Yr Udgorn

PWLLHELI. OYBOfcDDIADAU SABBOTHOL—Medi 21. Penl&n (A), am 10 a 6, Parch J. Rhydd-rch, Gweinidog. Cape! Seisnig (A.) Cardiff Road, am 11 a 6-30. Parch Penmount (M.C.), am 10 a 6, Parch Morris Thomas, Penmrrfa. Salem (M.C.), am 10 a 6, Parch J. Pulebton Jonps, M.A., Penmount. Capel Seisnis (M. C.) Ala Road am 11 a 6-30. J. Hughes, B.A. B.D. Taberuacl (P.). am 10 a 6, Parch ——— Seion (W.) am 10, Mr John Will ams, Rhiw; am 6, Parch W. P. Roberts, Old Colvvyn. Hen Gapel y Bedvddwyr North Street, am 2. YagoI. Yegol Genbadol (M.C.). Sand Street, am 10 a 6, Parch D. W. Roberts, Cardiff Road; am 2, Ysgol. Vagol Genhadol North Street (A.), am 10 a 6 Cyfarfod Gweddi; am 2, Ysgol. outh Beach (M.C.) am 2 a 6, Parch Evan Jones, Caernarfon. Tarsis (M.C), am 10, Parch Evan Jores, Caernarfon. St. Pedr, 9-30 a 6 (Cynra^g), 11 a 6 (Seisnig) Parch. J. Edwards, B. A., Ficer, a'r Part h. T. Woodings, B.A., Curad. Cenhadaeth Lydewi^ Notth Street, R G am 10-30, Offeren Sanctaidd, am 2, Yagol am 6-30 Pregetb Gymraeg gan y Parch P. Merour, benedicuwn. LLVVYDDIANUS —Dydd Gwener di-, weddaf enillodd Mr. W. H. Davies, 7, Mount Terrace, ddwy wobr yn Arddangosfa y Bala gyda'i ddofednod. Hefyd enillodd Mr. John Rowlands, Maes Apiaries, wobr gyda n.el yn Ffair Fel Conwy ddydd Sadwrn. BUDD-GYNGERDD YMADAWOL.—Nos Fawrth diweddaf cynhaliwyd Budd- Gyngerdd Ymadawol i "Littiejohnnie" o'r South Beach Pierrots. Cymerwvd | rhan ynddo gan y Bijou Orchestra, y South Beach Pierrots, Ap Harri, Mr. H. Tryfan Hughes, ac eraill. Caed cyngerdd rhagorol, a chynulliad da. Gwnaed elw o 2jp. V LLWYDDIANT.-Bydd yn dda gan bawb ddeall fod un eto o fechgyn Y sgol Penlleiniau, sef Edwin Roberts, mab Mr a Mrs Roberts, cigydd, Market Square, wedi myned yn llwyddianus drwy yr arholiad arweiniol, drwy'r hwn y trwyddedir ef i fod yn ysgolhaig yn y Manchester Grammar School. Deall- wn fod yr arholiad hwn yn neilldl101 o anodd, ac yr eir trwy seremoni arbenig cyn y derbynir ysgolheigion i'r cyfryw ysgol. Yn sicr y mae y bachgen hwn yn gredyd i'w rieni a'i athrawon, ac i'w dref enedigol. Eled rhagddo yw dy- muniad eich gohebydd, MARWOLAETH.-Nos Wener diwedd- af, wedi cystydd maith a blin, bu farw Mr. John Jones, saer maen, River Side (John Jones, yr Ala, fel yr adnabyddid ef oreu), yn 66 mlwydd oed. Cryn amser yn ol anafodd ei lygaid, ac effeithiodd hyny ar ei olwg fel y bu raid iddo fyned dan driniaeth, a thebyg i hyny effeithio llawer ar ei iechyd. Claddwyd ei weddillion heddyw (ddydd Mawrth) yn hen fynwent Denio (ang- ladd anghyhoedd). G wasanaethwyd yn y ty gan y Parch. J. Rhydderch, ac yn y fynwent gan y Parchn. J. Edwards, B.A., a T. Woodings, B.A. Gedy fab a thair o ferched i alaru ar ei ol.

ABEliDAliOX. I CYXGOR PLWYF.- Cynhaliwyd cyfar- fod o'r Cyngor uchod yn Ysgol y Deunant nos Lun, Medi 8ted, Mr. David Jones, Rhoshirwaen, yn y gadair Pasiwyd adgyweirio llwybr Ty Howel a llwybr yr Hendre. Pas- iwyd hefyd mabwysiadu awgrymiadau Cyng-or Dosba.rth Lleyn tuag at gael gwell cyflenwad dwr i'r pentre1, ? gwellÀ ei gyflwr iechydol. Cynhelir y cyfarfod nesaf ar Medi 22ain, i drafod sef) Ufa arianol y plwyt -0--

Parchu'r Gyfraith. I Wrth bregethu yn nghapel y Bedydd- wyr yn Dovedale Road, Lerpwl, y Sul diweddaf, d>vvedai y Parch L. Fleming Sheare", y dylai pawb ufuddhau i ddeddtau ei wlad. Ond nad oedd un- rhyw Lywodraeth yn addas i lywod- raethu os nad oedd yn llywodraethu yn amhartiol. Yr oedd y Llywodraeth bresenol wedi peryglu urddas y gyfraith trwy barchu personau. Yr oeddynt wedi carcharu suffraguk ac arweinwyr llafur am gythryblu yn erbyn y gyfraith tra yr oedd yn gadael arweinwyr pleid- iau politicaidd yn llonydd am wneud yr j un peth. Os oedd yn iawn i'r Llywod- raeth roi Mrs Pankhurst mewn un gell yna yr oedd yn iawn rhoi Syr Edward Carson yn y gell arali, a'r un modd Mr Bonar Law, ac Arglwydd Londonderry. Pethau o'r fath yna oedd yn meithrin amharcli at gyfraith y wlad, ac yn troi jdinasyddion gonest yn wrthryfelwyr.

L )- Y Trychineb yn AisiII. I YMCHWILIAD BWRDD MAS- NACH. Parhawyd yr ymchwiliad i achos y ddamwain drychinebus yn Aisgill, gan Major Pringle, ar ran Bwrdd Masnach, ddoe, ddydd LIun. Yn ol y tystiolaethau, yr achos i gymaint o fywydau gael eu colli oedd i'r nwy tynd ar dan. Cwynid hefyd y buwyd yn hir yn cael arfau i waredu y trueiniaid. Dywedodd Syr Guy Granet, goruch- wylivvr Cwmni Rheilffordd y Midland, fod y Cwmni wedi cario allan yr aw- grymiadau wnaed gan yr Arolygydd ar ol y trychineb yn Hawes Junction. Yr oedd y gwaith yn cael ei gario ymlaen o hyd, ac yr oedd y swm o gan' mil o bunau wedi eu rhoi o'r neilldu i'r amcan jo ddiogelu y llinell rhag damweiniau. Yr oedd darpariaeth arbenig wedi ei roi ar y trenail fel ag i rwystro i'r nwy gymeryd tan, Hefyd, yr oedd offer 1 neillduol yn cael ei gyflenwi ar y trenau tuig at rJdiffodd tan. Addefai Syr Guy Granet nad oedd y glo ddefnyddid ar y tren pan ddigwyddodd y ddamwain yn Aisgill o ansawdd briodol ond nid ar y cwmni yr oedd y bai am hyny. Yr oedd y glo hwnw yn costio mwy nag unrhyw lo ddefnyddid oddigerth glo Cymreig. Gohiriwyd yr ymchwiliad hyd heddyw (ddydd Mawrth). --0-

Heb Synwyr Cyffredin. Dirwyvvyd dyn ieuanc o Oxton, IBirketihead, i 5s a'r costau am adaell ei todur-beisicl yn rhwystr ar yr heol I I yn Llandudno. j Dywedai'r heddwas wrth roi ei dyst- iolaeth iddo ofyn i'r diffynydd beth oedd yn gadael ei beiriant yn y fan hono ?- Dywedai yntau na wyddai fod cymaint o bobl yn dod y ffordd hono. Dywcdodd yr heddwas wrtho y dylai ei synwyr cyffredin ddweyd wrtho na ddylai ei adael yn y fan hono. 'Does I gen i ddim synwyr cyffredin," meddai'r idiffynydd wrtho.

Dirgelwch Mawr yn Sir Stafford. CAN' PUNT O WOBR. Y mae prif gwnstabl Sir Stafford wedi derbyn llythyr eto oddiwrth yr hwn a eilw ei hun yn Gapien Mintai Wyrley," yn bygwfh y bydd cant o anifeiliaid yn cael eu handwyo yno yn fuan, os na fydd y sir yn fwneud i ffwrdd a'r heddgeidwaid. Y mae cyftro mawr yn y rhanbarth oherwydd y ilythyrau bygythiol, a'. anfadwaith a wneir ar yr anifeiliaid J no". Y mae rhybudd wedi ei gyhoeddi yn cynyg ran' punt o wobr i rywun a rydd hysbysrwydd a fo'n toddion i dd.il y person neu bersonau a wnaeth niwed i t'effylau yn agos i Wednesbury yr wythnos ddiweddaf.

o Gwenwyno Cwn Defaid. Oddentu blwyddyn yn ol coModd j M'. John Moses, Croes,>swallt, ei gi dc f -id l'nwog Pink, yr hwn oedd wed; enill gwobiwyon ar hyd a J'ed y Nvlad mewn tie:ali n cwn defaid Yn aur, y mae wedi colli dau gig werthfa wr arail Bernir mi eu gwenwyno a gawsant, ac i geisio prv fi hyny bydd i aichwiliad roeddygol giel ei wneyd ar ycyif.

-o Cadw Ty Anweddus yn Ffestiniog. Cyhuddwyd gvvraig briod o'r enw Ellen Hncrhes, BUenycae, Riiiw, o flaen ynadon Ffesiinit^gi 0 gadw ty anweddus. Dywedai Mr Phillips, yr hwn a ymddangos'ii ar ran yr hedulu, fod yr achos yn tin difrifol iawn. Cad- odd yr heddlw w yliadwti.ieth fanwl ar y He. a thystid fod y gjhuddedig ac amryw o ferched eraill ar adegau neill- duol yn cymdeithasu a dynion atbenig, enwau y thai a wnaed yn hyscys yn y Mys, ar nos Sadyrnau hyd haner awr wedi pedwar boreu Suliau. Dywedodd cadeirydd yr ynadon eu bod yn ystyr- ied yr achos y gwaethaf fu ger eu bron erioed, ac wedi peri braw mawr iddynt fod y tath beth yn bod yn y lie. An- fonvvyd y gyhuddedig i garchar am dri mis gyda llafur caled.

Y Streic yn Dublin. Y mae streic y Ilafurwyr yn Dublin yn mynd ar gynydd yno, a hefyd yn Manchester a Lerpwi. Nid oes weithio yn y dociau ar gamlas Manchester, ac nid oes argoel y bydd yr anghydfod yn cael ei setlo am amser maith gan fod y meistriaid yn sefyll yn gadarn yn erbyn gofynion y gweithwyr. Y mae tros fil o weithwyr y rtieil- ffordd wedi sefyll allan yn Lerpwl mewn cydymdeimlad a'r lIafurwyr. Y mae tros 15,000 heb fod yn gweithio yn Dublin ar hyn o biyd, a bernir y bydd yno i5,ooo arali cyn diwedd yr wythnos. Y mae golygfeydd difrifol yno. Gwelir merched a phlant yn newynu yn yr heolydd, ac yn haner noethion. V mae prisiau popeth wedi codi yno hefyd yn ddifrifol. Yn wir, meddir, y mae Dublin ar hyn o biyd fel dinas warchaedig. Y mae yno filoedd yn dioddef cyfyngder mawr. -0- i

Y Tad Hopkins yn Eglwys Caergybi. Rhoes y Parch Edwin Jones, ficer Eglwys Seiriol, Caergybi, wahoddiad i'r Parch Dad Hopkins i bregethu yn yr eglwys nos Sul diweddaf. Yr oedd tua mil yn gwrar.do arno. Pregethodd ar y testyn Dyro i ni heddyw ein bara beunyddiol," a pharodd y bregeth" beth syndod, gan y dangosai yn amlwg y credal y pregethwr yn gryt yo egwyddor- ion undebau llafur. Yr oedd miliynau o lafurwyr yn y wlad, meddai ef, ar fin newynu, a dylai cynulleidfaoedd Cristionogol wrando ar weinidog yr efengyl, fel efe, a fu yn eu mysg, yn tladlenu eu cyflwr. Nid oedd am bregethu ar bwnc y tir, ondystordy Duw oedd y ddaear, a'r unig allwedd i'r ystordy oedd llafur. Dyna oedd y ddeddf naturiol-deddf Duw ydoedd. Yr oedd y llafurwr yn foddlon gvveith- io'n onest, ond yr oedd yn disgwyl tal gonest am ei waith. Yr oedd yr eglwysi a'r capeli wedi siomi'r 11 fur- wyr, ac yr oeddynt wedi penderfynu symud trostynt eu hunain. Gwell i weinidogion yr efengyl a phobl o allu a dylanwad, yn lie condemnio a sarhau yr undebau llafur a'u gwaith, fyddai estyn lIaw i'w cynorthwvo, a chydymdeimlo gyda hwynt, a pherffeithio eu cyfun- drefuau. Yr oedd digon o gytoeth yn y byd, ond ei ranu yn briodol. Y rhai oedd yn gweithio galetaf oedd yn cael Ileiaf, a'r rhai weithient leiaf yn ami oedd yn cael mwyaf o dal.

——  I M;On. Cafodd nifer o bobl mewn cerbyd modur ddihangfa gyfyng iawn yn agos i Ddolgellau, ddydd Llun. Aeth y modur i wrthdarawiad a cherbyd modur arall. Maluriwyd y modur, ond ni anafwyd yr un o'r rhai oedd ynddo. Yn nghyfarfod llywodraethwyr Ysgol Sir y Bermo, ddydd LIun, gwnai Miss B. W. Logan gais am gael dysgu dawnsio i'r plant. Cefnogid y cais gan Mrs Gwynoro Davies, yr hon a ddywed- ai y credai hi fod dawnsio yn beth prydferth iawn ac y byddai o fantais ei ddysgu yn yr ysgol. Gwrthodwyd y cais. Collodd dyn ei ddanedd gosod yn y mor wrth ymdrochi yn Scarborough y dydd o'r blaen "Dyna ddeg- gini wedi mynd," meddai.

Ymosod ar ei Chwaer mewn Angladd. Dywedwyd am ddigwyddiad rhyfeJd mewn angladd wrlh ynadon Biimiog- ham, ddydd Sadwrn, pan y cyhuddid Joseph Harrison gan ei chwaer, Eva Fawcett, o ymosodiad. Dvw edai yr achw ynvddes iddi fsnd i angladd ei chwaer yn mvnwent Fiay- brick Hil!, ddydd Mercher, ac yn ystod y gwasanaeth cly wodd waedd. Yn' fuan wedyn daeth ei brawd ati a ttira" odd hi nes y disgynodd ar law r, a chic-' iodd hi wedi hyny. Honai y diffynydd fod ei chwaer yn peii ttiabl mawr iddo. Daethai i'r angladd a gwisg amhriodol am dani. Yr oedd y gweddill o'r teulu oil mewn du. Pan oedd y clerigwr yn mynd drwy'r gwasanaeth siaradai ei chwaer yn uchel, meddai ef, gan ddweyd nad oedd yn perthyn i'r teulii, a phethau era Ar 01 yr angladd daeth ato ef gan guro ei dwylo a gvvneud ystumiau yn ei wyneb. Dywedai y dJiffynyddes | nas g-ail<ii fforddic dillad duon at y cynhebrvvng. Rhuymvvyd y partion i gadw'r heddwch.

-1- Ofergoeliaeth Eto yn Nghymru, Yn llys y Drefnewydd y dydd o'r blaen yr oedd ffermwr o'r enw Tlionias, Harding yn cael ei wysio am ymosod ar gymydog iddo, Alfred Thomas, Llifior Uchaf. Dywedai cyfreithiwr yr achwynydd i Thomas ddweyd tod Harding wedi w itsio" ei stoc, a'i fod yn mynd i ffaelu. Dyna oedd achos y cweryl. Dirwywyd y diffynydd i 3p. 13s. 6c., yn cynwys y costau.

Cyhuddiad o Dwylio Cwmni Yswiriol. Achoswyd cyffro yn Bolton y dydd o'r blaen gan y newydd fod dau ddyn adnabyddus iawn o'r lie wedi eu cym- eryd i'r ddalfa ar gyhuddiad o gael swm mawr o arian oddiar Gwmni Yswirioi y Britannic drwy dwyll. Un o honynt oedd Mr. James Vose, gor- uchwyliwr y Cwmni a enwyd, a'r hwn oedd yn dal cvsylitiad amlwg a sefyd- liadau trefyddoi a chymdeithasol yn y lie. a'r llali oedd Dr. Michael Joseph Ryan. Dywedwyd yn y llys mai y swm y gwyddid am dano yr adeg hono oedd wyth cant o bunau. Yr oedd y meddyg, fel yr honid, wedi gwneud tystysgrif marw olaeth person neillduol, ac yn ddiweddarach gwnaed hawliad gan y person hwnw oddiar y Cwmni o berthynas i un arall. Gohiriwyd yr achos.

0- Rhoi Stesion ar Dan. Foreu Sadwrn diweddaf rhoed stesion Kenton, ger Newcastle, ar dan, gan I suffragettes, ac mor lwyr oedd y dinystr fel nad oedd ond Ilwch a cherrig yn aros. Bernir fod y golled tua mil o bunau. Yn agos i'r lie caed papurau a'r geitiau a ganlyn arnynt Asquith sydd gyfrifol am hyn apeliwch ato am iawn. Yn Woldingham, Surrey, pan aeth nifer o weithwyr i dy mawr lie yr oedd- ynt yn gweithio, a'r hwn oedd bron a'i orffen ganddynt, canfuasant fod eu harfau wedi eu cymeryd oddiyno bob un, a Ph!eidlais i ferched wedi ei ysgrifenu ar y drysau oddimevvn.

Nodion o'r "Drych." Yn Lloegr a Chymru ceir mai cyfar- taledd marwolaethau plant y dosbarth- iadau canol ac uchaf yw 77 yn y fil yn mhlith gweithwyr parchus a chrefftwyr rhwng 100 a 130; a y gyfartaiedd yn mhlith glowyr a mwnwyr i fyny i 160; yn mhlith Ilafunvyr cyffredin a thlodion y mae o 1 50 i 250 yn y fit. Yn mhlith plant y meddygon, cyfartaledd y mar- wolaethau yw 40. Felly, amlwg yw y llofruddir miloedd o blant yn flynyddol o eisieu golal ac ymgeledd Dyma des- tyn pregeth a gweddi i Gristionogaeth Dyma glywn o Brydain Fawr, gwlad y Beibl, Angen y trigolion yw anedd- dai, ymborth ac awyr iach." A yw yn ffaith fod miliynau o bobl mewn gwlad Gristionogol yn dyoddef eisieu angen- rheidiau bywyd o'r fatii ? Ydyw dyna y drafferth. Mae miliynau o bobl mewn gwiedydd Cristionogol, yn swn crefydd Crist, yn dyoddef oherwydd eisieu an- genrheidiau bywyd iach, Pwy sy'n gyfrifol? Cristionogion. Cristionogion? Dyna ddywedasom, Ciistionogion Nis gallant tod yn neb arali, oblegid dyna yw pobl y wlad Mae yn wers resynus darllen y new- yddiaduron ar enciliad Harry Thaw i I Canada. Mae yn ddigon i beri i angel wylo. Mae banes achos Thaw o'i gy- chwyniad yn adlewyrchiad difrifol ar ein holl wareiddiad, ac yn envvedig- ar ein llysoedd a'u trafodaeth. Edrychwn ar achos Thaw fel pe wedi ei godi yn rhagluniaethol i tod o addysg i ni fel gwlad a phobl. Yr ydym fel pobl wedi myned yn rhy ddallbleidiol a phleidgar- 01 i fod yn deg yn achos Thaw y mae cryn lawer o'r elfen arianol ac eriedig- aethus ynddo, ac y mae hyn i'w weled yn amlwg. Ceir pobl bwysig ar y nai!l law yn tystio fod Thaw allan o'i ben, ac yna eto rai pwysig eraill ei fod yn ei synwyr, ac y mae y ffaith ei fod mor synwyrol wedi yr holl ymgais i brofi ei tod allan o'i ben yn syn. Ymddengys fel pe yn annichonadwy i Thaw gael ei farnu yn deg o fewn ein Talaeth Doethineb mawr fyddai chwilio a yw, yn ei bwyll yn Canada, neu ryw wlad lie nad oes ganddo elynon- na chyfeill-1 ion.

i Fel y Qallwyd Uadron yn WhrcfrKv. Ddvdd S.niwrr.. yn Lk-t? s-y-s ocJ, c\ h.'dJ'yd Mary Roberta, j.'? Will- iams, a Mary jooes, o'r !;eae\?-) o fed wedi liadrata coed, eiddo y ?!?) Green, Trefriw. Dywedodd goruchwyliwr y feiin lifio, fod y ffynn yn to-i coed yn agos i Dref- rivv, ac fod ganddynt feiin lifio yno, yr oedd yn y i!e bentwr o gaed wedi eu parotoi ar gyfer eu hanfon i'r glofevdd, ac un bo, eu canflJ tod llawer o ho-ynt wedi mynd i ffordd. Dywedodd yr Heddwas Ross, o Drefriw, iddo weled o! h yn cael ei lusgo ar hyd y ffordd. Dilynodd vr ol boh cam nes y daeth at dy Mary Roberts, ac yno yn y seler canfu dros bedwar cant o'r darnau coed Addefai Mary Roberts ei bod yn euo^r o'u N":Il- etyd, orod rn thybiodd en b. J v. e ¡h dim oud yn goed tan. Aeth v: I-e.i J- was wedi hyny 1 dy y W N- S dral!, :{ chaf" d peth o r cc'ed n eu t ii hwythau — Dy\ e lent, hwv mai Mrs Roberts oedd i*di dweyd wythyni a:n e u c y mer y d, ad oedd ,d i-»i (]•>• g mewn m\ nd a 1". v Dirwywyd y dtiiyny-JJion i dJeg- swlit a'r costau.

Cael ei Dai pan y.1 FA y -t d i'r Llong. I nheddlys Yo; k ddydd Llun cvhudd- wyd geneth drw si idus a ha^dd o'r enw Florence Greenwood, o fod wedi llad- rata 46P oddiar un Mrs Brough, gyda'r hon yr oedd Florence wed: ei m-sga. Yn ol y dystiolaeth yr cedd Mrs Brough wedi cael yr a;ian foreu Mar- cher, a rhoes hwy mewn :)\\< s yn ei hystafell wely. ^"n ystod y h,.i ea ;ieih allan, gan adaei yr eneih yn y ty ei hun. Vn yr hwyr, wedi i'r eneth fvnd allan canfu Airs Biough fod y pwis ar goll, ac ar ol chwilio cafodu et yn mocs y garcha es, a dim ond wyth bunt ynddo. Rhoes hysbysrwvdd i'r hedd- geidvva:d, a bo eu Sad H-rn daliwyd yr eneth yn nghwmni dyn ieuanc ar y lanfa yn Lerpwl, ac yr oedd y ddau ar fin mynd ar fwrdd agerlong i groesiam Canada. Tystiwyd tod hanes du iawn i': eneth, ac antonwyd hi i g-archar am dri mis.

Maer New York yn fvlarw ar y Mor. Bu farw yr Anrhydeddis^ William Jay Gaynor, Maer New Yo k. ar fwrdd yr agerlong Baltic, yr wythnos diwedd- af Ccfir i Mr Gaynor gael e: s-tethu gan ddyhiryn yn y flwyduyn 1910, a bvth er hyny yr oedd yn wael ei iechyd. Yn gynar yr wythnos ddiweddar anogwvd ef i tynd ar fordaith er ceisio gwe linJ, ac yr oedd ar ei ffordd i Lerpwl pan y cymerwyd ef yn wael iawn ar fwrdd y lIong, a bu farw yn sydyn iawn Yr oedd ej tab a mamaeth brofi.à,,] gydag ef yn ei ganlyn. Yr oedd Mr Gaynor yn eistedd yn ei gadair ar ddec y llong brydnawn Mercher, a phan aeth y mab ato canfu ei fod yn gorff. Nid oedd end deng munud e-'s pan yr oedd y famadh wedi ei adael.

tfohebiaetbau. Il\id yùym yn?ylrifol am syniadau ein I ?o)]c!'?yr.—(Joi?

I Y FASNACH MEWN WYAU YN LLEYN. Syr, Y mae cwynion er's amser bellach oherwydd sefyllia antoddhaol marchnad Pwllheli o tc.thynas i fenyn ac wyau. Cwynir fod y farchnad yn cael ei rheoli gan ddau neu dri, ac fed cynyrch Lleyn yn cael ei werthu yn Mhwllheli ddydd Mercher am lawer ilai pris nag a geir am yr un nwyddau yn Nghriccieth, Porthsnado^ a Chaernar- fon yn ystod gweddiil yr wythnos. Cwyn arall sydd fcd yr un pris yn cael ei dalu am bob cynyrch, bel) safon nac unrhyw ystyriatth ar deilyngdod Y mae y sefyllfa hon yn nchos o golled syhveddol ond hoilol ddiangen- rhaid i amaethwyr Lleyn, ac wrth gwrs y mae hyrn yn ei dro yn effeithio ar fasnach y wlad. Goreu pris cytiyivhi amaethwyr Lleyn, goreu oil fyud mas- j nach "wlad yn ei heffeithiau ar fudd- | ianau masnachwyr unigoi. Y mae amaethwyr Mon wedi dangos y ffordd i wella yr ystad hon ar bethau. Beth amser yn ol sefydlwyd Cym- deithas Gydweithiol i Ga>g!u Wyau. Nid yw y cytranau ond £ I yr un. Nis gellir talu mwy na £5 y cant o log. Aiff gweddill unrhyw broifit i'r aelodau yn ol mesur y fasnach a wnant a'r Gymdeithas. Yr wyf wedi c.el cyfle i weled holl lyfrau y Gymdeithas. ac i gael gweled eu dull o ddwyn y fasnach ymlaen. Digon yw dweyd ar hyn o bryd tod cytartaledd y pris a delir gan y Gymdeithas am w yau i amaethwyr Moo yn ystod y fhvyddyn ddiwedcaf oddeutu deg swllt y cant ac ni fu y pris o gwbl dan 6s. 8e. y car.t. Y mae yn bryd i Levll symud. Dydd Mercher, Medi 24am, am dri o'r gloch y prydnawn. cvnhelir cyfarfod o aniaethwyi. yn y Neuadd Dreiol Pwli- hii! i ystyried y p:iodo'deb o seiydlu Cymdeithas Gydweithiol i Gasglu Wyau yn Lleyn. Anerchir y cyfarfod «,an Colonel CQtton, o Pias Li»\ynon, Lhnfair, a dau fcnedd?r ara!! sydd yngh n a t.hymde»th-is Mon, a cheir ti stiolaeth ganddynt o bert hynas i j weithrediad a mantais y symudiad yn weled cynulliad rlng- orol o amaethwyr yn bresenol. Yr eiddoch, &c., I EVAN R. DAVIES.

36ar&)omaetb, ENGLYNIOX AR BR10DAS MISS ANNA DAVIES, GLYN, PWLLHELI. A MR E. D. REES, CAERDYDD. Gau yr Atchdderwydd, Dyfed. Eiddunsf hedd nef o liyd, -a nawdd lor Yu ddydd ar en loywyd Hataii difyr fo'u deufyd, Heb ddim drain, yn gain i gyd. Mewn cwlwlD un yw calon-yma'n awr, Ac mewn hvvyl gariadlon Ni all an war gynllwynion Dorri gryn; y fodrwy gron. Esgynol oes o ganu—f^'ddo'u hoes Yn fod.thad di ballu Dau enaid yn cyd-dynnu, A gobaith teg byth o'u tu. Awelon yn eu hwyliau-a fo'n her O fewn byd o groesau Na flined digllon donnau Lawcnydd y ddedwydd ddau. Uniondebyn ei wynder-fo i'w rhan Ar liyd fryniau amser Gras eyfan yu darian der, A'u bwriadau'n ddibryder. I hoen diddan eu dyddiau-na feiddied Anfoddus otidiau Ond am hirion dymhorau Heb awr c ddig y bo'r ddau. DYFKD. ETO, Gan y Parch \V. Davies, B. A., Caerdydd. Heddyw gwuaed Evan ac Annit-ya un Yn iiiie's cariad eywlla, A'r uniad fel t'wyniad ha' A efflur terarogla. Mel eu nyth fo inal y nef-yn ddi dwyll Dan nawdd Duw a'i danguef A diwn gias f o'n gad wen gref Ar odrc hwyr eu hydref. W. DAVIES.

C J manfa Ddirwestol Gwynedd AC Undsb Dirwestol Merched 6-j0icad Cymru, A gynheHr yn MHWLLHELI, Hydref yfeJ, Sfed, 9fed, 1913. fl \V:\l-iODDIR Tenders am barotoi ki (1) Te croesaw (Reception) ar ddydd Merche,, yr Sted o Hydref. (2) Byrb yd (Luncheon) a The ar ddydd Iau, y gfed o Hydref. i gynrychiolwyr ac felly nnhen, y Gymanfa uchod. Y ceiMadau i tod mewn Haw erbyn Sadwrn, yr 2o'ed o Fedi. Ceir pob man) lion gan yr Ysgrifen- yddes (Miss) Mari A. Jones, Ala Cottage, Pwllheii. Wanted. IIIENANT t,) ,ire house with Mr. -1 K ng, Lleyn Street Apply, Craig- mor. rrAILORw;¡;,tcd, good general hand. Permanency to suitable man. Apply- L. DAVIES, Taleifion, Pwllheli. SERVANTS of all classes for London, Manchester, Shrewsbury, & Pwll- heli district. Apply Tilsley, The Registry, Pwllheli, To be Let. VjADRYN HOUSE, South Beach, 1. Pwllheli. Favourable terms. Immediate possession. Apply to MR. LEWIS JONES, Pi esw> Ifa, Ala Road, Pwllheli. iif' DY.MLMR HYSBYSU FOD YN OW.iN's GARAGE, Station Square, Pwllheli, LE EANG A CHYFLEUS I GADW BICYCLES. Hefyd gwerthir pob math o accessories am brisiau rhesymol. OymaDfa Ddirwestol Gwynedd AC Undeb Dirwestol Merched Gog- ledd Gymru. Cynhelir y Gymanfa uchod YN MHWLLHELI, Hydref 7fed, 8fed, 2'r 9fed, 19t3. Disgwylir nifer laoscg o gynrychiolwyr ?ir n *fer -1 o bob than o Ogicud Cymru Ymhlith amryw o gvfarfodydd eraill bwriedir cynal DAU GYFARFOD CYHOEDDUS YX Y .VEL'ADD DREFOL, ac vmhlith amryw enwogion eraill dis- gwylir yr aelodau Seneddol canlynol i draddodi anerchiadau :— Syr HERBERT ROBERTS, Barwnig, A S. (Llywydd y Gymanfa) Mr WILLIAM JONES, A. S. Mr ELLIS W. DAVIES, A. S. Pdrch C. SILVESTER HORNE, M A., A.S. Mae y rhagolygon yn addawol iawn. Ceir mauylion yn y Rhaglen, pris ic. I (J 1\\ y'r post, ) c ). Cynwysa restr o'r cvfas'fodvdd, &c., ac hefyd y Tonau a'r limjnau. I'w chael gan yr Ysgrifen. yddion,— Parch D. W. Roberts, Drayton House. Pwllheli, Mr William Hughes, Awelon, Pwllheli.