Yr Amserau

I TRAETHAWD BUDDUGOL AR AMAETH- YDDIAETH GOGLEDD CYMRU; I 1'R HWN Y DYFARNWYD Y WOBR 0 HANER CAN' PUNT, I GAN GYMDEITHAS AMAETHYDDOL FBEINJOL LLOEGR. I GAN THOMAS ROWLANDSON. I "Pa mor bell y mae arferion p'iodol ainaetltyddiactit Go,qledd C,t¡mru yn angendwidiol, o Iwrwydd neittduolrwydd y <tf N'f Itinsatv(id ? 11 Byddai yn anheg wrth olrain y drefn amaethyddol a ddiiynir yn Ngogledd Cymru, i dynu cydmariaetb rhyngddi a'r hou a ddiiynir yn sirocdd amae!.hyddol goreu Lloegr, megis Lincoln, Norjfbik, Suffolk, Essex, &c. Y mae y rhanau hyny u'r wiad, o ran deheuder a medrusrwydd yr amaethwyr, rhagoroldeb eu harfau a'u cer, cyfoeth arianoi, a helaethrwydd a rhagoroldtjb eu hanifeHiaid, yn tra rhagori ar bob man arati trwy'r hoil fyd. A chaniatau holl ragoriaethau y pethau nchod, rii ddylid anghoiio ibd eu gwellia.nt arbenig wedi tarddu oblegid eu bod yn gyfagos, a chanddyut fFyrdd da, i farchuad y brifddinas, tra y maa Cymru. o herwydd ei phelider, wedi ci chau atian o'r prif tarchnadoedd, neu o'r hyn lleiaf i raddau helaeth dan yr antantais hono. Y mae cyneusderau agerdd-dram. wyaeth, beth bynag, wedi agor i Gymru, yn yr ugain mJynedd diweddai, i'archnad yn v parthau gweithfaoL cystal a marchnad y brif ddinaH, ac y mae en'eithiau daionus hyny yn awr yn dechreu ymddangos. Fel y mae, gwna amaethyddiaeth Cymru oddet cydmariad a.'r eiddo y parthnu uchod ychydig ugeiniau onynydd. oeddynot. Hyderwn,ganhyny,ygwelir y cyfteiyb weiiiant yn Nghymru yn ystud yr ugain miynedd nesaf. Yn nyddiau ein hynanaid Saesonaidd, prif gyfoeth amaethyddol pa rai ydoedd gynwysedig mewn gwar- theg a moch, yr oedd yn arierol ganddynt tua diwedd y flwyddyn i iadd rhii'edi diriawr o aniieiliaid, pa rai a heUtid i'w harfcr yn ymbor!;h gauaf; yr oedd y diB'.ygo _gnydaugIcisionynfu:;0!-fodiihyny:yf aniieitiaid 'inmharod yn unig a gedwid u'wy y gauaf, megys gwarthcg cynuion, bhvyddiaid, s dwynwydd- iand, &c. Anilwgywriadell:dc.Ldw,(,,wirtbcgtewion, g:m y coHent yn y gaunt gymaint: o gig a braider ag a enihasent yn miHuedd yr haf. Ar y mynyddwdd/ yn rhauau gorUewinot Cogiedd Cymru, y mae ti'efn gyfi'elyb yn caei ei diiyn, gyda'r gwahaniaeth hwn, yn He pesgi a iladd yr anifciiiaid, gwerthir hwynt i'r a'n- a"thwyr ar diroedd hraaach oehrau dwy;-eiuiot y wiad ncy!)!]ghyfHnis.uHocgr,Heygorphenii-cupesg!i'.).' c.-gydd. Cwerthir cryH Jawer yn warthcg' cynoion h"!yd, o fewn oddeutu mis neu ctuvech wytimos i i6, yn gyffredin gyda'r trydydd neu'r pedwtii'ydd I!6, pan y byddont yn i'wyaf gwertiifawr er Uacthu. Cwartheg wedi eu m;:gu ar y mynyddoedd yn raddol a \vn:t.nt eu trordd i L-tngolien, Caerik'on, noi ryw ffair araii ar y cya]))i;u btwyddind a newidia ddwyiaw, fe aMai, deir- gw:mh neu bedau- cyn cyrhaedd ci phi-is uchaf, pa UH ai i lactIm neu i'w phesgi yn !"i¡"i 0 frasdil'oedd y eyiliuian. y mae y gwal'tbeg (Jymi-eig by'n, wi-th newjid dwyhw, yu gyjfh-edin, yn myuctl o dir gwaeiacli i ie gweil yn ruhob sy]ftHdiad: hf.'b)aw hyj), let yu Lioegr, fe leddir iiawar o ],.oi-,yr)t yu lloiau. y cwes- tiwit nesafydyw, ai dyina. y ífordd oreu o drh! ? y mae yr ateb yn barod o dan yr aui.tyichiadau pt'e- scnol) nid oes uu ihvybr u."a!J i'r an)Uf.'thydd mynyddig weitht'edu. Y mae fy nghyfaiii, yny iiythyr a rodd- wyd o'r bIaeH, wedi dm-Iuiuo hoii driuiaeth defaid ar y rnynyddoedd, gyda. hyn o ychwauegiad, ibd Uawcr (j wyn yn <;aei en gwcrthll ddiwedd y ;vanwy!i jtcu ddHchr<uyi'h:)f,paraiat)esgiry!iydyt!'j'ynoedd &'rwyth!i:iach. Ai- rai o'r tyddynod mynyddtg bych- ain, mi weiais amryw giytiau o Hidtin wedi fu pfanu i''r dit't'n o ynboi'tu gauaf; nud nid oeddid yn eu trin gyda nema"r 0 oÜtl 11H. threfnusrwydd ond y tuae y rhan hvyai' yn ymddibynu ar y ?wj-ychoedd am eu dai-pariaeth auafaidd. Y r wyf yn ystyried y  chwanegu yr arfei iad o dyfu eithin yu ymborth gauai i anifeuiaid yn .N?hymn). gyda cbryn iantais. N: fyddai y budd oaifervdi,efnogtjyde.ugleisjoiiaL,ra,vn? bob yn aii, yn i\vy amiwg a pharhaus mewn. un rhan o Ogiedd CytHDt uag yn yr i.teli--Idii-oed(i hyn, yn mha ie y mae pot'iau gwarthcg duon yn ifm-Co y I'hajjt i'wyat'arberiigu orchwyl y tyddynwi'. V rr;ae yn y rhan fwyai' o'r tyddynod hyu ddarnau cang o fawndir a eilid yn hawdd eu diwyJI'o, yn enwedig y lleoedd Jjte y ceir yn tu-e.senol y cnydau tiodion o wafr. Y mae darnau eang o dir, ac yn enwedig yn Sit- Feiriouydd a'r pa l'a.i, tnvy eu gwthio, en Ilosgi, a''a drainio, a'u caichn, a ddvge!)'. gnydau da o fmp a gwylit-ernn (rape), -ac yn enwedig yr oiaf, yr hyn a aiinugai y tyddynwr i gad\v cymaint neu fwy 0 dda byw yn y gaiiai, I ac yn yr hat Heblaw hyny, gwnai y fath drefn roildj yr holl elw oddi- wrth yr amiaet) o'i i'agu hyd ei wertiiu y)i besgedig i'r cigydd. Arolmaithbronad, yr wyf yn deall fod y t'ath dir mawnogiyd neu rhos-dir, o herwydd fod cy- maint o natnr Hysieuol ynddo, yn gofyn ei gatchu cyn y gellir ei drin i fantais. Y ma" y cwestiwn o weiliant pellaeh, gan hyny, yn ymddibynu. ar y cyneusdra i gael caich, a'r gost o'i gludo. Y n'ae yn anNoftnnus yn bod fod uehod yu gorwedd yn bell nddiwrth galch, ac yn mitellach fyth oddiwrth y glo. und, Iiebimv y creigiau o gerig CMh;h sydd yn cyrhaedd <' Lanymynach, trwy Siroedd Fnint a Din- bych, i'r Penmaeumaw)', ac yn ymddangus wedi hvnv yn Sir Fun, y mae rhyw dawliadau o galch yn y Berwyn; y prif un a adnabyddir fel careg galch y Bata, ae yn gcrwedd ar ochr ddwyreiniol yr Arenig ac i.'r gorllewin i fynydd Hiraethog. "Dywedidwrthyffodybobt yn esgenluso arfer y calch y Bi)ahwner's biynyddoedd. -LUi a gefais rai o'r cerig yn ymyt hen odyn, yr hon oedd fei penas har- ferasid er's liawer o nynyddau. Wedi ei ddifynu, nt: a gefais fod yn y gareg, wedi ei liosgi, 49 y cant o galch. Y mae y gaichen hon yn Uosgi i liw glas neu dywyj), ac y mae yn rhy anmhur i'w ddetnyddio at adeiiadu ond y mae pobi y wlad yn dweyd ei ibd yn gryfach let gwrtaith na chatch gwyn. Ymddengys yn eglnr fod calch y Khiwias, Giyn Din'wys, a'r Bala yR cael eu hesgeulueo yn y biynyddoedd hyn. Gwelais basteiod pridd a chalch yn cael eu cymysgu chwe' milldir o'r Ra!a, ar ifordd Ffestiniog, a chaicu wedi ei gyrchu 0 Corwell, If) 0 n'ordd, er fod cerig catch Diit'wys o tewn dwy iilldir i'r tan. Y mae cerig calch y BaJa a'r gymydogaeth yn caei eu Hosgi gyda mawn, yr hyn sydd fantais fawr i'r t;i-igonon,o)'aurhadlonrwydd. Wedi cael calch o tewn cyraedd, gall y tyddynwr mynyddig ddechren drainio, ac wedi hyny wthio a Ilosgi y rhanati dyi'nn,t* a goreu o'i dir. Wedi calchu, heuer et' a maip a gwyllt-erhn y gwyHt-erfin i'w bwyta gan ddefaid ar y fan He tyfont; v maip i'w carlo ymaith i borthi gwartheg, ac i'w dilyn ag un cnwd o yd os cnwd gwanwyn, ceirch os cnwd gauaf, rhyg. Annogwn fod ar ran o'r tir, megis y cyfan y porthir y defaid arno, fed hadau glasweilt i gael eu hau gyda'r gwyHt-ern:), canys y inae y borfa a geir ar dir newyddfeijyynsiwr o fod yn dda iawn. Yr wyf wedi gwneydprawfo hyn fyhun, a gaiiaf sicrhau ei fod yn dduii tra emMfawr. Y mae uwchder y tiroedd dan sylw mor tawr fel ag y mae yn anmhosihj i gcdi cnydau da o yd yno am amiyw Hynyddoedd; mwy doeth, gan hyny, i'r tyddynwr hau ond digon i gaei gweilt at ei angenrhaid. Hebiaw ei fod yn rnwn pur gaied, y mae rhyg yn teityngu sylw ar ystyriaethau ereiU; y mae ynrhoi mwy o weUt nag un cnwd araii, ac yn fwy cynuii i'w arjter. Geliir dHyn y cnwd grawn a. gwair i fod yn ymborth i'r gwartheg y gauaf wedi'n. Amiwg yw nad ydyw grawn yn gymhwys yn y fath diroedd a sefyiifa, tra y mae y gwiybaniaeth mynych sydd yno yn eu gwneyd yn dra phi'!odol i faip agwyiit- erfin; byddaiiddyntfediutrwysychdwrynia yn an- hygoei. Trwy ddiiyn y fath drefn, a goi'atu am ei domen, galtai yr amaethydd mynyddig, mewn nawer Ile, gadw trwy'r flwvd(lyn ddwywaith, ie, teirgwaitb gymaint o unifeiliaid ag a all eu. cadw yn awr yn yr haf yn nnig. edi dc\;hreu ar y dre''n uchod, ie weiai y tyddynwr yn fuan y buddioldeb o brynu oil-cake, bzdian com, f7Mo! wedi CM ,!¡'was,fJU, ac ýd tra?tzo?-, ) &c., i gyanoi'thwyo y cnydau gleisiou i besg; ei aGijteij- iaid yn t\vy buau ac yn twy euilli'awr, ac yna byddai ei weiliant yn gytan. Y map hyn yn go:;od nod uchei i gyrchu ato; ond y mae y pcth yn aliuadwy, ac i gyrhaedd at berifcithrwydd, ncu dra-ragoroldeb, rhaid i ni gadw safon uchci yn barhnus o'ii biaenau. JMr y gali y cyi'aewfdiadau hyn fod fe ailai yn anhawdd yu y cychwyii, eto fe geir fod pob symudiad yn miasn yn gwiieyd y uesai yn fwy hawdd. Y mae y dull a nod- wyd yn gymhwvs i lawer o barthau o ucheidir Jiir- aethog. Y mae yn y mynydd-dtr hwnw hetyd amryw ddarnau, lie na byddai ond ychydig o galch yn angen- rheidiol, megis pridd lied goch, ar yr hwn y byddai o 20 i 30 bwsiei yn ddigon ar erw ar iawndir ni cheiais erioed fod itai nag o HO i 100 bwsiel yn gwneyd y tro. Y mae iiawer o wrthwynebwyr i wthio a iiosgi tir; ond nid oes n'odd uwyr ddiwyliio til- mynyddig, megis nchod, heb y i'atk dnniacth. Yr aricr o nychn'r tit- trwy godt gormod o gnydau yn oiynoJ, ar oi gtvcluo a llosgi,syddwedi dwyn anin ar y dull hwnw; ond peidto gyruà gorntod cnydnu wedi'n, y mau y driniaeth hon yn sicriiau itrwythioudub am ainryw i!ynyddau. Y mae tir poria, ]newn neoedd mor uchei, yn barhaus Ylèdueddol i fagu niwsogi; ieiiy; yn y cynredin, bydd yn angenrheidiol cu tori oddcmn pob cuwe' mlynedd. Trwy gadw y tir mewn cait'n, le gedwir y mwsogi ymaithynMawerhwy na phe byddai wcdi ei osod i iawr mewn cyilwi.' tJa..vd, wndi ci nyc:n.t. gnn ormod cnydau."

Na fyddwch anuliymerus am uad eHwch wneyd erei!? ypethydymunechiddyntfod, pau nad eilwch wneyd hunan yr hyn y dyiech fod.

I nU:i.})Ülftf).  DAM?AiN- ANGEUOL.—Dydd S?dwrn wythnos i'r diweddaf, cymcrodd damwainechryslawiiicyn Preston? I yn ngweithfa y ?o?c/'e?'M M?'s. Pan oedd amryw o'r d.vylaw nr orphcn en boreafwyd yn y peiriand?, a'r pe'rianydd ar yr ystolyn njyned i aH-gychwyn y peir- 'atit, ymddryUiodd y berwcdydd ?&o:e)-? mewn mo- ment, ganymarHwysgoriifosgef a dwfr berwcdig ar wyth o beraonau a cisteddent a:- fainc, o fewn ychydig I.ttheni iddo, ncs eu llosgi yn ddychrynnyd, o ba rai y bu pedwar feirw. DtVYWEDDiADNoDEDt&.—Yrwythnos ddiwedd- af, dygid dyn, o'r enw Peter Carbon, o iiaen yr ynad yn swyddta JLambeth, Liundain, o dan gyhuddiado ddwy- weddiad. Piofhi benyw iddo ci phriodi hi tua biwyddyn yn oj, a'i fed, cr y pryd hwnw, wedi ymddwyn tuag atl gyda scrchogrwydd cyson. Ymddengys tod Carlton, tuag wyti! inJynedd yn o!, wcdi pnodi Gwyddeies yn Dublin, yr tton a gymcrai nrt)i fod yn wraig wcddw ond ychydig cyn geni y trydydd p!cutyn iddo o houi, denHodd fod iddi wr araH yn ('\v. Cyhuddodd hi o1 dwyi'fu, yr hyn it Mddefodd, ac etc a'i gadawodd oud untbnai inian iddi yn gyson at gynnaliaeth ei blant. Pnododd yn jLiund.un, oddi:ir dybied ei tod yn ddi. brf'o'J. Ychydig amser yn ol, dactb y Wyddeks dros- odd i Lundain ar ei ol, ac anonyddai cfyn gyl)ocddus-; a phaii ydcedd yn myned i'w thraddodi i anteL y police am hyny, achubodd ei iiacn trwy ei gyhuddo o ymbnodi dwy o ierched. 0 Hacn yr ynad, gwnai haeru ei hawl yn y g,,I-r yn uchcL Newn atebiad i ofynion, addefai iddi ymbrfodi gwr araU, cyn pri'odi Cartton ond dy- wcdai fbd y gwr hwn yn bn'ud a dynes araH o'i b!aen hi, a bod yr otieiriad a'u pnododd yn ddiswyddedis, ac nad oedd ei waith yu safadwy niewn cyfraith. Yr oedd gwc'adau yr achos yn dyrysu Mr. Etiiott, yr ynad, ac archodd roddi Carlton heibio; ond ymhen ychydig, wedi clywcd ei fod yn ddyn o gymeriad rhagoroh goli- yngwyd ef dan fechmacth ysgufn. HUNAN-LADDIAD ARUTHROL.—WythnOS i ddydd LIun diweddaf, cynna!i\vyd trenghonad yn y R°!lal ]-jote[, Il-iglie2- Tranmcrc, gyferbyn a'r dt'ef hon, ar gorrF geneth o'r cnw Emiiy Kingdon, dwy-ar-bymtheg oed, yr hon a gawsid wedi ymibddi mewn ]Iyn, y Sadwrn o'r biaen. Ymddiingosa-i oddiwrth y tystiolaethau a rodd- wyd, ei bod yn brentis o (1g,ess-7ituLi-, yn Dirkenhead, a bod IIanc ieuane, prentis o asiedydd, yn ei charu, yr hyn a anghymeradwyid gan neni y ferch. Nos Wener, gweiodd ei thad y ddau yn cyd-rodio yn Oxton, a got- ynodd iddi fyned gartref. Y gwr ieuane (yr hwn y tystiai y tad ei fbd yn ei Iwyr ffieiddio) a ddywedai, Rhaid i chwi beidio fy meio I—yr wyf yn myned i Dublin efory." Atebai y tad y gallai fyned i uff- os mynai, a phe buasai yno er's taim y buasai yn well iddo ef(y tyst). Dywedodd yr eneth wrth ei thad na chai dim ei hysgaroddiwrth William (set y gwr ieuane). Ei thad a atebai nad oedd un cartref iddi yn ei dy ef, tra y cadwai y fath gwmni. Yn fuan wedi hyny, ym- adawai y drengedig a.'i chariad ar y ffordd, ac wedi ys- gwyd dwylaw, dyv<'edodd wrtho, William, cymerwch ofal am danoch eich hun cedwch eich addewid, a byddaffarwtrosoch." Wedi hyny dywedodd ei thad wrthi, os cadwai hi gwmpeini Wilnam, na chai hi ddim byw gydag ef. Yna ymadawsant, y drengedig yn dy- wedyd ei bod yn myned at ei chyfnither, ac ni siaradodd ei thad a. hi mwyach. Boreu ddydd Sadwrn, daeth yr eneth gartrefi ymotyn ei diiiad a dywedodd ei mham fbd ei thad wedi gorchymyn nad ydoedd i'w cael. Yna rhoddodd yr eneth lyfr ar y bwrdd, gan ddymuno ar fod i ry" berson a enwai ei gael, a gadawodd y ty. Yn fuan wedi hyny gwelwyd hi yn myned tua'r cae yn yr hwn y mae y Hyn. Yn y prydnawn, canfyddwyd ei chorffyn uono yn agos i wyneb y dwtr; ac wedi ei gael allan, yr oedd yn amtwg ei bod wedi bod rai oriau yn y dwfr. Rheíthrarn-" Cafwyd wedi boddi." [Dyma rybudd i rieni a phlant, tra theilwng o'u hystynaethau dwysaf.] Y FFORDD i DnEwis (SwRAiM.—Gwna y fbnedd- iges ieuane hono wruig dda Had ydyw yn ymcsgusodi pan y ceir hi gyda'i gorchwyl yn y gegin, ond a barha gyda'i thasg hyd nes ei gorphenir. Pan y clywoch ibn- eddiges yn dywedyd. Mi afi'r eglwys heddyw, a gwisaf ty hênjùnnct a'm yown bob dydd, canys ofnwyfy cawn ystorm o wlaw, geHwch benderfynn y gwna wraig dda. Pan sylwa merch- Mam, ni cheisiwn I ddim cy- mhotth, am y gallaf fi eich cynnorthwyo i wneyd yrhoU waith yn y gegin," pcnderrynweh y gwna hi wraig dda. i rhywun. Pan y c!ywoch ferch ieuane yn dyweyd wrth ei th:id—" Peidiwch a phwrcasu gwisg gostus a chein. wych i mi, ond un a wisga breu/ gellwch fod yn ben- derfyno! y gwna hi wraig dda. Pan y gwelwch fenyw yn awyddus i ddysgu creS't, fel ag i ennill rhywbeth tuag at ei chynn.diaeth ei hun, ac, efaUai, i gynnorthwyo ei rhi'eni ocdranus, gellwch fod yn sicr y gwna hi un o'r gwragedd goreu. Y rhsgoriaethau sydd i edrych am 'danynt mewn gwraig ydynt, diwydrwydd, gostyngeidd- rwydd, gweddeidd-dra, hynawsedd, caredigrwydd, a duwiotdeb. Lie ceir y rhai hyn, nid oes dim perygl meddienwch trysor, ac in bydd edifargenych eich dewis- iad hyd y cyfnod diweddaf. T&ETUiANT.—Y mae unymadroddynyrysgrythyr i ba un yr ymddengys fod hoti benaduriaid Ewrop wedi rhoddi eu cydsyniad a'u cymeradwyaeth unfrydot, ac wedi ei astudiomor drwyadi ncs yw ganddynt ar Saenau eu byscdd Bu hetyd, yn y dyddiau hyny, iyned gorchymyn allan oddiwrth Augustus Ca?sar i drethu yr holl iyd." DvN BARFo&.—Yn St. Martin's Ie Grand, L!un- dain, cyfarfyddais a dyn yn edrych ya hynod o taribg ar y ddwy ochri'w wyueb a'r wef} uchaf; a dygwyddodd iddo chwythu ei drwyn, ac yn y fan ayrthiodd ei farf oedd ar y wefus; yntau yn ebrwydd a ymostyngodd i'w chodi, ac wrth iddo wneuthur hyny, syrthiodd un o'r ]!eiU, a phan y codai un, syrthiai y IlaM o hyd, ncs oedd y cre- adur bron wedi btino. Ond o'r diwedd cafodd hwynt i gyd fei o'r btaen, ac aeth rhagddo yn ddigon digyNro, a.'i ben i fynu, dan chwibianu. Rhyfeddais, gan mai barf osod oedd ganddo, na buasai yn ei osod yn ddigon sicr.-Gohebydii. Cun'A&x.—Aeth oneiriad i ysgol ddyddiol yn awydd Filint, nid deng rniUdir o Gaerwys, a gofynai i'r athraw, Pa Ie y mae—— ? sef rha,i o'r plant ac oedd yn perthyn i'r ysgoL Dywedai yr athraw eu bod wedi myned i gyfarfbd ac oedd yn—— (yr hwn oedd yn per- thyn i'r Methodistiaid Cainnaidd). Yna dywedodd y gwr pMchcdig, "Ni ddylent gael eu goddef yn yr ys- gul; ac hefyd, os ydynt am ddyfod yma ar ddyddiau'r wythnos, dylent ddyfod ar y Sabbothau heiyd." Pa bryd y derfydd yr yspryd hwn o'n gwlad ? Goreu po cyntaf, meddaf fi.-Teithiwr. Y CHOLERA.—Y newyddion diweddarafo Moscow a hysbysant fod y cholera MM/'&Ms yn gwueyd cynnydd dychrynllyd yn y ddinas hono. Allan o 464 o ber- sonau a gymern'yd yn seiiion ganddo rhwng y 23ain a'r 29ain o Mai, yr oedd 205 wedi meirw. Yr oedd nifer y rhai a ymaftodd ynddynt y 29ain o Mai yn 89, o ba rai y bu farw 42. Yr oedd yr haint hwn wedi tori allan yn dra nerthol yn Jarostan, Robinski, a Kalonga, ae feHv y mae yn ymddangos ei fod yn dyfbd ymiMO ya raddol tualr aorllewin

GWAITH HAIARN VICTORIA.-Colli Un-ar-dde/j o Fywydau /—Wythnos i boreu ddoe, tua chwech o'r g!och, yr oedd un-ar-ddeg o'r gweithwyr yn n'iyned i laWl i'r pwll a clwir Balance l'it, ac wedi iddynt. fyned i'r cludai (carri(ege), a phan yn dechreu disgyn i w&ered, torodd y gadwen arweiniol, a goiiyngwyd y cwb! i iawri')' dyfnder o ddeg a phedwar ugain o latheni, nes yr oeddynt mewn mynyd yn ge]aneddau (Iryl)iedig ar waeiod y pwl! Codvvyd v cyrfFo'r pwK mor fuan ag y geUid, a chaed heip meddygo! yn ddioed ond yr oedd yr enaid wedi diane o bob un o honynt. Parai y newydd gaiarus y cyfFro mwyaf trwy gymydogaeth Victoria, a rhedodd cannoedd at y fan, pryd y tarawyd pawb a dychryn. Mor fuan ag y galhvyd adnabod y cyrtt, cymerwyd hwynt i'w gwahanolgartreS.ynghanol galar a IIefau torcalonus perthynasau a chyfoDio)), y rhai a'u gwefsant n)or ddiwcddar yn iach a chysurus. Yr oedd yr oiygi'n drom a goHdus yn unnysgriSadwy— gwragedd yn galaru am eu ,,wyr-plant am eu tadau- chwiorydd am eu brodyr—a rhieni am eu p]ant. Enwau y rhai a go!h)S!Hjt eu bywydau yn y tro a!aethus hwn, sydd fel y caniyn:—James Phe]ps, seng!; John Mor- gan, gwr pnod a brawd-yn.nghyfraith i John A! organ David Thomas, gwraig a dau o Mant; Emanue! Steel- man, pnod Richard Edwards, sengi; James Davies, gwraig a phump o blant; Ktchard Williams, scngi; John Harris, gwraig a theu!u Isaac Thomas, sengt; a Wm. Owens, bachgen. Ll-ANHrDEL, thefnos i ddoe, cymerodd dumwain ddychrynUyd Ie ar fachgen wyth miwydd oed, mab i Mr. Thomas Jones, o'r Foundry Tavern, yn y phvyf a enwyd. Acthai allan y boreu hwnw, fel arfcrol, tua'r ysgol yu Crimlin, ond yn aniipdus di!ynodd y dm¡w¡ a gludant y glo o Biaenau Cymn i Crimlin, ac ychydig cyn cyrhaedd y Ile olar, ceisiodd neidio ar un o'r c!udai, end yn He hyny ete a.syrthiodd i lawr dan y dmms, a niweidiwyd efgymaint nes y bu farw yn y fan ac nid oedd neb yn agos ond yr hogyn a yrai y ceSylau, yr hwn nid oedd ond o ddeg i ddeuddeg oed. Ni hysbysodd hwnw i neb ar y pryd am yr amgylchiad, gan faint ei ddychryn ond tynodd y cor&'yn rhydd. ac a'i dododd ar ochr y ftbtdd.Ueybuhyd dra'it'cth. Yr achos i'r bachgen dcK'i a son, ydoedd ei fed \\edi c?.el ei rygv.'th y cosbid efosdygwyddainmgy!chiado''rfat.h: a'r noson hono yr oedd y peth wedi eti'eithio cymaint arno, fel yr oedd yn gwaeddi ac yn gofidio am dano yn ci gwsg. Yr oedd ei rieni yn methu deal! yr achos, nea iddynt ei holi, a dywedodd bob peth iddynt fel y bu. Gan y byddai bachgen Air. Jones yu arfer arcs ambeU noson gyda'i famgu yn Crimlin, ni wnaeth ei rieni un ym- chwit am dano ond, ysywaeth, er mawr o6d a dwys alar iddynt, nid felly yr oedd y ncswaith hono. Dy- chwehd rheitht'arn o farwolaeth ddamweinioh—D. CAL]tDYDD.-Nos Wener, MeheHn 16, cynnaHwyd cyfarfod cyhoeddus yn Neua )d y Dref, i'r dyben o gefnogi cynnygiad Mr. Hume am ddiwygiad seneddol. Cymerwyd y gadair gau Charles Vachel!, Ysw., yr hwn a hysbysai amean ycyfarfod mewn araeth ragorol. Cynnygid y penderfyniad cyntaf gan Mr. W. WiHiams, eilid efgan Lewis Williams, Ysw., a chefnogid et' gan Mr. John Edy sef, Bod egwyddor sytfaenol y Cyf- ansoddiad Bl'ytanaidd yn addef hawl y bobi i gynnrych- o!iad liawn a theg yn Nhy y Cyn'redin ac thai barn y cyfarfod hwn yw, nad yw Ty y CyHtedin, yn ol ei gyf- ansoddiad preseno!, yu cyniitycbioli yn deg boblogaeth, meddiannau, na diwydrwydd y wlad yr hyn sydd wedi achosi anibddlonrwydd mawr a chynnyddol yn ineddyhau rhan fawr o'r boM." Yr ail benderfyniad a gynnygiwyd gan y Parch. E. Jones, golygydd y Prin- ctpa;<!Y?/, ac a eiliwyd gan Mr. G. Sully set, Bod y cyfarfod hwn yn cymeradwyo y cynnygiad am yr hwn y rhoddasai Mr. Hume rybudd, am osod y b]eid!eisiaeth seneddol ar sylfaen mwy cyfiawn a cbyfartal; am roddi i b!eidleiswyr amddiHyniad y tugel (?<?!'? am leinau parhad y scnedd ac am wneyd nifer yr aelodau yn fwy cyfartal i't bobtogaeth." Cynnygid y trydydd pender- lyniad gan John Bachelor, Ysw., ac eitiwyd ef gan C. it VacbeU, Ysw., M.D. sef, Bod y cyfarfod hwn, tra y rhoddent bob cynnorthwy a allent i'r awdurdodau gadw trefn, ac i attal terfysg, a ddymunent er hyny wasgu ar feddwl y Hywodraeth a'r senedd, eu hargy- hoeddiad cryf o'r anghySawnder anferth o dan yr hwn y dyoddefa y dospeirth canol a gweithiol, oddiwrth ddosparthiad anghyfartal presenoi y trethi, yr hwn. sydd yn S'afrio y tirfeddiannwyr a'r cyfoethogion yn wrth- gyferbyniol i gorfFy genedl; a'r angenrheidrwydd sydd am gynnildeb yn nhrau! y deyrnns." Yna, ar gynnyg- iad W. T. Edwards, Ysw., M.B., a chet'nogiad y Parch. James James, penderfynwyd ar anfon deiseb i'r senedd, wedi ei seilio ar y penderfyniadau blaenorol, a'r hon a ddarllenid ac a gymeradwyid gan y cyfarfod. LIVERPOOL. MASNACH LIVERPOOL.—Cyfrifon seneddol a ddangosant fod yr holl longau a hwyliasant o borthladd- oedd Liverpool a Llundain, yn y fiwyddyn ddiweddaf, (1847,) fel y cantyn :— LIVERPOOL.—YN LLWYTHOG. LIestriBrytanaidd. 2598, yn cario 771,857 tunnelli. „ Tramor. 1409, „ 548,2SH „ MEWN BALASAHN (BALLAST). „ Brytanaidd 438, „ 198,462 „ „ Tramor. 83, „ 23,818 1,542,400 LLUNDAIN.—YN LLWYTHO&. LIpstriBrytanaidd. 2664, yncario <;56,aOOtunneHi. „ Tramor. 892, 156,448 „ MEWN BALASARN. „ Brytanaidd.l276, 377,216 „ „ Ttamor.21U6, 320,770 „ Czlfansw?it 6938 1,510,934 Gwelir fod y llongau a hwyliasant o'r portMadd hwn er yn Ilai o niter, yn cario mwy o dunneUi na'r rhai o Lundain o 31,569 o dunneHi. Ond tra yr hwytiai 3392 o lestri o Lundain heb Iwythi, nid aeth oddiyma onid 521 mewn balasarn. Y CrYMDEITHAS CYNNORTHWY PROTESTAN- IAID TB.AMOK.—CynnaUwyd cyfaTibd btynyddol y Symdeithas hen nos Fawrth, yr wythnos ddiweddaf, yn y Concert-hall, pryd y Uywyddid gan y Parch Dr. M'Neile. Y cenadon oddiwrth y fam-gymdeithas oeddynt, y Parch. R. Burgess, Penglor Chelsea Uchaf; .Major S. Thorpe, a'r Parch. Athraw Cadeiriawg La Ila;pe, o Geneva. Yr oedd amryw weinidogion ar yr csgynlawr, ac yn eu mysg y Peirch. T. Nolan, W. Ilughes, a Mr. Birrel), gweinidog Bedyddwyr. Yn ci araetharweinioI, sylwai Dr. M'Nei!e, Y mae gan yr eglwysi Protestanaidd ar y cyfandir lawer o elynion i'w gWrthwynebu, a'r penaf o honynt yw ein hen elyn greddfol, Pabyddiaeth..Nid peth newydd ydyw siarad ytaa am Babyddiaeth ac nid wyf S yn myned i gy- ,eryd fy nhroi oddiwrth y gwirionedd ar y pwngc, o rwYdd nad ydyw rhyw bob! newydd yu hoffi hyny. r Wyf yn cono i mi ddyweyd wrt.hych yn fynych fod PabYddlaeth yH gyH'eIyb i'r chwedl am y madgal1 (ca7llcleú!l)-nis gall undyn ddyweyd pa Hw ydyw. Y mneynnewfdynbarhaus. Ymifurfiaacaddasn.ei hun i bobpeth, er lDwyn cyrlJ2edd ei amcan. Yn Hin- dostn, addasa ej ddysgeidiaet.h a'i trruHau i irug- chwedlau y /3/¡/lslers; ac yn l<'frainc chwi1droawl, gall ymostwng i wenieithio i wenn-dorf derfysgi'/d Paris. Ta{iaio&'einaidPa,sweddeidd-dracy<rredu):i.ceg- wyddorion ysgrythYl'Ol gyds'r gwynt, ac a roddent eu bendith M arwydd gweledig bradwriacth, Hofruddiaeth, ac yspeiHad Bendithient ddelwed'i-lun (bzzs,) y werin-iywodraeth. Y fh,th yw Pabyddiacth y bedwar- eod ganrif ;¡r bymtheg-y fàth Ii fu Pabyddiaeth eriocd —heb ottii Duw, na go)ygu gwir Ieso]deb dynion, He byddo ei syched anniwa)! am fnwredd mewn golwg." Cyfmchid y cyfarfod hefyd gan y gweinidogion creill a eawyd.