Gwyliedydd Newydd

Cenhadaethau Egengviaidd. ■- ■ (Augofiua Cysurlawii.) (dran y FAltCH HUGH HUGHMSj. i I iffr "j !$? ? I BKiM TCSDA, AR FOX. Y mac weithian o fly ny del a u er pqn crynhTliwvd v Genhadaeth effei thiol nun. Ei phrif nodwedd ydoedd cyhroad angcrddol trwy hontglwysiyrardal a'r cylchoedd cyfa'?os paithynol i bob en wad. Yr oedd yno aeddiedrwydd disgWyl. ia?,??yd? neillduol fod rhywbeth ma??gyjperyd :ll'e. Ac angen ar ben??'gymydogaeth y pryd liwnvv ydo???''cy?rq?d:ysp?????? yn yr ????A;€??we?ai? fwy 0 hyny-fTiBwiT-iitTirliyw Genhadaeth y bu ?-H?$ i ^yiaeryd b?? ynddi., D a ??::??? o/-aeIocteu nxanr.ys^ pry&) 1_ lawn & Yhica- br#df £ y d- edd. Pa fa.mt 6 ae!?o3i[u"5?!Uynt mewn gwirionedd raewn cyflwr o wrthgiliau mewnol ni (Idavv'iVb i wybod yn llavvn byth, ondyr oedd lie cryf iawn i lliosog, a barnu odd i wrth eu difa- ter\ychi)'r pethatr a berthyiiafifcYw* 0.a 0 11 C8fwyd"f!i^^ edigion; Eithr i'r pwrpas pwysig, hwn. yr oedd poblogrwyddyn an- fantais i raddau. Yroedd crefydd- wyr y cy Ich wedi on borwi l'r fath rac.iv.ici.v.ij i.iv.> b* > oLiio a llen-wi y capel o llatn y gwranda- wyr. ac felly gadw llaivcr allan o swn d r swa: y. g'enadwri. A'b.osais "yno dros., y Sul, ac m x.o.ais fwy o ruihro cynamserol i v,. i.irfodydd erioed, ac eithrio y uiwygiadau mawr cyfi'r^dmM n 1859 a 1004, Er yn eithr.f b11r !<■g.ufudciheais il gais ai-n i mi br^gethu y pry dn awn yn I 0 fewn ilvw lilUir a lianer- i Dethes da, a ih;i oeddwn raewn tua han ner i 1 i'r lie. cviarfydda'S ag a- Ae-h trci yn.c-I wedi incthu* t r, f> i rnewn i'r capel hwnw. Yr yuan ni," rneddai un o honynt, yÜ rnyndÍ Siioavm;i edrych a oes ?? -1 c)e-s si 1 wns am Ie heno." Cyrhaeddais yn ol i Bethosda at amser te tua phedvvar oV gloch, ac yr oedd nifer fawr wrth ddrws y capel yn dis- gwyi am fynediad i mewn mor gyna.ro 1 a hy.ny. Pan ddaw pabl i gredu fod yr Argl wydd yn trigo yn. ei egbvvs, ni raid petruso am gvn- u' a ,i u m a ky r. h"- d hon yn fendrth netHduol i eglwysi y cylch, a chynvrchodd siarad cref- > Jdol vn y chwareli, ac yn y car 1, a c yn treh am amser maith. /Mae yn am- lwg mai prif am; an nniongvrchol llywydd y Gynhadledd a Gipsy Stn'ith,yn eu hyrngyrch-1 l,wy ddlanus trwy eglwyii We s lea id Prydain: Fawr yn y presenol ydyw cynyre.hu Inawy o vsprydolrwydd a phurdeb yil yr eglwysi, ac y maent yn cyr- haedd yr amcanyn foddhaol iawn. Dyma yr angeri cyntaf ef sicrhau diwygiad gwirioneddol a dwfn Dyrna angen arbenig Cymru yr awr. Tywallted Duw ei ysbryd arrtom. RHYL. Yn nechreu y l fwjeddyn 1880y C}',lJhaliwyd y Genhadaeth hon. Yr oeddwn yn trigianu yn Birkenhead ary pryd. Aethum i Rhyl trwy benodiad v Cyfarfod Cyllidol. Pan gyrhaiuldais yno. nild, yn gaJlu canfod yr ysbryd awyddus I i gweddignr a nodweddai' rai c'r Cenhad'tcthau1 biaenorol, yn dod i' amlygrwydd yn y cychwyn o gwbl. Cacd cynuliiad g-weddol y noson gvntaf, otid yr oedd rhywbeth han fodol bwysig.'yn dcliffygiol yn yr yrgy n k,cl C) itsn am g.aniatad i gyhorddi cvfar- fodydd gweddio ganol dydd am y guleddill o'r wythnos. Eithr ni gan neb i yae> y.cyi'ar.f<jd\dd hyny P&?od?h-'byaag? .??edd.wyd yn v- gyHl.Gll' t Y -cynneUd. cyfarfod gw?diQ:?arjdI? dranÖetb N':fe?'' bvcHa'n" "ddat'fh" rnghyd i gych fod y Gwaredvvr Acih4drol yn cym eradwyo cin dynrsiad ,yLo. Yr oedd yr awyr beib yri oyiierach vn yr odfa v noson hono, a tlieimlais ir.au yn fVvy ~celonogol, ae eto ni yiniiiiudvi: i;eb a r egj\ s. L'-rbvo fooreu Mercher yr v pres- 'rnoli'.i:i yny cyfarfod lluosogi nes lienwi yr ystafell fech an yr a^cl id'li i gvchuyn. Mae y ¡ gwrcs fesurydd. n codi yn yroecl- f^ton bob nos h 1 y ^wna^tuai yn y "(V^'Tod gweddio Mae,\ evnulliad yn-.cvTA'ddn, a b] vd.rvciedd gvar- ionenuql yn ^e:;reu yreddaugo- v rr t)jysg Y' bob!, eithr nerf: neb yn dod ymla. n i geisio yr Ar gjXvvdd, ac i ehwi io arn gaif.rer yn ms'sg ei bobL Felly y parhaede' I hyd nos lau. a n oi y .treln-j jant 1 orplicii y Ceril/adaeth nos Wener. Ni ymunodd ond un, os wyf yn cono yn gywir nos lau, ond bod' y ;gyn'ulle!dfa"'Wedf: cryn lawer. Dydd Gwener yr oedd y cynuliiad yn gorlanw yr ystafell yii y cyfarfod gweddio, a rhyw "angerddolrwydd neillduol, a thaer- ineb anarferol yn"ngweddiau pobl yr Arglwydd.\ Y noson hono y caed y cynulliad mwyaf eto yn yr bd fa." Teimlais ryw hwylusdod ac eneiniad ar y gwasanaeth—liawer mwy na dim a gaed yn flaenorol, a chyn diwedd y bregeth. mae y dyr- fafel pe yw cracio drwyddi. a phobl yn ochain dan rhyw bwysau dwyfol oedd yn c.u Ilethu i'r 11awr. Wedi galw y gyfeiiiacn yn ol caf- wydfod 12 wedi ymuno, ac yn ar- ddsngos svlweddoliad dwfn ia wn o'u hangen am Wared wr. Yn ?.g?an.Q??y:b?? Ilawe?n ydd ar- ??Sog?m:??:a??e y swyddog- rojT'-yji ynigynghori, ac yn pendcr- fyiBU inad^ oedd y Genliadaeth i ??'?  erfyn ynoson nono,ei, hau tros. v SuJ, a.jhvw ni.fer o nos- weithiau.yn ddilynpLAddawsant ganiatau i'w gweimdog fyned i ?gacbv r y,; J-) }- \;l <-q4 .A'iXf" pedd .y Parch Evan Pughe wedi er sd-A 4- y Gynhadledd. a" Parcfi Peter f owes, "Presta'tyTr, y«^ aw wedi: )'1JJ.lC;.JJ rI'U'L':r.r, ,:rF"£'V ',ll?" benodi i orphen y lfwyddyn.. Pen- i derfynwyd cvhoeddi gwasanaeth nos Sadvvrn, acmor amlwg ydoedd ■ foci rhyw nerthoedd wedi ymahvd yn cidi\ moliwiig vii y- bobi. Yr oedd y capel yn orlawn, a chaed nifer o ddychweledigion. Erbvn rwS' Shl gwc'ivvyd fod y llanw mawr wedi codi—y bobl yn liifo :,T" dref -O bob cyfeiriad ynv \vlad,y capel eang yn rhy, fychan i gynwys y: dyrfa, a'r brwdfrvdedd yn angerdd- ol.. Ymunodd nifer fawr a'r eg Iwy&i y nos Sul, hwntr, a phender- fyn wyd parhau v gwaith da am amser anmii.enodol. Canol dydd Llun bu raid cysa! v cyfarfod gweddio yn- yr ystafell f wyi a llanwyd hi a phobl aca'rYspryd Glan. My ny chid y cyfanodyddj hyn bellach gan bobl oreu pob en- i wad yn y dref, a deuai rhai yno o'r wlad i gael y wiedd ysprydol geid yn y cyfarfodydd bendigedig hyn o ddydd iddydd., Yr oedd yn bres- epol bob dydd ddau o hen frodorion perthynot i'r Methodistiaid; gym-, erent ran amlwg yn y cyfryw gyf- arfodydd, ac ni xhlywais, ac n'i theimlais neb erioed yn gweddio gyda'r fath ncrth aruthroi. Dèch. reua, eq gweddiau fel a wet dyaer y deheu, ond ymgodant i foci yn ddeheuwynt ysgubol. Rhyfcdd fel y mae v syniad fod Duw yn bres- enol yn cynyrchu rhyw wres ang- eL-ddol mewn Hen Fethodist. Yno y treuliais yr wythnos. ac nid oedd mwy.o .obaith cael ymadael i7rleiI diwedd nag yn ei dechreu. Erbyn hyn yr oedd yno ddylitiaci pobloedd hyd yn oed o Llanasa. 1 groew, Abergele; a phob lie "yi gylchdaith. Oblegid fod nifer fawr \n. aros bob nos, nes y bu raid g ) d y drysau yn fuan wedi 5 o'r gloch, Treulid yr amser i ganu a- gweddio i arcs amser dechreu cyn yr amser bob nos. Erbyn hyn yr oedd pob afwydd o oerni a difater- \vch. wedi llwyr gilio, a phawb: mown afiaeth anesgriiiol. Yr oedd pechaduriaid o'r drel a'.rwla;d yn-, dychwelyd o nos i nos, a'r Cyfar- fodydd Gweddio yn enill mewn rhif a nerth ysprydol bob dydd Yr oedd yno nefoend ar v ddaear mewngwifionedd Pan oedd terfyn j yr wythnos yn ne-u, a'r dylanwad vn eynyddu, nid oedd obaith am gael gadael am gartref. Arhosais, a phenderfynwyd gofyn i C?wyd- fardd i fyned i'm cyhceddiad yn LerpwL, <Caed Sul araU n?' etMr"? anghohobyth o ra n m a i n t a r u thro I ? y cyn u 1 lei dfaoedd, an gerd do i rwyd d y.dylanwad y&prydol.;a nifer fawr y .dyciiweiedig.ion Ariipsai^ yno; ,hyd -y aos Feicher dilynol, ac.niu i ?oedd pall o gwbl ar boblo-?,Nydd,,? nerthoedd grasol", a 11-wycidiant ,y Genh.idacth hyd y diwedd. C;.t-Ij liacudodd iIiif y dychwehxiigion i! YiTiunasailt. a Uawc-i* o eg=, Iwysi perthynol i"rgvvahanoleIli ;:¡ 1 "f 1 1 l wadau d're,f ?,i'r ardalocdd cv: j agos. Ac er na.wnaed/y.defnydd! gqr?u o'r erjhacia yn ddilynol! i'w chynhahad yn Rhyl Wesieyaidd ? ei hun, fel y gwnaed yn Llandudno a"" man a u era ill. derh-yniodd y i G\ leh-v'i'h drwy'ddi ;J.bvha' mawr ar gyfer y dvlodol. "Xid aeth r; if yr aehxlau byth yn ol i.r h y n vdoedd vn naenorol i'r G en ha da e in Ï1CHJ\ ,f\Ti9gesamflêuneth foc yr i ATglwydd, ynq mewn? gogo?iant mawr, a hyny me?-n. ateb;iad i we- (I d i -?i t,, t aY I te d, i- d, e, I-, e u Ge.i i-i ?-?. dci c?' 1 Yiiir1 -11 fawr o'r rhai aadwgyn } r ymz^ich h(-) I') 0 'v eClir-.u'  '('50(1 '1 hono, wedi eu trosglwvddo trosodd J.. gwobr dragwyddul rne.;i3 ;C;.i '} t'\ Ltb ( .Y \1 :L L.. "'>7.};,) Joseph Ovven a'i bnod, a'u mheich .1 ffyddlonFou)kes,/Ubert' Yul* I gynt, yr hon aTy, pry Q ferch leuanc llawn sel Richard' Wil-' sc, a, j, rhai o ed d w ed i eu cotfi- ynTitii'er mewn brwdfrydedd grasol. Yvil-i liam Williams, Summerfield, y ca- 'I darn Richard Edwards, ,-yr hwn oedd bobsarnser wrth law i .roddi pob cymhorth- -angehrheidiol er Sicrhau yr amcan ion uwchaf. Yr oedd y diweddar- Barch Edward Lloyd Jones yjl weinidog gyda'r Saeson yn Rhyl y pryd hwnw, ac er n a dO:éd? .>y/J,gtYfl;l ¿,werT 0 r ys- prydol eL'fed'dwl, ac mewn cymaint cydymdeimlad a symudiad o'r fath yr adeg hono, ag y daeth yn rhan I ddi?ed?F?i ?s, it9 methai beidio .?tir o i i mewn i amrai o'r cyfarfod ydd, a buan y meddianid ef gan V: I.erth oe d.d'YSPrY dOl,'ach'eid a mell'.t I i An?rchiad byr a bYWIOg ganddo I.yn v g7feillach qr 01, :;0edd yfl gwefreiddio y bobl, ac yn gymo.rth .arbenig i'r dychweledigion. YiDae rhai p'r ffyddloniaid hyny yn aros a'uhysgwyddau yn gadarn dan yr arch yn Brunswick'a Soar, trwy lafur a chymeriad glan pa rai, y raae''yi? achos yn Rhyl rnewn cyf' I wi, aa'edl-a--g elti-oed. Da gen- I -?f ?- ddaflich' yh ddiweddar fed I eglwysir y .drei wedi ellbeqdithio ddvlpnwq(l v y( oi,, aj hvderaf yr erys ei effeithiau er cyf- oethogi by\yyd 'goreu yr eg?W.ysi yn 'y d?fbdbl,?.? -Y f gymhorth fuasai! i "I 1, -1 ?. N7 I 1 (11(.) "1' (11 hyny L.d<?oge?-i y dvef rhig dv'an-. wa d ?w.eidiol' iaith, arferib.n, a i pncchod.au y Saeson sycld yn by- gwth ei bywyd crefyddoL ..?, ? (1 bar hau). 't .1. ,r .I