Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
FFRAJNC.
FFRAJNC. Y mae Paris yn parhau yn dawel, ac y mae dvsgwyliad wedi bod y byddaiyr oruch- wyliadwriaeih tilwraidd yn cael ei ddiddymu, a phethau yn cael eu hadferu i'w hen drefn end nid yw hyny wedi cymeryd lie eto. Y mae teimlad gwrthdarawiadol i ysbryJ y chwildroad yn ymddang-os; o'r byn Beiaf ni chlywir bloeddiadau am werin-lywodraeth yn yr heolydd, ac ni chenir yr emyn gyffrous a elwir y Marsellaise, yr hon oedd yn amser yr ymdrech yn parhaus adseinio ar hyd y ddi- nas. Y mae yn ddiau mai colled ac aberth mawr i'r oes bresenol sydd yn dilyn chwil-I droad, er y gall fod yn fawr fantais i'r oes a'r oesoedd a ddel. Fe allai fod y teimlad chwerw o hyn yn effeitbio yn awr ar y trigol- ion. Dywedir fod y Milwriad Cavaignac yn teirolo fod isekler y cyllid, a dyryswch am- gylchiadau cymdeithasol, a'r anhawsder mawr I o adferu masnach, yn ei betruso yn fwy c, I lawer na goresgyn y gwrthryfel ac adsefydlu heddweh. Y mae ystvriaeth y cyfansoddiad newydd yn parhau yn y Senedd. Y mddengys fod dadleu mawr mewn perlhynas i ddull dewis- iad y liywydd gwladol, a'i barhad yn y swydd. Un rhan a fynant iddo gael ei ddewis gan y Senedd, ac un arall gan yr holl genedl, trwy I pleidieisiaeth cyffredinol yr noil ddeiliaid I (universal suffrage). Ar ol d'od i ryw gyd- welediad am y cyfansoddiad, dysgwylir y I bydd y Senedd yn yimvahanu am ychydig wytbnosau. Traddododd Lamartine araeth iait4i ar weitbrediadau tramor ei weinyddiaeth ef. Datganai deimladau heddychlon at holl deyrnasoedd Ewrop, ac yn enwedig Brydain. Gyda golwg ar llali, haerai ei hawl i fod yn I rhydd; ac os na iwydda Charles Albert a'r ¡ Itaiiaid i ennill hyny eu hunain, y boasai ¡ mihvyr Ffrainc yn cael eu banfon i'w cyn- northwyo. Y mae y llywodraeth wedi penderfynu I peidio alltudio y gwrtbryfelwyr eto, oblegid mawr gost eu balltudiad hwy a u teuluoedd yn ol ?I penderfyniad y Senedd. Parheir i ¡ gymeryd i fynu ddynion y ceir prawf eu bod yn egniol yn y gwrthryfel. Y mae Louis Napoleon wedi rhoddi i fynu neu ymwrthod â'i le fel aelod seneddol, Dywedir fod nifer y lladdedigion yn yr ys- garmes, a nifer y ciwyfedigion a'r carcharor- ion, yn cael ea chwyddo yn onnodol, a bod gohebwyr y newyddiaduron Saesoneg yn rby dueddol i ormodiaeth yn ?u hysbysiadau. Y mae M. Marratt, golygydd newyddiadur | o'r enw y National, wedi ei ddewis yn Liyw-j vdd v Senedd. » Y inae colofn gofradwriaethol am Archesgob j Paris i gael ei ehyfodi, trwy benderfyniad y I Senedd. Arni cerfir y geiriaa olaf a ddy- ¡ wedodd, sef—" Bydded fy ngwaed I yr olaf a goiler yn y rhyfel hwn." Dywedir nad yw yr hwn oedd frenin- Louis Philippe-ddim yn gyfoetbog iawn, fel y dywedid, ond i'r gwrthwyneb. Y mae ygair fod yr hen wr wedi gwauhau o ran ei synwyr ar ol yr helynt. I GERMANI. I .Y mae bygythiad Brenin Hanover (gyntj Due Cumberland, brawd Sior IV.) i ro'i i I fynu ei orsedd os ai Senedd Germani yn rhy bell, wedi bod yn destyn dadl yn y cyfeis- j teddfod hwnw yn Frankfort. Yroedd am ryw o'r aeicdau yn beio y brenin hwn a'i lywodr- aeth, ac nid oedd gymaint ag uYi yn meiddio ei bleidio. Pasiwyd penderfyniad, yn galw arno gydnabod awdurdod nndig lywodraeth ■Germani. Y mae hyn yn tlebvg o fod yn gweryl o bwys. Ond ni waeth i'r hen Dori beb wingo, y mac dylif rbyddid a diwygiud 11 yn rby gryf iddo. Dywedir fod y cyfeisteddfod a sefydlwyd i barotoi cyfansoddiad gwladwriaethol Prwssia I wedi penderfynu, trwy (wyafrifiaeth o 15 i 8, o blaid cael dau Dy Seneddol. Y mae Senedd Awstria wedi cyfarfod er y lOfed. Uewiswyd liywydd ac is-lywyddion un o'r olaf (Herr Joseph Manntrumer) oedd vn bre.,)ethwr luddewii- Agorid yr eis- "t'> b b teddfod yn BurnoL gan yr Archdduc John, ar y 18fed. Geliid meddwl y bydd gryn waith i w wneyd cyn dwyn holl lywodraelhau Germani i gydweithredu yn esmwyth yn y cyfansodd- iad unedig dan yr Archdduc John. Heblaw Hanover, y mae Prwssia yn ned-ddal at ei hawliau a'i hmdda8 neillduol; ac heblaw hyn, dywedir fon Ymerawdwr Rwssia yn gwrthod cydnabod awdurdod y liywydd a'r weinyddiaetb yn Frankfort, ac yn parhau ? g\frinacbu a'r llywodraethau gwahanol fel o'r blaen. Y mae anhawsderau yn parhau ar ftordd seiydliad heddweh yn Sehieswig-FJvjlsiein, ond nid oes dim brwydrau adnewyddoi wedi eu hymladd, ITALI. Y mae byddin Piedmont yn arc?, yn segur v n hresenol raemi lie a elwir Roverbello, wyth o Mantua, a dim gweitbrediadau yo cael eu dwyn yn mlaen yn erbyn y gelyn. Dewiswyd Due Genoa, ail fab Charles Al- bert, yn unfrydol yn Frenin Sicily, Dywedir Tod y Pab wedi cyduno ai Sen- edd mewn penderfyniad o blaid undeb cytT- redinoi yr holl daleithiau Italaidd yn erbyn Awstria. Dywedir fod cenadydd Ffrainc, yn Rhufain, wedi cynnyg cynnorthwy byddin Ffrengig, os byddai angen. YSBAEN. Nid yw ymdrech plaid Don Carlos yn y deyrnashon wedi Uwyddo. Ymddengys fod y dvsgwyliad am etifedd i'r frenines wedi ei siomi, trwy enedigaeth anam3erol.
_ - _-"'-_._-"__-_-_.-_ -"-…
Pttowbttron Cart« £ oI. CYMREIG. Tiik?fynon.—Y mae y dref hon, yn He bod yn un o'r lleofdd tnwyaf prysur a bywidtc yn a dywysogaeth wedi bod ers blwyddyn bellachya marw o wythnos i wythnos yn y darfttdedigaetb. Y mae y gweithfeyiUi mwn o amgylcb hron wedi darfod, y Jnctovivs wedi sefyll er's taim, ac yn ddiweddaf twait.1) Farry's Mine yn y Maesglas wedi cael ei roddii fynu. Yo nghanol yr aflwydd hwn ymddangosai y trigolion fell pe yn cysgu yn dawel a boddlon. Ni bu vnddynt ymdrech geisio gwella eu tref pan oeddynt Iwy- ddiarinus, ac yajddaogosant yn foddlon eu bod yn cael marw mor fine, graddol a diboen. Nid oedd fan vn llosgi na daeargryn yn ili, eu eu tai, ac y roedd hyny yn drugaredd fawr. Yr oeddynt yn bobl es- mwyth, vn ddyolchgar am y drogaredd, ac yn ym- foddloni arni. Ond yn ddiweddar ymddengys fod 1 anesmwythder wedi eu dal. Y maeot. yn yrnysguryd oddiwrth eo diofalwch, ac os rhaid iddynt farw, dnn- I gosant arwyddion eu bod am wingo tipyn cyn i hyny gymmeryd lie. Avvyddant yn bresenol am ddwyn yu nilaen amryw welliaint yn eu tref, a chynnygiani at drefnu mesuran er codi a chyuyddu masnach. Hy derwn y Hwydda yr ymdrech, ac y gweHr y dref hyp eto yn fywio a ebysurns ei hamgylchiadau. I AnER.-Cyfarfu gwreigan dlawd, 70 oed, a'i mar- ¡ wolaeth ar ddydd LIun cyntaf o'r mis dtweddaf, pan yn croesi y reiififordd wrth y Wig Fawr ger yr Aber. Yr oedd yn myned i gasglu pysgod cregin, ac o her- ¡ wydd ei hoedran, ac ystorm y nos, yrnddengys iddi gysgu dros yr amser, a'i bod mewn brys mawr yn ymlwybro ar ol ereill oedd yn dilyn yr un gorebwyi I Tra yn croesi y rheilfTordd dyma y cerbydau yn dy. fod ar ei thraws, ac yn ei Uaddyn y fan. Holltwyd I y pen yn gwblrydd oddiwrth y corff. Dylid bod mwy o ofal mewn lleoedd fel hyn, oblegyd y mae ¡ bywydau dynion bennydd mewn perygl. I Abe's.ystwyth.— -Ychydig o ddyddiau yn ol taf- lwyd trigolion y dref hon i gyifro mawr trwydaeniad y gair fod gwr ieuanc, 34 m'wydd, butler yn ngwa- sanaeth William Peel, Ysw., Taliaris, swydd Caer- fyrddin, wedi boddi. Enw y gwr oedd Thomas i Ridgway. Aeth ef a lleneyn o'r enw Davies i ym- I drochi o gylch wyth o'r gloch nos Sadwrn, rhwng I y Marine Baths a'r Graiglns. Yr oedd y inor y pryd hWflw yn bur erwin. Ciliodd y hachgen yn ei ol yn j union i'r traeth. a gwelai ei gydymaith yn ymdrechu j rhwng y tonau Wrth glywed ei lefau rhedodd dao nt-u dri o bersonaa i'r fan i geisio estyn cymmorth iddo. Wedi peth amser cawsant afael yn y c r f i Arfertvvd pob moddion er ei it(lityi at ei hun, ond y | ewbl yn ofer, Cynnaiiwyd trengholiad arno y fauti canlynol a dygwyd riieittifarn Niartvolaeth l>daa.v | weinioi." j llHYFEnDOP )EClIA.N.y- ngardd Mr. Thomas Jones, Bryntirion, (gynt o'r Caepant.) IJandderfel, j tan ofal y llangc garddwr, Gwylym ab Rhys^" mhae adau ) weled, yn ffrwythlawn dyfu, wely o faip, h.adau ) pa rai a dynwyd o gropa clomen wyllt, yr lion a saethwyd yn agos 1'ftie dywededig uchod. WvDDRMG.—Dvdd Sadwrn diweddaf, syrthiodd jj Absalom Roberts, bMhgfn Thomas Roberts, glowr, i lawr pwH ?to Pentre'r Wyddgrug, a bu farw )? y fan. WyoDfiRGG.—Y mae y ddyled oedd ar gapel y Trefnyddion Calfinaidd iv t-di ei thalu. yr hyn syddyn achos llawenydd nid bychan iddynt, yn gystal ag yn anrhydedd hefyd. LIVERPOOL. Wythnos i ddoe, liuniwyd a Iledaenwvd chwedl a barodd gryn aQonyddwch i drigolion y dref hon, sef fod y gwrthryfel eisioes wedi tori allan yn iwcrdriofl, ac y byddai i'r bradwyr Gwyddelig a Siartaidd, ym- osod a?; y ?waith o ddiny?trio a lladd yn ein tref ninau y noson bono. 1'! ?raddan y crcuid y newydd )1 arswydlawn hwn yr efFeithiai ar ein cyd-drefwvr. edrychai rhai o honynt yn H?wn dychryn, ereill fel rhwng ofn a ?cb?ith pan yr oedd yr anghredinwyr  yn chwerthin am ben hygoehdd en cymydoghm II' ofn us. Pa fodd by nag, ymgyfarfu yr ynadon a'r maer, a gwnaed pob darpariaeth i ddyogelu bywydau a meddiannau y trigolion. Ond pan gyrbaeddodd y liythyr-agerles o Dublin at y piet-heat.1 y yrydnawn, cafwyd y newydd fod pot.peth yn dawei yn hverddon a pharodd y maer i hyny i gael ei gyhoeddi ar U3-1 rwydydl1 y dref yn ddioed, fel y gailai yr ofmis o galon gysgu mewn dyogelwch. Nid oes amheuaeth nad rhyw ddy'hiru r yn y dref hon a luniodd y eel- wydd, a gobeithivrn y llwydda y swyddogion i gae! gafael arno. Y mae yn gyfiawri yn liaeddu cnsp I iem. Rhoddwyd hysbysiad allan yr un noson, ar y parwydydd, gan y Siartiaid, yn tystio eu lhvyr ym- wrthodiad &'r meddwl o gyrhaedd eu harocan trwy drais. Ond y mae yn ddiamrueu fod rhyw baroto- adau yn cael cu gwrseyd gan rai givallgofiaid yn ein tref, i gyflawai galanas yn ein mysg, oblegyd y mae cryn lawer o arran angenoi wedi ea cael, ac amm bersonau wedi eu cymeryd i fyon; ac y mae hyn yn j ddigoool reswm i'r awdurdodau ofalu ar fod digon o rym wrth law i drechu urirhyw at aflonyd," heddweh a masnach y dref. Yn meddiant un o'r personau sydd yn ngharchar, cafwyd Slythyr ag sydd yn rhoddi itysbysiad o bwys gyda gol wg ar weith- rediadaa ameanedig y repealers, yr hwn a ddichon fod o wasanaeth i'r awdurdodau. Ond y mae poh- petit yma yn berffaitli tlaivel, a hyde. WfJ niai felly y parhfiiit. Gwobu Asotiestrwvdd.—Nos I.11m ddiweddaf, fel yr oedd labrwr o'r cnw Thousas Morris, o Mag- hull, yn ceisio myned heihio i gongl y Ilwrfur yn Woodsidc, er mWYIJ hepgortalu v doll geiniog am gludiad dros yr afon. llitbrodd ei droed, a cilan fed llartw allan ar y pryd, dyssrvnodd ugain troedfedti ar y creigiao. Cymervvyd ef yn ddioed i'r meddyg<iy, j pan y «aCwyd fod y truan wedi tori un o'i goesan. Yr oedd ganddo ar y pryd 5s. ie. yn ei logell. I Byr 0 Nkwiii.—Daeth dynes o flaen yr ynad, II Mr. Rushton, ddydd Gwener, i ofyn ei gynghor ar yr achos canlynol: dywedai iddi fyned i werthfa gwirod i gesso newid peondiir nad oedd wedi C) fdf yr arian I ar y pryd, ond pan aeth gartref, canfu na roddasid iddi ond pymtheg swllt, Dywedai Mr. Rushton fod I yn rhaid iddi fyned i'i- Ilys sirol. I Y Siarttaid YN LivEAFOOII=—- Y mae blaenoriaid y cy* nghreirwyr a'r Siartiaid yn Liverpool, weiii di- Iy" esara pi en brodyr yn Dublin, trwy wneyd eu liunain yn anweledig yn y dref hono. Y mae y, gwagfostiwr Dr. Reynolds wedi myned na wyddys i i ba to ae aeth M'Manns ac ereill drosodd i Dublin ddydd Llun ond anffodus iddynt hwy, yr oedd cwn- stabl yn myned gyda hwynt, mewn dillad cyffredin, yr hwn a ddilyuodd M'Maiins i'w westy yn iiitirif ddinas Iwerddon. Pan aeth y swyddogion Gwyddelig i chwilio am dano yn mhcn yr awr naii ddwy, nid oedd i'w gael. Cafwyd gwisg filwraidd hardd yn et garp;>t-bag, o liw gwyrdd, wedi ei goreuro. "Y Pbbyll Milwraidd YN Evehton.—Yr wyth-I nos ddiweddaf gosodwyd (tents) i fynu i'r milwyr mewn cae yn Everton, ger y dref hon. Y mas dros I gattt 0 bebyll wedi eu gosod yn rhengau o ddegau- Ni fu dim o'r fath beth yma o'r blaen er 1805, pryd I y pabellai cadrawd o filwyr yn Bootle, yr hwn a elwid bryd hyny yn forfa Rootle, neu Bootle Marsh. I Nos Wener, aeth y 9fed gatrawd o wyr traed drosodd i Dublin, gyda chwmpeini o fagnelwyr o Woolwich, yn cynwys cant o wyr. Cymerwyd eu lie yma gan y 46 gatrawd a daeth cat niu d aral! yma wedi hyny- Y mae presenoldeb y fath nifer o fiJwyr yn Liverpool yn beth tra angbvffredin oblegyd y mite I ein trrf wedi bod yn ddiareb am el ifyddlondeb i'r goron ers oesoedd ac yn wir nid ywamgen na hyny I etto, os nad gwell nag erioed, gan fod ynddi gynifer o fiioKdd o Gymry, y genedl ffyddlonaf a fedd ei I Mawrhydi mewn un cwr o'i llywodraeth ëang, Nid brol wag yw hyn, ond ffaith anwadadwy ac yr ydym yn ymffrostio yn y ffaith hon, ac yn herio ein gwrthwynebwyr i allu ei gwrthbrofi. I YR Weth-bdbisbb.— Crybwyliein yn ein rhifyn diweddaf. fod deiseb wedi ei ffurfio at y Ty ('yfFredi?) yn erfyn am i'r mesurau caeth a basiwyd ir !wer- ddon, ?ae! ea best?n i'r dref bon, yr hon ddeiseb a ?ynwynid i'r Senedd nos Dun. Ond yr oedd llawer j yn anghymeradwyo y cyfry w ddeiseb, gan ystyried ei ¡ bod yn dangos ein cyd-drefwyr yn rhy ddibris o'u rhydtiid gwladol; o ganlyniad, ffurfiwd deiseb ¡ wrthwyneboi i'r gyntaf, yr hon a lawnodwyd gan nifer fawr o'r trigolion, yn crfyn na byddo i ryddid preswyhvyr Liverpool gaei ei gyfyngu mewn un I modd. I BONENNIGES ANFFODUS.-Dydd lau yr wythnos ddiweddaf. dygpwyd boneddiges dra pharchus ei go- f lygiad, o'r enw Julia Richards, o lfaen Mr. Rushton, dan y cyhuddiad o smuglo saith pint 0 Holland's gin o'r Isle of Man. Cynwysid y gwirod mewn pedair I chwysigen, y rhai a gerid ganddi mewn basgedan. II Cymerwyd ill pan .yn glanio o'r agerles Tynwfild. Dirwyid hi o. ddeugain swllt. Tro atgas iawn i foneddiges, onid fe? Meddyliai, druan, gael moeth- fwyniant gyda'i gin ond och 1 y fath somiant a 1; gsfodd! Collodd ei gwydryn, a gurfu iddi dalu dwy ¡ bunt i'r Frenincs, ac ni chnfodd ond y gwarth a'r ¡ gofid. Ya EGWYÐDOR WiRFonnoL.—"Wythnos i'r Sab- both diweddaf, traddodwyd pregeth yn eglwys St. James, yn y dref hon, gan y Parch. Joseph Baylee, o I Birkinhead, (y gwr a fu yn dadleu â Mr. Miall o bliiid sefydliad gwladol o grefydd,) dros genadaeth dramor Liverpool (Liverpool Foreigner's Mission), i n gwnaed casgliad o wyth pun?. [Dyma eto reswin cryf dros yr egwyddor orfodol> gan tia thycia yr un wirfoddol, debygid, gydag Eglwys wyr pe amgenj buasai huawdledd a brwdfrydedd y gweinidog enwog hwn yn ei dwyn allan i weithredu yn uwch nag ivyth pun^] Y LABEWTR WRTH y Dockiai;.—Nos Sadwrn II diweddaf, cafodd tua phum cant o'r gweithwyr wrth y duckian eu troi o'u gwaith, am wrthou cymeryd eu tyngu i fewn fel cwnstaiiliaid cynnorthwyol (special constables). Ofnid y buasai y dynion hyn, mewn I canlyniad, yn codi terfysg a chodwyd yr ben filwyr ¡ (pensioners), y fyddin, a'r pol ice, yn barod i weith- redo os byddai raid ond aeth nos Sadwrn heibio yn ddigon tawel, fel arferol. Wedi iddynt ystyried, aeth nifer o'r dynion ddydd Hun i ymofyn am eu gwaith, gan dystio eu bod yn gwbl foddlawn i gyn- northwyo yn nghadwraeth heddweh y dref; ond yr ateb a gawsant oedd, y cymerid en hachos at ystyr- iaeth. Gyda. phob parch i'r awdurdodau bwrdeisioi, meddyliwn fod hyn yn gario awdurdod braidd yn I' rhy bell. Y mae yn uatllriol i'r hwn a d bir ei fod vn cael cam, gael cyd-ymdeimlad ei gjd-ddynion ac fei!y yr effeithiodd y tro hwn ar Jaforvvyr a I gweithwyr y dref hon yn gyffredinol a diau mai nid i'r Dock Committee yr ydym yn ddyledus am dawel- wch y dref hon. (Jwekthwyr GWA YFFYN.-Cynwrwyd dau ddyn I' i fynu yn Byrom-street, ddydd Sadwrn diweddaf, o'r enwiin Banner a Cuddy, am fod ganddynt yn eu ¡ meddiant benau gwayffyrs aiewis such, y fath ag a II gymhellsr i'w defnyddio gan y Siartiitid a'r Repeal- ers. Dygpwyd hwy o flaen Mr. Rushton ddydd Llun. pryd y dywedai Banner mai cario y wach yn unig yr oedd ef dros Cuddy, o Church street i Bevington- bnsii, am yr hyn y talofld iddo flc. Dywedai Cuddy I mai felly yr oedd, ac mai t'.1.e 111 nnig. oedd yu gyfri- i fol. Pa fodd bynag gyrwyd N, dditt; i garchar, hyd I nes gwneir ymholiad pellach a dywcdai Mr. Rush- ton y aenderfynai chwilio yr achos vr gwaelmL ) Hunanmsiddiaid.—Dydd Mercher, cynnend j trengholiadau ar ddau ddyn a roddosant dorfyn ar eu bywvdau eu hunain. Y cyntaf octtd ar Henry i Critchley, 38 oed, yr hwn oedd yn byw yn Gradwell- j street. Yr oedd wedi bod yn wael ei iechyd am y ¡ deuddeng mis diweddaf, ac ni fu nemor ddim yn sobr y pythefnos olaf. Cododd ddydd Mawrth tuag ugain mynyd cyn chwech, a dywedai wrth ci wraig ei fod yn ruynyd at ei waith. Yna aeth i lawr y grisian ac yn fuan elywai ei wraig ryw swn rhyne- i lyd, ac aeth i iawr yn y fan. a chafodd ef ar ei gefn a'i wddf wedi ei dori yn ddyclirynllyd ag ellyn, bron og!ustbwyg:?'!d, a'rerfycangeuot yn ei ymyl bu farw yn y fan- Yr ail oedd ar Pd)r All wood, 30 I oed, pnwnbro?cr, yn VauxhuU-rcad. Dywedai ei frawd ei fod yn y shop prydnawn ddydd Ma?rth, i prya y clywai ergyd yn cael ei gollwng rhedodd i'r iloft-wely, a gwelai ei frawd yn gorwedd ar lawr, ac I ymhen deng myned yr oedd yn gorif. Tuag un rnss ar bymtheg yn ol y daethai o'r gwallgofdy, lie y buasai am chwx* mis. Yr oedd ers tu a Tins yn ot wedi bud yn dra isel a tberfysglyd ei teddwl. R, farn yn y ddau achos, gwallgofrwydd ainserol. I ligaiii m'iynedd yn ol nid oedd poblogaeth Deheudu i Cymra Newydd ond naw ar ugain o filoedd. clae yn biesenolyn ddau cant o fiioedd.
I IWERDDON.
I IWERDDON. I Iwerddon sydd yn awr yn tynu syhv pawb. ac yn destun ymfldiddan yn mhob cwr o'r wlad, a mawr yw y pryder a deimiir ynghylch y catdyn- iad o'r mesur y crybwyliein am dano yn ein rhi- fyn duveddaf, sef goroediad y r Iwbeas cot-pits act, sef yr awuurdod a rydd yr ysgrifraith a basiwyd Yr ,i- y t h no,-r)s (1(!ivveddaf i'r yr wythnos ddiweddaf i'r RhagUuv, i gymeryd i ¡ fynu a charclmru unrhyw bersonau a ddnvgdybir o fod yn derfysgwyr a bradwyr, hyd y 29ain o I Mawrth nesaf, heb eu dwyn i un prawf. Yr I effaLh a gafodd y newydd o fabwvsiad y mesur llym hwn yn ninas Dublin, ydoedd hollol syfr- I dandod: ilanwyd pawb & syndod, a'r holl der- fysgwyr eu hunain a dychryn, nes yr oedd yn an- mho sihl cael un o'r tdybiau i ddyfod at eu gilydd. Digwyddai; fod Smith O'Brien a Meagher o'r ddinas pan gvrhaeddodd y uewydd, ac atnryw ereill. o'r prif derfvsgwvr; adilvnwydhwy gan I swyddogion y gwahanol glybiau o fradwvr yn ddioed, rhai i'r wlad, ac ereill gvda'r agerlestri i I Liverpool. Yr hysbysiadau a dderbyniwyd o'r parthau mwyaf terfvsglyd yn y wlad, a ddango- sant fod y gwrthryfel brors yn aeddfed i dori allan ond dywedir hefyd fod corff y boblogaeth I Vi1 I)arhau vn hedd vchol ac "11 ff\ddlon Ft' O'orOD yn parhau yn heddychol ac yn ffyddion iVgoron. Ar ddeibvniad y newydd boreu ddydd Mer- cher, gyda'r ageriong Banshee, yr hon a adawodd Liverpool un-ar-ddeg nos Fawrth, ni ehoilodd or Rhaglaw ddim amser i roddi ei awdurdod newydi mewn gweithrediad. Y prydnawn hwnw, mewn Gazette penodol, rhedodd allan gyhoeddiad (Pi-ii- ciamation), yn bysbysu y byddai ig-ynrychiolwr ei Mawrhydi yo Iwerddon roddi darpariadau y gvfraith hono mewn effeithiad yn ddiattreg. Yn y cyhoeddiad, wedi dweyd fod cydfradwriaeth ya bod, rhybyddir pob deiliad ffyddion i'w Mawr- hydi rhag cyi ?ryd cyfran yn y cyfrvw gymdeith- asau, a gorchymynir i'r rhai a ytnunasant a hwv i'w gadael yn ddioed. Yna gelwir ar siryddwyr, ynadon, cwnstaiiliaid, a deiliaid ffyddion ereiU ei Mawrhydi yn gweithredu i'w cynnorthwyo. i ar- fer eu hytndrechion goreu er attal a chwaln pob yingynnulliadau anghyfreithlon, bradwraidd, a therfysglyd. A dywedir fod gorchvmyn wedi ei roddi i fyddinoedd ei Mawrhydi yn Iwerddon i gefnogi yr awdurdodau gwladol t amddiffyn bv- wydau a meddiannau y deiliad, Dydd lau rhoddwyd gwarantau allan o dan y ddeddf newydd, a chymerwyd i fynu un Patrick Q'Higgins, cynghreiriwr a goruchwyliwr a Siar- tiaid Seisonig. Cafwyd yn ei dy lawer iawn q arfau o wahanol fath, a gwaywtfvn nodedig ei choes vn dair llath a cliwe' inodfedd. ei Hafn dur dros ddwy droedfedd o hyd, ac iddi fwvell a bach. Cymerwyd un Flanagan hefyd, gwneu- thurwr nodedig yr arfau dinystriol hyn, yn nghar- tref yr hwn y cafwyd eleddyfau a bidogau. Cy- rnerwvd amryw ereill o'r cynghreirwyr i fvnù. Y tnae llawer o'r rhai mwyaf trystfawr ychydig o 1 i. 'I' ¡" ddyddiau yn ol, yn awr yn ymguddio yn ddystaw yn eu llochesau, rhag ofn usyned i afael y swyddog- ion, a byddai yn dlla gan lawer o honynt pe galleot ddianc i ryw ddyogelfa. Dygpwyd naw o ddynion o flaen yr ynadon ddydd lau, o dan o cyhuddiad o fradfwriadu i iofruddio trio swyddogion y police yn Dublin, a thraddodwyd hwy i gymeryd eu prawf. Dywed y Dublin Evening Post nos lau, !( Me- ddvUiem fod pawb, hyd yn nod y blaenoriaid eu hunain, yn gwyhod y bydd y canlyniad yn ddi- iiystriol i'r gwrtbryfelwyr. Y mae Mr. O'Brien yn hofran o ddeutu Wexford, Kilkenny, a Tip- perary, ac yn traddodi yr areith,iau mwyaf en- nynol i gyffroi nwydau ei ganlynwyr, gan ea hanog i gadw eu harfau, a'u defnyddio yn erbyn eu cyd-ddeiliaid. Mr. Doheny, Meagher, a'r lleill, a yinorchestant i ymgystadlu a'u penaeth yn nhanbeidrwydd eu bradwriaeth Y mae darpar- iadau miiwrol helaeth wedi eu gwneud yn y parthau hyny o'r wlad, a hyderir y byddant yn ddlgonol i gadw i lawr y gwrtbryfelwyr. Ond o hervvydd sefvbfa dedysg-lyd y wlad, y mae nifer mawr o'r teuluoedd mwyaf parchus, yn gystal boneddwyr a masuachwyr, wedi g-adael yr Iwer- ddon, a dyfod drosodd i Loegr, Cymru, a Scot- land Y mae hyn wedi achoj i liaws o weithwyr gaei eu tafill o. waith, yr hyn sydd drachefn yn dehvir o chwyddo y terfysgwyr. Dywedid yn Waterford, ddydd Mawrtb, fod O'Brien wcdi en- cilin ilr mynyddoedd, gyda chan mil o ddilynwyr Daethai agerles i mewn i borthladd Waterford, ac ynddi 500 forfilwyr a phan d<laetb gyferhya a phrif heol y dref, angorodd yuo, fel y gallai ei mangnelau gyfeirio at y prif heolydd. Tra y mae yr ofnus yn diange rhag y perygl bygythiedig, y mae y tirfeddianwyr iiiivyaf 311 y g-ymydogaeth hon yn dychwelyd lW hetifedd- iaeiiiau, ac yn ymddarparu i roddi eu cymhorth i amddiffyn coro a llywodrae h y wlad. Y mae Iarll Besborough wedi rhoddi esarnpl deilvvng o efeiyebiad yn yr ystyr hon. Y tnae y grym mi- iwraidd yn Pillstown yn pahellu ar ei dir ef, ac y mae palas Besborough yn gwasa.»aethu fel ystorfa j defnyddiau rhyfel, tra y mae yr Iarll anrhyde- ddus ei hun yn gwneyd ei oreu er gwneuthur y fyddin yn gysurus, ac er ainddiffyi, tref Carriek. Dysgwylir A rdalydd Waterford hefyd yn ddioed. Tra y hyg-ythir Iwercldon a rhyfcl cartrevol, y mae nid yn unig er anrhydedd, ond hefyd er man- tais yr ar»lwyddi tir i gymeryd eu rhan yn yr vmryson. Cymerodd y ilywodraeth o'r diwedd irbrdd effeithiol i roddi attalfa ar y newyddiaduron bra- dwraidd. y Felon a'r Nation, trwy omedd stamps iddylit ddydd Sadwrn diweddaf, ac am hyny ni alient gael eu trosglwyddo yn ddidnll trwy y Hythyrfa. Yr oedd y llythyr-gerbydau a adaw- ant Dublin nos lau, yn cael eu gwylio gun ddau gard bob 1m. Yr oedd yr agerles Rose, o Bris- tol, yn orlawn o ymfudwyr yo gadael Drogheda yr wythnos ddiweddaf, i ddïangc ü gyrhaedd. y perygl rhyfel cartrefol, yr hyn a vstyrir g-an lawer I yn anocheladwy, Ond y mae yn annicbonadwy dyweyd pa beth fydd diwedd y petiiau hyn. Y mae weithan liaws mawr o'r terfysgwyr wedi eu dal, a llawer wedi ffbi; a dysgwylir yr etyb y mesurau egniol a arferir er atlai t) walh gwaed.