Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
16 erthygl ar y dudalen hon
AT EIN GOHEBWYR. <
AT EIN GOHEBWYR. Aufoner erbyn BOREU SALWRN y fan bellaf Pob arcbebion a tb;iliada(i ani Y r UDGORN i'w hanfon i'r GORUCHWYLIWR, 74, High Street, t* w 11 Li el i Pob gohebiaeth i'w i yfeirio— YB UDGORN OFFICE, PWLLHELI. Bydd yn dda genyaj dder>>yn roheh- J iaetbau oddiwrtb oht-bwyr ar fatei iozi lien! 1 o ddyddordeb cyboedduB.
NODION A HANESION. 1
NODION A HANESION. Hunanladdiad yn Rhuthir>. Yr wythnos ddiweddaf, canfuwyd Sarah Jane Ellis, Llandwrog-, Rhuthiu, wedi ymgrogi yn y ty. Dyuedid yn y trengholiad y bu yn wael ei hechyd ac y tybid i hyny effeithio ar ei meddw 1. # Tan yn Rhosneigr. Turodd tan allan mewn adeilad yn perthyn i'r Cay'ey Arms l-Iotel, Rhos- neigr, nos Sadwrn, ac onibae i dan- ddiffoddwyr Bau Colwyn ddod yno mewn pryd gallasai fod yr hotel wedi mynd ar dAn a'r bythynod sy'n gysyll- tiol a'r adeilad. Llwyddwyd i ddiffodd y fflamau ar ol dwy awr o ymdrech gated. Geneth Ieuanc yn Ymgrogi. Yn New Ferry y dydd o'r blaen cafwyd geneth ieuanc o forwyn wedi ymgrogi mewn llofft. Nid oedd ond dwy ar hugain oed Collwyd hi o'r lie gan ei meistr yn sydyn un diwrnod, a methwvd a'i chanfod er chwilio am dani. Ond ymhen deuddydd, pan aeth y meistr i lofft yn y buattli, catodd hi yno'n hongian yn farw. Dywedai'r meddyg ei bod wedi marw er's deu- ddydd. Hen Wr AnfTorlunus. Canfu hen wr yn agos i Lundain mewn newyddiadur fod perthynas iddo wedi marw yn werth Haver iawn o arian, a chan nad oedd herthynas arall i'r ymadawedig yn fyw cychwynodd yr hen wr am Lundain i hawlio'r eiddo. Gan nad oedd ganddo a' ian i da)u'r tren, rhaid oedd iddo gerdded, a chym- erwyd ef yn wael ar y ffordd ac aed ag et i'r tlety, a dywedir nad oes objith y daw allan oddiyno'n fyw. Rhodd at Sefydliad Llanystum- dwy. Y mae Mr. Lloyd George wedi der- byn rhodd o .^an' bunt gan rywun an- hysbys tuag at y sefydliad a roes, i bentref Llanystumdwy, y rhodd i'w defnyddtoynyfforddy tybia'rCang-t hellor yn oreu. Mae Mr. Lloyd George wedi gofyn i'r pwyllgor am awgrymiadau ynglyn a'r modd goreu i ddetnyddio'r arian. Bydd iddo hefyd lywyddu mewn cyngerdd a gynhelir yn fuan yn y sefydliad Cael CorfT mewn Gwaith Plwm. Rhywbryd yn mis Ebrill aeth Thomas Hayes, Cefn Bychan, ger y YVyddgrug, j ar goll, a buwyd am wythnosau yn chwilio am dano. Yr wythnos ddi- weddaf, deuwyd o hyd i'w gorff mewn hen waith plwm ger Pant y Buarth. Ychydig cyn ei golli bu Hayes yn wael ei iechyd, a her; ir idJo o g,iiil),.iiad golli ei gof a chrwydro at y g-waith plwm a syrthio iddo. Nid oedd modd adwaen y corff oddigerth oddiwrth y dillad oedd am dano. I Dewis Mynd i Garchar. Yn Mangor. yr wvthnos ddiweddaf, cyhuddid William Davies (Wil Pen- traeth) o dresmasu ar dir Arglwydd Peri,liyn mewn ymchwil a n helwrineth. Hy>byswyd ei fod wedi ei euo-f.irnu dros dri ugnio o weithiau yn flaenorol. Pan ddedfrydwvd et i dalu 2os. a'r costau, gofynodd Davies faint o gar- rhar a gai os n. thalai. Dywedwvd mai pythefni's i:yJ 1 llafur caled, a cherddodd Davies yn dawel -,ydir heddgeidwad i'r gell. Crwydryn Twyllodrus. Gwelid dyn parchus, a'r hwn oedd ddall i bob ymddanghosiad yn .eryll ar gornel yr heol yn Exeter bob dydd, ac ar bob math o dywydd, er's tua dwy flynedd. Yr oedd yr ohvg arno mor I drist fel y trugarhai y bobl wrtho ac y thoddid iddo lawer cardod Gwisgai ysbectol dywyll, ac yr oedd ce dyn ar ei frest a'r gair "dall" yn argraffedig 1 arno. Ond yn ddiweddar caed nad oedd ei ymddangosiad ond twyll A ferai y dyn fynd i gyfarfod cenhadol. a thywysid et yno g4n wra g garedig. Y dydd o'r blaen yn y cwrdd cenhadol cododd y dyn ar ei draed, tynodd yr ysbectol, a dywedodd ei fod wedi twyllo'r c\hoedd am dros dduy flynedd. Yr oedd yn gal'u gweied cystnl ag un- dyn, nic-ddai. Rhoes ei ysbectol yn an 1 heg i'r pregethwr, ac aeth gydag ef at y prif gwnstabl gan ddisgwyl cael ei erlyn am ei d \)', ond nid oes gyhcsdd- iad wedi ei ddwyn yn ei erbyn hyd yn hyn. Marw dan y Chloroform. I Bu farw iltic-li Worthington Powell, bachgen tair ar udeg oed i'r Parch. E. Worthington Powell, ficer Chirk, pan o dan y chloroform yn Ysbyty Gwrecsam ddydd Gwener diweddaf. Mis o Garcbar am Ddimai. Yr w?thnos ddiweddaf yn Nghaer ca?odd dynes o'r enw Mary Ellen Mons-I f?' d, Caer, ei dirwyo i 20S. a'r c0st11, neu fis o garchar, am ladrata newydd- iadur dimai o'r llyfrgell gyhoeddus. Lladrad Beiddgar. Aeth lladron i mewn i breswyl Mrs. Prittie, yn Paddinzton, Llundain, a lladratasant oddiyno emau a thlysau gwerth dwy fit o bunan. Bernir i'r lladron fynd i dy gwag y drws nesaf, a dringo o'r ffenestr i ystatell Mrs Prittie. Damwain Mewn Ghwarel. Pan oedd dau chwarelwr yn parctoi ar gyfer tanio t,, It yn y graig yn Chwaret Stiriinghill ddydd Sadwrn, aeth yr ergyd alia-i a chafodd y ddau ddyn eu chwythu i tynu, a chawsant eu neweidio'n dditiifol wrth ddisgyn i lawr. Yr oedd y pylor hefyd wedi eu llosgi'n erwin. Cwympo tros Gan' Troedfedd. Syrthiodd bachgen pymtheng oed, mab Mr Evan Roberts, High Street, Blaenau Ffestiniog, oddiar y Garreg Ddu, brydnawn Mercher diweddaf, a rholiodd i lawr ddyfnder o gan' troed- fedd a haner. Codwyd ef i fyny yn anymwybodol, wedi ei archolli'n ddif- rifot yn ei ben, ac y mae mewn cyflwr peryglus. A Rhedeg yn erbyn Modur. Brydnawn dydd lau diweddaf rhed- odd bachgen bach chwe' mlwydd oed yn y Bermo yn erbyn modur a elai drwy'r dref. Yn ffodus nid oedd y modur yn mynd yn gyflym a stopiwyd et ar unwaith, ond cafodd y plentyn 1 bach ei anafu'n ddifrifol iawn Yr oedd yn anymwybodol pan y codwyd ef i tyny. Bacbgen yn r.ael ei Ladd ar y RheiilFordd. Aeth dau fachgen i chwarae ar linell y rheilffordd yn Tanyfron, ger Gwrec- sam, y d)dd o'r blaen, ac aeth un o honynt, o'r enw John Hugh Dowell, i hongian gerfydd un o'r tryciau glo pan oeddynt yn cael eu symud ar y llinell. Pan oedd y tren yn symud cafodd Dowell ei wasgu rhwng y buffers a llethwyd ef i farwo;aeth. ( Damwain ErchyJl gyda Modur. Digwyddodd damwain erchyll i niter o todurwyr yn Chadwick ddydd Sadwrn diweddaf. Pan yn mynd heibio cornel beryglus llithrodd y modur yr oeddynt a throes ar ei ochr gan eu taflu allan. Cafodd Mr. George Totman, perchen y cerbyd, ei ladd mewn amrantiad, a bu farw un arall ymhen ychydig funudau. Cafodd dau arall hefyd eu hanafu'n ddlfrifol iawn, ond diangodd y purr.ed heb fawr niweidiau. + Cymro Twym-Galon. Yn Mwrdd Gwarcheid-Aaid Caernar- fon ddydd Sadwrn cynygiodd y Parch R. W. Jones eu bod yn pasio pleidlais o gydymdeimlad a Mr. Lloyd George yn wyneb yr ymosodiadau wnaed arno yn ddiweddar, a'u bod yn llawenhau ei fod wedi dod allan o'r ymchwiliad a'i anrhydedd heb ei ddifwyno.-Gwrth- wynebai Mr. Humphreys, goruchwyliwr yn Chwarel Diutruig, i wleidyddiaeth gael ei ddwyn i weithrediadau y Bwrdd. —Y Parch. R. W. Jones: Nid mater gwleidyddol ydyw. Mae arnaf eisieu tegwch a chyfiawnder i bob dyn. Mae rhai dynion yn cyfarth bounydd ac yn chwitio am feiau. Cynygiai y pender- tyniad. nid am fod Mr. Lloyd George yn Rhyddfrydwr, ond am ei fed yn Gymro, ac am ei rod wedi gwneud cymaint dros Gymru —Mabwysiadwyd y penderfyniad. Cyhuddo o Foddi Plentyn Yn-South Shields y dydd o'r blaen cafodd dynes sengl o'r enw Mary Mad- dison ei chyhuddo o fod wedi llofruddio baban un mis ar bynitheg oed drwy ei toddi mewn twb. Yn 01 fel y dyvved- wyd yr oedd rhieni y baban wedi mynd allan o'r ty i weithio ac wedi rhoi gJfal eu plentyn i Maduison. Pan ddaeth- ant gartref gyda'r nos, yr oedd Maddis- on wedi mynd, a gwelwyd corff y baban mewn twb. Daliwyd y ddynes yn New- castle a honir -ei bod wedi addef iddi foddi'r baban. "Nid oedd y lie vn addas i fyw ynddo," meddai. Yr oedd y ty yn fudr a rhoddais y baban al'ar. o'r drwbl. Ni chafodd ddim poen. Gwyddwn yn ia\\ n y byddai raid imi ddioddef am yr hyn a wnes, ond bydd iddo ddysgu dynion i fod yn fwy gwedd- ..is N'n ol fel y dywedai tyst arall, yr oedd Maddison yn c shau plant, ac yr oedd wedi dweyd am y plentyn oedd yn y ty lie yr arhos"i y buasai yn eu boddi oil ne byddai yno gyda hwy am b!the:: I 110-, Cafodd ei thraddodi i sefyll ei ph f. --0 Enwau yr ymgeisw yr ar y Gerddor- iaeth a'r Adroddiadau ar gyfer Eistedd- fod Gadeiriol Pwllheli i fod yn Haw yr Ysgiifenydd erbyn dydd lau nesaf. y 24ai u cyfisol.
Lladrata Gwddf-dorchI Gwerth…
Lladrata Gwddf-dorch I Gwerth 150,000p. io,ooop. O VVOBR AM El CHAEL Y mae gvvobr o ddeng mil o bunau yn cael ei, chynyg- i rywun a rydd hys- bysrwydd ynghylch y sawl a ladrataodd wddf-dorch werth ISO,OOOp, a antonid o Paris i Lundain. Eiddo i Mr. Mayer, masnachwr o Hatton Garden, Llundain, oedd yr wddf-dorch, ac yr oedd y fwyaf gwerth- fawr yn y byd. Cafodd ei hanfon drwy'r post o Paris, wedi ei chofrestru a'i selio, ac wedi ei chyfeirio i Mr. Max Mayer, 88, Hatton Garden, Llundain. Pan ddaeth y parsel i Mr. Mayer nid oedd yr un o'r seliau oedd ar y papur wedi ei thori, ond pan agorwyd ef nid oedd ynddo ond darnau o siwgwr. Mae y peth wedi ei roi yn Ilaw cudd- swyddogion Scotland Yard, ac y mae yn ddir^elwch mawr sut y llwyddwyd i ladrata'r wddf-dorch ar ei thaith drwy'r post, ond bernir y cafodd ei lladrata ar y Cyfandir cyn i'r parsel dd'od i ddwylo'r awdurdodau yn Lloegr. Mae'r ffaith tod y siwgwr o wneuthuriad Pfennig yn myn'd ymhell i brofi hyny. Yr oedc! wedi ei hyswirio i 135,00(JP- Yr oedd yr wddf-dorch hon, meddir, yn'ddios yr harddaf a'r mwyaf gwerth- fawr yn y byd pob un o'r perlau oedd ynddi yn berffaith. Nid oedd fawr neb, ag eithro'r gemwyr mwyaf enwog, yn gwybod am dani ond iddynt hwy yr oedd yn hysbys duigon.
Ariandy ar Dan yn Aberystwyth.I
Ariandy ar Dan yn Aber- ystwyth. Pan oedd Maer Aberystwyth, Capt. G. F. Roberts, yn pasio ariandy y National & Provincial yno brydnawn Sadwrn canfu fod y lie yn dechreu myn'd ar dan, ac aeth ar unwaith i roi hysbysrwydd i'r orsaf hecldgeiclwadol. Cyrchwyd y tân-ddiffoddwyr yno ar unwaith. Canfuwyd mai yn y seler yr oedd y tan, ac mai y nwy oedd yn rhedeg allan o un o'r pibellau ac yn fflamio. Nis llwyddwyd i ddiffodd y tan cyn i gryn niwed gael ei wneud ar y He. Bernir y dechreuwyd y tan trwy i wifren drydan oleuo a thoddi y bibell owy. --0-
.Dirwyo Modurwyr am Oryru
Dirwyo Modurwyr am Oryru I Bu modurwyr o flaen ynadon Caer- narfon ddydd Sad" rn diweddaf dra- chefn ar gyhuddiad o oryru drwy ben- tref Poith Dinorwig. Cafodd Charles II. Spencer, Wallesey, ei ddirwyo i 20S. a'r costau ab?enoideb y cyhudd- edig o'r llys oedd yn peri fod y ddirwy mor drom. Gollyngwyd J Howell Grey, Burnley, yn rhydd ar daliad y costau; dirwn kvyd Kenneth Laughlin, Stretford, i 5s a'r costau, a gollyng- wyd Karl August Eugeibrecht, Man- Chester, yn rhydd ar daliad y costau. --0-
! Digwyddiad Trist yn South-I…
Digwyddiad Trist yn South- port. N os Sll bu foddi tri dyn adnabyddus iawn o Southpoit Eu henvvau oedd Mri William G. White, G. Grundy, a J. H. Hargreaves. Yr oedd y tri, ynghyd ag un arall o'r enw Mr Newton, wedi myned allan i fordwyo mewn pleserfad yn y pryd- nawn, Yr oedd yr hin yn hyfryd, ond hraidd y 11 wyntog, a phan yr oeddynt rhwng Southport Pier a Lylharn Pier tarattvd y cwch gan awel drom nes y dymchwelodd. Gv\elwvd fod y eweh wedi troi gan un Mr Piatt, trwy gymorth yspiein- ddrych. ac awth ar unwaith i holi a wyddai rhywun rywbeth ynghylch y eweh. Hysbyswyd et nad oedd neb yn gwybod fod dim wedi digwydd. Edrychodd Mr Platt drwy'r yspiein- j ddrych drachefn, a dywedodd ei fod yn sicr braidd fod thyw drychineb wedi cymeryd lie. Aeth cwmni o bobl ar draws y t) wod i'r fan y gwelwyd y cwch ar unwaith, ac yno ar y traeth cafwyd cyrff y tri. Codwyd Mr New- ton i lyny gan gwch o Lylham. a 1
Marw'r Parch. Griffith Ellis,I…
Marw'r Parch. Griffith Ellis, M.A Bootle. Vr wythnos ddiweddaf, yn 68 mlwydd j oed, bu f.uw'r I'arch Griffith Ellis, M A., Bootle Bu yn weinidog at eglvvys Stanley Road, (M.C.), Bootle, am yn agos i ddeugain mlynedd. Yr oedd yn ysgolhaig diwinyddol gwych, ac yn bregethwr nodedig o boblogaidd rai blynydclau yn ol, ond yr oedd ei iechyd wedi tori Mawr er's blynyddau bellach. Chwarelwr o Aberllefeni oedd ei cfad, a chafodd ei gyflwyno i'r weini- dogaeth yn ieuanc iawn. Aeth i Ryd- ychen yn 1871, ac yr oedd Mr Asquith yn gyd-efrydydd ag ef yn Ngholeg Balliol.
Mr Ellis Davies, A.S , i gaell…
Mr Ellis Davies, A.S i gaell ei Wrthwynebu. Y mae Cymdeithas Geidwadol De Caernarfon wedi pende fyou dod ag ymgeisydd allan i wrti. yiebu Mr Ell s W. Davies, A.S, yn j etholiad cyfF- redinol nesaf. Cyfarfu pwyllgor gweith- iol y CJymdeithas yn Mhwliheli yr wyth- nos ddiweddaf, ac enwyd amryw wyr a dybid fuasai yn debyg o sefyll. Pas- iwyd i ymweled a cteu ohonynt cyn dewis yn derfynol. -0-- Y mae Robert Davies, efrydydd yn Ngholeg St. Dewi, Lianbedr, wedi llwyddo i enill ysgoloriaeth werth can' punt y flwyddyn yn Ngholeg yr Iesu, Rhydychen. Mab i chwa! elwr o Lan- ddulas yw Mr Robett Davies.
Suffragettes yn Twyllo'r Heddgeidwaid.I
Suffragettes yn Twyllo'r Heddgeidwaid. Chwareuodd y Suffragettes dricdoniol a'r heddgeklw;iJ yn hwyr nos Sadwrn diweddaf, yu Lttle Smith Street, Llun- dain, lie y trig Mrs Pankhurst. Y mae ty Mrs Pankhurst yn cael ei wylio ddydd a nos er's tros wythnos gan yr heddlu. Nos Sadwrn diweddaf daeth ceibyd taxi at ddrws y ty, ac aeth dwy ddynes allan o'r cerbyd ac aethant i fewn i'r ty. Ar yr ur pryd daeth llawer o Suffragettes i'r lie ac amryw ddyuion gyda hwy. Ymhen ychydig daeth y ddwy ddynes allan o'r ty, a rhyngynt ddynes oedranus tebyg i Mrs Pank- hurst, a gorchudd am ei hwyneb. Aeth y cudd-heddweis am y tair dynes ond cilgwthiwyd hwy gan y dorf, a bu yno dipyn o helynt. Yn y cyffro llwyddodd y tair dynes i fyn'd i'r cerbyd arosai wtth y drws, ond gallodd yr heddweis Ineidio i mewn ar eu holau. Gan fod yr heol yn dywell nid oedd modd gwneud allan pwy oedd yn y cerbyd, ond wedi myned i le mwy goleu stop- iwyd y cerbyd gan yr heddgeidwaid, ac yn y goleu canfuasant nad Mrs Pank- hurst oedd y ddynes, ond ei bod yn hollol ddieithr iddynt. Aeth yr hedd- geidwaid allan o'r cerbyd ar unwaith pan welsant eu bod wedi eu 'gwneud.' —Barnent fod Mrs Pankhurst wedi dianc o'r ty yn y cyfamser. --0--
Gwyl Gerddorol Harlech. I
Gwyl Gerddorol Harlech. I Cynhaliwyd cyfarfod lluosog o hyr- wyddwyt Gwyl Gerddorol Harlech yn Harlech ddydd Sadwrn, o dan lywydd- iaeth Dr Prys Williams. Pasiwyd yn untrydol i gynal yr wyl y flwyddyn nesaf eto, ac awgrymwyd Gorffenaf yr 2il fel dyddiad priodol. Y mae dau ar bymtheg o gorau yn barod wedi aatgan eu dymuniad am gael cymeryd rhan yn yr wyJ. Pasiwyd perfformio y rhan gyntaf o'r oratorio 11 St. Paul (Men- delssohn). --0--
Boddi yn Ngwydd ei Deulu.1
Boddi yn Ngwydd ei Deulu.1 Bu digwyddiad adfydus iawn yn Dunoon yr wythnos ddiweddaf. Aeth dyn o'r enw Calderwood gydst chyfaill iddo i fordwyo mewn cwch bychan, a phan yr oedd un o honynt yn sefyll ar ei draed i dynu ei got oddiam dano, troes y eweh nes yr oedd y ddau ddyn yn y dwr. Aeth cychod eraill yno i'w cynorthwyo, ond yr oedd Calderwood wedi suddo cyn i'r un c?ch gyraedd ato. Codwyd y Hall o'r dwr yn ,In) 111-/1 wybodol, ond daeth ato'i hun yn union. Yr oedd teuluoedd y dynion yn edrych ar y digwyddiad alaethus. Wedi mynd i Dunoon i dreulio diwrnod o wyl yr oeddynt.
Ai Damwain Ynte Beth?I
Ai Damwain Ynte Beth? I Yn Nghroesoswallt, ddydd Sadwrn,- cynhaliwyd trengholiad i achos mar- wolaeth Francis O'Hare, dwy ar bym- theg oed, a gaed yn hongian yn seler y ty y noson flaenorol. Dywedai Dr. O'Connor y credai ef mai damwain oedd y digwyddiad, ac mai treio cael allan yr oedd O'Hare sut yr oedd un yn teimlo wrth gael ei grogi. Yr oedd wedi rhoi brethyn am ei wddf yn ofalus o dan y rhaff, ac tiici oedd unrhyw ol ar ei wddf. Yr oedd ei draed ar lawr, a'i liniau yn blygedig, fel yr oedd yn am- lwg ei fod wedi marw ar amrantiad neu buasai wedi llwyddo i achub ei hun. Yr oedd yn grogiad ceifyddydot fel ag a wneid yn y carchar. Yr oedd y meddyg yn credu yn onest mai chwarae yr oedd v bachgen. Dywedai chwaer y trancedig fod ei brawd bob amser yn hynod o siriol, ond ei fod yn hoff o anturiaeth, a pho fwyaf y perygl mai goreu oil ganddo ydoedd. Pasiwyd rheiihfarn o farwolaeth ddamweiniol.
Y Suffragettes yn Birming-I…
Y Suffragettes yn Birming-I ham. Rhoes y buttragettes dan yn y boc- sus llythyrau mewn amryw ranau o Birmingham ddydd Sadwrn, a llosgodd un llythyr-gludydd ei ddwylo'n ddifrifol wrth geisio arbed y llythyrau Ddydd Sul rhoed ty mawr, yno ar dan, a din- ystriwyd ef bron. Hyd o fewn tair w) thnos yn ol defnyddid y ty fel sefydliad ar gyfer plant amddifaid, ac yr oedd yn awr dan adgyweiriad. Yn ymyl y ty caed newyddiadur y Suffrag- ettes, a rhwng ei ddalenau bostcards i Mr. Asquith a Mr. McKenna.
Haint ar Bytatws. ;
Haint ar Bytatws. Oherwydd fod haint wedi tori allan ar bytatws yn Lancashire y mae Bwrdd Amaethyddiaeth a'r Pysgotfeydd yn dymuno hysbysu tyfwyr pytatws, pe bae i haint dori allan ar eu cnydau, fod yn angenrheidiol hysbysu hyny i'r hedd- geidwaid, neu i swyddogion eraill wedi eu penodi i'r amcan gan awdurdodau lleol, ac fod pob un yn agored i ddirwy os na rydd yr hysbysrwydd gofynol. Ceir pampbledyn yn desgrifio'r haint a'r modd i ymwneyd ag ef, oddiwrth Fwrdd Amaethyddiaeth a'r Pysgotfeydd. 4, Whitehall Place, Llundain, am ddim drwy'r post. Ni raid rhoi stamp ar y llythyr wrth anfon am y pamphledyn. --0
Gwallgofdy Dinbych 3inI Llawn.
Gwallgofdy Dinbych 3in I Llawn. Y mae'n amlwg fod gwallgofrwydd yn mynd ar gynydd yn Ngogledd Cymru. Y mae Gwallgofdy Dinbych yn llawn. Mae yno fil o wallgofiaid ar hyn o'bryd, ac yn yr adeg gyferbyniol y flwyddyn ddiweddat y nifer oedd 978. Ni bu yno erioed gymaint ag y sydd ar hyn o bryd, ac y mae'r awdurdodau mewn penbleth o barthed i fychander y lie i'w cynwys.
Advertising
THE MUTUAL LIFE INSURANCE CO., OF NEW YORK. HANES DYDDOROL Y CWMNI AM 1912.  es, R i ieo.%x,r C)iiiiei g y Cwnin i DeaHwH fed ein cyd-drefwr Mr D. E. Davies. RbeuJwr Cym¡eig y Cwmni cyfoeth?g uchod, wedi anfon allan i'r cynrychiolwyr nodyn dyddorol ar sail hysbysrwydd a dderbyniodd o'r Brit Swyddfa, yn dangos derbyniadau a thal- iadau y Cwmni am bob e;llliad,-pob munyd,-pob dydd,-pob wythnos,—pob mis,—ac ar hyd y flwydd), n an ddangos hefyd fel yr oedd yr hyn dalwyd i'r aelod.au yn fwy na'r hyn dderbyniwyd oddiwrthynt. Wele y ffigyrau :— 302 o ddyddiau gwaith yn ystod y flwyddyn, o 8 awr y dydd. Taliadau i'r aelodau yn Symiati drilvvyd gan Symiau dulwyd i'r fwy na'r derbyniadau yr aelodau. belodau. oddiwrthynt. S. c. S. c. :6 s. c. Bob eiliad 172 1 9 o o 1 10 munyd 81 II o 87 2 o 5 n o » awr ••• 41893 6 8 5,228 5 0 1 334 J8 4 >» dydd 39,146 14 0 41.825 19 7 2,679 5 7 wythnos 227,351 17 10 242966 11 6 15,614 13 8 niis 985,196 10 6 1,052,620 8 8 1,67,423 18 21 Ur iaf lonawr hyd 3lain Rhagfyr 11,822,298 6 8 12,631,445 4 2 809,146 17 6 ————————— L Er y llwyddiant anghydmarol a ddengys y ffigyrau uchod ar hyd y flvvyddyr, yr oedd y Trysorfeydd (Fuitds) ar y dydd olaf o'r flwyddyn wedi cynyddu yn aos i Ddwy a Haner o Filiynau o Bunnau er 1911, ac yn sefyll ar derfyn y flwyddyn at y swm enfawr o 2121,417,540 13s. 00. Deallwn mai y ntieswin am y llwyddiant mawr hwn yw fod y marwolaethau yn is na'r hyn 3^bi^-fydd- ent, fad y costau yn llai,—a'r llogau yn Ilawer uwch. Tri pheth pwysig a hanfodol i lwyddiant pob Cwmni Yswiriol yw y rhai hyn. Diau y bydd y ffigyrau uchod yn achosi boddhad mawr i aelodau y Mutual Life yn mhob man. IM—CT—MMBQ—B—J 111T T1 ■ BBMW——B—^ A DDARFU I GHWI AMEU EICH ARENAU ? r-» IT r | (fi j-j—aAn's  ,0-' A ydych yn bruddglwyfus, yn gyffroust neu yn :a;;wed Ç' -ï' ,I neu yn blino yn 'J IZ>- wedi rhedeg i lawr, neu i yn gymalystog (rheumatic)? Effeithia Blinder yn ¡ør'r r r 'v,],i x ii oil,iii?-rtli vr an- I liwvlder liwn nad amliouas.'int erioed eu harenau (4;1*;it?,I,). :ie (?to vr arenan ydyw yr oryanau inxvyaf tel»v^ol i waelu, obli ?;)i)ddytit hwy v mae y i;waitU mwyar ïw wnc\ Dydd n nos. o'n ^oncdipacth hyd ddiwedd ei:i iivwyil.-iH. niacnt ar waiih yn gwalmnu v IIei>\v {'nine) oddiwrth y jjjwacd, ae yn liidlo allan y gwc.jnvynau sydd yn achosi y fath fill li ii i,*r rliii liyzi Poen yn y cefn, poenau,.vn yr ystlysau a'r llw.\ prydiau ])cnsvfrdanol, afreoleidd-dra troet'iol (urinary «'/c//?.'?; <<'<'), ANHWYT.DKK I'?Hf?Kyor. ?/<7?er<«:M.?), ?'??? care?, anhuuedd (xlcrlplcssHest), crvd cymmaiau, Hwynw.st ?M?)???), chwyddindau dyfroJ, dyfrntwyf (ihopst/). calon afrcolmùd, :mnhrefll- au jmlOl, a Bright'* (Unease. Mac bUtidcr arenol yn citeithio yn wahanol ar bob!, ond os ydych yn dioddef oddiwrth un o'r argoelion uchod, gellwch sicrhaufod geavch afiechyd yu yr arenau. Maent yn syrthio Ó, 01 gyda'u gwaith, ac yn analluog i gadw o'ch corph y surni dyfrol a'r gwenAvynau arcnol gydd yn dechreu cymaint o afiechydon. Mae gwaith yr arenau mor fawr ac mor ddiorpbwya T' DOBn Z. 1 p?!OY-V    fel, pan unwaith y gwaelant, nis gallant byth wellhau hcb gynorthwy. Cynorthwy neillduol vr nrenau ydyw PKLENI ARENAU CKFMIOK.V DOAN (Doan x Backache Kidney Pills); gwnelir hwynt o w reiddian pur a llysiau a iachant ac a adfj-wiaut yr arenau mewn ffordd naturiol. Gwellnant bob math o anhwylaer yn yr arenau ac yn y bledren crvfhant v cefn, a iach&nt boenau yn yr ysthsau a'r llwynau, cywirant annlireinau trccthol (urinary disorders), a'r gmfd; hwy n'ch aniddi ffynant rhag balliant gMaed, rlIH Ulnnieg (injlammalion) yn y blrdrclI, ura-mia, dfrglwyf, trwythlif (dia- vcti's), a Bright's disease. Nid oes ganddynt unrhyw iveithrediad ar y coluddion. Un adeg tybid niae annhrefnai: troethol yu unig a ellid eu priodoli i'r arenau, ond mae gwyddoniaeth ddiweddar yn profi fed y rhan fwyaf o afiech- ydon yn cael eu decbrcuad yn yr organau pwy,stir hyn. Felly, os ydych yn wael, ni warth b: t'l a fcddyliwch yw y mater, dech- reuweh ar unwaith gyda PJIKLKNI ARENAU CKFNUOEN DOAN (Doan's Varhiche Kidney Pills), a chei"iwch gael ei( to nrenau yn iach, yna hwythnu a ddygant yD ol i iechyd yr holl organau ereill. Nid drwy yr un ffordd arall y'ch liadferir. YR UNIG FLWCH DiDWYLL. (;an holl ft'eryllwyr ac yn y *»'<■* •ln» '2/9 y blweh 6 blwch D> neu yn rhydd drwy v port yn syth oddiwrth v FOSTKIS 4. Wells Street, Oxluid S,,reef, [.ondon, W. Recreation Grouncia, BANK HOLIDAY. ANNUAL AMATEUR SPORTS AND CYCLE RACES: FIRST EVENT, 2-30. ADMISSION, 6d. ENTRY FORMS APPLY FHED. E. YOUNG, Estate Offices.