Gwyliedydd Newydd

ABERPENNAR. i GWYL DEWI.-Nos Fawrth, Mawrth y 3ydd, dathlwyd nos Gwyl Dewi gan Gym- deithas y Cymrodorion, mewn hafiaeth, gyda gwledd i'r dyn oddiallan ac oddi- mewn. Ein ymwelwyr y tro hwn oedd Mr Artemus Jones, Bar-gyfreithiwr, Llundain, ac Ab Hefin, y Bardd Cadeiriol, o dref Aberdar. Ein Llywydd, y Meddyg Arthur Jones, oedd ein Harweinydd y nos hon, ac nid oes ei well. Wedi ei fagu gan Ceridwen mewn un man, tarawodd 'gord' uchel yn ei sylwadau, ac wrth adolygu gwaith y tymhor gan y Gymdeithas a'r areithiau gwerthfawr oedd wedi eu traddodi gan wyr o fri fel y Parchn W. Davies. M.A., Rhys J. Hughes, Ab Hefin," a W. Davies, Soar, ac eraill; ond hedfunodd yn sydyn oddiwrth y rhai hyn at enwogion oedd ac y sydd mewn gwahanol gylchoedd wedi aberthu eu bywyd, a'u henwau yn perarogli sydd ac a fydd tra parhao Cymru. Twymodd, chwyscdd, a chynes- odd pawb. Wedi hyn cafwyd gair yn wladgarol gan Mrs Phillip Davies, Ysgol- feistr.es. Yna galwodd ar arwr y cwrdd, sef Mr Artemus Jones, a disgynodd yn hapus ar Dewi Sant Cymru," a chododd yn esmwyth o'r canrifoedd. Elfenodd ei fywyd yn Gymraeg a Saesneg. Bu yn rhoi ystyr y gair Patriot," ac yn chwareu yn hapus iawn ar dant y telynau Cymraeg sydd yn wasanaethgar ac yn chwareu eu rhan yn aeilwng ymhob man trwy y byd gwareiddiedig. Dywedodd fod y Welsh Stocks ar i fyny, ac ond iddi aros yn ffydd- Ion i'w Chrewr, yr oedd yn mentro proff- wydo, gyda'r manteision ysblenydd sydd yn agored o'i blaen, y bydd ei meibion a'i merched yn chwareu eu rhan yn fwy per- flaith yn hanes Cymru fydd (uchel cym- eradwyaeth a churo dwylaw). Un o feib Gwerin Gwalia o Ddinbych ydyw hwn, ac y mae Bwrdd-deisdrefi Merthyr ac Aberdar mewn cariad ag ef. Canwyd "Cartref" gan Mr T. Edmunds, Cyfreithiwr, yn swyn- ol rhyfeddol. Gall hwn enill ei fara heb grefft yn wir i chwi. Cododd y beirdd yn sydyn fel' petris,' ond fel y dywedwyd gan lawer Diliau Mel," y cyntaf ar y Maen Llog" oedd Myrddin Hicks, o'r Miscin, ar Delyn ein Gwlad," yn ardderchog. Gwyrosydd," gyda englyn i Artemus Jones nes siglo pawb, ac yna penillion swynol ar Gymru Wen" gan Hywel Nedd. Cododd Ab Hefin ,gan Hywel freichiau o farddoniaeth fyw oedd yn gog- lais ac yn llosgi, i'r Meddyg Arthur Jones, Ab Pedr Hir, Mrs Edwards, Llety Ifor; Parch J. Roger, y Rhos Miss John, Ysgol y Sir, a'r Trysorydd. Yr oedd fel pwmp y Pentre yn ei harllwys aHan. Cafwyd difyrwch mawr. Cafwyd penillion gan Cynfig," Mr Williams, Police y plant," a chanwyd y rhai hyn yn swynol gan Mr Phil. Davies. Pasiwyd penderfyniad ar gynygiad y Llywydd, ac eiliad yr Is-lywydd yn unfrydol, ein bod i ddeisyfu a deisebu i newid enw y lie uchod o Mountain Ash i Aberpennar. Wedi y diolchiadau arferol, terfynwyd cyfarfod ail penblwydd ein Cymdeithas, ac fe oddefwch i mi ddweyd ei fod yn un o'r cyfarfodydd goreu o'r natur yma sydd wedi ei gynal yn Nghwm Aberdar oddiar dyddiau Caradog a "Carw Coch." Canwyd "Hen Wlad fy Nhadau mewn yspryd ac mewn gwirion- edd. Eisteddodd oddeutu cant am y breis- ion, a chymerwyd tan gerch o'r newydd at ein gwlad y nosori hon. GWYL DEWI CAERDYDD.—Clywais fod y Parch Gwynfryn Jones wedi cael amser bendigedig pan yn pregethu yng nghapel mawr y Bedydtiwyr, ym mhrif ddinas Cymru, sef Caerdydd, nos Lun diweddaf. MAB GWALIA. I

EBENEZER, CYLCHDAITH TREGARTH. I MARWOLAETH Mr Henry Owen, Liverpool House.-—Drwg genym gofnodi marwolaeth y gwr uchod, yr hyn a gymerodd le boreu lau, y 4ydd o'r mis hwn. Efe ydoedd sef- ydlydd yr, achos yn Ebenezer ynghyda'i frodyr a'i dad a'i fam. Ymdrechodd yn galed er cael y capel cyntaf, ac ymhen deuddeng mlynedd, gweithiodd i gael capel newydd mewn man arall mwy cyf- addas, gwerth oddeutu [850, ac oherwydd gwendid yr achos, bu yn galed iawn arnynt; ond trwy ei ymdrech ef a'i gyf- eillion yn y lIe cafodd fyw i'w weled wedi dod yn rhydd oddiwrth ddvled. Gweith- redodd fel trysorydd am oes yr achos, sef 54 o flynyddoedd i'r mis diweddaf. Cof gennym am ei briodas, yn yr hon y gwas- anaethodd yr anfarwol Eglwysbach fel gwas ei briodas yn Eglwys Llandinorwig. Gwnaeth y ddau gryn lawer gyda'u gil- ydd, pa rai oeddynt yn gyfeillion mynwes- ol gyda'u gilydd. Brawd iddo ef oedd y diweddar Barch Hugh Owen, Llanfair- fechan, yn ddiweddaf. Cydymdeimlir yn fawr a'r ferch a'r meibion ynghyfraith, y Parch D. Darley Davies, Dinbych, a Mr W. E. Davies, Ysgolfeistr Minera. Claddwyd dydd Mawrth canlynol, I- EDMYGYDD. I

LLANFECHAIN. I YMGOMWEST —Dyma air o hanes Ym- gomwest hvyddianus gafwyd yn Ysgoldy y Wesleaid, Mawrth y 3ydd, i gyfarfod ol- ddyled sydd yn aros ar yr adeiJad uchod. Rhoddwyd y gwaith i gyd o gynllunio a chario allan y cynllun i ddynion ieuainc yr eglwys a'r gynulleidfa. Nid wyf yn cofio fod un hen lane yn eu plith, ond yr oedd yna ddefnydd o 12 i 20 o'r cyfryw os na chymerant yr awgrym naturiol i ddilyn eu rhieni ac ymgyplysu. Rhoddwyd y gwaith yn eu goial ynr brydlon. Ar y cyfan ym- gymerasant ag ef yn rhwydd, a chyflawn- asant ef i foddlonrwydd pawb. Y rheswm am hynny ydoedd, fod ganddynt galon i weithio. Arlwywyd y byrddau athalwyd am danynt gan y dynion ieuainc. Yroedd yno bob math o gacenau hardd a blasus :— Beef a Ham Sandwitches, &c:: Darllawyd y te gan y nesaf peth i hen laric. Cariwyd y te a'r bwydydd at y byrddau gan ddyn- ion ieuainc yn gwisgo ffedogau gwynion a glan. Llenwid y cwpanau gan ddyn ieu- anc wrth ben bob bwrdd o Tea Kettle pres gloèw. Buwyd wrthi yn brysur hyd 8 o'r gloch. Toe wedyn, dechreuwyd ar gyng- herdd barhaodd hyd ]'.15. Cafwyd hwyl mwy ha'r cvffredin. Arweiniwyd a chad- eiriwyd yn mhell uwchiaw y cyffrecjin gan Mr Hubert V s Llantyllin. Cyfeil- iwyd gan lis w ds, Bryncoch, Llan. fechain, yn c l icrthwyo gan Miss Edgerton, din Gwnaeth y ddwy eu gwaitf yn ga I JUS. Treuliwyd y gweddill o'r cyngherdd yn ddeuawdau ac uoawdau, lleisiau da gan amiyw ferched o bell ac agos. Gorchest oedd cael te a I chyngherdd mor llwyddianus, a gwneud o £ S i f 9 o elw, er nad oedd y tocynau ond 8c a 6c, ac heb fod gan y rhyw deg na bys na Haw ynddo, ac mae sibrwd eu bod hwythau am gael peth tebyg cyn y gauat fyned heibio. Diolchwyd yn galonog i bawb. LLWYD BACH. I

NODION 0 DDOLGELLAU. LLWYDDIANT UN 0 BLANTY DREF.-Llaw- enydd i ni fel tref oedd clywed am lwydd- iant Mr Willie Allen, R.C.M., Llundain, mab Mr Wm. Allen. New Shop, Dolgellau, vn enill y First Prize, am un o'r pedair Scholarships y College am ganu. Golyga hyn ei College am ddim am dair blynedd, a [40 bob blwyddyn at ei gynal. Yr oedd canoedd lawer trwy y deyrnas yn ymgeisio am y Scholarships hyn. Mae yn gerddor o'i goryn i'w draed, nid yn unig yn ganwr campus, ond yn chwareuwr rhagorol yn enwedig Organ. Efe ddaeth i lawr o Lun- dain i agor Organ newydd capel y Wesle- aid. Dymunwn o galon ei lwyddiant eto yn y dyfodol. Credwn y bydd yn fuan y Cymro mwyaf disglaer yn y oyd cerddorol. Cymro arall o Sir Fon gafodd yr ail prize am Scholarship. CYFARFOD CYSTADLEUOL PENDREF.—Nos Fercher, Mawrth 4ydd, cynhaliwyd yr uch- od o dan nawdd y Gymdeithas Lenyddol, dan lywyddiaeth y Parch Wm. Price, ac arweiniad, David Barnett. Cafwyd cyn- ulliad rhagorol, y lie yn llawn, a chafwyd cyfarfod hwyliog dros ben. Chwareuwyd yr Ofhryn gan Mr D. R. Meredith. Caf- wyd can gan Miss Maggie Williams a Miss Winnie Jones. Enillwyd am adrodd a Chanu ac amryw bethau eraill, gan Mri B. Hedd Owen, William Rowlands, Wm. David Roberts ar y traethawd, Mr R. Brown (ieu.); Misses Winnie Jones, Mamie Williams, Betty Maud Ellis, Laura Winnie Morgan. Ond prif atdyniad y cyfarfod oedd cystadleuaeth Corau Plant, pryd y daeth pedwar i'r ymdrech, ac enilliwyd gan y Cor dan arweiniad Miss Maggie Jones. Beirniadwyd y gwahanol bethau gan Mri Lewis Owen, Richard Barnett, Wm. Morris Roberts, D. R. Meredith, a Glan Wnion. Canwyd gan Gor Plant dan arweiniad Mr R. John Roberts yn swynol dros ben. Gobeithio y ceir cyfarfod tebyg yn fuan eto, yw dymuniad CYMRO. I

NODION 0 LEYN. Bu FARW.—Taflodd angau ei gysgodion tywyll y tro hwn ar ardal lonydd "y Rhiw, nes pen galar chwerw ymhob lie. Ti wy ei gyffyEdddad marwol, aeth enaid y chwaer ieuapc, Mary Griffith allan o aelwyd gynes f Bryn y Fran, byth i ddychwelyd mwy. Cymerodd hyn Ie nos Fercher, Mawrth 4ydd. Ber fu ei rhodiad. Torwyd tan- nau'r delyn wedi prin ei chyffwrdd, a syrthiodd i'w distaw fedd yn dair ar hug- ain oed. Gorchwyl galetaf oes ydyw marw yn ieuanc, ond ni ddywedodd ein gwrthrych air yn crbyn y drefn. Meddyl- iodd am gael byw ymhell tu hwnt i ddydd ei chynhebrwng. Yr oedd gobeithion am ddyfodol hir yn llanw ei chalon, ond ei siomi gafodd. Credwn na roddwyd cym- eriad glanach, a thlysach i orwedd mewn bedd erioed. Bywyd vdoedd losgodd ei hunain allan ar allor gwasanaeth, a dyna un rheswm, hwyrach iddi farw mor gynar. Ym mywyd distaw, tawel, cymmoedd a dyffrynoedd ein gwlad y gwelir gwir wroniaeth. Meddai ein chwaer ieuanc dalent i fod yn ddefnyddiol mewn byd ac eglwys, ac ni fu yn fyr o'i defnyddio. Anadlodd lawer o nefoedd i'w bywyd yn ei gwaith yn ceisio sirioli'r byd o'i chylch. Cerddodd lawer i wahanol gyfarfodydd i helpu a chynorthwyo eraill, er yn flinedig ei hunan, gan bwysau gorchwylion tym- horol. Cloddiwj/dei beddrod ym mynwent Nebo, ac nid yn hir yr anghofir dydd ei chynhebrwng, gan faint y dyrfa ddaeth ynghyd, a'r ymdeimlad o dristwch oedd wedi meddianu pob calon. Cymysgwyd graian ei beddrod a llawer o ddagrau chwerw y diwrnod hwn. Gwasanaethwyd ar yr achlysur gan Mr John Williams, Rhiw. Ymdaened aden Duw dros y teulu sydd wedi eu gadael i alaru colled mor ddwys. Nid dyma y tro cyntaf i angau ymweled a'r aelwyd a chymeryd rhai an- wyl ymaith. "Gorphwys, gymeriad hawdd- gar." Bydded tawel dy hun. Marw yn ieuanc fu dy hanes yma. Byw yn ieuanc fydd dy hanes o hyn allan, mewn gwlad nad yw ei phreswylwyr yn gwybod beth ydyw marw. TYDDYN.—Drwg genym i ni adael allan y rhai canlynol ynglyn a'r Cyfarfod Cys- tadleuol diweddaf. Enillwyd ar yr unawd i blant gan Master Ben Williams, Tan- 'rardd penillicn i'r Dyfodol Mr Ellis Roberts. Yntau hefyd ar y Limerick. Codi mwyaf o donau oddi ar fesur arbenig, John Williams, Rhiw. Cydradd ar yr unawd, Mri R. J. Griffiths, Bod Gaeaf, a John Roberts, Tyn 'Ryn. W. Y GYMDEITHAS LENYDDOL.—Nos Lun, yn Ysgol y Cyngor, cynhaliwyd yr uchod dan lywyddiaeth y Parch John Williams, pryd y cafwyd anerchiad ar Ben Bowen, gan Mr W. Jones (Glyn Llyfnwy), a datganiad gan barti Miss J. E. Jones, Terfyn. YSG. I

TALYSARN. I GOBEITHLU. Mawrth 5ed, cynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus ein Band of Hope yng nghapel Moriah, pryd y cymerwyd y gad- air gan y Parch W. J. Jones, Penygroes, ac efe hefyd oedd yn beirniadu yr adrodd Mr D. Thomas, Council School, yn beirniadu y dadleuon a Mr Walter Williams, Taly- sarn, yn beirniadu y canu. Cyfeiliwyd Can Miss Priscilla A. Ellis., Cafwyd cys tadleuaethau fel y canlyn:—Canu i rai dan 12 oed, 1, Jennie Jones, Penygroes; 2, Megan Jones, Ta'lysarn. Adrodd i rai dan 12 oed, 1, Christmas Evans, Penygroes 2, Myfanwy Owens, Talysarn. Canu gyda'r Tanau i rai dan 12 oed, I, Megan Jones, Talysarn. Unawd i rai dan 14 oed, Lizzie C. Evans, Talysarn, a Jennie Jones, Peny- groes, yn gyfartal gyntaf 2, Esther A. Jones, Talysarn Adroddiad i bob oed, 1, John Lewis, Talysarn. Unawd i bob oed, 1, Gwladys Roberts, Talysarn. Cystad- leuaeth y Corau heb fod o dan ddeg mewn nifer. Daeth wyth parti yn mlaen, a chanasant yn deilwng iawn o wobr hob un; ond barnodd y beirniad fod eiddo Cefncoed, @ dan arweiniad Mr Eben- ezer Williams, yn rhagori ychydig ar eu cyd ymgeiswyr. -Felly dyfarnwyd hwy yn oreu, a ctiyflwynwyd y wobr, ynghyd a ffon hardd i'r Arweinydd, gan Mrs H. J'ones, trysoryddes y cyfarfod, a Mr John M. Hughes, ysgrifenydd. Cyflwynwyd y di- olchiadau gan Mri D. Thomas a John M. Jones. Da gennym ddweyd na fu cyfarfod o'i gyffelyb yn nghapel Moriah erioed, pob congl wedi eu llanw, a llawer allan. A.C.

TREGARTH. GYMDEITHAS LENYDDOL. — Mawrth 6ed, cymerodd etholiad Seneddol le ynglyn a'r Gymdeithas pdiwylliadoi. Yi oedd yna dri o ymgeiswyr awi y sedd. Yr ymgeis- ydd Toriaidd oedd Mr John R. Jones, Braich Rhyddfrydol, Mr Griffith Hughes, a'r ymgeisydd Llafur, Mr Owen R. Jones, Tanrhiw Road. Cafwyd areithiau tan- llyd iawn gan y tri brawd, a phob un ohonynt yn troi'r dwr at felin ei hun yn ddeheuig dros ben. Y cyntaf i esgyn i'r platform oedd yr ymgeisydd Toriaidd, a phe buasem yn gwybod i sicrwydd y buas- ai y boneddwr yma yn cadw at ei addew- idion, buasai yn sicr o dalu i ni foe; yn Doriaid i gyd. Y nesaf oedd y Rhydd- frydwr, yr oedd ganddo yntau pwyntiau rhagorol, ac yn areithiwr penigamp. Yr ymgeisydd Llafur oedd yr olaf i fyned i fyny, a chafodd dderbyniad gwresog. Yr oedd ei araeth yn llawn tan o'r dechreu i'r diwedd, a chafcdd y gynulleidfa yn hollol yn ei law. Dymarcanlyniad Llafur, 40 Tori, 18; a Rhyddfrydwr, 6. Felly yr Aelod Seneddo! in cynrychioli ni fel Cym deithas yw Mr O. R. Jones. H. HUGHES. I

MANCHESTER. MANCHESTER. -1 11 GWYL BREGETHU Dewi Sant, tiardman Street.-CynhJJi wyd cychwyl flynyddol y He uchod nos Sadwrn a'r Sabboth, y "fed a'r 8fed cyfisol,. Y pregethwr ddewiswyd i'n gwasanaethu eleni ydoedd y Parch E. Davies, Blaenau Ffestiniog. Dyma y tro cyntaf iddo dalu ymweliad a ni yma ar ol gadael y Coleg. Ond cawsom gymamt o fwynhad ac adeiladaeth o dan ei weinid- ogaeth, fel na byddwn yn hir iawn cyn rhoddi gwahoddiad iddo i eldoni ynia eto. Traddododd dair o bregethau coeth mewn ysbryd dymunoh ac o dan arddeliad di- amwys. Yn y prydnawn cafwyd gwasan- anaeth gerddoroL Camvyd darnau cyseg- redig gan gyfeiilion i'r achos o gapel Hey- wood St (M.C.), o dan arweiniad Mr R. M. Jones, a chynorthwywyd hwy gan Mr R. O. Evans,- Eccles, a Miss Enid Biackwell, getiqtti ieuanc sydd yn enill edmygedd pawb, ar gyfrif y gaflu uwchraddol a ''•doa fel Elocutionist. Llywydfiwyd y cyf- rod gan un o ragorolion y Gylchdaith, yn inherson Mr William JQnes, Horeb, a gwnaeth yn deilwng o honno ei hun. Y GYMDEITHAS.-Nos lau, y 5ed cyfisol, I ydoedd adeg dirwyn tymhor y Gymdeith- as i fyny, ac er mwyn gosod marc teiiwng o'i bodolaeth, rhaid oead cael ymgomwest, ac nid oes neb yn gwybod ystyr hynny yn well na Chymry y ddinas hon. Rhaid dechreu a diweddu pobpeth o amgylch bord wedi ei arlwyo yn chwaethus, a cheir hwyl gyda phobpeth yr adegau hyn I Cawsom gyfarfod da iawn. Diolchwyd i'r Parch J. Roger Jones, B.A., am ei ddarlith- iau a'i arweiniad yn ystod y tymhor, ac i Mr David Owen, Ysgrifenydd y Gymdeith- as, am ei ymdrech diflin, a'r diddordeb di hafal gymerodd gyda'r Gymdeithas ar hyd y tymhor. Dywedwn yn ddiweiniaeth fod ei lafur yn ddifesur, ac yn deilwng o bob cefnogaeth. TREAT Y PLANT.—Nos Wener dilynol, daeth tro y plant i gael treat,' a deallwn idclynt gael amser nodedig o dda. Daeth yr holl blant ac amrai berthynasau i fwyn- hau gwledd oedd wedi ei ddarparu gan Miss Gwen Jones, Prestwich. Y mae y chwaer hon yn cymeryd diddordeb mawr yn yr achos, ac yn arbenig yn y plant a'r bobl ieuainc. CawsAnt gyfarfod difyr ac adeiladol.

BETHEL, ABERDYFI. I Pa un ai Aelwyd ai Cymdeithion yw y dylanwad cryfaf yn ffurfiad c\^meriad ? Dyna oedd testun y ddadl gaed yn Gym- deithas yr eglwys uchod nos Lun diwedd- af. Agorwyd y ddadl trwy i'r Parch J. E. Thomas ddarllen papur Mr J. Idris 'Davies, yr hwn oedd wedi ei analluogi i fed yn bresenol, ar yr Aelwyd, a chefnogwyd ef gan Miss M. A. Roberts. Agorwyd yr ochr arall gan Mr J. T. Owen yn caelei gefnogi gan Miss Lysie Thomas, Siaradwyd ym- hellach yn ffafriol i'r Aelwyd gan Mr H. Lewis, Mrs E. H. Edwards, Misses Morgan a Griffiths, ac i Gymdeithion gan Mrs E. H. Edwards, Llewelyn Edwards a Miss Jonas, Wedi pleidleisio caed fod y rhif yn wastad o bob ochr. Pasiwyd pleidlais o ddielchgarwch i'r rhai ddarllenasant y papurau yn y ffordd arferol. Llywyddai y Parch J. E. Thomas.

MAENTWROG. I Y GYMDEITHAS DDIWYLLIADOL.—Cyn haliodd y Gymdeithas uchod ei chyfarfod, nos Wener, y 6ed cyfisol. Y Llywydd ydoedd Mr Roberts, Shop Isaf. Aed trwy y rhaglen a ganlyn Ton Gynulleidfaol 0 Arglwydd Dduw Rhagluniaeth." Anerqhiad gan y Llywydd. Gwnaeth Mr Roberts sylwadau rhagorol. Canu gydag offerynau gan Mri R. E. Hughes, Glandwr, a W. Richard Jones, Old School House. Bu rhaid iddynt ail ganu. Darllen papur ar Enwogion Plwyf Maentwrog gan Mr J. R. Jones (Gerallt). Cyfynodd ei hun i ddau o'r enwogion sef dau enillasant enwogrwydd Cenedlaethol, yr Archddiacon Edmund prys a Morgan Llwyd o Wvnedd. Cafodd wrandawiad astud, a diolchwyd iddo gan y parch H. Ellis a Mr Thomas Jones, penlan, a'r Cad- eirydd. Canu penillion, gan Mr R. E. Hughes Glandwr. Talu y diolchiadau gan y Mri J. R. Roberts, The Gardens, a W. Pierce, Home Farm. Pedwarawd gan Barti y Maen yn wir swynol. Cyfeiliwyd gan Miss G. E. Roberts, Bronywern. Cafwyd cyfarfod dyddorol a chynulliad da.

Y WYDDGRUG. I EISTEDDFOD PENDREF. Cynhaliwyd Eisteddfod llwyddianus iawn yma yn y Neuadd Drefol y mis diweddaf. Llywydd, Mr Thomas Roberts, Ty Brith. Arweinydd, Cynfor. Cyfeiliwyd gan Miss Blodwen Morris. Beirniad y canu oedd Mr Tom Carrington (Pencerdd Gwynfryn) bardd- oniaeth, Cadfan traethawd, Parch G. O. Roberts (Morfin); adroddiadau, Mr W. J. Roberts, B.A., Ysgol y Sir. Yr oedd yma lu o gystadleuwyr ar y gwahanol bethau. Dyma enwau y Wesleaid fu'n llwyddianus. Adroddiad, Dilys Evans unawd i enethod dan 16 oed, Nancy Evans traethawd, Gwersi oddi wrtk fywyd a gw aith yr Apostol Paul," Mrs D. Evans Jones eng- lyn. Cleddyf yr Yspryd," Ab Hefin anthem, Concwest Calfari (Tom Car- rington) oedd testyn y gystadleuaeth gor- awl. Enillwyd y wobr gan gor Mr John Drury. Yr oedd y Neuadd yn Ilawn, a chafwyd Eisteddfod ragorol iawn. Mr J. E. Thomas, Rhydygoleu, oedd yr Ysgrif- enydd, a gwnaeth ei waith yn odidog. CYFARFOD AMRYWIAETHOL. Ddiwedd Chwefror, cynhaliwyd wythnos o Gyfar- fodydd Adfywiadol yng Nghapel Pendref. Nos Lun, pregethwyd gan y Parch G. O. Roberts, nos Fawrth gan y parch Hugh Evans, nos Fercher gan y Parch W. O. Luke, a nos lau gan y Parch Hugh Evans. Cafwyd cyfres o odfeuon cryfion a chyn- ulliadau rhagorol. Profodd y cyfarfodydd yn fendithiol iawn a gwelwyd ffrwyth iddynt mewn dychweliadau. Disgwyliwn weled rhagor eto. Aeth ein pobl o gwm pas y tai gyda Handbills i wahodd rhai i'r odfeuon, a llwyddodd eu gwaith. CYFARFOD CYSTADLEUOL. Nos Lun, Mawrth 2il, cynhaliwyd Cyfarfod Cystad- leuol cartrefol ynglyn a'r Gymdeithas Ddiwylliadol ym Mhendref, amcan y cyfarfod oedd datblygutalentau yr eglwys, yn enwedig y rhai ieuainc. Cafwyd cys- tadleuaethau mewn canu, adrodd; darllen, ac areithio, &c. Cafwyd nifer dda iawn i gystadlu, a chafwyd cyfarfod diddorol dros ben. Llywyddwyd yn fedrus iawn gan Mr R. Hanley Williams. Gwasanaethwyd fel Beirniaid gan Mri J. O. Williams, Edwin Royle, a Chynfor. Beirniad y canu oedd Mr J. Foulkes. Trefflwyd y cyfarfod gan y brodyr ieuainc, Mri J. E. Thomas, Bertie Jones, Ted Hughes ac Ivor Thomas. GOR. [

I NODION O'R ABERMAW. PREGETHWR DIEITIIR.—Y Sul o'r blaen bu y Parch P. Jones Roberts, Ysgrifenydd y Dalaeth, ar ymweliad a'i hen gartref. Cafwyd ganddo roddi pregeth yn oedfa olaf y dydd. Traddododd yr hen hen hanes gyda grym ac arddeliad mawr. Teimlwyd ysbryd y peth byw yn agos iawn atom. Un o feibion dewr Glan-y- Fawddach yw Mr Roberts. Ein dymun- iad yw brysied yma eto. » GWYL DE A (DHYFARFOD TERFYNOL.— Dydd Mercher, y 4ydd cyfisol, cyrihaliwyd gwyl De flynyddol Ysgol Sul Ebenezer. Fel y mae yn hysbys i ddarllenwyr y G.N., mae yr wyl hon yn hen sefydliad (xi-el dros ddeg-ar-hugain oed). Llanwyd y byrddau gyda phob peth ellir ddymuno fel arfer, ac erbyn 3 o'r gloch yr oedd pob plentyn yn eu lleoedd wrth y byrddau, a gwnaethant yn rhagorol. Yna daeth y plant mawr a chawsant bob un ei ddig- oni. Teimlir yn hynod ddiolchgar i Mrs Owen, plascanol, a Mr a Mrs O. W. Morris, Glanglasfor, am eu caredigrwvdd eleni eto yn rhoddi treat' yn ol eu harfer. Diolch- wn am fod yn ein heglwys rai yn caru y Gwaredwr a'i achos, fel nad oes dim yn ormod fganddynt ei wneud er llwydd- iant yr achos. Derbyniwch. ein diolchgar- wch cywiraf am eich caredigrwydd arferol eleni eto, a chyda Haw, Mr Gal, er fod Mr Morris wedi ei amddifadu o foddion y ty er's l]awer o fisoedd bellach, eto mae ei gydymdeimlad a'r Eglwys a'r oll o'r cys- ylltiadau yn agos iawn at ei galon. Dym- unwn hir oes iddo ef a'i briod hawddgar i wasanaethu y Gwr a'i carodd. Dymunol iawn hefyd oedd gweled William Jones wrthi a'i holl egni yn rhanu yr aurafalau i'r plant er nad yw eto ond 5 mlwydd oed. Aed yn mlaen fel y byddo yn addurn i'r teulu am lawer o flynyddoedd, fel y bu y taid, ac fel y mae y Rhiant y byddo y plant Gwasanaeth wyd gan chwiorydd caredig yr eglwys. Am saith yn yr hwyr cynhaliwyd cyfarfod terfynol y Barad of Hope dan lywyddiaeth Owen parry, Ysw., Kimberley House, a gwnaeth ei waith yn ganmoladwy. Yn ddios mae yn Mr parry ragoriaethau yn y rhan hon. Ryw fodd mae pobpeth yn cydgyfarfod ynddo i wneud cadeirydd llwyddianus. Gwyr yn dda pa bryd i dewi, hefyd pe bai angen mae yn barod ac yn alluog i chwyddo y cyllid. Gwnaeth yr oil o'r plant eu gwaith yn dda mewn adiodd, dadlu, canu, &c., dan arweiniad y parch Meirion Davies. Chwareuwyd ar y berdoneg gan Miss A. Ll. Williams yn absenoldeb Miss A. C. Owen (oedd yn analluog o herwydd afiechyd). Gwnaeth y parch Meirion Davies, a Miss Owen ac eraill fu yn cyn- orthwyo wasanaeth arbenig yn ystod v misoedd aeth heibio. Derbyniwch ein diolch am eich gwasanaeth cariad. Dym- unwn o galon i Miss Owen lwyr adferiad i'w chynefinol iechyd. GREXAT.

SENGHENYDD. Cynhaliodd yr eglwys uchod eu cyfarfod blynyddol, o holl swyddogion yr eglwys. o dan iywyddiaeth y Parch D. C. Jones, pryd yr ail-etholwyd y swyddogion am flwyddyn arall, a diolchodd Mr Jones i bawb am eu gwasanaeth. Yna aethpwyd i ddewis dau o flaenoriaid newydd, a dis- gynodd y goelbren ar y personau canlynol, sef Mri Richard Lewis a Richard Hughes (pregethwr). Tystiolaeth pawb yw, fod y brodyr uchod.yn gymwys i'r ymddiriedaeth a osodwyd arnynt. Llongyfarchvm y ddau frawd ar eu penodiad i gylch newydd Gobeithiwn y ca y ddau hir oes i gyflawni gwasanaeth dros y Meistr. Cafwyd cyfar- fod da, pawb mewn yspryd rhagorol. Terfynwyd trwy weddi gan yr Arolygwr. TRIDWR.

CYLCHDAITH CEFN MAWR. Cymdeithas Ddiwylliadol, Rhos, Stryt Isa, a Johnstown.—Ya Johnstown nos Wener diweddaf talwyd ymweliad a'r Gymdeithas uchod gan y Parch W. Wyre Lewis, gweinidog Eglwys y Bedyddwyr Penuel, Rhos. Traddododd Mr Lewis anerchiad ar Count Leo Tolstoy," yr hoa a gynwysai ran helaeth o'i ddarlith bobl- ogaidd ar y testyn hwn. Yr oedd cynull- iad da yn bresennol a theimlai pawb eu bod wedi cael gwledd anghyffredin wrth wrandaw annerchiad mor gyfoethog ac uwchraddol. Nid rhyfedd fod amrvw Yil. dymuno gweled y ddarlith hon yn argraff- edig, er rhoddi mantais i eraill i'w darilea. Diolchwyd yn gynes ar raa y Gymdeithas i Mr Lewis am ei barodrwydd i ddod i'n, hannerch gan y Parch J. W, Davies. Gobeithio y bydd i Mr Lewis gydsynio a'r dymuniad iddo dalu ymweliad a ni fel Cymdeithas eto y tymhor nesaf, os caiff fywyd ac iechyd. Yr oedd yn bresenol yn y cyfarfod, ddau gvfafill i Mr Lewis—v Parch Powell Griffiths,$.A., a'i dad. Siaradodd y ddau ychydig eiriau pwrpas- ol iawn ar gynwys yr anerchiad.

TREORCHY. Y GYMDEITHAs.-Nos Fercher, Chwefror 25ain, o dan nawdd y Gymdeithas Ddi- wylliadol, darllenwvcl papur da iawn gan y Parch E. G. Turner, Penygraig, ar Ddylanwadau allanol Crefydd." Daeth cynuileidfa dda ynghyd, a chafwyd c\<far- fod rhagorol. Llywyddwyd gan eia gweinidog,»y Parch Evan Isaac. Ar ol y diolchiadau arferol terfynwyd trwy weddi gan y L Jy wydd. GWYL DEWI. Nos Fercher, Mawrth y 3ydd, cafwyd cyfarfod adloniadol i ddathlu dydd Gwyl Dewi. Llywyddwyd yn ddeheuig fel arfer gan ein gweinidog, ac aed trwy y program canlynolanerch- iadau gan y beirdd. Aeth cymaint ac wyth o feirdd ymlaen, a'r oil vn cant vn swyncl iawn i Dewi Sant; adrodtdiad gan Aliss Maggie Howeils can gan Miss Lizzie A. Parry adrodd stori gan Mr A. O. Mor- gan cam gan Mr William Evans (Gwilyrn Ystwyth) anerchiad gan y Llywydd ar "Dewi Sant"; can gan Mr ErosBrowft Thomas adrodd penilIion gan Mr Thom- as Parry can gan Mr Albert Owen ad- roddiad gan Mr Arthur Morgan cystad- leuaeth darllen Post Card Eifionydd. Yr oedd hon yn gystadleuaeth galed iawn, as ar ol eu pwyso a'u mesur gan y Llywydd, cafwyd Llinos Orchwy yn deilwng o haner y wobr. Y peth olaf oedd canu penillion. gan Mr Ed. Morris (Ap Maidwyn) o'i waith ei hun ar yr hen alaw, "Ar byd y nos." Treuliwyd noson ddifyr iawn, pawfc yn llawn o'r hen hwy] Gymreig, tra yn cadw Gwyl Cofla yr hen Sant. Hyderwn y bydd i'r cyfarfod hwn fod yn foddion iennvn- mwy o gariad yn yr leuenctyd at yr hen iaeth, ac i efelychu yr hen GYITlry yn feirdd, lienorion c'nerddorion, a. vmcrvdnab- yddu mwy achymwynaswyreingwiad. Wedi talu diolchgarwch i'r Llywydd, ter- fynwyd trwy ganu "Hen Wlad fy Nhad- au. M. M.

M.C. yw Aelod yn eglwys y!1;- ud yn Prion yw Mr John Wiiu.-ir oa".eirydd y Pwyllgor a gyflwynodd y au'eiseb i'r Prifweinidog.