Gwyliedydd Newydd

LL AN F AIRFECH AN. Llawenydd i ni ydoedd gweled naw o bobl ieuanc yn cael ei derbyn yn gyflawn aelodau o'r eglwys nos Sul, Rhagfyr 30ain. Cyflwynwyd Beibl hardd iddynt gan y Parch R. Garrett Roberta, ar ran yr eglwys. Hefyd llawenydd inni ydoedd gweled tri yn rhoi eu hunain i'r Arglwydd yn yr un odfa, ac at hynny clywed ein bod wedi clirio 4200 o'r ddyled y telid Hog arnynt yn ystod y flwyddyn. Nos Fawrth, Ionawr 29ain, cynhal iwyd cyngerdd yn ysgoldy y Wesleyaid, o dan lywyddiaeth y Cynthorydd William Jones. Gorlanwyd yr Ysgoldy fel ag y bu yn rhaid codi y Folding Doors a defnyddio y Vestry, yr lawn hefyd a lanwyd. Aed trwy raglen dyddorol iawn. Danghosodd y plant fedr noilltuol, yr hyn lewyrcha glod nid bychan i Miss P. M. William*, Epworbh William, am y Ilsfur diflino a gymerodd i addysgu y plant. Diolck- wyd iddi hi, ae i'r Llywydd am en gwasanaeth. Caed elw sylweddol i'w rannu eydrhwng Oarferefi y Flani Amddifaid (Dr. Stephenson), a Trysorfa yr Ysgoldy Newydd.

Y LONDON CITY and MIDLAND BANK, LTD. Cynhaliwyd cyfarfod blynyddol cyfran- ddalwyr yr Ariandy uchod yn Llundain ar t 2gain o Ionawr, i dderbyn yr Adrod-diad a'r Fantolen, i gyhoeddi y Cyfran-dal, i ethol Cyfarwyddwvr ac Archwilwyr, ac i rafod materion arferol. J Llywyddwyd gan Gadeirydd yr Ariandy, Syr Edward H. Holden, Barwnig, yr hwn a ddywedodd:— Wele ni'n cyfarfod am y bedwaredd waith er pan dorodd y Rhyfel erchyll yma allan. Y llynedd gobeitihiem y buasai drosodd cyn y buasem yn cyfarfod drach- efn, ac eleni nid oes genym ond datgan yr un dymuniald ar i'r trychineb ddod i derfyn yn ystod y flwyddyn bresenol. Er- byn hyn yr ydym yn ymladd ochr yn ochr A'i! America gyda'i hadnoddau anferth. Golyga hyn nid yn unig ychwanegiad mawr mewn nerth ac adnoddau rhyfel, ond jiefyd dyry ini galondid ac ysbrydiaeth i fyned rhagom yn yr ymgyrch. Yna aeth y Cadeirydd ymlaen i egluro yn fanwl gyflwrarianol y gwahanol wled- ydd, gan aros yn 'benaf gyda Germani, yr America, a Phrydain Fawr. Ar y naill law disgrifiodd Germani mewn cyfyngder arianol yn ffurfio cvnllun ar ol cynllun i gyfarfod costau'r rhyfel1, y rhai eiibyn hyn sydd wedi cyraedd ymhell dros bum mil o filiynau o bunau. Ar y Haw arall, yr America, yn ymwybodol o'i nerth, yn arllwys ei chyfoeth mewn parat'oadau hel- aeth gogyfer a'r ornest. Yn nghorff deu- ddeng mis bydd wedi codi tuag at y rhyf- el, o ba swm y maes eisoes wedi rhoddi Z847,280,000 yn fenthyg i'r Chyngreiriaid —y rhan fwyaf ( £ 409,000,000) i Brydain Fawr. Y swm a wariwyd gan Brydain ar y Rhyfel hyd yma yw £ 4,900,000,000. Wrth droi at amgykhiadau'r Ariandy, dywedodd y Cadeirydd:Deuaf yn awr at Fantolen ein Sefydliad ni ein hunain. Dyma ni wedi arwain yr Ariandy daith blwyddvn arall. Yng nghwrs fy holl brof- iad, ni welais erioed flwyddyn pryd yr oedd yn ofynol cymeryd cymaint o boen a gofal. Er y gellir dweyd fod swm yr elw a wnaethom yn foddhaol, eto mi garwn eich sicrhau nad swm yr elw yw'r ystyr- iaeth flaenaf genym ar unrhyw adeg. Ein hystyriaeth flaenaf yw gallu cario gweith- rediadau'r Ariandy ymlaen ar hyd Ilinell- au perffaitih: ddjogel, gyda helaethrwydd 0 arian .bob amser wrth law; ac os ym ych- "1 ;tt hysy y bydd yr tlw ya fawr, goreu ol), Chwi sylwck Gila b&d ya ystod Ý flwydd- yn ddiweddaf, drlvy brynu holl gyfraitaa y Belfast Banking Company, Limited, wedi cynhyddu ein Cyfalaf o £ 4,780,793, i £ 5,1*8,840, a's Cron-fi c M,aoo,Ðrio i 44,342,826. Gan fod gesym nifer o ffys- ylltiadau gwerthfawr yn Belfast teimlas- om mai doeth fuasai i ni ymgysylltu a rhyw Ariandy yno; ac ar ol g-wneyd ym- chwiliad cawsom fod yr Ariandy a eawyd yn bopeth a ddymunem. Ei Gyfalaf yn £ 500,000; Cronfa o £ 450,000; Nodau mewn cylchrediadau, £ 1,866,000; Arian i mewn ar log, £ 10,186,000; Arian allan ar log yn fenthyg i gwsmeriaid, £ 4,159,000; Arian allan i gynorthwyo cwsmeriaid i hrynu War Loan, £ 1,072,000; ac Arian mewn Llaw neu ar fyr rybudd, Buddsodd- ion, a Biliau .Masnadhol, £ 7,689,000. Y mae yn hen Ariandy cadarn, a'r drafnid- iaeth a ddygir ymlaen ganddo yn un en- illfawr a hollol ddiogel, ac fe ddylai'r !Wm a dalasom am dano ddwyn ychwan- egiad sylwfddol at ein henillion. Oddiwrtth ein Mantolen chwi a welwch fodi cy fan swm yr arian sydd genym i mewn ar log yn £ 220,553,000, o'i gym- haru a £ 174,621,000 yn uiwedd 1916, a ^147.751,000 yn niwedd 1915, a £ 125,733,- 4KJO yn niwedd 1914. Y Rhyfel, yngbydag a-mrywiol achosion eraill, sydd yn gyfrifol i xaddau mwy neu lai am y cynydd hwn. Y swm cyntaf y deuwn ato ar yr ochr arall i'rFantolen yw yr Arian mewn Llaw (yn cynwys 47,000,000 mewn aur) tc yn y Bank of England. Yn fwriadol cadwyd y swm yma ychydig yn is genym eleni Ma'r hyn oedd y llynedd". Flwyddyn yn ol 48,844,000 oedd cyfanswm yr arian oedd genym at ein galwad neu ar fyr rybudd. Eleni y mae yn £ 31,003,000, ac b'r swm yna gallem gael 24 miliwn o bunau o fewn tri diwrnod pe bai achos. Felly pe byddai raid fe allem ddodi ein dwylo ar 65 neu 70 miliwn 6 bunau yn ystod y cyf- nod byr yna. Yn nesaf deuwn at y Biliau. Allan o'r iph,ai hyn y mae rhwng 10 a 12 miliwn o bunau mewn Biliau Masnaekol o'r dos- feaxth goreu, ac yn daladwy mewn tri aais neu lai; tra mae'r gweddill mewn Biliau Ariandai, a Biliau'r Trysorlys, a'r rhai -kyay oil yndaladwy mewn deufis yn y fan Gallasem fod wedi ffwneyd elw mwy pe buasem wedi dewis Biliau'a dal- adwy o fewn cyfnod iiirach; ond fel y dy- iffflfdais cisoes cysylltir mwy o birys ganym air fod yr arian yn iawdd Pw cael yn ol ar faint yr elw. Nid oes genyf ond hyn i'w ddweyd am y Biliau eu hunain-y mae ymylon aur.iddynt-nid oes eu gwell ya unman. Yn nesai awn at ein Buddsoddion. Chwi werwch rod swm y War Loans i lawr yn y fW¡tQlta ytt ol tr hyn dalasaa am dan- ynt. Y maent yn gynwysedig i raddau helaeth 0 4 y cant ac heb Dreth Incwm i'w thalu. Credwn yn gryf mewn Diogel- ion sy'n xhydd o-ddiwrth y Dreth hon. Dyma'r unig fath o War Loan sydd wedi codi yn y farchnad uwchlaw'r pris gwreiddiol. Pan gododd y pris i'w fan uchaf gwerthasom gryn gwrs o'r hyn' oedd genym, a gwneuthom elw da drwy hyny. Fe saif y gweddill yn ein llyfrau 1 am y pris a dalasom am danynt, er fod eu pris marchnadol ar ddiwedd 1917 yn uwch na llyny. Y mae genym hefyd Exchequer. Bonds yn daladwy cyn bo hir, ynghiyda War Loans 5 y cant a 3t y cant. Yr oedd prisiau y ddau ddosbarth olaf hyn yn is yn y farchnad nag a dalwyd am danynt, I ond gwnaethom ddarpariaeth ar gyfer hyn yng nghyfrifon mewnol yr Ariandy. i Swm y gweddill o'r Buddsoddion yw £ 3,138,000. Yr oedd gostyngiad bychan | hefyd ym mhris marchnadol y rhai hyn, ond gwnaethom ef i fyny allan o'n henill- ion. Mewn perthynas i'n Buddsoddion rhaid i ni gofio fod ein hwynebau ar y dyfodol, ac nid oes neb all ddweyd pa beth sydd i j 7 d d i ddod; ddigwydd yn y blynyddoedd sydd i ddod; ond credwn y gallwn gyfarfod unrhyw os- tyngiad all ddigwydd yn y dyfodol fel y gwnaed genym yn y gorffenol. Pan ddaeth y War Loan ddiweddaf all- am, rhoddasom £ 26,813,000 yn fenthyg i gynorthwyo llu mawr o'n cwsmeriaid ym mhob cwr o'r wlad i ddangos eu tevrngar- wch drwy brynu cymaint ag oedd modd o'r War Loan hono. Erbvn diwedd 1917 yr @edd ?14,168,000 o'r cyfanswm wedi ei ad-dalu i ni yn ol yn wirfoddol a chyf- lym. Y swm nesaf ar y Fantolen yw yr Arian a roddir allan genym ar ddiogelion i'n masnachwyr i gario'u busnes arferol ym rnlaen, ac hefyd i'w galluogi i gynorthwy- o'r Llywodraeth ynglyn a'r Rhyfel hyd eithaf eu gallu. Ein cyfanswm yn y dos- barthiad hwn cleni yw 68 miliwn o bun- au. Flwyddyn yn ol yr oedd yn 63 mil- iwn. Arfer pob Arianwr gofalus yw e-d- rych yn fanwl i bob cyfritf lie y rhoddwyd arian ym fenthyg ganddo. Ac ar hyn o bfyld, fel y gwyddoch, y mae llawer gwr pwys.ig: mewn masnach wedi ei gymeryd i wasaehu ei wlad, a'i fusnes wedi gor- fod dioddef. Edrychasom i mewn yn of- alus i bob achos o'r fafh, a lie bynag y tybiem fod feyny'n angenrheidiol gwnaeth- om ddarpariaeth gyflawn ar gyfer unrhyw colled "i ddigwydd. Trowm y* awr at Gyfrif yr Enillion. Devoys iw* fed swaa yr El.w' £ 1,067,716 Aath £ 304,518 mewa cy a rhoddion (Bo*uee§)i i s-wrddozion yr Ariandy sy'n y Rkyfoi, ac mewa rhoddion o'r fath i swyddogioa eraill, o'i gymharu a £ 207606 y fvyyddym 11-amorol; ac of air y bydd gof- itsion cyfeiriad kwa yn y dyfodol. Y mae gasyna ymhob rhaia o'r wlad ac yn Lkindain yn agos i 3,600 o foneddig- esau yn ein Swyddfeydd, y rhai sydd yn gw-neyd ea g^aith yn rhagorol. Gorfod- wyd ni i osod rhai ohonynt i reoli man Gamffhaaau, on4 y mae y cyfryw ar hyn o bryd o dan arolygiaeth Rheolwyr Ci 'np-- henau eraili. Ymiddiriedir i rai o'r Lon- e-dd:gesau y jyordiwyl o dalu a derb;-n ar- ian" tragg'gxnae eraill yn Ilenwi saPeoedd oawdti, mewn adrannau eraill o'r gwaitli; a dywedaf eto yr ystyriwn eu bod yn cyflawmi e8 dyledswyddau yn hynod o foddhaol. Y mae gennym foneddiges yn Arolygydd ar holl adran y merched, ac nis galiwn ganmol gormod ar ei gwasan- aeth. TeliT 4672,950 mewn cyfran-dil (divi- dend), a throsglwyddir £500,000 i goffrau mewnol yr Ariandy i gyfarfod ag unrfiyw ofynkra all eixi cwrdd yn y dyfodol, Mewn Rhyfel o nodwedd yr un presenol ni wydd- is betb. iLlI ddigwydd cyn y daw y terfyn, ac nid oes neb all ragweled yr anhaws- .telfau a ddichon ein cyfarfod wedi i'r Rhyfel ddarfod. Ein dymuniad yw gallu arfef pab gofal, a gwnawn hyn i ddiogelu ein Cyfranddalwyr ac i ennyn ymddiried- aeth llwyraf y rhai sy'n gosod eu harian .yn ein cadwraeth ar log. Oblegid hyn barnasom mai gwell oedd peidio codi'r cyfran-dal ga.a gredu y bydd ymddiried y cyheedd yn yr Ariandy yn mynd yn fwy fwy wrth weled ein Qronfeydd llawnion gogyfer a phob gofynion dichonadwy yn y dyfodol. Hyderwn y cymeradwyir ein gocheladrwch a'n gofal gan y Cyfran- ddalwyr yn gyffredinol. Pe yr ei.ai Treth yr Incwm i fyny fe ostyngai hynny werth marchnadol nid yn u-nig ein Buddsoddion ni ein hunain, ond hefyd bob Diogelion sydd gennym yn ein meddiant. Rhaid cofio eia, bod yng nghanol y Rhyfel mwy- af a welodd y byd; ac o dan yr amgylch- iadam hynny penderfynasom gario dros- odd i gyfrif y flwyddyn nesaf gymaint â 4733,785 o'n heniilicm i gwrdd a'p dyf- tdol. Cyn cynnyg fod y cyfran-dâl a nodwyd yn cael ei rannu, caxwn fanteisio ar y cyfle i ddatgan i'r holl swyddogion, yn ddynioa ac yn ferched, ein gwerthfawr- ogiad o'» gwasanaetlh. Y mae galwad- au'r Fyddin a'r Llynges o ddechreu'r Rhyfel wedi amddifadulr Ariandy o was- anaeth yn agog i 3,700 o'n dynion, ac o'r rhai hyn y maeu ofidus orfod dweyd fod 320 wedi eu lladd, yn ychwanegol at y ni- for a archollwyd a'r Ueill y.cki ai golJL Estynnwn ein cydymdeimlad dvfnaf a'r perthynasau yn eu galar. Dengys yr An- rhydedd Milwrol a osodwyd ar lawer o'n dynion glew fel cydnabyddiaeth am eu gwroldeb a'u .hymroddiad i ddyledswydd eu bod yn cario gyda hwy i faes y frwydr y sel a'r teyrngarwch a'u nodweddai yng nghyflawniad eu dyledswyddau cyn torri o'r Rhyfel allan. Yr ydym oil yn ifalch o honynt. Cyn eistedd cynhygiodd y Cadeirydd fod Adroddiad y Cyfarwyddwyr a Man- tolen y Cyfrifon am y flwyddyn yn cael eu mabwysiadu. Cefnogwyd hyn a dh,ar- iwvd yn unfrydol. Ail etholwyd y Gwir Anrhydeddus Arglwydd Pirrie, K.P., a David Davies, Ysw., A.S., yn Gyfarwyddwyr, a'r Mri. Whinney, Smith & Wihinney yn Archwil- wyr. Ar ol i'r diolchiadau arferol gael eu cyflwyno i Gaåeirydd yr Ariandy, Bwrdd y Cyfarwyddwyr, y Rheolwyr, a'r Swydd- ogion eraill, terfynodd y cyfarfod drwy basio pleidlais o ddiolch cynnes i'r Cad- eirydd am lywyddu.

LLAKFSCHAIN. I Gwasanaeth y cofir am dano yn hir oedd yr un a gynbaliwyd yn Eglwys y PIwyf, prydnawn Sul cyntaf o'r flwydd- yn. Unai y Wesleaid a'r Eglwyswyr a'i gilydd, ac mewn canlyniad yr oedd yr eglwys yn orlawn. Cymerwyd rhan yn y wasanaeth gan y Parchn Gwilym R. Roberts, ac A. E. H. Hyslop, Rheith- or y Plwyf. Darllenodd Mr Roberts y llithoedd a Pbroclamasiwny Brenic, chafwyd anerchiad ganddo ya gwasga am fwy 0 nudeb ymhlith dilynwyr Iesu Grist. Dyma'r tro cyntaf erioed i ni glywed gweinidog Ymneilltuol yn siarad yn Eglwys y Plwyf, Llanfechain, a mawr hyderwn y gwelwn y dydd, a hynny'n fuan, pan y daw gwahanol ganghenau o Eglwys Iesu Crist yn nss at ei gilydd, a thrwy hynny hyrwyddo'n gyflymach egwyddorion Teyrnas Iesu Grist yn y byd yma.

NODION O DDOLGELLAU. I Llawen iawn oeddym fel eglwys o weled Pte. Baldwyn Hedd Owen wedi cyrraedd adref wedi bod yn Ffrainc am amser ac wedi gweled pethau 0fnadwy iawn. Cafodd y "Trench Fever," ac anfonwyd ef i'r ysbyty i Lundain. Da gennym ei fod yn parhau i wella. Da oedd gennym weled y darn llythyr hwn wedi dorri allan o'r Weekly Mail," South Wales, a deall am weithgarwoh yn Ffrainc un o'n gweinidogion, ae un fu yn weinidog llwyddiannus yn Dolgell- aui— Mae rhyw chwant wedi dod arnaf i ysgrifennu atoch, a bynny'n fwyaf neilltuol oddiar nos Sul, pryd y cefais y fraint o fodmewn cwrdd pregethu, a'r pregethwr yn pregethu yn Cymraeg pur. Dyna foddion o ras i pi oedd hya, wedi bod dros flwyddyn bellach heb glywed pregeth, yn hen iaith annwyl fy mam. Yr oeddym yn ffodus i gael pabell digon eang a llonyddwch oddiwrth y bombs &'r shells. Nosou i'w ehofie ydoedd hon. Y pregethwr ydoedd y Parch D. Egwys Jones, o Flaenau Ffes- tiniog. Cafodd rhai o honom "lifft" fach i awyr bur y Nef megis nes anghofio am ychydig yr oil o'n cwmpas. Yr oeddwn wedi darllen yn y papurau am rai yn pregethu tCymraeg allan yma, ond yr oeddwn wedi mynd i ameu cywirdeb y sylw, ac wedi meddwl am anfon atoch i ddweyd hynny. Ond mae'r oil wedi newid erbyn hyn, ac y mae Mr Egwys Jones wedi addo dod atom eto. Ei bwnc ydoedd Ymddir- iedaeth yn Nuw." 'Just the thing,' yntefe ? Diolch i Dduw fy mod yn gwybod mwy am hynny'n awr nag erioed, &c. Dyna ddigon i brofi pa mor werthfawr yw gwasanaeth gwyr fel Mr Egwys Jones, a gobeithio y gwel llawer eglwys ei ffordd yn glir i ddanfon ei gweinidog at y bechgyn. Dichon mai hon, wedi'r cwbl, yw'r ffordd oreu i baratoi meddwl yr eglwys a'il chymwyso i roddi croesaw o'r iawn ryw i'r bechgyn pan ddaw terfyn ar yr ymladd; 0 ddedwydd ddydd, pa bryd y daw ?'' I UYMRO.

I NODION 0 DREFFYNNON. Nos Iau diweddaf cynhaliwyd Test Concert" o dan nawdd Eisteddfod Pen- dref, Treffynnon, yn y Neuadd Drefol. Erbyn adeg yr agoriad yr eedd yr ystaf] ell yn orlawn. Y cadeirydd apwyntied- ig ydoedd Henadur Joseph Jones, U.H., end eiierwydd anhwylder llanwyd eile gan y Parch D. .Darley Davies. Yr arweinydd ydoedd Mr Arthur Jones, Bagillt, a chyflawnodd ei waith mewn modd canmoladwy. Y beirniad cerdd- orol ydoedd Mr Tom Carrington (Pen- cerdd Gwynfryn), a'r beirniad yr adrodd- iadau oeddynt y Parchn John E. Davies- a J. C. Rowlands. 'Roedd nifer y gwahanol gystadleuaethau yn lliosog, a d'arfu i'r ymgeiswyr wneud ea gwaith yn rhagorol. Enillwyd y wobr ar yr anawd ar y berdoneg gan Miss Violet Davies, Maesglaa, a gwobrwywyd Nesta Joites. Tudor Villas, am yr adroddiaci pr8U ar Welaoch chwi V." a rhodd- wyd y wobr gyntaf am yr adroddiad (hunaa-ddewiaedig) goreu i Myfanwy Darby Davies, ac ail wobr i Miss M. Williams, Rhyl. 'Roedd y cystadleu- aathau eerddorol a radd tiehel iawn, ae fel y dywedodd y beirniad, yn deilwng o unrhyw Eisteddfod, yn arbennig y gys tadleuaeth ar yr unawd (o bunan-ddew- isiad), gwebr 25/ Ymgeisiodd tri, yr enillydd ydoedd Mr Frank McDonald, Gwespyr. Mawr ydoedd y dyddordeb gyda'r gystadleuaeth ar y don Budd- ugoliaeth (G. W. Hughes). Enillwyd y wobr, 30/ gan Barti Bethania, Ffyn- nongroyw. Yn absenoldeb Miss Nellie Jones, Fronaig, gweithredodd Mr Wm. Nuttall. 'Roedd y cyngherdd yn llwyddiant ymhob ystyr, yr hyn sydd i'w briodoli i fedrusrwydd a deheurwycid yr Togrifennydd-Mr D. D. Jones, Tudor Villas. Gwnaeth Mr J. R. Davies ei swyddogaeth fel Trysorydd yn rhogerel. Dilynwyd y cyngherdd gyda chanuoliaeth uehel. Nos Iau dilynol cynhaliwyd cyfarfod lliosog o Gymdeithas y Cymrodorion yn yr yslafell perthynol i'r Ysgol Sirol. Cafwyd anerchiad ardderchog ar Taf- olog (Richard Davies) gan Mr Arthur Roberts, Rhosesmor, yr hwn a ylmdrin iodd ar allu "Tafalog I' fel bardd uchel- fri, ac yn arbennig fel beirniad llenydd- ol. Cadeiriwyd yn ddeheuig gan y Parch D. Meurig Jones, Bagillt. Ar gynhygiad y Boawr J. Kerfoot Evans, U.H a chefnogiad y Bonwr R. Gwes- pyr Jones, gyda chyfnerthiad y Parch Dr. Oliver, cyflwynwyd pleidlais wresog o ddiolchgarwcb i Mr Roberts am ei anerchiad ardderchog. I QUILSYN.