Y Darian

0 Deifi i'r Mor. I HWNT AC YMA YNG NGHER- I EDIGION. Llawenydd i ni yw gwelcd y I "Darian" yn dal mor ffyddlon i'r Gym- areg, ac yn parhau mor llydan iach ag erioed, heb gulni plaid na thawch sectyddiaeth yn andwyo y colofnau. Cofia rhai o honom am y rnifyn cyn- taf yn dyfod allan, a naturiol myned tu ol i hwnw i faes y Gwladgarwr lenyddol, dalentog, a chyfyd lleng o feib athrylith yn fyw i'r cot. ac onid yw yr anwyldeb a deimlir tuag atynt yn profi iddynt suddo yn ddwfn I galon y lienor ieuanc? Wel, bendith ar y Golygydd yn ei gadair, a llwydd fyddo ar y Darian i. hau goleuni ac i arwain yn mrwydrau egwyddorion mewn ysbryd gwerinol grefyddol iach. I Mewn cyfnod pryd y mae haint y I Saesneg fel pla yn cerdded drwy ddalenau newyddiaduron Cymru, mel- us yw gweled y Darian yn cadw mor ffyddlon i'n iaith. Mewn darn o Gymru mor Ymneillduol ac mor llawn o'r Gymraeg a Cheredigion, onid yw yn syndod torcalonus ein bod mor dlawd mewn newyddiaduron Cym- raeg. Gwir fod y "Faner" yn disgyn yma a thraw o Ogledd Cymru, ac wedi profi yn fendith o ddyddiau Hir- aethog i lawr, ac wedi arwain yn '68 ac yn mrwydrau y degwm, ond nid yw y derbyniad o honi yn gyffredinol o gwbl. Un o wroniaid penaf Cymru Fu ydoedd Thomas Gee. Taflodd ys- brydiaeth i rengoedd Rhyddfrydiaeth am lawer o flynyddoedd, a gadawodd fwlch mawr ar ei ol. Aeth y ddwy Faner yn un, a bydded bendith ar yr uniad. Ceidw y newyddiadur yma y iaith ac egwyddorion goreu y genedl yn fyw ar aelwydydd lawer. Ond beth sydd yn cyfrif fod wvth- nosolion Aberteifi ei hun mor Saes- yddol? Meddylier am wythnosolion Aberystwyth—dau newyddiadur yn perthyn i Ryddfrydiaeth ac i Ymneill- duaeth, a'r ddau i raddau helaeth yn nhafodiaeth y Saeson Paham ? Onid oes mwy o Gymry uniaith yng Ngheredigion nag yn unrhyw sir arall yn y De? Ac eto fe wthir iaith y Saeson drwy lenyddiaeth newvdd- iadurol i aelwydvdd y Cymry egwyddorol hyn Ai teg a'r hen Gym- ro ydyw ei orfodi i dalu ceiniog am ddarn bychan o newyddiadur, tra y mwyafrif mawr y colofnau mewn iaith nad yw ef yn gwybod ond ychydig am dani? Nid ydym yn cwyno ar lenydd- iaeth y ddau hyn, ond ar eu Dic Shon Dafyddiaeth. Gwyddom fod yr hynaf o'r ddau mor nerthol iach a'r un newyddiadur yn Mhrydain Fawr, a'r llaw gyfarwydd sydd wrth y llyw mor fedrus ac mor alluog a'r penaf a feddwn yng Nghymru. Hen arwr brwydrau lawer ydyw, a bendith anio; eto ambell i fflachiad o Gymraeg a geir ynddo lawer tro. Ai teg hyn a Sir Aberteifi ? Dylasai y Darian" gael drws agored yn mhob pentref, a thref, a'r holl gyichol-dd mwyaf gwledig drwy holl Geredigion, o Deifi i'r mor. Pa- ham? Yn un peth, o holl newydd- iaduron anenwadol y De, dyma'r Cymro mwyaf trwyadl, mae'r Gym- raeg mor eglur iach yn ei golofnau. Peth arall, nid oes ei ffyddlonach i egwyddorion Rhyddfrydiaeth ac Ym- neillduaeth. Eto, y mae yn gyfaill y gweithiwr, dyna ei "Darian," a bell- ach, y mae Brynfab, yr amaethwr a'r nenor profiadol, ac eraill, yn gofalu fod y wybodaeth ddiweddaraf yn myd amaethwyr yn cael y sylw manylaf. Nid dyna'r oll-onid oes perthynas neillduol b agos rhwng Sir Aberteifi a Morganwg a Mynwy? Beth pe dych- welal melblon a merched Aberteifi yn 01 gartref o Morganwg a Mynwy cyn dechreu Mawrth, 1914, dyna lie byddai "special trains" Er mwyn ymresymu'n athronyddol gyson mewn oes mor llawn o athron- iae .naturiol disgwyl fod symudiad- au y ?ardis yn Morganwg a Mynwy vn cael ,i Tfn yn ardaloedd Sir Abertelfi. Ac o r ochr arall onid budd- iol gan y "Cardis," fel y Deg Llwyth ar wasgar, yw hanes yr hen Sir, yr hen gartref, ie, hanes cyffredinol fudd- iol o bob cyfeiriad ? Pe yn disgyn yn y Maerdy, gwelsom ddegau o fechgyn glanau y Teifi, yn arbenig o Dregaron drwy Llanddewi-brefi, i fryniau Llan- fairclydogau. Disgyner yn y Rhon- I dda Fawr, pwy fedr enwi glofa heb I rywun o Sir Aberteifi ? Sawl Ueng o'r I bechgyn goreu ddisgynodd yn Nanty- moel o ardaloedd Llandyssul? pVVy anghofia y Cardi mawr, y Cardi Coch, Evan Lewis a Rhys ei frawd, etc., etc Yr un yiv'r hanes o'r afon i'r mor ac j o'r mor i'r mynydd. A gawn ni apelio at y "Cardis" ar wasgar am bostio y Darian gartref (i Sir Aber- tcin) ? wythnos i wythnos; dyna • r\ r *'r hen bobl! Hanes y lie y mae ?tydd a Tomos, etc., yn byw ar hyn j o bryd, a rhwng y Beibl a'r "Darian" | fe basia ami i hwyrnos gauaf wrth v   law.r }n ??"had digymysg, a? ar ddyddiau tyner y gwanwyn, a hwyrnos wresog yr haf, fe welir llawer hen bererin yn eistedd o flaen ei fwthyn, a'i wydrau ar ei lygaid, yn cael gwledd lond v galon. Apeliwn at--h am gofio yn drug,r- amdch^>ff c"1 1^° dru £ ar" hy" yn taflu "v d. S bydd "D Y n\ y Pe" I' r Darian" i gael mynediad helaeth i fewn, a'r canlyniad fydd enill derbyn- wyr a dosbarthwyr iddi yn mhob cyfeiriad, a daw Aberteifi a Morgan- wg a Mynwy yn nes at eu gilydd. Cawn ni eich hanes chwi, cewch chwithau lawer tamed o'n hanes ni yma, a byddwn oil ar ein henill. Y tro nesaf dechreuwn sylwi ar rai pethau o Deifi i'r Mor. LLENORYN. I

I r=====a=r Oddiar Lechweddau Caerfyrddin. Ar fy hynt yr wythnos clywais fod gwyr y Meinciau yn ymroi ati i gynal Eisteddfod y Groglith nesaf eto. Ychydig wyr y ffordd i gynnal Eis- teddfod fel Moriah, Meinciau. Y maent cyn yma wedi gallu gwneud cymaint a 68o o elw clir. Pa ryfedd gan mai gwron mewn llawer cylch yw y gweinidog, y Parch M. T. Rees. Sibryddir fod Eisteddfod o fri i fod yn Bethel, Tumble, hefyd, ond heb weld na chlywed dim o'r manylion. Y mae'r ysbryd cystadleuol yn gryf iawn ar y llechweddau hyn. "Eisteddfod dan ddala." Dyna derm glywais,am Eisteddfod dro yn ol. Os y bydd i'r gwr o'r Hendre ddigwydd darllen hyn o linellau, hwyrach y cawn eglurhad arno ganddo ef. Symud o Gastell Emlyn i Bont Henry fydd hanes y Parch. Symlog Morgan, Castellnewydd Emlyn, gan ei fod wedi derbyn gal wad i fugeilio Eglwys Pont Henry, yn olynydd i'r diweddar Owen John. Deued y bardd- bregethwr i ddyffryn y Wendraeth gyda'r gog, gan ei bod yn oer iawn ar y llechweddau hyn yn y gauaf. Bu cyfarfod dirwestol brwd yn Mhontyeates nos Iau diweddaf. Yr oedd Syr Stafford Howard ac amrvw ereill yn cymeryd rhan. Yr oedd y lie yn orlawn. Claddwyd hen veteran yn Reheboth, Pump Heol, dydd Llun diweddaf-Mr Francis, Cynheidre. Yr oedd yn 82 oed; yn hynod o barchus. Yr oedd fel dyn ieuanc wrth yr aradr hyd y diwedd. Gwasanaethodd Parchn. Mr Hughes, Reheboth, a Myfyr Hefin vn yr angladd. Methais droi i mewn i Gymdeithas Horeb, Pump Heol, nos Fercher. Clywais er hyny i ddwy o'r chwiorvdd ieuanc, Miss Hannah Richards, Myrtle Troed Sylen (un o ddisgyn- yddion Eryr Glan Lliedi) a Miss Lizzie Griffiths, Llebach (un o ddisgynyddion Mr Jeremiah Griffiths, yr hen bro- phwyd) ddarllen papyrau rhagorol iawn, ac i Willie Leonard lywyddu y gymdeithas yn ddeheuig, yn ab- senoldeb y gweinidog, yr hwn a "rwystrwyd i fod yno gan afiechyd. Yr oedd Mrs Phillip Snowden yn Llanelly am noson neu ddwy yr wyth- nos ddiweddaf, ac y mae yn debyg ei bod wedi cyfareddu tref yr alcanwyr a'i hyawdledd ysgubol. MYRDDIN MIX Y MOR.

Briton Ferry. Cynaliwyd cyfarfodydd gweddi un- debol gan eglwysi Ymneillduol y He uchod yr wythnos rhwng yr ail a'r trydydd Sabboth cyfisol ar gylch drwy yr addoldai, dan lywyddiaeth y gweini- dog ion, Parchn. W. Samlet "Williams, Thomas Hughes, R. Powell, John Davies, B.A., E. Egryn Davies, a Thomas Williams. Cafwyd cyfarfod- ydd gwresog. Y mae y gwahanol eglwysi yn ym- roddgar gyda chyfarfodydd y bobl ieuainc yn nechreu y flwyddyn hon fel yn misoedd olaf y flwyddyn ddiweddaf. Ceir cyfarfodydd chwaethus ac atdyn- iadol.

I I Ein Cyfeillion ynMertbyr.1 Boddhaol i ni ydyw darllen new. yddion da fel a ganlyn, oblegyd den- gys i ni fod profiad ein cyfeillion yn Merthyr yr un ag eiddo llawer o wyr a gwragedd yn Aberdar ydynt wedi rhoddi datganiadau mor galonog yn 'y colofnau hyn. I Dywed Mr T. Price, 60 Heol- gerrig, Nlerth,r:Garddwr ydwyf wrth fy ngoruchwyliaeth, a thua dwy flynedd yn ol cefais anwyd trwm, yr hvn a eITeithiodd fy arenau. Am rai I wythnosau ar ol hyny dioddefwn j oddiwrth boenau dirfawr yn meinder fy nghefn. O'r braidd y gallwn gadw yn mlaen gyda fy ngwaith am amser, a phan yr elwn adref yn yr hwyr yr oeddwn mor flinedig fel y byddai yn rhaid i mi orwedd ar yr esmwythfainc i esmwytho fy nghefn. Yr oedd y poenau yn greulon ar rai dyddiau, ac yr oedd y dwfr yn brin. "Cynygiais belenau ereill, ond heb gael un budd o gwbl. Yna dechreu- ais gymeryd pelenau poen cefn Doan; nid oedd raid i mi gymeryd ond un blwch cyn fy mod yn holliach drach- efn. Er nad wyf byth heb belenau Doan yn y ty yn awr da genyf ddweyd na ddaeth yr anhwylder byth yn ol. Gallaf yn onest gymeradwyo peienau Doan. (Arwyddwyd), Thomas Price." Pris 2S. ge. y blwch, chwech o flych- au am 13s. gc., oddiwrth yr holl werth- wyr, neu oddiwrth Foster McClellan Co., 8 Wells Street, Oxford Street, London, W. Peidiwch gofyn am bel- enau poen cefn a'r arenau-gofynwch yn glir am belenau poen cefn Doan at yr arenau, y fath ag a gafodd Mr. Price.

Ar Lannau'r Tawe. I Blin gennyf gofnodi marwolaeth Mrs. Mary Arnold, o'r Neuadd Gyhoeddus, Clydach, priod i'r diweddar John Arnold, gynt o Heol Bethania, Clydach. Daeth y diwedd, ar ol cystudd hir, prydnawn y Sadwrn diweddaf. Yr oedd yr hen wraig yn 79 mlwydd oed. Cleddir ym mynwent St. loan, Clydach, dydd Mercher nesaf. Darllenodd Hannah Thomas, Martin Street, a'r brawd Evan Thomas, Waver- ley Street, bapurau da mewn cyfarfod gynhaliwyd o dan nawdd Cymdeithas Pobl Ieuainc yn Ysgoldy Hebron, Clyd- ach, nos Iau diweddaf. Testun y cyn- taf oedd "Charles o'r Bala," a'r olaf, "Goleu gwan y ganwyll." Llywydd- wyd gan y brawd David Harry, Capel Road. Cymerodd Willie John, Arthur Morgan a Phillip Morgan ran yn yr ym- ddiddan. Cynhaliwyd cyngherdd diddorol yn y Mond Hall, Clydach, nos Iau diweddaf. Daeth Iluaws mawr o bobl ynghyd, a chymerodd y Meistresau Edith May Thomas, Violet Evans, Helena Bruen, a Mri. Willie Griffiths, David Jones, Tre- for Price, J. Richards, John L. Thomas, ac eraill ran yn y gwaith. Cwrddodd Cynghor Plwyf Rhyndwy- clydach yn Ysgoldy Twynbedw nos Iau diweddaf. Llywyddwyd gan y Cyng- horwr Richard Thomas, ond nid oedd llawer o'r aelodau yn bresenol. Y mater mwyaf pwysig gyflwynwyd i ys- tyriaeth oedd cais derbyniwyd oddiwrth y Clydach Estates, Ltd., am ganiatad i newid cwrs y llwybr sydd yn mynd o Heol Gellionen i Benybank er mwyn cyfleusdra i godi tai ar dir Eithrim. Bydd y cyfnewidiad hwn yn golygu rhyw gan' llath o estyniad i'r llwybr. Trethir meusydd Eithrim yn bresenol fel tir amaethyddol. Trwy ganiatau'r cyfnewidiad daw'r tir llawer mwy gwerthfawr i'r trethdalwyr, heb son am y fantais roddir i'r bobl i godi tai trwy agoriad y meusydd. Hefyd, boddlon- odd yr Estates Ltd. i wneud heol lydan dros y tir, yr hon fydd yn welliant mawr ar y llwyfor presenol. Cynhygiodd y Cynghorwr R. A. Jones. ac eiliwyd gan y Cynghorwr Daniel Williams, fod y Cynghor yn rhoddi caniatad i wneud y cyfnewidiad. Mewn cwrdd o dan nawdd Cymdeithas Gwasanaeth Cenedlaethol yn y Neuadd Gyhoeddus, Clydach, nos Iau diweddaf, clywaia Mr T. G. Martin, Abertawe, un o gynrychiolwyr y Gymdeithas rhyfel- gar hon, yn areithio ar wasanaeth mil- wrol gorfodol. Llywyddwyd gan y Cynghorwr R. A. Jones. Pleserus yw cofnodi nad yw pobl Clydach mor wan eu synwyr fel ag i hoffi y mudiad milwr- 01 hwn. Nid ydynt eto wedi blino ar eu rhyddid. Cvphaliwyd cyngherdd llwyddianus o dan nawdd y Glais Athletic Club yn Ys- goldy St. Paul, Glais, nos Iau diweddaf. Llywyddodd Mr Richard Gwilym, a chymerodd Meistresau Hannah Wil- liams, Ynystawe, Maggie Cox, Mansel- ton T. Richards, Clydach; Mri. Willie Richards, Abertawe; J. J. Williams, Trebanos; David C. Jones, Clydach, ac E. J. Jenkins, Abertawe, ran yn y rhaglen. Cyfarfu Cymdeithas Feddygol Dr. Havard Jones yn Nghlydach nos Iau diweddaf. Llywyddodd Tom Smith, a ■chafwyd areithiau gan y cadeirydd, Dr. Havard Jones, Cynghorwr Evan Lloyd, a Mri. David Roderick a John W. Hop- kin. Cymerodd Mri. John Hopkin, Griff Lewis, David Roderick, David Thomas, Fred Bawden, Tom Williams, Rees Williams, ac eraill ran yn y rhag- len gerddorol. Digwyddodd damwain farwol i'r hen wr William David Davies, Trebanos, pan oedd yn gweithio dan y ddaear yn Nglofa Cwndwncadi, Clydach, boreu dydd Mawrth yr wythnos ddiweddaf. Daeth cwymp arno, a bu farw cyn i neb fedru estyn cynhorthwy. Yr oedd tua 60 mlwydd oed, ac wedi teithio i Gwn- dwncadi am lawer o flynyddoedd. Darllenodd Evan C. Jones, Waverley Street, a Johnny Davies, Heolynant, bapurau, y naill ar y testun, Ar y mynydd," a'r Hall ar "Y Ddau Dy," yng nghwrdd Pobl Ieuainc Calfaria, Clyd- ach, nos Fawrth. Cymerodd y Parch. T. Valentine Evans y gadair. Cafwyd cyfarfod amrywiaethol di- ddorol iawn yng Nghymdeithas Ddi- wylliadol Carmel, Clydach, nos Fawrth. Llywyddodd y Parch. J. M. Williams (gweinidog), a chafwyd mwynhad gyda'r offer cerdd a chanu ac adrodd. Women and their work for Temper- ance," oedd testun araeth y Parch. D. Thomas mewn cyfarfod gynhaliwyd o dan nawdd y Clydach B. W.T.A. yn Nghapel Bethel nos Fawrth. Siaradwr eglur a meddylgar ydyw Mr Thomas. Canodd y chwaer Mrs. Haddon yn ys- tod y cyfarfod. Darllenodd Tom Davies, Ynystawe, bapur Saesneg neillduol o briodol o flaen y C.E.M.S. yn Ysgoldy St. loan, Clydach, nos Lun. Ei destun oedd, The Trinity of Evils," sef yfed, chwar- eu am arian, ac anfoesoldeb. Llywydd- wyd gan Edgar J. Russell, a chafwyd ymddiddan ddiddorol iawn ar y testun. Y mae eisiau pregethu mwy yng Nghyd- ach yn erbyn y pethau hyn. LLEW.

Nodion Min y Ffordd. I GAN "EOS HAFOD." ) Mae tymor rhyddid i ddal eogiaid wedi dod eto. Gwelais unwaith yn unig ddau o honynt yn dyfod o'r heli i dir mewn rhwyd. Cofus genyf sylwi arnynt yn nwydwyllt wedi iddynt adael lie eu helfen byw, sef y dwfr hallt. Fe ddywedir y gwelid amryw o honynt yn afon Ogwy flynyddau yn ol. Tebyg iddynt weithio eu ffordd iddi o'r culfor y rheda yr afon iddo. Mac rhewynt Ionawr wedi profi yn galed i'r gwan a'r llesg. Blinir nifer luosog yn y cvlchoedd hyn gan yr v ?' '? anwydwst ac anhwyldcrau blin ereill ffrwyth yr oerni. Claddwyd gwcddillion y Cynghorwr I Day id Williams, Tonypandy, dydd Mercher, Ionawr 14eg, yng Nghladdfa Gyhoeddus Trcorchy. Cafodd gyn- hebrwng parchus. Yn ystod ei oes bu yn ffyddlon i grefydd a moesoldeb yn y wedd oreu arnynt. Llanwodd y cylch o fiaenor ac ysgrifennydd eglwys Ebcnezcr (A.), Tonypandy, am faith flwyddi. Mae Ysgol Sul, Bethel (M.C.), Heolfach, yn brysur barotoi ar gyfer y Gymanfa flynvddol, adrodd yr Hyfforddwr, y Rhodd Mam, etc. Cyf- arfyddwyd y Sul o'r blaen y bobl mewn oed a'r plant. Holwyd hwynt gan y Parch. Michael Williams, Cil- fynydd. Fel gan y rhai mewn oed caf- odd oreu y rhai ieuainc, gan fod ei ddull enillgar a chlir yn holi yn help i gael atebion parod a chywir i'r gofyn- iadau. Mae Ysgol Sul Bethel a'r eglwys a golwg lewyrchus iawn ar- nynt. Clywaf hefyd fod y cyfarfodydd gweddi yn lluosog a gafaelgar. Claddwyd yn Nhreorchy yr wyth- nos cyn y diweddaf yr hyn oedd far- wol o'r ddiweddar chwaer ymroddgar Mrs Gwen Roderick, gwraig Mr Charles Roderick, Penrhys Road, I Ystrad Rhondda. Gwasanaethwyd gan y Parch. James Phillips, Ynyshir. Yr oedd yn angladd lluosog. Yr oedd Mrs Roderick yn un o aelodau Eg- lwys Nebo (B.), Ystrad. Disgwyl yr ydym gyda gwenau y flwyddyn deimlo gwirionedd sirioldeb Hinellau y bardd, sef- "Gwelais bren yn dechreu glasu } A'i ganghenau yn yr ardd, I Ac yn d'wedyd wrth yr adar, Wele, daeth y gwanwyn hardd." Bydd cael hyn a llonder y blodyn yn help i'n calonogi i fyw eto wedi yr el tywydd garw a gwenwynllyd heibio. Dydd Mercher, lonawr 14eg, cym- erodd claddedigaeth y chwaer ieuanc brydferth, Miss Saddie Evans, merch i Mr Tom Evans, Queen Street, Pen- tre, le. Hyd oes Miss Evans oedd ped- air-ar-hugain o flwyddi. Nychodd am rai blvnvddau, ond dioddefodd ei chystudd yn amyneddgar. Cysylltodd II ei hun oddiar pan yn ieuanc a Eglwys Nazareth, M.C., Pentre, a bu o was- anaeth i'r Eglwys a'r Ysgol Sabboth- ol. Hoffid hi gan bawb, yn enwedig y merched ieuainc. Daethant hwy i'w I chynhebrwng yn rhifedi mawr. Can- wyd emynau oedd hoff gan Miss Evans gan dorf. Gwasanaethwyd gan ei gweinidog, y Parch. Daniel Davies, a'r Parch. B. T. Evans, Llanilltyd Fawr. Yr oedd yr ymadawedig chwaer grefyddol, ac yn wyres i Mr W. Abra- ham (Mabon), Aelod Seneddol dros y Rhondda. I ..—"<

Eisteddfod Gadeiriol Minny (I Street, Caerdydd. RHagfyr 26ain, 1913. I Beirniadaeth y Penillion. Testyn, Y II Delyn." Nid yw yn rhyfedd fod "Y Delyn" wedi cynhyrfu galluoedd yr awen. Yr oedd yn destyn swynol i ddychymyg y bardd, ac y mae 28 wedi teimlo ei gyfar- edd i raddau mwy neu lai. Brython: Mae gan y bardd hwn ben- illion swynol. Tery dant per iawn. II Glyngwyn: Penillion rhagorol eto. Mae pob llinell yn dangos olion llaw gyfarwydd. Ifor Emrys: Mae eiddo Ifor Emrys yn llawer mwy anaddfed na'r rhai blaen- orol. Ceir ambell dant barddonol yma, ond llawer mwy o'r rhai eraill. Lluaws o linellau anystwyth ac ambell ocll lofruddiedig. Hen Chap o'r Wlad Tipyn yn anadd- fed yw y rhai hyn hefyd. Nid yw cys- trawen y gan yn glir bob amser. Bu- asai dweud llai am hanes y delyn a chanu mwy iddi yn llawer gwell. Eos Mwyn Wel, mae gan hwn y delyn ryfeddaf a welais ac a glywais erioed. Nid yw mewn ton o'r dechreu i'r di- wedd. Unrhyw un sydd ag iselder ys- bryd arno deued i swn y delyn hon. Helyg Babel: Penillion llithrig ond heb feddu llawer o awenyddiaeth. Tipyn yn rhyddiaethol yw y seiniau o'r dechreu i'r diwedd. Idris o'r Fro: Ceir ambell dant awen- yddol yn y penillion hyn, ond lied wallus ydyw eu hargraff a lied anystwyth yw y llinellau yn fynych. Gall ganu'n well, 'rwy'n sicr, ond iddo ddal ati. Telyn y Mynydd: Penillion awenvdd- ol iawn. Mae gallu i ganu gan yr awdwr hwn, ond nid yw ar ei oreu yn y ddau benill olaf. Ty Rhos: Eithaf cymeradwy ond heb fod y peth a garem i'r Delyn, ac y mae ambell gymhariaeth yn andwyo y gan. Alltud Penillion rhwydd ddigon, ac yn eithaf canadwy, ond heb gyffyrdd- iad yr awenyddiaeth oreu. Dull y De: Penillion swynol dros ben. Hoffwn dant y rhai hyn yn fawr. Ap Telynor: Penillion rhagorol iawn. Ceir y lluniwr cain ymhob llinell. Telyn swynol ydyw hon. Nid Dafydd: Penillion rhwydd ddigon ond yn amddifad o gyffyrddiad yr awen wir. Gyda'r Tannau Penillion melys iawn. Pob symudiad yn awenyddol dros ben. Gresyn i fardd mor dda daro hen dant yn ei benill olaf. Hamlet: Mae llawer o awen yn y gan hon, ond nid yw yr awdwr yn gwybod sut i'w defnyddio i'r pwrpas goreu bob amser. Ceir ambell i ffigwr go anna- turiol yma a thraw. Rhydfelyn: Penillion nwyfus a di- dramgwydd ac ambell dant swynol yn- ddynt. Cymro Hen: Canwr rhwydd arall, a llawer i dant hoenus ganddo, ond teim- lwn nad yw y tannau yn ddigon awen- yddol yn fynych. Awenydd y Wawr: Hollol ddiym- drech y cAn yr awenydd hwnr ond y mae gwir fywyd y delyn yn Msenol o'i ben- illion. -Aelod o'r Orsedd: Lied anaddfed yw y penillion hyn. Ambell linell yn rhy fyr. Ambell odl wallus a llawer ffigwr annaturiol. Crwydryn: Cenir llawer o bethau amherthynasol yn y penillion hyn. Ceir ambell gwplet swynol ynghanol llawer diswyn. Swyn Cenedl yw Sain Canu: Penillion yn meddu llawer o swyn awenyddol, ond can yr awdwr megis ar antur yn go fynych. Awel y De: Mae tine yr awenydd yn y penillion hyn, ond heb fod ar ei oreu o bell ffordd. Pererin: Go wasgaredig y can "per- erin." Camsynied yw meddwl y gellir canu popeth perthynol i'r testyn mewn pedwar penill. Ceir yma Tad yn odli a Qwaed, a llawer ffigwr amhriodol. Carolus: Penillion swynol a melys. Nid oes fawr gwastraff yn y rhai hyn. ond pob ergyd megis yn ei le. Tynnwr y Tannau: Dyma gan wrth fodd ein calon. Mae cyffyrddiadau cynil y gwir awenydd ymhob symudiad. Ap leuan: Penillion llithrig ddigon, ond yn lied amddifad o swyn y gwir awenydd ac ambell i hen darawiad gwerinol ynddynt. Ar Hyd y Nos: Penillion hoffus iawn ar yr hen alaw "Ar hyd y nso," ond teimlwn nad yw yr awdwr yn taro uchaf dant ei awen ynddynt. Mae ei nerth. fel yn colli ei meluster ar y daith. Telynor: Can y bardd hwn yn hynod o gymeradwy ond teimlaf fod y peth byw yn eisiau o'i gerdd. Nid yw ei delyn yn bersain bob amser. Cynyg da er hyny. Mae y gystadleuaeth yn un ardderch- og, a buasai yn bleser genyf allu gwobrwyo amryw o honynt—yn ar- benig Gyda'r Tannau, Dull y De, Ap Telynor, Brython, Ar Hyd y Nos, a Carolus ond y mae yma un delyn arall. .sydd yn felysach ei thant i mi nag un o honynt, sef "Tynnwr y Tannau." Ar air a chydwybod, REES REES (Teifi). Caerdydd.

ARGRAFFWAITH. I Am bob math o Argr&ffwaith I ymofyner yn Swyddfa'r "Leader" a'r "Darian," 19 Cardiff Street, Aberdar.

CYMERWCH HYN yN DDIFRIFOL Ystyriwch drosoch eich hunain pa un a ddylai Parot( 4d, gan ba ub y mae Enw da yn ei wlad ei hun ac yn mhlith ei bobl ei hun yn mhob man, bwyso gyda chwi fel prawf o'i Werth GwirioneddoJ a'i Adnoddau lachaol ar 01 ugain mlynedd o Boblogrwydd cynydd- ol, neu feddyginiaeth ddieithr wedi ei pharotoi gan dramorwyr anadnabyddus, gan beidio rhoddi enw i'r cyfansoddiad, a dim ond dirgelwch i'ch harwain? Y pWNC 0 IECHYD Y mae hyn yn fater sydd yn sicr o fod a fynoch chwi ag ef ryw am- ser neu gilydd, yn neillduol pan y mae yr Anwydwst mor gyffre- din, fel y mae ar hyn o bryd. Y mae yn dda i wybod beth sydd i'w gymeryd er cadw ymosodiad o'r anhwylder mwyaf gwanhaol hwn ymaith, ac i frwydro ag ef o dan ei ddylanwad helbulus, ac yn neillduol ar ol ymosodiad, oblegid y pryd hwnw y mae y cyfansodd- iad wedi fhedeg i lawr gymaint fel ag i'w wneyd yn agored i'r mwyaf peryglus o anhwylderau. Mae f QUININE BITTERS GWILYMEVANS yn cael ei chydnabod gan bawb, sydd wedi rhoddi prawf teg iddi fel y feddyginiaeth hysbysol oreu er delio a'r Anwydwst yn ei wa- hanol ffurfiau, gan ei bod yn Barotoad sydd wedi ei barotoi yn fedrus a Quinine yn nghyd a phethau cyfoethogol a Gwaed- burol ereill, addas i'r Afu, Treul. iad, a'r holl anhwylderau sydd yn galw am Adgjfnerthydd cryf- haol ac adnoddau giaugynyddol. Y mae yn anmhrisiadwv pan yn dioddef gan Anwyd, Pneumonia, neu unrhyw afiechyd difrifol neu lesgedd wedi ei achosi gan ddiffyg cwsg neu bryder o unrhyw fath, pan y mae teimlad cyffredin o wendid a Uudded ar y corff. pEIDWCH 0EDL YSTYRIWCH YN A WR- Gyrwch am gopi o bamphled y tystiolaethau, a darllenwch y cyfryw yn ofalus ac ystyriwch yn dda, ylia prynwch botelaid gyda'r Fferyllvdd neu yn yr Ystordy agos- af, ond pan yn prynu mynweh weled fod enw "Gwilym Evans" ar y label, stamp, a'r botel, oblegid heb hyny nid oes dim yn wirion- eddol. GWERTHIR YN MHOBMAN GWERTHIR YN MHOBMAN Mewn Potelau, 2S. 9c. a 4s, 6ch. yr ua Unig Berchenogion:- qVlKtflE SITTERS 14ANUFACTURIND COMPANY, LIMITED, LLAMELLY. South Walee.