Y Genedl

j ?jHarg.inion mawr mewn JMT |l ■ dilladam. Manylion am I ?? ??t -?anrheston hardd. Yagrifww: IJ JOHN NOBLE Ltd. ?? yr tM, Brook St. MMts, Mancheater

ADDURNO GWN. I Uchod gwlir milwyr Prydeinig y n addumo gwn a feddianwyd oddiar y gelyn gyda mistletoe. Gwelir eu bod yn benderfynol o gyflwyno ysbryd Nadolli i fewn, er gwaethaf y rhyM. Gwelir eu bod ar dir diogel yn y lie uchod, ac nad yw'r gwn yn ddim ond gwrthrych i gael ei addurno. j

I GOLYGFA AR STRYD. j GOLYGFA AR STRYD. I i Gwelir oddiwrth y darlun hwn nad yw y milwyr Germanaidd yn j ychwanegu at brydferthwch tref na phe ntref. Y mae'r dref hon yng Ngogledd Ffrainc wedi cael ei had-feddianu gan y Galluoedd Cyfunol, ac y mae'r cyflwr j adfeiliedig ymha un y caed hi yn gyffel yb i bob tref ag yr ymwelwyd a hi gan filwyr y Kaiser. —————————————————————————— ——————————————————————

ANRHEGION Y FRENHINES MARY. Dymunwyd yn dda i'r Dywysoges Mary gyda brwdfrydedd yn y gwarch- ffosydd, fel y gellir dychmygu, ac yn y darlun uchod gwelir y brwdfrydedd oedd ymh'lith y milwyr pan ranwyd yr anrhe gion Nadolig. Mawr oedd y croeso a t roed iddynt.

BORWICK'S POWDER  NOIN .A.PDRVIACNEC. E IFaIO WOER The Best BAKING POWDER in the World.

Llanberis. LWYDDYN"EWY;DÐ DDA.-—Dym- ,un," o galon j'n holl ardalwyr Flwyddyn Navrydd Dda. Dvnia ni wedi cefnu ar un <#'r blynytlcLoedd (hynotai, yn em hanes fel .gw,led a theyrnas. a dyrna ni yn wynebu bl-wyddym etto sydd a'i rhagolygon lawn mor ryfedtt Nid h>awd<I ya-yw profFwyflfj pa. bet/h sydd yn ei elwl, and dymumvn v ceir xvmed heddwch yn te-yrnasu etto, yn ruan Q dyna a'i gwna yn Flwyddyn "Newydd Dda ibawb. YlfGOM.—Yn ystod y s^vyliau, cawson grig fpcnan yn njzhwmiii y bardd a'r Ilen-or ,r oenhadwr, Ap Gla^.yn. Da genym ei welled mor iach a heinyf, a. deall foiL.llwydd- iant nedllduol a/r ei genliadap-th yn mhl-ith j INL-a-vies, yn Cerrig y Druid ion. Mae wedi bod yn offeryn i ddiwyn amryw a'r iawn ffordci, pa rai sydd wedi ymaelodi mewn gwahanod eglwy«i. ar hyd a lied y wlad. j Lla,wm.ydd oedd dea.11 ei fod wedi cael der- | hymw cyishee fel Conliadwr,, gan Gyfanfod | Mil801 Dwymin Meirionydd, a siiaradwyd ganddo ar y "genhadaeth yn nghyd a chym- eryd rhan yn yr ymdrafodoeiih yn y Seiat Gyffredinû1. Eiddnnwn Kir -oes iddo, i wmend llawer o waith etto yn yr nil cyf- eiri.ad. GWELLA.—Drwg oedd gan laweroedd jrlyvred fod yni rhaid i'r hea gyfaiil hoff, Mr John Hughes, Temperance Pentre Cafi- ten, fyned dan driniaeth lawfeddygol. ond ar ol .pryderu. Uawer yn ei gylch, llaiwenydd .'1' rawyaif ydoedd elywed ei fod wedii dal y drmiaeth ari fod erbyji hyn or y ffordd i wella. MARiW A,GTILA,DDU.-Ddydd Mercher, oladdwyd gwaddillion Mr John. Parry, Bryn Eilian, yn myrowent Llanruig. yn 59 mlwydd •ed—Ddydd Sadwrn, Rga.r:VT 26, bu farw Mrs Roberts, priod: Mr Owen J. Roberts, Ty Ucha'ir ffordd, yn 31ain mlwydd o;d. Ddyrld Gwener dodwyd ei gweddillion i or- phrwY6 yn mynwent Na,nt Peri6. RteCETWTIO.—Cynhali^-d dau gyfarfod i'r amoan hwn yn ein hardal yr wythmoo AcU-weddaf. iNoe Pawrth anerchwyd ytm- ydig o fechgyn ieuainc gan Lieutenant Wheldon; & nos Ia-u yn y Concert Hall, iiaoth nifer ifawr yn nghjxl i wran-daw arno of a. Mr isily-n Roberts. Diaimeu genym mai ilyima y cyfaTfod coreu gynlialiwyd yn oin 1 hardal i'r amcan hwn. Yr oedd Uedneis- rwydd Mr Wheldon, yn nghyd a g-rym ei anqpeumn 5 weled yn symud mwy ar yr ieuenctyd na dim a ?lywyd o ?wbl Gwyr pawb mai wy?r rr hen Mr Jo1m T?lbl(? yr Llwynoelyn, a mab i'r Parch Thomm Wheldon, ydyw Lieuftenant Wheldon. Caf- odd ei ddwyn i fyny i astudio y gyfrai,th, 100 yr oedd mewn Bafle uchel fel eyfreithiwr yn y brif ddinw, ond ymddihatrodd o'r cwbl a daetb yn filwr cvffredin i Llandudno, ao trbyn hyn mae wedi oael ei wneud yn swyddog. Mae ei Bel yn danbaid lie y mae wedli penderfyini gwneud ei oreu er oadl bechgyn Eryri, i ynvuno ac i deimlo dros eu Ijwlad & dealiwn fod acwfyw w-edi ym-uno nos lau wrth w ran daw ar ei bergwad-Silyn ac yntanL Ownaeth Mr R. E. Jonets- yn hyabys fod 2724 wedi ymuno yn Sir Gaemarfon, a da gemym ddwefud fod 280 wedi ■ vmuno o chwirelsu Diinorwic.

EISTEDDFOD PONT, RHYTHALLT Uywjdd cy^arfod nts# Sadwrn oedd Mr W1. Ellis, Llanrug, a'r <arw-einydd oedd yr Atibro- Hugh G. Griffit11s, B.A., Lloo. rug. Wele'r bud dri gwyr:—Barddoniaeth, dan 21 oed: Morris Williams; 2 Robert Lloyd unawd, dan 7 oed: 1 Jennie May p,ri"ar,d, Morfudd Jones; 2, Mair Lloyd Jones, Eirianwen Hughes; 3 Griffith E. pritchoar,d; Nancy Green; adrodd dan 7 oecl: 1 Morfudd Jones; 2 Mair LI. Jones; 3 David Williams ac B rianwen Hughes; eyfreitfcn, dan 21 oed: 1 Maggie Daviess; 2 Morris Williams o, W. J. Lloyd unawd, I daD 9 oed: 1 Sarah Dtlyw Jones; untawd dan 12 oed, 1 Lizzie J. Roberts 00 Annie Lloyd; 2 M agg, 0 Roberta a. Ri-chie T. Jones; arhcJ iad llafar: 1 Lizzie Jones, Bronant; 2 Menai) Hughes ao Emlyn Diaries 3. lIlelli.e Roberts, Annie Roberts, Jane Williams; deuawd, dan- 14 oed. 1 Annie Lloyd a Mary Hugbeis; 2 Ricbie T. Jones a Mary E- Jones; unawd Tad yr ATaddifad": 1 Mr 0. JoniaSi Owen, Llanberw prif adroddiad R. F. Price, Oarmel; 2 David HobOTte, -Ldanberis; safonau-(Ia-n 10 oed, 1 Megan Lloyd; dan 13 oed 1 Maggie L. Robetrte; 2 Mary H. Lloyd; 3 David 0,. Roberts; 4 Mary Jones; dan 16 oed 1 fia medal) Agnes A. Thomas; 2 Thomas H- Jones; rlhifydd- iaetih i weithw3T: 1 Jobn R. Jones, lefryn; tnaetihawd iSaesneg, 1 Annie J. Williams a Morris Williams; paati o 12eg: 1 Parti Mr Ricliard Trevor Jones. NE, ddaeth yr unoor plant ym miMn. er fod ewpan arian yn oael ei dhynyg, gyda,'r wobr, gan Mr D. M. Pritcliard, Poet Office. Llanrug- .N.-Nr oedd yr uchod yn rhy hwyr i'w ychwanegii at. omdroddiad yr wythnos ddi- waddaif.C,rol.

MILWYR YN McJmONYU-O 1LLEJJHAJU OR IAU YMYFED. Yn Lrys Ynadol, Penrhrndeiidraetji dydd lau, gwnaeth y PHf Gwnstabl (Mr RicJiard Jones) gais at yr y-nadon am fod oriavi lm- yfed yn cael oil lleihau yn nosbarfjb Ffes- tiniog yn wladol a thrcfol oh<vrwy"dd fod milwyr yn awr yn cael eu llctya yn Ffes- tiluog ac J?d yn d?bygo! y daw n ifer f?vr yno hir- GeIHd ?wneYd ?Tmv o dan rDPd? eddf Arbcnig 1914. Gofynai am fod vr on o'r ?a?rn? yn oael eu cau am 9 o'r el,ocri bob ncs- MrJ-Hiamphr??, P?rtJima<[?, a. ddy- wedM ? f?d yn ymd.d?? ?- ran v trwy- dedwyr. 'YI' ?dd?t yn tp;Im? M v c? idd?t??m 9 or ??h braidd yn ?M. Yr ddynt yn dd?n bodd?n i ?u ?10  ?_yn ? 11 o'r ?ch, hy-?y oher £ ydd nad oedd y tren hwyrol yn cyn?dd Ffe^mogr cyn 0.30. aobos?i ?u am 9 oV V rrF711 a^T^dod i de?wTrr  Sk?" hyny wa:h?ani&eth 'dOM,-Yr 'bona fide.' Ym",&illtuodd y Paj!M a ebM?t.?y? 'Y ?° ?m dn zm..

BYRDDAU A CHYNGHORAU. i GYNGOE TREFOL CRICCIETH. I Kœ Fercher, cynhali?wyJ cyfarfod misol y I C}r. Mr O. T. WiHiams' yn y gadair I Pasiwyd ar gynygiad y Cadeirydd ble^dlais o gydynxieimlaki a Mr R. G. Humphreys (R. Fadog) ar fax-,vola-eth ei anwv l briod. ) PenodAvyd gwylnv-vi- i ofalu am ddyhirod y j dtref yn riiweidio eiddo y Cvngor a'r tai- j ddalwyr n-oson olaf y flwyddyn. 4 | Y DON FEL. I Uu brat?da.eth mr ar v owriad o i«lu r ion  FeL DJd Mr H. R Grj&th fod yn 'j I'.iaid gvmeyd y gweMiantau hyn os oedd y j dref i hvyddio Ategwyd sylwadau Mr G-nifydd gan Mr J. I S. (??iHt?i a Df Gladstone Jones. Sylwodd | yr olaf, os nad ellid cael gan Mr J. T. Jones roddi'r tiT, ni fydd?i iddynt ond cario allan j y cynilun axar, | M J. T. Jones; a ddvwedodd na roddai efe I ddim tir. Yr oedd y ffordd eisoes yn 17eg I troedfedd gyferbyn a'i dir ef Gmrawd; sylwadau gan Mr E. C. Elis ac eroili, » ph-enderi yn wyd peri y peerianydd i I ?batnit?i amcangjfrif o' r gost o ledu y ffordd yn <? y cynllun mwyaf gan obeithio y newidiai  Mr J T. Jones e: farn t Y M.ILWR D-EWR I Y Cade.irydd gyleJTKKld at farwolaelh fr: rate Thomas Charter Orris, a dywedodd fod y gwTon wedi marw imewn camlyniad i ym- lad-d dros y Brenhin a'¿ wlad. Bu am ffcoedd yn ymladd heb gael ei glwyfo, a bu am nos- we2thiau yn y ffosydd hob gael iiewa ei ddiSad. Tarawyd ef gan. shrapnel, a bu yn yr yabyty yn Boulogne. Gan ei fod yn chwe troedfedd o daldra bu raid gw-neyd g\vely a.r- benig iddo. Ymwelodd y Brenin a Thywysog Cymru ag ef, ac ymawyddai am gael gwella ffi" nrwyn cael ymosod unwaith oui ar y gelyn Ond bu farw ymilwr dewr Ilh-agfyr 8fed. C^k, yromio a'r Grenadier Guards yr oedd yn lusddwas yn Llandudno. (Cjoiygiold y Cadteirydd benderfyniad o gydymdeinilad a'r perttiynaeau a j^inafiiwyd hyny trwy i bawb godi aw eu traed. TAI GWETHHWYIL Dwl3enwyd Ilythyr oddiwrtib Ysgx-lfenydd CymdeitlMS Adeiladu Tail Gwlraitliwyr, yn dweyd ei focl efe wedi anfon pob many-lion i'r Arolygydd fu yn cynal ymehwiliad i gais y 'Cyngo*- am fenthyg arian at wneyd tai i ■vf>eitibwyr yn y dref.Credai na clleid atebiad oddwrtii Fwrdd y Llywodraeth I^eol tan Ion- »wr. Ar gyiiygia4 Mr. Harlech Jones pas:"wyd a anfon- pellebriad at y Bwrdd yn gofyn iddynt anton atebiad bu-ail er mwyn rhoddi g^wa'tJi i'r dyttiou oeddynt heb ddim i vmeyd. MANIiON. Gan fod ateibiad perchenog ty yn Holywell Terrace, yn anfoddhaol, penderfynwyd fod y Oyngor i --vmeyd yr adgy-we!^ i ad an angenrheid- iol yn y ty a chodi y oostal1 oddiar y perohen- og. PeJiodwyd Mri H. R. GrafTydd a John Owen i gym-yobioli y Cyngjor yn y gynhadledd gyn helid yn fuan i ystyrced y fowriiad o sefydlu ys- byty at aoh<oioti Ilelntus yn Neheubarth Eir Gaemiarfon. Tynodd Mr. Griffith Richards sylw at yr ol- ddyledrlon ynglyn a'r ground rents.

LLYS YNADON PENRHYNDEU- DRAETH. OWYSIO AM DIRETH. Cynfoallrwyd Llys yr Ynadon ddydd Iau, ,gerbron Mr. G. H. EMis (cadeirydd) ac ynadon eraiil, Yn y Ilys diweddaf goliiriwytf aclhos Mr. Fred Hall, Lerpwi, yr hwn a wvftiwyd gan Mir W. Roberts, TrethgaBglydd. plwyf Llan- frothen, am-eegeuluso talu treth o.,05 ar waith oopr Pantw-raoch, Anfonodd y Clerc y llythyr a ganlyn i Mr Hall:—Daeth eich hachos gerbron y Llys a. daTllenvryd eiclA. llythyr i'r Trethigasglydd ac yn wj-neb hyny. fe farnodd yr jTiadon yn bnodiol ohirio yr achos am fis fel y caech gyfle i apelio yn erbyn y trethiant nen roddi rhy- budd i'r overseesnsi eich bod yn dymuno cael ail brisioy lie i gyfarfod, ag amgylchiadau y gwaitii. Os na byddwch yn cymeryd cam- raAi y iiaill ffordd neu'r llall, neu ymddangos yn y llys, Rhagfyr Slain, bydd ardheb yn cael ei gwneyd i chwiii dalu y dreth. Derb*odd y Olerc (Mr. J. Jones-Morris) y llythyr canlynol oddiwrth MT. Hall ddiwr- nod y llys. Mewn atebiad A'ch llythyr ynglyn a (xwaith Pantwrada. Os mai' y tir shed goed sydd ar dir Mr Owen Evaiis-y maent yn eu trethu, nid ydynt yn werth .£5, ac fe'd. sy- mudiaf, Nid wyf yn talu rhent am dir, ac nid ydyw pris- y copr yn gyfryw i werthu y jgwaith ar hyn o bryd. Ymddanghosodd Mr. W. George, cyfreith- iwr, Porthmadog, ar ran yr overseers a dy- wedodd ei fudyn dymuno galw eylw at sylw- &dau o eiddo y Cadeirydd (Mr. G. H. Ellis) yn y Llys dinvoddaf ar yr achlyeur pan wnaeth Mr Roberts (trethgasglydd) gais am aarcheb yn y ffordd arferol. Fe anfonodd y Treth- ga^lydd y wys yn y ffordd arferol ond ni wnaeth y diffYllyddei ymddangh06;ad, ond an- fonodd lvthyr i'r Trethgaeglydd, pa un nad oedd ra..iid id do ei ddangos, end gwnaetb hyny yn rhwydct G-wnaeth y Cadeirydd, pa tin a welaf sydd yma heddyw; sylwadau ac yr wyf heddyw yn bresenol i brostestio yn eu herbyn. Fe wnaeth y sylwadau hyn wrtli y Tretligasglydd. "Y mae yn anonest ar eicb rhan I Y Cadeirydd (yn ymyryd): Dim o'r fath beth. Mr. George Fe gymerwyd y nodiadau hyn i lawr mown Llawfer ar y pryd, ac y maent genyf wrth law. Y Ciwleirydd: Nid ydyw hyny o bwys. Nid fel yna y gwnee y sylwadau. Mr. W. George: Y mae arnai eisiau clirio y mater. Y mae yn. gyhiuddiad personol o anonestrwydd yn erbyn y Trethgasglydd. Dymia y gejriaiu a ddefnyddiwyd 'Y mae yn anonesit ar eich H;ian fel swyddog yn gofyn tretlu: ar weithfa- tra nad oes gweithio yn y lIe" I unrhyw un a gwybodaeth o Ddeddf y Trethiant y mae y sylwudau ar y Trethgasgl- ydd yn hollol anheilwng. Yr wyf yn casglu yn awr nad oedd ym mwriad y Cadeirydd wneyd cyhuddiad personol. i Cadeirydd: Os caf egluro, galla.F eich boddkxni o fewn ychydig funudau. J)ywedodd Mr. 'Halil' yn ei lythyr nad oedd neo yn gweithio yn Pantwrach A gofyn-ais i'r Trethgasgilydd ai felly yr oedd. Dywed- odd yntau nad oedd neb yn gweifaio yn y He. Y na. rhoddais iddo eiriau y gyfraith ar y mater. Os oedd eiddo yn Heihau neu yn cynyddiu yn ei werth. Gall vr overseers newid y trethiant ac anfon prisiad arbenig. Ni ddpvedaie ddim yn rhagor, ond yn unig fod yn anheg ar yr overseers os oedd eiddo yn llei- hau yn ei werth i baldio newid y trethiant yn yr un modd a phaii yn cymyddu yn ei werth Credai ei fod yn ddyledswydd arno i alw eylw cylioeddus at y mater ae i oleuo y boM. Y mae genyf y parch mwyaf i Mr W. Roberts, yr hwn sydd wedi bod yn fy ngwasanaeth am flynydd- au. Nid oedd ganddo unrhyw fwriad i vrneyd unrhj'w sylw i. adlevryrehu yn ddrwg ar gy: aneriad MrRobexts mwy nag oedd ganddo i ehedeg. Mr W. George: Yr wyf yn d erbyn eich eg-j lurhad. Y Cadeirydd: Y mae y diCTynydd wedi cael cyfle i ddod gerbron y Llys neu i aplio yn erbyn y trethiant. Os ydych yn gofyn am archeb i dalu, yr ydym yn ei ganiatau. j Yna, gwnaetli Mr George gais am yr archeb yr hon a ganiatawyd. Yn y eyfwng hwn cododd Mr E. J. Puth, Gohelbydd y "Genedl", a Mr Llew Davies, "Cambrian News." i brotestio yn erbyn eglur- had y Cadeirydd. j Sylwodd Mr Pugh wrth y Cadeirydd iddo ddefnyddio y gair 'anonestrw^ydd.' Y Clerc: Nis gall y LJye wTando ar ohebwyr os na. byddid yn gofyn iddynt wneuthur Ull- rhyw ddatganiad, Mr Llew Davies a sylwodd ei fod yn hollol anheg E, enllibio y gohebwyr yn y ffordd yna. Mr W. Roberts: Do, fe ddefnyddiodd y Cadeirydd y geiriau. a nodwyd. DaJiodd y ddau ohebydd i brotestio pryd y galwodd y Cadeirydd am fyned ymlaen gyda gwaith v Llys. TADOGI. Cyhuddodd Miss Jennie Evans, Caegraig, Penrhyn, Mr. D. James Gitffith. macnachydd Brittania House, Penrhyn, o fod yn dad i'w phlentyn anghyfreithlawn. Ymddanghosodd Mr. J. Humphreys ar ran yr achwynydd a Mr W. George ar ran y di- ffynydd, yr hwn oedd yn gwadu yn bendant. edi gwrandawitad maith rhoddwyd ardheb yn ol 3s yr wythhos ynghyda'r oortaii arferol ESGEULUSO'R YSGOL. Mr. William Jones, Swyddog Gorfodol, a gyhuddodd Mrs. iTJOuisa, Lewis. Osmond Ter- race, o esgeuluso anfon bachgen oedd dan ei gofal ysgol. J liy wywyd hi i 18 heb goftru. Eto, yr un swyddog a gyhuddai Mr Thomas Griffith), Bethel Terrace, o esgeuluso anfon ei fachgen naw mihvydd oed i'r ysgol. Dirwynvvd i Is heb jgofitau; eto Mrs Hannah Morris Nlazaretfh Terrace, o esgeuluso anfon ei phlen- tyn i'r ysgol. Dirwywyd hi i Is heb gostau.. HIERJO'R GYFRAITH. i Mr. Haydn Jones, Caerdydd, Swyddog o 1 dan y Ddeddf Yswiriol Genedlaethol, a gy- huddodd Mrs Clement Davies., Sychtyn LLan. laa1, ger Harlech, o wrthod cydymfmrfio a'r gyfraith o dalu Yswirifent Mrs. Margaret Owen, Ffordd Groes. yr hon oedd yn ngwas- anaeth y diffynydd. Dy-wedai Mr Haydn Jones fod y dirprwywyr wed? rhoddi pob cyne i Mrs. ?Davi?a i daIu, a? yr oedd hyd nod yr •' a.rolysydd Mi? May Jones wedi galw &vda hi ddwywaith. Ceiedai oegoi y gyfraith trwy ddiweud mai yn actilysuroil yr oedd Mrs. Owen yn ei gwasanaeth, ac hefydl nad oedd angen talu Yswnri&nt drosti am ei bod yn wraig briod. Ar un adeg, meddai Mr. Jones yr oedd y diffynydd yn ymddangos fel pe am gyd- ymffurlio; ond pan alwyd gyda hi wedvn, yr owd ei hymddygiad yn gyfryw ag i herio y Dirprwywyr. fed y penderfynwyd ei gwySlO ac os byoo-ai angen, i ymladd yr aclios i'T', eitliaf. er mwyn myned wraedd yr achos ac -rac d d ?- r ac?h os ae i symud y camargraf fyiiglyn ac achosion cy- ffelyb. Ystyrient Sod yr achos yn un difrifol gan fod y djFyTjydd wedi hod yn acbos i Mrs Owen gollii tri mis o fudd yr Yftwiriant. Yn awr deall fod (Mrs Davies wedi anfon cheqoe am 6s 9c i dalrti i fyny y ddyled ac yn barod i dalu costau y llys. Tystiodd Mre. Margaret Own, ei bod yn ei 9-ir,ana--thu bob wythnoB yn gysoner mis 1 Awst, 1913, hyd Gorphenaf 1914, ae yn derbyn 2s yr wytihnos. Rhoddidd ei ckierd- n-n j Mrs. Davids i'w, stampio. ond g wrthod odd. Dirwy- | wyd hi i 10s a as 6c o goctata.

 I J CYMRO YM v FFRYNT CASNMOL Y MILWYH RTTEOLAIDD. ? Dyma M yr ysgrifena Tommy Roberts, mab Mr JIhn nOberts, a doc View Llanrwst, vr hwn sydd gyda'r City of London TeTrltorudB yn Ffrainc, at nry?d-. "Mae"n dda genyf eich hysbysu fy mod o j hyd yn fyw ac yn cicio pan yn ysgrifenu y llyitiiyr hrwn, ao vn eistedd ar gadair mewn ty-gwabanol iawn i fod mown mwd yr wyf yn eich sjcrhau. Daethum allan o'r gwarch- ffosydd fore Gwener diweddaf am bum niwr- nod o orffwy^tra. Ond nid wyf yn ei al-w ,n llawer o orfPwystra, gan y bu raridi ni fyned 1 i ysgubor nos Sadwrn, a neithiwr bu raid < i m gloddio gwach-ffos cymundeb, a bwledi yn chwilki heibio i ni yn ddi-ba.id. Ond rhaid i ni beidio grwgnach nid ydym yn cael ameer irnor galed a'r milwyr rheolaidd. Gyda lla/w, y mae'r milwyr rheolaidd yn fechgyn campus allan yma. Rhoddant gynorthwy i ni mewn unrhyw ffordd allant. Yr oedd ymladd trwm ar y dde i ni'r nos o'r fclaen Yr ydym yn symud ymlaen. Pan oeddyrr yn eo;n gwardiiffos olaf yr oeddi y Germaniaid o fewn 150 o latheni i ni, a, gaUem eu gweled yn iawn, a dylent hwytham ein clywed nin- nau hefyd. "Yr ydym yn gwylio yn y gwarch-ffosydd yn ystod y nM, dwy awr bob nn-tai dyn bob tro; hyny yw, byddwn yn gweit-hio gyda'n gi ydd mewn sifftiau o ddw-v awr yr un tatly bydd raid i ni geisio cysgn jn yetod y dydd. be myned i'r gwarchffosydd yn gamp. Rhaid i ni fod yn ofalus. gyda'r gwaith ofierwydd fod gan, y Germaniaid fflach-oleuadau cryfion, a piie y canfyddent ni caem ein croesawu gyda chawodydd o fwledi. Y mae'r gwarchffos- > ydd wedi eu gwneud yn bur gywrain a dyrvs- lyd, v mae yno wardl-ffosydd cymundeb o'r ( ffordd am oddeutu ch:warter milltir, a lm raid f i ni fyned ar hyd y rhai hyn. Wrth gwre, j nid ydynt ym ITydan a chawn ychvdig drafFerth 1 wtluo drwodd weithiau. Tybiai eidh bod wed: gweIed hanes ein catrawd yn v newydd- laduron Crybwyllwyd am danom yn adrodd- ladau Syr John French a thybiaf em bod wedi gwnend hyn ddiyrid i ni wneud. Y mae rhyw B:brwd yma y byddwn yn dyeli- welyd adref gynt«d ag y ryrhaedaa byddin Kitchener yma, ond prin y credaf fod hynyna yn gywir. "Yr ydym yn treulfo noson o flaen y JSTadolig yn ein lletydai yn awr, gan ein bod wedi cael ychydig barseli, ond byddwn yn y gwarch- ffosydd ddydd Niadolig, He y gallwn wneud ein hunain yn hollol gwmfforddus."

[ CHWYTHU YSBYTY I PROFIAD MELIWR 0 GAERNARFON. I Mae milwr o Gaemarfon, Private Albert 1, Lovell, wedi dychwelyd gaxtref o faes y rhyfel wedi ei gJwyfo'n Jfn ond yn dioddef oddi- wrth ei draed wedi eu rhewi. Mewn ymgom a gohebydd y "Genedl" dywedodd ei fod yn perthyn i Ail Fataliwn y Jioyal Welsh Fusil- iers. Aeth drosodd i Ffrainc gyda'r gatr&wd. Y r oMd ym mrwydr Ypres Pan oedd y giatrawd y perfchy^i iddi yn cerdded ar hyd ffordd i'r gwareliffosyddvn Ypre-q, ffrwydrodd tan-'belen y gelyn ar y ffordd, a Had dwy d dau o ddynion perthynol i'w gatrawd. Aethant i'r gwarehffosydd ychydig cyn toriad dydd ac arhosasant yno am wythnos heb gael ereill i gymeiyd eu lie. Ni ddarfu iddynt danio crgyd am ychydig ddyddiau ond ymhen jau i neu dri diwmod wedi hyny dechreuodd y gelyn symud vmlaen i ymosod' arnynt. Un J diwrnod gwelwyd igwaldh. yn ehedeg uwchben y gwarchffosydd, a daefh yr aderyn yno dra- chefn, a chwasant allan fod y gelyn yn gallu caniod safle gwarchffosydd y Prydein-wyr drwy ey-mudkid yr aderyn, a tfnaniwyd arno, a | lladdwyd d. Un boreu ffrwydrodd ffrwydr- I foelen y Germaniaid a elwir yn "Jach John- eons" yn ymyl y igwarcliffbsydd, a lladdwyd | dau neu dri o filwyr. Yr oedd eira. yn drweh- ? us am ddyddiau. a rhewodd ei draed yn y I gwarchffosydd. Symudwyd ef i ffermdy a J ddefnyddid M ysbyty dros gyfnod, ond dis- gynodd tan-belen y gelyn arno, a chwythwvd yr adeilad i fyny. Cafodd Love?, meddai, j ddiangfa gyfyng. Wedi hyny symudwyd ef I i Yebyty i Boulogne, a daeth oddiyno dros- odd i Scotland.

SEAPLANE PRYDEINIC. i Y mae seaplane sydd yn y darlun u chod wedi ei harfogi a quick-firing j gun," ac o'r un cynllun a'r un a ddefnyddiwyd yn ddiweddar i ymosod ar y Llynges Germanaidd. Achosodd y peirianau hyn, y rhai sydd yn debyg o chware rhan bwysig ym mrwvdrau'r dy fodol. ddyddordeb mawr pan oeddynt vn symud yn ol ac ymlaen yn ein porthlad doedd.

i STOHl SWYDDOG FFRENCIC. DIHANGFEYDD RHYFEDDOL YMRYSON DIXMUDE Dywed gohebydd o Boulogne iddo gael ymddiddan gydag is-gapten llynghesol oedd mewn cysylltiad a Uong-ryfel Ffrengig, yr hwn ychydig ddyddiau'n ol oedd yn gofalu am barti o for-filwyr Ffrengig, y rhai a laniwyd i'r amcan o gymei-y d Dixmude oddiar y gelyn. "Hhoed fy mintai fechan i amddiffyn yr adran ogleiidol, rhwng yr afon Yser ar y chwith a'r gamlas ar y dde. Cvrnerasom ein safle ar ffordd Beeost, ac ar ol cloddio gwaichffosydd parotoi- som i aros yno am ychydig amser. Ychydig i'r de adeiladwyd gorsaf. ac yr oedd yn rhaid i'n commander gymeryd ei le yno. O'r tu ol i ni yr oedd Dix- mude, neu yn hytrach, weddiKion y lie, gan fod y lie wedi ei chwalu'n gynar yn Hydref, ac amryw ymosodiadau wedi bod arno ar ol hyn. Yr oedd mintai arall o for-filwyr. yn cael eu cynorth wyo gan nifer o filwyr Belgiaidd. wedi cymeryd eu safleoedd o gwmpas malur- ion Dixmude. Oddeutu hanner awr wedi deg un bore hraf yn y gaeaf dechreuwyd ymosod ar y lie drachefn. Ar y cvchwyn dis- gynodd y tan-belenau o gwmpas v dref; yna daeth pelenau oedd yn rhoddi pob man ar dan, hyd nes o'r diwedd y dech- reuodd y gelyn ddefnyddio y marmites adnabyddus. Bu raid i ni aros vn ein gwarchffosydd, ac am agos i ddwy awr disgynodd cawodvdd o fwledi a than- belenau arnom yn ddibaid. Yn ystod yr amser hwn ni chawsom hanes o gwbl am unrhyw un or partion eraill. Yr oedd anfon negesydd yn golygu marwol- aeth; nid oedd dangos ein hunain am foment yn y cwestiwn o gwbl, a bu raid i ni aros heb gael dim o hanes y gweddill na'u gweithrediadau. Er na wyddem hynny ar y pryd deallais yn ddiweddarach fed un o'n cwmniau wedi cael eu gorfodi i adael y warchffos ar frys oherwydd yr ymosod ffyrnig fu arnynt. Eglura hyn sut y llwyddodd y Germaniaid i fyned i Dix- mude o' r tu ol i ni. Wrth gwrs, pan adawsom ein gwarchffos un o'r gloch y prynhawn hwn, brawychwyd ni wrth ganfod mintai fawr o'r gelyn vn prysuro ymlaen tuag atom. Nid oedd ond tri- ugain ohonom, a dim cynorthwy i'w weled yn agos. Gan fyned i mewn i'r gwarchffosydd dechreuodd y dynion gymeryd eu safleoedd. Nid oedd ofn na dychryn i'w weled; pawb a phopeth yn dawel a pharod. Or diwedd yr oedd y gelyn wrth ymyl. Ar ol disgyn i lawr oddiar eu meirch llenwasant eu gynau, ac yn ochelgar taniasant gan symud ymlaen yr un pryd. Safodd ein mintai fechan ni vn ddewr, ond colled ar ol colled oedd ein hanffawd. O'r diwedd bu raid i ni ymadael, ac aethom ar garlam, o dan difaol, i ffermdy bychan oedd yn y eyffiniau. Cyrhaeddodd pymtheg allan o dri-ugain yn ddiogel. 0 fewn pellter agos o'r tu ol deuai'r Germaniaid. LIwyddasom i fyned i'r fferm a chloi yr holl ddrysau, yna cymerasom ein lleoedd wrth y ffenestri a gwnaed parotoadau i warchae. Amgylchynwyd ni gan fintai o chwech ymhen un. Gwelais mai ofer oedd ymladd, ac eglurais hyn i'r dynion oedd gyda mi. Yr oeddynt yn cofio am eu ffnmdiau oedd wedi eu lladd, a gwrth- odasant roddi eu hunain i fyny. Ni thybiodd y pymtheg mor-filwyr fod pob peth ar ben hyd nes y daeth y gelyn a dau mitrailleuses. Ar ol chwifio cadachau gwyn, agor- asom y drysau, ac mewn trefn filwrol gorymdeithiasom allan i gannol y gelyn. Ni ddywedwyd yr un gair gan y gelyn na chenym ninau. Drwy gyfrwng arwyddion a gorfodaeth rhoed ni yn un golofn, yna aed a ni ymaith yngofai gwylwyr. Ar ol cerdded am oddeutu milltir daethom i hen fwthyn bychan ger glan yr Yser. Yma ataliwyd ni, ac am y tro cyntaf anerchwyd ni gan Germanwr. Siaradodd y swyddog Germanaidd yn y Ffranceg, a gofynnodd pa reng oeddwn, a hefyd a oeddwn yn gofalu am danynt. Ar oi at-eb yn gadarnhaol, cyferchais ef, a thynodd yntau ei gleddyf i'm haieb. Yn y cyfamser yr oedd rhingyll y cwmni wedi rhoddi pump o ddynion o fewn ychydig bellter i'r ty, a rhoed cyfar- wyddiadau o ryw fath iddynt. Yr oedd popeth o'r parotoadau fel pe buasent am ein saethn Rhaid i mi geisio cael cyfle 3 roddi gwybodaeth i'r mor-filwyr oedd ar yr cchr arall i'r Yser beth yw ein sefyllfa. Yr oedd y mor-filwyr hyn, na wyddent am ein presenoldeb, wedi bod yn tanio'n barhaus ar y parti yn ystod yr holl amser ond nid oeddynt yn llwyddoYw cvrraedd oherwydd y pellter mawr. Fodd byn- nag, llwyddwyd i ganfod y pellter, a daeth y cyrnol i'm hanerch drachefn, ac meddai, 'Dywedwch wrth eich dynion am beidio tanio, a rhoddodd ei mega- phone i mi. 'Yr ydym yn garcharor- ion! Yr ydym wedi ein dal!' meddwn drwy'r offeryn. Yna gofynnodd y cyrnol i mi a oedd yn bosibl croesi vr Yser. Dywedais wrtho mai yr unig le ag y gwyddwn am dano oedd Pont Dix- mude. Yr oedd, fodd bynnag, heb fod nepell oddiwrthym, bont fechan wledig, ond nid oedd y swyddog wedi ei chanfod. 'Sut y rnne myned at bont Dixmude?' meddai 'r swyddog. Ar ol egluro am hir amser penderfynodd y swyddog fyned at y bont. Yn y cyhmser yr oedd y mor-filwyr wedi svmud ymlaen, ac unwaith yn rhagor yr oeddym yn agored i gawodydd o fwledi. 'Dv\vedwch wrthvnt am roddi eu h-nain i fyny a'n cyfarfod wrth y bont. Oofalaf y cant bopeth vn v modd goreu.' 'Rhoddwch i fyny cyrnol! Y mae dros 10,000 yn y gwarchffoKvdd yr ochr arall i'r "afon. His galb.f wneud rhagor na dweyd wrth- ynt arr. bnidio tanio. (Mewn gwiricn- | cud nid oedd yno ragor na 200). Ni < wnaetn y swyddog hyn. a'r foment how gwelid nifer o Germaniaid yn dod i vm- uno a ni, allan o dai Dixmude. Yn ystod yr holl amser 3rma parhai ein dyn- ion i danio ar draws yr afon. Cwvmp- odd dau ddyn wrth fy vmvl: tarawvd hwy yn farwol gan fwledi oddiwrth' y mor-fiiwyr Ffrengig hyn. t) co "in sydvn daeth svniad i fy mhcn. a chan y caniataw3rd i mi siarad gvda'r (h nion oedd ar fv nghvfer, cvflwynais fy syniad iu lddvnt. Cytunodd yr oil. Yn sydyn, cw3*mpais ar lawr fel pe buaswn wedi cael fv saethu gan un o fy nghvd-wladwvr fy hun. Fel v trefn- asom, amgylhyriwyd fi gan fy nvnion fy hun a ffugiasant drwsio fy archon. Ar ol i mi chwibanu rhuthrasom oil i Ian vr afon. Aethom i mown fel vr oeddym a glaniasom yn y lan arall. Ar ol bod o dan dan y Germaniaid yn yst-od yr holl arnser llwvddodd tri a 'r ddeg ohonom i gyrraedd at y mor-filwvr."

RHIWMATIC AC ANHWYLDEB KIDNEY. Y mae rhiwmatic yn ganlyniad uric aoid crystals yn y llywethau a'r cymalau, effaith gormod o uric acid yr v pyfansoddiad, a'r acid hwn ydyw'r achos pentf o boen yn y cefn, lumbago, sciatica, gowt, annrhefn y dwfr, ear, grafel, dropsi, diabetes Bright's disease. Y mae Tableti Estora yn driniaeth effeitb- iol a l'.wvddiannus ar y gvfer hyn, ac wedi gwella Uu o achosion, wedi i feddyginiaetb. eu eraill ftthu. yr hyn a gyfrif am y ffaatb en bod yn cyflym gymmeryd lie meddygin- iaetbau "aT ol yr oes "—ydynt yn ami allan o gyrhaedd pawb ond y cyfoethog. Y mae nifer cyfyngedig o foeseo o Dabledi Estora yn cael eu cynnyg yn rhad er profi en bod yn 11 awn warantu eu disgrifiad -mc-ddyginiaetb onest. at y Kidney, am brai gonest Is. lie. y bocs o 40 o dabledi. non < bocs am 6s. Cvflenwir hwy gan y rftiu fwyaf o fferyllwyr. Y mae y cynnyg "hwn o an boos 11awn yn parhau mewn grym i ddarllenwyr y Genedt Gymreig" am ddeng niwrnod o'r dyddiad hwn, ac ar yr amod fod y rhybudd hwn yn cael ei dori allan a'i anfon gyda 3c. mewn stamps, onid e fe a.nwybyddir y cewiadsn-. a'r amcan ydyw, diogelu rhag rhai nad oes arnynt angen am y cynyg. Cyfeiriad-Estora Co., 132, Charing Croll Road, London. W.C.

LLAIS Y WLAD YMRESTBSU YN BRAWF AR GREFTDD. Syr.—Adeg y rhyfeloedd o'r blaem, hyd yn oecTmor ddiwedidar a rhy fel y Transvaal, buasai ymadrodd lei yr uchod yn cael ed y«tyried gan oreugwyr ein gwlad yn golled, neru y nessf peth i hyny a dweyd y Ileial, -a4 fel rheol, etdrychid yn i&el ar v dyn hwn- fyddaa wed: mynd at y Sowldiwrs, ac os 7 bvddai yn aelod e.ghvysig. prin y coi ei ax- ddel fel y cyfryw ar ol hyny, os .peidiar a chael ei ddia-rddel o fod yn aelod eglwysig yn gyfangwbl- Cofiaf adeg rhyfel y Trans- vaal, fod un aelod pwymg o nn o Gyf arfod- ydd Misol y Gogledd, wedi ymuno a'r Fydcfcn i fynd i'r rhyfel, a mawr y siarad fll] yn ei gylcih. a-c ambeuad gan rai a oedd vn deilwng i foàw aelod o'r Cyfarfod Misol oherwvdd ihyny. Ond mae Y rhyfel breseinol wedi newid llawer ar farn uy mwy- afrof, os nad yr oil o'n gwlad, a gwelir ya aml wig erbyn hyn fod y gelyn sydd genym i ymladd yn ei erbyn yn y rhyfel bresenol, nid yn unrig yn elyn i ni fel gwlad & theyrn- as, ond hefyd yn elyn i Grefydd eim girlad, sef Cristionogeeth, yr hon er byn hyn sydd wedi gwneyd cymaint o ddaioni i'r byd. fel mae y gelyn trafoaAisfaldh eydd yn ein lierbys ni, yn elyn i'r byd ac mae y byd yn et erbyn yntau, ac yn barod i rod pob cyn- ortihwy i'w dda-rcetwng: fell-v, mae bon ym rhyfel nid yn unig rhwwg galluoedd daearol a.'rÙ gnilydd, ond yn benaf rhwng galluoedd ysbrydol, teyrnas y tywyllwch a theymas y Goleimi. Mae un yn ceisio gorohfvgu trwy draie, diohell. twyll. a chv' rwys dr,&'r diafol, a'r llall am orctofygiu. ie yn gorohifygw. trwy wroldeb ysbryd, egwyddor un:wn, cyfiawnder, ac argyhoeddiad trwyadl o ang- hyfiawnder a gormes y gelyn, ac ymlyniad dewr a di-ildio wrth ei egwyddorion. a dyma'r deyrnas sydd wedi gorchfygu, sydd yn gorehfygu, ac sydd i orcMygu, hyd ne* enili y byd i gyd i fod yn ddeiliaid oihom, ac yn awr, mae y ddwy deyrruae hon mewa rhyfel yn erbyn eu 5?3ydd.—yr e^wyddiarjoa mewnol wedi tori allan yn weithredol. a'r cw>e<stiwn i ni yn aiwT ydyw, ytmhja un o'r ddwn- Deymas yr ydym ni yn "ddeiliaid. Os ydym yn ddeiliaid yn nheyrnas ein Gwared- wr, nis gallwn fod yn esmwyth ein meddwl. yn mwynhau ein hunain yn ein cartrefi, a'r gelyn mor gryf. ac vn gwneyd cymaint i weithio ei ffordd ymlaen i gymeryd ern car- trefi a'n teuluoedd oddiarnom a'n dinystrio, chwlaIu edn capeli heirdd, sydd mor gysegr- edi# yn ein golrwg, lie bu cymarint o bregethm yr hen Efengyl fendigedig, carau rnawl yr hen (emynau tOymreig mor orfoleddus, a'r ffweddio taer a. gwrecog. gyda'r lath. nerth nes tynru y nefoedd i lawr,—dinvstrio eia hyisgolxHi a'n colegaiu o'n eefydliadau cv- hoeddus, sydd wedi gwneyd Prydain i geial ei chyfrif gan y byd. y wlad oreu ar v ddaear, ac yn fra-init cael dod iddi i weJed ei rfiyfeddodam- Pa Gymro denangc hoftai weld y pethau hyn yn cymeryd lie. a hyny oherwydd ei Iwfrdra i abertlhu ei gypuron, i-e, a i fywyd OR bydd raid, dros egwvddor- ion edn Crefydd ac anrhydedd ein gwlad. Yngwyneb y galanast y mae y cretrronddya anyjioJ o Germany wed*: ed roi yn inod i gyrnaedd ato yn y rbyfe1 ofnadwy bresenol, a diameu y cyst ei rwystro fwy o fywydan eto nag a gollwyd 05 na ddaw mwy o wlr- foddorwyr allan o ddynion ienangc aiD 1 w erbyn i'w attal a'i orohfygu. A ow rbyw ddyn ienangc yng Kghymru a'i waed heb ferwi yn ei wvthienaiu gan zel d,-m Frenm y Deyrnaø y mae yn ddeiliad oboni? j oes,- mr dweyd am y cyfryw, mae na o ddeibaid teyrnas y tywyllwch ydyw &m ei fod wrth beidio gwneyd ei ddyled- swydd fel dyn ieaangc, heiny, iadh, crvf, yn rhoi mantais a ohyfle i'r gelvn vmosod a gorchfygu- Mae marw wrth gyflawini dvJed- Bwvdd vmhlaid teyrnas mn '<?wa.?d ií- y» framt--ond mae marw ??' ?e?uao ein dyledewydd, M eweeuluso y cyfle iV clrvf- l.wI yn w-th. Down allan ,fel C.mry ^euangc dewr, a gwrol, a ?e.d hen wr?- laid Cymru ? ? ?ythiena,u a d??h?wn fod 9-ym mnaQ yn awr yn T cvfwM pp? ?dada.uu ?a?trh ..?? a.g œdd gJdn^ dadau aeth ".at etangc i drengu" GWiLADGARWR.

MASNACH ANGHYF- REITHLON CYNLLWYN YN IT ALl CLUDO RICE I GERMANY. G'wnebod ??dd.ada? ?y??us ?wa ? ?iJ? L? "? v dyddlau di?dd?f, gy"da thr^f-  a-ng?r-e?a?, pr.-d y cymerwyd Dr F?  .si?<? C?t?no' ? .?ddS ?w?To!!au, ,'r d<Mfa, A?r .1ch?o ? Dr. ??- « DliBmyn i<Mo fod m? c4-Ut £ d'a -'r Llyeg..d Am???dd, a bod 'Wed:i ewl I dlsfnu tr?idi? Zrh^yfreitMM an. Gorciymy i -? o'r hyn adael I tali- C?d yagrifa? c^^boI yn nh7 pob n- oV àynion a gvmw%-Vd i'r ddalfa, hefyd y s- gymerwyd i'r ddalfa hefyd v r^i150^0^ SoJ ?-dd? L ric«.' vr hwn ? ddef- bara 1 116 ?-? < w?d (ÆÏBjodd Si C&strino ]wgr-'Wobr- 'w?vo -rvddog Tcllvu gy<ta,r ?'?" ? aludo ?nce d??vT?T ????-???''??? hyn au bod yn bwrmd:a an fon ™ wthrol 0 r"ce G-Ormani a bod yr old yn barad i dalu Pzw nebel