Y Darian

0 Bontardawe i Gaerdydd. YM MYNWENT Y GROESWEN. (Parhad). Wele ni a'n cefn ar vvyneb llawn, gonest a phenderfynol "Caledfryn," fel mae yn gerfiedig ar y marmor gan un o gerflimwyr gore Cymru, a rhy- fedd mor felus yw'r atgof o'i weled. Gyda Haw, gan i ni frysio heibio'i fedd ar ddiwedd ein llith ddiweddaf, rhaid i ni gael dyfynnu a ganlyn o un erthygl am dano: "Dylai rhai ganant gymaint ar gorn Islwyn, y disgybl ardderchog, gofio, ystyried a chydnabod ei rwym- edigaeth fythol i Galedfryn, ei athraw a'i brif gefnogydd." "Dyn a'i lond o ffyddlo,ndel)-ei galon Gilia rhag pob geudeb; j Dyn oedd na niwetdiai neb, A dyn gonest un gwyneb." Pwy a a o Gwmtawe neu ryw gwm arall o Gymru i'r Groesvven heb deimlo y carai ymbabellu gerllaw, canys yno y gorvvedd yr hyn sydd farwol o r gwreiddiol Barch. E. Gurnos Jones:- I PWy a'i awelodd ac a'i clywodd ar lwyfan Eisteddfodol, Gwleidyddol, neu mewn pulpud yn bregethwr neu dar- lithiwr, nad yn cofio dramodwr yng ngwir ystyr y gair, a phe'n fy\\ hedd- yw, Mr. Gol., a geid ymgodymwr ag ef yn gyfrinachol neu gyhoeddus ar Gymru a'r ddrama? Beth bynnag am hynny, y mae'n ddilys gennym gredu na chawsai na Chymru na'r ddrama yr un cam oddiar law Gurnos. Ond tydi, ddarllenydd, os wyt yn gwybod am y Gurnos Ystalyfera, neu, efallai, yn frodor o'r lie, na chred fel rhai o garedig bechadur/iaid y lie crybwyll- edig mai yno y ganwyd y Parch. E. Gurnos Jones, gan mai i blwyf Brech- fa, Sir Gaerfyrddin, y perthyn yr an- rhydedd y sydd ynglyn a hynny. Rhydd i ti gredu, er hynny, mai am y Parch. E. (Gurnos, Ystaiyfera) Jones yr ydym yn son, ond i ti ystyried fod hanes yn dweyd na wyddai y "lie" am y "dvn" cyn ei fod yn 16 mhyydd oed. Bydd yn dda gan y Tetynor os bydd i'r awgrym uchod arcs ar gof rhai o'i gyfeillion yn y Gurnos, Ys- taiyfera. Wei, am orweddle gwrth- rych ein sylw, er 1903, yn ddiddadl, y mae wedi bod yn gyrchfan llawer edmygydd o hono, ac nis gellir tlai. na meddwl yn uchel am y rhai a roes un arwedd ar ei goffadwriaeth mor ddio- gel mewn cof-golofn mor dda a chyn- hwysfawr, ie, a di-rodres. Wele yr aryrgrifcn- "Pregethwr, Darlithiwr, Bardd, Eisteddfodwr, y Parch. E. Gurnos Jones. Ganwyd, 1840; bu farw, Igo-, "Bro gyfan bery'i gofio, Eilun yr wyl yn ei ro," "Gosodwyd y maen hwn gan gyfeillion. Y tu arall i'r capel y saif maen coffa "Carnelian," yr hwn a fu farw yn 1910. Ystyrir ef gan awdurdodau barddas yn "arch englynwr ei oes," a ,I phwy a ddarllenodd ei englyn i'r "X Rays nad yw yn cofio ei ddwv linell olaf, os nad yr englyn i gyd- "Trwy ffyrdd nos y corff rydd naid Ymlaen i ymyl enaid." Ardderchog, yn wir, bvddai dvfynnu o orchestion englynol "Y Cam (fel y'i talfyrrir gan y "Frawdoliacth Farddol ") yn waith hawdd, ond rhaid i ni gadw o fewn terfynau gofod. Yn awr, ebai Tawelfryn, gan fod awdur yr englyn sydd ar y maen eoffn yn y cwmni, yr wyf yn galw arno i ddarlien vr englyn i'ch clyw, ac wele Brynfab vn cydsvnio ar unwaith, ac onid oedd yn amheuthun ei glywed a 'i weled yn "esgus darllen" englyn mur gampus- "Uwch annwyl lwch, a wen lon-a gofia Ei gofid, ei hen gyfaill flyddlon, A rhoddai ef fawredd hon Yng nghalonnau engtynion." Rhag i ti, ddarllenydd, feddwl fv mod yn shamio serch mewn englyn, barna drosot dy hun. A chyda dywedyd i ni fel cwmni gael bwyd meddwl o grwydro y fynwent hon, gallaf dystio fod coffa rhai o'r tadau Cymrcig mewn cadwraeth sicr tra bo byw un, os nad yr oil, o'r cwmni hwn. Gan droi ein ccfn ar yr hyn fledd fud o'r hyawdledd anfarwol, wele ni yn dilyn tine yr agoriadau sydd yn llaw lawelfryn, ac i fewn i'r capel, ac ymlaen yr awn yn dawel ac i fyny i'r areithfa i syllu ar blat "bronze" crogedig ar y mur y tu ol. Y mae er cof am y Parch. William Edwards, gweinidog cyntaf y Groeswen, a'r arch adeiladydd gynt y soniwyd am dano eisioes. Gwasanaethed a gan- lyn i egluro'i gynnwys:- "To the memory of the Rev. Wil- liam Edwards, the self-taught engineer and builder of the world-famed bridge over the Taff at Pontypridd and of other important bridges in South Wales. He was the first minister of this church, which he faithfully and earnestly served for 40 years. Born at Bryntail, Eglwysilan, in f/19; died August 7, 1789." Carem ychwancgu at hancs y gwr da a galluog dan sylw, yr helynt a'r drafferth a gafodd wrth adeiladu pont fawr Pontypridd, y bwa maen Hetaf yn Ewrop, os nad yr holl fyd, a'r hd) nt a fu ym mynwent Eglwysilan rhwng y Person a diadell y Groeswen ddiwrn- od ei gladdu, a rhwng cromfachau— A oes gan Eglwys Locgr yng ghym- I ru, ymhlith ei holl fynwentydd mawr- ion, un fynwent sy'n orweddfan i gymaint o enwogion ag. yw mvnwent y Groeswen, a hithau, cofier, a'i hagoriad yn ganlyniad uniongyrchol i'r helynt a fu yn Eglwysilan, ond, ys- ywaeth, rhaid ymatal gydag englyn VVatcyn Wyn i'r Grocswen:- "Llwythog yw'r pridd bob llathen— o lwch beirdd, Gloewach byd; mae'r awen A rhyw barch i'r dvwarchen, A'r gro sy' ar y Groes Wen Nid oedd i ni fyn'd allan o'r capel cyn canu, a ehanwyd emyn anfarwol Ieuan Gwynedd, "Er maint yw chwerw boen y byd," etc. Do, fc'i canwyd gydag arddeliad, ac organydd cyfarwydd, sef yr athraw yn ein eynorthwyo ar yr offeryn. \Vedi mynd allan, nid oedd ymadael a'r Groeswen yn ganiataol gan Tawelfryn. heb i ni ymweled a'r Manse." Cydsyniwyd a gwelwyd cryn dipyn o'i gynnwys— bwrdd crwn, ar yr hwn yr ysgrifenn- odd Williams Pantycelyn lawer os nad y rhan fwyaf o'i emynau a'i weithiau. Hefyd ei lawysgrif a phiol fcchan (nid wyf yn cofio ar ba enw arall y galwai Brynfab hi), yr hon a ddefnyddiai y Perganiedydd i droi cawl llysiau (neu ddiod-fain, fel y galwn ni hi), ond yn bennaf gwelwyd un o ddisgvnyddion yr emynydd ym mher- son Mrs. Tawelfryn Thomas, ac mae gennym y gair ei bod vn "direct" o'i Iwvnau ef. Fe! Tawelfryn cawsom hithau yn siriol a chroesawus iawn, ac yn hynod o ofalus am y creiriau gwerthfawr a nodwyd. Caffed hir oes pe ond i'r di- ben o ddiogelu pethau sy'n perthyn mor agos i goffa mor fendigedig ag eiddo Williams, Pantycelyn. Er cvstal oedd y "Manse a'i groesaw, rhaid oedd dymuno'n dda ac ysgwyd llaw a Mrs. Thomas, a thra'r oeddem ar gynnyg esgyn i'r cerbvd a'n hwyn- ebau ar Gaerflili, wele wraig oed- rannus ei golwg yn torri ar draws ein hymadroddion prysur gvdag awgrym ar i Dawelfryn a Brynfab sicrhau rhvw gynllun tuag at ddiogelu gtendid bedd Ieuan Gwynedd" Toe, ar gynhygiad rhywun neu, efallai, yr oil o honom yn y fan a'r lie cychwynwyd cronfa fechan i'r perwyl hwnnw, a thrwy bendcrfyn- iad ffurfiol ae unfrydol rhoddwvd hi yng ngofal sicr Tawelfryn. Cvnhydd- ed a pharhaed. Bendith ar yr hen foneddiges ann wyl (yr hon a berthvnai 1 Carnelian) am feddwl ac awgrvmu d I d dvledswydd mor bwysig. Hir oea iddi, a disgynned ei hysbryd ar holl ierched Cymru, fel nad anghofiant byth eu hamddiffynnydd. rO.N.-Eiddo Watcvn Wyn oedd vr ail englyn yn fy IIith diweddaf a dylasai fod mewn dyfynoda 11.1 (I barhau.)

Hysbyswyd i Lys Prif Y sgol Cymru ddydd Gwener d'iweddaf y dymunai'r Brenin ymddiswyddo fel Canghellor y Brifysgol. Ymddengys mai Tywysog Cymru fydd ei olynydd. 1

I Danygraig, Pontardawy. I Nos Fercher, Gorftennaf y i5ed, yn Festri y He uchod, cynhalivvyd cyfarfod i gadeirio ac anrhegu y Parch. Llew- elyn Bowyer, gweinidog yr eglwys. Rhywfodd neu gilydd, cyhoeddwyd y cyfarfod yn anghywir mewn man, sef nos Wener yn lie nos Fercher. Yr oedd yr ysgrifen yn ddigon clir, fel nad oedd angen g wneyd un cam- gymeriad. Fe fu y cam gyhoeddi yn achos i gamarwain Flawer o noson y cwrdd, ond er y camgymeriad, yr oedd v festri eang yn orlawn, a'r gwres er- byn canol v cyfarfod yn anioddefol i'r rhan fwyaf. Fel y gwyr darllenwyr y Darian" bellach i Mr. Bowyer ennill dwy gad- air farddol, un y Llungwyn, a'r Ilall Mawrthgwyn, y rhai a wnaent iddo bedair. Pan glywodd yr Eglwys am ei lwyddiant, llonnodd yn ddirfawr, ac aeth y syniad o wneyd cwrdd cadeirio iddo (fel tan trwy wellt), trwy y lie ben bwy gilydd. Er na fu Mr. Bow- yer yn eistedd o dan v cledd crioed (cyn y noson hon), cawd tipyn o waith ganddo i foddloni i gyfarfod cadeirio; pan gydsyniodd, awd ati ar unwaith i drefnu, ac er mwyn i'r eghvys ddangos ei llawenydd mewn modd ymarferol, penderfynwyd gwneyd iddo anrheg o sypyn o lylrau yn y cyfarfod hwnnw. Dyna fyr hanes o'r trefniadau erbyn y cyfarfod. Cadeirvdd y cyfarfod oedd v Parch. D. Jenkins, Ebenezer, Rhos, CilybefT- yll, a llywyddodd yn "grand," ac fel y I dywedodd un o'r uwchfeirniaid am un arall, .gwnaeth ei waith in fine style" and "punctuality." Fel yma oedd y rhaglcn Can gan Mr. Tom Ellis Lewis; ad- roddiad gan Miss Sarah E. Jones, Pontardawy; wythawd gan Mr. Rees Gwilym a'i gwmni; adroddiad gan Ynysferch Trebanos. Yna awd at y cadeirio. Yr Arch- dderwydd oedd y Bardd-bregethwr o Bantteg, a diogel yw popeth yn ei law ef, a thybiai y cadair fardd fod ei ben ddiogel yhyd ag y byddai y cledd yn llaw Ben. Cyrchwyd y bardd i'r llwyfan gan Banos a Myfyr Baran, a thra y cerdd- ent hNvN- i'r llwyfan chwareuai Mr. Rees Lewis, "See the Conquering Hero comes ar y piano. Yr oedd golwg farddonol iawn ar v beirdd few ddigwyddai fod i fyny; edrychent fel lot o wyddau wedi eu hanner rostio, a wir i chwi, Mr. Gol., yr oedd y beirdd hynny ddigwyddai fod yn aneglur gan eu teneuweh yn ach- wyn yn dost hefyd. Y cyntaf i arllwys cynnwys ei phiol oedd yr /Crchdderwyd'd. Yna Charles Williams, Toriad y Dydd, Doleu Fab, Tom Jones, Myfyr Baran, leuan ap William, William ap Tomos, Oliver, Meudwy, Banos, Daniel ap Matthew, Ap Rhys, Telynor, Urbanus, ac Hir- fryn. Yna canwyd can y cadeirio gan Miss E. Morgan, Alltwen. Daeth cynhyrchion y beirdd canlynol i law trwy ypost:—Ap Cledlvn, GwiJ- ym Cynlais, Parch. D. G. Jones, Soar, Pontardawy; Glan Clydach, ag Alfa. Ni ofynnaf am le i gynhyrchion y beirdd oedd yn bresennol, Mr. Gol., ond diolchaf am le i eiddo yr absen- olion. Wedi y cadeirio cafwyd can gan Miss Hannah Jones, Railway Terrace. Wedi hyn awd at ran bwysicaf y cyf- arfod, sef cyfhvyno llyfrau i'r gweini- dog ar ran yr eghvys gan Mr. Owen Mathias, y diacon hynaf. Dvna orch- wyl goreu y cyfarfod. Sylwodd Mr. Mathias yn ei anerchiad y buasai yr hyn roddid i'r gweinidog v noson honno yn dyfod yn ol i'r eglwys yn ddau ddyblyg. Sylwodd y cadeirydd yn ei anerchiad ef fod y llyfrau oedd ar y bwrdd o'i flaen yn ddigon i dynnu dwfr o ddannedd gosod. Wedi cyflwyno y rhodd, 1 cafwyd an- erchiadau crvno a phwrpasol gan y Parchn. H. Seiriol Williams, Taber- nacl, Pontardawy, a'r Parch. Gower Richards, Trebanos. Wedi'r anerchiadau vma, cafwyd can gan Mr. James Jenkins, Cily- bebyll, a thdn gan Barti Meibion Dany- graig, dan arweiniad Mr. Rees Gwilym. Wedi cynnyg ac eilio diolch i'r rhai a wasanaethent, canwvd "Hen NVIad fy Nhadau i ddiweddu gan Miss Elizabeth Morgan, Railway Bank. Yna ymadawodd v dort fawr i'w car- trefi. HIRFR. Ym mhur wyl meib Cymru Wen,—lie genir Liu y gan yn Ilawen- Ar luoedd araul awen, Cvnnyrch per Bowver fu'n ben. —Glan Clydach. AV el, dyma loy yw Boyer—bardd v byd, Bardd y beirdd bob amser, Er hwyt sy'n cymylu ser, H wn wasg awen pob scwcier. -Ap Cledlyn. Boyer bach a bia'r byd-ei awen Loyw swyna'r hollfyd, Awen gref Boyer hefyd I gwrr gwae a'n gyrr i gyd. —Gwilym Cynlais. Yn y "North" Hawn o nerthoedd-byw awen Bowyer drechodd luoedd, Yn hedd yr hen fynyddoedd. Awdurdod ar awdurdod oedd. Ar ffrwst efe i'r Fforest Faeh-wedyn Rodiodd yn fil cryfach; Ei lusern ni fu'i thlysach, Gwron o nerth a'i groen yn iach. -D. Jones. Pontardawe. Bowyer fawr aberu fyn-ei awen Yn hyawdl trwy'r dyffryn; Diwyd gawr "Awdurdod" gwyn-- Hwn yw "Titws Prestatyn." Iddo ef a'i riain dda-bydded gwen, Bydded gjvawr hen Walia; A byd hoff-bywyd o ha' Hyd eilfydv ddywed Alfa.

I Soar, Pontardawy. l Cynhaliwyd cyfarfod cadeirio y bardd Thomas Jones o'r Alltwen yn y lie uchod nos Sadwrn, Gorffennaf 18fed, am 6.30. Cafwyd cyfarfod rhag- orol, tal da am yr ymdrech i fod ynddo. Llywyddwyd a gweinyddwyd y swydd o Archdderwydd gan y Parch. D. G. Jones, y gweinidog. Yr oedd trefn y cylarlod fel yma Can gan Mr. Tom Ellis Lewis, Dan- ygraig. Adroddiad gan Miss Bibbs, Thomas Street, Pontardawy. Adrodd- iad gan Miss Jones, Ynysmeudwy. Adroddiad eto gan Miss Sarah E. Jones, Pontardawy. Yna awd at y cadeirio. Galwyd y beirdd i'r llwyfan gan yr Archdderwydd. Cyrchwyd y bardd gan Morgan Jones a'r Telynor, a chwareuwyd See the conquering hero comes ar y piano gan y cyfeilydd. Enneinwyd y bardd gan y beirdd canlynol:—Yr Archddcrwydd, Mor- gan Jones, Johnny Davies, Hirfrvn, Gwilym Cynlais, Oliver, Myfyr Baran, Ap Rhys, Cilgeranydd, Banos, Charles W illiams, a'r Telynor, a darllenwyd cynhyrchion y Parch. Llewelyn Bowyer gan yr Archdderwydd. Canwyd can y cadeirio gan Mr. David Davies. Yna cafwyd ceinion gan Miss E. Morgan, Railway Bank, Alltwen, a Mr. David Daniel. Yna adroddiad gan Ap Rhys, ac i ddiweddu | canwryd Hen Wlad fy Nhadau gan Mr. David Davies, Alltwren. HIRFRYN. Wele rai o'r cynhyrchion ddarllen- i wyd yno:— I'r Nazarenos a'i riniau -rhoddir Heddyw wir fanllefau; Buan ar bennau'r bannau Miliwn mwy wel yn mawlhau. Hwn ddenodd win ei ddonie,—a rhwydd rhodd Y rhin mewn hardd eirie; Un da ei nod, onide? Ei gerdd gurodd y gore. Hirfryn. Gyda pharch, ni longyfarchwn- Tomos, Dyma fardd edmygwn; Ein cerub ni, ac ar ben hwn, Ireiddiol ennaint a roddwn. 0 Fyrgwn daeth a'i fargen-gweodd Salm Ga dd ei serch a'i awen; A llwyddodd mewn dull addien, I roi i wawl ar vValia Wen. Banos. Bu ergyd yn y Byrgwm—tarawyd Twr awen a rhigwm; Ac mae nod uwch v codwm— 01 dawn y tir—"Wel done," Twm. Hwyl i Tomos hela taiiiaid-arill O'r Deri bendigaid, Ac i'r Alltwen doed wagenaid, Un iawn yw'r Tom, yn enw'n taid. Telynor. Anfonaf i ti 'n y funyd-linell Lona'th gyfaill hefyd; Hardd gawr loriodd feirdd i gyd Yn y Byrgwm bob ergyd. Yn yr AUt caf eto ros—a hedlog Odlau arall "Eos Awen y "Nazarenos" Swyna ni a'i sain y nos. -Boyer.

BWRDD Y GOLYGYDD. I D. D. Jones.—Diolch. Ymddengys y cyntaf o'ch Uithiau ar "Rai o Ryfedd- odau yr Aifft yn y nesaf, ac y mae'n sicr y teimla darllenwyr y Darian eu bod yn cael gwledd. Gwyddonwy.—Daw eich colofn ddi- ddorol chwithau yn y nesaf. T. Mathews.—Yn y nesaf, diolch. Glyndwr.-Daeth hanes eich ymwel- iad a gwlad y Gwyddel i law'n rhy ddi- weddar i'r rhifyn hwn. John, Tonypandy.-Dioleli, yn ei dro. Ewyllysiwr Da o Gwm Nedd.—Drwg gennym orfod cadw yr eiddoch yn ol y tro hwn. Mewn Llaw i'w hadolygu, rhifynnau cyfoethog o'r Welsh Outlook," Wales," Y Cerddor," a Drama Beriah. Llansamlet.—Drwrg gennym orfod cadw gohebiaethau o'r lie hwn yn ol hyd y nesaf.

Llwyddiant.-Y Parch. T. Orchwy J Bowen, Ebenezer, Llanelli, enillodd y Gadair yn Eisteddfod Fawreddog Myn- ydd y Garreg, Cydweli, y Sadwrn di- weddaf.

I Er Cof. l DEWI ALAW, PONTYPRIDD. I CAN GOCH Y BERLLAN. Dydd Gwener, Gorffennaf y ddegfed, traw sgvweiriwyd cerdd y gwr am- ryddawn uchod o A Minor gofid a dyddiau blin i'r C y Lion tragwyddol, ac efe yn fab pedwar ugain mlwydd ac un. A'r Mawrth yn dilyn daeth twr glan o edmygwyr Dewi i'w symud o'i breswylfa yn Merthyr Road, yn ymyl y Gareg Siglo, i roi edyn ei gorff yn Erw Duw," a gyfenwir Glan Taf. Y mhlith y dorf oedd yn cadw coffa am dano ceid Mr. D. G. Phillips a Mrs. Phillips, Pontypridd; Mr. D. Phillips a Mrs. Phillips, Aberpennar, neiaint, a Mrs. Cosslett, gweddw y di- weddar awenydd hylen, Carnelian. Yn y ty cyn cychwyn o'r cynhebrwng agorwyd y ffordd i'r nefoedd yn er- fyniadol gan y Parch. Gyfelach Hughes, Coedpenmaen, a chanwyd yn doddedig- "Daeth yr awr i'm ddianc adref." Yr emynau wedi cael eu trefnu a'u hargraffu yn garedig gan Eglwys Sardis. Yn cerdded ym mlaenaf mewn trist- wch oedd y beirdd a'r cerddorion di- lynol :—Y Parch. loan Anwyl a'r Parch. Gyfelach Hughes, Gwyngyll Hughes, Brynfab, Prys Mon, Gwyndaf Elian, Ap Lewis, Ap Glaffrwd, I Gwvnwawr, ac Ap Carnelian; y cerdd- orion a gwyr lien Mri. G. Thompson, prif arweinydd Coravvl Pontypridd; D. Williams, arweinydd y gerdd yn Sardis; y Cynghorwr M. Williams, Coedpenmaen; Mri. D. Oliver Lewis, Pontypridd; J. Edwards, Pontypridd; John Davies, Pwllgwaun; Bryn Mor- gan Davies, Pwllgwaun, ac Edward Adams, Tre Hopcyn. Yn Nghapel y Fynwent gwasanaeth- odd Gyfelach Hughes a loan Anwyl, y cyntaf a ymadroddodd ar Ddewi fel cerddor a bardd, a'r posibilrwydd mawr oedd yn ei athrylith i gynhyrchu gorchestweithiau, pe bai wedi cael manteision bore bywyd, ond yn nghan- 01 ei drafferth a'i ymdrech yr oedd wedi dringo fel cerddor yn agos i'r rheng flaenaf yn ei oes. loan Anwyl a ddywedai air am dano fel dyn, yn ei odrwydd gwreiddioT, a'i ddiniweidrwydd diragrith. Ac ni amheuai efe pe bai Dewi wedi credu yn gadarnach fod cymeriadau o ryw arall i'w cael y byddai ei boced yn garedicach o lawer iddo ym mlynydd- oedd olaf ei unigedd. Clodd Gyfelach y gwasanaeth ar Ian y bedd yn llawn o hewyd "pathos" byw, a chanwyd- 0 Fryniau Caersalem, ceir gweled," ac ambell i ddeigryn a welid yn gym- ysg a'r gerdd wrth adgofio am dywvdd garw Dewi yn nydd ei bererindod. Ac ni welais i lanach llygad o ddydd yn fy mywyd wrth gefnu ar sant Duw yn ei fedd. Yr oedd yna drwch o ath- rylith yr haul wedi aros ar lasfron y meirw, a rhyw gysgod o broffwydol- iaeth am yr Adgyfodiad yn y weledi- gaeth Ian oedd mor llawn o Dduw. Ac adlais barddoniaeth Gorffennaf yn torri i lawr i'r glyn, fel miwsig angelion oddiar weunydd llethrog yr Hendre, a Bryntail, a tyntyla. Ond gwyddwn i fod yna fil rhagor- ach drych wedi bod yn preswylio yn y tabernacl tlawd oedd yn gauedig yn y bedd yn fy ymyl, ac fod yna ran o I enaid ac athrylith uwchaf cenedl wedi distewi yn ymadawiad Dewi Alaw. A bydded i'r haul a blodau a gwlith ei fam Ian i gadw coffadwriaeth am dano yn Mynwent Glan Taf hvd- "Gloes oerddu neutu Natur, Daear a hvllt, gorwyllt gur, Pob creiglethr crog a ogwymp, Pob gallt, a gorallt a gwymp." Wedi y claddedigaeth cyfarfu goreu- gwyr talent yr angladd, ynllonaid vs- tafell lan o dan lyw Brynfab, i fwrw y draul, a threfnu y modd goreu i gael maen coffa i gadw "man fechan ei fedd yn glir hyd y gellir. A sicr yw na chaiff hyn o barch fod yn 01, heb ei droi allan yn lan a syml gan gyfeill- ion yr ymadawedig yn ddiffael. O'i dostur i'w fedd distaw-gwyrai'r gwr A garai'r gerdd hylaw; A mwynedd haf, mwy ni ddaw 0 delyn Dewi Alaw. Ei bennill a'i englyn bu ini-swyn Fel rhosynau'n lloni; Orin y wawr pan ran hi A wen harddwch yn erddi. Diwylo yw ei dawelwch-a'i fedd Drodd yn fan hyfrydwch; A Duw dry yn gariad drwch Yno'i noddi mewn heddwch. GWYN WAWR. [Yn y "Darian" nesaf ceir trem ar odrwydd Dewi mewn penillion peni- gamp gan Brynfab a nodiadau ystyr- bwyll a phendant ar gynnyrch awen Dewi gan y macwy coeth a'r llyfrbryf dihafaJ Ifano, ynghyd a dyfyniadau o farddas y cerddor a'r awenydd mud. —Gwyn wawr. ]

Priodwyd pedair o chwiorydd mewn un gwasanaeth priodasol ddydd Sad- I wrn yn Old Lord. Merched amddifaid oeddynt, yr hynaf yn dair ar hugain oed, a'r ieuangaf vn bedair ar bym- theg.

CYMERWCH HYN YN DDIFRIFOL Ystyriwch drosoch eich hunain na un a ddylai Parotc ..d, gan ba un y mae Enw da yn ei wlad ei hun ac yn mhlith ei bobl ei hun yn mhob man, bwyso gyda chwi fel prawf o'i Werth Gwirioneddol a'i Adnoddau lachaol ar ol ugaio mlynedd o Boblogrwydd cynydd- ol, neu feddyginiaeth ddieithr wedi ei pharotoi gan dramorwyr anadnabyddus, gan beidio rhoddi enw i'r cyfansoddiad, a dim ond dirgelwch i'ch harwain? Y pWNC Q JECHYD Y mae hyn yn fater sydd yn sicr o fod a fynoch chwi ag ef ryw am- ser neu gilydd, yn neillduol pan y mae yr Anwydwst mor gyffre- din, fel y mae ar hyn o bryd. Y mae yn dda i wybod beth sydd i'w gymeryd er cadw ymosodiad o'r anhwylder mwyaf gwanhaol hwn ymaith, ac i frwydro ag ef o dan ei ddylanwad helbulus, ac yn neillduol ar ol ymosodiad, oblegid y pryd hwnw y mae y cyfansodd- iad wedi rhedeg i lawr gymaint fel ag i'w wneyd yn agored t r mwyaf peryglus o anhwylderau. Mae QUININE BITTERS GWILYM EVANS yn cael ei chydnabod gan bawb. sydd wedi rhoddi prawf teg iddi fel y feddyginiaeth hysbysol oreu er delio a'r Anwydwst yn a wa- hanol fiurfiau, gan ei bod y Barotoad sydd wedi ei barotoi yn fedrus a Quinine yn nghyd a phethau cyfoethogol a Gwaed- burol ereill, addas i'r Afu, Treul- iad, a'r holl anhwylderau sydd yn galw am Adgyfnerthydd cryf. haol ac adnoddau giaugynyddol. Y mae yn anmhrisiadwv pan y. dioddef gan Anwyd, Pneumonia, neu unrhyw afiechyd difrifol neu lesgedd wedi ei achosi gan ddiff yg cwsg neu bryder o unrhyw fath, pan y mae teimlad cyffredin D wendid a lludded ar y corff. pEIDWCH OEDI. YSTYRIWCH YN A WR Gyrwch am gopi o bamphled y tystiolaethau, a darllenwch y cyfryw yn ofalus ac ystyriwch yn dda, yna prynwch botelaid gyda'f Fferyllydd neu yn yr Ystordy ag(", af, ond pan yn prynu mynweb weled fod enw "Gwilym Evans" ar y label, stamp, a'r botel, oblegid heb hyny nid oes dim yn wirion- eddol. GWERTHIR YN MHOBMAN GWERTHIR YN MHOBMAN Mewn Potelau, 2s. 9c. a 4S. 6ch. yr ua Unig Berchenogion: QUININE BITTERS f4ANUFACTURING COMPANY, LIMITED, LLAISELLY, South Wales.