Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
 ARWBRTHIftNTAU I MESSRS. jqwil ntmaiiAUi AND CO., AMITlONBIitl AND VALUIM, BANGOB, MONDAY, FEBRUARY 20th, 1917, at 12-30 p.m. IPJNA.I BRIDGE SMITHFIELD. fffcant all the best Buyers attend and top niarkl-t value is guaranteed, JUTESSRS JOHN PRITCHARD & CO., will have an extra good: supply 01 FAT iOlTTLE and SHEEP at their EXT SALE, •i owing to the slippery state of the roads 8J8.D¡ Lots wsre unable to come to the Sale on Monday last. Extra Buyers will be present. Sundries at 1-30 p.m., inclading a valuable SW Carriage Horse, the property of Mrs. J. -Taylor Morgan. Trefenai, Carnarvon. Pleas* enter now direct to the Auctioneers, B fu Oa' MR WILLIAM HUGHES, AUCTIONEER AND VALUER, BODORGAN. yHE SMITHFIELD, BODORGAN Cynhelir YR ARWERTHIANT NESAF DDYDD MERCHER, CHWEFROR 21, Gabr cb am Anifeiliaid Tewion a Stores. LLANBERIS. Sf order of the Owner, who is ^mquishiog the business, GAXTON HOUSE, HIGH STREL-t-, by Messrs. THOMAS & OXLEY. 011 WEDNESDAY, FEBRUARY 21at, 1917, Commencing at 1-30 p.m. The old established PRINTING and STATIONERY BUSINESS will be first offered in 4MO lot as a going concern, and it mot GO aold, the valuable plant, Machinery, Type, tftook of Stationery, BookB,, Shop FLtttiigs, 3-teir Portable Oven, Bakehouse UtensiJb and other effects will be sodd in detail according to Catalogue which may be had frvm the Auctioneers at their Auction CfcaUeries and Offices. 27 South Castle -street, Liverpool. Telephone Bank 4131. RHYBUDO CYHOEDDUS DANEDD Y m web. DR. JONES, D.D.S. {A..Y.}, SURGEON DENTIST, CRAIG OWEN. BANGOR A LLANGEFNI BOB DYDD 1AU, ya 16; Lledwigan-road, o 1 hyd 5-30 o'r gloch. A BANGOR, BOB DYDD, ond dyddiau -Maw-rth ac Iau, o 9 hyd 6 o'r glocfa. A LLANERCHYMEDD, gyda Miss Owen, Druid House, o II hyd 1 o'r gloch, ac AMLWCH, gyda Mr. Hughes, Stationer, o 2 hyd 5 o'r gloch, ar I>DYT>DTAU MAWETH, Chwefror 2f7, it Mawrtti 27. _I AUSTRALIA BY THE ORIENT LINE. Via Cape of Good Hope, Under Contract to carry His Majesty's Mails to FRE MANTLE, ADELAIDE, MELBOURNE, SYDNEY, BRISBANE. Through bookings to all Porta in AUSTRALIA, TASMANIA, NEW ZEALAND. Saloon tickets interchangeable with P. and 0. Line. Managen:- F. GREEN & CO., & ANDERSON, ANDERSON, & CO. FOR PASSAGE apply to the latter Firm, at 5, Fenchurch-avenue, London, E.C.; or to Carnarvon: W. J. Parry, High-street; DolgtJley: R. C Evans, Einion House; Bothesda: W. J. Parry, Coetmoc Yard. ALLAN AL LINE S^FUNQTIX UOJQJAS ualhpuq  ^UBSBUOJUE v TO CANADA. LIVERPOOL, GLASGOW, LONDON, and HAVRE, to CANADA, NEWFOUNDLAND, & U.S.A. ALLANS Ii), James Street, Liverpool; 14, Cockspur Street, S. W., and 108, Leadenhall Street, London, E. C. OS OES P E S W C H COUGH MIXTURE HUGH DAVIES. IT mae miloedd lawer wedi cael iachad ac r* g7,d eu gmeu i'w gyml ar er?Ul aydd yn aSoddef. ?i raM cymeryd ond UN DOSE e. profi ei ddylanwad uniongyrchol yn rhvddh. wi f Phlegm, yn dirio y Llais, yn cynheau ac yn cryfhau y Frest. gan weithlb pob Anwyd Chrygni ymaith. DA VIES'S COUGH MIXTURE at BESWCH. OAVIES'S COUGH MIXTURE at ANWYD. DAVIES'S COUGH MIXTURE at ASTHMA. Oe gwyddoch a.m rywun yn dioddef odddwrth Beewch a Bronchitis, anrhegwch ef ft i hotel- aid o COUGH MIXTURE HUGH DAVIES, ao fe'ch bendithia ryw ddydd. Is. 3c. A 33. Y BOTEL. HUGH DAVIES, CHEMIST, MACHYNLLETH ,YSGOL SIR ABERMAW. (I Fechgyn a Merched) Priiathxaw: Edmund D. Jones, M.A. (Lon.; Athrawon Cynorthwyol: John Lloyd, M.A.; W. A. Reildows, B.Sc.; W. B. Williams B.Sc. Athrawesau Cynorthwyol: Mise L. Y. M Adam, M.A.; Miss Mary DaM, B.A. Ya nghvdag Athrawesau profiadol niewn j Coginiaeth a Cherddoriaeth. Telerau £4 10s Oc. y flwyddyn. Pob manylion o-ddiwrth y Prifathraw, neu— R LLEWELYN OWEN, ARWERTHSANTAU Mil. ROBT. G. JONES, AUCTIONEER AND VALUER, CARNARVON. Brunswick AUCTION rooms, CARNARVON. Yf ORY, DIKYDiD MAWRTH. BALE AR DDODREFN. Am UN o'r gloch. gMITHFIELD, CARNARVON. DYIDD MERCHER NESAF, Chwefror 21adn. GiWARTHEG TEWION A STORES. ANRAFON, LLANFAGLEN. I DYDD JLAU NESAF, CSiwefror 22ain. 9J o Shorthorns, Hwch a Moch, Offeryttau Dodrefn, etc. Am ULN o'r gloch. MESSRS. ROBERT pARRY AND gON, AUCTIONEERS AND VALUERS, PWLLHELI. R HYDOLION, LLANGIAN. dlui gyfarwyddid Mr G. 0. Roberts, Gosodir ar Auction yn y Ule uohod, Dydd Ian, Chwefror 22ain, 1917. YR ROLL DIR I yn JotiJau cyfietiet i'w bori, pa un sydd yn J fresh mewn cyflwr da, gyda diyocedd o ddwfr. Edrychir ar 01 yr anifeiliaid fydd yn pori arno. Hrfydi gfwerthir AMRYW DUNELLI 0 WELLT yn lotiau eyflens. TELERAU ARFEROL. Yr Auction i ddechreu am UN o'r gloch. | rjlYMAWR, LLANNOIl, Dan gyfarwyddid Mr Hu,-h Roberts, CJosodir ar Auction Dydd Gwener, Chwefror 23ain, 1917. odderatu 80 ACER 0 DIR yn lotiau cyfleus i'w bori. Mae yn dir fresh, Bawin gwrta?th, gyda therfynau da a dwfr rhedegog. Yr Auction i Ddechreu am UN o'r gloch. Y^WLCIL GANOL, CRICCIETH. (Dan gyfarwyddid Mr G. Thomas, am ei fod yn j-madael). nYDD MAWRTH, MAWRTH 6ed, 1517. YR EEOLL STOO yn cynwys: CEFFTXAU: Caseg wedd gyfebr; 2 Gaseg yn codi yn 4 oed, Eboles yn codi yn I da^-flwyddi; Ebol In codi yn ddwy- flirvdd Eboles flwydd; Merlen gyfebr. I GWARTHEG 10 o Fuchod, rhai wedi dod a Lloi ae {'ram ar dddOpio; 7 o H?f- rod, rhai ohonynt yn gynoion; 5 o J Fustych dwyflwydd 22 o Ddynewaid (gwrryw a banyw); 15 o Loi tua 8 mia oed; 3 Lo ieuanc Tarw glas 10 mis, oed'. j MOCH: 9 o Foch Stares. DOFEDNOD: Oddeutu 50 o Ieir; Turkeys f Gwyddau. CROPIAU.—.12 Tunell o Wair wedi ei gyn- hauaf u yn dda; 15 Tunell o Wellt haidd a cheirch; Ceirch arddeirchog at hadyd. yn fresh o'r nurseries y llynadd. sef Garton's re-selected Oats, King's Pilot Oats a Goldesn Mellon o Sir Fon; 30 hobed o Haidd' Malsters cymhwys at hadyd; 2.> n lwythi o Mangokls, Pv- tatwa mown saohau. Yr oil yn lotian cyfleus. OFFERY NAU: S Trol; Cerbyd Springs Dog Cart (Mulliner); Peiriant tori I gwair; Chwalwr gwair; Cribyn ar ol- wynaon; Peiriant codi pytatws Car Husg; Oafna-u at borfchi gwertheg a defaid; 5 o Erydr 2 Scuffler; 3 Og 21 Roller, Patent Blocks; Cistiau haiarn, iRarbad wire a netting, Engine elthdn 2 ChafFcutter, 2 Pulper, Scrapper, Drill Swedes, amryw barau o Ger Ceffylau a Harness bron yn newydd; 2 waith Oeffyl; Beltings a Pulleys, Lleslri y Llaethdy ac o Ddodrefn y TY, ynghydag Offer Hwsmonaeth mewn am- n-wia,oth raawr. Yr Auction i d'dechreu am 12 o'r gloch yn brydlon. Cgyda meichiafon boddhaol fel yr livs- hysir ar v pryd, neu discount am arian parod. rriTPv CRUGAN, PWLLHELiT. DYDD MAWRTH, MAWRTH 13eg, 1917. (Dau gvfarwyddid Mri. S. Andrews & Son ) GOSODIAD TIB. Dechreuir am UN o'r gloch. 5, SALEM TERRACE. PWLLHELI. AR WERTH JTIO BE SiOLD by Private Treaty, about 5 tons of good Meadow Hay.—Apply T. Salisbur)', Felin Eithin, Madryn, Pwllheli. 54-Mar 10 S CREWS-Mixed: 2ge cwt.; 281b8, 7s Id; I tj Wire, Cut and Wrought Nails Staples, Tack*, Rivets, Bolts, and Nails, etc., at Nail Works, 25 to 28 Rea-St., Birmingham. Wholesale Priem.C. W Hay lei, Midland Nail Worb, 25 to 28 Rea-sfc.. Biminghiwv KILL THAT INSECT, TOMMY.-Send  your pals "out yonder" some tin* ol wash, there's a Mg chance yoo'-H hMe "rompanionq A Bttle Pom&& tdUa every HtMCt on hair or body. -ndat on having Harrisons's Nursery Pomade. "Tins of Comfort" at 44d and 9d. Sold by all Chemists-or by Post from Harrison Chemist. Realing. Carnarvon: R. Ro berts; Llangofni, R. R. Jones; Bangor: J. Bowen; Holyhead: R. H. Williams; Port- madoc: T. Jenkins; Bethesda: W. Morris; Criccielh: B. Davies Hughes, and Co.; Per- y-groes: J. Ellis Jones: Amlwch: R. Jones. -AU Cheniipfc* TO get more eggs use Karswood Poultry -L Spice containing ground insects. 2d., 6d., I.,i.-Roberts, Bridge Shop, Blaenddol. 53-Mar. 3 AR WERTH-Bryn Dwyryd Farm, Pen- jL' L rhyndeudraeth, o hyn i dkieclrreu mis Mai. Tir gwastad a chynyrchiol, gyda thy da cymwys i'w oaod i ddieithriaid yn vr haf. Safle rhagorod o (evm miUdir i orsaf- oedd y Cambrian a Ffestiniog ILWway.-Pob manylion i'w gael gan Mr Samuel Jones, Bryn Dwyryd, Penrhyndeudraeth. SHORTHORN Calves for Rearing, frout record Cheshire Milkers and Pore Bred Bulle Quotations to may 8ioo. No fancy prices Correspondence a plwmnr* yRANK DOB IK. Lrttafrcn. chftur. CAFWYD OAFWYD-Mae Merl en Fynydd ddaeithr %,j yn 'Rysgol Farm, Llandegfan, er Tach- ) Os na liawiir cyn Mawrth 15fed nesaf I gwOTthir.—'Roberts. 54-Mar 6 j 4 YN EISIEU i WANTED—'A SmeA Young Lady for the V V MUknery Show Room. Also a young i lady for the workrooma.-Apply, Waterloo House, Carnarvon. f I IABLECIX>THS.—<Lady offers three beau- i JL tiful Irish Damask Tablecloths nearly two yarda square, also six handsome serv iettes -unnoiled; perfect condition, accept 17s 6d far lot worth double, approval willingly ar- rangod.-Writes A.X. 53, "Observer," Car- j narvotn. 53-Mar 22 i I BORTHYGEST. POILTRADOC- Ar werU, -D neu ar osod-12, Sea View -n cynwys Shop, Ty, a Bakehouse, &e.—Ym. ofyner & Mrs Eames, Plas Villa, Llanfeir- fechan. 52-Feb. 24 w ANTPX#I,arge quantities of new-laid I Eggs. Write offers of price requires 6Dd what quantity you have to offer. Cash on receipt of Ølrp. Hodjptta and baiisbury Gel c*treet, BheftsM. m ORTGAGF-Wante,d 2280 on House and JjLL Shap (free-hold) in principal street of important town.—State interest. Cwellyn" Office oi thifl paper. 52-Feb 17 WANTED a good General Servant. Two iu wV family.—Mrs Eames, Plas Villa, LLuu- taufeohan G2-feb.i4 GENERAL SERVANT-Want?ed.-Apply I U to Mrs. Sheppani-Jones, Llannor Rectory, nr Pwllheli Mar 2 WANTED—Housemaid for London. Inter- V W view might be arranged in North Wales £ 16-t £ 2Q.—tMiss Jennings, 52, Gloucester- street, Victoria, London, S.W. 54-Mar 24 w &,NTBD-C,renaml, steady, young. March tY 3. Quiet place, good home, family 3, no children; fortnight's holiday; every Sun- day and 2 evenings out. £ 18. References.— Craigton, Didebury, Manchester 54-Feb 22 W ANIOD-Por Private Hoasvr in Eng- W land-Good Class of Maids with good reference. Plenty of Places in every part of North Wales. Private add BUBi-Appll Mre. Bphraim, OrigintJ Registry Office, Bl. FeetMuott. YN FJSIEU-YN ddioed, Lodes barchus JL 17 i 18 oed, yn gallu godro ac y ymar- fearyd a gwaith ty, mewn ffarm ger tref Lilan- gafni.—Ymofyner a A53, Wyntyll Office, Llangefni. 53-Feb 17 GOF—Yu eisiea, wedi ymarfer & gwa.? U g?Lad a hedoli. Gwaith parhau&- Ymofyner & E.E., Bos 51, Genedl Office. 1\KOLESKI1\ Wanted.—Highest prioes ill paid, by oMest regular buyers. Prompt payment.—J. H. Smith & Co., 10, Friday Street, London, E.C 51-Mar. 3 "TXT ANTED—Scrap Brass, copper, lead V Y iron. Spot cash. Immediate removal-— Write, stating quantities, to J. H. Lewis, 71, Duke Street. Liverpool. 47 Mar 31 "VXTANTED—Baker-—good all-round) young V man (ineligible).—Apply, stating age, experience and wages required, to A.54, "Genedl" Office, Carnarvon. 54-Mar 10 COLLECTOR) CANVASSERS. Wanted  Ladies in ea& disttiet. 20s per week, and commission.—G. Liverridge, Milnsbridge, Huddersfield. 54-Mar 9 DALTER 6YLW. Y mao Mrs. W. W. Thomas, 80, 11, M. Stryd y Uym oseamwfou, yn piynu pob math o Da?dre&) luma.fol. Treøelydd, Oypyrddau Bwyd, Tri. dam, Hen Gadeiriau 8to. sm w .AjN'I'BD.-F'or London. Good General VT with reference. Good wages. Fare paid. 25, The Grove, Gokler's Grewi, Llondon. N. W. 53-MAR 1 CTO IE' EISIEU.—Heb fod mewn oedran milwrol, wedi yiharfer a gwaith gwlad, ac yn bedolwr da.—'Ymofyner a J. Edwards, R.S.S., Maerdy, Corwen. 53-Mar 24 WANiTED at orl-ce good General, reference 'V required. Also, lady help end of March.—Apply, Apsley Boarding Residence, South Parade, Llandudno. 53-Mar 3 WANTED—A Good Strong General Ser- W vant at once for private family (Welsh). Reference from last situation necessary.— Apply, Mrs. Owen, 46 MuJgrave Street, Princ.e Park, Liverpool. 53-Feb 17 XT "ED good sencond-hand bunding, V suitable for an office, about 20ft x 10ft or 12ft. Also, Safe, 4x3x3 or about.—Send full particulars to Evan Jones and Sons, Portmadoc. CIOOK-GENIERA'L—iFor a Commercial and J Family Hotel in Merionethshire. State age, wages and resferenc^s, to Box B54 Genedl Office, Carnarvon. 54-Mar 3 GENiERAL SERVANT wanted at once for family of three. Must be able to do plain cooking and undertake all usual duties. Wages £ 24.—11, Osborne Road, Ainsdale. Soutihport, Lancs. 54-Mlar 3 AR WERTH ASTROLOGY,—Reliable life Horoslcope, J t. future events; mtarriatge partner des- cribed; changes, journey's, legacies, lucky days, planet, etc. Send Birth-date; Is P.O., stamped envelope.—Madame Marion, 8 Heriot Place, Edinburgh. 53-Mar ] CART HORSE—-Will lend for a few months for its keep good cart horse, used to all farm work.—Apply L.A. Genedl Office, Carnarvon. "pULLEJ^S which don't by don't pay. J K?rawood (harmletss) Spice ensures eggs. Pack eta 2d., 6d., Is.-Wiiliams, Chemist, High Street, Nevin. 52-Feb-23 L-TOR SALE.—Several good Lurries, all 1 sizes and weights, screw brakes. Also excellent strong Spring Cart, carry 1 ton, and complete good strong Set of Harness. Full size Furniture Vam for Hire, Road or Rail. I J. Owen, Slate Quay, Carnarvon. t.o. LADIES — Nurse Hammond's Improved JLJ Remedies act in a few hours when all else fails. SurprWngly effective. Send I stamped envelope for free sample, to E. N. dammond, 236, High Holborn. London. WALLPAPERS from 4? per roll. Any  quantity, large or sma?!, suppHed at WHOLESALE PRICES. Largest BWok m Great Britain. Write for patterns stating class required, (Dept. 282). BARNETT WALLPAPER CO., LTD.. MANCHESTER. AR WERTH—Ty hardd a chyneua cvf- ,A Rad-d,kA iawn ? feddvg m?drus, meWn ardal o 11.000 o boblogaeth, lie y bu farw yn ddiweddar feddyic ,poblogaidd.—Ymofyned trwy lythyr A C.D.?. Swyddfa'r "GMMxH," Carnarvon, 47te. CANARIES-f every variety, for singing and lireeding. Best and largest coUec- tion in Wuld. Approval AIsa Golflfincl)^- Linneta, etc. Illustrated list free. See this 11-efore doeiditg elsewhere Genuine Talking Parrots. Strongest Birdlime, 7d, Is Id, Is 6d. ^?lf-petting Trap -Nets best in England 28 2d. 21< M RUDT) C;¡nN'1;1!l"t V"ir!, PWY 3.—Mae JOHN PRYDDERCH, P Tv Newvdd, Caerhnn, &9gor, ?n I pa-rhatl i fendio gafod o bob doluriau.—Yrn- welcr neu anfoner i'r cyfairiad uchod.. P. i NOTICE TO t VOLUNTEER TRAINING CORPS # AND SEC-ITETARIES J[ M'iniature Rifle Clubs. <[ D-2 2 LONG RIFLE SMOKELESS < [ (BRITISH) AMMUNITION. Supplies are now availwe. | Orders should be placed immediately. (| NOBEL'S EXPLOSIVES CO., LTD. |[ Kingtway Houm, Kingsway, London, w-c. | FM,E SALVATION FOR ALL. By the Spirit of Revelation in ZION'S WORKS. Vols. I.-xvi. (with Catalogue) in Libraries. AT EIN GOHEBWYR. CYMDEITHAS ATHrfcAWON MON AC ARFON.—Yn y "Wyntyll." YN EIN NESAF.—"Y byd a'r ozlw-ys- -+
:SYR OWEN THOMAS.t
SYR OWEN THOMAS. t "Beth a wneir i'r gwr y mae y Brenin I yn ewyllysio ei anz-liydeddu?" gofynai j Ahasferus gynt i'w Brif Weinidog yn Susan y breahinllys. Gofynir yr un cwestiwn ddwywaith y flwyddyn, sef ar f y Calan ac ar ei ddydd penblwydd, gan ¡ l Freniu Prydain i'w Brif Weinidog yntau. Ehoddir teitlau ac urddau gan 1 I y Brenin i hwn a'r 11 all ar adegau eraill, eithr arall yw yr anrhydedd hwnw I. I ac arall yr un a roddir ar yr adegau a nodwyd. Eleni mae rliestr tcit.l,,iu ,)- Can cliwech. wythnos yn ddiweddar. I Gellir cyfrif am hyny o bosibl am newid o'r Brenin y Prif \Veinidog oedd yn ei gyfarwyddo yn y mater bythefnos cyn adeg arferol, cyboeddi'r rhestr. Prin y 1 gellid disgwyl i Mr. Lloyd George iab- wysiadu rhestr Mr. Asquith yn ei chryn- swth, hyd yn oed pe hono yn barod gan y Cyn-Brif Weinidog cyn ymneilltuo ohono o'i gadair. Medda'r rhestr newydd, ddyddordeb mwy na'r cyffredin i Gymru am y ffaith mai dyma. y tro cyntal erioed i Gyrnro gael yr hawl i nodi y personau y dylai y 13renin eu hanrhydeddu. Ni ellir I beio Mr. Lloyd George am fod yn rhy hael i'w gydwladwyr. I Esfcynwyd anrhydedd y Brenin i bedwar Cymro y tro hwn. Dyddorol y\v sylwi fod y pedwar yn Ymneilltu- i w)-t-dau Fethodist a dau Aiiibynwr, a bod pob un o'r pedwar yn Gymro j Cvmreig, yn medru ac yn hoffi siarad yr hen iaith. Cynrychiolant hefyd bidair sir, tair yn y Gogledd, A-Ion, I Arfoo, a Dinbych; ac un yn y De,— Ceredigion. Os na ellir beio y Prif Weinidog am anrhydeddu nifer gor- modol o'i gydwladwyr, ni ellir ychwaith ei gyhuddo o osod anrhydedd rhy uchel ar unrhyw un ohonynt. "C.B." (Com- i panion of the Bath—(Cydymaith y Baddon) yn unig a gafodd y ddau Fethodist, Mr. Alfred T. Davies, Ysgrif- enydd Bwrdd Addysg Cymru, Llundain, a Mr. J. T. Davies, Ysgrifenydd Cyfrin- achol y Prif Weinidog. Eu gwneud yn "Farchogion" a, gafodd y ddau arall, Dr. Armstrong Jones, a'r Cadfridog! Owen Thomas. Mab i'r diweddar Barch. Thomas Jones, Eisteddfa, gweinidog yr Anibynwyr yn Penmorfa a Thremadog, yw y Marchog ddoctor, j I ac adwaenir ef fel un o awdurdodau ] meddygol blaenaf y byd ar glefydau yr ymenydd. Ysgolfeistr oedd Mr. J. T. Davies cyn cael ei benodi yn Ysgrifen- ydd i Mr. Lloyd George. Cyfreithiwr yn Lerpwl, yn bartner yn ffirm Mr. tfe-rbeit Lewis ydoedd Mr. Alfred T. Davies cyn cael ei benodi yn Ysgrif- enydd Swyddfa Addysg Cymru. Gwelir felly fod hen gysylltiad rhwng pob un o'r pedwar a Mr. Lloyd George,—Dr. I Armstrong Jones yn hen gymydog; Mr. J. T. Davies yn Ysgrifenydd iddo; Mr. Alfred T. Davies yn bartner mewn busnes gyda Mr. Herbert Lewis, cyfaill rnynwesol a, ffyddlonaf y Prif Weinidog, J yr hwn hefyd a. sicrhaodd benodi ad Mr. j Alfred Davies i'w swydd yn Llundain; a'r Ladfridog Owen Thomas yn wr a alwyd gan Mr. Lloyd George ei hun i ffurfio Byddin Cymru. Nid oes Far- wnig, chwaethach teitl uwch, ymhlith teitlau Cymru eleni. Nid oes neb a warafuna i un o'r pedwar yr anrhydedd a osodwyd arno gan y Brenin. Teilynga pob un ohonynt yr anrhydedd a gafodd—a mwy. Tebyg I yw y dymuna-sai Mr. Lloyd George gynwys mwy o Gymry na'r pedwarawd hyn yn y rhestr, ac o bosibl rhoi teitlau uwch i rai ohonynt, ond ei fod yn cael ei rwystro gan ystyriaetliau eraill, gan yr ofn, efallai, y cyhuddasid ef p ffairio yn ormodol ei wlad a'i genedl ei hun pe y dilynasai gymhelliad ei gnlon yn lie synwyr ei ben. Tra yn llongyfarch y pedwar, ag un ohonynt yn fwyaf neillduol, y Cadfridog j Syr Owen Thomas, y mae a wnelom yn I benaf ar hyn o bryd. Nid oes Gymro j arall, oddigerth Mr. Lloyd George ei I hun, wedi bod gymaint yn llygaid nac mor ddwfn yn serch ei gyd-genedl y j misoedd diweddaf ag a fu, ac ydyw eto, y Cadfndog Owen Thomas. Nid oes angen ail adrodd ystori y cam dybryd a gafodd efe oddiar ddwylaw yr awdur- dcdau milwrol. Ni ellir edryeh ar v teitl a roddwyd iddo yn awr ond yn uni fel eli i'r clwyf a gafodd efe. Mor bell ag y mae y teitl ynddo ei hun yn gydna- byddiaeth swyddogol ddarfod iddo gael cam, ac haeddu ohono anrhydedd yn lie I y gwarth a osodwyd arno, bydd Cymru benbaladr yn cyd-lawenhau ag ef. Eithr nid digon hyn i Owen Thomas ei hun, ac yn sicr rhy fach ydyv; o lawer o iawn i Gymru am y sarhad swyddogol di-alw-am-dano a daflwyd ar holl genedl y Cymryr drwy anghyfiawnder gwarth Kinmel. Synwn weled newyddiadur o safle a thraddodiadau y "Manchester Guardian" yn dweyd mai doeth a fyddai i Gymru adael pethau fel y maent gan fod cymeriad y Cadfridog ei hun wedi cael ei rrlirio. Eithr nid felly. Da. ¡ fyddai i Gymru a Chymry gadw mewn cof nad yw hyd yn oed y "Manchester j Guardian," er ffvddloned ei ymlyniaeth I wrth Pyddfrj'di. eib Lloegr, ericed wedi JU—1 — Li_— deall anianawd Cenedl y Cymry, nac erioed wedi bod mewn cydymdeimlad trwyadl ag Ymneilltuaeth Cynu'u. Digon yw adgofla un ffaith hollol nod. weddiadol. Yin mrwydr fawr olaf Dadgysylltiad cyn dyfod ohoni i'r esgor- eddfa, rhwystr ac nid cymorth a fu y "Manchester Guardian" i ymdrechion Cymru gyian. Mae cymeriad holl genedl y Cymry yn gyplysedig yng Dgw-ajth Kinmel; ac nid oes unrhyw anrhydedd personol a delir hyd yn oed gan y Brenin i'r Cadfridog Owen Thomas yn ddigon o iawn i Gymru am y cam a'r sarhad a gafodd hi. Dylai Owen Thomas ei hun gael dau beth eto cyn y geill ei gyfeillion a'i gyd- wladwyr gymeradwyo ei waith yn derbyn anrhydedd Marchog. Dylai I gad gan y Llywodraeth i ddwyn yr holl gostau yr aeth efe iddynt wrth ghrio • ei gymeriad. Dylai gael gan y Swyddfa I Ryfel i dynu yn ol yn gyhoeddus yn J Nhy y Cyffredin yr ensymadau brwnt a. daflwyd arno yno llynedd gan Mr. Tenant a Mr. Forster. Dyna'r lleiaf a fedr cyfiawnder a chenedl ddisgwyl. Dylai Cymru gael dau beth arail cyn y geill hi, yn gyson a'i hanrhydedd, adael i'r helynt orffwys yn y bedd lie mynai swyddogaeth Seisnig ei gladdu. Dylai fynu gweled cyhoeddi yr holl dystiolaethau a roddwyd yn Llys yr Ymchwiliad. Dylai fynu gweled cospi y swyddogion uchel, Arglwydd French a Syr John Cowans, a fuont yn ol Ad- roddiad y Llys Ymchwiliad, yn gyd- gyfranog yn y camwri a wnaed. Da y gwnaeth Mr. Ellis Davies i godi'r cwestiwn yn Nhy'r Cyffredin I ddydd Mercher diweddaf. Gwell y gwnaeth wrth roi rhybudd y cyfyd efe y 'I pwnc eto ddvdd Mawrth rlesaf oherwydd natur anfexldhaol yr atefe a roddwyd ar ran y Swyddfa Rhyfel i'r hyn a ofynai efe. Ceir gweled dydd Mawrth ai I corsen yn cael ei hysgwyd gan wynt I ffafraeth neu ofn y Llywodraeth, ynte I derwen gadarn ddiysgog yn amddiffvn Cymru a'i hawliau yw yr hyn a elwir yn Blaid Gymreig yn y Senedd. "Wrth eu ffrwythau yr adnabyddwch hvrynt. ———— ————
Y BLAID GYMREIG.
Y BLAID GYMREIG. Cyfarfyddodd yr Aelodau Cymreig yn Nhy'r Cyffredin yr wythnos ddiweddaf; ymffurfiasant yn Blaid; ail-etholasant eu hen swyddogion. Yr hyn sydd ar y wlad eisieu ei wybod yw a yw 'r Aelodau Cymreig am wneuthur rhywbeth, neu am barhau i "chwareu plaid" fel y gwelir plant y dyddiau hyn yn "chwar- eu sowldiwrs." Mae'r plant yn chwareu yn iawn; efelychant y "aowldiwrs" ynxhob dim—ond ymladd. Nid yw'r Caisar ronyn gwaeth, n& Phrydain ronyn gwell, o'r chwareu. Ai felly, ai ynte rhywbeth amgenach, y myn Aelodau Cymru fod eleni yn y Senedd? Dywed un papur dyddiol mai trwy fwyafrif o un yn unig yr ail-etholwyd Syr Herbert Roberts i'r gadair pan osodwyd Aelod o'r De i fyny i'w erbyn. Mae Cadeirydd Plaid, fel Prif Weinidog Llywodraeth, v-n gyfrifol am holl gam- gymeriadau a <liffy^ion y, sawl y bo fefe yn llywodraethu arnynt. Ac yn sicr nid yw yr Aelodau Cymreig wedi adle- wyrchu Ilawer o anrhydedd ar deyrnas- iad Syr Herbert Roberts. Bu Cadeir- wyr ereill, da a drwg, ar y Blaid Gymreig -o'r-dydd y mynodd "Tom" Ellis ffurfio Plaid Gymreig—Osborne Morgan, Stuart Rendel, Alfred Thomas, Brynmor Jones, Ellis Jones Griffith, ac yn awr Herbert Roberts. Llawer o feimiadu a fu o dro i dro ar oruchwyl- iaeth y naill a'r llall. Ond os nad ydym yn c-amgymeryd teimlad gwerin Cymru, ni welwyd yr un oruchwyliaeth a wnaeth can lleied, ai da ai drwg ag a wnaeth goruchwyliaeth Syr Herbert Roberta er dechreu y Rhy fel. Sonia diwinyddion am "bechodau o wall ac o wyd, pechodau o waith ac o anwaith." Ac yn sicr os na ellir condemnio gor- uchwyliaeth Syr Herbert Roberts am ei "bechodau o waith" anodd fydd ei chyfiawnhau am ei "phechodau o an- waith." Collwyd cyfle ar ol cyfle i wneud gwaith i Gymru a thros Gymru er pan ddechreuodd y Rhyfel. Ni ellir cym- eryd y Rhyfel yn esgus dros beidio gwneud dim; yn wir i'r gwrthwyneb, canys rlioddodd y Rhyfel dro ar ol tro gyfleustra ac achos i'r Blaid Gymreig i weithio yn egniol dros Gymru a'i hawliau. Ebaid cyfrif fel "pechodau o anwaith" ddarfocl iddi esgeuluso ymron pob cyfle a, gafodd i sefyll i fyny dros hawliau arbenig Cymru, Cymro, a Chymraeg. Ac nid am nad oes digon-o allu ymhlith yr Aelodau Cymreig y bu hyn. Ni ellir cyfrif am y pechodau hyn ond yn unig ar y tir o esgusawd a di- faterweh. Ai o du yr Aelodau, ai o du y Cadeirydd, ai o du y ddau y bu'r es- j geulusdod, nid ydym aiii farnu yr awr- lion. Amlygwn eto obaith y myn Syr i Herbert Roberts bellach, fel Cadeirydd y Blaid Gymteig weled fod y Blaid yn cael ei galw ynghyd yn rheolaidd, rhaglen o waith o'i blaen, fod y 10Blaid hwnw yn cael ei wneuthur, —a'r Blaid yn gosod ac yn cadw ei hun mown cyff. yrdiad agosach a mwy cyson a barn a theimlad y wlad. Nid yw gwerin Cymru mewn tymer i weled ei-c-hyn- rvchiolwyr yn parha? i "chwareu | Plaid" heb wneuthur dim. I
NODIADAU.I
NODIADAU. I Ffarwel i'r pheasant. f Un o effeithiau anisgwyliadwy y I Rhyfel yw y gall ffermwyr Cymru, os mynant, ddweyd "good-bye" bellach i bob pheasant ar eu tir. Hysbyswyd yn I swyddogol yn Nhy'l' Cyffredin yr wyth- ncs ddiweddaf fod hawl o heddyw allan n-an bob ffermwr i ladd pob pheasant a. wel efe ar ei dir. Nid yw hyd yn oed "tymor" y pheasant yn gwneud un- rhyw wahaniaeth. Gynt ni chaniateid i ffermwT ladd pheasant unrhywr amser; ac ni chaniateid hyd yn oed i'r landlord I ei hun i'w lladd ond o ganol Awst hyd ( ddiwedd Ion awr. Eithr o/ian y rheol a hysbvswyd yn v Senedd yr wythnos ddiweddaf mae pob mis o'r flwyddyn yn "dymor" priodol yn yr hwn y mae hawl g-n y ffermwr i ladd pheasant :ir ei dir I heb ofm na chipar nag arall. Yr amcan I yw, wrth gwrs, cadw'r yd \'n [wvd i'r • J "D bobl. Canys pa faint gwell yw dyn nag atieryn--er mai labmr fo'r dyn a pheasant yw'r aderyn. a Cwn Hela. Er dyddiau hen dywynogion Cymru cyfrifid y cwn hela yn rhy sanctaidd i wneud ymaith a hwynt. Gwelir yn aml hyd yn oed heddyw y cwn hela yn cael gwell ty i fyw ynddo nag a, ga'r ffermwr, rhent yr hwn yn unig a alluoga'r land lord i gadw cwn. Ond yn awr mae perchenogion criw o fytheuaid a haid o helgwn yn gwneud trefniadau i'w difodi. Dichon y cedwir ychydig nifer o bob "cniw" neu "haid" at fagu fel y gellir adgyfodi'r chwareu wedi'r elo'r Rhyfel heibio. Ond tra pery y Rhyfel a'r gorchymyn allan i ddifodi yr helgwn fel na bo "bwyd y plant yn cael ei roddi i'r cwn. i ■a ± m Yr Hen Geninen Wordd. Pwy yw y Dic-Shon-Dafydd mewn swydd yn y Trysorlys yn Llundain a- fynodd o'i unbenaeth gwag ei hun ddi- i orseddu yr hen "Geninen," a. gosod y "Daffodil" yn ei lie fel arwydd Cymru? Galwiyd sylw yn y Senedd yr wythnos ddiweddaf at y ffaith fod Nodau Ariaft newydd y Trysorlys yn dwyn arwydd- hiniau y Pedair Cenedl Prydeinig— ■ Rhosyni Lloegr, Ysgallen yr' Alban, ,Meillionen Dair Ddalen.y WTerddon, air, Daffodil i ryw genedl na fynai Mr. Bonar Lnv ddweyd pwy. Rha.id maii Gymru y bwriadwyd bi. Pwy Philisfeiad a. wnaeth hyn? Gwyddom fod y "snobs" a fynant ucheldrodi fel pe baent uchelwyx, ers dwy neu dair blynedd wedi mynu gv,,i. goIr daffodil yn lle'r Geninen ar ddydd Gwyl Dewi-yn t benaf am fod sawyr hen Geninen Cymru yn rhy gryf i'w ffroenau balch. Eithr un peth yw fod ambell i ysgogyn pen- ysgafn yn dirmygu arwyddlun traddod- iadol ei genedl; peth arall vw fod Swyddog y Llywodraeth yn. beiàdio gwneuthur hyny. Moo ymchwiliad di- weddar dysgedigicn wedi profi mai'r "Hen Geninen Werdd," ac nid y dafio- dil oedd arwyddlun llysieuol y W Cymry govTIL Hi yw'r un a fabwysiadodd y J Brenin VIl eiddo i'w Warchodlu Cjrcfi- i reig hefyd. Wfft i'r Phi lis ti aeth a fyu I ei newid! —
I DIWEDDARAF.
I DIWEDDARAF. I GYDA'R PELLEBR. i (ARBENNIG I'R "GENEDL"). ■ i. I 12-30 Nos Sul. Paris. i Dywedai'r adroddiad Ffrengig brya- hawn heddyw fod y patrol wedi cael i brwydrau yn ystod y nos mewn amryw leoedd yn Le Pietre Wood. Treiddiodd amryw adranau i warchffosydd y gelyn j a dinistriasant weithfeydd a "dug-outs j perthynol iddynt. I H5 'C. Petrograd. I Dywed yr ailioodiad Rwsiaidd swvdd- ogol, fod y Germaniaid, ar ol parota- | adau mawr gyda'r eyflegrgu, wed* cyp j eryd yr ymosodol mewn adran o'u I' ffrynt i'r dwyrain o Kchava, i'r de-or- llewin o Rvmsk.^ -Yr ofeddynt wedi y»- wisgo mewn gorchudd gwyn dros eu I dillad. Llwyddoddt mintai i dreiddio i I un o'n gwar-cliffosydd blaen, ond curwyd hwy'n ol bron yn ddiymdroi gan elA had-filwyr. Ar ffrynt Rumania., fel can- lyniad ymosodiad sydyn, meddianodi i adranau, heb saethu'r un ergyd, amddi- ) ifynfeydd cryfion o eiddo'r gelyn ar fryncyn ii- de-orllewin o ynys Okna. j Curwyd yr holl wrth-ymosodiad.au n ol, I a chyniet-wyd luaryw garc-harorion. I Llundaia. Dywedir yn rhesk swyddogoJ y coll- edion Germanaidd, eu bod yn ystod lonawr wedi colli 77,532, yn cynwys 14,192 wedi eu lladd a marw o'u clwyf- I au, 1,6-45 o ga-rchajrorion; 1,714 wedi marw mewn eanlyniad i waeledd, a 11,872 ar goll. fir dechreuad y rhyfel, y mae'r cyfanswm yn 4,087,692, o'r rhai y mae 929,116 wedi eu lladd a marw o'u clwyfau, 247,991 yn garchar. I orion, 59,213 wedi marw mewn eanlyn- I iad i waeledu, ar goll. tilindain. •• Dywedid yn yr adroddiad Germanaidd I swyddogol, a anfonwyd gyda'r teligram ¡ di-wifrau, fod minteioedd cryfion o'r- Prydeini-aid wedi oeisio gwthio eu ffordd I:) 1 i, Nv gwarchffosydd i'r gogledd o gamlas I Tj>a Bassee, ae. yn ymyl Ransart. Cur: wyd hwy'n ol. Ar ol methu yn ei ym- osodiad i'r de o Miraumont, Chwef. 16, adnewyddodd y gelyn ei ymosodiad I) bobtu i'r Ancre. Yn ystod yr ymladd cymerasom 130 yn garcharorion, a meddianasom bump o wn-beirianau, ac' aethom ymlaen at saileoedd blaen y gelyn. Yn ystod yr ymladd nos Wener. gollyngodd un o'n llongau-awyr bombs nr dref a haxbwr Borulogne. W =K Y Morlys. Parha'r lkmgau Prydeinig i fyned i mewn ac allan o'r porthladdoedd et- g',vaetluJ,f v badau-tanforawl German- a,idd, ac y lleihad yn nifer y Hcngau a sudd wyd yn awgrym fod y titesurau sydd wedi cael eu mabwysiadu gan y Morlys i gyfarfod a'r ymgyrcK lofruddiog, eisoes wedi llwyddo'n ddir- fawr. Hyd yn hwyr neithiwr, nid oedd adroddiad wedi dod i law fod yr un lon? wedi cael ei snddo. ?N,c,di c,,iel e-I qtiddo. Y Morlys. Gyhoedda, Ysgrifenydd y Morlys yr hyn :1 ganlyn:- Chwefror 16, gwrtaed ymosodiad ar aerodrome GhistelleS fchwe* mil!tir i'r de o Ostend) gyda llongau awyr llyng- hesol. Gcllyngwyd bombs trymicn, gyda chanlyniadau boddhaol. Paris. Dywed Signor Bissolatti, y Sosialydd. Ttalaidd, yr hwn a gyrhaeddodd ymai b Rufain ddoe, fed vr It,ilili(i vi hollol ffyddiog mewn buddugoliaeth, a'u bod yn disgwyl am ymosodiad Hindenlmrg, ac nad ydynt yn ofni dim. .¡. Petrogra3. Tjlwyddodcl y Ikxngau Rwsiaidd i snddo un ar bymtheg o longan hwvliau Tvrcaidd ar lanan Anatolia, yn y Mor Du.