Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
"Y Gwyliedydd Newyd AT EIN DOSBARTHWYR. Pob archebion a thaliadau am y Gwyl- iedydd Newydd i'w danfon i'r Rheolwr, l Gwyiiedydd Newydd," Flint Mountain, Flint, Anfonir un copi am dri mis trwy y Llyth yrdy 2/2 dau gopi am 3/7 tri copi am 4/6 pedwar, pump, a chwech yn ol 1/5 y dwsin. t Disgwylir tal ar derfyn pob chwarter ¡ Heb hyn y mae yn amhosibl bron i ni gario ymlaen. j AT EIN GOHEBWYR. Anfoner pob Gohebiaeth, gydag enw priodol yr anfonydd, i'r Golygydd wedi eu II: cyfeirio— Y Golygydd, j Gwyiiedydd Newydd, Flint Mountain, Flint, I: Diolchwn os rhydd ein Gohebwyr sylw i'r awgryniiadau hyn :— Carem i bob gohebiaeth fod mewn llaw eibyn boreu Iau. I Ysgrifener ar un wyneb i'r ddalen bob am- ser. Os na fyddis yn rhoi ond Stamp Dimau ar yr amien gadawer hi yn agored, ac i ysgtifenner Press News" ar ei chongl. LLYFR NEWYDD. j "Emynwyr Cymru." GAN Y l PARCH. EVAN ISAAC. I' Gynnwys y llyfr Ysgrifau Hanes yddol a Beirniadol ar holl Brif Emynwyr Cymru, o Edwwnd Prys hyd Ehedydd Ial, ac ar ei derfyn eeir Llyfryddiaeth yr Emynwyr. Barn Llenorfcm YR ARCHDDERWYDD DYFED. Fel un sydd yn, teimlo cryn ddiddordeb yn emynwyr ac emynau Cymru, darllenais eich ysgi ifau gyda boddhad mawr. Cred- af y bydd y llyfr yn fendith i'r genedl." PARCH T. J. PRITCHARD (GLAN DYFI). Yn ddios, y peth goreu yn yr iaith ar y pwnc a chredaf y bydd yn waith safcnol. Gostioddlafur enfawr. Y mae cywirdeb yr awdur fel hanesydd, ei fain deg fel beirniad, a'i arddull fyw a graenus fel llfenor, yu gosod ei genedl tan rwymau i'w gefnogi." Y PRIFARDD J. J. WILLIAMS. "GaUaf yn ddibetrus gymeradwyo'r llyfr hwn. Chwiliodd yr awdur yn fanwl am y ffeithiau. traethodd ei farn yn groyw, a gwisgodd y cyfan mewn iaith gref a gldn. Bydd bai mawr yn rhywle os na phryniry llyfr wrth y miloedd." Y PARCH THOMAS HUGHES. Golygydd yr Eurgrawn. "Ceir yma ffrwyth ymchwil fanwl i hanes ein hen emynwyr, wedi ei gyfleu ITJewn modd diddorol iawn. Cloriennir eu cynhyrchion a Haw beirniad annibynnof a chratf, sydd ar yr un pryd yn lienor awen- gar. Y mae graen lenyddoi rhagpjol ar y gyfrol o glawr i glawr." Y PRIFARDD GWILL "Darllenais eich ysgrifau gyda bias mawr. Aethoch i drafferth anarferol, a dywedasoch y gwir plaen, heb ofni wyneb gwr. Credaf y bydd y llyfr o werth i'r rhai a ddaw ar eich ol, fel engraifft o wrthod byw ac adeiladu ar draddodiad hb sail iddo. Dylai y llyfr weirthu yn gyflym a hir." TECWYN. Credaf y bydd y llyfr hwn yn gynysg- aeth wirioneddol i'n llenyddiaeth. Dengys yf ysgrifau ol meddwl galluog, medr Itenyddol, bam aeddfed, a gwybodaeth cftylwyr o'r pwnc. Os caiff y gwaith hwn y gefnogaeth a haedda, prynnir ef wrth y miloedd. Cyhoeddir cyn gynted ag y ceir nifer djgonolo Danysgrifwyr. PRIS 3/ Yr Archebion i'w hanfon i'r Awdur, Trebarris, Glaia. V ( (
NODIMU WYTHNOSOL. t
NODIMU WYTHNOSOL. t Pleidlais y Merched. Yr wythnos ddiweddaf bu cryri siarad yn Nhy yr Arglwyddi yng- lyn a Pleidlais y Merched. Cymer odd trafodaeth le ar welliant Ar- glwydd Balfour o Burleigh i gym- eryd llais y wlad ar y cwestiwn. Wedi peth siarad tynnodd Ar- glwydd Balfour ei welliant yn ol. 7. Is-iarll Halifax a gynhygiodd welliant yn ffafr cymeryd llais merched y wlad yn unig ar gwest iwn y bleidlais. Ar ymraniad cafodd y gwelliant ei wrthod trwy 90 obleidleisiau yn erbyn 62, Arglwydd Clifford o Chudleigha gynhygiodd adran newydd i'r per wyl na byddai caniatau y bleidlais i ferched yn golygu hawl iddynt ymgeisio am sedd, neu gael eu hethol yn aelodau seneddol. larll Loreburn a ddywedodd nad oedd y mesur yn golygu hynny, a chafodd y gwelliant ei reoli allan o drefn. larll Curzon a ddywedai nad oedd yn deg, priodol, .na doeth, i chwanegu chwe' miliwn o fercned ar etholrestr y deyrnas. Byddai y cyfnewidiad yn rhwym o fod yn un trychinebus yn hanes y wlad. Nid oedd y wlad wedi rhoddi hawl i'r Senedd gario allan y fath gyfnew- idi'ad. Cytunai fod merched wedi gwneud gwasanaeth gwerthfawr yn ystod y rhyfel, Cawsai ef ei synnu pe na w,naethent hynny. Ond fe wnaed yr un peth gan fechgyn a merched rhwng ugain a deg ar hugain oed, ond nid oedd y bleid- Ilais i gael ei hestyn i'r rhai hynny. Mewn gwirionedd, nid y merched roes eu gwasanaeth yn y rhyfel [ oedd i dderbyn y bleidlais, eithreu chwiorydd hynaf, eu mamau, eu neiniau, a'u hen fodryboedd. Wedi rhagor o. sylwadau dywedai larll Curzon nad oedd yn bwriadu pleidleisio o blaid nac yn erbyn y i gwelliant. Ymranodd y Ty, a chaed mwy- afrif o 63 dros ganiatau y bleidlais i ferched, feIly. ychwanegir tua chwe' miliwn o ferched at yr ethol- restr nesaf.
[No title]
■—, Yr Arglwyddi a'r Owrtbwynebwyr Cydwybodol. Yn Nhy yr Arglwyddi cynhyg- iodd Arglwydd Parmoor i adael allan yr adran roed i mewn yn y l Mesur Diwygiaclol yn anghymwyso gwrthwynebwyr cydwybodol i gael pleidlais. Mae dynion a. wrthodasant roddi eu gwasanaeth gyda'r Fyddin am resymaucyd.; wybodol, iieddai, wedi cael eu cospi ddigon eisioes. Eglurodd Arglwydd Peel, ar tan; y Llywodraeth. y buasai y gwell- iant yn adfer y bleidlais i ddynion y rhai oedd yn y Ti ibunlysoedd wedi penderfymi nad oeddynt yn wrthwynebwyr cydwybodol gwir ioneddoi. Gan mai dyfarniad Ty'r Oyffredin oedd yr oedd y Llywodr- aeth yn gadael y mater i ddyfarn. j iad Ty'r Arglwyddi. Dywedodd Arglwydd Parker ei fod ef yn cefnogi y gwelliant nid am nad oedd ganddo gydymdeim- lad a'rgwrthwynebwyr cydwybod- ol, ond ni ddylai dyn a wrthodai wneud ei ddyledswydd gael meddu hawliau cyffredin dineswyr. Carai I' ef weled pob dyn a anfonid i garchar am 21 o ddyddiau yn cael ¡ ei amddifadu 6 bleidlais. I Wrth gefnogi y gwelliant dy- wedodd Ardalydd Crewe fod y gwrthwynebydd cydwybodoi eis- oes yn cael ei gosbi drwy alltud- iaeth o gymdeithas, a dilynai y gosb hon rai o'r dynion hynny hyd eu marwolaeth. Credai Ardalydd Lansdowne fod yr adran yn myned yn rhy bell, ac apeliai at y Llywodraeth i'w ail ystyried er mwyn ceisio gwahan iaethu rhwng y gwir wrthwyneb- j ydd cydwybcdol a'r dyn a geisiai osgoi ei ddyledswydd. Dywedodd Arglwydd Sheffield nad oedd gan y Wladwriaeth hawl i gosbi y dynion yn y dull yma. Arglwydd St. David's, wrth gyf eirio at sylwadau Arglwydd Crewe parthed alltudiaeth y dosbarth yma o gymdeithas, a ddywedodd ei fod yn gobeithio mai dyna fyddai eu ( hanes. Ofnai Arglwydd Crewe y cai llawer o'r dynion yma anhawster i gael gwaith ar ol y rhyfel. Arglwydd St David's: Gobeith io mai felly y bydd. Sylwodd Arglwydd Bryee fod y modd yr oedd rhai pobl wedi sefyll dros eu cydwy bod yn y gorffennol wedi bod o fantais aruthrol i'r wlad. Ar ymraniad, pasiwyd y gwell- iant gyda 88 o bleidleisiau yn erbyn 26. Felly safai y mater fel y pas iwyd ef gan Dy'r Cyffredin. Mae'n ddrwg gennym mae ryw lwm o Gymro ydyw Arglwydd St David's.
[No title]
—— >» » — Brwydrau y Dyfodol. Yr wythnos ddiweddaf cyhoedd wyd maniffesto newydd y Blaid Llafur, wedi ei dynnu allan gan Is- Bwyligor Gweithiol, ar gyfer traf odaeth yng nghynhadledd Notting- ham. Gellir symio polisi y mani- ffesto fel y canlyn-gwella cyflwr cymdeithasol y dosbarthiadau gweithfaol, ac i ddwyn hynny oddi amgylch drwy orfodaeth, os bydd raid. Yn ol geiriad y maniffesto, ar ol y rhyfel y disgwylia PJaid Llafur ddwyn y cyfnewidiad hwn ymlaen, a thrwy'r moddau canlyn- 01: 1. Mabwysiad cyffredinol a gor- fodol o leiaf swm cyfiog y genedl. 2. Dwyn Diwydiant o bob math dan reolaeth y werin. 3. Effeithio cyfnewidiad chwyl- droadol yn nghyfundrefn gyllidol y wlad. 4. Golud a fo dros ben angen- rheidiau i'w defnyddio er budd cyffredin y bobl. 5. Difodi Ty'r Arglwyddi. O. Ymreolaeth i bob rhan o'r Ymherodraeth. Ofnir dlrwasgiad mawr ar ol y rhylel, am y bydd mwy o weithwyr ar y farchnad na'r galw am danynt —o leiaf, am dymor. Ar gyfer hyn awgrymir codi oed gadael yr ysgol ddy-ddiol o 14eg i 16eg chwanegu aifer ysgoloriaethau, a lleoedd rhad a manteisiol i sicrhau addysg uwchraddol lleihau oriau llafur y dosbarth ieuengaf ymysggweith- wyr; ac, hyd y byddo'n bosibl, "byfyngu gwaith wythnosol pobl mewn oed i wyth awr a deiigaio, heb ddim gostyngiad yn safon eu cyflog. Hefyd nodir y dylid gwneud y pethau canlynol:— 1. Darpar yn ddiatreg nifer ddig- onol o ysgolion, colegau hyfforddiadol, athrawon, &c. 2. Gwneuthur ffyrdd newydd, a rheilffyrdd ysgeifn. 3. Ail drefnu y rheilffyrdd a'r camlesi, ynghyd a'u huno mor bell ag y gellir. 4. Planu coed ar raddfa helaeth- ach. 5. Dwyn tir gwyllt dan ddiwyll. iant. 6. Datblygu porthladdoedd. 7. Dwyn tir i gyrraedd y bobl, drwysefydlu man ddaliadau cydweithredol, &c. Ac nid yw y fasnachmewn gwir. odydd a diodydd meddwol i ddianc rhag cyfnewidiad. Pleidir dros ei dwyn o dan reolaeth y cyhoedd, gyda'r darpariadau a ganlyn 1, Hawl i bob ardal wahardd gwerthiant diodydd meddw- ol, os myn. 2. Lleihau nifer y trwyddedau, a phenderfynu dan ba amodau y gellir eu dal. 3. Penderfynu a yw trwyddedau i'w dal gan bersonau unigol, ynte dan ryw drefn o reo aeth gyhoeddus. Carasem fanylu yn helaethach ar y diwygiadau a awgrymir, ond fe wasanaetha'r hyn ysgrifenwyd i ddangos pwysigrwydd yr hyn sydd o'n blaen. Yn sicr y mae »" vaa frwydrau mawrion ymlaen, ,a gwych iawn ydyw gweled v gweithwyr yn deffro ac vn ymarf- ogi.
[No title]
■ ♦» ♦ *#» ———— Deddf Balfour 1904. v Aafonodd Mr J. T. Rhys i ni y Ilythyr hwn:— "A gaf fi yn ostyngedig alw sylw buan a difrifol eich darllenwyr at y pwysigrwydd o wylio gweithrediadau yr awdurdodau sydd yn gyfrifol am wein- yddu Deddf Ballour, 1904, er hyrwyddo cau tafamau diangenrbaid. Bwriad y ddeddf hon yw galluogi yr ynadon i gau miloedd o dafarnau nad oes angen am danynt yn y wlad. Er pan basiwyd y ddeddf, 14eg mlynedd yn ol, ymae rhyw filo dafarnau wedi eu cau yng Nghymru a Mynwy. Mae angen cau tua phutn' mil arall. Fe ddylid fod wedi cau G. leiaf ddwy fil. Ond y mae y ddeddf heddyw mewn perygl o fyned yn llyth- yren farw. Mae nerth y ddeddf hon yn ymddibynu ar godi y 'levy' er cau tafarnau diangenrhaid. Os na chodir y levy,' mae y ddeddf yn ddinerth a di- werth. Yn y tair blynedd diweddaf hwyrfrydig iawn yw yr Awdurdodau Cymreig wedi bod i godi y dreth. Gwelaf mai o'r padwar Awdurdod Cymreigsydd eisoes eleni wedi cyfarfod, mai dim ond un, sef sir JFflint, vsyAd wedi codi y maximum.' Nid yw Morgannwg wedi codi ond 25 y cant, tra y mae Moa a Chaernarfon wedi dyweyd nad oes angen codi y dreth o gwbl- Mae penderfyniad- au felly yn groes i fwriadau y .Senedd pan basiwyd y ddeddf, ac yn gwneud y gwaith o sobreiddio y wlad bron ya anobeithiol. Yr wyf yn ysgrifennu hyn er galw sylw dirwestwyr; a dineswyr da eraill, at y ffaith fod ganddynt hwy hawl i alw sylw yr Ysgrifennydd Cartrefol at weithrediadau yr ynadon, ac os argy- hoeddant ef fod galw am y dreth er can tafarnau, mae ganddo hawl i godi'r dreth, er fod yr ynadon wodi barau yn wahaa- oL"