Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

16 erthygl ar y dudalen hon

--7 .' . 't 4?.. i -.Oi "..…

,-I "ATORA IS THE BEST OF…

[No title]

I DYDD LLUN.

I DYDD MA WRTH.

"  MEKGHSR. ' -C I ?'i

DYDD TAIU. -1

!

POBL A PHETHAU.I

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

POBL A PHETHAU. I TAMEIDIAU 0 GENINEN GWYL DEWI. j 0 holl rifynau'r "Geninen," gwell genyf fi Geninen Gwyl Dewi, canys yn honno cewch ysgrifau—dyddorol fel rheol—am Gymry ad- nabyddus a fu farw yn ddiweddar. Ac y mae popeth personol yn ddyddorol; hoffwch wy- bod yr hyn sydd gan ddyn i'w ddweyd am ei gyfaill a pha fath ddyn oedd rhyw wr enwog y clywsoch lawer am dano. Cewch gryn lawer o beth'felly yng Xgheninen Gwyl Dewi- bob blwyddyn, a threuliais fin nos ddifyr y dydd o'r blaen wrth droi dros ei dalenau. pyddorol iawn yw ysgrif "DäU Gyf ai, III, ar y diweddai- 'Dan Rhys, Caernarfon. Un o'r gwyr hynny a gymer ddyddordeb mawr mewn llenyddiaeth heb honni bod yn Ilenor ei hun oedd Mr. Rhys, ond bu, o 1874 hyd 1878 yn is-olygydd y "Gwadgarwr" a gy- hoeddid yn Aberdar, tra'r oedd Islwyn yn enw o olygydd. Nid llawer o raen fu ar or- uchwyliaeth y golygyddion pregethwrol yn byw ymhell o swyddfa'r papur, gydag ychyd- ig eithriadau, a disgynnai y rhan fwyaf o'r baich ar ysgwyddau'r is-olygydd: Ym- ddengys fod Dan iRhys yn gwneud popeth p;ycl,,t'r ",GrwladgarN%,r"' yn y diwedct and golygu'r golofn farddol. Dyma un o lythyrau Islwyn at Dan Rhys Anwyl Syr,—Diolch am yr awgrym oddi- wrth Derfel. Yr wyf yn mhell o fod wedi gwNla'n gryf.  Cofiwch fi at Mr. Lloyd a'i dulu, a dywedwch wrtho fy mod wedi bod yn agos i angeu—heb fod oddiym??'a rhyw naw neu ddeg o S?b.ptha.u, acW? fnd ?wr o'l???rodm?? ffiW: Y b,?i?h trym'sf'?af?n??? y leading* a?c!?a-???? "£'i:Wi-. 1ëU\U'I' at 'l'C l'rc.a II ''Te1''W' J u{I' UITeL wy?dd fy' mod yn methu d-,ti news- jp?ers ? ?da d?Dl?, ??8H?? ddefn- ?'?'Mian.' LA ??erwcH-?wi y.? Fe ?ydd hyn?y yn 1gafIÛládi tni dros enyd. anoddyfalu pwy yw'r Ddau Gyfaill a ysgrifenpdd yr ysgrif hon. Y mae un ohonynt, mi gredaf, tua Llundain, a'r llall heb fod ymhell iawn o Aberystwyth. Ysgrifenna tri wr ar Llywarch Reynolds, eyfreithiwr llengar o Ferthyr Tydfil, a mab i ,Na_R' Byfed, Yr hynota-f o'r dair ysgrif' ydyw eiddo Dr»^&n*?gryij j-Eyans. Y mae'n rhai¿mi.rYd llawer o ydyw In rha D-YOY lliif -ol T dra^ei^b i "dayagC suiebu M y gwna. Ys: #weiiiei,' ftbmweddeu. Ar wahan i hyn, y mae ei ysgrif yn un ddon- iol'^ (fetHeiia4wy. Dyma Mori am Llywarch Rejmolds. Dychwelai unwaith o ben y Wyddfa, wedi iaachjud haul, a chydag ef wr oedd braidd yn ofnus. Fel hyn yr edrych Dr. Gwenogryn Eyaps yr hanes:- .t, "Pan yn.croesi'r Saddle-back,' rhwng-yr ? afwel toedd yn chwythu a'r tywyllwch, yr oedd y ddau yn hollol ddistaw, ac nid heb bryder. Teimlei Reynolds hyn, a thyma I fe'n troi wyneb nol. 'I want to tell you,' 'ni,eddei, if anything happens to me, that my wills tied neatly by a black ribbon, is ^•"ili't^es'left bottom drawer of my safe.' Bu yr afeith hon bron ac achosi trybiIii obleg- id y chwerthin a gynhyrfodd." Ceil dwy ysgrif, y naill gan y Parch. D. JJvang, a'T llall gan Dewi Medi, ar Os- sian/'J^yled,- Pwyoedd Qssian Dyfed? Ni '.Yd<!wn'ineS' darllen yr ysgrif mai yr un vfedd "a^r/gwr a adnabyddid yri well fel v Ossian Davies. A barnu oddiwrth £ &^«f}^fnifft o'i -farddoniaeth a roddir yma, yn rhoddi'r lie blaenaf $Ît11p.\Îd. Nid oedd yn fardd da yr oedd, "1 tnae'n'vddiamheu, yn bregethwr mawr. Gweithiodd yn galed—yn rhy galed—mewn nawer cylch, a gwnaeth wasanaeth mawr. Ceir dwv ysgrif hefyd ar Granogwen, un fan Miss Ellen Hughes, a'r llall gan Maelona. Dyma !un o'r engreifftiau a rydd Maclona o arabedd Cranogwen. Yn y Frythones (a olygid ganddi^ gofynodd rhywun tra fYIl- hwyrol:—"Beth yw y rheswm fod merched sengi dros ganol oedran mor rwgnachlyd ac anodd eu boddhau ar bopeth?" A dyma ateb Cranogwen, oedd ei hun yn "sengI a thros ganol oedran Ai felly y maent? Clywed y byddem ni, flynyddoedd yn ol, eu bod yn hawdd iawn eu boddhau; ac, a barnu oddiwrth y cymheirio a wna rhai ohonynt, gellid meddwl mai felly yn sicr y maent." Eithaf ergyd. Mentra Maelona ofyn y cwestiwn a hoflki Cranogwen fod wedi cymervd gwr?" Braidd nad ydym yn meddwl y gallasai peth felly fod wedi dyfod ar draws ei meddwl. Ond hwyrach ei bod fel Frances Power Cobbe, hen ferch lengar arall. Dywed hi yn ei rhag- madrodd i'w hunan-gofiant, iddi ysgrifenna r llyfr i drHmros :1 dcledwydd y gallai merch fod na chafodd yr un dvn erioed ran yn ei bywyd ac na ddanghosodd yr un dyn erioed awydd cymeryd rhan ynddo. Y mae'n rhaid gadael y rhifyn ar hyn, et fod ynddo lawer o bethau difvr ereill, megis ysgrif Syr Vincent Evans ar William Jones, eiddo Dolafon ar Cadwkladr Roberts, q-risiau, a phethan o'r fath. Yn ei ysgrif ar vr arlunydd, Ap Caledfryn, deagnnarAthro Joseph Jones gymeriad annibynol a lied hyn- od,-gwr a gafodd, y mae'n amiwg. lawer o dvmheredd ei dad. Fel arfer, y mae yn y rhifyn In o ddarnau barddonol, a u troilyngdod yn amrywio eryn lawer. Hynny yw, y mae rhai yn teilyngu canmoliaeth a rhai ereill yn teilyngu rhywbeth pur wahanol.

[No title]

Advertising

-I CAERNARFON I

GWYRFAI I (

PWLLHELI.

SEFYLLFA'R TlIW ELJ.

Advertising