Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

7 erthygl ar y dudalen hon

COLOFN Y BOBL IEUAINC.',

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

COLOFN Y BOBL IEUAINC. DAN OLYGIAETH DYFNALLT. i Cwestiwn yr laith Gymraeg. Ni all llythyr clir ac iach "Calon Friw' 'lai na tharo at galon rhagor nag un dosparth y cyfeirir yn bendant atynt ganddo. Bendith i'r symudiad cenedlaethol ar hyn o bryd fyddai cael yr oil a ellir o ddadorchuddio- ar gyflwr pethau. Y peth cyntaf yw di- noethi modd y delo'r ffeithiau'n fyw ger ein bron. Cymerer y dosparth- iadau anodir gan "Calon Friw." Awgryma yn ddibetrus nad yw cret- ydd Cymru heddyw yn gweini i fywyd goreu'r genedl. Dywed diwygwyr cym- deithasol nad yw'r eglwys yn allu er eyfiawnder mewn cymdeithas. A phrin y gall neb wadu, beth bynnag fu dy- lanwad anuniongyrchol yr eglwys, fod y symudiadau mawr mewn gwyddon- iaeth, athroniaeth a chymdeithasiaeth wedi cychwyn y tu allan i'r eglwys. A gwir yw'r gair mai tu allan i gylchoedd yr eglwysi y mae'r deffroad Cymreig wedi'i fagu. Yn y rhan fwyaf o'r symudiadau crefyddol efelychu'r estron ydyw. Meddylier am yr ymysgwyd sydd y dyddiau hyn i geisio cyfaddasu'r Ysgol Sul at ofynion bywyd diweddar. Gadawer i nifer o eglwysi ymuno a'u gilydd mewn tref, ni wna dim y tro ond cael Sais i areithio ac egluro, ac yna ffwdan mawr i impio pren estronol ar foncyff cartrefol. Dyma sydd wedi lladd ein gwreiddioldeb. Paham nad allem fel Stephen Hughes, Charles Ed- wards, ac ereill yn yr 18fed ganrif dar > a; gynlluniau cydnaws a'n hanianawd fel cenedl. Cymerer engraifft arall o'n llacrwydd yn y eyfeiriad hwn. Nid si yn y gwynt ydyw bellach, ond ffaith y gellir ei gwaeddi ar bennau tai fod amryw on heglwysi hanner-yn-hanner yn paTotoi'r ffordd i fynd drosodd yn hollol at y Saeson er mwyn sicrhau'r gyflog ¡ addewir i'r gweinidog. Ymddengys i mi mai dyma un o'r arwyddion gwaeth- af o gwrs pethau yn ddiweddar. Digon tebyg y gwelir gwerthu ardaloedd* yn I ysgafn cyn hir ar y mater yma. Nid j wyf ym meddwl y gellir siarad yn rhy I glochaidd wrth yr eglwysi parthed eu dyledswydd i fod yn deyrngar i'r Gym- raeg. Mae Adroddiad Pwyllgor An- hawsderau'r laith ynglyn a Chyfarfod Misol y Methodistiaid Calfinaidd yn Nwyrain Morgannwg yn un o'r dat- I guddiadau mwyaf digalon i unrhyw Gymro a gar ei wlad. Amlwg ydyw fod pethau wedi cael rhedeg i ormod rhysedd cyn dechreu agor llygad ar y I drwg. Ar yr un pryd, dylem lon- gyfarch y brodyr yn y Cyfundeb Meth- odistaidd am eu gwroldeb a'u sel i wybod y ffeithiau yn gywir. Pa bryd, I tybed, y bydd i'r enwadau ereill symud ryw gymaint? Hwynthwy sydd gryfaf o ran rhif o fewn cylch maes y gad. Mae gosodiad "Calon Friw" mai'r I "eglwysi a'r weinidogaeth" yw'r rhwystrau pennaf ar ffordd sylweddol- iad o ddelfrydau Cymreig," braidd yn eithafol er fod ynddo fesur o wir. Yr wyf ym meddwl fod newid mawr yn nhon gweinidogion ieuainc Cymru rhago r yr hen weinidogion ar fater I yr iaith. Ar aelwydydd yr hen wein- idogion Saesneg a siaredir gan amlaf, a hynny am y tybid o bosibl fod y sawl a siaradai felly o uwch gradd a thras, ond fy mhrofiad i ydyw fod pethau wedi newid yn ddirfawr. Mae awyrgylch yr aelwyd yn llawer mwy Cymreig nag y bu. Nis gwn i sicrwydd faint o ddiddor- deb llosg sydd yn y weinidogaeth o blaid y Gymraeg. Mae lie i ofni mai ychydig yw cefnogaeth y gweinidogion i I lenyddiaeth a mudiadau Cymreig. Dyma a ddaeth i'm clyw yr wythnos ddiweddaf yn y dref hon:- Dydd Gwyl Dewi diweddaf cyfarfu geneth ifanc a'i bugail ysprydol ar y stryt. Hyhi ar ei ffordd i Wyl y Cymrodorion, yntau ar ei rawd o gylch y dref. Pan ddeallodd mai yno yr oedd hi yn cyfeirio, dywedodd wrthi mai da iddi fuasai llosgi'r tocyn a throi ei chefn ar y fath ddylni. Dyna ymag- weddiad un a honna ei fod yn perthyn i Eglwys y Cymry. Teg yw cydnajbod mai prin y gellir taro ar weinidog yn elynol i Gymru a'i sefydliadau, er i lawer fod yn farw i'r peth. Ai tybed nad yw'r hyn a ddywedir am yr athrofeydd enwadol wrth wraidd y llacrwydd yma? Ni oddefid yr esgeu- lusdod ofnadwy hwn mewn unrhyw wlad arall. Pa reswm fod dynion ieu- anc a godir i efengylu yn ein gwlad yn treulio tair a phedair blynedd a mwy mewn coleg a gynhelir gan arian gwerin Cymru heb gael gwers erioed yn iaith eu mam? Sut y gellir disgwyl iddynt ymgynefino a meddwi ar arddull gain y lienor a'r bardd. Rhaid meithrin awch at iaith, a byw ym myd ei pheth- goreu cyn y gwerthfawrogir ac y gwas- anaethir hi. Dyma agwedd ar addysg enwadol na chlywir air byth yn ei chylch mewn Undeb na Sasiwn. Gellir pasio penderfyniadau wrth y miloedd yn erbyn pechodau a drygau mawr, ond beth am y drygau ysprydol sydd yn nefolion leoedd yr eglwysi. Carem i'r golofn hon fod yn gyfle datganiadau cymwynaswyr ein hiaith a'n gwlad. Mae amryw yn barod wedi bod yn ddigon caredig i ddiolch am godi'r mater i'r gwynt. Carem wahodd ereill o gyffelyb aiddgarwch i "Calon Friw" "dorri trwyddi" yn y golofn hon. Ati, feibion y Cedyrn.

[No title]

Am Dro i'r Neuaddlwyd.1.

0 Bontardawe i Gaerdydd. I…

I i ! "Cymru Fydd." ¡ I I…

i I Hirwaun.I

Advertising