Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
"Y Gwyliedydd Newydd." SCALE OF CHARGES FOR "Small" Prepaid Advertisements IN "GWYLIEDYDD NEWYDD." Situations Vacant or Wanted. Apart- ments to Let or Wanted, Miscellaneous Wants and Sales, Houses, Shops, Business, etc., to be Sold, Let, or Wanted, Partner- ships Wanted or Offered, &c. One Three Six 13 week. weeks, weeks, weeks s. d. s. d. s. d.' s. d. 18 words 1 0 2 0 3 9 7 0 30 „ 1 6 3 0 5 9 11 0 40 „ 2 0 4 0 7 9 15 0 50 „ 2 6 5 0 9 9 18 0 63 „ 2 9 5 6 10 6 20 0 In future all small advts. sent for inser- tion must be prepaid. The inconven- ience of booking small amounts, and the subsequent expense of collecting the same, renders it necessary that this rule should be strictly observed, otherwise insertion cannot be guaranteed. Prices for larger'spaces on application. ALL ORDERS, ADVERTISEMENTS, P. ORDERS AND CHEQUES TO BE SENT TO- The Manager, "The New Watchman," OeUI, Flint Mountain, Flint, North Wales. ) f AT EIN DOSBARTHWYR. Anfonir un copi am dri mis trwy y Llytli yrdy am flaen.d.Al o 1/8 dau gopi 8/3 o dri i fyny i 6 copi, einiog yrun; chwe' copi ac uwchlaw hyny, 10c. y dwsin. Pan anfonir i Wledydd Tramor, bydd y prisiauuchod yn uwcb. yn olfely byddo y tal am y cludiad. ANFONER POB ARtHEBION F.RBYN BOREU SADWRN YMHOB WYTHNOS I'R- Rheolwr, "Owyliedydd No wydd, J Y OeIJJ, 1 Coed-y-Flint, Flint, Gogledd Cymru. iSi^Ni ellir gwneud gostyngiad ar gyfrif copiau heb eu gwerthu, ac erfynir am i'r dosbarthwyr ohehu yn ddioedi a'r Rhe- olwr pan y bo'nt yn derbyn mwy o gopiau nag y gellir eu gwerthu. Disgwylir tal ar derfyn pob chwarter, ac oddigerth mewn amgylchiadau eithriad- 01 iawn, ni ellir rhagllaw anfon y papur am fwy na mis ar ol terfyn y chwarter i unrhyw ddosbarthwr a fo heb dalu ei gyfnf. 'L.. TO OUR AGENTS. TERMS. One dopy of "Gwyliedydd Newydd for One Quarter with Postage Prepaid—1/8; Two Copies of Gwyliedydd Newydd" for One Quarter with Postage Prepaid- 3/3 Three, and up to 6 Copies, will be sent at the rate of One Penny per Copy Upwards of 6 Copies—lOd. per Dozen. No allowance .can be made for returns; and the Agent is earnestly requested to communicate with the Manager when he is in receipt of more copies than he can sell. When copies are sent to Foreign Countries, the above prices will vary according to postal charges. iS^No Parcels will be sent to any Agent whose Account is more than One Month overdue. ALL ORDERS TO BEV SENT FOR SATURDAY MORNING EACH WEEK TO— The Manager, "New Watchmair," Flint Mountain, Flint, North Wales. AT EIN GOHEBWYR. CYFEIRIER POB GOHEBIAETH- Y Golygydd, "Gwyliedydd Newydd," Y Belli, ot; I, Coed-y-Flint, Flint, Gogledd Cymru. Anfoner Newyddion erbyn boreu lau neu byddant yn rhy hwyr. Ysgrifener ar tin wyneb i'r ddalen bob am- ser, a phob item ar ddalen wahanol. Rhodder I'r Wa sg neu Press News ar yr amlen. Os yn anfon gair cvfrinachol 'rhoddweh stamp ceiniog. Os na wneir hyn rhaid ini dalu yn ddwbl. haid i bob Gohebydd—hen yn. ogystal a newydd—anfon ei enw a'i gyfeiriad bob tro.
NODIADAU WYTHNOSOL.
NODIADAU WYTHNOSOL. W v t h nos neu Yr Annibynwyr ddwy yn ol gal- a'r Methodistiaid. wasom sylw at I lythyr y Parch. John Owen, Criccieth, ynghylch undeb cydrhwng y Methodistiaid Calfinaidd a'r Annibynwyr. Mae y mater yn un diddorol a phwysig iawn, gosodwn yma ddifyniadau allan o erthygl y Golygydd yn y Tyst" diweddaf. Dywed y Golygydd Yn teilyngu fod y peth yn teil- sylw. yngu sylw. Dyma ei eiriau Ymddang- hosodd llythyr yn y Goleuad yr wythnos ddiweddaf oddiwrth y Parch. John Owen, M.A., Criccieth, sydd o'r fath bwysigrwydd eith- riadol i holl Ymneilltuwyr Cymru, ac yn arbennig i ni fel Annibyn- wyr, fel na wnawn yr ymddiheurad lleiaf am ei gyhoeddi yn gyfan yn ein colofnau heddyw, gan apelio yn daer ar iddo gael y sylw a'r ystyriaeth ddwys a gweddigar a lawn deilynga oddiar law pawb o'n darllenwyr a gar lwyddiant teyrnas Crist yng Nghymru." E d d y f y Golygydd Dadieuon hefyd fod y dadleuon y rhaid eu yn rliai y mae yn rhaid cydnabod. cydnabod eu pwys. Dywed Mae'r ys. tyriaethau lluosog a difrifol a ddug Mr Owen dros geisio gan enwadau Cymrui ddod i agosach undeb a'u gilydd yn gyfryw ag nas gall neb ystyriol beidio teimlo eu pwys a'u gwerth. Mae anghenion newydd yr oes, a godant yn naturiol o gwrs tyfiant a datblygiad pethau, yn feddyliol, cymdeithasol a chref- yddol, heb son am ereill a greir gan y cyfnewidiad mawr gymer le yn sefyllfa Eglwys Loegr yn Nghymru y foment y bo Datgysylltiad wedi dod yn ffaith, yn galw arnom gau ein rhengoedd a dod i gydweith- rediad agos a'n gilydd fel enwadau, er cyfarfod yn effeithiol a hwynt. Mae problemau o'n blaen eilw am bwyll a doethineb a duwioldeb unol yr holl enwadau os am eu dadrys yn iawn. A chredwn fel Mr Owen nad yw vr anhawsderau yn rhai nas gellir dod drostynt, oseir o'u cwmpas yn ysbryd y Meistr, a chyda'r amcan syml o hyrwyddo Ei Deyrnas ogon- eddus Ef ymysg gweiin Cymru. Mae'r gwahaniaethau athrawiaeth- ol rhyngom fel enwadau bron wedi cwbl ddiflanu, ac nid yw ffurf-lyw- odraeth ymysg pob en wad wedi dianc rhag effai,th gyson profiad ac amser a chynnydd er lleddfu a llyfnhau llawer arnynt, fel ag i'n dwyn yn llawer nes at ein gilydd nag oeddym hyd yn oed ddeugairi mlynedd yn pi. A'r fath fantais aruthrol i grefydd bur fyddai dod yn nes eto, fel ag i wneud i ffwrdd a phob cyd-ymgais enwadol, a lliosgi achosion lie nad oes dim yn galw am danynt, a barnu oddiar lefel uchaf ysbrydolrwydd crefydd y Testament Newydd. Eithr os yw hyn yn amhosibl gyda'r holl enwadau ar hyn o bryd, tybed fod Mr Owenymhell o'i Je pan yn datgan ei farn y gall y Methodistiaid a'r Annibynwyr yn, ddiymdroi ddechreu ystyried y mater o ddifrif." Geilw Golygydd yn y Anogaeih geiriau a, ganlyn sylw o'rAlban. at y peth sydd eisoes yn ffaith yn yr Alban, a,gofyna onid yw hyn yn ysbryd- laeth i geisio credu a gwneud peth tebyg yng Nghymru. Dviiia felyr ysgrifenna "Un o'r pethau mwy- af bendithfawr i ysbryd a grasusau dwy brif Eglwys yr Alban yn ystod IV blynyddoedd diweddaf yw y Pwyllgor Sefydlog sydd wedi ei ffurfio ganddynt i glirio'r ffordd i I¡undeb' A beiddiwn ychwanegu fod y gwahaniaethau rhwng y ,¡If ddwy Eglwys hyn yn llawer mwy na dim all ysgaru rhwng y Meth- odistiaid a ninnau, yn gymaint a'n bod yn rhydd oddiwrth gwestiwn pigog y cysylltiad a'r Wladwriaeth a gwaddoliadau gwladol. Yn wir, erbyn heddyw, ychydig iawn yw'r gwahaniaethau mawr sydd rhyng- om a'n gilydd. Teimlwn ni fel Annibynwyr fwy-fwy o angen cyf- lumaeth achydweithrediadenwadol I nag a feddwn er cwrdd a gofynion cyfiawn gwerin byd oddiar ein llaw, yn arbennig yn yr ardaloedd poblog a gweithfaol, yn ogystal a mwy o gyd-ddealltwriaeth a chyd- ymdeimlad i ddibenion eglwysig a disgyblaethol. O'r ochr arall. y mae'r Methodistiaid wedi dod i gydnabod cynulleidfaoJia^th eu heglwysi mewn materion mor bwysig a'r weinidogaeth a swydd- ogaeth, yn ogystal a democrataeth a chydraddoldeb eu haelodau a'u hawl i'w llais a'u Haw ar bopeth hanfodol i fuddiant eu heglwys a'u hen wad. Tybed fod y ddau enwad mor brin o statesmen eglwysig,' chwedl Mr Owen, fel nas gellid troi y sefyllfa bresennol yn y ddau wersyll i fantais uchaf a pharhaol y ddau enwad a'r Efengyl ? F el y dywedasom o'r Yr Enwadau blaen, gweddiwn am ereill i ryw dda ddod o a'r Undeb. hyn yma. Credwn lei eGolygydd y Typt y byddai cynal cynhadledd yn Llandrindod i ystyried y pwnc ynddo'i hun yn foddion bendith anrhaethol i'r ddau Gyfundeb. Pe na ddeuai dim pellach ohonno, byddai trafod a gweddio gyda'n gilydd am ddiwrnod neu ddau yn sicr o wneud llawer o les. Ond paham y cyfyngir y gynhadledd i ddau enwad,—paham nad elwir y ddau enwad arall hefvd? HWQ oedd y cwestiwn a ofynwyd o'r blaen gennym, a da gennym weled fod y Prif Athraw Thos. Rees, Bangor, mewn llythyr yn y new- yddiaduron dyddiol yn datgan- yr un golvgiad. Dywedai y Prif Athraw ei fod yn credu na byddai i ni, y Wesleaid, ymuno a'r Eglwys, ond y gallai ein perthynas a'renwad yn Lloegr fod yn dipyn o rwystr. Wel, am yr olaf, y mae yna nid ychydig o drefniadau arianol a ofynent am lawer iawn oystyriaeth a chynllunio, ond byddai undeb yn werth llawer o ymdrech ac aberth. Yr ydym yn dra sicr o un peth, sef fod y Wesleaid yn Nghymru erbyn hyn mor Gymreig a gwladgarol a neb o'u brodyr. Hwyrach y bu amser pan oedd ein diddordeb yn fwy dros y clawdd" nag yng Nghymru. Ond heddyw yr ym mor awyddus a'r un eglwys am wneud a allom i yru yr Hen Wlad yn ei blaen. Am yr ail fater, sef y posiblrwydd i ni ymuno ag Eglwys Loegr, mae y peth mor anamgyffred- adwy ag a fyddai y syniad o uno yr Annibynwyr a hi. Y mae y Wesleaid yn y Dywysogaeth mor angnydffurfiol a neb pwy bynag. Gwir y golygir i Eglwys Loegr yng Nghymru fod yn rhydd oddi wrth y Wladwriaeth-gobeithiwn hynny,—gobeithiwn ef er mwyn yr Eglwys ei hun. Ond serch datod y llyffethair a'i rhwyma wrth y Wladwriaeth, onid oes yna bethau pwysfawr, ereill y mae yn rhaid ymholi yn eu cylch cyn son am uno yr un enwad Ymneilltuol a hi ? Beth am bwnc mawr Urddau a Sacramentariaeth ? Hyd y deallwn nid yw Datgysylltiad na Dadwadd- oliad, ynddo ei hun, yn newild dim ar y pethau hyn. Yr yrn fel Wes- leaid yn gymaint o Ymneillduwyr ag ydym o wladgarwyr nid allwn feddwl. ar hyn o bryd am undeb cydrhyngom ag Eglwys Loegr: ond byddai, ni gredwn, yn llawen gen- nym fod yn gyfranog yn mhob ymdrech a wneir i ddwyn yr Eglwysi Ymneillduol yn nes. Nid ym yn enwad mawr, ond yr ym serch hvnny yn ddefnyn yn y mor. Cydolygwn yn hollol a'r Prif Athraw Rhys y dylid galw i'r gynhadledd y pedwar enwad. Onid oes modd i ryw hanner dwsin ym- gyfarfod i drefnu cynhadledd ar linellau felly ?
[No title]
»» w O'r naill Senedd-dym- j Mesur or i'r llall, y mae Syr Dirwestol Herbert Roberts ar hyd Cymru. y blynyddau yn ceisio cael gwrandawiad i'w Fesur Dirwestol i Gymru. Y mae ei ffyddlondeb yn fawr, ac y mae'n resyn meddwl fod unrhyw aelod Cymreig i'w gael fuasai yn ei faglu pe medrai. Ond fe ddig- wyddodd peth mor sal a hynny. Gofynodd Syr Herbert yn ffurfiol am ganiatad y Ty i ddwyn i mewn y Mesur Dirwestol. Fel rheol, fe ganiateir hynny as a matter of course, ond y tro hwn fe wrthwyn- ebwyd y cynhygiad gan un o gyd-aelodau Syr Herbert Roberts, sef yr Anrhydeddus W. Ormsby Gore, cynrychiolydd Bwrdeisdrefi Dinbych. Tybed y diolcha hyd yn oed Geidwadwyr ei gynrychiel- aeth iddo am yr ymyraeth hon. Nid oes neb yn gwarafun i Mr Ormsby Gore wrthwynebu Mesur- au Dirwestol os teimla mai hynny yw ei ddyledswydd; ond mae'r fath beth a moesau da i'w cael ymhlith gwrthwynebwyr, ac nid ydym yn credu I gynrychiolydd y Bwrdeisdrefi ei ddangos y tro hwn tuagatgynrychiolydd y Sir. Car- iwyd y peth i ymraniad, a danghos odd Ty'r Cyffredin eu barn trwy ganiatau cais Syr Herbert Roberts trwy fwyafrif sylweddol, 246 yn erbyn 96. Dyma le i ddirwestwyr Bwrdeis- drefi Dinbych ddangos eu metel. Dyna brawf arall mai yr un yw plaid y dafarn a phlaid yr Eglwys. Os ca Ormsby Gore a'i griw eu ffordd ri-laid i Gymru fod dan draed Prelad a'thafarnwr. Ond diolch byth, nid Ormsby Gore ydyw y gwr sy'n cynrychioli teimlod Cym- ru. Cyn wired a bod Aran yn y mynydd, a Harlech yn y mor,- Babel gwympa er ei chryfed Dagon syrth er maint ei barch, Nid oes nerth a ddichon sefyll 0 flaen lor, a'i gadarn arch."
.I DETHOLION GWLEIDYDDOL.
I DETHOLION GWLEIDYDDOL. Ysgafnhau Trethi Lleol. I Mae gan y Canghellydd fesur pwysig yn paratoi er mwyn gwastatau treth- oedd yr hen wlad yma. Mae addysg y plant yn costio £ 7 10s yn Barry, ond t2 12s 1c yn Pontefract. Mae'r dreth ysgol yn ddau swllt yn Walthamstow, ond pum ceiniog ym Maesyfed. Fel rheol, y tlodion sydd yn cael dioddef o dan yr amgylchiadau hyn. Un o ddibenion y mesur newydd fydd gosod pen 'tryma'r baich ar ysgwyddau'r cryfion. Beth bynag, ceisir gwasiatau'r baich mewn modd cyfiawn. Gan mai mesur arianol fydd, ni ofynir caniatad yr Arglwyddi. Mae Budget anfarwol Mr Lloyd George wedi setlo hynny am byth. Diolch am y Parlament Act! Un bai sydd arni, sef fod eisieu cario'r meeurau Seneddol dair gwaith i'r Ty Uchaf; ond fe geir pen ar hynny hefyd maes o law. Y Marconis eto. I Gan nad oes program ganddynt, y mae'r blaid Doriaidd yn penderfynu ad- gyfodi helvnt Marconi. Cofir fod Mri Lloyd George a Rufus Isaacs wedi. pasio drwy'r tan. Yr oedd Arglwydd Elibank (y Whip Rhyddfrydig) allan o'r wlad ar y pryd. Erbyn hyn y mae yn ol, a'r nos o'r blaen gwnaeth esboniad Ilawn, ac arnlygodd i Dy yr Arglwyddi ei olid am y camgymeriad. Ond y mae Arglwyddi yn codi'r mater eto i'r gwynt, gan obeithio gwneud party capital' ohono. Wrth gwrs, y mae pob Tori respectable yn cashau y fath ysbryd ond y dyddiau hyn y gynffon sydd yn ysgwyd y ci, nid y ci yn ysgwyd y gynffon. I Etholiad Leith. Yn yr etholiad yn Leith a wnaed yn wag trwy appwyntiad Sir R. Munro Ferguson yn Llywodraethwr Australia, enillwyd sedd i'r Toriaid. Mr G. W. Currie (U-) 5,159 Mr M. Smith (R.) 5,143 Mr J. M. Bell (Llaf.) 3,345 Mwyafrif y Undebwr 16 I Gwelir fod yma fwyafrif mawr ymhlaid y Llywodraeth, serchcolli y sedd. I Gwerth Deddf yr Yswiriant. I TYSTIOLAETH MEDDYG. Dyma fel yr ysgrifenai un meddyg sydd ar panel' yr yswiriant i un o'r newyddiaduron Seisnig yr wythnos ddiweddaf:— Yn ystod deuddeng mis cyntaf y ddeddf yr wyf wedi rhoddi agos i 2,000 o ymweliadau a'r yswiriedig. Yn flaen- orol i'r ddeddf yr oeddwn yn rhoddi o fewn yr un amser octdeutu 200 yn unig I Yn awr daw dynion a merched ataf o berthynas i'r hyn all ymddangos iddynt hwy yn ddibwys, ond arweinia yn ami i liaws o fywydau gwerthfawr gael eu harbed trwy weithred feddygol union- gyrohol. Cyn y ddeddf ni ddeuent hyd nes y byddai yn rhy hwyr yn ami. Yn a- r prin y byddaf yn ysgrifenu tysfcys- grif o farwolaeth; cyn hyny, byddwn yn ysgrifenu amryw. Ar hyn o bryd yr wyf yn gweini ar ddyn a gwraig—y ddau yn wael iawn. Y maent yn derbyn gan y wladwriaeth 17s. 6c. yr wythnos, a gweinyddiad oaeddygol rhad. Cyn y ddeddf byddai raid iddynt dori i fyny eu cartref, a myned gyda'u plant i'r Tlotty. Gallwn libsogi achosion cyffelyb yn dangos y buddion a ddeillia o'r ddeddf fwyaf a basiwyd erioed ar gyfer dynioia a merched y wlad. Pe buasai y Toriaid wedi ei ddwyn i mewn buasent yn ym- ffrostio o herwydd1 hyny am y ganrif nesaf. Cyflog Aelod ac Esgob. Un o brif ensyniadau yr Esgob Owen pan ar faes y rbyfel yw fod Aeiodau Seneddol yn cael 9400 y flwyd^yn Mae'r Esgob ei hun yn cael £4,500 a phalas. Cawsai rhyw £10 y mis pe wedi aros yn Fethodist. Gan fod y ddwy blaid boliticaidd fel eu gilydd yn cael eu talu, rhaid fod Mr Bonar Law a Mr Balfour yn cael em J6400. Mae'r Esgob felly yn cael cyflog rhyw uu Seneddwr ar ddeg a chiwrad, a phlas Abergwili yn y fargen. Taw pia hi boys. Peth hyll ydyw clywed pentan yn gwaeddi parddu." I YmneilldUWYadWaddOliad Mr Haydn Jones (R.), sir Feirionydd. a ofynai i'r Prifweinidog pa un a fyddai i'r ddeiseb dderbyniwyd ganddo yn erbyn adran Dadwaddoliad o Fesur yr Eglwys gan Ymneillduwyr esgobaeth Llanelwy gael ei chyflwyno yn Nhy y Cyffredin er ei throsglwyddo i Bwyll- gor y Deisebau Cyhoeddus ? Mr Asquith:—' Nid yw y ddeiseb, fe ofnaf, yn y ffurf y gellir ei chyflwyno i'r Ty.' Mr S. J. Hoare (C-):—' A yw y Prif- weinidog yn myned i dderbyn dirprwy- aeth o'r arwyddwyr?' Mr Asquith:—' Yr wyf yn gobeithio gallu gwneud hynyl' Ei Ethol yn Llywydd Mae John Hinds, A.S., dros Orllewin Caerfyrddin wedi cael ei ethol yn Llywydd y Drapers' Chamber of Trade dros y Deyrnas Gyfunol. I Sedd Wag. Bu farw Syr Alexander Cross, cyn- aelod Seneddol Toriaid dros Camlachie, Glasgow, yr wythnos ddiweddaf. Yn etholiad Ehagfyr, 1910, safodd dros y rhanbaTth fel Rhyddfrydwr, ond ya afiwyddianus.