Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
26 erthygl ar y dudalen hon
BWROB GWARCHEIDWAID < CAERNARFON…
BWROB GWARCHEIDWAID < CAERNARFON I Y GWARCHEIDWAID A'R CHWARELI. J TRAFoDAETH YNG XGHAERXAEL ON. Bu cvfarfod o Fwrdd Gwarcheidwaid Caer- j nariyn "df:yJd Sadwrn yn Hodvan c dan lyw- yddiaeth Mr. J. Lloyd Williams.—<Gwnaed V penodi, dan a ganlyn: Nurse: Miss Dura E. William?, 15, New Street, Caernarfon; cog- yddes, Miss Annie Roberts, Fron Oleu, Tan- ygrisiau Matron cynorthwyol, Miss Annie Mary Jones, 12, ewborough Street, Caer- narfon.Dywedodd y cadeirydd fod rliyvvun wedi gofyri iddo a oedd yna ddynion iach a II chymwys i weithio ar fferm yn y Ty. Os oedd hyny yn wir ni ddylai gael ei gamatau. —Atebodd Mr. William Owen, cadeirydd Pwvllgor y Ty, nad oedd yna ddynion o'r fath yn v Ty, ond y gwnai ef ymchwiliad i'r mater.—Darllenodd y cadeirydd benderfyniad a basiwyd gan Warcheidwaid Ffestiniog yng- j ivn a chynhygiad o eiddo r Llywodraeth i gau chwarefi. Danfonwyd y cynhygiad i'r gi I r Prii Weinirlog a Mr. Neville Chamberlain.— I Dywedodd y Cadeirydd y bimsai'n effeithio n ddit'rifol or yr ardaloedd pe y cauid y Cli \areli. Yn Chwarel Dinorwig yr oedd tuag wyth gant o ddynion dros yr oedran ag y gofynid am danvnt- gan Mr. Neville Chamberlain, a phe ceuid v chwarel both ddeuai o'r wyth gant hyn? Cvnhvgiodd yntau fod penderfvniad cvffelyb yn cae! ei ddanfon i r Prif Weinidog a" Mr: Nevile Chamberlain.—Eiliwyd gan Mr. T. H. Griffith. »ho, a h:?i-adwyd ymhellnch gan Mr. R. G. Roberts. Mr. Henry Parry, a Mr. William Owen. Bontnewvdd.—Pasiwvd y cynygiad.
-! O'R OQARON I'RDOWYKYD I
O'R OQARON I'RDOWYKYD I (Gaji Y WY'LAN). I Y mae y me-ddygon wedi bod yn cynghor i y I: <yhoedtd i fwyt IW o bysgod mewn tyniau, j dgoedd mewn tyniau, a'r ymborth ffasi-vpo, gvdd wedi dyfod i fo&L laeth yn ystod blyn- J yddoedd heddwch a Uwyddia.nt masnachol, a bwyta mwy o fara ceirch, foara a llaetli, bara haidci, uwd, &c.—htyrvy ydyw, myn yn 01 at ymborth yr hen bobl, I < < Ond. yr wyf yn ofni, os na chair gorfob, xtb na wna y bobl a addclant eu hystumogal1 didim newid eu hymborth. Yr wythnosau di- weddaf fe welvvyd ac fe deimlwyd gorfodaeth mewn cysyllta.d a dwfr yn y rhanbarthau hyn. Fe dcJarfu a'r Cai.-er Rlrew gau bron vr holl bibellau dwfr ym Mhwllheli, Cricciefch, ;Nefyii, Termaidiog, Porthmadog, a Phenrhyn- deudraeth, a. bu raid i'r trigolion fyned i gael dwfr yn yr hen ffynonau o ba rai y cai yr hen boibl eu eyflenwad1 dwfr. Y mae lie i grodn na. eheir nemawr welliant ym mwydydd rhai pobi os na d-d-aw rhywbeth fel y Rhew i'w gorfodi i gynilo ac i fyw ar iwjycf mwj I plaen. Sonir llawer am fenaUhion Hedldiwch, ond ychydig o son geir am ei felkJitthion. Dyma i i chwi rai o'i felldit;on Gwna, i bobl gyfoeth- I og wastrajffo arian ar ddil^adau ac vmhorth i costus, creu syniiadl yn yr aristocraitiaid mai hwynt hwy yw po(bl bwysicaf y byd 11.(. mai i'w gwasariaeffchu hwynt v mae y doshaith oytfredin i fod; fod Cristionogaeth yn eitliaf peth i'r dosbarth, gweithiol, ac weitJTiau yn galw am nodded yr aristGcratiaid; mai y bob! gyfoethog oedd i lywodraethu mewn byd ac e^lwys ac i ga-drw v dosbarth gweithiaol « weithip yn hwyr am gi-flogau bychain er I mwyn cadw y mawsion i Syw mewn palasau tra y cedwid y llaifurwyr i fyw mewn tai bych- ain anghymwys; mai eiddo y landlovdiaid) oedd y tir, ac nad oedd gan y ffermwyr ddim bus- nes i gwyno os y difethid eu cnydau gan "wårn" y tii fed'dianwyr fod pob parson a gwe:n:■<>>• o fod dan fodian y mawrion, &c. 111 Y rna-e i'r Rhyfel ei ibenaithion a'i mell- dithian hefyd. DV!Ill.a rai ei bendithion Diddyimodd y syiiiad roai eiddo y landlord- iaid yw y tir; gwnaeth i ff vrdod a'r. gred mai "y bob1 fa.wr" yn unig sydd a hawl ganddvnt i lywodtaethu; ceir mab y bwthiyn yn swydd- og yn y Fyddin, a maib y due a'r cyfoethog yn y rhengau; nid oes bwys o gwbl i ba enwad y ) perthyna milwr idido—cymhwysder personol I ac nid safle g\TndeithasoI ac eglwysig yw y rhinwedd yr edrycryr arno hedidyw, ac yist-yrir j fed yr Ymneillduwr yn gystal dyn a'r Eg- I lwyswr fel gwasanaethydd ei wlad y mae y Elf\"tel wedi uno yr en wad ;u i gydweiCtio er J llfs y deyrnas yn gyffredinol, yr hyn na wel j wvd erioed o'r blnen gailwodd y Rhyfel i'r awdufotvT uchaf yn y deyrnai—nid1 Tywysog. 3i d mab due. neu iarll, neu arglwydd. ond ba-ehgen o Lanystumdwy, a cheir yn y Wein- yddiaeth g}-jirychiolwyr "Llafur—yr hyn ni wehvyd erioed o'r blaen ceir gweinidogiou Ymnfilldnol yn gaplanraid awdurdodedig yn y -Fyctdin—peih hollol newydd mai merch-ed weai dyfod i'w ha-.vliau er datoni anrhaeth- adwy i'r wlad; y mae y Rhyfel wedi con- demnio hen gredoau a ffurliau eglwysig hen- afol ac yn mynu diwylliadau mewn bvd ae eglwys y mae wedi dyfod a chenhodloedd -n g^feilhon yr hyn y methocid yr EglwyfJ wneyd; y tmae y Y.M.C.A. wedi gwneyd mwy o dda/Ioni na'r holl Eglwysi "vdit u gilydd gwjiaeth y Rhyfel i ganoedd o filoedd o bobl hunanol ddyfod allan o'u hun- anoldeb a'a moethau ac a berthn er mwyn y wlad trodd balasnu yn y?l>vtai a borieadiges- an mo 'th us a ff-asiynol yn weinyddeaau ar- dderchog; gwriaeth fwy o du sobrwydd na wnaeth yr Eglwysi erioed, ac enynodfl hnnan- r.lvrfh yn y gened'l na welwyd ei debyg Ti- holl hanes y bvd1. I Niis gtllir peidio cymeradwyo y safle gjrmer y Jferm?.T yng ngwyneb y cvnygiad' a wne!r iddynt can Swyd?a. y R\d"L Ymddpn? B mi ro:l y  d<in y Yni;d V" mi fol olnnod dan y syniad v gvm-a "r h ywun rhvvun" y tro i we'thio a>* | ffarrn. Y mae fFirmio vn llwvddianus yn j galw am allu a phrofiad hir,' fel pob galw- Vdi<raeth -rbenir? arall—peman-waith, Ilongwr •ipeffn twrmi.ipt'i. saerniaeth cerrig -i, ■&c. Ffohrfli rdr.w disg-vvl i'r ffermwyr .aflheP n r-ofi,-Ial fvned i'r rhyfel ap i evmerTd yn eu He dciVnion wycklnt doh" am wartbec. ceffvl-iu. triii tir, porthi. &c. ,\¡.J fT-iriaio y.n LIe',II vr un fath a ff-rmio 'vr' r?'Trr ?r." ranm fr?!? o?vmrn. Ca'? t0,v fcd o'Vpu 'T'ihvyr. ond ?- m<Je eisieu vm- K.rth hp.fvd. PC os na che:r dymon priodo] I drin v firtn! cheir ymbortli i gadKv v milwvr fire-n; chei r g-,id?v v ml l wvr
MARW VICER CYMREIG. I
MARW VICER CYMREIG. I Ddydd Iau. ha farw'r Parch Thomas Price, a fa am flvnvddoedd lawer yn Fiver Presta- tyn. Gogledd Cvmru. Yr oedd yr ymadaw- edig, yr hwn oedd yn 87 oed, yn adnabyddtis ifiwn vn? NqogJedd Cymru. ac vmneilltuodd o P,t.tvn vn 1902. ac aeth i fvw i Builth Wells. Efe oedd mab ieuengaf Mr. ) David Price, Pare. rrer Aberdonddu. ac y mae I ei ddan frawd. y rhai hefvd nend vn offeiriaid, i wedi ei rag-flaenu rai blynvddoedd yn ol. 1 ——I ■ •»
-I NOS FYFYPDODAU.
I NOS FYFYPDODAU. (Ar.isey Rhyfel). i Clywais i a gw^isoch c-hwithau Ar hyd y' nos. I Fit a myidd o ryfeddkvctau, Ar hyd y nos; i Zeops yn gwibio yn y wybyr, I Submarini^.s yn mynd nr grwvdr. I A blinds ducin ar y gwydvr, Ar hyd1 v nos. Hwyrnos gau-af dyn a-'in helpo A'r goleu'n gud(T, j Mewn t'wyn'w.h ?h'?d 1'1 r,)?io. A mi yn brudd'; ) Oivd mae rhywun yn fy nghofio, Chwi gewch Pwy vw hono? t ,re,N%-ob a son rhag id,di ddigio » Ar doriad dydd. Ta-'ybtMi t, WM ItUWS. Dyffryn CbowQr. W\}{ HUW'S.   e?«?. '?.. ? '"? SSSiiiK^
CAEATHRAW. 1
CAEATHRAW. 1 CYSCRON Y MILWYR.—Brydnawn Iau, y 'J2ain cyfisol. ymgasglodd tua 40 o wragejfa, a merched ieuaine Caeathraw igyflwyno u gwaith am y mis, ac i geisio defnyddiau gv/aith am fis arall. Parotowyd y te ar draul yr Argiwyddes Roberts, a Mrs. McKen- na Pritchard. Gweinyddwyd wrth y byrdd- an I Mrs. John Owen, Miss Lloyd Owen, a Mrs. W. T. Morgan. Fel arfer, gofalai Mrs. Wynn Williams, Mrs. Bodvel Roberts, a Mrs. Gwynedd Roberts am y wlanen, yr edafedd, a'r arian. Heblaw y rhai a enwyd yr oedd Mrs. Preece, Penrhos, i mewn ar ymweliad. Yn enw y rhai oedd wedi cyfranogi o'r te danteithiol, cvflwynodd Mrs Gwynedd Rob- erts bleidlais o ddiolch i'r Arglwyddes a Mrs. Pritchard am eu caredigrwydd yn darpar y te.
CAERNARFON. I
CAERNARFON. MARWOLAETH.— Boreu Gwener, bu j farw Mrs. Jane Morris, 15, Garnon Street, gweddw 'Mr. John Morris, yr hwn fu am law- er o flynyddau yn foreman yn Foundry Mri. De Winton. Yr oedd Mrs. Morris yn 89 mhvydd oed. Gedy bedair merch. Yr oedd yn aelod o gapel Caersalem. Cymer yr ang- iadd (preifat) le vn Uanbeblig ddydd Mawrtih. ANGLADD MR, DAVID MORRIS.— Ddydd Llun diweddaf yn Llanbeblig, cladd- wyd gweddillion y diweddar Mr. David Mor- ris, gof. yn Llanbeblig. Y prif alarwyr oedd- ynt: Mri. David Morris (mab); H. Parry, The Liver (mab-yng-nghytraith), w. tLugnes Jones. Fron, Llangefni; Hugh Pritchard, Llanberis; Owen Pritchard, Snowdon Street; Thomas Pritchard, Segontium Terrace Pte. W. Price Jones, Foundry Morfa; Pte. H. Pritchard, Palace Street (perthynasau). Gwas- anaethwyd wrth y ty gan y Parchn. D. O'Brien Owen ac Ishmael Evans, ac ar lan y bedd gan y Parch T. E. Jones, M.A., a Mr. Robert Jones, Llainbupur, cyfaill personol i'r vrnadawedig. Yi- oedd nifer o aelodau'r Clwb Rhyddfrydol a'r Odyddion yn bresenol.
RHOSTRYFAN I
RHOSTRYFAN I DRAJMtA.i'OS lau, bu cwmni drama Pen- y-groes yn perfformio "Y Ferch o Gefnydfa" yn J'sgol -Ubanus. Yr oedd yr ystafell yn orlawn, a'r perfformiad yn dra- chyroenadVy. Mr Robert Thomas, y Bryngwyn, oedd cad eirydid y cyfarfod, ac elai'r elw at wasanateth Pwyllgor y Milwyr yn Libanus. Y RHYFEL.—Daetlh Preifat George S. Hughes, Tan y Cetyn, adref o'r Ysbyty am ychydig ddyddiau. y Cafodd anhwyldeb yn y ffosydd yn Ffrainc, one? y mae'n dda genym ddeaill ei fod yn gwella'n fodidliaol. Yr oadd yn ofidua gennym glywed mai parhau mewn ^>oemau y inaev Preifat Nehemiah Bracegirdle ar ol y clwyfau a gafodd yn Ffrainc. Bu yntau gartref am ychydig ddyddiau dro'n ot. Ddiwiedd yr wyfchnos clywsom fod v Preifat W. Jones. Bryn Menai yn ddifrifol wael, yn Litherland. Grobeithiwn y caiff yntau well- liu- llwyr a buan.
IWAENFAWR. I
WAENFAWR. IELR ETO.—Bu un o broffesors Ysgol Mad- ryn yn Festri y Capel Mawr, nos Fawrth di- weddaf, ond, y tro hwn, gyda'r lantern, yn eglnro y ddarlith. Caed1 cynulliad rhagorol, a 11 darlith ddyddorol. Da genym ddeall fod llawer yn y gymydogaeth wedi eu deffro, ac wedi dod i dalu sylw arbenig i'r cwestiwn, pa fodd i wneyd ieir dalu? WEDI EI GLWYFO.-Drwg gennym or- fod cofnodi am Robert O. Jones, mab John Phillip Jones, Glyn Awel, yr hwn sydd wedi ei glwyfo yn Mesopotamia; nid oes eto fan- ylion, ac y mae hyny yn gosod y teulu mewn pryder chwerw. RHEW MAWR.—Yr oedd ein cymydog- aeth ninau fel pob man, wedi ei ddal vn gaeth gan Mr. Rhew. a'r dwr yntau er "rhedes; ei oreu glas" wedi myned yn brin iawn. Ond erbyn hyn mae'r rhod wedi troi a'r rhwystrau wedi svmud, a'r devrnas wedi dod i drefn," ys dywedai yr hen Owen Williams.
LLANBERISI
LLANBERIS MARW.—Ddydd Mawrth, bu farw (Mr. Rd. Jones, Ulan Llyn (Calfornia Terrace, Clwty- bont, gynt) yn 74 mlwydd oed. Daeth yr hen wr yma at ei ferch ers rhai misoedd yn ol, sef Mrs. Owen, priod Mr. William Owen, Glyn Llyn; yr hwn sydd gyda'r Fyddin yn yr Aipht. Cleddir ddydd Mawrth, yn myn- went Macpelah. Nos Iau, bu farw Mr. Evan Williams, Williams' Terrace, yn 75 mlwydd oed. Yr oedd yr ymadaWedig yn fab i'r hen fiaenor Evan Williams, Dinorwic, ac yn frawd i'r diweddar Mr. Hugh Evans, Dinorwic House. Treuliodd ran fawr ei oes yn Aws- tralia. ANGLADD.— Ddydd 'Mercher, dygwyd gweddilion Miss Isabella Jones, merch y di- weddar Mr. a Mrs. John Thomas Jones ('Min- er) (London Street, gynt) yma i'w ddi yn meddrod y teulu yn Nant Peris. Amhanvyd ei meddwl pan yn eneth ieuanc 30am mlwydd oed. a bu raid myned a hi i WaH?ofdy Din- bych, lie y bu farw yn 31ain mlwydd oed.
.DYFFRYN CLWYDI
DYFFRYN CLWYD I ADREF 0 FAES Y RHY'FEL.—Gwelsom amryw o filwyr adref am ychydig ddyddiau, yn eu plith. Cadben Clough, John G. Wil- liams, Tegid House: fMeredith Dryhurst Wynne. Beacon"s Hiil; John Williams, gynt o Ty Cerrig, Prion; a Blythyn a David Wynne, meibion Mr. a Mrs. Elias Wynne, lleacon Hill, adref o'r Llynges—oil yn edrych vn iach a chalonog. HWCH WERTHFAWR,—Yr wythnos ddi- weddaf gwerthodd Mr. Isaac Williams, Bi-vn Lluarth, Llanrhaidr, hwch dew i Mr. Goss- fnore, Caer, am y swm uchel 0 27p 12s 6c. Nid yn ami y clywir am bris cyffelyb am hwch. AMAETHYDDOL.—-Mae Cymdeithas Am- aethyddol Dyffryn Clwyd wedi Ilogi ystalwyn gwedd i draf'aelio y dosbarth am y swm uchel o 340p. yr hyn sydd yn uwch na dim y niaent wedi ei dalu erioed o'r blaen. Cant 50p i'w cvnorthwyo o ffynnonell arall. "AELODAU NEWYDDION.—Yn y Cyng- or Sirol, a gynhaliwyd yn Rhuthin, penodwyd Miss Parry, E'ryl (Bala, gynt) ar Bwyllgor Addvsg y Sir, yn lie y ddiweddar Miss Gee, a bvdd yn sicr o fod yn gaffaeliad i'r pwyllgor i gael gwasanaeth Miss Parry arno. Hefyd, etholwyd Mr. Hughes, Bachymbyd Bach, i gynrychioli plwyfydd Llanrhaiadr, Llanynys, i a ntglyn, ar y Cyngor Sirol, yn lie Mr D. S. Davies. Plas Castell, yr hwn oedd wedi ymddiswyddo oherwydd fod cymaint o alw am ei wasanaeth mewn cylchoedd ereill. Mae ei olynydd yn wr wedi cael gryn lawer o brofiad ¡ gyda materion cyhoeddus—wedi bod yn aelod I Fwrdd Gwarcheidwaid Rhuthyn am lawer ] o flvnvddoedd, ac efe yw y cadeirydd ar hyn o bryd. Mae'r plwyfydd a nodwyd wedi bod yn ffodiLs i sicrhau ei wasanaeth. BADAWEN neu gapel Miss Gee fel v gelw- id ef. Mae Eglwys y Capel Mawr wedi pen- I derfvnu prynu capel Bodawen a'i adgyweirio. CredVn i Mi*s Gee ei b"nn can y Plymouth, Brethren a chvchwvnodd Ysgol Sul anenwad- j 01 yno, a gwnaeth lavrer o ddaioni. Pender fyna Eglwys v Capel Mawr gario yr ysgol ym- laen ar yr un llinellan yn y dyfodol. ANRHEGU.—Yn y Church House, yn N:n- bych, nos Wener, cvflwynwyd anrheg i i- Parch D. Thomas, B.A. Bu Mr. Thomas yn gurad yn v drpf am hwn mH'nedd. ac rn,-ie wedi ei benodi i fywoliaeth Pentrefoelas. yr j hon svdd yn werth 210n yn v flwyddyn. Yr oedd yr anrhe.g yn frvnwv?edicr o roll top desk a 21p mewn arian. Cyflvvynwyd yr an- rhegion gan Mrs. Redfern. a si,,iradwvd (,aii Canon Redfern. v Parch W. Morgan. B.A., Mri. J. Roberts,Stationmaster H. Daniel, a Heaton, a diolchodd Mr. Thomas am y t.l") c111l d'l a dd r; n^rKswyd t,i,-i.q ato. Y dydd Llun dilynol yn EarUvvs St. David's cv- merodd priodas Mr. Thomas le gyda Miss Owen. yr hon sPdd yn Siter yn yr Infirmary. nryd y gweinyddwyd (r:in v Parchn. Canon Redfern a Williai-n Ar ol i'r spre- moni fyned dropodd ym^dnwodd y par ieu- anc vn nghnol dvmnniada't fforeu eu lliaws^ cvfeillion am ei cartref newydd yn Pentre- f(){,l"S. MA^W Wedi hir a tl-p"'Vm gystndd bti farw Yi. Thomas Evans. Rose Hill. Henllan. Yr n-d(I oddentu 68 mlwvdd oed. Bil n ■rweithio y n v Garn am gyfnnn maith. Yr oedd vn aelod defnvddiol iawn vn acIwvs v M.C. ef oddentu deocrain mlynedd. Bu'n briod ddwy waith. Gadawodd briod, i-n ferch o'i wràiço gvntaf, a lluaws o berth- ynasau i alaru ar ei oi. l.
' CRICCIETH <
CRICCIETH < r Yr oedd Mr. Richard Lloyd, ewythr y Prif Weinidog yn well ddiwedd yr wythnos. MIL" ROL.-Ymwelodd y rhai canlynol a chartref y dyddiau diweddaf: Lieut. Hywel Jones, Staff-Sergeant Willie Griffith, Cadet W. O. Roberts a Lance Corporal li. H. Jones.
BRYNSIENCYN -.i
BRYNSIENCYN i MARWO?AETH.—Ldydd iau vr <:?d cyf- i isol. ymadawodd Mr. WiUia.m Owen, 2, Bos- I ton Terrace, a'r fuchedd hOB yn 77 mlv.ydcl j oed. Bu yn ?wae?u am rai wytln?s?n ond ni fu yn gorwedd ond am ychydig. Brodor o'r } Gaerwen ydoedd, ac yn gynar ar ei fywyd bu I yn gweithio yn chwarel Llanberis. Hefyd bu J ef a Mrs. Owen yn cadw Ty Capel Pensarn, j Berw, ac yna daethant i gadw Ty Capel (M.C.), Brynsiencyn. O'r Ty Capel yma. aeth i amaethu Ffridd Bach, ac ar ol bnd yno I am rai blynyddoedd dychwelodd i fyw i'r Bryn. Yr oedd yr vrnadawedig yn-Adii-west- wr selog, yn Ymneilltuwr cadarn, ac yn Rhyddfrydwr i'r cam. Yr oedd yn hynod o ffvddlawn i bob moddion o ras. Byddai hyd < y gallodd yn bresenol yn y cvfarfod gweddi ] a'r seiat, a gwelid ef yn bresenol dair gwaith I bob Saboth. Bu yn arolygwr ac yn athraw yr Ysgol Sul am flynyddoedd lawer. Bydd ei le yn wag a theimlir colled ar ei ol mewn mwy nac un cylch, ond credwn fod ''marw j T ..).,? idd\ Y mae cydvmdeimV.d yr ar- dal a Mrs. Owen, yr hon sydd wpdi p! snc):?? yn unig iawn ar ei ol. Claddwyd (angladd :ng- hyhoedd) ddydd Mercher, ym Mynwent Llan- i idan.
GI-ASCOFD --1.
GI-ASCOFD 1. MARiW.—Gyda gofid y deallwn tod y cy- ] faill ieuanc distaw a thawel, Mr. G. G. Wil- liams, Fron Chwith, wedi marw yn Leipwl. lie yr oedd gyda'r milwyr. Cydymd-imlvro a'i fodryb a'i chwiorydd. GWELLA.—Da genym ddeall fod yr hen dad caredig, Air. Owen Roberts y Castell, yn graddol wella wedi ei waeledd trwm. Dym- unwn iddo lwyr adferiad. GWAEL.—Ar restr ein cleifion cawn Mr. Robert Roberts, Commercial, dan waeledd trwm. DEWIS.-Deallwn mai y Mri. Henry Parry, Glan'rafon, a Robt Roberts, Ty Mawr, yw y ddau wr dewisedig i ymweled a. fferm- dai ein plwyf mewn canlyniad i'r gofyn am fwy o lafur a chynyrch. Llongyfarchwn y ddau ar eu dewiaiad. BYD Y FODRWY.—Dyna hanes Mr. R. F. Thomas, unig fab Mr. a Mrs. THomas, Bronywaen Terrace, yr hwn a unwyd yng nghapel Llanrwst, gyda Miss Mary Owen, Cerrig-y-drudion, gan y Parch. R. Rowlands. Cyfaill y priodfab ydoedd Mr. Williams, 0 Fon, a chyda'r briodasferch yr oedd ei chwaer. Mwynhawyd gwledd yn Llanrwst, a chaed taith modur trwyEryri wedy'n. Dymunwn eu llwyddiant. Roedd yr anrheg- ion yn hardd a lluosog iawn. Y CYNGWHORiFA.—Cynhaliwyd cwrdd o'r Cynghorwyr SiroI. Gwarcheidwaid, Overseers, a'r Cynghorwyr Plwy', yn y lie uchod, nos Iau diweddaf, o dan lywyddiaetli Mr. W. T. Williams; Mr. T. D. Williams yn ei le fel clerc. Darlleriwyd llythyr yn argymell ein bod fel plwyf yn penodi "Flag Day," er ceisio cael arian i fonni ein milwvr. iptig- iwyd yn unfrydol i symud ymlaen, a'n bod i gymeryd y Sadwrn cyntaf o Fawrth yn ddydd gwerthu pob cynulleidfa yn y plwyf i ddewis o leiaf ddwy neu ychwaneg i gario y gwaith ymlaen, drwy eu gwerthu o dy i dy, &c., a hyny o dan gyfarwyddyd y Cynghorwyr. Pasiwyd i'r Clerc bwrcasu 2,000 o flags a'Et hanfon i'r gwahanol leoedd ddeclireu yr wyth- nos nesaf, ac yna ddod a'r arian i'r Cynghor- wyr, pa rai a gyfarfyddant wedyn ar y chweched o Fawrth. Hyderir, er mor an- hawdd yw, y gall y mwyafrif estyn ceiniog am flag; wrth gwrs, geill eraill daflu mwy i mewn os dymunant. 11 Darllenwyd pamphled o'r Cynghor Sir mewn perthynas i'r Gwasan- aeth Cenedlaethol. yn gofyn i ni nodi pwyll- gor i gario y gwaith ymlaen. Penderfyn- wyd galw yr holl Gynghorwyr ynghyd, y chweched o Fawrth.
BETHESDA
BETHESDA CYMDEITHAS LENYDDOL Y GEB- LAN.-N-os Fercher, Chwefror 21ain, daeth cynulliad lluosog ynghyd, a chafwyd gwledd flasus odiaeth, o dan lywyddiaeth ddeheuig Mr. John Jones, IHen Bare. Y darlithydd oedd Mr. S. Maurice Jones. A.R.C.A., Caer- narfon, ac amlygodd fedr mawr i arwain meddwl y Gymdeithas at rai o'r cerrig rnill- tiroedd yn Hanes Cymru. Danghosodd i ni ddarlnniau gwych a dynodd o hen Gromlechi, hen Eglwysi, a hen Gestvll enwog, a thraeth- odd arnynt. Danghosodd hefyd ddarluniau o hen Senedd dy Owain Glyndwr yn Nolgc]|" au, o Bias Ilsa' Llanrwst, lie y ganwyd Wil- liam Salesbury, cyfieithydd cyntaf y Testa- ment'Newydd i'r Gymraeg o gartrefi'r Esgob Morgan a John Penri ac eraill. Oosododd y pi-if ffeitliitu am yr enwogion hyn mor effeith- iol gyda'i ddawn hyfryd fel y cynhesai em calon wrth ystyried ein dyled iddynt. Teim- lem oil fod y darlithydd wedi creu awyrgylch lenyddol o'r fath a garem. Siaradwyd ym mhellach, gan ddatgan diolchgarwch cynnes y cvfarfod am y ddarlith, gan y Mri. H. James Williams, Goronwy Street; J. S. Williams, A.C., Well Street; J. J. Williams, Ysgol y Cefnfaes Jeremiah Thomas, Gerlan Terrace; R. O. Williams, Treflys, a'r Parch. R. W. Jones, M.A. (gweinidog). Diweddwyd trwy ganu "Hen Wlad fv Nhadau." Dyma fel v cvfarchodd Mr. William Roberts. Waun-y- Gwiail (Gwilym Llafar) y darlithydd Bvdd olion .Hanes Cymru" Yn aros mewn parhad Tra pery nerth y gwron, Maurice, i dramwy'r wlad; Darlithydd calon-gynes, IY A Chymro pur ei iaith, Dyfnhau wna sel yr oes a ddel Wrth ddilyn ol ei waith. Mae enw'r gwr amryddawn Trwy Gymru ar lawer mant, Gwaith 11aw Maurice sy'n dod bob mis Ar glawr Trysorfa'r Plant"; Arlunydd gwych, a lienor Dihafal yw efe, A chaffed fyw dan wenau Duw. Hyd gan' mlwydd yn y dre'. GWASANAETH QEj;\fEDLA ET HUL.-Bu Mr O. T..Wiliiam?, Criccieth, Y Swyddog D'h"prwyol, dros Sli-oei-d Mon Meirion, ac Arfon, yma. y dydd o' rb'.ae.n yj) ym^-]ighori a ehaideirydd a chlerc y Cynghor Drne.sig.— ,t chaxi r y Mr D. PeribLtit Eva-,i,s, a Mr Roger Evans, cyfreithiwr. Ylmddenjgys >nia.i ceisio y mae capi b i ga,6.1 cJ'lloI1t'hwy y Cyrph Gyhc?ddus i gaei dynif? o fewn vr oedran pi'to?ol i 'ymrë8-huyn wir- fotddol o din v Ddeddf ncwvdd hon. barod y mae nifer o Fethesdiaid wedi eu galw allan, o rai gweithfeydd er mwyji iddynt ymuno a'r iFyddin. Daet/h rhai fedly adrof", am ychydig amser o'r Deheudir a rhanau o iLoeigr, ac y maent yn myned i Wrexham, ac y mae dyw- j' eyd ¡fOld dpi yn "mynd i Wrexham," y dydd- iau hyn bro'i yr un pith a d'yweyd ;:od dyn yn mynd i'r fvddin. j TRIST O FFiRAI'NC. Dei byniodd Mr a Mrs W. Roberts, Francon View, y newJdd prudd fod en mab Pte W. (Roberts, 24 ml. oed, wedi marw o gpeiyd yno. lniddengys iddo gael anwyd i ddechreu ac i hyny droi yn dwyuiyjL boet-li gyda'r canlyniad trist a r.ou;wyd. MARW HEN FRO.DGR.—.Wedi maith gyatudd bu farw yr hen gymeriad diddan ac adiiabyddus; iMr Edward Jones, Tanyigraig. neu Edward Jones, Pandy, feJ yr adnabyddid ef oreu. Er ei fod ers blvnyddau yn hwyr cli-win ei gJyw, eyinerai ddyddordeb bywiog mewn jgwahunol spnudiadau, a? yn aibenig feny, gj pcthau cy-ylltiedigl a'r enwad parchus v perthynai iddo y WesJ'eyaid Gwrandawai yr efengyl achorn wrth ei glust a mvnai fynychu yr \gol Sul. hyd y gallodd g,- rdded iddi. Ckdthvyd1 ef nawn Sadwrn di- c ddaf. iGwHsa' aethwyd yn <? angladd gan v Parch Jonest-Hiighes'. ;Si!oain. JXEINORFA JERUS ALV'M.—Dad 1 g?f- v? d' yjn hon v ihop or blaen ar "A ddyUd di- !v mu Ust ,i iaii-ii. ed.?,-? y,j. ffafn Yn ad Cyflogedig?" Cymerwyd :1' ochr gadarn- haolgan Mr John Hughes, Cloth Hall, a'r caoil gan Mr Reger Fifvaais, Cyfiei,thiwi-. C/merodd amryw o'r aelodau ran yn y ddadl 1 Llywyddiwyd gan Mr W. H. Jones, Elfed rriaco.
BOiDIFEAN i
BOiDIFEAN i GWAELEDD MR. WYNN—Cymerwyd yr I Anrhydeddus P. G. Wynn, y Plas, yn wael | iawn gan glefyd yr ysgyfaint yr wythnos ddi-I weddaf.
NODION 0 LEYN I
NODION 0 LEYN I DIN.yS, LLEYN I Dydd Mercbc" ymadawiodd Mr Willie Wil- liams, Groeslon, i ymuno a'r fyddin, ac rnae'n d(]:Wg genym .fel ardlal ei golli, yr oedd bob atnser mor siriol a charcdig. parod ei gYlll- wynas i'r gwan a'r diamddiffyn. Yn Ysgol y Cyngor Tydweiliog y gwa:<maethai fel athraw aic 'i-oedd dyfodol disgtlaer yn ymddangos yn aigor o'i flaen yin y cyfeiriad hwnw gan ei fod o alluoedd add ysgol disglaer. Dymunwn gys- igod yr Aden Ddwvfol drosto ef a'r gweddill o'n bechgyn sydd yma a thraw. Mae gar Mr T Salisbury, :Felin Eithm, bedwar mab yn y fyddlin, ¡Privates John ;Sailsbury. Edward iSaiMmry, Henbeit SaHsbury, yn Ffrainc, Lee Opl. Tom Sail.-bury adref o'r Aipht ar hyn o bryd yn Prestatyn. Mae mab yn nghyfraith i Mr Sailsbury hefyd yn Ffrainc Pte H. Mur I kin. Diameu nad oes yr un teulu yn T.1eyn in Or deyrnigarol a'r teulu ym-yi- oil wedi ymuno o'i gwirifodid.
Ebenezer I
Ebenezer I RHODD I'R ULYFRGELL — Yr wythnos ) ddiweddaf eyflwynodd un o fechgyn Deiniolen anrheg werthfawr o ugain o gyfrulau i'r liyfr gell rydd. Mr Evan Morgan (Deiniol 'Fych- an) ydoedd y noddwr, a theimlai y pwyllgor yn ddiolehgar iawn iddo am dani..Ond mae yn dobyg mai y taJ goreu iddo Tyiddai clywed fcxi ein bechgyn ieuangc yn dailleu y llyfrau. 'Ei dd^imutiiad ydyw ar i'r ieuengctyd wneyd y defnydd goreu o'r Llyfrgell, a chofio cymaint ydyw eu nianteision hwy rhagor pan oedd ei yn fach-gon yn yr ardal.. Gobeithiwn y bydd iddynt. wrandaw ar ei ,g.vrrghor gwerthfawr. CYMDEITHAS GYNILO.—Nos Fawrth, yn y Llyfrgell, cyfarfu cynrychiolwyr y gwa- hanoI- gynull'eidfaoedd i glywed beth oedd eu ilais ynglyn- a'r gymdeithas.. Caed eynrych. iolaeth grjimo, yr hyn oedd yn profi fod yr t^lwys yn fllaifriol. Ar bwys hyn pasiwyd i sefydlu cymdeithas. Ei henw i fod yji 'Gymdeithas Gymilo Deiniot a Dinorwig. iLlywydd y gymdeitihas Mr Owen Thomas lloighes; Trysorvdd y Parch J. A. Morgan Ebeneze,k; ys^rlffetnydd, Mr J-ofiin iRclberts;, Llandinorwig; Pwyllgor .St Mary, Paroh John Owen Cefnywaen; Mr Griffith R. Roberts, Llandinorwig, Parch James Salt; Ebenezer, Definiolfryn Tabernacl, Mr Owen R. Jones; Lilbanus. Mr John Jones, Maesydref; Mr IRoibert WiLlia/ms Ysgoldy, Mr Owen Owens.; Gan na dda-eth cynryohiodiaeth o Diiioi-%vig, Sardis a.r Fachwen, drwg; 'genym nad ydym yn igwybod pA-v fvdd eu cynrychiolwyr ar y pwyllgor. Pjifiiwyd i wneyd alpcl at y Cynghor Plwyf am ganiatad i gynal y gymdeithas yn y LIyfrgeU .nos LUll ar ol y cyfrif bob byth- erfrios.. Gan ifod liuaws o fechgyn Deitiilen ar hyd a aled y wlad -ma mownamgylchiad-au ag y gall- lant gynoirthwyo yr hen aixial, gobeithiwn y bydd i rai o honynt ddilyn esiampl Deiniol Fychan.
i PORTHMADOG
PORTHMADOG NLEIRf<)L.-Bu y trigolion heb ddwfr drwy y pibelli am dros bythefnos, a bu raid cael dwfr o ffynon a phistylloedd yma ac acw. Pan ddechreuodd feirioH torwyd lliaws o'r pibelli, a "boddwyd" seleri a gwnawd colledion drwy i ddD-drefr. gael eu niweidio.z RI-IANDIROEDD.-Bydd gan y Cynghor yn awr ugeiniau ychwanegol o randiroedd i'w gosod, yn herwydd y rhoddwyd iddynt dair acer o dir da gan iMrs. Davidson, at dyfu pytatws yno.  DIM GOLEU.Ni chaniata y Prif Gwn- j stabl i lampau y capeli i gael eu goleuo ar un- ( rhvw noson. MARWOIiAETH MR. BONNER THO- MAS.—'Ar ol ychydig o ddyddiau o waeledd o glefyd yr ysgyfaint, bu Mr. Evan R. Bonner Thomas, oriadurwi-, farw ddydd Sadwrn. Gad- awodd weddw ac un plentyn. Un o'r bechgyn hawddgaraf fagwyd yma erioed oedj "Evan Robert.?," mab i'r diweddar Mr. a Mrs. ft. I Bonner Thomas. Cydvmdeimlir yn ddwys iawn a Mrs. Thomas. Nid yn unig collodd ei I hanwylyd, ond collodd hefyd yr un adeg ei j ;thad, ac nid yw ei bachp^n vn iach. I'R GAD.—Derbyniodd Lieutenant Vavas- 1 sor Jones a H. Littler (y Bank gynt) ,deligram- i au ddydd Mawrth yn en galw i fyned i Ffrainc ac vmadawsant ioreu Iau. AR STREIC.—Y mae carwyr y Cyngor Trcf ar streic. Gofynant ilOs y dydd am geff- yl, trol a gwasanaeth certfwr. Cynygiodd y Cyngor 9s. CYMDEITHAS Y -AfopwywlON.-Nos Fawrth. yn Y stafeH Gynull yr Eglwys, cyn. haliwyd cyfarfod amrywiaethol Cymdeithas Gyfeillgar y Morwynion. Gwnawd y trefn- iadau gan Mrs. Jenkins, y Ficerdy. Datgan- wyd unawdau, a rhoddwyd adroddiadau a dadleuon gan luaws o enethod. Y RHAN-DDALIADAU.—Bu Mr. W. Morris Jones yn gosod darnau o'r tair acer tir gafwyd gan yr Ystad at dyfu pytatws yno, yr wythnos ddiweddaf. i BENTHYCION Y LLYWODRAETH.—Y mae pentref bychan fel iBorth-y-Gest wedi cyfranu eisoes at Drysorfa y Rhyfel dros l'OOOp. Golyga hynny tua 30s. ar gyfer pob dyn. dynes, a phlentyn yn y lie. YSPYTY Y WtFP.-N.-Er mwyn i'r yataf- elloedd gael eu glanhau a'u hadgyweirio, y mae y milwyr clwyfedig oedd yn yspyty y j Vvern wedi eu symud i ysbyty Aberartro. (Disgwylir y bvdd yr ystafell yn barod yr wythnos hon. Gosodir wyth yn ychwaneg o welyau yno, a daw o 40 i 50 o filwyr clwyfed- ig newyddion i'r yspyty. GOSOD RHANDIiROEDD—Yr oedd y Mri. J. O. Hughes ac Ellis Griffith am oriau yr wythnos ddiweddaf yn rhanu cae newydd y rhandiroedd, ger v rheilffordd, ac yn gosod y rhannau i tua 40 o denantiaid. Mr. W. Morris Jones yw vsgrifenydd y pwyllgor. YR ARDDANGOSFA.—Ym mhwyllgor yr tA ddangosfa, y noson o'r blaen, pryd y llyw- yddai Mr. R. G. Humphreys, trafodwyd y cwestiwn o gynal yr Arddangosfa eleni, ond gwelwyd anhawsderau mawrion iawn ar y 1 ffordd, yn benaf ynglyn a. cheffylau a chwn. Ni roddai y Kennel Club d'-wvdded v gynal arddangosfa cwn, ac ni roddai cwmniau y rheilffyrdd gyfleusderau i ddvfod a cheffylau a chwn i'r Arddangosfa. Ond teimlid y gall- esid cynal arddangosfa dofednod, adar, ym- pnyn, ac wyau. Gan fod yr ysgrifenydd yn wael. gohiriwyd v cvfarfod. PRI'NDER. YMBORTH —Yr wythnos ddi- weddaf, yr oedd yma brinder mawr pytatws, sivvgr, bacwn. a matsus. Buasai ymenyn yn ddrutach nag vdoedd onibai fod yma ddigon o margarine da. Y mae llawer o bobl yh dechreu dygymod a. bwyta "margarine," yr hwn, yn ol v meddygon, sydd mor faethlon ag ymenyn. YMADA_WT.\D Y GWYLANOD.—jWedi dyfod y tywydd braf ymadawodd y miloedd gwylanod ymdyrrent wrth y siopan, y tai, &c., ymhob cyfeiriad am ymborth yn ystod y tywvdd caled. I YiNr'ADLYS.—(Ddydd Gwener: Gerbron y Mri. J. Davies (yn y gadair), J. R. Owen, ac O. T. Will ia ins.-Plant Ysgol: Enwodd Mr. J. W. Jones, Swyddog Presenoldeb, ddau I blentyn, achosion y rhai oeddvnt beth amser yn ol am esgeuluso mvned i'r ysgol, o flaen y Llys. a dywedodd fod y presenoldeb yn well o lawer.—Gohiriwyd vr achosion yn mhellach. —Achosion Gwr a Gwraig: Mr. W. Morris Jones ofynai i'r Fainc roddi mewn grym yr I archeb ganiatawvd i Mrs Humphreys i wneud i Rowland Humphreys, saer cerrig, Morra. Bvchan, ei gwr, df'l.lU 60;. yn yr wvthnos. Yr I oedd yn ddyledus 2p. 14s. Peithynai i'r di- I ffynydd dy yn v Morfa, a thai yn y Deheu- barth. Y diffvnvdd a ddywedodd ei fod allan o wnith er's mis Gorphenaf. Eiddo ei j ferch oedd y tv yn y Morra. ac yr oedd y tai yn y DeJieubarth wedi achosi canoedd o bun- nau o golledion iddo. Pan aethai Mrs. Hum- i phreys o Ty Mawr, yr oedd ganddi 500p.- Mrs. Humphreys a ddywedodd mai y cwbl j\ oedd ganddi hi oedd 6s. ei gwr, 5s. y pen- j siwn, a 3s. 6c. tIetywr.—Gohinwyd yr achos. j —Tanio Eithin Gwysiwvd y Parch. Owen I Jones, Oakfield, Penmorfa. am danio eithin yn y nos. Yr iHeddwas Lloyd Pritchard a. ddywedodd. iddo weled goleu uwchben ffarm Jones ychydig, cyn 7 o'r gloch y nos, ac aeth
ODDMENTS A ...REMNANTS • AR…
ODDMENTS A REMNANTS • AR OL Y SALE. I'w clirio am y Prisiau Gostyngol. Gwerth eich SYLW. PIERCE a WILLIAMS. ObN Polodd ef Jones ynghylch y tin, a chafodd atebiad mai Jones oedd wedi tanio yr eithin, a'i fod wedi arfer llosgi safl ar y fferm. —Plediai y diffynydd angliof.—'Dirwy, los.- Ar Ffordd y Cyhoedd: Cyhuddwyd William Jones, Y Garreg Wen, Morfa Bychan, o sefyll hefo bechgyn eraill ar ffordd pobl yn ffrynt siop Chipped Potatoe. Yr Heddwas Lloyd Pritchard a ddywedodd fod llawer o'i amser ef yn myned i symud bechgyn oddiar y droed- ffordd. Gwelodd efe Jones yno o'r blaen. Symudodd ef i'r heol er mwyn i bob gael pasio, gan nad ai efe ymaith. Pan ofynodd iddo am ei enw dywedodd nad oedd ganddo ddim enw. Y tyst a orchymynodd iddo ef ddyfod i Orsaf yr tieddgeidwatd. lie y rhodd- id enw iddo ef. Yna rhoddodd ei enw.—Di- rwy, 5s.
I .BLAENAU FFESTINIOG I
BLAENAU FFESTINIOG I CYNGOR YR EGLYvTYSl RHJYDDliOX. I Yn fy nodiad am waJ.th y Cyngor da hwn,.yr I w?N'thnos ddiweddaf, gwnea un camgymeriad hOllo 1 anfwriadol. Cyfeiriais at y Cyngor yn I datgan gwerthtawrcgiad o wasanaetii y Parch D. F. Roberta, fel ysgrifenydd, yr hyn nad yw yn wir i gyd, cymerais yn ganiataol mai Mr Roberto oedd yr ysgrifenydd, pryd mai Mr W. J. Williams, (Bryn Bowydd), yw yr ysg- 1 rifenydd ers tro belLach, a gwyddwn hynny, ond anghofiais ar y foment, &C y mae yn gwneud gwaith da. Ystyr y pendeniad oedd datgan gwei'tibfawTogjad o waith Mr Roberta, vn axnddiffyn y Cyngor ar watianod adhlysuron, pryd yrymosoclwyd ac v beim- iadwyd' ef gan bersonau o'r tu allan. Gwn y derbjuir yr eglurhad hwn, 60 chredal mai teg yw ei wneuthur. Eled y Cyngor rhagddo. mae ysbiyd goreu yr ardal bob amser o'i bla.id. YMIWELlAD MILWR CLWYFEDIG—Yr wythnoe ddiweddaf, ymwelodd y Milwr Jos- eph Ephraiin, a'r ardal, efe wedi ei g: wyfo ddwywaith ya (Ffrairtc, ond wedi P_e!La'n dd: 'L iawn. Mab yw i Mr a Airs Edward Epiuaim, .100 H-gh 1St., ac aeth yn ei 01 nos lau, a boed iddo bob amddiiffyn. MAR.W DWY CHWAER.—Bu farw dwy ch waer yn Naanygrisiau heb fod yn byw yn nopell oddiwrth eu y-ilydd. Y gyntiif oedd Mrs Rowlands, anwyl bfiud Mr John Rowlands, Gwymfryn, a hi yn 69 oed. Gwraig grefyddol iawn oedd hi, ac un o biant Tan)-pistyll, ac felly yn chwaer i'r Paroli Elias Jones, y Drof- newydd, a bu hithau yn un o golofnau Ysgol faoh Dolihedyn ar hyd y blynyddoedd. Cladd- wyd hi yn y Llan, a gedy briod, a dwy ferch y Iddwy yn America, mewn gatax ar ei hoi.— Y llall oedd Mis (Roberts, priod' Mr Daniel Roberts, Pantyfriog, a hi ond 48 mlwydd oed. Gwraig ddiwyd ddarbodus oedd hitihau, wedi ei magu yn yr hen ffermdy, ac yr oedd yn aelod yn Carmel (A.),a chyn ei phriodias yn Bethel, M.C. Mae i'w phriod gydj-mdeimlad yn ei alar a'i unigrwydd. MEWN GW AELED D.—D rw<g igenym ddeall mai parhau i gwyno y mae amryw o'n qj-d-drefwyr parchUisaf. Yn ieu plith v mae Mr Hugh Jones, Fferyllydd, Church St., efe yn orweddiog era tro ibellach, ac y mao ei le yn waig mewn ami i gyttu, a chafted weftea buan. (HtePyd Mr 1Hu;sh P.Gibem-lh%, Mei*on Terrace, ac un o flaenoriaid' Maenoffercn, yntau yn parhau yn wael wedi bod ohono mewn ysbyty, yn Lerpwl.—Hefyd Mr Hum- phrey Roberts, (Maes, The Square, niae y cyf- aill ieuanc hynaws a thawel nwn wedi bod yn bur wael yn ystod yr wythnos hon, a dymunwn iddo ef a'r brawd araii fiiwyd o'i flaen gael gwellhad a hynny yn fuan iawn. DWY ALWAD.—.Mae da uo feibion gallu- ocaf y fro hon wedi derbjYi ^alwadau yn ystod y dyddiau diweddaf, sef Dr Moelwyn Hughes, b Aberteifi i Park !FieLd, B?rkenh'?.d a'r Parch D. R. Jones, (A.), Ceryg y Drudion, i'r GaniUwyd a Llanfachreth, ger E?otgell-- Nis gwyddom beth yr ateb, ond bydd coUed eu cylchoedd' presemol yn enill i'r cylchoedd cra-ilt, ? dymunwn i'r ddau y gwir oa-wenibd yn yr argyfwng hwn. YSGdlBAU iO'It DE.D- genym ddeall i I Mi6s Bertha 'Williams, IGlaslyn Temperance era 11 ar Draet-liawd yn Merthyr Vaie, yr wyth- nos ddiweddaf, ac yn yr un Eisteddfod, eux- od)d Glyn Myfyr ar Englyn i'r "Tywyllwch," pryd yr oedd trigain uamyn tri yn ei erbyn. "Uwch beirdd cain, trugain ond tri,— Y Glyn ddaeth i'r goleruni." I BATALIWN 0 WEITHWYR.—Yn Llan- rwst y Sul o'r blaen, darllenwyd cylch-lythyr yn y gwahanol eglwysi, yn pwyso a.r y priod- oldeb o gynyrchu mwy o fwyd yn Nyffryn Conwy, gan anog y bobl' I gymeryd mantais ar gynygiad y Cyngor i sicrhau rhan-diroedd. Pregethai y Parch Enoch E. Jones, Bowydd, yn y dref y Sab both hwn, ac yng nghwrs ei sylwadau ar y mater uchod, dywedodd eu bod yn yr ardal hon yn rhoddi mwy o 'had yn y ddaear nac a gynyrcha y cyfryw, ond yn Xyff- ryn Conwy yr oedd yn ddyledswydd ar y tri- I golion i drin y tir bob modfedd ohono, ac os oeddynt yn fyr o ddwylaw ymgymerai a dod a bataliwn o weitliwyr i'w cynorthwyo. Di- ameu y buasai llawer yn falch o gael gwaith yn y cylchoedd hyn, os sicrheir cyflog da, a chyfleusterau i iynd a dod boreu a hwyr. RHOL ANRHY 1>E DD.—iDeallwn fod y Cyngor yn bwriadu symud ymlaen tuagat gael cronfa at yr uchod, fel ag i wneud rhywbeth teilwng i'r bechgyn anwyl o'r ardal sydd wedi rboddi eu hunain yn aberth dros eu gwlad. G- obeitliiwn y ceir rhywbeth teilwng er cof ) arn danynt. ac y caiff y cyfranv/yr bender- fviiu beth fydd hwnw. Gellir anfon unrhyw swm i drysorydd y mudiad, sef, Mr. William Owen, Plas Weanydd, neu i'r Banc. Mao Capt. Eva.n Jones, Plas C'wmorthin, wedi cychwyn y mudiad yn rhagorol, trwy roddi op. All. BRISIO YR ARDAL.—Yn wyneb y trethiant uchel svdd ar yr ardal a r anghyf- iawnder mawr yn v trethiad mae yn bryd i'r Cynghorwyr symud ymlaen i wneud trethiad ar yr ardal ar ei phen ei hun, yn ol gwerth isel y He yn bresenol.
Family Notices
GENI PRIODI MARW GR.IEDIGAETHAU. IfiOBERTS.—Chwefror 14eg, priod Mr Thom- as Robeits (Lo%e), 102 Henllan Street, Dinbycht—ar fab. PRIODASAU. DAVIES-—PRjOiSSER.—C^hwefror 13eg, yn Nghapel Annibynwyr PaiJk Road, Liverpool, gall y iParch Vernon Lewis, William Her- bllrtA3, mab hynaf Mr Daniel Davies, Liver- a Mjas Annie Prosser, unig fercih y diweddar Mr Henry Prosser, Amlwch. ■MAJRWO LAETH A U. EVANS.—Chwefror 15fed, Elien, priod Mr John Enoch Eiv-ans, Church Street. Hell- Han, ger JJinbych. EVANS.—Chwefror 15fed, o ddeutu 62wai mlwydd oed, Mr Thomas Evans, Rose -Hill I Henllan ger D nbveh. MOR/RIS.—Yn 4*5 mlwydd oed, Mr Rhys 'Morris, 54 Clxapel Street, Porthmadog. OWEN.—Mr Edward Owen, mab Mr Wil- liara In Hanebil. Penmorfa., Porth- madog, yn 15 mlwydd oed. JONM.-You sydyn, Mrs Gwen Jones, High St., P-rhyndeudmeth. ? WILLIAMS.—Chw?fror 20, Mr Thomas Wil- liaans, 15 Bank Quay, C earn a r fon. W:IJLLI.AiMJS.-Yn N'.g.b.roeo:œ.waJl.t, Pte iEVan (Hugh WilHams, mab Mr a Mj? Williams, Bryn Chwilog, B?th?i. HUGH-US.—Chwefror 19, Mr Richard Hughen, 'Pool Hill, Caernarfon. MORlRIiS.— Chwofior 15, yn n'hy ei fab yng nghyfraith, Bridge St., Caernarfon, Mr David Morris, yn 88 mlwydd oed. BUGHEIS.—Chwefror 16, Mrs Margaret ( Hughes, priod Mr John Hughes (pr f arddwr yn Coed Helen, Caernarfon), yn 63 n?wydd oed. DAVIES.—Chwefror 19, Mr Samuel Davies. Wesley -St., Caernarfon, yn 89 mlwydd oed. PAR-P-Y.-Chwefror 13, Mr Hugh Daniel Parry, Ty Capel Wesleaid Saesneg, CastJe 1St., Caernarfon, yn 53 mlwydd oed. JONES.—Chwefmr 17, Mjv- Uane Jones, Tanybryn, Nant Peris, yn 74 mlwydd oed. | ROWLANDS.—Chweifror '18, Mr, Willie Rowlands, mab Mr a Mrs Thomas Row- lianids, Llainwen, Llanberis, yn 25 mlwydd oed. I WILLIAMS.—Mr William Penny (WilOiams, Frondeg, Llanberis; yn 74 mlwydd oe d ROORRI)S.-Mr John Roberts, iLlainwen Uoliaf, Llanberis yn 77 mlwydd oed. 'I KIN, OC)W LE;S.-ctrwdfror 18, Mr William Knawfes, Bryn Gro, Llanrug, yn 77 mlwydd oed. t, JO--N,M.khwdroi- 18. Mr Edwin Jones, Bryn Meairig, Peairhyndeudra;:th, yn 71 mlwyxkj oed. | WILLIAJMS.Chwefrar 19 Mrs Ann Wil- liams, 5 :Park Rd., Penrhyndeudraeth, yn "'? —— ?   M  
! M AR CHNADOEDT)
M AR CHNADOEDT) i DINBYGH, Chwe.rror 21 fowls, 0 5s i 6s 6c y iwpl; hwy aid, Os Oe y cwpl; wyau 6 a 0 am .1s; ymenyn ffres 2s i 0s 0c; ac ym- e,,nN-n ffres Bs Oc i Os 0c ac ymenyn hallt (tybiau bach, Os Oc i Os y pwys; biff, Is i 1 a 3o y pwys; myton o Is i Is 4c y pwys; pork « Is 2c ills 3c y pwys moch tewion, 9c i 9 £ c y IPWYS; iewnancod, 3s Oc y cwpl; gwlan Saesnig, Is 6c y pwys, gwlan Cymreig lIS i hiLle, iLLANXjHFNI, ddydd Iau. Chwefror [;2nd.. —Ymenyn ffres 2s y pwys; Wyau 6 am h; iMoch Bach 23s 6e i 31s 6c Moch Tew, 8c i 9c y pwys. HWLLHEILI..—Ddydd! (Merchier.—Ymenyn cyifamverthol Is 11c; aii-wei tuu 2s cigoedd, 10c i IN 60; wyau 114S y 120; perchyll, 27s i 34s; moch. tewion, O'c. CAERNARFON, Ddydd Sadwrn.—Ymenyn 2s Ie y pwys; wyau 5 i 6 am Is; ffowls 5s 6s i 7s y cwpl. MOCH. CAERNARFON, Ddydd Sadwrn.—Perch- yll o 26s i 336. FFET-RIAU. I IY rhai a g\nheli.r yr wythnos hon.) Mawrth 3. —Penygroes. 37.—'Llangollen, Caerwys.
I 50,000 O DYRCIIOD YN SIR…
I 50,000 O DYRCIIOD YN SIR GAEli NARFON. Beth ddaw o'r tir, yn wyneb y cynydd ar. uthrol yn y gtw?d hyn qdld yn gwnoey* d y fa.th dcKfrod a ch<)"Od- Y mae mter 0' aan- aethwyT wedi eu difa'n llwyr gyda "Moirat" —iy gwemwyn ddyfeisiwyd gan Mr Hugh Davies. Machynlleth, oni dlir cael gan holl ama.e.thwyr y Sir 1 w ddøfnvddio ar ddiwmod neillduol, diyweder, > laf o Ebrill. Y mae yn liawdd ei <Mefnyd,dio ac yn ddiogel yn oil y cyiarwyddiadan. yr Os ceil- oydweithrodiad bvdd gwell gol "-g ar v ¡ tir.
Advertising
Mae STJDD IACHAOL DAIL CARN YR EBOL GRIFFITH OWEN, CAERNARFON I'w gael mewn potel Is 2c., drwy'r pofet la óc yn cryfhan ac yn arfogi y Freet rtiag Anwyd. yn Y Siopaa Druggist.
[No title]
Y mac Brenin Groeg yn 47 mlwydd oed. Y moo Brnin GrOt.- yn 47 mJw;ydd oed. Yr oedd ei dad. y Brenin Sior. a fr&dMnKm- iwyd yu 1913, yn frawd i'r Frenhines Alex- andra. (mam ein Brenin).
Advertising
..u.110..omaa pd. I tar IV c iDdicate "tone." See &hat 70U1' car is with NORTH BRITISH    tyres, so that yottf friend* may know that yor. have the beat uutt Britain provide* by ALL, r,n The NORTH BRITISH 1;,UT>BE'.{, Co. Ltd., Ediikb- r -h iL^n don, & Rrarfo'ios. Argraffwyd (dros y Perchenogion ga.n Thomas Jones, a chyhoeddwyd ganddo yn Swyddfa'r "Genedl," New Harbour, Ca-rvon.