Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Y N- Y SENEDD.
Y N- Y SENEDD. DYDD LLUN. Yr awr dduaf yw'r awr nesaf i'r goleuni '-felly y profodd heddyw. Pryder, ofn, disg-YTyliad ail yn ail lanwai fynwesau y pleidiau yn y Ty heddyw pan gyfarfvddwyd. Penderfynodd y Llefarydd nad oedd y cynygiad y rhoddwyd rhy- budd ohonno gan Sir H. Dalziel mewn trefn. Ni wnaeth hyn un gwahaniaeth: oblegid gwelwyd nad oedd ei angen. Cynygiodd y Prif-weinidog ar fod i'r Llywod- raeth gael holl amser Y Ty hyd Mawrth 24ain. A gaffai hi hyn ? Dibynai hyny ar beth ddywedai Mr Asquith wrth siarad o blaid ei gynygiad. Pwysleisiodd yr angen am ddarparu ar gyfer cyflenwi yr arian gofynol i gario y Llywod- raeth ymlaen. Beth am Veto yr Arglwyddi ? Datganodd y byddai i'r Llywodraethar ei hailgyfarfydd- iad Mawrth 29ain gyfmwno ei chynygion ynglyn a pherthynas y Ddau Dy trwy Benderfyniadau. Byddai i'r Penderfyniadau hyn ddatganyr angenrheidrwydd o gau allan Dy yr Arglwyddi yn hollol o diriogaeth cyllid, ac YUl maes deddfwriaeth y cwtogid Veto )7r Arglwyddi fel ag i sicrhau uwch- afiaeth Ty y Cyffredin o fewn oes un Senedd. Derbyni wyd y dat ganiadau hyn gyda chymerad W3raeth uchel yr ochr Ryddfrydol. Dywedai y gellid ystyried cyfan- soddiad Ty yr Arglwyddi )Tn1 mhellach ym mlaen. Yng nghanol cymeradwyaeth ei gefnogwyr dy- weriodd yr anfonid y Penderfyniad- au hynyn ddioed i Dy yr Ar- glwyddi. Ystyriai y Llywodraeth meddai mai ei gwaith eyntaf a phenaf ydoedd cyfyngu ar Veto yr Arglwyddi ac ar hyn yr anturiai y Llywodraeth nid yn unig ei ffawd ond ei bodolaeth. Afreicliol ydyw dilyn araeth Mr Balfour yr hwn geisiai herian Mr Asquith am new- id ei feddwl a gollwng gafael o'r Gyllideb. Pa fodd gofynai y gall- esid disgwyl i Dy vr Arglwyddi basio y Penderfyniadau ar y Veto tra 37n gwybcd fod cyfansoddiad eu Ty I'w ddwyn gerbron yrn- hella?h vmlaen ?, Dilynwyd ef gan Mr Redmond ac yr oedd yn lied ffafriol i'r Llywodraeth. Ond dy- munai wybod Beth wnelai y Lly- wodraeth pan wrthodid neu 3T go- hirid y Veto gan Dy yr L\rglWYcldi ? I A elent at y Brenin i ofyn  sicrwydd yr arferid \Tr hawlfraint Frenhinol? Ac os gwrthodid hynny, a fwriadai y Prif-weinidog barhau yn gyfrifol am lywodraeth y wlad? Os na chaffai sicrwydd gyda golwg ar hyny datganai Arweinydd y Blaid Wyddelig y byddai iddo bleidleisio yn erbyn y Cynygiad. Siaradwyd yn erb37n y Cynygiad gan Arglwydd Hugh Cecil a Mr Austen Cham- berlain. SiaradoddSir H. Dalziel o blaid Y Cynygiacl ond dadleuai am i Fesur ac nid Penderfyniadau gael ei anfon i Dy yr Arglwyddi. bcLvJi.. 1 .J \Y Datganiadau y Canghelh7dd r-I- Lo. -Ll. Lloyd George gliriodd yr aw3*r yn ",)1 b c" v ¡ J hollol ac a ddygodd y rhengau ynghyc1.. Sicrhaodd Y Ty pe gwr- thodai Ty yr Arghvyddi y Pender- fyniadau hyn na fwriadau y Ly- wodraeth aredig y tywod. Os '1' 'C meddai na chawn ein hunain j mewn safle i ddiogelu y gwneir ein Penderfyniadau yn Ddeddf, ni bydd i ni barhau mewn swydd." Derb}Tniw\Tl y datganiacl hwn r viJ)Ui\L'y CLbctL C, 1\\ gyda brwdfrydedd mawr gan holl I' gefnogwyr Cynydo. Mewn geiriau dwys a thon ddifrifol dywedoddt nad oedd yna ddim petrusder na dim tvnu yn 01 i iod gyda golwg ar hyn. Byddai i'r Llywodraeth Ivnu wrth y C37farwyddyd roddant i'r Brenin, pe deuai galw am hyny, pe costiai hyn iddi ei bodolaeth. Cafodd y datganiad hwn--y mwy- af pendant a chryf o eiddo y Wein- yddiaeth effaith nodedig ar Y Ty ac i sicrhau cydweithrediad adran- au y Blaid Ryddfrydol. Terfynodd hyn y ddadl a chariwyd Cynygiad Mr Asquith heb i'r Ty ymranu. Wedi i Mr Lloyd George siarad penderfynodd Y Blaid' Wyddelig beidio gwrthwynebu y Llywod- raeth. Ni roddant IDvvyaehflinder iddi, ac o bosibl a ceir eu cyd- weithrediad llawn. Ty yr Arglwyddi Cyfarfyddodd am chwarter wedi pedwar cod- odd am chwarter i bump Ni wnaeth ond derbyn diolch y Brenin am iddynt hwy ddiolch, iddo ef DYDD MAWRTH. Hindda heddyw. A bu tawel- wch mawr'ydywam dro o leiaf wedi i elfenau'r storm ddoe fyn'd heibio. Yr hyn oedd amhosibl ddoe sydd ymarferol heddyw, cell- wair vn chwareus. Cafodd allfor- io hen geffylau i'r Cyfandir a der- byn i'r wlad hon Chinese pork sylw adeg gofyn cwestiynau. Deu- wyd hefyd ar draws swm y glo godir, talu Aelodau Seneddol o Drysorfeuydd Undebau Llafur- Hen Bensiwneers amheus vr Iwrerddon. Treuliwyd yr eistedd- iad yn benaf i drafod Cynygion y Llywodraeth i gael arian i fyn'd ymlaen. Ceisia yr Wrthblaid daflu'r bai am yr anrhefn mewn casglu (neu fethu casglu) tollau y Gyllid- eb ar y Llywodraeth-ond cawsant glywed gan Mr Lloyd George yn bur ddiamwys mai Ty yr Ar- glwyddi sydd yn gyfan-gwbl gyf- rifol am y cyfan. Rhoddodd ar ddeall hefyd na chaniatai y LI37 wodraeth iddynt nai cefnogvyr yn Nhy y Cyffredin i ddweud pa bryd neu pa fodd y cesglid y tollau. Cytunwyd a holl gynygion y Lly- wodraeth heb ymraniad. DYDD MERCHER. Gofynodd Mr. Keir Hardie onid oedd y Llywodraeth am drefnu Ad- ran Weinyddiadol i Gymru. Dy- wedodd y Prif Weinidog y gwydd- ai fod teimlad cryf yng Nghymru o blaid hyny ond gan nad ellid gwneud y cyfnewidiad heb ddedd- fwriaeth ni ellid gwneud dim eleni. A fydd i'r Llywodraeth gynwys hyn yn ei deddfwriaeth pan ddech- reua ar y gwaith hwnw gofynai Keir Hardie. Y cyfan ddywedai Mr. Asquith ydoedd fod ganddynt gydymdeimlad a'r dymuniad. Dyl- id pwyso ar hyn a gofalu na chaiff fyned yn anghof. Ceisiai yr Wrthblaid ar ail ddar- lleniad Mesur Benthyca 37 Trysor- lys (i gyfarfod yr amgylchiad eith- riadol) berswadio y Llywodraeth i dori y Gyllideb i fyny a'i chymeryd yn rhanol. ond dangoswyd y bydd- ai hyny yn golygu ildio y tir gym- erwyd ar y Gyliideb o'r cychwyn. Dadleuai y Canghellydd fod y Gyliideb yn un ac aurhanadwy ac na chaniatteid dewis a gwrthod adranau o honi-y cyfan neu ddim raid iddi fod bellach. Siaradodd Mr. McKenna yn gryf yn erbyn il- dio i draha yr Arglwyddi yn y mat- er hwn. "I lawr a'r Arglwyddi," gwaeddai ymwelydd o Oriel y Ty. Gafaelwyd ynddo ar unwaith a bu raid iddo fyned allan yn ddiatreg. Anghofio 51n1 mhle yr oedd ddarfu. Mae'n delyg mai rhnvun wedi darllen erthygl y Gwvliedvclcl yd- oedd wedi mynd i Lundain am dro. Rhoddodd Sir S. T. Evans y Cyfreithiwr Cyffredinol hergwd drom i'r Wrthblaid am ei haerllug-  r.ll_1 rwydd yn ceisio difwyno y Gyli- ideb. Ceisiodd Mr Lough dynu i lawr y swm ychwanegol ofynir at Long-I au Rhyfel a rhaid fod pob Gwir Ryclclfrydvvr mewn C37dymdeimlad ag ef. Ychydig o hwyl gafocld Ar- glwydd Charles Beresford wrth siarad ar bolicy y Llywodraeth yn nglyn or Llynges yn y Tv. Allan o'r Ty y ca ef hwyl. Tynodd -Air! KcKenna y gwynt o'i hwyliau yn rhw37dd iawn. i ,) .iLL Y' .1.. Pasiwyd ail-ddarlleniad y Mesur- '[ 1 ') ,)1 0ci' T' au Benthyca, a phasiwyd y swm. ychwanegol ofynid at y Lfynges !'T'b'"o' v codir :\790o'a" Llywydd- J. C (:I i '>ll1. '11 bL I..Á ,J 'l ion Bwrdd Masnach a Bwrdd Lfy wodraeth leol trw}- gydsyniad y7 Ty i 5000 \t un. DYDD IAU. Adeg atteb cwestiynau cadarn- haodd y Prif-weinidog ei ddatgan- iacl na byddai i'r Llywodraeth bar- hau mewn swydd os na phesid ei darpariadau ar Veto yr Arghvyddi yn Ddeddf. Flefyd cyhoeddodd weai i r darpanaaau iiyn clclerbyn cymeradwyyeth Ty y Cyffredin 37 dygid T Gydlideb gerbron. Ceis- iodd Sir F. Banbury gario gwell- iant ar Fesur Benthyca k I C, Loan Bill) y Llywodraeth. CyThuddodd Mr Flobliouse ef o wneud y mater yn fater plaid. Dyvredwy7d wrtho gan Mr Lloyd George y cfylasai geisio bod yn deg hyd yn nod at ei wlad. Yr oedd ef 3*11 blino ar rai aelodau na wnaent ddim ond daro- gau drwg i'w gwlad a cheisio ei darostwmg yng ngolwg teyrnas- oedcl eraill. Nid oedd oncll4 dros y gwelliant. Syr F. Banbury. Vot iodd 211 yn ei erbyn. Gwrthdyst- iai Mr. Dilton yn erbyn gwario ar- I ian ar geisio darostwng y Mullah yn Somali Land. Dywedai y talai yn well roddi iddo c2000 yn y fhvyddyn i gadw yn llonydcl. DYDD GWEXER. Brwd fu y drafodaeth ar drefn- iadau y Llywodraeth ar gyfer y sefvllfa arianol heddyw.. Yr oedd yr Wrthblaid yn amiwg ar gyfrif absenoldeb a dyfala rhai eu bod yn fwriadol wedi cadw draw. Maen- tymir fod Arglwydd Hugh Cecil yn ceisio codi Fourth Party. Ag eith rio Sir Robert Finlay nid oedd un o arweinwyr yr Wrthblaid yn y Ty. Parhaodd Arglwydd Hugh Cecil yn yr ymdrech fel y gwelwyd sydd wedi, parhau ar hyd yr wythnos i gael gan y Llywodraeth i gymeryd y dreth incwm ar wahan a thrwy hyny amharu y Gyllideb. Siarad- odd Mr. Asquith yn gryf a phen- dant a dywedai fod y sefyllfa ar- ianol ddyryslyd heddyw i gyd i'w phriodoli i waith yr Arglwyddi yn taflu allan y Gyllideb. Cyhuddai Arghvydd Hugh Cecil y Llywodraeth o fradychu budd- ianau y wlad i amcanion plaid a chyfeiriad at Mr. Asquith fel un na chadwai ei air. Gwell fuasai iddo ymattal oblegid halltwyd ef yn ddidrugaredd gan Mr. Lloyd George ymhellach ymlaen. Nid yn fuan yr anghof-la hwn y sgwrfa gafodd. Dywedwyd pethau chwerw a chryf. Rhagorodd Mr. Stanley Wilson mewn difriaeth. Bu raid i'r Llefarydd alw ei sylw at ei ymddygiad—ond gormod peth i'w ddisgwyl i'r fath rai wneyd ymddiheurad. Dywedodd Mr. George na chwynai am eiriau celyd ond hawliau ryddid i daro 37n ol. N id yn Limehouse yn unig y llefara ef yn blaen-ni arbedodd yr ucheldras yn y Ty heddyw. Rhoddodd iddynt wers nad anghof- iant ar yfrder. Pasiwyd trydydd ddarlleniad Mesur Benthyca heb I ymraniad.
INODION .LLENYDDOL. [
INODION LLENYDDOL. (Pob Llyfr a Chyhoeddiad Cymraeg i'w adolygu i'w hanfon i'r Parch. D. Tecwyn Evans, B.A., Llys Menai, Portdinorwic.)  ETP  "T'- 'T  YR EURGRAWX A'R WIXLLAX. Eferjgyl, Bywgraffiacth, .Divrinycld- iaeth, Cymcleithasiaeth, Llenydcliaeth, y Genhadaeth Dramor,—dyna'r EWl- grawn am fis Mawrth. Credaf mai dyma'r rbifyn goreu eto eleni, ar y cyfan. Cartlm allan yr hen lefain, seiliedig ar 1 Cor. v. 6—8, yw pwnc pregeth glir, rymus, y Parch. E. Derwyn Boberts. Y mae'r iaith yn semi a gl an, yr esbon- iadaeth yn feistrolgar, a'r brege?h 0 1Toll 'I mater yn gryf ac effeithiol. Pregetb ydyw ac nid traethawd. Da iawn yw'r sylw byrr am y I)regeti gan yr Is- Olygydd. Yn nesaf da\y'r drn1eclc11 bennod o gocant ei dad gan y Parch. W. 0. Evans. Y mae'r hanes am ddycliweliad ei fam yn un o'r pethau mwyat f:: a ,vlaÎs I er's 11awe1' a cleu y Cofiant drwyddo yn ei ragoriaeth. A dyma'r drydedd bennod o Atgofion Cadeirydd I Ail Dalaeth y Gogledd. Darllenir hi gyda bias gan bawb ohonom, yn enweclig I gan ei bod yn cynnwys hanes t-roedigaeth, a hyiiny ganddo ef ei hun, un o'r preg- ethwyr m?-y?u ? god odd Cymru. Yc,grif gref ac eg l ur yw eiddo'r Parch Evan Jones ar "Ffynoneli?u Hanes lesu !r,c:L T)" 'l'tl 'TO '0'>.1" -vvT ei waith yn siarad mor ddifioesgn: ar honiad.au anioddefol y dosbarth eithafol o feirniaid yr Efengyl- Y mae'n hen bryd dweyd pethau fel hyn, ac ymddengys i mi fod geiriau'r awciwr yn cleg ac anateb a d wy. Nis gwnn pam y -mae e i sieu dwy t ym Mathew, mwy nag yn Nat'naii. TVedyn dynia ysgrif ar Ddyn y Dydd, sef yw Iiwnnw wrth gwrs, y Gwir Anrhydeddus David Lloyd George, A.S., Ll. D. Hawdd vw gweld  fod Gwynfryn yn ei elf en, ei fod yn aiwr addolwr mewn gwirionedd. Y mae'r- ysgrif yn elfennu llwyddiant a mawredd y Canghellor enwog gyda medr a meist- 1 'h 1. 1\' ,> 1 rolaeth digwestivm. Diau fod Gwynfryn wedi mynd yn l)ell m'th ddweyd petai Lloyd George" tml ei gefn ar y bobl," 11a fuasai ganddo ef wedyn eihw ered mewn nsbun nac unpetb. Tybed Gwynfryn ? Ehyw "litbriad byrbwyll," fel y dywedodd y Parch v(I ?y o d,.L am John Jol-in E\,alis, L-iannereli, in,, Joliii mhoethder mawr yr Ethohad. Priodola Gwynfryn lwyddiant digymar ei arwr i'r pethau hyn,—ei weriniaeth, ei wrol- deb dyfalbarhaol, ei resymoldeb mwyn, ei gyfiymcler, a'i hyawdledd. Iecliyd i galon dyn yw darllen ysgrif y Parch. Owen Evans ar Paham nad wyf yn Sosialvdd. Atolii-g, onid gwell fuasa i Gymdeithasiaeth na Sosialaeth ? Y cyfieithiad mabwvsiedig o'r M. U. S. S. yn ein plith yw Undeb Gwasanaeth Gyradeithasol, onite ? Pan fyddys eisieu cl-weyd fod dyn yn social being, dywedir ei fod yn "fod cymdeithasol, nid yn fod sosialaidd. Y mae ysgrif Mr. Evans yn engraifft arbennig o lawer mewn ychydig. Pwnc anodd ysgrif- ennu'n ddyddorol a chlir arno yw Cymdeithasiaeth, ond llwyddodd Mr. Evans i wneud hynny. Syniad yr awdwr am iaith yw mai ei diben yw datguddio meddwl ac nid ei guddio, ac y mae yn y fan yma wers i bawb ohonom. Ac y mae ganddo feddwl i'w ddatguddio, ar y pwnc hwn i'm bryd i, y niae'i ymresym- iadau yn gryf ac yn deg. Gwaith go an- odd fyddeu hateb ond rhoir cyfle i hyny. Llyfr y Tri Aderyn, yw pwnc yr ysgrif nesaf, ac yna daw Nofel arobyn y Parch E. Tegla Davies, Yn Swn y Mor." Ceir yn y bennod hon gyfuniad o allu a thynherwch nas gwelir bob dvdd ei clebyg. Bydd gennyf ragor i'w ddweyd am y Nofel hon pan y gorffennir hi. Gobeithio y daw copi o'r Eurgrawn i law'r Parch. John Evans, B.A., Llan- nerch, er mwyn iddo gael cyfle i ateb (os medr) y feirniadaeth lem ond teg ar ei lyfr, Bywyd ac Athrawiaeth John Calfin." Nid Calfin oedd Dr. Hodge chwaith, olid Ca-lfiiiiad." Diolcli i'r Parch. J. Wesley Hughes am ysgrif- ennu cystal ar y Genhadaeth Dramor. Y mae'n amheus gennyf a gyhoeddir gwell gwTerth gr6t yn yr iaith Gymraeg na rhifyn fel Eurgrawn" Mawrth. Sylwais fod "ymholiadau" ar arfer deirgwaith neu bed air yn y rhifyn, lie dylai "holiadau" fod ac nid yw rhi- anod a Pryden yn gywir am rlii- anedd a Prydain mwy nag 3- bu- asai gwragod a dren yn iawn am gwragedd a drain." Ond clod sy'n ddyledus i iaith ac orgraff ac argrafx'- waith a mater yr Eurgrawn." Yn y ''Winllna" am y mis hwn, ceir darlun rhagorol—un o'r goreuon— o Dr. Maldwyn Hughes, a hanes cryno o'i fywyd gan y Llyfrbryf Wesleaidd o Dreffynnon. Wedyn daw'r ail 3-sgiif ar Beth bynnag am honno. gwaitli da oedd galw syl,vat un o brif gynmynaswyr ein cenedl ni, er mor anadnabyddus yw i'r lliaws,-—Thomas Gouge. Campus yr ysgrifenna'r Parch. E. Tegla Davies ar Ardal Aber Hun." Nid wyf yn meddwl fod Mr. Tegla Davies wedi ycc- grifennu fawr ddim gwell na hyn. Y mae'r disgrifiadau'n loyw dros ben, a gwers dra rhagorol yn niwedd y cwbl: A lynno IVyiiivCt, abertiied ei hun." Ond gresyn fod deroyn nas gallaf lai na'i alw yn em wedi i annrcldo a chy- nifer o wallau. Nis gallaf am funnel feddwl mai 'r awdwr sy'n gyfrifol am y rliain yn wir. gwnn y buassnt yn am- hosibl iddo. Dyma drwmgwsg am drymgwsg cherrig am" cherr" yg hwnw," bono, am hwnnw, "honno"; Gosin" am lesin (sef hardd, prydweddol) a yn lie a, "— hynny yw, ivit/i yn lie and "mae" yn lie mai" (gwall liyll iawn): waun yn lie wain" See., SZG. Sid oes ond un o ddau beth i gViTif ¡,1;] bethau fel hyn, naill ai dylni neu cldi- ogi, a'r ddau mor anesgusodol a'u gilydd. Os mai ar yr argraffydd y mae'r b?i, dylai efe i ddechreu ddysgu darllen a sillebu unrhyw iaith cyn mynd ati 1 gyhoeddi llyfrau yn yr iaith honno. Hyc'te--cc,?lnp, eto yn y n?n???. Mr. David Bees, Lla?- idloes, yw yr Athraw Llwydclianmis 3t mis hwn, a cheir yma ddarlun da ?e ysgrif deilwng ar destun teilwng, g wr a wnaeth lawer o ddaioni ar lyd ei oes. Eir ces iddo. Y mae r drydedd benncd Parhad U-daden §.
Advertising
EYERY BOX OF ENGLAND'S GLORY MATCHES L.l jJ'l1JJ bLURi MAiLb?! USED Means MORS WGEK for .o ViP" 11 11 British Workpeople. Moreland, Gloucester.
ALLOR Y WLADWRIAETH. ___I
(Parliad o iudaien I). edig yn ymylu ar bechod yn eu golwg. Gresyn na ddarflennai y dosparth hwn y Beibi yn ystyriol fel y dysgir ni fod pob ymddiried- -1. .Jt:l- 1 ..i .li -.L L aeth sydd yn gyfleustra i wneuthur daioni yn dalent, ac am bob talent yr ydyrri yn gyfrifol i Dduw Os yw y bleidiais yn allu i wneyd daioni i gymdsithas, mae yn meddu ,l 1 -h-- L. _l.C.>, L-l ar wedd grefyddol bendant. -l 'f b. CJ.j .I.- Xi ddylai y pleidleisiwr gael ei ddyianwadu yn gyfangwbl gan ystyriaethau raateroi. Ffolineb wrth gwrs, fyddai anwybyddu y rhai hyn yn hollol. Hawlia ein cysuron corfforol ein sylw a'n dydd- ordeb yn barhaus. Gyda diolch garwcli y meddyliwn am 37 bendith- -ion a ddygwyd i ni yn ystod y G-, -?,nae d bai-a ganrif ddiweddaf. Gwnaed bara y werin llawer yn rhatach, codwyd cyflog gweithw3rr trwy y wlad. Y ganrif ddiweddaf rhoddodd i ni y wasg rydd. Pan yr oedd y trethi ar bapur a'r newyddiaduron yn llyndagu y wasg, bu raid i bobl dalu o bump i saith geiniog am bapur newydd oedd yn llai mewn maint, ac yn salach o ran ansawdd i'r papurau geirheddyw amddimai. Er yn ddiolchgar am hyn oil, ac yn credu y dug y bleidlais ragor o welliantau yn y dyfodol agos, eto, credwn na ddylid cyfyngu ein gallu gwleidyddol yn hollol i bethau materol. Y mae genym fuddianau heblaw yr rhai hyn. Dylid defnyddio y bleidlais i sicr- cydgordiad rhwng galluoedd moes- ol a gwleidyddol ein gwlad. Credwn yn gryfy dylai gwleidydd- iaeth gael ei gwreiddo mewn moesoldeb Cristionogol. Gwydd- om am rai cwestiynau moesol sydd yn rhwym o feddu gwedd bolitic aidd, sef y rhai hyny sydd yn di- bvnu ar ddeddfwriaeth er eu cad- arnhau yn derfynol. Cyn y gellir gwneyd unrhyw gwestiwn moesol sydd yn effeithio ar genedl yn eff- eithiol, rhaid ei wneud yn ffaith mewn llywodraeth. Y mae pob cwestiwn moesol sydd yn ym- wneyd a dyn yn ei berthynas a llywodraeth yn dod o fewn terfyn- au gwleidvddiaeth. Hawlir hyn gan ddealltwriaeth a rhinwedd pobl tra yr erys y ffurf bresenol o lywodraeth. I'r ffaith hon y priod- olwn y deddfau ynglyn a chadwr- iaeth y Sabboth, priodas. &c., a'r holl ddeddfau eraill sydd yn sef- ydlu trwy ddeddfwriaeth rhyw safon foesol ymhlith dynion. Byddai ysgaru gwleidyddiaeth oddiwrrth moesoldeb yn golygu dinystr i'r wladwriaeth. Nid oes diogelwch a pharhad i wlad, os nad yw yn seiliedig ar foesoldeb. Oblegid hyn y credwn mai ystyr- iaethau moesol ddylai fod yn flaenaf gan bob dyn pan yn cael ei alw at y tugel i gofrestru ei bleid- iais. Un o eiriau mawr v wlad hon yw Ymherodolaeth (Imperial- ism) ac ymddengys fod pawb yn teimlo dyddordeb, a rhyw fesur o falchder yn yr. Ymherodraeth a gyfrifir y fwyaf yn y byd. Y wlad hon yw calon yr Ymherodraeth, ac nid oes yr un ffordd rhagorach i'w chadw wrth ei gilydd nag wrth gadw ei chalon mewn C37flwr iach a chref. Safon foesol uchel yw y ffordd sicraf i hawlio teyrngarwch a gorchymym parch drwy yr holl Ymherodraeth. Think imperially, niedd Mr. Joseph Chamberlain. Yr ydyn1 yn barod i feddwl yn ymher- odrol; ond credwn fod diogelwch yr Ymherodraeth nid mewn Tariff Reform, ond mewn moral Reforms. y little Englariders ydyw yr imper- ialists goreu wedi'r cwbwl. Ymhlith galluoedd moesol y genedl, gellir enwi cartref, yr Ysgol, a' a dylai y bleidiais gael ei yrnarfer er budd y sefydl- iadau hyn fel galluoedd yn ffurfiad a datblygiad bywyd y genedl. Cartref ydyw undod yr organydd- iaeth gymdeithasoi, yr organydd- iaeth leiaf wybyddus i ¡ni. Yn V fan hon y mae ysgogion moesol yn < J cael eu dechreuad boreuaf, ac o'r ran hon yr a allan y dylanwadau hynny sydd yn penderfynu gwar- eiddiaeth, yn llunio cymdeithasau, ac yn ffurfio y genedl. Nis gall y yvlad godi yn uwch mewn diwydl- 1ant a chymeriac? na safon y cartren ar gyfartaledd- Ffurf eangach o'r organyddiaeth g^ ymdeithasol yw yr ysgol, ymha bJ 111clel thasol yw yr ysgol, yn1ha  y datblygir gwaith y cartref, a ile "-n,ae hvf£orddladau cartref vn C' ap.1 l. f ^•asi eu (-?t i fyny a'u clwyn 1 -1.I..J' .s- Ct.. l '>"0' Y .miaen mewn tynant meddyliol a i?'?y?d moesol, er adeiladaeth Y'I' ^echgyn a'r merched mewn cymer- cc  a dru un ran1:01S ?? ???asyddiaetha dry yn fantais .viadwriaeth. Erys yr Ysgol vn! _,?anyddiaeth foesol hvd vn oed ol ymaith37r addysg grefvdd- 01 }n1d yma¿.th yr addysg grefycld-  Y mae moesoMeb vn un?o Qaybenion ei bodolaeth. Nis 0 d(?l-benioii c?i bodol.aeth. gall yn hawdd beidio a bodyn allu II moesol mewn gwiadwriaeth war- eiddiedig. Yr organyddiaeth foesol uchaf wybyddus i ni yw yr eglwys. \f), L! 111 .)\v .}..l.. 0..&[0. Ynddi hi mae ysgogion ac addysg- 1.1 Lt,- C, J..l- _c J ,r. CT..jÓ- iadau goreu cartref, a datbhTgiadau puraf yr ysgol yn cael eu ffnvyth IlLIC Y"'Y;:)6U Let L lVV'c- mwyaf aeddfecl a pheraroglaidd. Hon yw yr organyddiaeth ddaw a ni agosaf at y dyfodol. i sicrhau cydgorcliad rhwng y galluoedd gwleidyddol a chartref, v\ L. l. 37sgol a'r eglwys, rhaid'defnyddio y bleidlais i glirio ymaith yr elfenau hynny sydd yn clatod sylfeini moesol 37 genedl. Un o'r elfenau diraddiol hyn yw y fasnach feddw- ol sydd yn gyfrifol i fesur helaeth- ach na dim arall am yr afieehyd, budreddi, a phydredd, sydd yn ffynu mewn cymdeithas. Bradwr i fudcliannau uchaf cartref ydyw pob un bleidleisiodd yn yr etholiad ddiweddaf i'r blaid sydd yn am- ddiffyn y fasnach feddwol. Prinder lie i fyw sydd rwystr ag y mae raid ei symud yn fuan. Y mae hwn yn un o gwesti37nau y Social Reform. Hyd y gwelwnni, mae yn rhaid i ddiw37giad cym- dei thaso1 a diwygiad tirol rodio yn mreichiau eu gilydd. Nis gellir gwneyd llawer a'r naill heb y Hall. I effeithio cydgord rhwng gallu- oedd moesol a pholiticaidd rhaid dryllio monopoly y fasnach feddwol, a monopoly y tir, a gwneyd hen wlad ein tadau yn wlad i ni. Y pleidleisiwr yw yr oruchwylydd i ddwyn hyn oddiamgylch, a'r fan lie y gall wneyd hyn yw y tugel. Yn y fan hon y gall bwysleisio an sa wdd foesol ei ddinasyddiaeth, fel ag i amddiffyn sylfeini moesol y wladwriaeth.