Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
DETHOLION LLENYDDOL. I - I
DETHOLION LLENYDDOL. I I Bywyd Lloyd George. I Cefais flas rhyfeddol yn darllen dwy gyfrol olaf bywyd Lloyd George. An- hawdd ydyw tynu llygaid oddi ar y cyf i-olau wedi dechrau dar lien. Ma,e ys- tori bywyd Lloyd George mor ramantus, a'r dull o ddweyd yr ystori gan Mr du Parcq, mor ddyddorol, fel mae rhaid i'r darllenydd ar ol dechreu fyned yn mlaen i'r diwedd. Deliai y ddwy gyfrol a gyhoeddwyd o'r blaen, ac am ba rai y bu nodiad yn ein colofnau rai misoedd yn ol, gydag hanes ein gwron hyd yn agos i 1905, pan dderbyniodd y swydd o Lywydd Bwrdd Masnach. Sonir am ei waith enfawr tra yn y swydd hon, ac am ei wasanaeth yn setlo argyfwng y rheilffyrdd. Wedi hyn cawn ef yn Ganghellor ac yn yrnladd dros ei Gyll- ideb gyntaf. Hefyd traethir am ei waith yn pasio Tal Hen Oed a'r Ddeddf Y swiriaeth. Pennod 6 ddyddordeb neillduol i Gymru ydyw hono yn aelio a Dadgysylitiad. Cof gan ddarllenwyr y G. N." am y cynhwrf wnaethpwyd gan y Parch. Evan Jones, Caernarfon, ac eraill ymhlith Anghydffurfwyr am fod y Cabinet un amser yn gosod y Mesur yma naill oebr. Cynhaliwyd cyfarfod yn Nghaerdydd, ac yr oedd Lloyd George yn bresenol, ac enillodd ei ffordd gyda'r dorf, ac ar ddiwedd y cyfarfod yr oedd pawb yn gytun nad oedd y Canghellor wedi gwneyd yr un cam a Chymru. Yn y bedwaredd gyfrol ceir rhestr o'i areithiau, ac maent yn darllen mor ffres a phe bux-,em yn eu gweled [yn y papur dyddiol y diwrnod yn dilyn eu traddodiad. Mae amryw o luniau da yn britho y llyfrau. Ceir llun Lloyd George yn anercb cyfarfodydd yn Victoria Park, Aberfcawe, ychydig amser yn ol; ei lun yn chwareu "golf"; llun ei ddiweddar ferch—Mair Eilimed llun ei dy yn Criccieth, a'i lun ef a'i deulu. Hefyd amryw o "cartoons" dyddorol dros ben, Llyfr aralt. | Llyfr arall y cefais flas mawr yn edrych trosto ydyw LLYFR DARLLEN AC YSGKIFENU. Gan John Lloyd M.A., Yr Ysgol Ganol- raddol, Abermaw. Casgliad yw'r llyfr hwn o ddyfyniadau o'r clasuron Cymraeg ynghyda gwersi pwrpasol sylfaenedig arnynt a enillodd y wobr yn Eisteddfod Wrexham, 1912. Ac nid oes ambeuaeth nad yw yn un o'r casgliadau rhagoraf sydd wedi eu cy- hoeddi. Rhagora mewn o leiaf un peth, sef yn nyddordeb a newydd-deb y darn- au dewisedig, yn rhyddiaeth a birddon- iaeth. Pigion .ydynt o waith llenorion a beirdd blaenaf y genedl, a phigion wedi eu dewis gyda'r amcan o wneud y wers yn ddifyr ac addysgiadol i'r ysgolheigion. Ni raid cywilyddio ei roi ochr yn ochr a goreuon y Saeson. Ar y diwedd ceir nodiadau bywgraffyddol o'r awdwyr, oil wedi eu hysgrifenu yn ofalus ac yn cyn- wys y prif ffeithiau wedi eu gosod yn drefnus a chryno. Y mae yn llyfr bach da a diddorol tros ben. ——— Y Ddrarna. I Dyma air bach brathog a cball o'r Goleuad am y Ddrama. "RhyÍedd i gymaint o fri daw y Ddrama y dyddiau hyn yn Nghymru. Mewh llawer ardah Did oes bri r ddim ond bon. Y mae'r Cyngherdd wedi myri'd yn hen ffasiwn, a'r Eisteddfod a'r Cyfarfodydd Dadleuol wedi syrthic yn fawr yn eu gwerth. Ond rhaid peidio gwylltu. Gwelwyd petbau fel hyn cyn heddyw, a phobl yn ffaglu mewn sel danllyd gyda rhyw newydd bethau ae yna y sel hono yn yn diffodd yn sydyn, hyd nes y daw rhyw newydd. beth arall i'w hail-gyneu, a hwnw yn ei dro yn cyfarfod a'r un dynged. Un o beryglon parod i amgylchu y Cymro yw rhedeg i eithafion gyda phopeth." Dysgu'r Gymraeg. I Ni bu erioed adeg yn banes Cymru pan y dylai ei bechgyn a'i merched ym- egnio i ymgynefino a iaith eu mamau, canys erbyn hyn y mae hynny wedi dod yn fantais fasnachol bwysig, heb son am fanteision eraill. Cwynir yn ardal- oedd Merthyr a Ehondda oblegid prinder athrawon ac athrawesau yn meddu ar y cymhwysderau i ddysgu'r Gymraeg' yn .yr vsgolion dyddiol, ac nid yw y gwyn yn y lleocld hyn ond yr hyn sydd yn wir hefyd am leceld eraill. Edryched plant Cymru rhag colli eu cyfleusderau gwych, a gadael i'w dydd gras fyned heibio. Enwogion Llansannan. I Nid oes nemawr i avdal yn Ngliymra fedr ymffrostio fel Llansannan yn nifer ei henwogion. Wele rai o bonynt: Tudur Aled (1470—1527), William Salesbury (1515—1595), Henry Rees (1797—1869), Gwilym Hiraethog (1802 :1882)i; lorwerth Glan Aled (1819— 1867). Nid Heiaf ydyw y pentref hwn yrahlich pentrefi Cymru, canys allan o hono y daeth tywysogion y gall y genedl fforddio teimio yn falch o hpnynt.
I Y GOLOFN DDIRWESTOL. I
I Y GOLOFN DDIRWESTOL. I I Cyrtgrair y Deyrnas Gyfursol. I Beth ydyw ? Cyfansoddiad ac Amcanion. Cyngrair y bobl ydyw yr United Kingdom Alliance, ar seiliau rhydcl oddiwrth enwad, credo, neu blaid. Apelia yn arbennig at bob gwir ddines ydd, Loed lwyr ymwrthodwr neu beidio. Nid oes iddo unrhyw amod aelodaeth ragor nag awydd ddiffuant i symud niweidiau ymyfed oddiar y genedl drwy symud yr achos. Ei waith yclyw- Yn gyntaf, addysgu y bobl am natur y Gwlybyron Alcoholaidd, ac effeith- iau Moesol, Cymdeithasol, a Gwleid- yddol, eu gwerthiad cyffredin. Yn ail, cyfeirio barn gyhoeddus effro a goleuedig ,y cyhoedd i gael gan y Sen- odd yr hawl o hunan amddiffyniad i ardaloedd yn erbyn caniatau trwy- ddedau o fewn eu terfynau gan unrhyw awdurdod trwyddedol, sut bynnag y'i cyfansoddir. Yn drydydd, cynorthwyo ymgeiswyr Seneddol addawant bleidleisio yn ffafr y cyfryw ddeddfwriaeth angen- heidiol. Gwaith Cyffredinol. Er byrwyddiad yr amcanion hyn cynorthwya yr Alliance unrhyw fesur fyddo'n debyg o leihau drygrau y Fas- nach Feddwol, pa mor fychan bynnag y bo y cyfryw fesur, ar y dealltwriaeth bob,amser nad oes unrbyw anhawgter pellach yn cael ei osod ar ffordd sicrhau yr amcan mawr sydd gan yr Alliance mewn golwg—rhedeg yn gyfochrog a hynyma, rhydd yr Alliance gynorthwy parhaol i bob agwedd ar y symudiad o ddarbwylliad moesol, i'r Gobeithluoedd Cymdeithasau Dirwastol Enwadol, Cymdeithasau Trefol a Dosbarthiadol, Cymdeithasau y Chwiorydd, a gwahanol Urddau Dirwestol. Y Gwaith yn y Dosbarthiau. Ceir deg ar hugain o gynrychiolwvr yn y gwaith, y rhai gyda llais ac ysgrif- bin ydynt yn feunyddiol yn argymell drwy'r wlad egwyddorion y Diwygiad Dirwestol. Neilltuir ychydig o'r cyfryw i gynnal Cenhadaethau Dirwestol- Cyhoeddir hefyd a rhoddir cylchrediad eang i lenyddiaeth ar wahanol agweddau y Symudiad. Cyllid. Gwneir Apel Arbennig am gynorthwy er dwyn ymlaen ac eangu gwaith yr Alliance." Derbynia tanysgrifwyr o ddeg swllt. y flwyddyn ac uchod gopi o'r Alliance News and Temperance Reformer" yn wythnosol, a'r cludiad wedi ei dalu Swllt y flwyddyn ac uchod yw tal aelodaeth. Araeth Ddirwestoi Mr Matthews Dyma air doniol allan o ysgrif Dr. W. Edmund Thomas, ar Matthews o'r Gwenni, yn y Genhinen. Yn y diwedydd, ar ol te, y deuai Mr.v Matthews i roi tro am danaf. Gwyddai mai dyna yr amser y byddai gennyf hamdden i siarad tipyn (yr oedd hyn cyn adeg cardiau cocli Lloyd George) Ac edrychwn yml-aen at ymweliad y proffwyd gyda mwy o flas hyd yn oed ijag at swn y Ilestri te. Un diwrnod yr oeddwn ar ginio—(cyn mynd ymhellach rbaid imi wneud cyfaddefiad nid oedd- wn lwyrymwrthodwr ar y pryd 1) ac ar y bwrdd o fy mlaen yr oedd glasiad o Dublin Stout.' Dyna gnoc ar y drws. Adnabuoi y gnoc ar unwaith a gwelwn oddiwrth wyneb gwelw fy mhriod ei bod bitbau wedi clywed ac wedi deall Mr Matthews Ond pam ar amser cinio ? I fewn a'r glasiad a'r botel i'r cwpwrdd, ac i'r drws i gyfarfod y pregethwr. Fy mawr ofn oedd nad oedd y wraig wedi gallu cau yr arogl i mewn yn y cwp- wrdd gyda'r ddiod a gellwch ddych- mygu fy llawenydd pan welais nad oedd y pregethwr diniwed wedi deall dim. Yr oedd yn hollol ddigyffro, a holai fi am waith y dydd. Been very busy to-day, Doctor ?" No, not particularly busy I have been in the surgery all morning mixing medicines." Ali, I thought I could smell medicine." "Yes, Mr Mat- thews," meddwn innau, a'm wyneb ar fy ngwaethaf yn dechreu newid lliw yes, the surgery door is open." Tell me, Doctor, where do you get most of your medicine from now ? Dublin, I sup- pose?" Da fuasai gellnyf pe bai modd mynd o dan y ford ac aros yno hyd nes cilio o'r proffwyd ofnadwy. Dyna yr unig araeth gefais ganddo ar Ddirwest; ond nid yn fuan yr anghofiaf hi I I Y IFAsnach-Beth yw y Lies ohoni? Dyma ddywed Mr Phillip Snowden, A.S. Ni ddyilliaw uurhyw fantais o gwbl i'r cyhoedd oddiwrth y Fasnach mewn Diodydd Meddwol. Arwydd yw y Cyllid cenedlaethol geir o'r Fasnach o eangder y gwastraff cymdeithasol a'r tiodi cymdeithasol achosir drwyddi. 1 genedl heb ganddi Fasnach FúdJ- wol ni byddai unrhyw anhawsder i sicr hau y cyfan f'ai yia eisiau i gyfarfod pob gwario cyfreitblon. A gwnelai hyny, nid drwy ddifetha cyfoeth, oblegid nid I yw y Fasnach Feddwol yn cynyrchu cyfoeth o gwbl. Na, difetha cyfoeth y mae, ac felly gynyrchu tlodi, trosedd, afiechyd, gwallgofrwydd, angen a manv- olaeth. Byddai ein gwlad yn anrhaethol well ei chyflwr pe y cadwai gweithwyr y Fasnach Feddwol yn gwbl segur a rhoi pensiwn da iddynt, ond ni byddai un angen am hyny gan y byddai difodiant y Fasnash yn rhwym o gynyrchu mwy, ac nid llai o waitb. Nid dyn wastraffa ei enillion ar ddiodydd sydd yn cynyddu masnach a gwaith. Gan y gweithiwr obry mae dymuniadau sy'n barbaus gynyddu, ac angenion beb eu diwallu efe yn ddiorffwys a gais sylweddoli safon byw uwch a pharchusach."
Advertising
TO RESTORE THE EYESIGHT. TO RESTORE THE HEARING. A NEW SCIENTIFIC DISCOVERY. The greatest discovery of the age for the cure of eye affection of every, kind and at all stages. Short sight, Cataract, Fatiqued Eyec, Cross Eyes, Cloudy Vision, In- flamed and Watery Eyes made clear and strong. Strained eyes caused by constant Con- centration on fine work, such as Metal Engrav- ir-ig, Watclimakin Dressmaking, become strong, and Headaches disappear. Indispens- able to those whose daily occupations are under artificial light, COLLIERS IN PARTICULAR. Loom workers, constant- ly staring at vibrating fibres and colours of various hues. Eye Exerciser (patent- edxin Great Britain and on the Continent), invented by James Williams, 61, The Woodlands, Birkenhead. Those that are troubled with defective hearing and noise in the head will do wise in consulting Mr Williams. In case of correspondence, en- close stamped addressed envelope. Mount View, Towyn, January 6, 1914. I am urged by feeling of gratitude to write a word of recommendation to Mr Williams, Birkenhead's treatment for the Eyes. When I began using the Eye Exer- ciser I was almost becoming totally blind. Having faithfully carried out all instruct- tions given by Mr Williams, I again became able to see that well and so pain- less that I am able to read for hours every day. I am 79 years of age, and make the above statement entirely of my own free will, that it may be of benefit to others that may suffer as I have done. JOHN W. JONES. Tours for March, 1914. Consulting Hours: 10 to 12 and 2 to 8. Mar. 9—Crymych Arms Hotel, Crymych. 10—Adelphi Hotel, Cardigan. „ 11—Cawdor Hotel, Newcastle Emlyn. 12-Davies' Temperance, Lampeter. „ 13-Gwalia Hotel, North Parade, Ab- erystwyth. 14—Pugh's Temperance, Machynlleth.: „ 16-Bryn Llewelyn, Towyn. „ 17—Richmond Hotel, Barmouth. „ 18-Gwalia Hotel, Pwllheli. „ 19—Station Hotel, Carnarvon. „ 20-City Hotel, Bangor. „ 21—Mr Edwards, Talbot, Market St., Holyhead. „ 23—The Mona Hotel, Amlwch. „ 24—Oak View, Conway. „ 25—King's Head Hotel, Llanrwst. „ 26—Dewry's Temperance, Denbigh. „ 27.Hare and Hounds Hotel, Con- nah's Quah. „ 28—Trevor's Hotel, Wrexham. NOTE.—This will be the only announce- ment in this paper of Mr Williams' visit. |M| m] Pan yn prynu Yrnenyn Cofiwch am y goreu- 5ST CLEEVES Rheolau y Trefn= yddion Wesleyaidd Argraffiad Newydd, yn llyfryn destlus, o'r Rheolaa ddylai fod yn Haw pob aelod Wesleyaidd. Mae'r Rheolau hyd Gynhadledd 1913 oil yn yr argraffiad hwn. Pris, Ceiniog a dimai y copi; 100 am 6/6; 50 am 3/3 post free. Hanes i Iesu Grist I rai dan 16eg oed yn y Maes Llafur ac eraiH, gan y Patch. Llewelyn ] Morgan. Pris 4 ceiniog. Dwsin am 3 swllt, post free. I DBTHOLIAD o EMYNAU. YN AWR YN BAROD. Cynwysa dros 200 0 Emynau Detholedig, ac adranau ar gyfer y Cynhauaf, yr Ysgol Sul, Bedydd Plant, Dirwest, ac ychydig o Emynau Saesneg. CASGLIAD DIGURO. Pris, Pedair Ceiniog, mewn llian ys- twyth. Trwy y Post, 5 ceiniog. Dwsin am 4/ post free. Haner cant am 15/ carriage paid. Cant am 30/ carriage paid. Anfoner i'r- LLYFRFA, BANGOR. UVERPOOL, SHAFTESBURY HOTEL, Mount Pleasant. Four Minutes' Walk from Lime Street and Central Stations. Cars from Landing Stage stop at the door. A High Class Temperance Hotel Moderate Charges. Welsh spoken Yr anhwylder mwyaf cyffredin ydyw Diffyg Treuliad;" yr arwyddion ydynt —Rhwymedd, Poen ar ol Bwyta, Gwynt, Poen rhwng Ysgwyddau, Surni yn yr Ys- tumog, Bias drwg ar y Genau, Iselder Ys bryd. Cymmerwch dose o Davies's Tonic Antibilious Pills, ac fe ddiflana'r cwbl fel v niwl o flaen y gwynt. Ill!. HUGH DAVIES, MACHYNLLETH. DAVIES'S Cough Mixture ANWYD, PESWCH, INFLUENZA.— Mae rhai'n gyda ni bob amser. Pair hin sawdd gyfnewidiol fod llawer o ddioddef oddi wrth Beswch, Bronchitis, Pas, Dolur Gwddf, Crygni, Caethdra, Diffyg Anadl. Y mae yr hen Feddyginiaeth Davies's Cough Mixture" etto ar y blaen, ac yn cael ei gwerthfawrogi yn fwy nag erioed, bob amser wrth law, /yn felus, yn cynnhesu y frest, ac yn rhyddhau y phlegm. Bydd dose mewn pryd yn ddigon. 1!1, a 2/9 (postage, 3c).-HUGH DAVIES, Chem- ist, MACHYNLLETH. PESWCH Y FEDDYGINIAETH FAWR GYMREIG. PESWCH AT ANHWYLDERAU Y PESWCH FREST, Y GWDDF, A'R PESWCH YSGYFAINT. PESWCH Is. lie., a 2s. 9c. PESWCH Nid rhaid i DAVIES'S PESWCH COUGH MIXTURE wrth PESWCH ganmoliaeth-y mae wedi PESWCH bod o flaen y cyhoedd er's PESWCH blynyddau, ac y mae y perch- PESWCH enog, drwy draul a llafur di- PESWCH ildio, wedi ei berfieithio yn y PESWCH fath fodd fel v mae yn cael ei PESWCH gydnabod fel darganfyddiad PESWCH gwerthfawr at yr anhwylder- PESWCH au uchod. Y mae miloedd PESWCH lawer wedi cael iachad, ac PESWCH yn gwneud eu goreu i'w PESWCH gymbell ar eraill sydd yn PESWCH dioddef. Ni raid cymeryd PESWCH ond UN DOSE er profi ei PESWCH ddylanwad uniongyrchol yn PESWCH rhyddhau y Phlegm, yn clirio PESWCH y Llais, yn cynhesu y Frest PESWCH gan weithio bob Anwyd a PESWCH Chrygni ymaith. Ni raid i PESWCH neb ofni canlyniadau Anwyd PESWCH a Pheswch ond gofalu fod pot- PESWCH elaid o DAVIES'S COUGH PESWCH MIXTURE" yn y ty. Bydd PESWCH pob dyn yn feddyg i'w deulu PESWCH at holl anhwylderau y PESWCH Gwddf a'r Frest, os bvdd PESWCH DAVIES'S "COUGH MIX- PESWCH TUE wrth law. GWYNEB PRYDFERTH.—"Sarziae, Blood Mixture at glirio y croen, a phuro y gwaed. Y mae yn myned at wraidd y drwg, ymlid ymaith bob math o pimples, cochni, ysfa, scurvy, penddynod. Gwella hen ddoluriau, coesau drwg, crydcymmal- au, gan adfer y croen i'w harddwch natur- iol. 2/9 y botel gan bob Druggist 3c. yn chwanegol gyda'r post.—HUGH DAVIES, Chemist, MACHYNLLETH Y Fasnach Lechi. Daw newyddion gwell am y fas- nach lechi o Ddyffryn Nantlle. Agorir chwarel Penyrorsedd, a dy- wedir fod chwarelau eraill i weitli- io pump yn lie pedwar diwrnod3 EVERY BOX OF ENGLAND'S GLORY MATCHES USED Means MORE WORK for British Workpeople. Moreland, Gloucester Popular Central London Hotels Opposite the BRITISH MUSEUM. THACKERAY HOTEL Great Russell Street, London. Near the BRITISH MUSEUM KINGSLEY HOTEL Hart St., -Bloomsbury Sq., London THESE Large and Well-appointed TEMPBII- ANCE HOTELS have Passenger Lifts. Bath- rooms on every Floor, Lotinges and spac- ious Dining, Drawing, Writing, Reading, Billiard and Smoking Rooms. Fireproof Floors. Perfect Sanitation, Telephones, Night Porters. Room Attendance, aDd Table d'Hote Breakfast, Single from 5/6 7/6. With Table d'Hote. Dinner, 8/6- Full Tariff and Testimonials on appli- cation. TELEGRAl HIC ADDRESSES: Kingsley Hotel: "Bookcraft, London." Thackeray Hot Thackeray, London." Tel., K. Regent 2083. T. Regent 2041 ARGRAFFU! ..ARGRAFFU!! "• • DYMUNA LEWIS DAVIES, ARGRAFFYDD y "GWYLIEDYDD NEWYDD," Hysbysu ei fod yn barod i ym- gymeryd ag unrhyw waith ARGRAFFU i dderbynwyr y Gwyliedydd Newydd am brisiau rhesymol a theg. Y mae y Swyddfa yn cynwysy Peirianau a'r Llythyrenaudiwedd- araf-a'r oil yn newydd. Dymuna ddiolch am yr Archeb- ion y mae wedi ei gael drwy y Post, pa rai a roddodd lwyr fodd- onrwydd yn ol y tystiolaethau a dderbyniodd. Argreffir Adroddiadau Eglwysig, Llyfrau Sotfa, Balance Sheets, # Posters-unrhyw faintio!i» Tocynau Darlithoedd, M Cvngherddau. ae Telir Cludiad pob Arched Ymofyner am Estimates A LEWIS DAVIES, "Gwyliedydd Newydd" Office, Blaenau Ffestiniog. INDIVIDUAL COMMUNION COPS. FOR LISTS OF Patent" Ideal" Outfits* AND Samples on Approval Carriage Paid, write to the &iake,rs- Townshends, Ltd., Birmingham.