-ffyrdd, sef eu bod yn beryglus i'w teithio. Pasiwyd i'r ysgrifenycM anfon cwyn i'r Cyngor Sir. Daeth cwyn o 'Nantmor ynghylch Ffynon Turnpike Bach, fod y dwfr yn gyfryw nas gellir ei ddefnyddio. Ar gynygiad Mr. W. R. Williams. P.O., yn cael ei gefnogi gan Mr Pullan, pasiwyd i alw sylw Cyngor Dosbarth Glaslvn at sefyllfa y ffynon, ac hefyd anfon at y Meddyg lechydol. Pasiwyd i dalu biliau.

I Llanbedr LLWYDDIANT.—LJongyfaTcliwTi y rbai a. ganlyn ar eu llwydd iant yn pasjo ex-holiad Cymdeithas y Groas Goch.—Mrs Allaiway a Miss Claudia Allaway; Miss Clement Davies, Sychtyn; Miss B. Griffitla, Wenallt; Miss AL C- Jones, Aber Artro; Mias CMiJa Owen, etto; Miss M. C. Parry. Glanafomj Miss Casein a Gwen Richards, Pensarn; a Miss Emilie Morris Glanffrwd.

I Capel Uchaf COFIO'R MILWYR.—Ddydd Gwener Mh- fonwyd y nwyddau ar gyfer y milwyr ymaiti yn cynwys crysau. hosanau, a cigarettes, i Northampton, i'r Parch Idwal Roberts, Ben- llech, yr hwn sydd yn awr yn gwasanaeth* gyda'r fyefdin. GOtBEITHLU.—Nos Fawrth eynlialiwyd y Gobeithlu. Wele'r buddugwyr:Canu "Yr Hen Gan-fed" Amelia Owen Tai Lon adrodi W. O. Jones, Tai tLon; at-ab cwestiynau, Rt. Lewis, Shop; canu "St. Garmon" W. O. Jones. Tai Lon ysgnfenu: W. O. Jones, Hafod Baoh darllen darn heb ei atalnodw: J. E. Hughes. Factory; clarlun o'r friallen: Robert Roberts. Garreg Boeth CWyO-Cwyno cyfFredwinol sydd trwy yr ardal hon fod y plant yn dioddef yn drwm oddiwrth y pas—Beirion Goch