Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
CYMRU All GWLEIDYDD. I IAETH.
CYMRU All GWLEIDYDD. IAETH. Cenhadaath Flaid Llafur. Mewn erthygl feddylgar ar "Gymru, ei Gvvleidyddiaeth a'i Thrafnidaeth," yn y Welsh Out look" am lonawr, mae Mr E. T. John, A.S., yn edrych i'r dyfodol er gweled beth a fydd peithynas Llafur a Gwleidyddiaeth Cymru ar ol y Rhyfel. Wedi cyfeirio at Ad- drefniad Byddin Llafur yn y deyrn- as drwy ymdrechion Mr Arthur Henderson ar ol ei rydahau o lyf fetheiriau swydd yn y Cabinet, dengys fod y mudiad newydd ym Myd Llafur yn rhwym o sicrhau amddiffyniad gwell i fuddianaau Gwerin y deyrnas nag a gafodd. hyd yma. Tybia Mr John os llyw- ir y mudiad newydd yn ddoeth y gellir tafiu yn ymarferol holi gost enfawr y Rhyfel presennol oddiar ysgwyddau y gweithiwr a'r bobl gyffredin, a'i osod ymron yn gyfan- gwbl ar y dosparth sydd yn y gor ffennol wedi pentyru cyfoeth. Yna a ymlaen i ystyried CYSYLLTIAD 'LLAFUR A CHTNEDL- AETHOLDEB. Dywed :—" Mae yr hunan-hyder sy'n nodweddu y mudiad cenedl- aethol newydd yn y Werddon yn awgrymu y myn Llafur yn y Wer- ddon dorri pob cysylltiad ffurfiol ag Undebau Llafur ym Mhrydain. Yn yr Alban, ac yng Nghymru hefyd, gwelir Llafur heddyw mewn cyffelyb fodd, er mewn dull llai ymosodol, yn dechreu ad-drefnu ei rengoedd ar linellau cenedlaethol. Fel y dysgodd y Prif Weinidog yn ddiweddar mae Plaid Llafur yri yr Alban yn benderfynnol o fynnu cael Ymreolaeth i'r Alban yn ddi- oed—a chymer y penderfyniad ffurf hollol ymarferol can gynted ag y bo y Gyd-Gynhadledd Wyddelig wedi gorfSen ei gwaith. Ma6 prob- lemau y dyfodol felly yn canoli o amgylch Trefnidaeth a Chenedl- aetholdeb." Am y Pleidiau Gwleidyddol pre- sennol yng Nghymru dywed Mr John tra y gellir disgwyl i'r Blaid Doriaidd edrych yn amheus ar hawliau Llafur, a pharhau i'w gwrthwynebu, eto fod ymhlith Ceidwadwyr Egl wysig yng Nghym- ru lawer o Genedlaetholwyr Cym- reig pybyr, a llawer. iawn mwy na hynny yn barod i gydnabod hawl y werin i well manteision mewn bywyd. Tyoia fod Rhyddfrydwyr Cymru gan mwyaf oil yn Genedl aetholwyr o ran eu syniadau, ac fel rheol mewn cydymdeimlad hollol a hawliaucyfia wn y dosparth gweithiol. Dywed:—"Pan gym- erir poblogaeth frodorol Cymru, mae yn amheus a geir tm o bob pedwar yn Doriaidd,—mae y gweddill yn Genedlaetholwyr a Gwerinwyr i'r earn. Mae un o bob pump o boblogaeth bresennol Cymru yn estroniaid, cymysgedig o ran eu lliw politicaidd, llawer o honynt yn dwyn nodweddion Ceid- wadaeth Lloegr, ond y mwyafrif mawr, yn enwedig yn y Deheudir, yn yrnosodol Werinol,acyn tueddu yn gryf at Sosialaeth. Nid yw y dosparth hwn, hyn yn hyn, wedi cymeryd llawer o ddyddordeb yn nyheadau Cenedlaethol Cymru; ond maent eisoes yn dechreu gwel- ed mai ar hyd llwybr Cenedlaeth- oldeb y teithir gyflymaf a sicraf at gyrraedd y nod—gwir ryddid gwleidyddol a llafurol. Y cwest. iwn mawr yw, a fedr Gwerin Gen- edlaethol frodorol Cymru, gwledig a dinesig, sydd mor iach ei syniad- au, ddad i gyd-ddealltwriaeth a chydweithrediad effeithiol a'r adran estronol a ddaeth i'n gwlad, ac sydd. ar y cyfan, mor selog dros ddiwygiad cymdeithasol. Nid oes unrhyw wrthdarawiad, nac ang- hysondeb rhwng amcanion a nod y ddau ddosparth —ond yn unig eu bod at; hyn o bryd wedi cael eu meddiannu gan agweddau gwa- hanol o'r hyn a ddylai fod yn rhagien gyffredin i'r oil o honynt." I CYMRO., I
SEDD MR E. T. JOHN, A.S.I…
SEDD MR E. T. JOHN, A.S. I Cywiro Camgymeriad. Yr wythnos ddiwecldaf cyhoedd- odd cyfoesoiyn Seisnig nad oedd ym mryd Mr E. T. John, A.S., i sefyll etholiad eto dros Ddwyrain Dinbych, a bod Plaid Llafur yr Etholaeth yn enwi Mr Edward Hughes, Y.H., Wrexham, fel ym -gel sydd yn ei le. Cyhuddai y new yddiadur dan sylw Mr John o'r hyn a alwai yn "heddgarwch cynam- serol" (premature pacifism). Ysgrifenna Mr John yn awr i gywiro camgymeriad ein cyfoesol- yn. Dywrd fod yr haeriad nadiyw efe yn bwriadu sefyll etholiad eto dros ei ranbarth o Sir Ddinbych "yn r 01101 anghywir ac heb un- rhyw awdurdod." Ychwanega: Ceir gweled eto ai nid yw ethol- wyr Dwyraih Dinbych yn cyfrifyr hyn a elwir gennych yn 'heddgar. wch cynamserol,' yn hytrach yn rhagwelediad seiliedig ar reswm, yr hwn a gyfiawnhawyd yn gyfan gwbl gan ddatblygiad amgylch iadau. Pan yn traethu fy marn ar faterion cartrefol nl. bu raid i mi ddibynnu ar farn amrwd o eiddo na Phlaid Llafur na Llywodraeth gyfunedig o Ryddfrydwyr a Thor- iaid." Pechod parod Mr E. T. John ym marn ei wrthwynebwyr yw ei fod yn gweithredu bar") annibynol, yn gwrthod cynffonna i neb, ac yn mynnu cysyiltu hawliau LIafur hyd y bo'n bosibl a dyheadau Cenedl- aethol y Cymru. Sicr yw ei fod yn cynrychioli 'gwir farn ai buddian- nau gweithwyrCymi"yn well na.'r Aclodau LIafur a gondemniwyd yng Nghynadledd Nottingham am eu parodrwydd i aberthu egwyddor er mwyn cael kwydd.
BWYD Y BOBL.-1
BWYD Y BOBL. -1 I Pwysig i Bawb ei Wybod. I Pris Pysgod.-Beirniadir gan rai y prisiau a nodwyd yr wythnos o'r blaen gan Weinyddiaeth y Bwyd am bysgod. Y gwyn gyffredin yw fod y prisiau yn afresymol. Nodir fel engraifft banner coron y pwys am bril; bymtheg ceiniog am gath for; pymtheg am dabs; swllt a deg y pwys am ledan a thri swllt y pwys am frithyll ac eOg,AnamII y gofynnir dim yn agos i'r prisiau hyn yng Nghymru, a dywedir fod nodi y prisiau hyn yn anogaeth i 1 wei*thwyr pysgod i godi'r pris. Eithr nid oes sail i'r feirniadaeth. Rhaid cofio dau beth pwysig, sef— 1. Y prisiau a nodir yw y pris- iau uchaf a ganiateir eu c-odi mewn unrhyw fan yn y deyrnas.1 ac mae'r prisiau mewn rhai man- nau wedi bod yn llawer uwch I na'r prisiau swyddogol hyn. 2. Nid oes raid i neb godi'r pris' uchaf am unrhyw nwydd. Galli y Pwyllgor Bwyd Lleol nodi uchaf bris is na'r uchaf bris; swyddogol, a dyledswydd y Pwyllgor Bwyd yw nodi ypris is hwnnw os bydd amgylchiadau ] yr ardal yn caiiiatau hynny. I Felly, os mewn canlyniad i'r archeb newydd y bydd pris pysgod mewn unrhyw ardal yn uwch nag y dylai fod, ar y Pwyllgor Bwyd; yn yr ardal honno y bydd y cyfrif-1 oldeb a'r bai yn gorfiwys. Gall y Pwyllgor Bwyd nodi pris is, ond ni cha dan unrhyw amgylchiad nodi; pris uwch na'r pris swyddogol. I Margarine.—Mae y Llywodraeth yn awr wedi cymeryd meddiant o'r boil Margarine yny deyrnas. Drwy hyn sicrheir dosraniad teg o'r hyn sydd i'w gael o honno, Yr ydys. hefyd yn prysuro ymlaen yn gyflym- a'r trefniadau angerrheldiol er mwyn chwyddo yn ddirfawr gyn nyrch y ffactrioedd Margarine ym hob man o'r deyrnas. Bwyd Anijeiliaid—Gyoa'r am can o hwyluso'r ffordd i rfermwyr gael bwyd gwneuthuredig o bob math i'w hanifeiliaid, y mae'r Llywodraeth wedi cymeryd medd iant o'r holl stoc a Feeding Stuffs yn y deyraas. Ni ymyrir a stoc unrhyw fasnachwr fo a llai na han- ner can' tunell o'r cyfryw mewn stoc. Wrth gwrs digolledir y mas- nachwyr am y stoc y cymer y Lly- wodraeth feddiant o honno. Prydiau Bwyd mewn Gwepty.— 0 dan Archeb a gyhoeddwyd yn ddiweddar cyfyng-ir yn fawr ar s N m y bwydydd y geill neb gael, mewn gwesty, neu le arall lie y darperir prydiau bwyd i'r cyhoedd. Amcan y rheol newydd yw gosod j cyf- oethog sy'n mynychu hotels a'r cyffelyb am eu prydiau bwyd, ar yr un tir a'r bobl gyffredin sydd yn arfer cymeryd eu holl brydiau gar tref. Meddylier er engraifft am y dogn o hanner pwys o siwgr a chwarter pwys o ymenyn, a gania- teir i bob un am wythnos, a'r dogn a ganiateir mewn rhai mannau o ddau bwys o gig yn yr wythnos. Mae'n amI wg fod y neb a fedr gael cinio ned de mewn gwesty, yn arbed hynny o'i ddogn gartref, ac mewn effaith yn cael mwy na'i gymydog fo'n bwyta bob pryd gartref. I gyfarfod a hynny mae Arglwydd Rhondda wedi dogni'r prydiau bwyd yn y gwestai Rhaid 1 bwy bynnag fo ai-n gael cwpanaid o de neu goffi mewn gwesty o hyn allan ei gymeryd heb siwgr, neu gymeryd ei siwgr hefo fo o gartref. Ni* chaniateir cig o unrhyw fath i frecwast, ac ni chaniateir ond tair owns o gig i ginio. Chwarter owns o ymenyn a gantateir i bob un amser te, ac un owns rhwng pob tri person bob pryd bwyd arall. Owns a hanner o fara, neu buns, neu deisen, a ganiateir i de, dwy owns i'r pryd bwyd ganol dydd, a thair owns i frecwast a chinio. Ni chan- iateir cig o gwbl ar dyddiau Mer- cher a Gwener. Cyfarfod ag angen y Gweithiwr. —Lie bo dyn yn gweithio oddicar- tref, neu yn gorfod cael ei brydiau bwyd oddicartref, ceisia Arglwydd Rhondda gyfarfod a'i angenion, gan wahaniaethu rhyngddo a'r bobl fedrant ffoi ddio myned i hotel. Lie bo ty yn darparu prydiau bwyd i'r cyhoedd am swthl. heb fod dros 1/2 am unrhyw%"bryd i unrhyw un (a thai o'r fath hynny a fynychir fel rheol gan y gweithwyr), nid yw rheol gaeth y gwesty yn cael ei gymhwyso ato. Mochyn y Gweithiwr.—Gofynnir yn ami a ganiateir i weithiwrladd a halitu mochyn yn awr fel cynt. Gellir dweyd yn bendant fod can- iatad i'r neb a fynno i ladd a halitu mochyn at wasanaeth y teulu. Hefyd, os bydd mochyn cyfan yn fwy nag sydd angen aruo, caniateir iddo werthu i'r neb a fynno y cyf ryw ran neu rannau o'r mochyn na fydd arno ei angen at ei wasanaeth. Gwrthdystiadau'r Gweithwyr.— Mae gweithwyr mewn gwahanol, rannau o'r wlad wedi gwrthdystio yn erbyn yr anrhefit a'r prinder ynglyn a'r bwyd, gan fygwth myned ar streic os na ddygir peth au i drefn. Lie bo'r anesmwythyd hwn yn onest, dengys Arglwydd Rhondda bob parodrwydd i wneu thur popeth yn ei allu i gyfarfod a'r cwynion. Profodd bynny yn ei ymgom a Dirprwyaeth y Glowyr, yn cael ei harwain gan Mr T. Richards, A.S. Ond mae lie i feddwl fod, mewn rhai amgylch- iadau, adrannau o weithwyr yn cael eu camarwain gan ddynion sydd a'u bryd ar godi cynhwrf ac achosi streic yn y wlad er mwyn gorfodi Mr Lloyd George i gymodi a'r Caisar a gwneud heddwch rhag blaen. Lie be amcan cudd a chyffrous felly wrth wraidd symud- iad, dylai'r gweithwyr fod ar eu gwyliadwriaeth rhag cymeryd eu camarwain.
Advertising
I University College of Wales, ABERYSTWYTH (One of the Constituent Colleges of the I University of Wales). OPENED 1872. President:—Sir JOHN WILLIAMS, Bart., M.D., D.Sc, G.C.V.O. Principal: T. F. I-TOBERTS, M. A. (Oxon), LI.D. (Viet.).I THE Session begins in September. JL Lectures commence early in October. Entrance Scholarships and Exhibitions, open to both male and female candidates above the age of 16, are offered for Com- petition at the commencement of the Ses- sion. Students are prepared for Degrees in Arts, Science (including the Applied Science of Agriculture), Law and Music. Sessional Composition Fee-in Arts [12, in Science [16. Sessional Registration Fee, [1. Men Students reside in Registered Lodgings in the town, or at the Men's Hostel-Warden: Mr H. H. Paine, M.A., B.Sc. Women Students reside in the Alexandra Hall of Residence for Women Warden Miss C. P. Tremain, B.A. For full particulars respecting the General Arts and Science Departments, the Law De- partment, the Agricultural Department, the Departments for the Training of Ele mentary and Secondary School Teachers, and the Hostels, apply to- J. H. DA VIES, M.A., Registrar. RHIWMATIC-ANHWYLDEB Y KIDNEY. Y mae rhiwmatic yn ganlyniad uric acid crystals yn y llywethau a'r cymmalau, effaith gormod o uric acid yn y cyfansodd- iad y methodd yr elwlod (kidneys) ei symud fel y bwriadodd natur gyda hyn y cytuna pob meddyg graddedig. A'r acid hwn yw'r achos o boen yn y cefn, lumbago, sciatica, gout, anhwyldeb y dwr, carreg grafel, a dropsy. Mae llwyddiant Tabledi Estora at drin Rhiwmatic a ffurfiau era ill o anhwyldeb yr elwlod i'w briodoli i'r ffaith eu bod yn adferu'r elwlod i weithredu'n naturiol, a a thrwy hynny o angenrheidrwydd- a symuda'r effeithiau drwg a ddeillia o hono ac mae wedi iachau achosion dirif- edi gwedi methiant meddyginiaethau eraill, yr hyn sy'n cyfrif am danynt yn prysur gymeryd lle'r meddyginiaethau hen ffasiwn a werthir am brisiau sydd allan J gyrraedd pawb ond y cyfoethog. Mae Tabledi Estora yn llawn deil- yngu y desgrifiad ohonYllt-meddygin- iaeth oneat am bill goaest-113. y blwch o 40 dabledi, neu chwe blyehiad am 6/9. Ar werth gan Fferyllwyr ymhobman, eu.'n rhad trwy'r post, am y prisiau hyn oddi- wrth Estora Co., 132, Charing Cross Road, London, W.C. MERCHID. Dioddefa Merched yn fynych oddiwrth saldra, cur a phoen, o dan yf argraff eu bod yn ebyrth i afiechydon sy'n gyffredin i'r ystlen deg, ond yn amlach nag i'r gwrth- wyneb y mae i'w briodoli i'r elwod (kid- neys), ac mewn achosion o'r fath fe fydd i fiychaid neu ddau o ESTORA TABLETS eu llwyr adferu 0 leiaf, mae'r prawf yn werfhei wneud, gan fod dedwyddwch a llwyddiaht merch ar hyd ei hoes yn dibyn- nu yn hollol ar ei hiechyd. Fflint Agent, Walter Topping, Pharma- cist. Blaenau Festiniog Agent-Hugh Jones Medical Hall. Yr EpisfeJ at y Phiiipiaid. ESBONIAD DIGURO., ESBONIAD diguro ar yr Epistol at y Phiiipiaid gan y Parch. B. Humphreys, Felinfoel. Pris gostyngol, 1/ drwy'r post, 1/3. Y mae wedi ei rwymo mew. ilian, ac y mae ynddo 146 o du- dalennau. Rhoddir saith am bris chwech. Anfoner yr achebion i' Parch. EDWIN JONES, Barmouth. INDIVIDUAL COMMUNION CUPS FOR LISTS OF Patent "Ideal" Outfits, AND Samples on Approval, Carriage Paid, write to the Makers- Townshends, Ltd., Birmingham