Y Genedl

) Farnisbfng r Problem 11 ?Solved.? l j j HOW can I incrum the pur- chasing power of every poun d which I am about to spend on Furniture ? The solution of thai problem wilt be found in our free catalogue and our Showrooms. While we only supply I artistic, sturdily-built furniture, oar perfect manufacturing and •« ling J¡ organisation enables us to quote prices that are much below those charged elsewhere for the same articles. No matter whether yoa « | J Furnish for Cash I GSDVeBlGBt Pagment System your money wfl go farthest if you purchase from us. 1 Facts worth noting. w« allow 2/-bth< £ discount for caah. Payments coa be mrsaged I* CmWmb ience. No objectionable agri.uwH '*?? Every Artid* aimfirtaw^ direct control WW gap-W- We pay cania eo" ""red .< ia Private Vans. in 1= F- F-1 ?f Rqnww mwv&& Good Value and _tnW Cwtomn MCMtnt &* the Ph-0-09 <?* of ow b G t- w. IIIIIIe8i Jy ?na?Mtee. ?J'?S? } ««kk that daw any p?t??<"?.?. ? IT W?t* or c*" ?? Catal. "»l GLOBE Furnishing 00. (J. R. GJURT. Proprtatort- Pembroke Place, LIVERPOOL. Business Hours 9 to L Bariy Closing. Saturday 1 pun. RAILWAY FARE ALLOWED

YR ANHWYt^ j j r. mwvf cvrfredin ydyw JL vi- irwy da,ion voynt:- Rhwvm^d^, >■? o1 Bwyta, Gwynt, Poeo Bias Drw\! 'u'\u. Iselder Ysbryd. Cymerw^h rli'^ 'Wies'^ Tonic Antibiliouf Pillp ac rp d l c-wbl fel niwl o fiaen gwynt:— Davies's P, I- y Ddannodd. T>avies's pili, Wvnt nr yr Ystua* » J Piles a'r GTi v el- Dave1* PT, Foen yn y Cylla. j David's P'1^ • 1 T^tdifFve Trenliad. r Z^avlee'a Pills act Guriad y Galon. i. Boen yn y Cern. T),i vi p,g T' Boen An y Cefn. Efavi em Ddiffyg Ãwnld Bwyd. HUGH. Chemist, Machynlleth.

-==- 1 Gall kang^iroos nAdio dros fur 11 trseci- fedd o nchder.

I cyngor Piwyf Llanllyfnl. j [ Cynhaliwyd cyfarfod rheolaidd (gohiriedig) I v Cvngor uchod nos Fawrth, Chwefror 13eg. I pryd vr oedd yn bresenol: Robert Jones (cad- I eirvdd) Henry Wm. Owen, Evan Pierce f Jones Hugh Jones, John Jones (Talysarn); Richard Roberts, Robert Thomas, Griffith Evan Jones (Penygroes), John Parry, Griffith I Jones (Uanllyfni)4 ac R. R. Williams, yr i Arolygydd cynorthwyol ar ran y Clerc, yr hwn oed yn absenol oherwydd afiechyd. Cofnodion :—Cadarnhawyd cofnodion cyf- arfod rheolaidd a dau o gyfarfodyd arbenig- Tir at Blannu PytatwsDarllenwyd yr oil o'r ceisiadau oeddynt wedi eu derbyn, a chy- meradwywyd i'r perchenog a'r un oedd yn gofyn, gytuno mewn perthynas a Gerddi Tre- ddafydd. Penodwyd y Cadeirydd, Hugh 1 Jones, a John Jones yn ddirprwyaeth at ber- chenog gerddi yn Talysarn. Cciadau pob rhanbarth i gael eu hymddined i gynrychiol- wyr y rhanbarthau ar wahan i'r Cyngor. Cyfleusterau TeithiolAr ol i Hugh Jones egluro ei gynygiad ar hyn, pasiwyd i'w gyf- lwyno i Bwyllgor y Gwelliantau Arian Gweddill Cyd-Bwyllgor :-Ystyr- I iaeth o hyn i gael ei ohirio. .———— —————

I Cyngor Tref Porthmadog I Nos Fawrth.—Mr. E. Griffith (cadeirydd). Pwysal Mr. W. Morris Jones ar i rywbeth gael ei wneyd i arllwys ffos Borthygest yn ddigon effeithiol fel na fyddai raid gwario yn flynyddol 26p ar glirio y ffos.—Eglurodd Mr. D. LI. Hughes sefyllfa y mater yn llwyr. Yr oedd y gwaith a wnawd yn foddhaol. Nis gellid gwneyd yn well dan yr amgylchiadau prosenol. -Mr. J. Davies, Bryneirian, ofynai mewn llythyr ar fod i rai o'r lampau gael eu goleuo yn yr heolydd. Cwynid yn gyffredin- ol ynghylch y tywyllweh.—Uymhellai y pwyll- gor fu yn ystyried y mater i wrthod y caw. --Air. W. Morris Jones gynygiodd fod rhai o'r lampau yn cael eu goleuo, a chefnogodd Mr. LIew Davies.—Cydwelai Mr. J. Jones Morris a Mr. Morris Jones i raddau, ond cyi- yngai efe y goleuo i nos Sul. Nid oedd dun rheswm dros sefyllfa beryglus yr beolydd pan y deuai pobl o'r capelau. Yr oedd pobl wedi cael eu hanafu, ac un ferch leuanc wedi colli ei llygad bron drwy fyned. yn erbyn mur. Cefnogodd Mr. Ll. Hughes, a phasiwyd fod y lampau ger y capeli i gael en goleno-Mr. W. Morris Jones a gynygiodd eu bod yn budd-soddi 500p yn Menthyciad y Llywodi- aeth Yr oedd ganddynt gannoedu o bunau mewn llaw, a dylai y Cyngor fod yn ddigon ewladgarol i roddi yr arian.—-Mr. Ll. Jones a lefnogodd.Mr. J. Jones Morris gredai gan fod dros l,500p yn y bane mai defnyddio yr arian i ostwng y trethi fuasai oreu.—Y Clerc: Y mae yna symiau trymion a benthyciddau i'w talu. Ceir fod 470p o ddyled i'r bane ynglyn a'r Nwy Dy.—Ategodd Mr. D. O. M. itoberts gynygiad Mr. Morris Jones. Pas- iwyd y penderfyniad.

Cyngor Doebarth Doudraetti Cynhaliwyd yr uehod ddydd Mawrth, o dan lywyddiaeth Mr. G. Parry Jones. Dywedodd yr Arolygydd lechydol (Mr Tho- mas Jones} fod llawer o waeledd yn mhlith plant yn y dosbarth, ac oherwydd hyny fod ysgolion Bronaber, Tynant, Maentwrog, a'r Rhyd wedi eu cau. Darllenwyd llythyr oddiwrth Fwrdd Llyw- odraeth Leol yn gwahodd y Cyngor i roddi arian yn fenthyg i'r Llywodraeth os oedd ( ganddynt i hebgor. Y Cadeirydd: Yn anffodus ni all y Cyngcr j roi arian gan fod yn ddyledus i'r Banc y diwrnod hwn y swm o 123p 1,?s. Dosbarth pur dlawd ydoedd, ac nid oedd mewn saAe a mantais fel Cynghorau eraill i ga?I arian I wrth gefn. Diamau fod gan amryw Gyng- horau arian wedi eu'cael i gario allan wahan- ol weithydd ond fod y Llywodraeth wedi atal iddynt fyned ymlaen gyda'r gwaith.-Y Clerc: Ie. Hefyd, darllenwyd llythyr o berthynas i I rai ymuno a'r Fyddin Genedlaethol at was- anaeih cenedlaethol, ac yn gofyn i r Cyngor roddi pob cynorthwy a chydwethredad i wneyd yr ymgyrch yn llwyddiant.—Dywed- 1 odd y Cadeirydd ei fod yn cael ar ddeall lod ¡ holl ysgolion y sir at wasanaeth y pwyllgorau a nodir. Yn mhellach dywedodd mai ym- t ddiried y gwaith i'r Cynghorau Plwvf a whaed adeg y Cofrestriad Cenedlaethol, ac fe I wnaed v gwaith yn llwyddianus iawn. -Eg- I lurodd y Clerc fod yn rhaid cadw coi-restr a nodi rhai i fyned o gwmpas i ofyn i rai roi eu gwasanaeth yn wirfoddol i fyned i weithio ar ffermydd a gweithydd cad-ddarpar. Hefyd, bydd angen nodi pwyllgorau i ddelio a r gwaith.—Y Cadeirydd: Yr amcan ydyw rhyddhan cymaint a ellir o ddynion i'r fydd- in Gellid yn ddiameu gael rhai sydd wedi ymneilltuo o wahanol ddiwydianau i ymres- tru, ac a fyddent yn falch o gynorthwyo.- Cynygiodd Mr. Dd. Pugh a chefnogodd Mr. R. R. Jones, i ofyn i'r gwahanol Gynghoiau Plwyf ffurfio yn bwyllgor.—Pasiwyd hyny. Ar gynygiad Mr. R. R. Jone. pasiwyd i gefnogi penderfyniad anfonwyd oddiwrth I Bwyllgor Addysg Arfon yn protestio yn er- byn cymeryd rheolaeth Prif Y sgolion Cymru | 0 ddwylaw y werin, a rhoddi yr awdurdod yn I Haw deg o ddynion. Anfonodd Dr. Lewys Lloyd i hysbysu fod PwyIIsor Sanatorium Meirion wedi pender- fynu ffurfio pwyllgor i ofalu am y rhai fydd yn dod alan o'r Sanatorium, ac yn gofyn i r Cyngor nodi tri o gynrychiolwyr ar y pwyll- r._Xodwyd Mri. G. Parry Jones, David Pugh, a Robert Jones, Trawsfynydd Derbyniwyd llythyr oddiwrth Fy.rdd Llyw- odraeth Leol yn gofal am adroddiad cyflawn o berthynas i doriad allan y diphtheria yn Y dosbarth.-Dywedodd (Dr. Lloyd Owen) nad oedd yr achosion agos mor waethed ag y tyb- iwyd ar v cvntaf, gan fod y saith achos yn gyfyngedig i. ddau dy, a'r naill a r llall mewn dau bentref yn mhob pen i'r dosltrth, ae nid, oedd dim cysvlltiad o crnvbl a theuluoedd y plant. Yr oe'ddynt oil yn gwella yn foddhaol. Anfonodd veitliwyr sydd yn ngwaith dwfr Trawsfynydd i ofyn am ychwanegiad yn en cyflogau.—Yr oedd y peirianydd. lr. Lloyd Jones wedi addaw gosod eu cwyn gerbiron, ond gan na fu yn unol a'i addewid angenrhaid oedd arnynt wneud eu cais yn uniongyrchol i'r Cyngor. Gwnaent hyny am y rheswm fod costau byw wedi codi mor uehel.-Mewn ateb- iad i gwestiwn, dywedodd (Mr. Dd. Jones), yr is-glerc, mai 4s 6c y dydd oedd y cyflog delir i'r g\veithwyr.—Gan nad oedd aelodau Trawsfynydd yn bresenol pasiwyd i anion y llythyr iddynt, ac i o4>yn am eu barn t'i b>n y Cyngor nesaf. I. CARTHFFOS HARLECH. Hyflbysodd y Peirianydd (Mr. Lloyd Jones) fod vr oil o'r peirianau wedi cyraedd, ac yn ?os ? i'w gosod i fyny. Yr oedd yr holl gost- an hyd yn hyn, yn cynwys y pemanau. yn q'n. I GWAITH DWFR TRAWSFYNYDD. 1 Hysbvswvd fcd yr holl gostau yng1'n a'r I uchod hyd yn hyn yn 3,042p. I IECHYDOL. Yn ei ad-sddiad dywedodd Dr. Lloyd Owen I fod nifer y genedigaethau yn 11, a'r marw- olaethau yn 16. Yr oedd deg o r marwol- acthau ymhlith personau dros 35 mlwydd oed. Galwodd Mr. R. R. Jones sylw at daflen cyflogau y gweithwyr, a sylwodd fod y dyn- y ion yn gweithio amser llawn ar y ffyrda. Gof- ynodd a oedd hyny yn gywiv, gan fod y tyw- t ydd presenol yn gyfryw na elhd gweithio ar y %rdd.—Dywedodd vr Arolvgydd fod y dvnion yn gweithio amser Hawn, rhai yn tori cerrig i'w rhoddi ar y ffordd a'r neili yn tori craig i wella y fforad

tBvaitor*, M»nn(*.o»ur«rii ft UmtuH ihrwxSI tadlM h'ay.lltOrl. M.nuf.otu.rll. Ibnh. els" QUEBEC. I MI?F? <.L PRODUCTS looludo MolJ'bdeal- I sp<»r 4' 'Graphite, Copper, Iron Ore. Iron Ban" gi". ?sb?tos Hardware, Ename!w?rt,,WcodWtM, Pper Md Pnip oXer exoeUemt opportunities. I ^Gi' 1 > TJTjTC KAL PRODUCTS inoljdw Wheat, Data, ( Potatoes and other Field Crops. Othvr products in. I olud utter, Cheese, Appioa, Tobacco, L,itb Stock, &o. I For p*uculare apply Lit.-Col. the Kon. P. P*xjji*i*b. I Aeeut-Genl. for Quebeo, 86, Kiajfsway, London, W.C

S Cyngor Cwledisr Lleyn < Dydd Mercher.—Mr. J. Hughes Parry yn y gadair.—Pasiwyd i ddigolledi perchenog dillad gwely heintus a losgwyd, ac i gau tai afiach.—Ystyrid yr adroddiad am y cynllun i symud carthion Llithfaen yn foddhaol. COBb- id pwy bynag achosai niwaan&-Hysbyswyd fod Dr. Lloyd Owen wedi cynyg ei hun i'r Fyddin ac wedi ei wrthod.-Eglurodd y Clerc I gynllun Mr. Neville Chamberlain i gael gwas- anaeth pawb yn y wlad. Gellid gweithio y > cynllun drwy y gwahanol Gynghorau Sirol, Dosbarth a Phlwyfol. Bron nas gellid ys- tyried fod pawb yn Lleyn yn gwneyd gwaith cenedlaethol. C?XDEMNIO Y CYNRYCHIOLWYR I MILWROL. j Ynglyn a'r cwestiwn o godi ychwaneg o I I ymborth, cwynai amryw fod yn amhosibl gwneyd hyny yn herwydd y rhew a dififyg gweision. —Mr. Wm. Williams, Punt-y- j Gwair, a ddywedodd eu bod hwy wedi cym- [ eryd ei unig fab ef ymaith, gyda'r canlyniad nas gallai ef o hyn allan ddim dyfod i'r Cyng- hor, na myned i'r capel, am y byddai raid iddo roddi ei holl amser i ofalu am ei ani- feiliaid. Rhyw bobl "y gadair freichiau" oedd yn llywodraethu y wlad yn awr. Yr oeddynt wedi ymddwyn yn anheg iawn tuag ato ef. Nis gallai efe wneyd y goreu o't fferm, yr hon oedd droB 300 acer.—Mr. R. O. Roberts a ystyriai fod yr hyn a wnawd i Mr. Williams yn gam mawr ag ef.—Mr. J. Ro- bertrs, Chwilo. a gwynai fod pobl heb wy- bod am amgylchiadau y ffermwyr ym myned y tu ol i ddyfarniadau y Tribunlysoedd lleoi, ac yn dwyn y dynion o flaen Tribunlys a wneid i fyny o siopwyr a gwerthwyr llechi o ben arall y sir, ac na wyddent ddim am amaethyddiaeth. Sut na fuasai y Pwyllgor Ymgynghorawl wedi cael ei alw?—Y Cad- eirydd Yr oedd y Trnbunlys lleol wedi ym- ddwyn yn deg at Mr. Williams.—Mr. Wil- liams a gydnabyddai hyny, a biodd y bobl a anfonasant y bachgen gerbron Tribunir. na wyddent ddim am amgylchiadau ffarm- wr.—Mr. D. Roberts a gynygiodd eu bod yn gofyn i Brif Swyddog y Recriwtio paham na fuasai y Pwyllgor Ymgynghorawl wedi cael ei alw ynghyd.—Cefnogodd Mr. Nanney Jones, a phasiwyd.—Gwnawd sylwadau cryf- ion iawn ar yr hyn wnaethpwyd gan y Cyn;, rychiolwyr Milwrol.—Sylwodd Mr. R. 0: Roberts nad oedd y swm o fara ganiateid i weithiwr gan Arglwydd Devonport ddim yn ddigon i ddyn fyddai yn aredig am wyth awr y dydd.—Mr. John Pritchard, Carngiwch, gan gyfeirio at godi mwy o ymborth, a ofid- iai na. orfodid i berchenogion y tiroedd oedd dan gocd ei wrteithio.—Mr. R. O. Roberts Os y gwrteithir mwy o dir, o ba le y ceir erydr ac aradrwyr? I WAR BONUSES. Y Parch T. E. Owen a gynygiodd, ar rap y Pwyllgor Arianol fod Mri. D. H. Parry ac H. Williams, Arolygwyr y Flyrdd, a J. T. Turner a H. Roberts, Arolygwyr lechydol, i gael 5p yr un o war bonuses, a ohydwelwyd I a hyny. -?———— 4S4 —

I Y Gyngrhorfa Llanddeiniolcn I Nos Wener, Chwefror tifed, gwahoddwyà, holl gynrychiolwyr y plwyf uchod i'r man a nodwyd, pryd y daeth cynulliad gweddol dda, yn cynwys yr Overseers, dau warcheidwad, ac wyth o Gynghorwyr plwyfol, ynghyda'r Clerc. Ar gynygiad cadeirydd y Cyngor Plwyf, etholwyd Mr. W. H. Owen, Hendref, j cadeirydd yr Overseers, i'r gadair. I ymdrin a materion neillduol, caed rhydd-ymddiddan a chydymgynghoriad da, a deuwyd i ddealli twriaeth a phenderfyniad unfrydol. Deallwn y bwriedir gwneyd gwelliantau ar y ffyrdd, cyi- lenwad dwfr, carthffosydd, etc. Galwodd Mr. W. T. Williams sylw at yr anghenrhaid am garthffos yn allt Pontrhythallt; nid un- waith na dwywaith mae'r mater hwn wedt bod o dan sylw o'r blaen, a mawr hyderwn na fydd angen igalw sylw eto, ond y gwneir y gwelliant a ofynir, cyn i ryw afiedhyd dorri allan.-Glanliau Tomenau, etc: Yna aed at weithrediadau'r Cyngor Plwyf. Cymerwyd y gadair gan Mr W. T. Williams. Darllenwyd, cadarnhawyd, ac arwyddwyd cofnodion y cwrdd blaenorol.—Yna cynygiodd y cadeirydd ei n bod fel Cyngor yn dadgan ein cydym- (ieimlad a'r Cynghorydd Mr. J. T. Roberts, yn marwolaeth ei dad, a chefnogwyd gan Mi" Robert Jervis a phasiwyd trwy i'r Cyngor godi ar eu traed. Cynygiwyd drachefn gan y Cadeirydd, Ein bod fel Cyngor yn anfon ein Jlongyfarchiadau puraf, a'n dymuniadau goreu i'r Gwir Anrhydeddus D. Lloyd George ar ei esgyniad i gadair Prif Weinidog Pryd- ain, gan ddymuno iddo fod mor llwyddiannus yma, ag y bu yn ei yrfa o'r blaen. Cefnog- wyd gan Mr. W. H. Owen, a phasiwyd yn I unfrydoL- Y na darllenwyd llythyr oddiwrth Bostfeistr Caernarfon ar ran ei uwchafiaid, yn ateb i gais y ddirprwyaeth ymwelodd ag1 ef mewn perthynas i gael pillar box yn agos i Gapel Sardis, a hefyd trefniant i gael llyth-I yrau yn Post Office, Brynrefail, ar foreuau, i Saboth ond ymofyn am danynt. Gwrthod y I ceisiadau wnaed gan yr awdurdodau. er sionl i luaws mawr.—Y Llyfrgell: Caed adroddiad y Llyfrgellydd, yn gosod allan fod defnydd da yn cael ei wneyd o'r llyfrau. a'r lie,, ac j yn argymhell rhai gwelliantau bychain fyddai o fantais, pa rai a ganiatawyd gan y Cyngor. i Caed llyfrau gan Deiniol Fychan, a 3p 3s gan ? Mr Caradog Reea, A. S-Rhandiroedd Daeth dau neu dri o geisiadau i law y Cyngor, a j phasiwyd i wneyd' ymholiadau mewn pprfh'- ynas iddynt.-Y Dwfr: Rhoddwyd hawl i; li Clerc i ofalu am y dyfroedd a'r pibellau, pa I rai o bosibl a amiharwyd gan y rhew.- Gwaith: Hysbysodd y Clerc fod gwaith da wedi ei wneyd ar y llwybrau yn ardal Beth- el. Pwrcaswyd nifer mawr o lwytln olr felin gerrig i'w dodi arnynt; bellach hyderir eu I bod mewn trefn dda.—Yn 01: Tynodd Mr. W. H. Owen ei rybudd yn ol mewn perthyn- as i'r cyfleusterau teithio, tra yn mawr o{!dio I fod pethan mor anhwylus.—Biliau a dalwyd Cvffredinol. 32p Is 10c: Llyfrgell, 13p 4s 2d Goleu, 2p 17s.—Cadnrnhawy^ ;:1' tichod:

I DARGANFYDDIAD PWYSlG DyWedwyd wrthyf gan fon?ddwr boa yn I ddyledswydd foc?I a?maf, oherwydd y budd T?rsonol 1" dderbynia-is, ddwyn i syJw diodd' rf,Xr?ddiwrth BESWCH, BRONCHI! IS, DOLUR GWDDF, CATARRH, DJFFYG CLYW, DARFODEDIGAETH etc., y ffordd effeithioLaf i ddinystrio "bacteria," sef y ei-e. i aduriaid bychain anweledig sydd pi cartrefu I yn yr organau an;idlu, gan ddisgwyl eu cyf- leusdra i eangu eu terfjnau yn y iad dynol. Prescnoldeb ac effeithi.rti niwo-id- iol y creaduriaid hyn sydd yn a-cho&i cym- I aint o afieehyd ac o farwolaethau lllUamserol. I Dysg "science," yng nghyda'r meddygon ("specialists") sydd yn rhoddti sylw dyladwy i ladd v "germs" a'r diogelaf i'r cyfansodd- j iad dvnol ydyw anudlu "vapours" p^rrpasol i'r organau anadlu, a thrwy hyny «icrhau i gwellhad. TTughcs' PATENTED Inhalers j vw yr offerynau. perffei-thiaf yn y deyrnar.; gyda hwv hefydl y ceir yr "Inhalers" eff- eithiolaf. Os nad yw y daa'llenydd yn i-hy anghrediiniol i gredu yr hyn sydu wir. am j ei fod wedi ei siomi vn ei ymdTechion anwydd- i onol ac anffotbio, i wella ei hun. anfmed Bost Card atT. HUGHES, 25, DALE STREET. ] STOCKPORT. j -—————

MARW GWEIiNSIDOG. I Yr wythnos ddiwedda-f bu farw'r Parch. | ThcmLas Hughpt., Stockport. Bro<Ïur o Gaer- narfon oodd y Parch. Thomas Hughes, mab, y diweddar Gapten Hughtvs, a dygwyd ef t I fyny yn SiLer. Doohreuodàl bregethu pan yn Deganwy, ac ord^iniwyd ef yn 1896. Aeth 1 j Stoeki 3rt yn weinidog, a phan dorodd ci gys- ylltiad bugeiliol a'r eglwys Ffthodistaidd | Cymreig. parhaedd i fyw yn y dref honno. J Y llynedd yr oedd yn llywydd Cyfarfoo' Misol Manchester. Yn y blynyddorxld diweddaf cymerad Mr Hughes ddyddordeb mawr mewn ) peiriant meddygol a dtfyfeisiodd G-edy j weddw a phi ant, a'r rhai y cydymdeimlir yu j ddwys. Merdh y-w Mrs Hughes i'r divvedd:ar | Barch. Div-d Evans, M.A.. Llar.aber (Gelli- gaer, cyn hynny). j

Haner can' m?edd yn 01 :.i chaniaid 1 luddewan f\-n?d yn a?.?n?.t o Sencdd v 1 deyrnas hon. I

OIOLCH I'R GOGLEDDWYSION. I (At Olygydd y Genedl Gymreig "). I Syr,Caniatewch air bach o ddiolch dyfnaf fy nghalon i ardalwyr Bethesda a'm lluaws cyfeillion yn y Gogledd, am eu mawr garedig- rwydd i mi yn ystod deunaw mlynedd a han- ner fy nhrigias yn eu plith. Ni anghofiaf hyn byth. Yr wyf yn dra chyfoethocach o'u I cyfeillgarwch a'u hynawsedd hwy ar fy nych- weliad i'r Deheudir. Wel, bendith ar yr lienffro, 'Rwy'n myn'd i Benfro bell, At braidd yr 16r sy' wrth y m6r Yn ceisio'r 'Wlad sydd well; Ffarwel i'm holl gyfeillion Drwy'r broydd heirddion hyn; Ffarwel i Goetmor dirion— Ac O mae'm dagrau'n .lyn Wrth ganu'n iach i'r beddrod l ach Lie gorwedd Beti Wyn. Duw fo gyda chwi i gyd. f h Yr eiddoch, ?&c., Chwefror 15, 1917. — JOHN T. JOB. I

SUT I GYNILO. I (At Olygydd y "Genedl Gymreig "}. Syr,—Os nad ydyw colofnau y Genedl" i wedi eu cau yn erbyn yr amaethwyr, \r wyf yn erfyn arnoch a gaiff hwn ymddangos yn ei cholofnau. Yr ydwyf yn gwel'd fod pawb yn cael gollwng eu Uid arnynt bron ymhob papur. Mae Cyngor Rhyfel Sir Gaernarfon eto wedi anfon rhyw bapurau allan yrwan yn honni rhyw hawl maent wedi ei dderbyn oddi- wrth Fwrdd Amaethyddiaeth, yn gorchymyn am ragor o lafur er cadw ein gwerin uwchlaw newyn. Twn i ddim, Mr. Gol., paham na fuasai y pwyllgor yma yn dweyd wrth Fwrdd I Amaethyddiaeth mai y lie goreu i ddechreu cadw'r werin rhag angen bwyd fasa rhoi gorch ymyn i'r Llywodraeth na fyddai iddi hi ddim defnyddio r un gronyn o ddefnyddiau bwyd y 'I bobl i wneud diodydd alcoholaidd rhag'law, wedi hyny mi fyddai rhyw rym mewn gofyn i'r dyn tlawd aberthu hyny allai. Ond rm,e llafuiio y tir, a'r cynyrch yn mynd i wneud y diodydd hyn a hyny i ddim amcan yn y byd ond chwyddo pocedi rhyw ddosbarth, a hefyd mae genym le cryf i gredu fod y diodydd hyn yn help i barhad y rhyfel ofnadwy, os nad yn rhan o'i hachos. Mi 'roedd darllen y I geiriau hyny yn araeth y Prif Weinidog yn eich tref chwi yn brifo tipyn arnaf fi, Mr. j Gol. Os bydd i'ch pkntyn neu yn hytrach eich plant, yn gofyn am ragor o fwyd na'r hyn y mae'r rheolwr bwyd yn ei ganiatan-I "Dim 'chwaneg yr wythnos yma, yr ydych wedi cael eich rhan." Mae dweyd geiriau fel j yna tra yn gwastraffu bron gymaint ag ydym yn ei gael o dan y ddeddf newydd. Pe bai ein harweinwyr yn y Llywodraeth yn defn- yddio cynyrch, neu yn hytrach yr holl ddefn- yddiau bwyd, i'r amcan y mae y Rhoddwr Mawr wedi eu rhoi, mae yn amheus genyf a I allai neb dyn ar y ddaear heddyw beryglu mewn unrhyw fodd damaid bwyd neb yn Mhrydain. Wel, Mr. Got, tasa ein llYW-/1 iawdwyr neu ein harweinwyr ni yn Mhrydain wedi gwnend fel y gwnaeth Joseph yn yr Aipht gyut, pan dorodd rhytfel allan, mi fasa pob ystordy trwy y deyrnas at ei sang hedd- I yw, ac mi fasa gan y Llywodraeth filoedd o ddynion a merched i wneud rhyw waith cen- ediaethol, yn !!e eu bod fel y maent. yn ?wneud yr hyn sydd yn lladd mwy o ddeiliaid Prydain hyd yn oed na'r rhyfel ofnadwy hwn. mae pob lie i ofni. Jest un gair ar un pwynt arall: pe tasa Cyngor Rhyfel pob sir trwy Brydain yn dweyd wrth y dynion hyny I sydd yn cadw ac yn magu yr adar neu yn hytrach y pethan maent yn ei alw yn game," a'r rhai hyny yn cael eu cadw ar I yr hyn sydd yn fwyd y bobl,-pe tai y iand- lordiaid yn eu bwydo hwy eu hunain, mi allaf eich sicrhau y gallai'r Rheolwr Bwyd I ychwanegu tua hanner pwys yn nogn pob un. 1 a mi gawsai ddogn go dda at gadw y gelvn- maent wedi dysgu cadw y rhai sydd heddyw yn cadw pethau sydd yn helpu y gelyn. H.G. j i

Y FFERMWYR A'R RHYFEL. I (At Olygydd y "Genedl Gymreig"). I Syr,-Dilys na warafunir genych roddi 1 congl fechan o'ch newyddiadur dylanwadol i mi gael gair byrr &'r dosbarth uchod yn yr argyfwng gwasgedig presenol. Hyd yr wyf wedi sylwi, y mae ein llywiawdwyr gwladol wedi cael mwy o drafferth gyda'r amaethwyr nag odid unrhyw ddosbarth yn y wladwr- iaeth, a hyny ar gyfrif eu gwanc anniwall i >"mgy?oethogi ar adeg pryd y gelwir ar bob dyn yn ddieithriad i aberthu, ac i gyd-ddwyn y beichiau a'r dioddefaint y mae ein gwlad o danynt yn y dyddiau tywyll hyn. Er mor gyfiawn a grasol yr apel a ddaeth atom fel gwladgarwyr i aberthu, er mwyn enill budd- ugoliaeth lawn ac anrhydeddus ar y gelyn sydd yn ceisio ein newynu, ysywaeth, ni fu wiwT gan amaethwyr Prydain glustymwrando a'r apel; eithr gwelsant hwy eu cyfle i ym- gyfoethogi yn arogldarth yr aberth, ac yng nghri y dioddefydd; er cywilydd iddynt, yr wyf yn dywedyd hyn, a da oedd gwaith ein f llywiawdwyr cyfiawn gymeryd ohonynt fedd- iant o r holl wlan Prydeinig o law y dosbarth hwn, onide buasai sefyllfa pethau yn ddifrif- 01; a da genym a fuasai eu gweled eto yn cymeryd o'u dwylaw nwyddau ereill a gyn- yrchir ar eu ffermydd, a sefydlu pris teg a rhesymol arnynt, sef ymenyn, pytatws, &c. Gwir fod ein Cyngor Bwydydd wedi ymyryd ychydig ynglyn a phris pytatws, ond nid digon i gyfarfod a'r amseroedd celyd, oblegid tybio yr ydym nad oedd y cynyrch mawr mor fych- an fel ag i gyfiawnhau codiad o fwy na'r hanner yn eu pris, ond a chaniatau hd ciop « y pytatws ychydig yn ysgafnach y t\ ior di- I weddaf na'r tymorau cynt, methwn a gweied i fod dim yn eu cyfiawnhau fel ag i hawlio dau I swllt y pwys am ymenyn ffres, oblegid caw- I sant gynhauaf gwair eithriadol o dda yr haf diweddaf, ac nid oedd y gost o'i gasglu namyn yr hanner i'r hyn ydoedd y blynyddau cynt, ac nid ydyw y "feedings" a honant eu lod yn ei roddi i'r gwartheg wedi codi mor uchel fel ag i gyfiawnhau eu codiad hwy yr. yr ym- enyn. Gwir fod prinder Uiirhyw nwydd yn i golygu codiad yn ei werth, ond nid oes ac ni I fu pi-inder gyda'r nwydd hwn eleni; dyna dystiolaeth y ffermwyr eu hunain; er hyny gwelsant eu cyfle i grib-tldeilia oddiar y werin dlawd, heb hawl gan neb i ymyryd a'r pris I afresymol. Un o'r gwirioneddau goreu a draethwvd o bwlpudau ein gwlad yn ystod y rhyfel a'r wasgfa bresenol, ydyw a ganlyn, Fod amaethwyr Cymru, ysywaeth, yn cario | eu nwyddau ac yn dreifio eu hanifeiliaid i'r mnrchnadoedd dros gyrph bechgyn ein wlad, gyda'r unig amcan o gasglu cyifoeth, &c. Ond, mae lie cry) i gasglij na-chafodd y gwir- ionedd hwn namyn craig yn eu calonau i ddisgyn arni. Rhyfedded y cenedloedd a synned y bobloedd. ceir eu gweled yn troi fcdref o'r marchnadoedd yn llawen, ac yn hwylio eu hunain i'r cyrddau gweddi i ofyn i'r Arglwydd daenu ei aden amddnffyncl dros weddwon ac amddifaid v rhyfel fawr bresenol,  er mwyn iddynt h\vy gael myned yn llechwr- { aidd i'w llogellau i dynu allan oddiyno ddau "??t neu ddau a thair y pwys m en ym- enyn, ac nid rhyfedd genym fod gwragedd dewr Maryport a lleoedd ereill wedi mynnu < cael gwell trefn ar raib yr amaeih vr 3 no Tvlne vn llawn bryd i Bwyllgor Bwydydd ein gwlad Tymeryd meddiant llwvrach o'r hyn a viynvroha amaethwyr ein gwlad, onide aiff an- gonrheidiau byw y werin dlawd tu^wnt w gallu i bwrcasu. hyd yn oed yr hyn a gyn- hyrchir ar lechweddau eu gwlad eu hunain. Ceisio v Germaniaid ein newynu o'r m6r, ac V mae mor wir a hyny fod amaethwyr Cymru vsvwcth. yn ceisio ein newynu o'r tir, drwy orfnelu ar eu cynvrch. Geiriau snbrwvdd a erwirionedd yw rhai hyn, a phwy n'u gwad? GWFRINWR. I

Mae SUDD IACH AOL DAIL CAItN YR EHOL GRIFFITH OWEN I'w gael niewn potel Is 2c.. drwv'r potet Is 5c yn cryfhau ac yn arfogi y Frest rhag Anwyd. yn y Siopau Druggist.    ?.? SERVICE ?????'?f NATIONAL ?' S?? ■[TROLL// 1 UP Y [ your sleeves | j I and come akiag j  r; i'; f 11!1 J jS??A? i!Af;? S ?MM !M'/? ?c/<? ?' ;??, ;■ &  ■ ??? ??? ? ?!W?? /<<:?? ?c? 9 This M ?' own, ?' ?M/t:? /.3i?.?" iff B j The soul of the Nation will respond at once to ? e caH S of National Service. I The necessity is vital and urgent. There is work tha mus? 1 | J be done. It must be done without deby. There is !Lore 2 'I necessary work to be faced than ever before. Germany has !K organised her whole resources in man power. Are we ?oin? "I to be less patriotic than the Germans ? 'i S No personal necessity should be allowed to stand you and your country's necessity. 9 Your own hopes and ambitions are all doomed tc failure unless the enemy is defeated. The rallying cry now is: ■ Each for the other, and all for all. j ■ .II Every man between the ages of 18 and 61 should j 1 ? join the Industrial Army a R it': t{ f>' :> I ENROL T0-1AY 1 Ii tlif:' ¡ I Tl I   can ¡I' 7-e  a, B ? ? pWtfK?r ?r? Fo?M? MM ? <?;\7?? ? |! ■ g ?i C? Post O??S <tMj N???/ S<'?!? 0??. j I

CAERNARFON. ANGLADD.—Ddydd Llun diweddaf, yn Llanbeblig, claddwyd gwedaillion y diwedd- ar Mr. Owen Morris, 6, Llanberis Road, hanes marwolaeth yr hwn groniclwyd yn y "Genedl" ddiweddaf. Gwasanaethwyd gan y Ficer (y Parch J. W. Wynne Jones, M.A). Y prif alarwyr oeddynt: Mri. R 0. Morns (mab); Capt. Jones, Lerpwl (brawd-yng- nghyfraith), R. Jones, Tyddyn Hen Llan- Jlyfni (nai); E. O. Jones, Priory Terrace (nai). Yr oedd y trefniadau yng ngofal Mx. Edward Parry, adeiladwr. DARLl'I'li.-NoB Lun, yng nghapel Sal- em (A.), traddododd y Parch R. D. Rowland (Anthropos) anerchiad o'r "Dariuniau Atgof." Llywyddwyd gan y Parch D. Stanley Jones, a siaradwyd gan y cadeirydd, Mri. W. G. Thomas a Hugh Owen. CYMANFA R ANNIBYNWYR.—Ni chyn- helir Cymanfa Ganu yr Annibynwyr Dos- barth Bethel eleni, oherwydd y rhyfel. Y BENTHYCIAD RHYFEL.—Mewn cyf- arfod o'r Cyngor Trefol yr wythnos o'r blaen, hysbyswyd, ar ran y Pwyllgor Arian- ol, gan Mr. A. H. Richards y gwnaed cais am ganiatad y Bwrdd Llywodraeth Leol i fenthyca 10,000p i'w buddsoddi yn y Benth- yciad Rhyfel, ond gwrthodwyd y cais oher- wydd na roddid hawl i'r awdurdodau Ileol i fenthyca at y pwrpas hwnw. Daeth y Cyng- or, fodd bynag, dros yr anhawster trwy drefniant gydag Ariandy y London City a Midland, y rhai oedd wedi cydsynio i fenth- yea yr arian i'r Gorfforaeth am 5 y cant. YF)CAU I'R IlLWYH. CLWYFEinLG. Yn ystod yr wythnos yn diweddau Chwefror 10, casglwyd 268 o wyau yn ardal Caernar- fon i'w hanfon i'r milwyr clwyfedig. MARW MILWR.—Cafodd 'Mr. a Mrs John Jones, 20, Edward Street, eu hysbysu y dydd o'r blaen fod eu mab, Preifat W. H. Jones, wedi marw mewn ysbyty yn Norwich. Nid oedd ond 29 mlwydd oed. Yr oedd yn weddw ers pum mis. Cydymdeimlir a'r teulu yn eu trallod. MARWOLAETH.—Ddydd Mawrth, ar ol ychydig waeledd, bu farw'Mr. Robert Evans, yr hwn fu am lawer o fiynyddau yn oruch- wyliwr yr Arvon Brick Co., Ltd. Cyn dod i Gaernarfon, 20 mlynedd yn ol, trigai Mr. Evans yn Rhyl, lie yr oedd yn ddiacpn yng nghapel Clwyd Street (M.C.). Yr oedd yn adnabyddus iawn yn y dref, ac yn aelod o gapel Siloh, He yr oedd yn weithiwr egniol gyda'r Ysgol Sul. Gedy un ferch, Miss Evans, 10, Marcus Street, a dau fab yn yr America. Cydymdeimlir yn fawr a'r teulu yn eu galar. Claddwyd yn mynwent Llan- beblig, ddydd Iau, pryd y gwasanaethwyd gan y Parch J. E. Hughes, M.A., B., a 1 Chadben Griffith. MARWOLAETH GWEINIDOG. — Yr I wythnos ddiweddaf bu farw y Parch T?oZr Hughes, gweinidog gyda'r M.C. yn Stock- port, lie y bu am ugain mlynedd. Brodor o'r dref hon ydoedd. Yr oedd yn fab i'r di- weddar Capt. Hughes, Uxbridge Street. ac yn gefn i Capt. Thomas Williams, IAlys Hel- en, ac i Mrs. Owen, Gwynant. LLYS BWRDEISIOL.—Ddydd Llun, o flaen v Maer (Mr. Chas. A. Jones), a Mr. J. R. Pritchard, cyhuddwyd Anne Evans, 22, ) Well Street, gwr yr hon cedd wedi ei rydd- ( hau o'r Fyddin. o fod heb "fire-guard" yn ) ei thy pan fu i'w phlentyn losgi i farwol- ;ieth. bywedodd yr Heddwas Robert-, iddo fyned i dy i ddifynyddes ar Ionawr 26, a gofynodd iddi a oedd ganddi "fireguard" v diwrnod blaenorol pan losgodd ei phlentyn. Atebodd ci phrio.d mai cymaint a allai ef wneud oedd cael bwyd i'r plant.—Dywedodd yr Arolygydd Williams fod y ddiffynyddes yn de"byn arian da oddiwrth ei phriod pan oedd yn y Fyddin. ond arferai wario am 1 ddiod. Yn ddiweddar. fodd bynnag, yr oedd wedi gwella llawer.—'Dirwywvd hi i 5s.—Cy- nuddwyd Richard J. Williams. Ceunant, Llanrug, o beidio dangos dau oleu y tu blaen a goleu coch y t voL Gorehy■ ryRwyd iddo dalu'r costau.—Hefyd wyd John G. Jones. Maenllwyd Uchaf Farm. Llanberis. o beidio gorehuddio goleu ar ei ddeurodur.— Oirwywyd ef i 5s. "IA \Y OL.A.ETH. -he' n ddnvg gennym gofnodi marwolaeth Mrs. Edwards, Craig y Nos, Dinorwig Street, gweddw y diweddar Mr. John Edwards, saer maen, yr hyn a ddig- wyddodd ddydd Mercher, yn 72 mlwydd oed. Nid oedd ei hiechyd yn gryf ers tro. a rhai blynyddau yn ol aeth ar yrnweliad a Singa- pore, He y mae dau fab iddi mewn swyddi cyfrifol. Arhosodd hi a'i mherch yno am tua thair blynedd. Nid oes ond ychydig wyth- nosau ers pan y dychwelodd uu mab iddi yn ol i Singapore, wedi bod ar yrnweliad a char- tref. Yr oedd Mrs. Edwards yn wraig daw- el a charedig, ac yn fawr ei pharch. Yr oedd yn aelod dichlynaidd yn Nghapel En- gedi, M.C. Cydymdeimlir yn fawr a'i mherch a'i dau fab yn eu profedigaeth km. Claddwj-d (angladd preifat) ddydd Sa-jwyn.

GARN A'R CYLCH G V\ x vv O'N IEUANC.—Dydd Iau, Chwef- ror Sfed, bu farw Mr. EdNNaa-d Owen, mab Mr. William Oweu, Bron Hebog, yn yr ys- byty yng Nghaemarfon, yn yr oed ran. cynar o 15eg mlwydd. Cafodd gystudd maith. a dioddefodd yn dawei hyd y divedd. Cydym- deimlir a i dad, ei chwaer, a'i frodyr yn en galar. Dydd Mawrtli hebryngwyd ei wedd- illion i'w daearu i lynwent dawel Dolbenmaen pryd y daeth tyrfa fawr i dalu y gymwynas olaf iddo. Gwasanaethwyd wrth y ty gan y Parch M. Thomas, M. C., Penmorfa; yn yr Eglwys, ac wrth y bedd, gan y Parch D. Coll- wyn (Morgan, Rheithor. CYDYMDr. 1MLAD.—Mae cydymdeimiad dwysaf yr ardal a Mrs. T. M. Reed, Horeb Villa, yn ei phrofedigaeth o golli ei hanwyl fam yn yr angea. yr hyn a gymerodd le ddydd Sadwrn, Chwefror 8fed. -Xyj^dd y Net fyddo dros y teulu yn eu galar.

EGLWYSBACH CYFARFOD CYSTADLEUOL. — Cyn- haiiwyd cyfarlod i vstadleaol blj'nyddol Bryn- daionrn. Yll "bsenoldeb Mr. T. Rogers Jones, llywyddwyd gan y Parch E. Hum- phreys, B.A., B.D., ac yn absenoldeb Mr. Griffith Roberts, Trefriw, arweiniwyd gan Mr. Robert Hughes, Glan Oonwv. l'r oedd 1r. Rogers Jones, a Mr. Grifiith Robert wedi anfon rhoddion at v gronfa. Y beirniad oedd: Cerddorol, Mr Edwin Evans, E.T.S.C. Glan Conwy; adroddiadau, y Parch Elvin Humphre-ys arholiadau, Mr. Robert Hughes, Glan ConwJ; barddoniaeih, My. R. E. Hughes, The Mills. Cyfeiliwyd gan Mr. O. Wiiliams. \Ye1er'r buddugwyr: L'nawd, o dan 12; 1, Bessie Roberts. LJan T-rracc-: 2. Jackie Davies, Police Station; 5, Gwen Ed- wards, Pennant. Unawd. o dan 16, 1, Cer- idwen Lloyd Wynne, v Graig. Unawd. o dan 18: 1, Miss E. A. Roberts. Pandy. Her unawd Miss E. A. Roberts, Pandy. Prif I adroddiad 1, Mr. A. Davies. Bettws, Aber- gele. Adroddiad o dan 18: I, Miss E. A. Roberts, Pandy. Adrcddiad o dan 12: J. Winifred Williams. Glan Conwy; 2, David Jones, Ty Newydd, a Blodwen Hughes, Bryn Hir. Adroddiad, o dan 10: 1. Nellie Jones. Topau Bach. Arholiad Ysgrythyroi, o dan 13: 1, Griffith Owen, Cadwgan; 2. Robert Owen, Ty Capel 3, Elias Hughes, Erw Goch. 0 dan 10: 1, Griffith Owen, Cadwg- ( an; 2, Arfon Jones, Topau Bach, a Trevor Hughes, Erw Goch. Englyn, Y r Hen Lane. 1. Mr. David Wynne fAp Tudur). I Coleg Bangor. Y swyddogion oedd Cad- eirydd, Parch Meirion Roberts tryscrydd. Mr. F. T. Davies. Pant y March ysgriien- ydd. Mr. Arthur Owen, Ty'nvcoed. DYR C H, 't;'IAD.-Miae Mr. R. G. UP-N D I DYRCHAFIAD.—Mae Mr. R. G. Uoyd. London House, mewn canlyniad i fyned o dan arholiad. wedi c::ei comisiwn yn y Gatrawd j Gymreig yn Kinmel. Ar cl cael ei ddyrcbafn 1 yn rrungyll aeth 1 Cadet School.

 M&9 SUDD IACHAOL DAIL CAT? YE EBOL GRIFFITH OWEN. CAEH,AnFO yn cryflian ac yn arfogi v Frest rhag A..?y? 1 w gael mown poteli 1? 2c.. drwy': i w ga-el I- 2c., drw-f  -? PoA Is 5c yn siopau r