Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
8 erthygl ar y dudalen hon
COLOFN Y PLANT.
COLOFN Y PLANT. (DAN OLYGIAETH MOELONA.) Erbyn hyn adwaen lawer o blant yl "Darian." Gwn pwy sydd yn dyfal barhau a phwy sydd yn rhoi fyny wedi colli unwaith. Edmygaf y rhai hynny sydd yn cystadlu dro ar ol tro, a hwy yn gwyjbod os nad enillant wobr y der- byniant les. Edmygaf eu rhieni hefyd am eu cymell a'u hyfforddi. Y plant hyn a rhai tebyg lddynt dyf i fod o was- anaeth i'w gwlad a'u cenedl. Hwy fydd halen y ddaear yng Nghymru'r dyfodol. Bychan yw nifer y cystadleuwyr y tro hwn—pedwar mewn un dosbarth a thri yn y llall. Sylwir arnynt heddyw bob yn un, gan enwi'r lie yn unig pan na roir gwobr. 1.—Rhai dan Ddeuddeg. (a) Llanelly: Un o ffyddloniaid bychain y "Darian" yw hon, ac, os wyf yn cofio'n iawn, enillodd wobr unwaith. Mae ei gwaith yn lan a destlus, ond mae gormod o eiriau Saesneg ganddi heddyw. Mae'r pennawd yn Saesneg i ddechreu. Hefyd, ysgrifenna 21st May yn lie Mai 31ain. Collieries yn lie gweithfeydd glo. Tin yn lie alcan. Coracle men yn lie gwyr y corwgl. Sylwed hefyd mai "Cymry" yw'r bobl ac mai Cymru" yw'r wlad. Ac eithrio'r beiau hyn, mae ganddi bara- graff da ar Sir Gaerfyrddin. (b) Glais: Dim mor ddestlus a'r cyn- taf, ond mae gan hon eto baragraff da ar ei Sir. Defnyddia hithau "Cymry" pan yn golygu "Cymru. Hefyd "poblogaidd" yn lie "poblog." Dyn poblogaidd (popular) ddywedir, a Sir .boblog (populous). Fel hyn y dylid ys- frifennu "mwnau" a "Meirionydd." Gwell dweyd trefi yn hytrach na "pen- trefi" ar Gaerdydd, Merthyr, Aberdar, ac Abertawe. (c) Ferndale: Papur dysgedig iawn gan fachgen unarddeg oed, ond wedi ei ysgrifennu yn bur ddiofal. Ni ddefn- yddia'r atalnodau yn briodol, ac wrth hyn gedy'r argraff nad yw bob amser yn deall rhediad y brawddegau a ys- grifenna. "Ffinir" (o'r gair "ffinio") ddylid roi yn lie "ffynir," ac "erwau" yn lie "erwi." Nid yw yn iawn ysgrif- ennu enw afon fel hyn: "llwchwr." Wedi ei gywiro, ca hwn ymddangos, gan fod ynddo ffeithiau diddorol na roir gan y lleill. (d) Ystrad Rhondda: Gwaith glan iawn wedi ei ysgrifennu yn drefnus a chlir. Paragraff bach syml a chryno, ac yn debyg i waith plentyn. Sylwed y plant ar drefniad y papur hwn. Nid yw "llu o fobol" yn iawn, ond "llu o bobl (o'r gair pobl). Fel hyn y dylid sillebu "bronnau." Dybler yr n Y11 ..Mo,r,ga-nnwg. Wele'r papur buddugol. Danfonir Straeon y Cyfnos i Bessie Phillips: Mai 20fed. 1914. Cystadleuaeth i Rai dan 12. Rhoddi Enwau Tair Sir ar Ddeg Cymru. Mon, Arfon, Fflint, Meirion, Maesyfed, Maldwyn, Brycheiniog, Mynwy, Penfro, Caerfyrddin, AJberteifi, Morgannwg, Dinbych. MORGANNWG. Hon yw'r Sir lie yr wyf yn byw. Hi yw y fwyaf ei phoblogaeth o holl Sir- oedd Cymru, ac ynddi y mae Prif Ddinas ein gwlad. Hefyd y fwyaf o lawer am ei gweithfeydd glo. Er wedi ei hanharddu mewn llawer man gan y rhai hyn, mae yma lawer lie prydferth. Nid y lleiaf o'r rhai hyn yw Bro Mor- gannwg, Glyn Nedd, ac amryw fannau ereill. Hefyd y mae llu o bobl o fri wedi ei magu ar ei bronnau hi, yn wleidyddol a crefyddol. BESSlfi PHILLIPS. 3 Shady Road, Ystrad Rhondda. (10 oed). 2.-Rhai Dan Un-ar-Bymtheg. I Tri llythyr yn disgrifio'r Sabath ddaeth i law, a daeth y tri o leoedd pur debyg i'w gilydd, sef, Mountain Ash, Ferndale, ac Aberdar. Ni cheir felly lawer o arnrywiaeth disgrifiadau. (a) Mountain Ash: Mae llawer o wallau mewn sillebu yn y llythyr hwn, ond y mae y llythyr yn ddarllenadwy iawn, ac yn ddiddorol ddigon. Darllen- ed y bachgen a'i hysgrifennodd lawer o Gymraeg fel ag i ddod yn gyfarwydd a golwg geiriau. Dyma rai o'r geiriau gwallus Ifed, iechid, dyweddaf. Sylwer beth ddywedwyd uchod am "fobl." "Prynhawn" yw'r ffurf ddiweddaraf. ac nid "prydnawn." (b) Ferndale: Swn rhywun ymhell dros un-ar-bymtheg sydd mewn J'han- nau o'r llythyr hwn. Mae hwn eto yn ddiddorol, ac nid oes ynddo ond ych- ydig wallau orgraffyddol, megis "ych- edig" "ar" yii lie "a'r" "ou" yn lie "0' u, "a thyna" yn lie "a dyna." Gwell fuasai llythyr llai coeth a mwy o swn plentyn ynddo. (c) AJberdar: Hwn yw y goreu o'r tri. Mae yn fwy rhydd oddiwrth wall- au, ac yn llawn mor ddiddorol. Fyn- ychaf, ceir gan hon yr orgraff ddiwedd- araf. Ysgrifenned "prynhawn" y tro nesaf. Danfonii" y wobr felly, sef Y Pentre Gwyn," i— Dorothy Evans, Braeside, Stuart Street, Aberdar. ,Yt l ivr yn v D ai- i an" Cyhoeddir y tri llythyr yn y "Darian" nesaf, gan roi enw a chyfeiriad y buddugol yn unig. Dyma ddisgrifiad arall o Sir Forgannwg :— Mon, Caernarfon, Meirionydd. Diu- bych, Fflint, Trefaldwyn, Aberteifi, Maesyfed, Penfro, Caerfyrddin, Mynwy, Brycheiniog a Morgannwg. Morgannwg yw'r Sir lie 'rwyf yn byw. Ffinir hi ar y Gogledd gan Gaerfyrddin a Brycheiniog. Ar y Dwyrain gan Mynwy. Ar y Dde a'r Dde Orllewinol gan Gulfoi- Caerodor, a'r Gorllewinol gan Gaerfyrddin. Ei hyd o'r Dwyrain i'r Gorllewin yn 52 o filldiroedd ei lied yn 27 o filldit-oetid ei hanigvlchedd yn 140 o filldiroedd a'i harwynebedd yn 547,070 o erwau. Derbyniodd ei henw oddiwrth Morgan ab Adras. neu Athrwys ab Meurig, yr hwn a elwid yn Morgan Mwynfawr, yr hwn a fu farw yn y flwyddyn 560 o.c. Mae yr amryw- iol afonydd yn rhedeg o'r Gogledd i'r De a'r De Ddwyreiniol, ac yn ffurfio gwahanol gymoedd, a'r rhai penaf yw Cwm Taf, Rhondda, Ely, Ogwr, Afon, Nedd, a Chwm Tawe. Ei phrif fasnach yw glo, haearn ac alcan. Mae yr ar- fordir isel a orwedda ar Gulfor Caer- odor yn cael ei alw yn Fro Morgannwg. Ac o Fasfor Abertawe i geg y Llwchwr yn Fro Gwyr. Mae y sir yn un rhwyd- waith o reilffyrdd, a'r oil yn cyfeirio i I Gaerdydd ac Abertawe. I EVAN THOMAS (11 oed), 40 Oak Street, Ferndale, Glam.
Eisteddfod Cymru a'i Dyfodol.
Eisteddfod Cymru a'i Dyfodol. Credaf yr haedda y cwestiwn hwn sylw pob Cymro a gar lwyddiant yr Eisteddfod. Llonnir ein calonnau pan ddarllenom am Eisteddfodau llewyrch- us wedi eu cynnal o bryd i bryd, ond mae lie i ofni fod llawer Eisteddfod heddyw yn fwy o foddion i greu cen- figen rhwng y cystadleuwyr a'r beirniaid, yn hytrach na'u dwyn yn nes at eu gilydd. Credaf ei bod yn bryd i gystadleuwyr ddeffro a gwrth- dystio yn erbyn llawer o'r beirniaid anghymwys a dibrofiad i benodir mewn rhai lleoedd, yn arbennig i feirniadu adrodd. Credaf y dylai sawl a ym- gymero a beirniadu adrodd naill a'i fedru deall barddoniaeth neu allu adrodd ei hunan. Os yn ddiffygiol yn y ddau beth hyn credaf mai bendith i'r Eisteddfod a'r cystadleuwyr fyddai i'r cyfryw gadw oddiar y llwyfan. Mae cwyno eithriadol ym myd yr adrodd heddyw, yn fwy felly nag yn myd y canu, am fod pwyllgorau yn dewis beirniaid anghymwys a di- brofiad. Ynglyn a'r adran gerddorol cawn ddynion wedi pasio yn "Doctors of Music," ond nid felly gyda'r ad- roddiadau. Na, y cwestiwn ofynnir yn ami gan Bwyllgor yr Eisteddfod cyn penodi beirniad yr adroddiadau yw, "Pwy sydd yn pregethu gyda ni'r Saboth dilvnol ?" Gwna ef i feirniadu yr adroddiadau pa un a yw yn deall rhyfaint am adrodd ai peidio. Pa le mae Dyfed, Deiniol Fychan, Gwili, Ifano, Llew Tcgid, Ogwen Williams, Crwys, Emrys James, J.J.W., Bryn- fab, a llu ercill ellid enwi. Mae lie i ofni fod pwyllgorau heddyw yn tybied os y gall dyn bregethu y gall feirniadu adrodd. Ond y gwir yw fod llawer o bregethwyr nas gallant adrodd, ond yn y pwlpud efallai. Carwn hefyd weled y Gymraeg yn cael mwy o sylw yn ein man Eistedd- fodau. Yn Treharris yn ddiweddar f gofynnwyd i athro yr ysgol ddyddiol ac un o bregethwyr y cylch i feirniadu yn y "test." Credaf fod hyn yn gam a'r cystadleuwyr. Mae y dynion hyn fel rheol yn rhoi mwy o sylw i'r Saesneg nag i'r Gymraeg. Cafwyd cystadleuaeth ar y dernyn anfarwol hwnnw o waith Eifion Wyn, Ora Pro Nobis," yn Gymraeg neu Saesneg, a chafwyd yn y test adrodd da yn y Gymraeg, ond y pedwar a adroddasent yn Saesneg a farnwvd yn deilwng o'r llwyfan. Caf- wyd adroddiad agored, Cymraeg neu Saesneg, a chafwyd darnau clasurol yn Gymraeg, Buddugoliaeth Gwirion- edd," gan Gwilym Hiraethog, yn un o honynt, darn sydd wedi ei dde wis yn brif adroddiad yn Eisteddfod Llundain mis Tachwedd, 1914. Ond gresyn yw dweyd mai syniad y gwr parchedig a feirniadai yn y test" oedd, nad oedd y darnau Cymraeg mor glasurol a'r darn- au Saesneg, ac mai'r cyngor goreu allai roddi am i'r Cymro oedd dysgu darn Saesneg. Ac yn wir fe ddangos- wyd hynny trwy fynd a phedwar darn Saesneg i'r llwyfan. Hawdd oedd gweled rhagfarn y beirniaid hyn yn er- byn y Gymraeg. Credaf mai priodol iawn y gallesid ysgrifennu uwchben drws "test room" yr adroddiadau yn yr Eisteddfod hon y geiriau hyn Cyfyngedig i'r Saesneg. Aeth llawer o ddarnau Cymraeg i mewn i'r "test," ond gresyn yw dweyd na ddaeth un oddiyno i'r llwyfan. I genedl y Cym- ry y mae y wlad yn ddyledus am gychwyniad yr Eisteddfod, a gresyn yw gweled y Saeson yn rheoli ac yn beirniadu. Hyn a ddywedaf wrthynt: "Eraill a lafuriasant, a chwithau a aethoch i mewn i'w llafur hwynt. Yr ydwyf, UN A GAR LWYDDIANT YR EISTEDDFOD.
ARGRAFFWAITH. II
ARGRAFFWAITH. I I Am bob math o Argratfwaitli yma- I fyney yn Swyddfa'r Leader a'r "Darian," 19, Cardiff Street, Aberdar.
0 Deifi i'r Mor. |
0 Deifi i'r Mor. HWNT AC YMA YNG NGHER- EDIGION. Beth amser yn ol cyfeiriwyd at al- wad y bardd-bregethwr Symlog i wlad Myrddin, a bu "y si yn y gwynt ei fod "yn ateb yn gadarnhaol." Anawdd credu y newydd, gan fod Symlog yn llwyddiannus ac yn barchus yn Nghastellnewydd-Emlyn, ac yn ddarn go bwvsig o'r dref a'r wlad o am- gylch. Ac onid yw glanau y Teifi fel darn o baradwys ar hyn o bryd, yn ogoneddus o brydferth. Aros yw'r hanes am Symlog, a diau y bydd ei barch yn dyfnhau a'i ddylanwad yn ymledu drwy ei ymlyniad wrth yr eglwysi a'r dref a'r wlad. Prophwyd ar ei oreu ydyw, yn ymgolli yn ei waith, ac er cystal bardd ydyw, y bregeth ac nid y bryddest sydd yn cael y He dyfnaf yn ei galon, er fod y bregeth yn naluriol farddonol. Tra yn son am symud ac aros, nat- uriol ydyw holi-Önid yw'r cyfnod hwn yn eithriadol o galed ac anawdd mewn cylchoedd gweinidogaethol ? Onid oes llawer o'r gweinidogion mwyaf ymroddgar yn cael eu poeni gan ddifaterwch yr eglwysi, anff yddlondeb y mwyafrif o'r aelodau, heb son am ysbryd cynhenllyd, cwerylgar, a dial- gar rhai crefyddwyr di-ras! Nid y rhyfeddod ydyw fod cymaint o swn symud, ond fod cymaint yn ddigon cryf i aros tra yn cael cyfle i symud. Hynod mor isel yn y pant y mae "yr Acho. gore" mewn rhai cylchoedd gwleaig, a cheir ambell i aelod diras yn byw i goeg-feirniadu ei gyd-aelodau ac nid i gydweddio a chvdweithio. Onid yw yn bryd diwreiddio y gwreiddyn chwerwedd yng ngardd yr Arglwydd, a thori ymaith y canghenau diffrwyth a marw o'r winwydden? Un o'r dynion Uawnaf ym mhob cylch yw'r Hybarch John Williams, Aberteifi. Y mae ef yn un o'r gweini- dogion hyny a gredant fod cylch y weinidogaeth yn cyrhaeddyd i bob cylch o wasanaeth a bendith gymdeith- asol yn y sir. Gwr ardderchog am lanw cadair yw Mr. Williams. Llan- wodd gadair Undeb y Bedyddwyr gydag urddas teilwng o'r enwad a'r gadair, ac y mae yn llanw y gadair fel Gwarcheidiwr, a hefyd gadair y Sen- edd Sirol. Fel y diweddar ddiwygiwr athrylithgar Silvester Home, y mae cwestiynau addysg, tlodi, etc., etc., yn gwestiynau crefyddol i Mr. Wil- liams, ac fel gweinidog yr efengyl yn cario allan egwyddorion yr efengyl y llanwa bob cylch, a hynny yn deilwng o'r efengyl. Nid ydyw yn credu mewn gadael i gylchoedd eymdeithasol i syrthio i ddwvlaw gelynion yr Efen- :gy1. ) Y Parch. B. Carolan Davies, T'yny- gwndwn, ydoedd cadeirydd v Gymanfa Annibynol Dair Sirol eleni, ac yn holl- ol fel efe ei hun llawnodd y gadair fel apostol tangnefedd. Gwr addfwyn a diymhongar yw Carolan, ac y mae yn un o'r gweinidogion hynny sydd wedi llwyddo i gadw nifer aelodau ei eglwys i fyny am dros ugain mlynedd er yng nghanol y wlad. Tra y mae Morgannwg a Llundain yn tynu y tyrfaoedd atynt eu hunain-o bob cwr o Geredigion, nid hawdd yw cadw eglwys heb golli tir, Gwyddom am j rai eglwysi fuont unwaith yn gor- Ianw yr addoldai helaeth, ond heddyw a'r oriel yn wag, a mwy na digon o le ar lawr! Y mae rhyw sugndyniad ofnadwy yn y pwll glo a'r siop! Iechyd yw gweled ambell eglwys yn llwyddo i gadw ei safle. Bu y bardd swynol a'r pregethwr melus Cenech yn rhodio llwybr v fynwent yn ddiweddzir collodd ei an- wyl dad. Hynod o wag fydd Llan- gennech iddo ef mwy, er fod mil a mwy o hen adgofion cysegredig yn dyfod o'r hen amser gynt. Der- I bynied gydymdeimlad darllenwyr y Darian," a chofied am ambell gan eto i'r colofnau. Ni wna'r storm wanhau ei ffydd, diau y daw cyweirnod tyner- ach eto i'w bregeth goeth, a tharawa ei benill dant melusach ar ol y cwmwl a'r storm. | Mewn un o bapyrau bach dinod Eglwys Loegr yng Nghymru gwelais y tamed yma—yn cyfeirio at y gwron, Mr. Towyn Jones, A. S. Ar ol son am y diweddar Barchedig Silvester Home fel pregethwr ac aelod Senedd- ol dywed :—"Yr oedd y Parch. Towyn Jones yn swyno y saint a'i hyawdledd, ond ni chlywodd y brain fawr o swn ei gloch ar ol iddo fynd i'r Senedd. Mistac difrifol hefyd ydyw ceisto eyftmo dyledswyddau gweinidog vi efengyl a dyledswyddau politician. 'Ni ellwch wasanaethu Duw a mam- mon.' Diolch i'r "Gigfran am gyd- I nabod mai saint yw'r Ymneillduwyr— mewn cyfnod pryd y danodir mai lladron di-ras ydym! Ond peth go ryfedd yw'r sylw nas gellir cyfuno "dyledswyddau gweinidog yr efengyl a dyledswyddau y politician." A taw ceisio gwasanaethu Duw a mammon" yw hynny Nid yw cloch Towyn wedi tewi yn y pwlpud, er y gorfodir Tori- | -aid diras i wrando ar ei swn yn y Senedd! A phwy sydd yn fwyaf j ffyddlawn yn ei wasanaeth i mammon j —Towyn ar ei oreu yn ceisio pasio j mesurau er gwe!!a amgylchiadau y i! bobt, neu bedwar Esgob Cymru ar eu goreu yn ceisio rhwystro y mesurau j hynny—yn Nhy'r Arglwyddi? Os gwasanaethu mammon a wna Towyn —gwasanaethu pwy a wna John Owen a'r esgobion eraill fel aelodau o Dy'r Arglwyddi Y mae un Towyn yn y Senedd yn fwy o wasanaeth i'r wlad ac o ogoniant i Dduw na'r pedwar esgob gyda'u gilydd yn Nhy'r Ar- glwyddi A beth pe cyferbynem Towvn a'r Esgobion yn y pwlpud! M ae'r dydd gerllaw pryd y ca Es- gobion Cymru eu troi o Dy'r Ar- glwyddi, a'r Eglwys ei gollwng yn rhydd o gadwynau y wladwriaeth i wasanaethu Duw ac nid mammon. I LLENORYN.
I Abercraf a'r Cylch.
I Abercraf a'r Cylch. I Dydd Llun, Mai i8fed, cynhaliwyd Cymanfa Ganu Bedyddwyr Dosbarth Uchaf Dyffryn Tawe. Man cyfarfod eleni oedd Ainon, Ystradgynlais. Yr oedd popeth yn ffafriol i gael cymanfa dda, ac yn hyn ni'n siomwyd. Cyr- haeddodd y canu safon uchel dan ar- weinyddiaeth medrus, Mr. J. O. Jones, Mus.Bac., F.R.C.O., Caerdydd. Y plant gafodd gyfarfod y bore, a gwnaethant eu gwaith yn ardderchog. Yr oeddynt wrth eu bodd yn canu yr anthem, "Telynau Plant," a phethau ereill. Cadeirydd cyfarfod y bore oedd y Parch. R. E, ans, Moriah, Colbren. Rhoddwyd cyfarfod y prynhawn a'r hwyr i'r rhai mewn oed, a gwnaethant eu gwaith yn ganmoladwy dros ben. Teimlid gwefr ysprydol yn cymeryd meddiant o honom, a'r gynulleidfa yn gwrando mewn edmygedd sanctaidd, pan yn gwrando ar ganu "Moab," a'r anthem, "Buddugoliaeth Cnlfari." Llvwyddwyd cyfarfod y prynhawn gan y Parch. D. J. Davies, Ystradgyn- lais, a chyfarfod yr hwyr gan y Parch. C. J. Pipe, A.T.S., Abercrave. Gwas- anaethwyd wrth yr organ gan Miss Hannah Jones, Noddfa, Abercrave, a Mr. Albert Rankin, Ainon, Ystradgyn- lais. Mae ardal brydferth a rhamantus Abercraf wedi ei blino yn ddiweddar gan hap-chwareuwyr, sydd wedi bod wrth eu hanfadwaith ar y Sul. Llaw- enydd i ni oedd clywed mai nid Cymry na Saeson oedd y troseddwyr, eithr tramorwyr, sydd wedi dyfod yma yn heidiau yn ddiweddar. Mae clod yn ddyledus i Heddgeidwad Edwards am ei waith yn dal y troseddwyr, a llwyddodd i gael cosp drom arnynt am eu beiddgarwch annuwiol, yn aflon- yddu ar heddwch a chysegredigrwydd Sabath yr Arglwydd. A chyda llaw, dyfodol tywyll iawn welwn i grefydd yn y cylch hwn os caniateir i'r bobl hyn i aros yma. Maent eisoes yn dylanwadu yn niweidiol ar ein pobl ieuainc mewn llawer modd, drwy eu diffyg parch i ddydd yr Arglwydd; ei rhodiana digywilydd; a'r llafur-waith a wnant ar y Sabath. Credaf ei fod yn hen bryd i eglwysi'r cylch i godi gwrthdystiad yn erbyn dyfodiad ac arosiad y bobl hyn yn y He, ac nis gallaf lai na chredu pe siaredid a'r awdurdodau gweithfaol sydd yn cyflogi y dynion hyn na cheid ganddynt i rwystro dyfodiad ychwaneg o honynt, a chael gwared yn raddol o'r rhai sydd yma ar hyn o bryd, er mantais i fywyd moesol ac ysprydol y lie. Mae yna beth arall wedi dod i aflonyddu ar heddweh ein Sabath, sef "motor-bus" yn rhedeg oddiyma i Abertawe ac yn ol. Gwelaf fod eg- lwysi Cwm Tawe wedi galw cyfarfod cvhoeddus i wrthdystio yn erbyn rhedeg "busses" ar y Sabath. Dylai eglwysi cylch Abercraf wneud yr un peth, a gwrthdystio yn' y modd cryfar posibl yn erbyn y newydd-beth hwn. Rhwng y tramorwyr a phethau fel hyn, beth ddaw o'n hardal. CAFNANT. I
Llansamlet.
Llansamlet. Yn Ysgoldy Peniel Green nos Fercher, 2ofed o Fai, cynhaliwyd cyf- arfod o'r Cyngor Plwyf, y Cynghorwr Dan Griffiths yn y gadair. Ar ol dar- llen y cofnodion, pasiwyd ar gymera- dwyaeth Pwyllgor y Parciau fod clwydi gwerth ^12 12s. i'w gosod yn y Village Green, Bonymaen, a dwy glwyd cylchdroellog yn ymyl y ddwy glwyd fawr ym Mharc Briallu, Llan- samlet, y gost i fod yn ^40.—Der- byniwyd deiseb oddiwrth drigolion Llansamlet i geisio gan y Cyngor i alw cvfarfod cvhoeddus o'r plwyfolion i ystyried y mwg dinystriol a ddaw o'r gweithiau cyfagos. Penderfyn- wyd galw y cyfarfod hwn nos Fercher, Mehefin 3ydd.—Pasiwyd i gyfranu ;65 i Drysorfa Llyfrgell Genedlaethol Cym- ru.-Derbyniwyd cais oddiwrth Mr. J. B. Davies, gweithiwr o dan y Cyn- gor, am godiad yn ei gyflog, a phen- derfynwyd godi y gyflog o 27s i 28s yr wythnos.—Daeth y Cynghorwr An- euryn Rees a chynygiad ymlaen fod y Cyngor yn cynorthwyo pobl y Glais i osod cafn dwr i anifeiliaid ar waelod tyle Tynyfron, ger y Glais, a phen- rfynwyd fod y mater i gael sylw pellach yn y cyfarfod nesaf, ac yn y cyfryw amser i geiso gweled beth ellid wneud gan y Cyngor yn y mud- iad daionus hwn.—Hefyd galwodd yr un Cynghorwr sylw at y rheilffordd dd wedi ei gwneud yn ddiweddar ar draws llwybr ger hen Bwli y Garth, gan atal pobl i groesi y ffordd honno. —Penderfynwyd fod holl aelodau y Cyngor i gyfarfod yn y cyfryw fan ddydd Sadwrn, Mehefin 6fed, am 4.30 o'r gloch. Pasiwyd i ofyn i'r "overseers" am £ 300 i gyfarfod a'r treuliau yn ystod y flwyddyn nesaf.
I Beirniadaethau.
I Beirniadaethau. I CWRDD LLENYDDOL HERMON, TREORCI. I Englynion i'r Berdoneg. Lluniodd wyth o feirdd englyn i'r berdoneg. "Un Hoff o'i Chware." —Ffurf englyn yn unig sydd ganddo. Nid oes ynddo na chynghanedd nac odl. Ymddengys fod yr awdwr yn fwy o chwareuwr nag o englynwr. "Dai Losin.—Anfynych y mae beirdd o chwaeth dda yn dewis enw mor isel. Yn anffortunus rhoddodd "kick-out" i'r gynghanedd yn ei linell gyntaf. Gwan yw ei syniadau. "Hen Chwareuydd." Amheuwn ei syniad o "fwrw difyrwch o dan cerdd." Gesyd y rhagwant ar y ped- werydd sill. "'Dia spa son. "-Yntau eto a'r rhag- want ar y chweched sill. Syniadau esmwyth, ond nid mor rymus yn ei bortread. "loan." Gynghaneddwr gwych, ond nid priodol y desgrifiad doniau glwys yn gyrru'r gan allan wrth y "dunnell. "Dafvdd. "—Ymddengys mai yr un yw Dafydd a loan. Englyn llithrig a destlus yn anghyflead ei syniadau, ond nid mor llawn ag y dymunem. "Bach."—Englyn tlws eto; braidd yn feddal yw'r "g" yn "gan" i ateb i "celf." Llinell dda yw'r olaf, pe new- idiai "swyn i sain-" naturiol sv'n tori. "Twbal Cain." —Dyma grefftwr cywrain. Trecha ei gydymgeiswyr yn llawnder ei ddarluniad, a hynny mewn cynghanedd ystwyth, iaith ddillyn, a syniadau eglur. Wele ei englyn "Cywir eilydd carolau,—yw'r dyner Berdoneg drwy'r oesau, Swynion geir o'i seiniau'n gwau, Daw iaith enaid o'i thannau." Dau Bennill i "Fwlch y Clawdd." Dim ond dau fardd anturiodd i en- cilfannau Bwlch y Clawdd." "Geraint Goch." —Dechreu'n far- ddonol a darluniadol, ond yn sydyn, 1 cilia tua "bannau Brycheiniog" a'r "culf6r." Afraid cwmpasu fel hyn mewn dau bennill. Pe'r elai rhagddo i ddarlunio gogoniant unigedd a chein- der y golygfeydd oedd yn ei ymyl, byddai'n fwy cymeradwy. "leuan." Dau bennill awenyddol. Teimlwn unigedd a dieithrwch golyg- J feydd mynyddig yn ei ddesgrifiad. j Sylwa'n arbennig ar yr adnod sy'n j gerfiedig mewn pulpud o graig yn y Bwlch, gan bregethu wrth bob teith- ¡ iwr el heibio mai "Cariad yw Duw." Teilynga'r gadair a'r anrhydedd. I Marwnad. I I Derbyniwyd saith marwnad i'r di- weddar Thomas Davies, Pentre. Ni chaniata amser na gofod ini sylwi yn fanwl arnynt, ond yn fyr fel y canlyn "Admirer. —These are English verses, showing a fair ability, with a touch of pathos in every line, but they I also show a lack of acquaintance with the subject. j "Gwlith Hermon." -Amlyga lawer I o deimlad hiraethus mewn arddull ¡ farddonol; tuedd i gyffiniau gormod- iaith, a'r lliwiau a ddefnyddia yn rhy danbaid i ateb i symylrwydd bywyd y gwrthrych. "Wrth Foel Cadwgan." Llinell- au tlysion, ei brif fai yw cymysgu cymhariaethau; defnyddia ormod o ffigyrrau. "Drylliedig ei Dant.Llawn o dynerwch a hiraeth, ond yn rhy gyffredin. Y n ei lwvbrau." Penhillion awen- yddol, ond nid mor gryno, ambell lin- ell a'i hystyr yn aneglur. "Dan yr Helyg."—Llinellau eglur a dirwysg, yn canu i gymeriad da; serch a hiraeth yn cydymollwg allan. "Un dyfodd yn ei ymyl." -Os gwir fod yr awdur wedi tyfu yn ei ymyl, fel yr awgryma ei enw, yr oedd ganddo well mantais na'i gydymgeiswyr i'w adnabod yn holl gylchoedd ei fywyd. Disgrifia ei neilltuolion gyda chywir- deb esyd swyn ar bob llinell, a chysegra ei ddawn i berarogli coffa- dwriaeth un ag oedd yn anwyl ac uchel yn syniadau'r eglwys a'r gym- dogaeth. XVele engraifft: Persawra ei gymeriad fel gwridog rosyn ha' 'Dyw rhinwedd ddim yn marw, di- dranc yw enw da. Nid cerdd y crefftwr medrus, na maen o farmor gwyn, Sy'n tragwyddoli hanes dyn, nol croesi niwl y glyn, Ond bywyd pur dichlynaidd fel eiddo'i fywyd Ef, Sy'n anfarwoli hanes dyn a thynnu sylw'r Nef. Llawn deilynga'r wobr. GWERNOGYDD. Pentre.
Advertising
NODDFA, TRECYNON. c YNHFLIR Cyfarfodydd Hanner Blynyddol yr Eglwys uchod, J Mehefin 7fed a'r 8fed. Gwasanaethir gan y Parchn. Aaron Morgan, Blaen- ffos; a Gilbert Jones, Llangloffan. Yr odfaon y Sul a'r Llun am 11, 2, a 6 o'r gloch. Croeso i bawb. CYMERWCH HYN YN DDIFRIFOL Ystyriwch drosoch eich hunain :>a un a ddylai Parot( .d, gan ba un y mae Enw da yn ei wlad ei huo ac yn mhlith ei bobl ei hun yo j ¡ mhob man, bwyso gyda chwi fel prawf o'i Werth Gwirioneddol a'i Adnoddau lachaol ar ol ugain mlynedd o Boblogrwydd cynydd- ol neu feddyginiaeth ddieithr wedi ei pharotoi gan dramorwyr anadnabyddus, gan beidio rhoddi enw i'r cyfansoddiad, a dim ond dirgelwch i'ch harwain? Y pWNC (I JECHYD Y mae hyn yn fater sydd yn sicr o fod a fynoch chwi ag ef ryw am- ser neu gilydd, yn neillduol pan y mae yr Anwydwst mor gyffre- din, fel y mae ar hyn o bryd. Y mae yn dda i wybod beth sydd i'w gymeryd er cadw ymosodiad o'r anhwylder mwyaf gwanhaol hwn ymaith, ac i frwydro ag ef o dan ei ddylanwad helbulus, ac yn neillduol ar ol ymosodiad, oblegid y pryd hwnw y mae y cyfansodd- iad wedi rhedeg i lawr gymaint fel ag i'w wneyd yn agored i'r mwyaf peryglus o anhwylderau. Mae QUININE JITTERS GWILYM EVANS A yn cael ei chydnabod gan bawb, sydd wedi rhoddi prawf teg iddi fel y feddyginiaeth hysbysoi oreu er delio a'r Anwydwst yn ei wa- hanol ffurfiau, gan ei bod ya Barotoad sydd wedi ei barotoi yn fedrus a Quinine yn nghyd a phethau cyfoethogol a Gwaed- burol ereill, addas i'r Afu, Treul- iad, a'r holl anhwylderau sydd yn galw am Adgyfnerthydd cryf- haol ac adnoddau giaugynyddol. Y mae yn anmhrisiadwv pan yn dioddef gan Anwyd, Pneumonia, neu unrhyw afiechyd difrifol neu lesgedd wedi ei achosi gan ddiffyg cwsg neu bryder o unrhyw fath, pan y mae teimlad cyffredin o wendid a lludded ar y corff. pEIDWCH 0EDL YSTYRIWCH YN A WR Gyrwch am gopi o barnphled y tystiolaethau, a darllenwch y cyfryw yn ofalus ac ystyriwch yn dda, yna prynwch botelaid gyda'r Fferyllydd neu yn yr Ystordy agos- af, ond pan yn prynu mynwch weled fod enw "Gwilym Evans" ar y label, stamp, a'r botel, oblegid heb hyny nid oes dim yn wirion- eddol. GWERTHIR YN MHOBMAN GWERTHIR YN MHOBMAN Mewn Potelau, 2s. 9C. a 4s. 6ch. yr un Unig Berchenogion:- PHIflE BirTEHS HANUFACTUIIIW COMPANY, LIMITED, LLANELLY. South Wales.