Gwyliedydd Newydd

Cylchdaith Wesleyaidd Oakfield, Gyda'r aimcan o gyfarfod a'r treyliora yn ragSyra a Gapeli Newydd Oakfield a Spellow Lanej YsgoicEy Newydd Trinity Road, Boote, a treyllon oraill y GyichdaithJ cyrshelii- Nodac^fa Fawr ddo ,,?,NTOCIO%, a 1*awredclogo YN Brunswick Hall, Moss Street, Lerpwl, Mai 3, 4, 5, a'r 6, 1910. Diolchir am cyfraniadau meu Nwyddau gan yr Ysgrlx- ertyddion- Parch. Edward Davles. 82, Nev-zbv Street, Liverpool, M r. E. CIa WilliamSj, 66, Dacy Roadj Liverpool. ftls R. T. Jones, 180, Wadham Read, Bootie, ËS7i:1 ?   J.  ?"    ????????  v  > Total Assetts exceed £ 11,000,000. FIRE, LIFE, ANNUITIES) Personal Accidesit, Burglary, Workmen's Compensation (incSuding Domestic Servants), Sickness, Fidelity Guarantee, Plate Glass, Motor Car, Loss of Proffits, Driving Accidents, &c. LIFE.—For the Quinquennium ended 31st December, 1908. the LARGE REVERSIONARY BONUS of S8 15s. per cent. was again declared on Sums Assured under the Participating Tables of the Prospectuses. Prif Swyddfeydd Head OfF-ace: 1, Dale Street, Liverpool. London Chief Office 1, CornMll, E.G. I Cardiff Office 108, St. Mary Street. v Applications for Agencies Invited. CWMNI YSWIRIOL LE L, LLUMMIN a'r GLOB.' Cyfanswm Cyfalaf dros 11 Miliwn o Brnian. TAN, BYWYD, BLWYDD-DALIADAIJf, Damweiniau Personol, Tori Ty, Sawn i Weithwyr (yn cyn- .1. wys Gweision a hiorwynion), Afiechyd, DsogeliacS Cytun- deb, Gwydr (Plate Glass), MOdur, Coiled Enillion, Dam- weiniau CerbycSau ac felly yn y blaen. l' ¡ BYWYIh —Am y Pum' Mlynedd yn terfynu Rhagfyr, 1908, dyclia" wyd yn ol Y RHODD FAWR o S8 15s. y cant ar y Syiv^ Yswiriwyd yn yr Adran Gyfranogol. Gwahoddir Ceisiadau am ie fel Agents i'r Cwmni. _? _?_?_?..???.?.?_?_   Argraffwycl dros y Cyhoeddwyr gan Lewis Davies, Glyndwr Artistic Works, High Street, Blaenau Ffestiniog.

YN Y SENEDD. Parliad o tudalen 5. ynghylch y Chance majority." Gwnaeth sylwadau ar y ffaith fod Ymreolaeth wedi cael sylw cyn, ac yn yr etholiad, a bod Rhyddfryd- iaeth ar y pen yna yn gyson ac iach. Ond yr unig fesur, meddai Mr. Asquith mewn atebiad y gofynir i'r Ty ei drafod eleni fydd Mesur i benderfynu y berthynas cydrhwng clau Dy'r Wladwriaeth ac i osod Ty'r Arglwyddi yn ei Ie. Cyn y gellir dod a hwnnw ymlaen, rhaid trefnu'r sefyllfa arianol neu fe aiff cyllidaeth y wlad i ddyryswch. Ar yr un pryd, ni ollyngiry Gyllid- eb o afael Ty'r Cyffredin hyd nes y pasir penderfyiiiadau yn cynwys egwyddor mesur difodiad y Veto. Datganodd yn ogystal nad oedd efe wedi ceisio, nac fel y deallwn yn bwriadu ceisio gan y Brenin un math o sicrwydd yr arfera y gorori a'u gallu i wnevd Ty y Cyff- redin yn ben. Ac yn y fan hon y cododd y perygl. Yr oedd yn amlvvg oddi- wrth y derbyniad a roddid ar y Jeinciau Rhyddfrydol i eiriau I Mr. Asquith nad oedd y cynllun hwn yn cyrneradwyo eu hun i nifer fawr o'i ganlynwyr. Gwaeth na hynny, nis derbynnid ef o gwbl gan yr aelodau Gwyddelig, a chod- odd'Mr. John Redmond i ddatgan hynny mewn modd clir a diamwys. Yn wir yr oedd ysbrydpawb, oddi- gerth y Toriaid wedi ei barlysu. Cynhygiodd Mr. Barnes, arweinydd y Blaid Llafur, eu bod yn gohirio fel y gallent feddwl a dod i ryw gyd-ddealltwriaeth Derbyniwyd y cynygiad yn galonog. Teimlai pawb fod y niwl yn cau am danynt, a bod angen meddwl, a phwj-so a phryderu ynghylch y ffordcl. DYDD MAWRTH. Bu'r awyrgylch yn Nhy'r Cyff- redin hedclyw dipyn yn ysgafnach na doe, er na clcligwyddodcl dim a wnai sefyllfa y Llywodraeth yn fawr cliriach a rowy addawol. Yr hyn a liniarodd beth ar y pryder fu araeth led gymedrol Mr. Barnes, arweinydd plaid Llafur, yr hwn, er yn beirniadu y Weinyddiaeth yn llyrn. a fvnai gefnogi y Gyllideb yn hytrach na pheryglu diogelwch y Llywodraeth ond hawliau sicr- wycid y cymerid i fyny y Veto o ilaen Cyllideb y flwyddyn nesaf. Mr. F. E. Smith a draddododd ar- aith chwerw a gwawdlym, yn ei ddull arferol. yn clweyd ddarfod i'r Llywodraeth osod ei hun mewn anhawsder drwy addewidion gan y Prif Weinidog, y rhai nas gallent eu cyflawni. Cawsai Mr. Asquith, medclai ef, ei gam-arwain gyda golwg ar syniadau yr etholwyr. Mr. Ellis Jones Griffith, mewn ar- aeth ffraethlym, a atebodd Mr. Smith, a dywedai fod y ffaith mai yn yr Wrth-blaid yr eisteddai yr Undebwyr yn dangos beth oedd barn yr etholwyr. Ymddanghos- odd Mr. W. O'Brien, fel arweinydd y Cenedlaetholwyr Anibynol ac ymosodai yn llym ar y Llywod- raeth, ond nidyn fwy llym nag ar Mr. Redmond a'i blaid. Yr oedd ei wrthwynebrwydd i'r Gyllideb yn gymaint ag i Dy'r Arglwyddi. Prif araith y noson fu eiddo Mr. Winston Churchill, yn yr hon yr amddiffynai safle y Weinyddiaeth. Dadleuai fod pasio'r Gyllideb yn hanfodol i ddiwygiadau Rhydd- frydol, ac mai ofer fuasai ceisio gosod gorfod ar yr Arglwyddi drwy atal eu hunain yr hyn a wrth- wynebid mor bendant gan yr Ar glwyddi. Yr oedd y Gyllideb yn angenraid i draul y wlad. Ond byddai iddynt ddelio a Thy'r Ar- glwyddi, a mentrai y Weinydd- iaeth ei chyfan ar y mater pwysig hwnw. Nid oedd y Rhyddfrydwyr yn unol yn eu barn am bolisi y Llywodraeth. Mr. Rees a.gannlol- ai, ond yr oedd Mr. Hemmerde yn condemnio'n llym, ac yn dweyd fod ffrwyth buddugoliaeth a enill- wyd ar sail addewid i osod yr Ar- glwyddi yn eu lie yn cael ei fwrw ymaith yn ofer. DYDD MERCI-IER. Un o'r cwestiynau pwysicaf 3m y Ty oedd yrnholiad yr Arglwydd Charles Beresford ynghylch gynau rhyfel gweh Invincible. Yr oedd Beresford, er's tro, tuallan i'r Ty, wedi bod yn dywedyd pethau celyd am y eweh hwn. Prin yr oedd yn werth botwm, gan nad ellid tanio y cyflegrau sydd arno. Cwestiwn i'r cyfeiriad hwnw yw yr un oedd ganddo heddyw. Caf- odd atebiad campus gan Mr. Mc; Kenna. Dywedodd Mr. McKenna wrtho os oedd y llong hon yn an- effeithiol a diwerth, ei bod felly nid oblegid unrhyw esgeulustra o Mu y Llywodraeth bresenol, dyw- edai fod trefn a chymeriad presen- ol y llestr yn ganlyniad'arbrawfion gerid allan gan y llywodraeth ddi- Aveddar, ond mae'r cwch yn eithaf, ac hyd y gwelir nid oes diffyg yn lJnrnan ond yn nychrnygion Siarl Beresford. Rhaid i'r gwr yma, mae'n amlwg wylio mwy ar ei clafod yn y Ty nag a wnelai allan ohono. Eithaf peth hefyd. DYDD MERCI-IER. Cynygiodd Mi-. Austen Chamberlain welliant ar Araeth y Brenin i'r pervvyl a ganlyn:—"Edrycha y Ty hwn gyda phryder ar gyfiwr masnach a llafur yn y wlad, ac hefyd ar y ffaith fod Gweinidogion ei Fawrhydi yn ddiystyr o ddifrifoldeb y sef- yllfa ac ymhellach gofidia am nad oes yn araeth rasusaf ei Fawrhydi, yr un awgrym ynghylch eangu y farchnad i nwyddau "Gwyddelig a Phrydeinig, ac i beri y bydd yna flvy o, alwad am weithwyr trwy Ddiw- ygiad Tollawl fuasai yn hyrwyddo ein masnach gartref, yn ein galluogi i ddadleu am liniariad y tollau tramor, ac yn cryf- hau ein trafnidiaeth dros y mor trwy sef- ydliad cyfundrefn o ffafriaeth cydrhwng gwahanol barthau yr ymherodraeth. Nid oedd yn araith Mr. Chamberlain odid ddim byd newydd. Yr oedd y dad- leuon oil yn henafol Cwyna yn enbyd fod y Rhyddfrydwyr, ac yn enwedig felly Mr. Lloyd George wedi bod yn dra euog yn ystod yr etholiad o draethu pethau cam- arweiniol ac anheg. Nid oedd ganddo ond canmoliaeth i'r Swyddfeydd Llafur, cyn belled ag yr elent yr oeddynt yn dda, ond ni allent wneyd odid ddim daioni heb i ni bousang a threfn ein masnach. Atebwyd Mr. Austen Chamberlain gan Mr. Sydney Burton, Llywydd newydd y Bwrdd Masnach. Baich araith Mr. Burton oedd profi mae y dvn sy'n prynu neu ynte yn defnvddio y nwyddau, ac nid y gwerth- wr sydd yn talu y doll. Mynturniai hefyd nad oedd yn hawdd gwahaniaethu cvd rhwng defnydd crai, oedd yn ol y Diffyn- dollwyr, i ddod i mewn yn rlia-d, ar nwydd- au gwneuthuredig oedd i ddod i mewn tan I dreth. Synai Mr. Burton 'at haeriadau Mr. Chamberlain y byddai i Ddiffyndollaeth setlo yn hollol bron, broblem y rhai di- waith ar oladdenad Mr. Balfour tybiem na chlywem gymaint am hyn yma, o "leiaf gan wladweinwyr cyfrifol. Siaradodd Mr. Llewelyn Williams, Caer- fyrddin. Dywedai Mr. Williams fod y cyn- ygiad gerbron yn anwybydclu ffeithiau. Cymerai yn ganiataol fod ein masnach yn lleihau, ac yn dirywio, tra mewn gwir- ionedd, yr y'm yn allforio mwy ar gyfer pob pen o'r boblogaeth, o gryn lawer, na'r un wlad tan haul. Y peth od i Mr. Will- iams oedd ein bod heb ddim, yn medru cystadlu yn llwyddianus yn marchnadoedd Germany gyda'r America, serch fod yr America a chyfundrefn fanwl o dollau i'w heipu, ys dywedir, a ninnau heb yr un. Rhaid fod rhyw goel a sylw i'w roi i ffaith fel yma. Siaradwr cryf arail yn erbyn y Doll, yn y ddadl hon oedd Rawsay Macdonneil. Serch holl brotest, a serch holl amcanion Mr Chamberlain, mae canlyniad anochel- adwy Diffyndollaeth, fydda- i codi pris an- ghenrheidiau bywyd. Diolchai. yn gynes i Mr Chamberlain am dynnu darlun mor ddu o gyflwr y rhai diwaith nid oedd y darlun ronyn yn rhy ddu ond gofidiai na buasai Mr Chamberlain wedi bod yn ddi- gon teg a gonest i osod y darlun German- aidd yn gyfymyl a'r enw Prvdeinig mae hwnw serch y doll, llawn cyn dclued. Nid oedd Mr Macdonneil yn synnu dim fod yr Arglwyddi Tirol yn cyfranu at Drysorfeydd y Mudiad Diffyndollawl dis- gwyliant gael mecii yn y man "y bara a fwriant yn awr ar wyneb y dyfroedd." Yr oedd y meistri tir mawr, os byth y deuai diffyndollaeth, yn rhwym o fod v rhai cyntaf i ymfrashau arno. Byddai" rhenti mwy yn anorfod. DYDD I AT;. Dadl y Doll heddyw eto. Ym mysg y siaradwyr heddyw yr oedd Mr. Mond, yr Aelod tros Ranbarth Abertawe. Trwv gydsyniad cyffredinol, yr oedd araith Mr. Mond yn un o'r rhai goreu wrandawyd yn y Ty er's talwm, hyny yw, ar y pwnc hwn. Sonnid, ebai Mr. Mond, am ffafriaeth i'r Trefedigaethau, ac yn ymyl hyny sicrheid ni mae'r tramorwr sy'n talu v doll. Mae'n debyg felly mae pobl y Trefedigaethau fydd yn ei thalu hefyd, felly pa le mae, a pha beth yw maint y ffafriaeth ? Cymerodd Mr. Balfour ran yn y ddadl. Dywedai fod ymddygiad presonol y Gwyddelod, sef eu gwaith yn ymgadw rhag pleidleisio, yn argoel pe y caffentym- reolaeth, y codent dollau irad, mewn hun- an amddiffyniad, yn erbyn pob ran arall o'r ymherodraeth. Honai Mr. Baifour i lynges Pryden gael ei chreu yn nyddiau Deddfau yr Yd. Y fath feiddgarweh Siaradai Mr. Runciman ar ol Mr. Balfour a chwalodd vr honiad gwyneb-galed yma yn deilchion. Mae Mr Runciman yn gwybod agos bopeth ynghylch ein trafnidiaeth forawl; y mae yn gymaint o awdurdod ar longau ag yd- yw Mr. Shackleton ar gottwm. Nodwedd bennaf araeth Mr Balfour oedd y datguddiad oedd ynddi ei fod wedi ymostwng yn hollol i'r Diffyndollwyr, hyd yn oed ar bwnc trethu y bwyd. Yr araeth olaf bron, a'r araeth fwyaf yn y ddadl oedd un Mr. Lloyd George. Dy- wedai Mr. George nad oedd wedi meddwl siarad, ond heriai Mr. Austen Chamberlain ef i sefyll at y pethau a ddywedodd draw ac vma, tr-v,v'r wlad,-ar bwnc v Doll, yn ystod yr etholiad. Dywedodd Mr. Cham- berlain nad oedd un o ynghaniadau—hyd yr oedd un o ynghaniadau Mr. George, yn fath y gallai ef, na neb arall sefyll atynt. "Wei Os do, heblaw cynhesu y ty, cyn- hesodd y Canghellydd glustiau Mr. Cham- berlain yn ofnatsen. Yn lIe tynu Iota yn ol. Profodd Mr. George yr oil at y earn, ie, a gyrrodd yr oil ymhellach. Yr oedd i araeth Mr. George bump o bennau,— (1) Mae Masnach Prvden yw y hvvaf yn y byd. (2) Mae allforion Pryden o nwyddau gwneuthuredig yw y fwyaf yn y byd, (3) Fod llongwriaeth fasnachol Pryden « agos gymaint a phob llongwriaeth arall trwy'r byd yn un (4) Fod cyflogau yn uwch, ac oriau gweithio yn is }rm Mhryden nac mewn un- rhyw- wlad. (5) Fed prisiau pethau yn is ym Mhryden nac mewn unrhyw wlad. -L, isteciclai Mr tfiamoeriain yn iuci o clan yr Ysgurfa. Pan y soniai am fara du yr yr oedd Mr George yn ofnadwy. Gwylliai yr wrthblaid fel gorffwylliaid, a gwaeddai Redmond arnynt—" Hold, d'oddefwch fel dynion." Yn niwedd ei araeth aruthr, gan droi heb ddim trugaredd, at Mr Austen Chamberlain gwrcydai fel pe tae tan y gwawd, dywedai Mr George. Cyhuddaiy boneddwr anrhydeddus fi o ddychmygu. ni allaf fi byth ei gyhuddo ef o'r fath gam wedd hefyd mae dychymyg yn llai cam- wedd na cham-ddifynnu. Mae dychymyg o leiaf yn beth meddyliol." Pan ddaeth y bleidlais, yn ogymaint ag i'r Gwyddelod ymgadw heb roi pleidlais o gwbl nid oedd mwyafrif y Llywodraeth yn erbyn pobl y doll, ond bychan. Dyma v ffigyrau — DrosyDoll I. 254 Yn ei herbyn 285 o Mwyafrif 3!. 1" (\ u Heblaw y Gwyddelod, peidiodd dau o'r Rhyddfrydwyr a pleidleisio, sef Mr. Bottom- ley a Mr. Wedgwood. Ymatalioddy ddau yma a'r Gwyddelod, nid am eu bod ymhiaid Diffyndollaeth, ond yn hytrach fel protest yn erbyn osgo a chynllun Mr. Asquith tuag at yr Arglwyddi. Heddyw yn y Ty Uchaf, rhocklodd Ar- glwydd Roseberry rybudd o gynygiad ynghylch yr angen ar priodoldeb" o ddi- ddiwygio y Ty hwnnw. Sibrydir heddyw yn mhyrth Ty y Cyff- redin, fod y Llywodraeth, oblegid y gwas- gu sydd arnynt, ar dynnu yn ol neu o leiaf oedi y cynygiad i wella Ty yr Arglwyddi a myncl ym mlaen gyda'r VETO. Hei lwc.