Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
12 erthygl ar y dudalen hon
I I AT EIN GOHEBWYK, ! -I
AT EIN GOHEBWYK, Aolouer erbyn BoHEU 8AI»WR5 y tan bellaf Pob nichei)-on tli.,iitt(iit, aiii Yr tTDQOEN i'W h"foR i'r Gobuchwyliwk, 74, Hiyh Stu-ft. Pwllheli. Fob goheniaeth i'w cyfeirio— Yr Udgobn Office, Pwllheli. Bjrdil yn dda geoym ddprhyn ctJheb- i UethftD oddiwrtb ohebwyr ar fttertou lleol o idyddordeb cyboeddua.
NODION A HANESION. I
NODION A HANESION. Pin yn Achosi Marwolaeth. Bu farw dynes yn Nottingham y dydd o'r blaen, ac yn y trengholiad ar ei chorff pasiwyd mai gwaed-wenwyniad j oddiwrth bigiad pin yn ei genau achos- odd ei marwolaeth. Rhoes y bin rhwlIg ei gwefusau pan oedd yn golchi dillad. Gwagen yn mynd tros Blentyn. Cafodd plentyn bach ei ladd yn Black- hill ddydd Sadwrn drw)" i wagen fynd trostc. Yr oedd dau geffyl yn tynu'r wagen, a rhywfodd rhusiodd y ceffyl blaen a neidiodd tros y plentyn yn glir, ond aeth y wagen trosto gan ei ladd yn y fa n. 4 Tros 13,000p. mewn Ty. Cafwyd hen ferch wedi marw mewn ty bychan yn Glasgow, a chafwyd y swm 0 13,üûoP. mewn aur a nodau ai- ianol, y rhai oedd yn eiddo i'r hen Ur^h. | yn y ty. Yr oedd wedi dweyd amryw weithiau nad oedd ganddi gred yn y byd yn y banciau. Chwilio am ei Gap-a Boddi Yn Glyn Nedd, y noson o'r blaen, collodd un o'r enw Ben Owen ei fywyd wrth chwilio am ei gap ar Ian yr afon. Yn y tywyllwch liithrodd ei droed a syrthiodJ i'r afon, yr hon oedd wedi J codi'n uchel ar ol y gwiawogydd, a, chariwyd et i ganlyn y Uif. Rhoi ei Chwaer ar Di n. Ba digwyddiad trist iawn yn Forts- mouth ychydig ddyddiau'n ol. Cydiodd bachgen oedd heb fod yn ei lawn- syn- wyr yn ei chwaer fach seithmlwydd oed a gwthiodd hi yn erbyn y tan. Llosg- wyd hi mor ddifrifol fel y bu farw yn fuan ar ol ei chymeryd i'r ysbyty. Merch yn Cynyg ei Hun. Yn heddlvs flivhg;ite y dydd o'r blaen gofynodd cyfreithiwr i eneth ieu- anc, "Gotynasoch i'r dyn ieuanc hwn eich priodi?" Atebodd hithau iddi wneud. A gwrthododd yntau," got- vnai'r cyfreithivv r. Na, fe gydsyn- ¡odd," meddaïr en^tb. ac enwais inau r Jydd ar ki y Xadolig tel diwrnod y bi iodas. -> + Gofyn i Dr. Aked Vluddiswyddo Hysbysir fod Cvmdeith.tsfa y Gwein- idogion Presbyteraidd yn San Francisco wedt pasio penderfymad vo gofyn i Dr. Charles F. Aked ymddiswyddo o tod yn llywydd y Cyngrair Eglwysig leol, ar y tir nad yw ei olygiadau diw- inyddol yn g-yson a'i swydd Dywedir ymysg pethau eraill nad yw yn credu yn y Drindod nac yn ngenedigaeth wyrthiol Crist. ir *■ Rhoi Tas Wair ar Dan. Yn Altrincham y dydd o'r blaen caf- odd un o'r enw John Kelly ei draddodi i sefyll ei brawt yn y Frawdlys ar gy- huddiad o roi tas wair ar dan mewn fferm. Addefai y diffynydd ei fod yn euog, a dywedui na wyddai beth wnaeth iddo wneud hyny. Nid oedd ganddo arian na bwyd, meddai, ac nis wyddai ble y cai ddim. ac yr oedd hyny wedi magu teimlad o %.Id-gllonedd dialgar ynddo. 1,- Gwr AmI ei Dfúseddau, Dy gwyd un o'r enw John \Yadworth o flaen y llys yn Brig house y dydd o'r blaen ar gyhuddiad o gardota. a hys- byswyd ei fod wedi ci gospi'n flaenorolj am wahanol droseddau gant a dwy ar hugain o weithiau. Cwynai VVadsworth ei fod yn methu cael ywaith, a'i fod yn hollol todlon i vteithi,) pe bae gwaith j i'w gael. Dywedodd yr ynad wrtho mai'r carchar oedd y lie goieu iddo; ac aofonodd et yno am dri mis yyda Ilafur caled. « EisLeddfod Genedlaelhol Bdogúr. Hysbysbwyd yn Mhwyllgor Gweith- iol yr Eisteddfod uchod ddydd Sadwrn fod yr Arghvydd Howard de Walden, Arglwydd Mostjn, Es .Ib Bangor, Mr. Herbett Lewis, A.S a Nlaer Bangor, wejiaddawlivv,yddti%ttii nngghhy yrfodvda yr Eisteddfod. Y mae y rhai a ganlyn ymysg y cantorion sydd wedi cu sic. hall » u-asan Jethu —Mr her vase Elues • Miss Phyllis Lett, Mr. lierbe.t Brown, a Mr. Seth Hughes. Cymer y brif gys- t-tdleuaeth gorawl Ie ar Medi Sled, yr ail gystadleuaeth gorawl y dydd dilynol; y corau merched ar y iofed, a'r corau meibion ar yr neg. Y Suffragettes Eto. I Pan oedd chwareuawd yn cael ei hactio yn Ch\. ;:>eudy Garrick, Llun- dain, ddydd Sadurn, cododd tair o Suffragettes ar eu traed yn y cynhulliad a dechreuasant areithio a lluchio pam- phledi i'r eisteddleoedd. Cymerwyd y merched allan odJiyno ar unwaith.— Cafodd adeilad mawr ei losgi i'r Uawr yn Swydd Inverness fore Sadwrn, a bernir mai Suffragettes a'i rhoes ar dåo. Digwyddiad Hynod mewn Llys Digwyddodd tro anghyffredin yn Mrawdlys Devon ddydd Sadwrn. Pan oedd cyngaws yn cael ei wrando, cod- odd dyn trwsiadus yr olwtf arno ar ei draed yn nghanol y cynhulliad, a dy- wedodd wrth y Barnwr, t, Fy arghvydd, yr wyf yn hawlio cyfiawnder. Ceclvvir fi yn Ngwallgofdy Wonford yn erbyn fy ewyllys, a minau yn hollol yn fy mhwyll a'm synwyr." Cyn y gallai fynd ymhellach cydiodd heddgeidvvaid ynddo ac aed ag ef allan. Damwain Fawr ar Gae Pel Droed. Bu damwain fawr ar gae'r bcl droed yn Sheffield ddydd Mercher diweddaf, pan yr oedd club Sheffield Wednesday yn chware yn erbyn Wolverhampton Wanderers. Gymaint oedd dyddordeb y dorf anterth, a tifai \n agos i haner can' mil, tel y gwasgent eu gilydd wrth geifcio cael golwg ar y chware. 0 gan- lyniad rhoes darn o fur fforcld o dan bwysau'r edrychwyr, a syrthiasant i lawr ar draws eu gilydd. Cafodd tua pedwar ugain o bersonau eu hanafu— rhai yn bur ddifrifol. Canfod Corff hefo Gwaedgwn. Yr oedd hen wr o'r enw Jonathan Fawcett ar goll o Baildon, ger Brad- ford, er bore Sadwrn. Yr oedd wedi bod yn prynu nwyddau nunn siop y d vvrnod hwnw, ac ar ol eu gadael mewn cwt ieir yn agos i'r ty, diflanodd. Yr oedd gan un o'r enw Mr Hall ddnu waedgi, a chanddo eisieu rhoi prawf arnynt. Rhoed rhan o ddillad y dyn iddynt i'w snwyro, a chychwynodd y cwn ar unwaith ar draws y diffaethdir hyd nes y daethant at hen bwll yn Hawkesworth, ac yno cafwyd corff yr hen wr. Ymosod ar Eneth leuaLc. Yn Winsford, yr wythnos ddiweddaf, J dyg\\yd John William Prince o flaen y llys i sefyll ei brawf ar y jdiALI geisio Hofruddto a chamdi in K-iihlcen i Muriel Oakes, geneth un-ar-bymtheg oed. Dadlenwyd hanes difrifol ia\\ n yn y llys. Honid fod Prince wdi taflu'r eneth i lawr oddiar ei bisicl. a'i cham- drin mewn modd arswydus. Llwyddodd yr eneth i ymlusgo gartref yn haner ¡ marw, a'i g? aed yn !lito. Wedi cyraedd artref rhoes ddes?ridad oreu gallai o'r dyn ymosododd arni, ac yn ddiweddnr- ach cymerwyd Prince i'r ddalfa. Tradd- odwyd ef i sefyll ei brawt yn y frawdlys Mynd yn Wallgof. Aeth cigydd yrr. wallgof yn sydyn mewn tafarndy yn Reading yr wythnos ddiweddaf, a J dechreuodd falu PL)Petil yn y lie a gai afael a, no. Aed i not yr heddgeidvvaid, a diangodd y dyn i hen lofft !!e'r ?edd gwair yn cael ei gadw. Cafodd afael mewn darn o haiarn, a chyda hwnw bygythiai L,Jd unrhyw un ddeuai'n agos ato. Ymhen ychydig gwelwyd ei fod t,edi rhoi y llofft ar dan, a chyrchwyd y tan-ddiffoddwyr, ond yr oedd y fflamau wedi eu diffodd cyn iddynt gyraedd. Gollyngwyd dwr ar ben y dyn, ac wedi ymdrech gated catwyd gafael ynddo, ac aed ag ef i I ddiogelwch. Cafodd un heddgeidwad I ei anafu'n bur dost yn yr helynt. Arwr Ieuanc. Llwyddodd dyn ieuanc o'r enw Hugh Ashton, o Fangor, i waredu dynes rhag boddi y dydd o'r blaen. Yr oedd y ddynes yn hel cocos yn Mhorth Pen. rhyn, a ry\\fodd sudclodd* i'r llaid a daeth y llanw i mewn Bu yn gwaeddi am help am amser maitH, ond gan fod y gwynt yn chwytbu'l) ddrycin oddiwith y Ian ni chlywiil mo'i il^fau. Digwydd- odd Ashton ei gweled w rth iynci oddi wrth ei waith a ihedodd yno ar un- waith. Er ei bod yn ddynes drom. a'r dwr erbyn hyny oddeutu pedair troed- I fedd o ddytnder, medrodd ei llusvo i ddwr bas. Yr oedd wedi 11 wyr ddiffygio I erbyn hyny, ond daeth eraill yno a chafvvyd Ashton a'r ddynas i'r lan yn ddioget. •* yr + Arglwydd Derby a Barwn de Forest. Mewn cytariod Toriaidd yn Lerpwl y dydd o'r blaen cytrirtodd Arglwydd Derby at sylwadau Mr. Lloyd George a Barwn de Forest o barthed i eiddo teulu Dei by yn Bootle. Yr oedd y Barvvn de Foicm wedi dweyd fod yr eiddo yn werth a"s i bedair miliwn o bunau, yr oedd yn sicr o fod yn werth t tlr miliwn. ilciirti Arglwydd Derby n.id oedd y di¡tg-r:iad ) n gywir, a dy- u edodd ei fod yn barod i we thu'r ei :do i Barwn de Forest am filiwn a h .ner o bunar.. Ddydd lau antonodd y I'arwn i hysHvsu ei fod yn derbyn y cyi.ygiad, ac ) II y I ythyr gofynodd am i'r planiau a'r hell f.inylion gael eu hanfon iddo mor tu!;lO ag oedd yn bosibl er mwyn cwhili;,ti')- pryniant. Yn ddi- weddarach anionodd Arglwydd Derby at y Barwn i'xi- hysbysn pi fod wedi camddeaM telera v c>ny^i:id. j
i Llofruddiaeth Miss Brad-…
Llofruddiaeth Miss Brad- field. GEORGE BALL I GAEL EI DDI-I ENYDDIO. PEDAIR BLYNEDD O GARCHAR i 1 ELLTOFT. Ddydd lau diweddaf, yn St. George's Hall, Lerpwl, terfynwyd y prawf ar George Ball (neu Sumner) a Samuel Angeles Elltoft, y rhai gyhuddid ynglyn a llofruddiaeth Miss Christiana Cather- ine Braafield. j Ar ol i Mr. Gordon Hewart roi'r achos dros yr erlyniad, ac i Mr Tobin roi ei araith amddiffynol, dirwynodd y Barnwr yr achos i fyny, ac ymneillduodd y rheithwyr i ystyried y dyfarniad. Ymhen yr awr d) chwelasant i'r llys, a dywedodd y blaenor eu bod yn cael George Ball yn euog o lofruddiaeth, ac fod Elltoft wedi cynorthwyo ac yn wyb- yddus o'r ffeithiau, ond eu bod vii ei gymeradwyo ef i gael trugaredd ar gyf- rif ei ieuenctyd, a'u cred fod Ball wedi dylanwadu arno. Yna pasiodd y Barnwr Atkins dded- frvd marwolaeth ar Ball, a thraddododd El toft i benyd-wasanaeth am bedair blynedd Derbyniodd Ball ei ddedfryd yn hollol ddiJaro, a symudwyd ef i Garchar Walton. Dywedir ei fod yn ymddwyn yn rhyfedd iawn yno. Nos lau yr oedd !yn canu ac yn cellwair yn barhaus, ond yn ddiweddarach yr oedd yn ymddangos yn fwy trist nag y bu er pan y cymer- wyd ef i'r ddalfa. 0
Cael Corff Dynes mewn I Afon.…
Cael Corff Dynes mewn I Afon. i HEB BEN NA BREICHIAU. DIRGELWCH MAWR. Y mae trychineb ofnadwy wedi cym- eryd lie yn Carlisle. Ddydd lau cafwyd corff dynes ieuanc o'r enw Miss Flor- ence Smith yn yr afon Eden, a'i phen a'i breichiau wedi eu tori ymaith, ac y mae Crwner Carlisle yn dymuno galvv sylw dyn anadnabyddus, rhwng deu- gain a haner cant oed, at y digwyddiad, yr hwn, meddir, fu yn cyfathrachu gyda Miss Smith yn Mai diweddaf. I Cynhaliwjd trengholiad ar y corff ddydd Sadwrn, ond gohiriwyd y gweith- rediadau hyd ddvdd Gwener nesaf,—y Crwner yn sylwi y gallai i'r hysbys- rwydd a;ri N- dynu sylw y dv o wclu-yd ,.)Ja'r eneth ieuanc. Os i eJd rliywbcth Inb fod yn iawn. ac os na deuui ymlaen, bvddai i'r heddgeid- waiJ barhau yn eu hymchwiliad Canftiw yd y corff gan lafurwr o'r enw Thomas Crawford. Gwelodd ef ac un arall esgid i ddechreu yn codi ac yn disgyn ar wyneb y dwr, ac wedi hyny canfuasant y corff yn noeth wedi mynd yn rhwym yn mrigau coeden. Yr oedd y pen ac un fraich wedi eu tori ymaith, he yr oedd yn amlwg y bu'r corft yno er's amser maith. Dywedai'r meddytj a'i harchwiliodd fod yn amhosibl dweyd sut y cyfarfu'r eneth a'i hangau. Gwasanaethai ) r enetb mewn siop yn Carii.sle, ac yn ystod mis Mai gwelwyd Iii'ti ami yn nghwmni dyn a edrychai'n debyg i drafaelivvr. Yn fuan ar 01 dechreu cyfathrachu a'r dyn hwnw dif- ianodd, ac ni chlybuwyd dim o'i htiies wedi hyny hyd nes y caed ei chorff, ac y gwnaed ymchvviliad yn ei chylch gan yr heddiu.
Pan ddaeth y Newydd Da gyntaf…
Pan ddaeth y Newydd Da gyntaf i Bwllheli. Creodd gyffro oid bychan. Ond fel I yr a'i wythnos ar 01 wythnos heibio, ac y siaradai pobl barchus o Bwllheli allan yn rhydd, a'u datganiadau yn cael eu cyhoeddi yn y wasg leol, nid oedd mwvach le i amheuaeth. Dy- wedai pobl o Bwllheli "RI/ltid fod hyn yn wir." Wei, dyma ddatganiad cyff. elyb eto, a ddaw o Bwllheli. Dywed Mrs J. Edwards, 34, Aber- erch Road, gerllaw yr afon, Pwllheli — Am tua d-mddeng mis dioddefwn oddi wrth fy nghetn. Ca wo boenau llym a bmthol a ant ar draws fy nghefn fel gwan i ad cytieH. Ni chawn I heudivch udyucl n i nos, ac ar brydiau gwnai v poen.u jóli lcfain allan. Cawn gur mawr yn ty mhen, ac yr oedd chwydd o gwmpas fy llygaid. "Cymeradwywyd fi i roi prawf ar Doan's Backache Kidney Pills, ac anfonais am flwch, ac yr oedd yn dda genyf gan fod fod yr un blwch hwrnv wedi fy iachau Teimlwn fel dynes newydd ar ol cymer yd Doan's Pills, a gwnai yr hyn a allaf i'vv cy^neradwyo." | (Arvvyddwyd) Mrs J. Edwards. Pris 2s. gc. bocs, chwe' bocs am j 3s. gc.; gan bob siopwr, neu oddiwrth y Foster McClellan, Co., 8, Wells Street, Oxford Street, London, W. Peidiwch gofyn am kidney pills, gofyn- wch yn cylur am Doan's Backache Kid- ney Pills, yr un math ag a gafodd Mrs. Ed war s.
- '-' - -Y Bermo am Brynu…
Y Bermo am Brynu Fferm i'r Ymwelwyr. Ar ol traf.,d leth faith yn Nghyngor Bermo a chymdeithas y trethdalwyr, o barthed i'r cwestiwn ai priodol oedd i'r dref br ynu fforni y Gellfechan, fel ag y gallo ymwelwyf gael mwy o le a rhydd- id i grwydro o gwmpas yno, ddydd Sadwrn bu'r trigolion yn pleidleisio ar y mater. Caed tod 265 o blaid prynu'r fferm, ac 89 yn erbyn. Cymerid dydd- ordeb niawr yn y pleidleisio. Gofynir
MR. LLOYD GEORGE YNI GLASGOW.
MR. LLOYD GEORGE YN I GLASGOW. DERBYNIAD BRWDFRYDIG. Ddydd Aic .iier diweddat traddododd Mr. Lloyd George ei araeth hir-ddis- gwyliedig ar bwnc y tir yn Glasgow. Cafodd dderbyniad brwdfrydig ang- hyffredin pan wnaeth ei ymddangosiad yn y neuadd, a thrachefn pan gododd i fynu i siarad. Aflonyddwyd arno droion gan bleidwvr etholtraint i'r merched, ond bwriu vd yr aflonyddwyr ] allan yn ddiymdroi. Siaradoddy Canghellor am yn agos i awr a thri chwarter, ac yr oedd ei araith y rhan fwyaf o honi yn rhedeg i'r un cyfeiriad a'i areithiau blaenorol ar y pwnc, ond gwnaeth gyfeiiiasdau at Scotland lie y mae 'r cyfreithiau a'r amodau yn gwahaniaethu, a chyfeiriodd hefyd at y drafodaeth fu rhyngddo a'r Due o barthed i gynygiad y Due o bedwar cant o aceri o dir. Ar derfyn ei araith cododd y dort anferth ar ei thraed a rhoes fonllef ar ol bonllet o gymeradwyaeth iddo. Sylwodd y Canghellor i ddechreu fod yn ddrwg ganddo y bu orfod iddo ohirio y dyddiad y bwriadai ddod yno. Yr oedd rhesymau rcddai y Toriaid dros y gohiriad yn peri i un feddwl, meddai ef, fod ganddyut hwy ohebydd arbenig ymhob cytarfod o'r Cyfrin Gyngor, ac nad oedd gan y Rhyddfrydwyr yr un* wrth gwrs. Gallai ef sicrhau ei wrandawyr tod pob un o resymau'r Toriaid mor ddisail a'r llali. Sylwodd ar yr hyn oedd yn achosi- ymtudiaeth yn yr Ysgotiand, a dywedodd mai yr un gwyn oedd yno ag yn Lloegr a Chymru. Felly hefyd ynglyn a chyflwr truenus yr aneddau, yn arbenig yn y trefi. Credai fod cyfhvr yr aneddau yn rhai o drefi'r Ysgotland yn waeth nac unman. Cafodd ffigyrau arswydus o barthed i Glasgow ac Edinburgh, a dwy neu dair o drefi eraill, ac yr oedd yn credu ei bod yn hen bryd, er mwyn anrhydedd tin henw ac er mwyn anrhydedd ein gwlad, fod i'r sefyllfa hono gael ei chyfnewid. Ond nis gellid gwneud hyny tra y codai y tirfeddianwyr gymaint o bris am y tir. Rhoddodd engreifftiau o dir am yr hwn y talwyd symiau aruthrol, pryd nad oedd ei werth trethianol ond ychydig geiniogau yr acer. Gwyddai am dir ac yr oeud y pris dalvvyd am dano yn cyfateb i bwrcas dwy fil o flynyddoedd o'i werth blynyddol yn ol ei drethiwnt. 0 hyn alian, meddai 'r Canghellor, bydd i'r due gael ei drethu yn 01 y gwerth a rydd efe ei hun ar ei dir. Cyfeiriodd Mr. Lloyd George at y sylwadau blaenorol, a wnaeth ynglyn ag Ucheldiroedd yr Ysgotland, a bod yr ysgrifenyddion a'r Phariseaid wedi bod yn ymosod arno. Ond nid oedd am dynu'r un gair a dd)wedodd yn ol. Siaradai rhai o'r Toriaid fel pe bae etc yn meddwl am iddyn: aredig copaau 'r mynyddoedd a thyfu gwenith ar eu pen. Gwyddai ef gymaint am lynyudoedd a neb cafodd ei fagu mewn gwlad fynyddig. Ond yr oedd y glynoedd wedi cael eu trin cyn hyn gnn well dynipn na'r arglwyddi, ac yr oedd coedwigoedd yn tyfu ar leoedd uwch ag oedd yn nes i begwn y gogledd nag oedd Sutherland. Uywedid ei fod yn son am yr erlid fu ar y bcol yn Sutherlandshire, ac nad oedd hyny'n ftaith. Yr oedd Mr. Chaplin yn dweyd nad oedd yn ffaith. Und bcLh ddywedai ef tybed am yr hyn ysgrifenodd Mr. Walter Scott, a Hugh Miller. Buasai yn haws genyf, medd- ai Y Canghellor gymeryd gair Miller am yr Y sgotlaod na Henry Chaplin. Catodd n.iloedd o bobl o Sunderland- shire eu troi o'u cartrefi yn y modd mwyaf gwaradwyddus, a I'osgwyd eu cartrefi yn garneddau. Yr oedd hanes yr erledigaethau hyny yn un o'r pethau mwyaf difrifol yn hanes y wlad. A ph wy oedd y rhai erlidid ? Dynion teyrngarol. Yr oedd hanes eu gwr- hydri ar faes y gwaed a'u dewrder dihafal yn destyn clodloredd byd. Beth wnaeth eu penaeth yn ddi iddynt am eu teyrngarwch iddo ? Fe'u gwerthodd yn rhad i'r cyntaf ddaeth i gynyg am danynt. A beth oedd etifeddwr y tir yn ei wneud ? Pan yr oedd y Lly wod- raeth yn siarad am bethau i wneud iawn am y cam wnaed a'r Ucheldiroedd yr oedd ete yn edrych ar y peth fel pe baent yn cellwair, a'r Tot i-iid penysgafn yn crechwen. Ond nid dyna 'r ffordd i ymdrin a'r mater. Wrth edrych ar yr hyn oedd y bobl wedi ei oddef, yr oedd yn rhyfedd meddwl y fath amynedd ddangoswyd ganddynt o dan y camwri oddefent. Pa hyd tybed, y parhai y camwri ? Credai efe tod yr arlrser ar fin dyfod pan na byddai i'r werin gael ei gormesu na'i gorthiymu mwy.
Actio Drama Gymreig ynI Llundain.
Actio Drama Gymreig yn Llundain. Nos Sadwrn diweddaf, yn Chwareudy Maiden Lane, Llundain, actiwyd drama Gymreig—" Barn y Brodyr "—yn Gym- raeg. Mr T. R. Evans yw awdwr y ddrama, a desgrifia nodweddion y byw- yd Cymreig y dyddiau hyn, a dylanwad brodyr" yr Eglwysi Rhyddion yn Nghymru ar eu haelodau. Mae'r 01- ygfa yn cael ci gosod mewn tref yn sir Gaernarfon. --0--
[No title]
Y mae awyrwr o'r enw Ingold wedi llwyddo i aros yn yr awyr yn ei ehed- long am un awr ar bymtheg, gan ehedeg dros fit q filltirocdd yn ystod yr amser hwnw. >
Cyngor Trefil Pwliheii.I
Cyngor Trefil Pwliheii. Nos Fawrth, Chwef. 3ydd. — Pres- enol :—Dr. R. Jones Evans (y Maer), yn y gadair; yr Henaduriaid O. Wynne Griffith, R Ivor Parry, W. Anthony, a W. Eifi Jones y Cynghorwyr Richard Jones, Lewis Jones, W. M. Toleman, E. Jones Griffith, O. Ellis Jones, John Summers, Hugh Pritchard, R. Albeit Jonas, G. Corneiius Roberts, T. W. Thomas, ynghyda gwahanol swyddog- ion y Cyngor. TJytujirdy !'?' II est Ktul. — Pasiwyd yn unfrydol ar gynygiad Mr. Hugh untr),dol tr 6 r, Pritchard, yn cael ei eilio gan yr Henadur Wm. Anthony, i gefnogi trigolion y West End yn eu hapel at yr awdurdodau am i lythyrdy gael ei sefydlu yno. Lloches yn yr Orsaf.— Y r oeddis wedi hysbysu yn Mhwyllgor y Ffyrdd y bu y Maer, yr Henadur W. Anthony a'r Clerc Trefol, yn cwrdd Mr Williamson, goruchv vliwr rheilffordd y Cambrian, i drafo-I y priodoldeb o roi lloches uwchben platfform yr orsaf, ac fod Mr Williamson wedi hysbysu y teimlai y Cwmni fod angen hyny, ac y bwriadai roi to uwchben y lie rhwng y swyddfa a'r platfform neu barotoi HochesHU ar y platfform, ac v carai giael barn y Cyngor ar y mater. Pas- iwyd yn y pwyllgor i ddiolch i Mr Williamson am gyfarfod y ddirprwy- aeth, a datganwyd fod y Cyngor o'r tarn mai rhoi gorchudd uwchben y platfform fyddai oreu gyntaf, a'u bod yn hyderu y gwneid hyny dros ran ohono ar unwaith, ac y byddis yn ychwanegu at y rhan bob blwyddyn nes byddo wedi ei gwblhau. Givyl Fai.— Gwnaed yn hysbys fod y rhai a ganlyn wedi eu penodi yn swyddogion yr Wyl Fai nesaf :— Cadeirydd y Pwyllgor, y Cynghorwr W. 1\1, Toleman trysorydd, y Cyng- horwr W. Wynne Owen ysgrifenydd cyffredinol, Mr. T. Wilkinson ysgrif- enydd y carnival, Mr. J. J. Edwards ysgrifenydd y difyrion, Mr. F. E. Young. Y Gorfforatlh a Mr Lavey.- Yr oedd Pwyllgor y Porthladd wedi eu hysbysu eu bod yn awr mewn safle i teddianu y tir, h phasiodd y pwyllgor fod y tir yn cael ei feddianu os na bylidai 'r holl swm dyledus yn Cael ei dalu cyn Chwef. i5fed.—Cadarnhawyd peticier- fyniad y pwyllgor. I T(mdJi!fodduyr. Y.n Mhwyllgor y Fire Brigade ar Ion. 26ain darllenwyd llythyr yn hysbysu y disgwylid y gellid anfon y peiriant tan a'r celfi perthynol iddi cyn pen tair wythnos. Hysbyswyd hefyd fod y gronta, rhwng yr arian gasglwyd a'r addewidii n, yn cyraedd 2oop, Yr oedd y Gwarcheidwaid yn addaw 25P tuag at yr amcan ar yr amod fod y brif bibeil ddwr yn cael ei hymestyp gyferbyn a'r tloty. Sylwyd na byddai angen ymestyn y bibell gyda 'r darpariadau newydd geir, a phasiwyd gofyn i'r Gwarcheidwaid wneud i ffwrdd a'r amod oedd ynglyn a'r addewid. Yr oedd y Pwyllgor hefyd wedi pasio argymell y Cyngor i rentu adeilad yn Cardiff Road isaf gan y Mri Andrews a'i Fdb, ar gyfer y frigid am 15P y flwyddyn, er fod rhai o aelodau y pwyllgor o blaid gwneud adeilad i'r amcan ar dir perthynul i'r Gorfforaeth.-Cynygiodd 11 Mr E. Jones Griffith, ac eiliwyd ef gan yr Henadur Anthony, fod adrodd- iad y pwyllgor yn cael ei gadarnhau.— Cynygiodd Mr Lewi s Jones eu bod yn gwiuiuu yr argymnelliad i rentu 'r adeilad yn Cardiff Road am 15P y awyddyn. Byddai raid iddynt dalu treth arno yn ychwanegol at y rhent, ac nis gallent ymadael heb roi blwyddyn o rybudd, a byddent yn talu yn agos cymaint felly ag a gostiai gwneud adeilad p-iodol ar dir y Gorfforaeth.Eiliwyd ef gan Mr John Summers ac ategwyd gan Mr O. Ellis Jones a Mr T. W. Thomas.-Sylwodd Mr Cornelius Roberts mai am dymor yn unig y bwriedid rhentu 'r adeilad gan yr hyderid y byddai holl adeiladau'r Gorfforaeth, yn cynwys gorsaf y tan- ddiffoddwyr, yn yr un man, ac nid un yma ac acw, tel ar hyn o bryd.-Wedi trafodaeth bellach pasiwyd fod y mater yn cael ei drosglwyddo'n ol i ystyriaeth y pwyllgor.
ILlys Trwyddedol Pwllheli.
Llys Trwyddedol Pwllheli. Ddydd Mercher, Chwef. 4ydcl.— Gerbron Cyrnol Lloyd Evans, yn y gadair yr Henaduriaid Maurice Jones, W. Anthony, Cyrnol Gough, Dr. R. Jones Evans, yr Henadur G. Hughes Roberts, J. G. Jones, Ysw., J. Hughes Parry, Ysw., a W. W. Griffith, Ysw. Adrnddiad yr Arolycjydd ■—-Dywedodd yr Arolygydd Owen yn ei adroddiad tod 45 o dai trwyddedol yn y dosbarth, llai o un na 'r llynedd, drwy tod- trwydded y White Horse, Llanengan, wedi ei thynu. Nid oedd gyhuddiad wedi ei ddwyn yn erbyn unrhyw drwyddedydd yn ystod y flwyddyn. Yr oedd pedwar ar ddeg o blwyfi yn y dosbarth, yn cynwys Ynys Etillu heb dafarn ynddynt. Yr oedd tair ar' ddeg yn nhref Pwllheli, sef un ar gyfer pob 291 o'r trigolion. Gwrthivynebu Trwyddedau. — Y mddang- osodd Mr Wm. George ar ran Cym- deithas Ddirwestol Lleyn ac Eifionydd i wrthwynebu adnewyddu trwydded chwech o dafarndai, sef y Britannia Inn a Belle Vue, Llanystumdwy Ship Inn, Tydweiliog; Farmers Arms, Efail- newydd Bryncynan Inn, a'r Cattle Inn, Morfa Nefyn. Trwyddedau Llanystumdwy— Dywedodd Mr. Wm. George y gwrthwynebai drwydded dau o'r tri tafarndy yn Llanystumdwy. Yr oedd yno dair tafarn ar gyfer 280 o drigolion. Y Belle Vue oedd y mwyat gwrthwyn- ebus,Wan ei bod allan o'r ffordd, ac yn anoddi'r heddlu ei chadw dan wyliad- wriaeth Nid oedd trwyddedydd yn dibynu ar y ty am ei fywoliaeth gan ei fod yn gweithio yn y chwarel. Ty bychan oedd Britannia drachefn, ac nid oedd yno gyfleusterau i ddim ond i yfed.-Dywedai yr Heddwas Thomas, Criccieth, y credai y buasai un tafarn yn ddigon yn Llanystumdwy. Yr oedd y Britannia yn fychan,' ond yn lie taclus a glan. Yr oedd y Belle Vue yn fwy a chyfleusterau yno ar gyfer cadw ceffylau, ond nid hawdd oedd i'r heddlu gadw gwyliadwriaeth arni. Yr oedd un tafarn yn ddigon yno hefyd yn marn yr Arolygydd Owen, a'r Parch. Wynn Williams, gweinidog y Methodistiaid yn y lie. Ar ol trafod y mater o'r neilldu pendertynodd y Fainc adnewyddu trwydded y Belle Vue, ac i gyflwyno eiddo'r Britannia i ystyriaeth Awdurdod yr Iawn-dal. Ship Inn, Tydweiliog. — Dywedodd Mr. W. George y deallai nad oedd gan drwyddedydd na pherchen y dafarn hon wrthwynebiad i'r drwydded gael ei chyflwyno i ystyriaeth Awdurdod vr lawn-dil, ac ni ddaeth y trwyddedydd ymlaen i apelio am adnewyddiad. Tystiwyd yn ffafr gwrthwynebu ad- newydjiad y drwydded gan Ap Pienydd, Mr. Daniel Jones, Brynodol, y Parch. J W. Jones, a'r Arolygydd Owen. Cyflwynwyd y drwydded i sylw Awdurdod yr Iawn-dal. Farmers Arms, Ffttiltiettl-ydd.-Gwrth- wynebai Mr. W. George i drwydded y dafarn hon gael ei hadnewyddu ar y tir nad oedd ei haiigen yn y dosbarth, ac nad oedd yn hawdd i'r heddgeidw^id gadw gwyliadwriaeth arni.-Ymddang-' osai Mr. J. R. Anthony i apelio am adnewyddiad y drwydded, a dywedai fod y ty yn hwylus iawn i borthmyn ac eraill. in id oedd unrhyw adeilad cy- hoeddus arall o'r fath yn y lie. Yr oedd ganddo ddeiseb wedi ei harwyddo ean dros ddeugfain o bersonyn un -IL4" J'" 1.1.Cl.11. adnewyddu 'r drwydded Tystiwyd gan Mr. Griffith Jones, Bodfel, fod y ty yn un o'r rhai mwyaf hwylus yn Lleyn i borthmyn, ac y byddai yn anhvvylusdod mawr i'r ardal pe gwneid i ffvvidd a'r drwydded.—Tystiwyd vn erbyn adnewyddu'r drwydded gan Mri. WilSiani Hughes, Tynyffordd W. E. Hughes, Pensarn J. W. Morris, Goetre a Owen Jones, Ty,nion.- Adnewyddwyd y drwydded. Bryncynan Iniz.-Ar gais Mt. J. R. Anthony, yr hwn ymddangosai ar ran y trwyddedydd, gohiriwyd yr ystyriaeth ar drwydded y tatarndy hwn am dair wythnos. Castle In It, Morfa Nejyn.-Gwrthwyn- ebid trwydded y dafarn hon gan Mr. William George ar y tir nad oedd ei hangen, a'i noa yn ddinygiol o ran ei chyfleusterau. Tystiwyd yn ffafr y gwrthwynebiad gan y Parch. G. Parry Hughes-Apelid am adnewyddiad y drwydded gan Mr. J. R. Anthony, yr hwn a ddywedodd fod llvvyr angen y ty yn y gymdogaeth, gan nad oedd dy trwyddedol arall yn Morfa Nefyn.- Dywedodd y Fainc y byddai iddynt adnewyddu 'r dywydded, os y byddai i blaniau o welliantau angenrheidiol gael eu cyflwyno yn y Llys gohiriedig ymhen tair wythnos.
o Damwain Angeuol i Hen Wr…
o Damwain Angeuol i Hen Wr yn Ceidio. SYRTHIO DRWY FFENESTR. Dydd lau, bu Mr. O. Robyns Owen, yn cynal ymchwiliad i achos marwol- aeth Mr. Robert Owen, Ty Newydd, Ceidio, hen amaethwr adnabyddus ar fin ei 88 mlwydd oed. Tystiai Owen Owen, ei fab, iddo gael ei dad wedi syrthio o ffenestr y llofft yn ei wisg nos i'r ardd. Yr oedd i raddau yn anymwybodol a bu farw ymhen yr wythnos. Y tebyg- olrwydd ydoedd iddo agor y ffenestr i edrych ansawdd y tywydd ac i ysgafn- der ddod i'w ben. ° Dychwelwyd rheithfarn o farwolaeth ddamweiniol mewn canlynind i'r godwm.