Y Genedl

Harlech j PRIODAS-mdydd Gwe?er priodwyd Mr. John Parry, mab h?iaf y dived4ar Mr. a Mrs Williams, Cibronrhydd, a Miss Annie Evans, Brwynllynau Llan fair, yng ngrapel Seion (B) Porthmadog. Gwasanaethwyd gan y Parch D. Davies, Harlech, ym mhreeenoldeb Mr. | J. Bennett Jones, cofrestrydd.) Y gwas j ydoedd Mr. Williams Poi-thniadog, a'r for- I wy i Miss Evans (chwaer v briodfercli.)

Caernarfon I 0 BRE, -ATF;N-Yr oedd Capten Pugh, 3d in Awel, Dinorwic Street, yn c-ychwyu o Bremen y diwrnod cyn i'r rhyfel dorri allan, a Jlwyddodd felly i gyrraedd adref. Cyrhaedd- odd i'r Firtli of Forth yn ddiogel, ond gwel- odd longau rhyfel Germaiiaidd a llong awyr yn hofran uwch ei ben. EGLWYS Y SANTES FAIR.-Dclydd Sul cyn y diweddaf, yn Eglwys Santes. Fair, an- rhegwyd yr aelodau a. ganlyn o'r Ysgol Sul sydd gyda'r fyddin, ond a ddigwyddent .f I adref am ychydig ddyddiau a Beiblau :—Mri. William Jonæ 6 Greengate Street; Madoc Jones. Market Street; Richard Williams, Dock House; W. Norman Flynn, Shirehall Street; W. J. Davies, 6 Snowdon Street; Albert Evans, 5 Pool Side Square, ac faefyd Mri. Griffith Owen, Pool Side, a John Heard Pool Hill, Deallwn mai'r Henadur J. P. Gregory a roddai'r rhoddion i aelodau'r vsgol Sul. SuI. LLONGAU.—Cyrhaeddodd Chrietia.na, I Griffith, Liverpool; Trevor, Edwa-rdis, do; County of Anglesey, Prichard, Portinllaen Seiont, Jones, Llanddwyn; laady Magdalen, Owen, Bangor. Hwvliodd Christiana, J Griffitr, Lerpool; Trevor, Edwards, Nevin; Seiont, Jones, Llanddwyn; Breeze, Evans, Porthamel. COR Y PLANT.—Cyn "ha! iodd v Cor Plant gyf,arfod ffarwel nos Fawrth, yng nghapel i Tanybont, i'w harweinydd, Mr. R. G. Jones, Hol-inthe-wall Street, yr hwn sydd wedi ymadael o Gaern arfc-n i Fan gor, i'r N.P. Bank. Yr oedd gan y cor o (nanner cant o aelodau £3 15s Oc mewn llaw, ac felly rhodd- wvd Is 6c i bob un o'r aelodau. MILWYR.—Mae y Guild of Work sydd yn gysylltiedig a Chapel Castle Square wedi anfon parsel d ddiiladau i'r milwyr sydd yn y ffrynt. Anfonwyd v parsel i ofal Dr. i Tasker, a chynwysai ddiilad cynes, papurau,. |j ysgrifenu, sigarenau, eUynod etc. I'R "H.M.S. CARNARVON."—Ma? par- J sel wedi ei anfon o Moriah yn cynwys crafat- j iau a chadachau- poced i'r rhai a wa&an- i aethant ar yr "H.M. S. Carnarvon" ac hefyd wlanoni, tybaoo, piibeliLau, siga.rena.u, etc. i'r Ail Fataliwn R.W.F. ER COP.-Mae ffenestr goffa er cof am |' Lieut. Morvs Wynne Jones i'w dodi yn Eg- IWVB Llanbeblig, a bu cyfarfod i wneud y j trefniadau y dydd o'r blaen, pryd y dewds^vyd 1 Mr. Chas. A .Jones yn ysgrifenydd. Ma.e'r i crfraniadau wedi cjiraedd 120p. i CAPEL CASTLE SQUARE-Mae'r ael- | odau a ganlyn o'r capel hwn wedi ymuno a'r! Fyddin:—!Dr. John Evans, Messrs. W. Lloyd: Crunkhorn, J. Daniel, Willie Foulkes, kr- thur Foulkes, D. Ewart Morgan, J. Tudr.o | Roberts1, Alec Thompson, Charles John Wil- lianis. T. Arthur Williams, E. Tudor Williams j a Ewa-rt Williams. Y mae Dr. Ludwig Tas- | ker, Mri. Ernest Calvert, Bertie Evans ac I Eric Heaton yn y Fyddin, ac hyd yn ddiwedd- ar yr oeddynt yn gysylltiedig a Castle; Squar I "Y MESSIAH. "-Mae'r Gymdeit?as G r- awl wedi trefnu i roddi perSormiad o'r s "Messiah" yng nyhapel Moriah Ionawr 21. ¡ AifF vr elw at GrooJa Tywysog Cymru. j ANRHEG.—Y Sul cyn y diweddaf anrheg- wyd y Parch T. A. Morgan Jones, a silver < salver ar yr amgvlchiad o'i briodas a Miss Ada Sherratt, o Landudno. Anrhegwyd ef ar ran y plwyfoKon gan Mrs. Nicholas, Tower 'House, a chaed syl-wa-dau gan amryw. I GWASANAETHU EU GWLAD.-Ma?e'r j aelodau a gAnlyn o Gapel Pendref yn gwas- { aethu eu gwlaid:—Mri. Willie John Jones, Rowland St; Johnnie Williams, Tithebarn > St; John Morris, Margaret St; Isaac Roberta, Arvon Terrace; Evan Henderson, Margaret St; William Hughee, Margaret i St; William Hughes, Corporation Yard; Johnnie Williams, Hendre St iR.¡Íl.a.rd Green. Marcus St; Griffith Williams, South f Penrallt; Edward Griffith, Green Grate St; t ac mae Mr H. Parry Robert", Tynvcei, I aelod arall, yn garchaxor rhyfel yn Ham- burg. BEULAH.—Penderfynodd eglwys Ben la h a.nfon Beibl a'r aelodau a ganlyn svdd yn ) gwasanatethu eu gwlad :—Mri- Willtie Jones. i I Elia« Ajonete, a Jolhn Hughes. Beolarn I Square; Thomas John Williams, Henwalia; William Jones, Pool Street; a John Richard Jones, Asshfeton Terrace. EI LADD YN Y FRWYDR.—Tn rnestr I y rha: a laddwyd yn y frwydr y mae enrw Capt. yr Anrhyd. Henry LlyndSiurst Bruce, mab hynaf Arglwydd Aberdar. Yr oedd yn nai i'r Anrhydeddus Mns Wynne Jonce, Caernarfon- GWA'SANAETH.—Bu gwasanaeth yn vr Eg-lwys ddydd Nadolig, a chwrdd gweddi yn SaJem yn y bore.

Persverroes ANGLADD.—Ddydd LIun diweddaf cladd- wyd gweddillion y chwaer, Mis. Elizabeth j Lewis, Eryri House, gweddw y diweddar Mr. Griffith Lewis, ym mynwent Macpelah. Yr ydoedd yn 70 mlwydd oed. Dioddefodd gys- tudd hir, a hyny yn dawel iawn. Preifat yd- oedd ei hangladd, a'r Parch. W. E. Williams yn gwasanaethu. Gedy ar ol chwech o blant. COFIO'R PLANT.—Dyna wnaeth Mr. E. Pryce Evans a Mrs. D. Price, Gwynfryn, ? gyda phlant y Gobekhlu, Soar. Nos Lun | cafodd pob un ohonynt rodd fechan oedd wrth eu bodd. GORFODAETH FILWROL.—Dyna des- j tyn Cymdeithas Pobl Ieuainc Soar, nos Fawrth diweddaf, o dan lywyddia'eth Mr. Urias Stephen. Dadleuwyd yn erbyn gan Mr. W. D. Roberts, High Street, ac o blaid gan Mr. W. Elias Williams. Siaradwyd hefyd gan Mri. Humphrey Williams, a D. Davies, B.A. Yr oedd y mwyafrif yn erbyn eorfodaeth. Traethodd y llywydd a Mr. Llew Jones eu barn fel critics y cyfarfod blaenorol, a dewiswyd Mr- E. J. Morris i'r un swydd. PENODIAD.—Da genym ddeall fod Mr. R. H. Jones, un o athraw on Ysgol Deiniolen, yn dod in mysg i wasanaethu fel athraw. Brodor o Frynsiencyn ydyw, a phan y daw i'n mysg caiff groesaw pawb. PROFEI)IGAETH.-Dyna ddaeth i ran y Parch. J. M. Williams (A.) Bu farw ei fam wedi dioddef Ilawer ddydd Mawrth diweddaf, yng Nghoedpoeth.

Machynlleth AiNRJHEGU'R TERRITORIALS. N.& Lun diweddtaJ, cynaliwvd cyngerdd yn y -Neitadd.,Drefol, gyda'r amcan o ddanfcm an- rhegion Nadolig i'r Territorials. Yn abeeai- oldeb Lord' Herbert V ane-Tempest. K.C.V.O., cymerwyd y liywyddiaeth gan y Parch. C. P. Price, M.A. Cymerwyd rhas yn y cyngerdd gan barti o dan arweiniaetjt Mr John Lumley; Mr H. R- Humjihreys, Mr John Jones, iliss M. Jenkins a Mice Norton. I yehwaiiegu at ddyddordeb y cvngerdd cafwyd gwah Miss Nancy Richards, Peaybont.awr, gyda'i thelvn, » ehafodd gymera..1iwy;et.h uchel am ed chwar- eu ad medrus. Cyfeiliwyd gan Miss Jemid Humphreys, R.A.M., a Mrs. iDr Dalies, Bron- wylia Cafwyd anerchiadau hefyd gan Mrif Brad wel, Dolynog; D. E. R. Griffith., L. ani P. Bajik; R. Rees, Y.H., Wnion, ac R. Am. wyl, C.G., Uugwy. Yr oedd yr ystafell ya llawn a. chaed elw ardderchog at yr amcan. Gwnaeth pawb oei ran yn gymeradwy iawn a gorfu rai o'r gwasanaethwvr cerddorol ail yrnddangos ar y Ihvyfajri, gan mor dda oedd- vnt. CYFAHFOD yn y Graig y Sul d'iweadaf o dan lywyddiaetk Air. Simon Jones. New Shop. Aberhosan. Holw^'d y plant yii hwyliog iawn yn y bora gan Mr Robert Owen, Felmgernig, a hohryi y do&barth canol gan Mr John Owen, Llan- wrm; a'r dosbarth liATiaf gan y Llywydd ya vy hwyr. Yr oedd y ca-jiu o dan ofal Mr. J. O. Williams. Caed cyrdda-u da drwy y dydd, ac olion amlwg fod y meusydd llafur yn cael sylw neiliduol gan y dosbarth l-adau. EISTEDDFOD—iCljnvsom mai yn eistedd- fod Dyffryn Ardudwy, y gwasanaethac y bardd Wnion, ddvdd Nadolig, ac fod nifer y cystadlemwyr yn lluowog mewn awen, ad rodd etc. Ma.e'r bardd yn boblegaidd ya hyn o betk.

Glasgoed ADLONIADOL.08 Wener, RfuagfyT 18, yn Institute St. Helens, Penisarwaen, o dam lywyddiaeth Mrs. T. C. Hughes, Glasgoed, ac arweiniad Mr H. H. Jones, Arthur Ter- race, cynhaliwyd cwrdd adlonia-dol cyntaf y tymor, pryd y gwasanaethwyd fel beimiaid ga.n y Parchn J. Roberts, curad Cwmyglo; R. W vn Griffith. Penisarwaen, a Mr Richard Thomas, Tamycoed. Gwobrwywyd fed caail-N-n:-A,drod-cl o dan 6 oed K. Ll. Eitlwardg a Maggie Roberts. Dan 9 oed: Myfanwy Ro- berts, Eleanor Roberts, Robert HenTy Jones, Jane Mary Roberts. Maggie Roberus; adrodd dan 12 oed: Mary C. Hughes, Wm. Roberts, a Gladys Iloyd Edwards; adrodd dan 15 oed, Katie Evans, Kate Ma.ry Erans; dadganu, o dan 6 oed, Robert Henry Jones, Florrie Brams Doris Perkins, Eleanor Robert-s, Kate LJ. Edwards;; diadganu o dan 9 oed Robert H. Jones, Florrie Evans, Annie Williams, Doris Perkins, Jajie Mary Roberts, ac Eleanor Ro- ocrt. Dadgami o dan 12 oed Katie Evans, Kata M. Evans. Gladys Uoyd Edwams, Cer- idwen Evans, Annie Williams. Deuawd, • dan 12 oed 1 Katie E-rans a Kate M. Evanu, 2 Gwladyp Ll. Edwards a Ceridwen Evana. 'Carol, pob oed: 1 Hugh Jones; 2 Polly Lloyd Edwards; 3 Thomas Roberts. Adrodd etori, 1 Robert Dd. Jones. Arholiad ysgrifenedig ar 'Hares Gideon,' Kate Evans, Kate Mary Evans, F-dlenMiza Hughes, Gwladys Ll. Ed- wards etc ar Lafar: Ceridwen Evans, Parry Roberts. Dadganu ar yr ohvg gyntaf; Cer- idwen Evans, Katie (Evans, Kate Mary Evans, Gwladys Lloyd! Edwards. Yr ysrfrifanydd Hafurus ydoodd y cyfaiU ilr. William Lewis, Pendinasfawr. O BELL.—Daeth gair i'r ardal ddechreu yr wythnos hon yn hysbysa' am farwolseth Mfrs Grace Roberts, anwvl briod Mr. Wm. T. Roberts, Penllyn gynt, yr hyn a ddigwyddOdd yn Wind Gap., Pa., America, a hi yn 48 mlwydd oed Chwaer o ardal Llandinorwig vdoedd a ymfudodd i'r America beth ainser. yn ol.

Penrhyndeudraeth DARLITH.N-os,-Nadolig yn Ysgoldy Na- zareth yr oedd y Parch. Gwynoro Davies, Aberma.w, yn darl'ithio ar "Affirica." Yr elw at yr achos yn y lie. MARWOLAETH.—Brr.wychwyd yr ardal nos Fawrth, pan ddeallwyd am farwolaeth sydyn Mrs. Ellen Jones, anwyl briod Mr. Thomas Jones, Cae Merch ed, a ddigwyddodd yn yr ysbyty, yn LerpwL Aeth o dan law- foddygiaeth bwvsdg fere ddydd Llun, a deaJl- wyd iddi droi allari gystal a'r disgwyliad, and dierbyniwyd pellebr foreil Mawrth ei bod mewn perygl mawr, ac jm fc vyrach ar y dyddl daeth y n-ewydd trist- ei hoá wedi marw. Merch Bwlclifedwen vdoedd, ac yn adnaiby ddus iawn ym yr ardal. Nid oedd ond 54 mlwydd oed. Cydymdeimlir yn fawr a'i phriodi a'i hunig fab Mr. Dd. Jones, CastJe Street, ae a,'i chwiorydd. Claddwyd hi ddydd Sadwrn yn mytnwent yr Eglwys. Y GROES GOCH.—Y mae y rhai a gan- lyn wedi pasio yn llwyddianus ai'holiad daB nawdd Cymdeithas y Groos Goch. AddyBg- wyd hwy gan Dr. J. R. Jones, Y.H. ac ar- holwyd fiivy ga.,idr Rd Jones, M.D., Isallt:— Mrs. Pritcha.rd, Plasyndk; Mrs Owen, Tremafon; Mrs Jones, FXiop, Minffordd Vre Uoyd Williams, Mrs Humphreys, Gwalia; Miss Maggie Rees, Miss Elizabeth Jones, Pensarn Miss E. B. Roberts, Onurch Street; Miss K. Pritchard. a Katie Pritchard, Eryri Terrace; Miss Lily Williams, Tremhaul; Miss Roberts Gro-esnew-vdd; Miss Jennie Davies, Minffordd Miss Lumley, Police Station; Miss Cassie Jones, Bryn Meddyg; Miss Gwea iea.rnes Jones, Church Place; Miss Jones-Ed- ward's, eto Miss Eleanor Roberts, Pensarn Phoebe Jones, Angorfa; Miss Jones, Mount Pleasant; Miss L. Evans, Emporium; Miss Sally a Polly Jones, Manchester House; Miss J. E. Jones, Eryri Terrace; Miss Owen, Hyf- rydle; Miss J. E. Jones, Minffordd; Nell Jones, Greenwich; Rebecca. Griffiths, Churdh [ Street Jemie Ellis, Gwynd?e; Miss Mar- garet Bass, Broth wen; Rhingyll J. Francis i Evans. a'r Heddwas W. D. Williams. PRIODAS.—Dymunwn bob llwyddiant I ( Miss Ellen Niorgan, merch hynaf y diweddar Mr a Mrs Hugh Morgan, G lan Hyn ar ei phri- odas a Mr Owen, mab y diweddar Mrs J. Owen. Tanvffrwd. DRAMA.— Nos Sadwrn yr oedd CwmJti í :Dramayddol Talsamau yn ail berffornno y ddrarna "Suffmgette"-yr e-lw at Gape4 y Frcn (M.C.)

| i f R Bargeinion mawr me" dilladau. Manylion am anrhegion hardd. Ytgrifentrs I f JOHN NOBLE Ltd. NtN 20t BROOK ST. MrLLS, Manchester

DAGRAU'R DELYN. I V (Ar fedd Eos y Berth," a fu fa.rw Tachwedd I 17, 1913). Nid dedwydd ein hen deidiau-helt annwyl Bennill gyda'r tannau: Hfeddyw, a oes un neu ddao YvTfr inedrus ar y mydrau? Eos y Berth rhbes i'w bu Aeiad ei chyn-eosaa; Dirion fardd, deryn eM, A henddawn y gerdd ynddo. Ar ei 000 pan gloes y glyn, Diau wylodd y Delyn. Tawed yr ednod diertih Am daro'i bardd mud yw'r Berth. Tachwedd, 11914. JOHN T. JOB.

I MYFD ADREF. ( (Can R. Hughes Williams). i (C'B Go LEU AD. ") I Yr oedd Twn Huwa wedi bod yn y ffos dri I diwrnod; ac yn awr, pan oedd gynau y gelyn wedi distewi, dechreuodd sylweddoli beth oedd rhyfel I Dwn i ddim i be' y dois i yma," meddai gan grafu ei ben, na wn byth o'r fan. Mi ddeydodd yr hen bobol ddigon wrtha. i am beidio. iBe' ma' nhw'n neud heno, tybad? Mi rown i ngwn am fod adra." Gwnaesh ei hun mor gysurus ag y gallai yn y ffos oer. Da oedd cael gorffwys i feddwl am gartre pe ond am ychydig funudau. Mi fydd yn ddydd Sul foru," ychwanegai, "a finnau yn yr anialwch yma yn saethu at bob creadur llwyd wela i yn gwingo fan acw- Be' ddeyda Huw Huws, tybad, tasa fo yn fy ngweld i?" Daeth hen gapel y Cwm yn fyw o flaen ei lygaid, a mil o adgofion i'w feddwl. Melus oeddvnt oil; ac o un i un daeth y rhai garai j fwvaf i gadw cwmni iddo yn v ffos. Y cyntaf i ddod oedd Rhkiart Ifas, ei ath- raw cyntaf yn yr Ysgol Sul. Yr oedd Rhis- iart wedi marw pan oedd ef yn blentyn, ond yr oedd yn fyw o'i lfaen yn awr—dvn mawr I cryf, gyda barf laes, yn yr hon yr oedd ei law chwith bob amser bron. Yr oedd ei law yn ei farf vn awr ac ofnai Twm weled cerydd yn I ei lvgaid fel 7 gwelodd lawer gwaith pan yn blentyn. Ond nid oedd gerydd yn llygaid yr I athraw y tro hwn,—dim ond dagrau. Ar ei ol daeth Huw Huws, y blaenor. Hen t fachgen clen oedd Huw Huws erioed, a thipyn o ryfelwr ei hun. Pan aeth Twm yn filwr, I efe oedd, yr unig flaenoT i ddal dano. Ym- ladd di'n deg," meddai wrtho, a dall neb dy feio di. Batio fno hi yn yr hen fyd yma er- ioed a batlo fydd hi hyd y diwedd.' Yr oedd ei eiriau wedi glynu ym meddwl Twm, ac vr oedd bron yn sicr ei fod wedi vmladd yn o lew o deg, er fod hynny yn anodd ambell waith pan oedd yr ochr arall yn cymeryd mantais anheg ar ddyn. Yr oedd gwen yn llygaid Huw Huws yn awr, ac yr oedd Twm yn sicr ei fod wedi ymladd yn deg. Yn nesaf daeth ei dad ato, gan edrych yn graff arno. Yr oedd gwg ar ei ael pan welodd Twm ef ddiweddaf, ond yr oedd wedi cilio yn awr. Gwyddai Twm nad oedd digofaint yn ei galon pan oedd ei lygaid yn geryddgar, ac vn awr ni welai ddim ond pryder. Mi ddeydis i ddigon wrthat ti mai i hyn y do hi," meddai ei dad, gan edrych ar ei ddillad lleidiog, ond does dim i'w wneud bellach ond dal ati. A deyd y gwir i ti da i ddim ar fy llw na faswn i yn dwad vma ataf ti taswn i igian mlynedd yn fengach. 'R.wyt ti rw. ba.th yn debyg i'r hyn oeddwn i yn dy oed I ti." Cododd hyn galon Twm, ond pan ddaeth ei fam ato, ac y gwelodd ei hwrneb curiedig, J daeth dagrau i'w lygaid ar ei waethaf. Cyd- 1 iodd yr hen wraig yn ei got yn union fel v gwnai pan ddeuai o'r chwarel ar ddiwrnod j gwlawag, a rhoes ochenaid drom. Beidi di a chwi anwvd, dwad?" gofvnai, gan wasgu ei j :lrlwylaw. Ni allai Twm ei hateb. Gwyddai yn eithaf da fod cannoedd o'i gyd-filwyr wedi rhewi yn y ffosvdd, ac nid oedd yntau ymhell o wneud y munud hwnnw. Gwell oedd ym ladd wedi'r cyfan na swatio yn y nos oer. Canodd ei lygaid rhag gweled ohono y trallod yn llygaid ei fam. Y munud nesaf ysgydwyd v ddaear fel gan ddaeargryn, a disgynodd Twm fel cerpyn yng ngwaelod y ffôs. I M. Gyda hanner dwsin o filwyr eraill dygwyd Twm i'r ysbyty. Ni wyddai yn iawn paham I y dygwyd ef yno oblegid nid oedd y belen a laddodd amryw o'i gyd-filwyr yn y ffos wedi ei gyffwrdd ef. Yr oedd wedi ei wneud yn fwy cysglyd nag oedd cynt, <iyna'r ewbi. Ar y cyntaf yr oedd yn ddig iawn wrthynt am ei ddwyn yno ag yntau gan iachad a chneuen; ond rhvwfodd wedi ei ro'i i orwedd teimlai yn U-egach braidd, a da oedd ganddo orffwys heb eisieu symud braich na throed. Rhwng cwsg ag effro clywai feddvg yn dweyd wrrh filwr clwvfedig a orweddai yn ei vmyl y cai fvried adre' yforu i dreulio'r Nadolig." Gyrodd hyn y cwsg o'i amrantau, J a cheisioddi godi ar ei benelin; ond, yn ) rhyfedd iawn, ni allai symud erbyn hyn. Daeth y meddyg ato. a datododd ei ddillad. Ni wyddai Twm pa.ham y gwnai hynny; gallai wneud y gwaith ei hun yn hwylus pe cai J amser i ddadflino tipyn- Ond, efallai mai gadnel i'r meddyg wneud oedd oreu. Yr j oedd arno eifiiau cysgu. Ond ni allai ddealI paham yr oedd yn rhaid i'r meddyg gael siswrn i wneud v gwaith. i "Snt yr wyt ti'n teimlo?" gofynodd meddyg. lawn." I Oes rhw la yn brifo i ti 1" Ysgydwodd Twm ei ben. Yr oedd yn flin- edig iawn erbyn hyn. Cauodd ei lygaid, yna j agorodd hwynt draehefn. Ga i fyn'd adra yforu?" gofynodd. j "Cei, machgen i, cei," atebndd y meddyg. A chan feddwl am yforu a mynd adre', suddocid Twm i gwsg a breuddwyd. Gwawriodd y bore, diwmod hyfryd, an- hebyg iawn i'r diwrnodau oer, gwlawog, a dreuliodd yn y ffos. Cododd o'i wely yn i hoew. Ofnai na chai fyned wedi'r cyfan, ond ni asaliodd neb ef. Croesodd y mor fel mewn breuddwyd, a buan iawn v cy-rhaeddodd fwth- yn ei dad. Erbyn hyn yr oedd yn nos S drachefn, a theimlai na allai fyned fawr ym I mhella?h, a phan geisiodd neidio dros lidiart yr ardd, fel y gwn&eth ganwaith, ymsaethodd j poen trwy ei holl gorff, a chiliodd ei nerth yn llwyr. Pwysodd ar gareg y ffenestr, ac ed- lychodd i fewn i'r ty o dan y cyrtan bach. Yr oedd popeth yn y gegin yn union fel yr |j oedd y bore yr a.eth i ffwrdd. Nid oedd hyd yn oed y llestri breewas? wedi eu cadw, ac yr j wedi eu ea d w, ae i,r oedd ei esgidi?u gwaith yn union yn yr un Ile ag y gadawodd hwynt o dan y set]. Eiistedd- ai ei dad yn ei gadair wrth y tan, ei lygaid yn nghauad, a'i getyn yn oer yn ei enau. Ar stol yn ei ymyl eisteddai ei fam yn syllu'n svnn i lygad y tan. Ar ei glin yr oedd y llyfr mapiau a oedd ganddo ef yn yr ysgol pan yn blentyn. Tynodd bin yn araf o'i gwallt gwyn, ac wedi rho'i ei spectol ar ei thrwyn, craffodd ar un o ddalenau'r llyfr, gan dynnu y bin hyd-ddi. Daeth ochenaid drom o'i j chalon, a disgynodd y bin ar y llyfr. Troes ei llygaid at j ffenestr a chododd yn sydyn I oddiar y stol. Yr oedd wedi ei weled; ond dychryn ac nid llawenydd oedd ar ei hwyneb. J Agorodd Twm v drws i yrru'r dychryn i | ffwrdd ond, yn He yr aelwyd gynhes, ni wel- I i;iini ond tywyllwch-tywyllwch na welodd It ei debyg erioed o'r blaen. "Druan bach," ebai'r famaeth, yr oedd | yn drugaredd iddo gael myn'd o'i boenau." 1 Til. I Taswn i vii awb-od yn lie mae o, mi faswn I yn dawel," ebe Margiad Huws. ond dvddi v j map yma ati deyd dim am v lie yr oeddat ti ) wedi ei wel'd yn y papur. Mae yn rhaid dy ¡' fod wedi camgymeryd, Robat." Fflandars oedd y papur yn ei ddeyd," atebodd Roba/t Huws, gan guro ei getyn ar ffon y grat. "Yno y mae rijmant Twm yn siwr i ti. Y mae pawb yn gwbod am Fflandars. Dos i Fflandars'" ebra nhw." Mi fa-sa yn dda gin 'y nghalon i tasa Twm heb fynd yno beth bynag. Dwn i ddim beth ddoth dros ei ben o. Tasa v bobol yno wedi j gwneud rhwbath iddo fo mi faswn yn madda iddo fo. Dyna fo yn rho'i ei hun mewn perig i ddim byd ar y ddaear. 'Rydw i yn siwr fod vna lawar iawn wedi eu lladd." Oes, ddega' Y cyduriaid gwirion. Ond un garw am gwffiio oedd Twm erioed. Lawar gwaith y deydis i wrtho fo y doi i drybini rhyw ddi- wrnod, a dyna fo rwan dros ei ben a' i glustia ynddo fo." Ond mi ddaw allan ohono fo yn hwylus." Dwn i ddim. Mi faswn yn dallt tasa fo yn llwyddo i osgoi y bwledi; ond yr hen betha mawr yno—be' wyt ti yn eu galw nhw ?—sydd yn fy mlino i. Tasa hi yn fatl deg mi faswn yn rhoi llawar ay droed Twm, and pa siawns sydd gin creadur o ddyn yn erbyn y boms yna? Na, mae arna i ofn na ddaw Twm drwvddi hi y tro yma." Paid a chyboli, mae o mor saff a phetasa fo ar y setl yna." Na, mae rhwbath vn deyd wrtha i ar hyd v dvdd nad vdi popeth yn iawn hefo Twm. Mi freuddwydis i neitbiwr ei wel'd o yn dod adra yn swp s&l. ac mi a i ar fy llw y munud yma fod rhwbath wedi digwydd iddo fo." Taw, da chdi," ebe Robat Huws, gan gau ei lygaid a i arfer pan fethai gyfar- fod ymresymiadau Margiad vn dear. Tawodd Margiad Huws, ond ni thawelodd yr ystorom yn ei mvnwes. Daeth holl hel- yntion bvwyd Twm yn fvw i'w chof. Yr oedd wedi cael llawer o helbul gydag ef a dro I i diro, ond ni roes iddi erioed boen a adawodd Igraith ar ei chalon. Ac anghofiodd ei ddi- reidi; hogyn go lew oedd Twm. Tybed y doi drwy yr helynt hwn fel y daeth drwy bob helynt arall ? Na, yr oedd yn sicr na ddoi. ond- at y ffenestr yn sy4yn, fel Trees ei gwyneb at y ffenestr yn sydyn, fel y gwnai bob amser pan dybiai ei bod yn olywed swn traed. Safodd ei chalon ac oer- odd ei gwaed yn ei gwythienau. Yn y ffenestr gwelai wyneb gwelw Twm, a byd o boen yn ei lygaid. Cododd, ac aeth i agor y drws ond nid oedd ddim i'w wel'd ond tywyllwch y nos na dim i'w glywed ond su y gwynt yn y coed. Be' styd iti?" gofynodd Robat Huw6, gan agor ei lygaid. "Dim byd," atebodd Margiad yn dawel, gan gloi y llyfr mapiau yn y dror lie yr oedd wedi bod am ddeng mlynedd.

Y SYMUDIAD YMOSODOL. Can y PARCH. J. MORGAN JONES, Caerdydd. III. Da gennyf allu dweyd fod y Symudiad Ymosodol yn parhau i wneud gwaith mawr yn -sir Pynwy. Yr wythnos ddiweddaf cynheiid Cyfarfod Misol yn y Central Hall, Newport, ac yr oedd y cynhulliad yn dra lliosog. Rhoed hanes yr achos yn y lie gan wr craff a sylwgar, gawsai ei ddwyn i fyny gyda'r Bed- yddwyr, ond a ymunasai a'r Symudiad Ymos- odoi ar ei gychwyniad yn y dref, ac sydd wedi glynu wrtho hyd yn hyn. Goddefwch i mi longyfarch y Cyfundeb," meddai, ar y dyn- ion ardderchog y mae wedi anfon yma. Y cyntaf oedd Mr. Seth Joshua, arloeswr rhag- orol, yr hwn a osododd i lawr yma sylfaen llwvddiant. Gwedi hynny daeth Mr. Perry, yr hwn a adei'ladodd ar y sylfaen gyda medi- ac egni. Yn awr dyma Mr. Howells et-o, a rhaid i mi ddweyd, er ei fod ef yn bresennol, mai fe yw y goreu o'r tri. Y mae heb ei gyffelyb om adeiladu eglwys, ac ni fu y rath wedd ar yr eglwys hon erioed ag sydd arai yn awr; ni fu erioed mor iach nac mor ysbrydol ei thon. Gwir nad yw y Eorfeydd a ddeuent smser yn dl i'w gweled yma yn awr; ond ansefydlog yw torfeydd yn arfer bod, a bydd- wn yn debyg o'u cael etc heb fod yn hir. Am yr eglwys, modd bynnag, y mae yn cael ei hadeiladu ar seiliau diogel. Yr oedd yn dda dros ben gennyf gael y dystiolaeth hon, a chan yr holl gynulliad; oblegid yr oedd chwedlau gau am ystad yr achos yn y Central HaJlI wedi cael eu taenu gan y rhai a ddymun- ent ei aflwyddiant. W I Parha yr Efengyl i achub pentewynion, ac i godi dynion o'r ffosydd dyfnaf. Dyna Mr. Griffiths, dyn sydd wedi gwneud gwaith mcr fawr ynglyn a phabell y Symudiad Ymosodol, bu ef unwaith, nid yn unig yn feddwyn, ond yn ddychryn i heddgeidwaid y wlad, ond sydd yn awr yn gofgolofn 1 allu gras Duw. Baich ei weinidogaeth yw adrodd yr hyn a wnaeth yr Arghvydd Iesu iddo ef. Y peth y meth- edd yr heddgeidwaid ei gyflawni," meddai, yr hyn oedd yn ormod o gamp i swyddog- ion y carchar, fe'i gwnaed gan y Ceidwad." Y mae yn cael eftaith nnarferol ar y torfeydd c-yid yn dyfod i'w wwrnclo. Yn Llanhdieth yn ddiweddar pregetlw-.i .t,v bryrinhawn ar yr heol, gyferbyn a dau dafarti, o ba vai y treiddiai dadwrdd lliaws n greaduriaid banner meddw, oblegid nid yw 1 oduf Cau Tafarndai ar y Saboth wedi cyrhaedi Mynwy eto. Gyda ei fod yn dyrchafu ei lab, gwaghawyd y ddau dafarn, a chrynhodd yr yfwyr o gwmpas y pregethwr. Dilynasant ef i'r babell, ac yr oedd nerth Duw gyda'r genadwri. Rhoes dros ugain eu harfau i lawr, ac yn eu rrivsg nn dyn a fuasai yn y careicar droau am fathu arian drwg. Boreu trannoeth daeth ag arfau y grefft i Mr. Griffiths, gan orchymyn ¡dclo eu cadw, am ei fod ef wdi rhcddi y gwaith i fyny am byth. Yr ydym yn dra awyddns i barhau y gwaith, ac yn wir i'w ledu, ymysg y dosparth- iadau sydd wedi suddo i lygredigaeth. Ychydig sydd yn meddu syniad am yr anfoed- oldeb erchyll sydd yn flynnu yn y rhannau gweithfaol o Forganwg a Mynwy, a hynny nid yn unig ymysg cenhedloedd estronol ond hefyd ymhlith y Cyniry. Nid peth anfynych yw fod merch gafodd ei dwyn 1 fyny yn y j øeiat, ac yn yr Ysgol Sul, gyda'r Methodist- iaid, ar ol priodi yn gadael ei gwr, ac yn myned i gyd-fyw a dyn arall. Dywedai un o'r Efengylwyr wrthyf yr wythnos hon s-m y gymydogaeth lie v preswylia, pan y bydd ef yn ymweled -a theuluoedd, y bydd yn cael mewn un o bob tri fod yno ryw ddyryswell ynglyn a'r cwestiwn priodasol. Adroddai wrthyf ym mheliach am ddyn icuanc yn myned trw'y y ddefod o briod i ei hanner chwaer, merch ei dad ond nid merch ei fam, ac yn cyd-fyw føl pe byddent yn wr a gwraig cyfreithlon. Y mae y d&tguddiadau a wneir weithiau yn y llvs barn yn ofnadwy, a hynny weithiau gyda golwg ar ein cenedl ni. Ac yn y mater yma nid oes wahaniaeth o gwbl rhwng Gogledd a De, y mae y naili cynddrwg a'r llaIl. Nis gall cyfraith feddygyniaethu v drygau hyn, nac ychwaith yr addysg a rocldir yn yr ysgolion dyddiol. Yr umg feddygin- iaeth hyd y gwelaf yw pregethu yr Efengyl, a phwysleisio ar v moesoldeb a'r purdeb n argymhella, a thrwy hyn cynyrchu awyrgy.jh a wna y ffeidd-derau yma yn amhosibl. II. I Hyn yr amcenir ei wneud gan y Symudiad Ymosodoil pa le bynnag y rhydd ei droed i lawr. Heblaw hyn yr wyf yn awyddus am eangu cylch ein gweithrediadau, a chymeryd meddiant o diriogaethau newyddion. Ceir amryw ddyffrynnoedd ym Morganwg a Mynwy, lie y cynydda y boblogaeth gyda chyflymder, a lie yr adeiledir tai newyddion, nid wrth y cannoedd ond wrth y mil oedd, ond heb nemawr o ddarpariadau crefyddol, nid ydym ni hyd yn hyn wedi medru eu cyffwrdd. Dyna ddyffryn y Tawe yng ngorllewin Mor- ganwg, y mae y Cyfarfod Misol wedi galw ein sylw ato amryw weithiau, ond yr ydym wedi metbu ateb yn gadarnhaol oblegid na chaniata ein trysorfa. Dyna ddyffryn Rym- ney eto, gyda'i boblogaeth gynyddol anferth, a'r Garden Cities eang sydd yn cael eu darpar, y mae fy enaid yn gresynnu na allem anfon yr Efengyl iddo. Yr wyf yn ilwyr gredu pe buasai Dr. Pugh yn fyw, y buasai yn mentro, ac yn adeiladu neuaddau ac yn anfon Efengyl- wyr i'r lleoedd hyn, gan adael rhwng y fJyf- undeb a dadrys yr anhawsterau adod allan o'r dyryswch. Rywsut nid wyf fi yn feddiannol ar y cyfryw feiddgarwch. Ond yr wyf finnau yn gweled yr angen ac yn gofidio o'i herwydd. Yn y Pwyllgor Gweithiol diweddaf, a gyfarfu yn yr Amwythig, bu y sefyllfa arianol tan sylw difrifol. Penderfynwyd nid yn unig fod cenhadau i'w hanfon i bob Cyfarfod Misol, ond hefyd i bob eglwys hyd byth ag y gellir, er egluro yr amgylchiadau yr ydym ynddynt ar hyn o bryd, ac i argymheM haei- ioni ychwanegol ynglyn a'r casgliad. Erbyn hyn y mae hynny wedi ei wneud i raddau. A saf fi apelio yn garedig at y pregethwyr a'r blaenoriaid, oblegid y mae llawer ar eu 11 aw. A wrnewch chwi daflu eich holl ddylanwad o blaid, y casgliad wneir ddechreu y flwyddyn? Y mae gennyf ffydd yn y bobl, pe y deaUent eu dyledswydd, a'r modd y mae pethau yn .sefyll, y cyfarfyddent a'r angen.

•' EMYN Y M1LWR." j EMYN Y MILWR." II Gan DR, DONVTNES. Cenir ar y don "MEta," ("EternaJ Father Strong to Save.") ¡ O Dduw ein tadau. wrtih dy ardij O'th flaen ymgrymwn igvd a pharch Drwy",th rns, ein Teyrnafi sy'n parfiaiu. Drwy gai-u'r gwir, a llaxld y gau. | Tosturia. Di, dirionaf Dad, RhQ'th nawdd i'n miJwyr yn y gAd Oe oes hyawdlodd byw mewn poen, Neu, wiaredigaeth gamyr lOen: Os gwëly Nef, y Dewr dan draed, l:Æ ca ei c!hiwyn» yn chwys ei waed Tosturia Di, dirionaf Dad, Rilo'th nawdd i'n niLlwytr yn y gad Yn nghwBS'. o dan y wybren ddu, Mewn breuddwyd mwyn, rm Gartref [ou; Neu'n ymladd, yn y mw.g a'r tan, Bwlediau'sn rhuthro ar wahan: Tosturia Di, dirionaf Dad. Rho'th nawdd i'n rmlwyr yn y gad Os yn glwyfedig, ar v 11 awr, Bydd dyner iddynt, Arglwydd Mawr, 08 maa*w maent! mewn irng a toes! j| Oen Duw, dod iddynt rin Dy Groes! Amddiffyn. a'tli Drungaredd fad Ein inilwyr aiiwyl yn y g&d A buan, 0 Dyiryisog Hedd, Gorchymyn Di: "1'1" wiain a'r Cledd" A dynion, un ac oil yn llu, Yn llanw'r Byd a chatriad ou Ar hyn -o bryd, dirionaf Dakt, Rho'th nawdd i',n mi;,IwTr vn v ,m¿J Tregaron. Hlj?6, -?- 1 Tregaron. Cyf. MEPHIBOSETH. Rhag. 20. 1914.

Porthmadog" I MAION-Cymerodd Mr J. R. Willdamis, o'r dref Inn, ran mewn cyngerdd yn Glas- gow yr wythnos ddiweddtatf-r—Cyflwynwyd pwohrwvoii i blant vr ysgolion yr wythnos ddiwsddfl.f. Ail gyohwyniir y telegramiau rh"rfel.—-Bu v Cyngor am 8 awr ixoe Sadwrn vn g'rand.R w apeliadau am ostyngdad yn y tret'nd- Esgusodwyd ty y Belgiaid a'^ r y)s- ovtv. MAEWOLAETH.—Trwm iawn yw genym gofnidi marwolaeth un o wragedd goreru ac un o'r gwragedd mwyaf ysgoliheigaridd yn ein tref, -;If Mrs Katharine Huinphreyc,, priod Mr Rich. G. (Humphreys (R. o Faxlog). yr hyn a. ddigwyddodd fore Sul Pb6gfvr 20. a h¿, vn 65a.in mlwydd oed. Mercih ydoedd i'r diweddar Mr a Mrs W. Jones. Cefi1 Brvniau. St. Ann's. Bethesda; dhwaer i'r Parch T. W. Jones, rheitihot Huggiate. Swydd York; a modryb y Parch John Wil- ;is,ms. B.A., Theitibor Penybont 'Faiwr. Sor Drefaldwyn, (nmb-vng-mghyfraith y Parch T. T. Jones, B.A.. Eglwys St. Mai.r, Gravefi- end). Dyg-wyd hi i fyny yn ysgol-feistres yn Yssrol Genedlaethol Caernarfon, ac yng Ngholeg Derby- Enillodd dlrwydded o'r doebarth cyntaf. Bu yn brif athrawes Ys- gol y Rabanod yn yr Ysgol Genedlaethol .').m nvnyd-doedd, ac wedryn yn brif athmawee y Genethod dan v Blwrocld Ysgol, a bu yn nodedig o Iwyddiianiusi, a bairnu oddi- wTth adrodddadau yr Arolygwyr. E(glwys- wraig iselog a chyson oedd trui, a tha-wy ei bod wetdii' myned drwy gwrs o addyisg Ys- 'rvt?}vro], Hanes mr Eglwys, a'r Llyfr Gweddi Gyffredin, vr oedd yn a-thrawes rag- oroi yn yr Y sol Sahotholgyàia 12 o ferehed mewn oed yn ei dosbarth. Yn fore yn ei hoets enillodd wobrwyon mewn. eisteddfodaiu, a'r blyntyddoedd diweddaf byd-dial yn dar- lien papyrau dyddorol iawn yng majhyfar- fodydd y Gymdeitlhas Lenyddol- Gadaiwodd wrta drwv ferch i alaru ar ei 'hoi—R. o Fed- og, Mi--o Elizaheth Helen a. Mirs Ella Jenlcin •Jones-. Yr oedd yn uchel ia)wn ed pfoaroh yn v dref .a'r gymydogaeth yn herwycid, tlysiin- eb ei dhvroeriad', ei doethaneb eithrdadol a'd bo(neddige:ddrwydd. Fore Mercher heb- ryngwyd ei gweddillion i orphwys ym medd- rod y teulu yn y pladdfa gyfhoeddus. Ycth- ydiar o'r perthynasau a'u cyfeillion ajftoeaf owid vn bresenol, sef. Mr R- G. ,Humphreys (R. Fadog priod); Miss L. H. Humphreys (merch); Mrs Jenkin Jones fmerch); 'Nyns Edwards; iParoh John Williamsi, B.A-, Rhe'thor Penybont Fawr (nai): iMri. W. T. Griffith John. Ev:an«. draper; W. J. Evans, oriadurwr: W. A. Lloryd, cludwyr; J. R. Owen, Y. H. 'David Morris. The Oakeleys; a W. Morris Jones, cyfreithiwr. Gwasan- aethwyd yn y ty, yng Nghapel y Gladdfa AC wrth y bedd -gan Parch J. E. Williams, M.A., y fioer; yn cael ei gynorthwyo gem v Parchn. R. Hughes, M.A-, a W. Walter Jones. B.A., curadiaid- Anfonwyd llaiwer o dordh-flodiau, dwy o boa ra i oedd oddiwrtih "lizzie, Ella. a Gerald Bach," ac oddiwrth ddosbarth Ysgol Sul yr ymadawedig. Yr oedd -holl siop-au High 'Street, a Park Square wedi eu cau, a gorchuddion dros ffenestri v tai. I TEMiLYDDIAETH DDA.—Nos Wener. yr oedd gan y Temlwyr Da gvfarfod aaored dan arweiniad y P.O. Mr Tudor McLean- Canodd Cor yr Aehvyd (dtn arweiniadi Mr Johniny Jones) a Miss Nellie Jones; adriodd. wyd g&n Misses Dihis Williaims, & — Roberta. Emporium adroddwyd gan Mri. W. T- Roberts. Williams; John S&rdiR Wiuiama; Robert Myfyr Williams; Evan R. Williams, a siiaradiwydl gan Mr Riehard, 'Davies. Cyf- Iwvnwyd anrheg hardd i'r Prif iDemlydd ar ei briodas. I CERDDOROL.—Y mae Master Edgar Evans, mab Mr J. Rhys Evans, Ty Oooh, wedi pasio %rholiad mewn canu y piww &'r crwth- /Nid rw ond lleg oed. erwDtYhR. CiAkrAD.-Ma,e 'Sergtinstnictor Sim/ms wedi ei ddyrohtafu i fod yn Sergt- Major, ac ymedy yn fua-n am y ffrynt.

MEDDYGINIAETH NATUR. T mae yn feddyginiaeth ar gyfer pob math o ftfiechyd yn y deyrnas lysieuol, ac nid un nmheuaeth nad diail earn yr ebol yw y lIysieuyn ar gyfer peswoh ac aniwylderan v frest. Mae Sudd Dail Carn yr Ebol mewn poteli 18 lj&

I 0 Nebo i'r L!an DAMWAIN YN Y DE.—Drwg genym am y newydd ddaeth i Mrs. Jane W ifliams, Pant- y-celyn, fod Richard, ei mab, wedi cyfarfod i, damwain yn y pwll glo. Ofnid ar y cych- wyn nad oedd obaith am adferiad, ond y mae gair wedi dod eto ei fod yn well na'r ofnid. 9.%?A-I:OW YN AMERICA.—Ddydd Mawrth daeth gair fod Mr. Griffith W. Jones, mab y diweddar Mr. W. W. Jones (Cyrus), wedi ei gladdu yn New York- BUn dioddef am tua chwech wythnos p'r) "pneumonia." Gedy weddw a chwech o blant. Y mae ei briod yn enedigol o Llanberis. Aeth Griffith drosodd tua naw mlynedd aT hugain yn ol, ac yn New York y bu yn aros hyd ei farwolaeth. Y mae ei frawd, John, yn America, ac y mae dwy chwaer yn aros yn yr hen gartref yn y Uan. PRIOtDAS.—Yn Salem, Llanllyfni, ddydd Mercher, gan y Parch. G. C. Roberts, ym mhresenoldeb Mr. Hughes, y oofrestrydd, priodwyd Mr. Henry Williams, Gwynfaes, a Miss Nell Williams, Caerhengan. Y gwas yd- oedd Mr. William J. Williams Shop y Ger- lan, brawd y priodfab, a Mr. Jones, cefnder y briodasferch; morwynion, Miss Lizzie Wil- liams a Miss Mattie Williams, chwiorydd y par priodasol. Ymadawsant ynghanol caw- odydd o rice a dvmuniadau da yr edrychwyr. RHANN'U GLO--Mae ami i aelwyd yn ar- dal y Llan yma wedi eu sirioli a'u gwresogi drwy i Mr. John B. Davis, yr ysgol-feistr, rannu cannoedd lawer o 10 i'r gweddwon, ac eraill sydd yn brin o foddion i brynnu glo. SIRIOLI Y PLANT.—Yn Salem, nos Ian, cafodd plant y Band of Hope eu hanrhegu gan y pwyllgor ag orenau, &c., a chanodd amryw ohonynt garolau. DOD ADREP.-Da-eth ugeiniau o fechgyn yr ardal adref i dreulio y Nadolig. Y maent wedi eu gwaisgat i bedwar cwrr yr Ynys yma. Llawenydd ydyw eu gweled yn edrych mor dda, a'r mwyafrif ohonynt yn canmol eu lie. Rhyfedd fel y mae ai-Fd pawb bron am gael dod adref i dreulio y Nadolig.

[ Pwllheli Y TIRIOGAETUWYR.-BU 64 o Diriog- aethwyr y dref adref am bedwar diwrnod, a phan yn ymadael am Aberystwyth rhoddodd Mrs. Breen Turner, sigrenau a melusion addynt-

Tydweilog DYMUNLAID DA.—Eleni cynhelir Ysigol Nos lewyrchus iawn yma dian ofal Mr. T. H. Jones, Penygraig. Afae tua 30ain o'r bobl ieuainc yn mynychu y dosibarthiadau a gyn- betBir bob nos Fawrth a Gwooer. Ymwelodd Arolygydd ei Fawrhyddi Dr. G. P. Williams, M.A., Arthog, a'r ysgol ychydig yn ol a rhoddodd amryw gynghorion dla. i'r ieuenctid. MADW.-Drwg genym gofnodii marwolaeth un o aelodau ffyddlon yr Ysgol Nos, sef Mr. J. Roberts, Mynachdy, ag ef ond prin 18 oed YR YSGOL, DDYDHIOL-Ar y 7fed cy- fisol bu y Meddyg E. LI. Parry Edwards, B.A.,M.D. yima yn edrych ansawdd iechyd y plaait a cfaafodd edi foddhaoi yn fawr yn y wedd lan 'a destlus oedd ar y plant a'r adeil- adau. Rhes^rodd yr ysgol yn un o'r bedair oreu yn y sir. Rhoddodd ganmoliaeth uehel i'r Prifathraw a'r Staff ac i'r rhieni, am y trefnusrwydd a'r glamwoithdra y cafodd ei foddhau gymaint ynddynt. Cafodd y dos- barthi-a,dau uchaf ganmoliaeth uchel gand-do am eu gwybodaeth mewn "Hygiene" a rhodd- odd y Meddjyg amryw gynghoriom buddiol iddynt. Y MILWYR.-BU y dynion ieuainc sydd wedd myned oddiyma i'r fyddm adref dros y Sul-a,eg mewn nifer. Edrychant yn rhagor- ol a balch oeddym o'u gweled Aetfoant yn ol dra-ehefn i Bournemouth, I

<=?=? —— *|j" —' | —— — The WAR FOUR QUESTIONS I TO EMPLOYERS I 1. AS an employer have I you seen that every I fit man under your control I i has been given every op- f 1- portunity of enlisting ? 2. Have you encouraged your men to enlist by offering to keep their positions open ? j 3. Have you offered to help them in any other way if they will serve their country ? 4. Have you any men still in your > employ who ought to enlist ? I Our present prosperity is due j to the men already in the field, but to I j maintain it and to end the "War we must have more men. Your country j will appreciate the help you give. I } More men are wanted ——— I TO-DAY I What can you clo ? GOD SAVE THE KING. I I

n- 0 Gopa'r Mynydd Mawr I FFORDD NANTLLE.—(Wedi wythnosau o weithio caled, y mae y ffordd uchod ar fin ei chwblhau. Codwyd gwal o gerrig o adwy Penygarth hyd ffordd newydd Blaen-y-Garth. Caiff nifer o'r gweithwyr waith i gario'r pridd o amgylch gwreiddiau coed Gors Fach- Ceir ar y ffordd domenydd o gerrig i'w malu, a chyn y bydd wedi ei gorffen, caiff rhywrai y gwaith o falu metlin' arni. Y OHW ARELAU .-OIywir newyddion gwell am chwarei y Cilgwyn, sef fod nifer o ddynion i ail-ddechreu gweithio yno y mis nesaf. Dywedir mai rhan o'r gwaith fydd yn mynd. Disgwylir pethau gwych yn hanes y chwarelau ddechreu'r gwanwyn, ac v bydd mwy o ofyn am y llechalll nag erioed. Go- beithio mai felly y bydd. ADREF AH WYL.—Daeth lluaws o'r rhai weithiai oddicartref yn ol i fwrw'r gwyliau, ac y mae golwg dda arnynt. Amryw ohonynt wedi cael profiad o weithio yn y pyllau glo am y tro cyntaf erioed. y PETIAD. _Cafodd Miss Myfi Hughes, Nantlle, ei phenodi i wasanaethu yn un o IRwyddfeydd y Llywodraeth yng Nghaernarfon allan o lu o ymgeiswyr. DAMW AIN.Syrthiodd bachgen bychan Mr. a Mrs. J. Pritchard, Talysarn, o dan y ond ni dderbyniodd ond niweidiau ys- run. Cafodd ddiangfa gyfyng. geifn. ==============

Mae Rhinwedd FeddygJniaethol SUDD IACHAOL DAIL CARN YR EBOL. gan GRIFFITH OWEN, CAERNARFON, ydyw ei fod yn rhyddhan y phlegm &c yn cilio poen y freet. i'w fla1 mewn pofceli la. He.. yn y "Pau Drugsri^.

Bancror BECHGYN Y "CLIO.'—Mae dau arall o fechgyn y "Clio" wedi myned at y Oynges, a'r dydd o'r blaen gwelwyd' y seindorf yn eu hajwain i'r orsaf, yn swn "Tipperary" CERtDDOROL.—Mtue Miss Katie Pritchard Tandderwen, Penrhosgarnedd, wedi Dwyddo mewn canu'r piano ynglyn a Choleg Cerdd- orol Llundain, adran hynaf (anyhydedd). Dr. Abdy oedd yr arholydd 1 ADREF.-Mae aanrvw o ddynion ieuainc y ddenas sydd gyda'r Fyddin, wedi dod ad- ref am yohydig ddyddaaai. LLWYDDIAKT.—Llongyfarchwn Mr W. D. Dtavim. Yegol Friars, ar ei Iwyddianifc yn enill yr Ysgoloriaeth Gymreig mewn Clas- uron yngl"'Jl (a Oholeg yr lesu, Rliydychen. Mab ydyw i'r Parch Isaac Davies, Graig, ger Bangor. YMFYDDINO. —Mae Mr T. S. Morris, gyrnt o YsgoJ Rugby ac yn awr yn efryTdu yng Ngholeg y Dri-ndod1, Caergrawnt, wedi derbyn comiaiwn gyxisa'r 6ed Fa tali wn o'r Rifle Brigade. Mab ydyw Mr Morris i'r Proffeswr Silao Morrre. POBL IEUAINC Y TABERiNACL.— Cynhaliwyd cyfarfod dyddorol iawn y nos o'r blaem, pryd y caed papurar "Garollau" gan Miss Gwen Prico, B.A. Cairwyd carolaai gam ddosbarth Miss Price yn yr Ysgol Sul, a chan Misses Roberts, E- Price, a Dilys Thomas.

( Blaenau Ffestiniog I YR WYL.-D-th ey-god yr wyl dros y fro 1 hon. ond ni fu mor dywyll mewn vstyr fas- nachol em llawer dydd. Daeth llawer o'r, plant sy'n. byw ymhell adonef at eu teuluoedd ac yn eu plith larwer o'n milwyr, yn ogystal a'r "Ambulance Men" o'r lwerddon, y rhai edrychant yn iach a. chalonog, a bydd dy- muniadau goreu y fro yn eu dilyn yn ol. Y RJHAGOLYNid yw y rhagolwg at 1 y flwyddyii newydd yn oleu iawn er na char- 1 em ar un cyfrfJ ddarogaji drwg. Ond nid yw y newyddion yn ein calonogi. gan yr hys- bysir v bydd chwarel arall eto. sef M-aen- offeren. yn g-waithio tridia.u yr wythnos nesaf, Gallwn ddweyd ar sail dda v bvdd tynged y fro yn dibynu ar y penderfyniad y j deuir iddo gan gyfarfod o berchenogion y chwarelau. a gvnhelir yn Mrorthmadcg, yr wythnos hon, felly- rhaid axoe i wybod v gwir. CYMDEITHAS Y GARREGDDU.- Yn yr uchod nos Jau, dan lywyddiaeth Mr. W. i Lloyd Owen, Metro Bank, ca--(f dadl ddy- ddorol ar y te<styn—"A v-W y Saint vn mvned ar eu bunion i'r nef oedd?" Mr M. H. Hughes I arweiniai yr ochr gadarnhaol, a Mr W. J. Roberts y nacaol, a. bama.i r mwyaf yn ga- darnhaol CYFANRIF EIiX MliLWYR—Crybwyll- asom ami ri diro am yr anair rod did i'r fro I hon am nad oedd digon o'n pobl ieuainc yn ymuno a'r fyddin GwTiaed cais i gael sicr- wydd am y nifer o feibion y fro jmunodd j adref ac oddii cartref, ac hyd yr adeg yr ydym yn j-sgrifenu mae enwau eynifer a 370 on betfhgyn wedi eu cael, efallai fod rhagor. Felly mae yma f-W-Y bedair gwaith nag yr honid wedi ymuno. Chwareu teg i bawb ag

Llandecwyn PRIODAS PRJFATHRAWES. Ddvdd Mercher yng nghapel Soar iW.) TaLsarnam, vngngwvdd tyrfa fawr, priod-ryd y brifath- rawes bobtogaidd o Ysgol Brontecwyn, sef 'Nir. W. Roberts, Miss E. A. Roberts, mercii Mr. W. Roberts, G roesnewvdd, Uandecrwyn, a Mr. Charles Roberts. Buchan Farm, Llangollen. Y for- wvn oedd Mr.ss Sally Roberts (chwaer), a'r gwas Mr W. H. Roberts (brawd). Gwasaai- aethwyd gan y Parchn. W. R. Roberts (brawd y briodferch) o Drefnewvdd a Whit- tington Jones. Talsarnau. Wedi mwynnaa borebryd rhagorol yn Gref-eewvdd. ymadlaw- odd y par ieuaaic yn y prydinawn yn nghanol dymuntadiau goreu cyfeillion lawer i drculi* eu gwyiliaui priodasol yn Llundain.