Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

1 erthygl ar y dudalen hon

-.-.-.- -.- ---Pulpud y Seren,

Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu

Pulpud y Seren, XL. GAN Y PARCH. J. E. GRIFFITHS, BIRO HO. ROVE. TREFN DUW I ACHUB Y BYD. Canys y mae ffoinøb Duw yn ddoethach na dynion; a gwiendid Duw yn gryfach na dynion. Fel na orfoleddai un cnawd ger ei fron ef." 1 Cor. 1. 25, 29. Mae dynion yn amrywio nid yn unig yn eu sefyllijaoedd, eu gwybodaethau, au don- iau, ond iuefyd yn eu syniadiau; ac yn fyn- ycli yr oljaf yw y gwaethaf. Mae amry w- iaeth syniadau wedi torri allan yn derfysg ac ymraniadau. Nid yn unig felly y mae yn 1bod mewn eglwysi; ond felly y mae wedi rhod, ac felly hefyd yr o'edd yn bod yn eglwys Corinth pan ysgrifenodd Paul yr epistol ihwin ati. Cawn fod rhai eglwysi y pryd hwnnw yn wahanol eu syniadau o berthynas i'r athrawiaeth, ereill o berth- ynas i natur y ddwy, oruchwyliaeth; ond yr oedd yn eglwys Corinth wahanol syniad- au o berthynas i'r pregethwyr. Yr oedd- ynt yn ddosbarthiadau, a phob dosbarth yn dwyn rnawr sel dros ei brogethwr. Un dosrbnrth yn dwyn rnawr sel dros Paul. "Myfi wyf eiddo Paul," y mae'n bregeth- wt galluog a dysgedig, wedi ei ddwyn i fyny wrth draed Gamaliel prif athrofa'r oes, Oxford y dyddiiau hynny. Mae ei athrylith fel yr af,on a'i ddysgeidiaeth fel cynhauaf toreithiog, ao y mae'n fwy ei lafur ac yn helaethach ei lwyddiant na'r holl apostol ion. A mwy na/r cwfhl yn ngolwg y rhai hyn, Paul oedd eu taid, efe a'u cenedlodd yn yr efeyl, trwyddo ef yr achubwyd1 hwynt. Ond yr oedd yxna ddos,barth arall nad oedd ganddynt fawr o olwg ar Paul, dim tawer o arwyddion ei fod wedi ei alw yn apostol; nid .oedd ei iberson yn olygus, na'i ddawn yn ddymunol, ond pregethwr sych oedd Paul ganddynt. Apolos oedd pregethwr y dos- barth yma. Yr oedd digon o ragoriaethau yn Apolos, yr oedd yn ysgrythyrwr dia, cadarn yn yr ysgrythyrau, yn ymadroddwr hyawdl, ei eiriau yn ddewisiol, ei lais yn swynol, a'i weinidogaeth fel gwlith ar las- wellt, ac fel dyfroedd oerion i enaid syoh- edig. Ond yr oedd yma blaid arall nad oedd gantdidynt fawr o olwg ar Paul nac Apolos. Y naill yn rhy, sych a'r Hall yn rhy wlyb. Cephas oedd y, blaid yma yn ei hoffi. Yr oeddynt yn edrych i fyny arno, yn edrych oxiio fel gwirionedd ei hun, yn ddyn didderbynwypeb; nid oedd yn codi yr un grefydd i fyny er mwyn tynu crefydd arall i lawr, ac yr ioedd hefyd yn weinidog i'r enwiaediad. Dosbarth arall ni fynent gysylltu eu hunaiin a'r un pregethwr, ond galwent eu hunain yn eiddo Crist. Dyina lle'r oeddynt yn Pauliaid, Apolosiaid, a Chephasiaid. Wrth edrych arnynt yn y cyflwr hwn, y mpe Paul yn gofyn iddynt, A rannwyd Crist? A ellir ei rannu yn wahanol bleidiau? A ddarfu un Crist an- fon Paul, ac un arall Apolos, ac un arall Cephas?" Onid yr un Crist a bregethwyd gennym ni oil i chwi?" Ai Paul agroes- hoeliwyd drosoch? Ai yn enwi Paul y'ch bedyddiwyd ,chwi? A ddarfu i mi erioed honni awdurdoid i sefydlu crefydd o'r. eiddof fy hun? Yr ydwyg yn diolch i Dduw, U-14 fedyddiais i neb p honoch, ond Crispus a Gaius; fel Aa ddywedo neb fedyddio o honof fi yn fy enw fYi hun." "Mi a fedyddilails dylwyth Stephanus: Jieb1 lawliyiiy nis g'wn a fedyddia,1s i neb arall. Patiairt yr oedd Paul yn dioloh na fedyddiodd efe neb arall ond y rhai a nodwiyd? Arfer di- olch am gael bedyddio yr ydym iîí. Rliag iddynt ddweyd ei fod wedi bedyddio yn ei enw ei hun, ac i hynny fod yn achlysur i yinriaiiiadau a phleidiau. Canys ni an- fonodd Crist fi i fedyddio, ond i t fengyiu; hynny yw i hynny yr oedd wedi ymroddi yn bennaf, gan adael y gwaith o fedyddio i'r rhai oedd y:n cyd-deithio ag ef. Nid oedd Paul mewn un moidd yn anwybyddu bedydd. Neb yn fwy selog droistoi nag efe. Dull Paul o efengylu oedd nid mewndoeth- ineb ymadrodd fel na wnelid croes Crist yn ofer. Yr oedd ymadrodd godidog a doeth- ineb ddynol yn 0angos medr a gallu dyn. Dangos dyii yr oedd yr areithwyr Groeg- aidd, a dyn a fanvrheid gai-i y gau ath- rawon. Ond yr apost-o-ion ni phregetheut eu hunain, ond Crist Iesu yr Arglwydd;, g;an hynny yr oedd yr ymadrodd am y groes i'r Iuddewon yn dra^iiigwydd, ac i'r Groegwyr yn ffoHnek Tystiai doethion ao areithwyr Corinth mai ffoineb a gwendid Duw oedd pregethu Crist wediei groes- hoelio i achub y byd, a danfon dynion o sefyllfa isel i'w bregethu. Os ffolineb, ebe'r Apostol, mae yn ddoethach na dynion. Amcana yr apostol dorri lawr orfoledd cnawdol ag oedd yn ffynu yn eglwys Corinth Mae'r hyn sydd yn cael edrych arno yn isel a dirmygus gan ddynion, yn uchel a gwierthfawr yng ngolwg Duw. Canys y mae ffolineb Duw yn ddoethach. Sviwn 1. Fod y drefn ordeiniedig o, leddo Duw i (achub y byd, yn oa,e1 ei hystyried gan rai dynion yn ffolinebi a gwloiidid Daw. Mae hyn yn cael ei ragdybied yn y testun fel y cawn ni ddangos. Nid yw yn syndod fod dynion yn dwyn oamdyst- iolaeth yn eAyn eu gilydd ac yn ffurfio syniradau langhywir am gynlluniau eu gil- ydd, oblegid y male dynion yn dwyn cam- dystiolaeth yn erbyn Duw ac am gynllun Duw i achub y byd. Credai yr Iuddewon fod Duw; ond am y cynllun a. gymerodd Duw i achub y byd, yr oedd yn groes i'w meddyliau ac yn islaw eu disgwyliadau. Disgwyl brenin daearol i'w dyrohafu yn mhlith oeitedloo,did, y ddaear yr oedd yr Iuddewon. Ond' orbyi-i i Fessiah ga.el ei gynnyg iddynt, un oedd wedi ei groeshoel- io fel drwgweithredAvr ar y groes, nid rhyf- edd ei fod yn dramgwydd iddynt. Bywyd mewn angau meddai y Groegwr, ffolineb1. Yr oedd yn yiniddiaiiigois iddynt yn ffolineb, yn 1. Yr oedd y Weinidogaeth ysn bieth new- ydd idldyint. Llawer cynllun da a gafodd ei al w yn ffolineb, obliegid mai newydd a dieithr yd- oedd, a dynion heb dalu digon o sylw iddo. Croeshoe]iwyd llawer ar fbren, ond un Crist, a'r newydd-deb mwyaf a gaed erioed oedd ei bregethu yn fywyd. Pin gwnaeth Galil- eo y Telescope cyntaf, gw'naeth dysgedigion ac athronwyr ei gondemnio. a'i alw'n ffol- ineb; ond pe buasent yn edrych arno yiiy ffordd y dylasent, gwelsent mai doethineb oedd. Dacw Ibenson iot'renw Fulton yn adeiladu llong i gael ei gyrru gan agerdd dros for y Werydd. Rhyw ddiwrnod, dacw filoedd o bobl yn ymgasglu i lan y mor i fod yn llygad-idystion oi wthiad' y Hong i'r dyfroedd. Ac fel yr oedd y llong yn symud, dacw un or dyxfa yn gwaeddi, dacw ffolinehl Fulton yn isymud a chwardd- odd j bobl, a chydunent i waeddi wrth weled y Hong yn myned, "Ffolineb Fulton yn symud." Ond y, imae holl hanes agerdd ar foroedd mawrion y byd yn profi. mai dyn doeth oedd Fulton, ac mai ffyliaid oedd y dyrfa. Felly am Gristionogaeth pan yn cychwyn ar ei mordaith arddierchog, wedi ei llwytho ag iaehawdAvriaeth i fyd oolledig; Yr oedd Idoetliion y hyd yn ei dirmygu, gain ei galw yn ffolineb; ond y mae holl hanes Cristionogaeth wedi profi fod yrhyn a alwai dynion yn ffolineb, fod y ffolineb liwniiiv yn ddoethach na dynion.' Yr oedd doethion a,c athronwyr y by.d paganaidicl yn gwjbod am y newydd mewn dargan- fyddiadau, ond nid mewn angeu. Yr oeddent wedi ymgynefino ag angeu, ond dyma un a orchfygodd angeu, a gddbdd orsedd bywyd ar ei fedd, iiiidi yn unig yn lladd y llew, ond yn rhocldi mel yn ei ysgerbwd i deulu Duw. Ond am fod y weinidogaeth yn newydd a dieithr ffolineb Duw oedd. Yn 2. Yr oedd y testun y weinidbgaeth yn groes i'w rheswim. Byddent yn iblarnu cymhwysder neu an- nghymhwysder pobl peth with reswm. Rhes- wm oedd yn eu dysgu, fod yn rhaid oael byddin i orchfygu byddin. Fod yn rhaid cynysgaethu dyn ag elfennau bywyd cyn ei gadw yn fyw. Nid oedd modd gwneud dyn yn dda ond trwy ddysgeidiaeth; na chadw dyn yn ei le ond! trwy gyfraith. Ond am Gristionogaeth, yr oedd ei hath- rawiaethu hi, a i rheolau nioesol yn gyfiyw ag yr oedd rheswto dynol yn eu cyfrif yn dwyll neu ffolineb1. Dyweder fod aberthu yn angenrheidiol, fod gwneuthur penyd, ia gwneuthur pererindodau i Meoa. a Medinia yn angenrheidiol, y mae rheswm yn hynny. Ond pregethu Cri,st wedi ei groeshoelio i achub pechaduriaid oedd yn beth dieithr tu draw i gyrraedd eu rheswm. Duw wedi ym- ddangois yn y cnawd, ffolineb, meddai y Groegwr. Y person hwnnw wedi mai w. Dyna ffolineb mwy. Mae'r duwiau i igyd vn anfarwol. Y marw hwnnw Wedi adgyfoldd. Dyna ffolineib yn cael ei bentyru ar fiblineb. Un wedi ei eni ym mhreseb Bethlehem yn iachawdwriaeth i'r byd. Un heb Ie i roddi ei ben i liaiar i gyfoetiu gi tlodion y cldaear. Un a groeshoeliwyd yn gyfiawndcr i ddynion, marw un yn fywyd i'r byd. Pregethu'r groes i ddiwygio'r byd; yr oedd yn groes i'w rheswm: ffolineb Duw oedd. 3. Yr oedd y weinidogaeth yn ann erbyn- iol gm ddynicin. Yr oedd y byd yn cruel ei wneud ifyny o ddwy genedl, Iuddewon a. Groegwyr. Y ddwy genedl y;n ■wahanol eu syniadau i'w gilydd. Pe buasai yn weinidogaeth a fuasai yn dderbyuiol gan un genedl buasai man- tais i ennill honno, ond pregethu Crist wedi ei groeshoelio oedd, yn annerbyniol ga,n y ddwy genedl. Yr oedd ei bregethu i'r Iuddewon yn dramgwydd, ac i'r Groeg- wyr yn ffolineb. Ond er hynny, y groes er holl dramgwydd sydd i'w phregethu. Tynu ei llygaid o'i phen yw tynu y tramgwydd o honi. Crefydd i foddio'r byd ni wna achub y byd. Y mae y groes i levelu dynolryw, y cwhl yn gydwastad. Os na dda,w y groes i lawr at y hyd, rhaid cael y ibyd i fyny at y groes. A minnau, os dyrchefir fi oddia;r y ddaear, a dynnaf bawb attaf fy hun. 4. Yr oedd y gweision yn cael edrych i lawr amyint. Gallesid meddwl pe buasai y weinidog- aeth o Dduw mai pennau coronog y ddaear fualsai y oenhadon, dynion mwyaf eu cyf- oeth, eu dylanwad, a'u dysgeidiaeth, ond'yn lie hynny dynion distadl a dirmygus y byd. "Nid llawer o rai doethion yn ol y cna-wd; nid llawer o rai galluog; nid llawer o rai boneddigion a al wyd. Yr oedd rhai wedi eu galw y pryd hwnnw, ond nid llawer. Rhaid fod efengyl i'r tlodiom yn ddwyfol. Nis gall dynion fforddio ef- engyl i'r tlodion, Duw yn unio, a allasai