Gwyliedydd Newydd

"GwYSsyedydd Ne,vydal AT EIN DOSBARTHWYR. Pob archebion a thaliadau am y Gwyl- iedydd Newydd i'w danfon i'r Rbeolwr, Gw?ec?d? Newydd Flint ?OM?a/?, F?N? Anfonir un copi am dri mis trwy y Llyth yrdy 2/2; dau gopi am 3/7 tri copi am 4/6; pedwar, pump, a chwech yn ol 1/5 y dwsin. Disgwylir tal ar derfyn pob chwarter Heb hyn y mae yn amhosibl bron i ni gario ymlaen. AT EIN GOHEBWYR. Anfoner pob Gohebiaeth, gydag enw priodol yr anfonydd, i'r Golygydd wedi eu cyfeirio- Y Oolygydd, awviledydd Newydd," Flint Mountain, PUnt, Diolchwn os rhydd ein Gohebwyr sylw i'r awgryrriiadau hyn:- Carem i bob gohebiaeth fod mewn llaw eibyn boreu Iau. Ysgrifener ar uwyneb i'r ddalen bob am- ser. Os na fyddis yrrrhoiond Stamp Dimauar yr amlen gadawer hi yn agorcd, ac ysgufeaner" Press News" ar ei chongl. LLYFR NEWYDD. "Emynwyr Cymru" GAN Y fARCH. EVAN ISAAC. Cynnwys y llyfr Ysgrifau Hanes yddol a Beirniadol ar holl Brif Emynwyr Cymru, o Edwwrid Prys I hyd Ehedydd Ial, ac ar ei derfyn' ceir Llyfryddiaeth yr E,mynwyr.| Barn Llenorion YR ARCHDDERWYDD DYFED. Fel un sydd yn teimlo cryn ddiddordeb yn emynwyr ac ernynau Cymru, darllenais eich ysgrifan gyda boddbad raawr. Cred- af y bydd y llyfr yn fendith i'r genedl." PARCH T. J. PRITCHARD (GLAN DYFI). 1, Yn ddios, y peth goreu yn yr iaith ar y pwnc a chreoaf y bydd yn waith safonoL Costiodd lafur enfawr. Y mae cywirdeb yr awdur fel hanesydd, ei farn deg fe) beirniad, a'i arddull fyw a graenus fel llenpr, yn gosod ei genedl tan rwyrnau i'w gefnogi." Y PRIFARDD J. J. WILLIAMS. Gallaf yn ddibetrus gymeradwyo'r llyfr hwn. Chwiiioddyr awdur yn fanwl am y ffeithiau, traethodd ei farn yn groyw, a gwisgodd y cyfan mewn iaith gref a glân. Bydd bai mawr yn rhywle os na phrynir y llyfr wrth y miloedd." Y PARCH THOMAS HUGHES. Golygydd yr Eurgrawn. "Ceir yma ffrwyth ymchwil fanwl i hanes ein hen emynwyr, wedi ei gyfleu; mewn modd diddorol iawn. Cloriennir eu cynhyrchion a llaw beirniad annibynnof a chraff, sydd ar yr un pryd yn lienor awen- gar. Y mae graen lenyddol rhagoiol ar y gyfrol o glawr i glawr." Y PRIFARDD GWILI. "Darllenais eich ysgrifau gyda bias' mawr. Aethoch i drafferth anarferol, a dywedasoch y gwir plaen, heb ofni wyneb gwr. Credaf y bydd y llyfr o werth i'r rhai a ddaw ar eich ol, fel engraifft o1 wrthofl byw ac adeiladu ar draddodiad heb sail iddo. Dylai y llyfr werthu yn gyflym a hir." TECWYN. Credaf y bydd y llyfr hwn yn gynysg-i aeth wirioneddol i'n llenyddiaeth. Dengysj yr ysgrifau ol meddwl galluog, medr llenyddol, barn aeddfed, a gwybodaeth drylwyr o'r pwnc. Os caiff y gwaith hwn y gefnogaeth a haedda, prynnir ef wrth y miloedd." Cyhoeddir cyn gynted ag y ceir nifer digonol o Danysgrifwyr. PRIS 3/6. Yr Archebion i'w hanfon i'r Awdur, Treharris, Glam.

i HODIADAU WYTHNOSOL. Adroddiad Pwysig ynglyn ag Alcohol. Yn Tachwedd, 1916, apwyritiodd y Bwrdd Canolog, sy'n awr yn lly wodraethu masnach y ddiod, Bwyllgor Cynorthwyol i ystyried a pharatoi adroddiad ynglyn a dyl anwadalcohol ar y corff,—i ba fesur y mae yn hyrwydd6 lechyd a chyfaddasder dynion yn eu llafur a'u galwedigaethau, &c.. ac i chwilio i ganlyniadau ymarferol archebion y Bwrdd ynglyn a'r ddiod. Aelodau y Pwyllgor oedd Arglwydd D'Abernon, Cadeirydd y Bwrdd Canolog Syr George New- man, M.D., Prif Swyddog Meddyg- ol Bwrdd Addysg A.R. Anthony, i M.D., Athro mewn Cyfferiaeth ym Mhrifvsgol Llundain; H. H. Dale, M.D., F.R S., Pennaeth y Pwyllgor j Meddygol Ymchwiliadol o dan yr Yswiriant Cenedlaethol M. Greenwood, M.R.C.S., Darlithydd mewn, Ystadegaeth Feddygol, &c., ym Mhrifysgol Llundain W. Mc Dougall. M.0, F.RS., Darlithydd mewn Athroniaeth Feddygol ym Mhrifysgol Rhydychain; F. W. [ Molt, M D., F.RS., HeintOfydd i Wallgofdai Llundain, &c.; C. S. Sherrington, M.D., F.R.S., Athro Meddygol yn Rhydychain; W. C. Sullivan, M.D., Arolygydd Gwall gof dy y Wladwriaeth y n Ramp ton ar gyfer Troseddwyr Gwallgofus. Gwelir fod aelodau y Pwyllgor yn wyf cyfarwydd a ganuog, ac arl; gyfrif eu gallu, a'u cydnabyddiaeth a'r pwnc, yn rhai cyfaddas iawn i chwilio y mater, ac i ddatgan harn arno. J" Y mae yr adroddiad, ynghyda rhagdraeth gan Arglwydd D'Aber non, newydd ei gyhoeddi. Nid yw y Pwyllgor eto wedi gorffen eu gwaith, ond y prif bwyntiau y cytunant arnynt, hyd yma, ydyw— (1) Fod effaith alcohol yn gyf- yngedig bron yn gwbl i'r gyfun drefn nerfiol yn y corff, oddigerth yr effeithiau a ddilynant yr arfer hir ac anghymedrol ohonno. (2) Fod alcohol yn fwy o gyffer i farweiddio y natur nag i'w byw- hau. (3) Fod gwerth alcohol fel bwyd yn gyfyngedig. (4) Fod y defnydd parhaus o honno fel peth i gyffroi dyn i waith yn dra -niweidiol i iechyd y corff. (5) Na ddylid defnyddio alcohol ond yn gymedrol, ac wedi ei den- euo yn briodol, ac yn ddigon anaml il gadw y nerfau mewn adwythedd parhaus. Nid oes yn y datganiadau yma ddim ar na wyddid o'r blaen,-dim nad yw ar bwys ymchwiliadau cyfrifol wedi eu cyhoeddi fil waith, ond bydd eu cyhoeddi eilwaith, a thrachefn, gydag enwau y gwyr: galluog hyn o'r tu ol iddynt, yn rhwymo fod yn ategiad cadarn i 1 wirionedd a sobrwydd. —————

Nid Difodi ond Carlo M/aeti. Diwedd yr wythnos o'r blaen, bu Arglwydd D'Abernon, Cadeirydd y Bwrdd Canolog, sy'n rheoli mas nach. y ddiod, yn siarad yn Man Chester ar "ReoleiddiadDyfodol y Fasnach Feddwol." Yinhlith peth- au eraill dywedodd ei Arglwydd t iaeth, ond cael y gwelliantau ar- bennig y mynnai efeu sefydlu, y gellir codi yn flynyddol o r fasnach elw ychwanegol o [80,000,000 neu £ 100,000,000. Ei brif osodiadau oedd, yn gyntaf, y gall y Wladwr iaeth godi trwy'r fasnach ddigon i dalu llogau yr echwyn angenrheid- iol i gario y rhyfel ymlaen am 15 mis; ac yn ail, y byddai y treth- iant newydd hwn, law yn llaw a gwelliantau s y'n bosibl, yn tueddu i gadw y genedl yn y radd uchel o sobrwydd ac effeithiolrwydd a'i nodwedda yn awr. Y mae y geiriau hyn yn bwys- fawr, yn rhai arwyddocaol. Y mae llawer o'r ffrindiau sy'n selog ym- hlaid Prynu y Fasnach, ymhlaid ei phrynu i'w difodi—difodiant yr aflwydd y-dyw eu camp derfynol. Gwahaniaethwn mewn barn oddi" wrth ein cyfeillioa am y modd, ond parchwn eu hamcan. Ond os mai prynu i ddifodi ydyw amcan rhai, nid hynny ydyw amcan pawb, ac yng ngoleuni ei arailh ddiweddaf, nid hynny, ofnwn, ydyw pohsi Arglwydd D'Abernon fel ilawer o rai eraill tuedda, a dyweyd y lleiaf, i edrych ar bryn iant fel ymgymeriad cyllidol pro- ffidiol,-iuvestnient, a'i gwna yn rhwydd i m fel gwlad dalu llogau ei hechwyn gwaedlyd. /r echel fawr Ar yr hon y trydd holl obeith ion y pwrcaswyr ydyw y peth a elwir vn disinterestedness "—dhd codi y postblrwydd o elw personol allan o'r fasnach ni bydd angen gwthio y ddiod, meddir, a daw diwygiadau deddfwriaethol ynglyn a'r fasnach yn hawddach. Ond tybed mai disinterestedness yw hynny yma, tynnu miliwn o Share- holders allan a rhoi deugain mil- iwn o diethdalwyr i mewn. Gwell ymladd un cyfranddalwr nag ym- ladd deg o drethdalwyr fydd yn meddwl rawy o arbed talu tax nag b gadw'r genedl yn bur. Diau y dywed llawer o'r Prynwyr nad hyn yw eu cynllun hwy, ond dyma'r hafan (os hafan hefyd) i'r hon y cyrch rhai d'u rhvvyfwyr. j ..V

Telerau Heddwch Rwsia. j Tywyllaphoenus ydyw pethau, yn Rwsia. Oblegid eyflwr adfyd usy wlad,-prinder bwyd, a pheth- au cyffelyb, mae y Bolsheviks wedi gorfod derbyn telerau heddwch yr Almaen. Nid yw y telerau yn galonogol, ac hwyrach y gellid cael eu hamgen cyn torri Cynhadledd Brest Litovsk i fyny. Nidyw Ger- mani, yn yr amodau, yn trefnu i feddiannu unrhyw ran o'r Ymer odraeth Rwsiaidd, eu hamcan mae'n amlwg ydyw sefydlu nifer o wladwriaethau bychan, gweiniaid, ar ei ffindir dwyreiniol, yn fath ar atalfeydd cydrhyngddi a Rwsia. Diau y disgwylir, ac y gwna, Ger mani yr oll a all i ddylanwadu ar y teyrnasoedd bychan hyn, ac i'w gwneud, er nad yn ffurfiol, eto yn ymarferol ddarostyngedig iddi. Trefnir i Finland fod yn annib- ynnol. Ar y tu y sonnir cymaint am dano heddyw-hawl cenedl i benderfynu drosto ei hun beth ddylai ei lywodraeth fod, nid oes dim trais yn y gwaith o ysgar Fin land oddiwrth Rwsla,-dyma, YD wir, iiii o'r pethau y dadleuwn ni ein hunain drosto eto mae'r teler- au yn galed, ac yn dynoethi rhaib y militariaid Ellmynig. Gwelwnyn glir ynddynt mor anghyfiawn yd- ynt pan y cant gyfle. Credwn y bydd ymhlith Sosialwyr, a gwyr cymedrol yr Almaen, gryn brotest yn erbyn llawer o'r pethau Junker aidd a geir yn y telerau hyn. Nid yw gweriri Germani yn fwy cyfrif- ol am y telerau yma nag y mae gweithwyr Prydain am fod ein diplomatwyr wedi addo i Itdli, fel gwobr am ddod i'r rhyfel, ddarn o Abysinia-gw lad cwblamhleidiol. Betli bynnag, tybed nad ym ni, a'r Cyngrheiriaid eraill, yn gyfrifol, i fesur mawr, am y telerau hyn ? Pe tae y Cyngrheiriaid wedi gwrando ar gais gwerin Rwsia, wedi iddynt ddiorseddu yr Ymherawdwr, a chyhoeddi "war aims newyddion, ni feiddiai y Galluoedd Canolog gynnyg telerau mor galed a'rrhai hyn. izoedd Rwsia newydd" yn gofyn am ddatganiad na thyw- elltid dafn o waed er mwyn traws- feddiannu tir, na darosfwng neb. Ni chydunai y Cyngrheiriaid mewn datganiad felly ac yng ngoleuni y cytundebau cudd, sydd beliach yn amI wg, gwyddom paham. Ffrwyth hynny yw i ni goln. cym orth Rwsia, a bod Rwsia ei hunyn y cyflwr poenus y mae ynddo heddyw. Nid digon y gofid yn Rwsia werinol newydd fel y mae ydd fel y, mae Japan uchelgeisiol—un o'r C-h rheiriaid, yn ol pob argoel, am ychwanegu at ei phoen. -— >» v

Araith y Count Hertllng. Dydd Iiun; yn y Reichstag, tra ddododd Count Hertling araith bwysig. Fel y danghosodd Mr Balfour, nid yw yr araith o bell ffordd yr hyn a garem iddi fod y mae ynddi lawer o amhwysedd, a llawer o liw ymherodrol, eto cred- wn fod yr araith yn dynherach, yn fwy cymedrol, ac yn gwneud ym- gom am heddwch yn fwy posibl na dim draethwyd ganddo yn flaen- orol. Derbynia y Canghellor yn ddiamwys y pedwar teler cyffred- inol a nodwyd gan y Llywydd Wilson fel y pethau y rhaid cytuno arnynt cyn y gellir siarad am hedd- wch. Yr unig amod a wna vdyw, fod yri rhaid i'r holl Alfuoedd Cyngrheiriol gytuno a'r telerau hyn. Disgwylir yn aiddgar bellach am atebiad y Llywydd Wilson. Pe gellid cael Wilson, Lloyd George, Clemenceau, ac Orlando yn un ar y pwyntiau hyn, yn sicr byddai heddwch yn nes. Y mae y syniad am y dioddef a bar dwy flynedd arall o ymladd yn un ar- uthrol.

Mewn atebiad i Mr Allen (R.), dywed- odd Mr Bonar Liw ei fod yn bysbys fod,- elw uchel wedi cael ei wneud yn ddi- weddar gan y fasnach feddwol. Yr oedd y rhai hyn yn agorei i doll y gor elw & 80 y cant. Mr Chancellor (R) A yw ym mwriad y Liywodraeth wneud rhodd o l,OOO,OOOp. i'r fasnach hoa y flwyddyn nesaf ?" Mr Bonar Law: Os byddaf fi ya Ganghellor y Trysorlys ni bydd i mi wneud rhodd o 1,000,000p i unrhyw fasnach."