Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
FFRAINC, - - - - ..
FFRAINC, Ar ol y ffrwgwd fawr ddiweddaf, y mae r frame wedi bod yn lied dawel, mewn cyihnariaeth, er fed dychrynfeydd rhag cynbyrfiadati pellach yn parhaus feddiannu y trigolion. Y mac Paris yn parhau tnewn cyflwr o warchae, neu tan ofal a gwyliadwriaeth filwraidd. Y mae y Cadfridog Cavaignac yn aros yn brif reolwr amgylchiadau y Hywodraeth, ac y mae hvd yn hyn wedi gweith- redu yn egniol a phenderfynol. Un o'i weithred- oedd cyntaf ef oedd dileu a gwasgaru y gweith- feydd gwladol, yn mha rai yr oedd cynnifer o filoedd o ddihirod yn cael eu cynnai ar draul y wIad, a'r rhai o eddy it yn brif frwd-welyau gwrth- ryfel. Penderfynwvd ar roi benthyg swm mawr o arian i adeUadwyr tai, a bod tai a adeiledid y flwyddvn hon yn ddidreth am ddeng mlynedd, er mwyn anog rhoddi gwaith i'r llafurwyr hyn. M. Goudcheaux, gweinidog newydd y dosparth cyll- idawl, sydd wedi dwyn amryw fesurau priodol yn inlaen, ac yn eniil vtnddiried fel un yn abl i'r anigyiclradau dyrys y gclwir ef i'w trefnu. Y mae tros 5,000 o'r rhai a g-ymerid yn garch- arorion yn y gwrthryfel diweddaf wedi bod eisoes tan holiad. Y mae y senedd wedi penderfynu fod i'r rhai a gafwyd yn dwyn arfau gael en hall- ludio i drefedigaetbau Ffrainc, ac y mae nifer o longau yn cael eu parotoi i'r perwyl hwnw. Dywedir fod yr awdurdodau wedi cymeryd dim llai na 90,000 o'r g-ynau a ddefuyddid gan y gwrthryfel wyr. Y mae cyfeisteddfod o wyr urddasol yn eistedd yn feunyddiol i chwilio allan i, amgyichiadau y gwrthryfel diweddaf, a dywedir eu bod yn debyg o gael allan pwy oedd ei brif gymbeiUvyr a threfnwyr. Y mae v senedd yn rhoi ei sylw mwyaf yn bresenol i ffurfiad y cyfansoddiad jjwladol neu lywodraethol o newydd. Y pwnc ag y mae mwyaf o wahamaeth barn yn eu plith yu ei gylcli ydyw, pa un ai i ddewis un ynte dau dy seneddol. Y mae amryw o'r gwyr enwocaf yn y blaid gymhedrol o blaid eaei dau dy, ond tybir fod mwyafiaeth y senedd o'r ochr arall. Bermr nad eilir dyfod a'r gorchvvvi hwn i ben yn gwbl dan ddeuddeg neu bymtheg mis. Y mae M. Lamartine a'r weinyddiaeth rag'ddar- bodol wedi bod yn cael eu cyhuddo yn newydd- uron Paris o fod yn nghyfrinach ac yn gefnogol i'r gwrthryfel diweddaf; ond y mae Lamartine a'i frodyr wedi gwadu hyny yn y modd mwyaf pendant a digofus. Y mae y newyddiaduron rnwyaf haerllug yn eu hopiniynau gwrthdroawI, yn cael eu rhoi i lawr gan y weinyddiaeth bresenol. Ar y cyfan, y mae cryn ddisgwyliad am sefydliad heddweh bellach, Y mae y cynhauaf yn rhoi gwaith i driynion segur an yn eu cadw yn lionydd. I. Y mae nifer y bobl sydd yn yriiofyn am dnvvddedau {paxfvsrts). i vmadaei a Ffrainc, mor Cawr f r y bu raid chwanegu dau dÐnvs newydd i'r swyddfa iyr pwrpas hwnw. Y mae y llywodraeth wedi sefyll yn erbyn y cynnygiad i gymeryd meddiannau personoi Louis Philippe a'r ieulu breninol oddiarnynt. Y mae 1,500 o rai clwyfedig yn aros yn ysbyt. tai Ffrainc. Y mae saith q gadfridogion (generals) we<ii colli eu bywydau yn yr helynt diweddaf. Nid yw cli""arei)dai Paris wedi eu hagor ar ol y gwrthryfel diweddaf, ac y mac rhai o honynt yn cael eu defnyddio yn ysbyttai. Penderfynwyd yn unfryd, yn rhai o gyfeistedd- fodau mwyaf eyndiadrol y senedd, na oddefid i un aelod o'r teuluoedd a fu yn teyrnasu yn Ffrainc gad ei ddewis yn llywydd y weinydd- iaeth. Yr oedd gvveithfeydd gwiadol i wragedd, yn gystal Hg i ddynion, yn Paris. Y inae y rhai'n, tel y lleiil, wedi eu (liien; a dywedir fod 25 o filcedd o wragedd fel hyn wedi eu taflu allan o waith, a Uawer o honynt a theuluoedd yn ym- ddiynu arnynt, Y mae. amryw lofruddiaethau ar bersonau un- jgol wedi cymeryd lie yn heolydd Paris, yn gyffredin milwyr y "garde mobile," yn erbyn pa rai y mae y werin yn dra digofus, am eu gwr- oldcb a'u hymdrech ar ddyddiau y gwrthryfel. I'r dyben o roi attalfa ar gynllvvynion gwlad- yddol, y mae v senedd yn ffurtio deddfau reoli gweithrediadau y cymdeithasaa (clubs) polit-ic- aidd. Dywedir, hehlaw adeiladau, fod amryw o weithiau ereill wedi cychwvn yn Ffrainc, ac ymddiried yn caei ei ail sefydlu rhwng meistriaid a llaturwyr. GERMANS. Bu cryn gynhwrf yn Berlin w rth geisio rhoi lawr y gweitbfeydd gwladol, pa rai, i ddilyn esiampl Ffrainc, oeddynt wedi eu gosod i fynu yno yn un?on ar ol v chwUdroad. Ond y mae Ihwr o'r l?furwyr wedi eu hanfon i weithio ar v rheiltfyrdd, a thawelwch wedi ei adferu. Nid yw yr atnherawdwr ddim eto wedi dych- welyd i'w brif udinas, ac y mae y bobl, bellach, wedi cynefinoyn o dda hebddo. Y mae ei gar, yr Arch Dduc John, yn gweithredu fel llywydd yu ei absenokleb, ac yn dra phoblogaidd. Y tr\1\C yr Arch Dduc John wedi ei ddewis, tefyd, gan y senedd, yn Frankfort, i fod yn llywydd cyffredinol ar Germani unedig. Ystyrir yn gam "gyntaf gwirioneddol at undeb cvnghreir- iol yr holl daleithiau. Daeth aelodau y senedd o Ffrankfort, lie yr eisteddent, i Vienna o bwrpas 1 gyflwyuo yr anrhydedd hon gydag urddas ar yr Arch Dd uc. Y mae etholiadau senedd newydd Awstria wedi eu cwblhau. Y mae llawer o'r aeiodau newydd- ion o blith y werin gyfFredin, Darfu deugain o'r anrhydeddusion hyn, ar eU dyfodiad i'r brif ddinas, gymeryd dwy ystafell mewn tafarn barchus, ond dywedent wrth wr y ty uad oedd raid iddyns wrtls welyau, obisgid y gonveddent sr wellt: Dywedir fod gweinyddiaeth Prwssia wedi pen j deifynu dwyn ysgrif i'r senedd i lwyr ddiddymu j y cysylltiad rhwng yr eglwyg a'r llywodraeth. Y mae heddwch am dri mis wedi ei sefydlu rhwng Prwssia a Denmark, gyda gobaith yn y cyfamser i sefydlu heddwch parhaus. YSBAEN, Y mae plaid Don Carlos yn vmderfysgu yn y I deyrnas hon. Dywedir fod y Cadfrirlog- Elio wedi myned i mewn i Ysbaen o bwrpas i arwain ¡ y blaid uchod, pa rai oeddynt yn barod i godi allan yn Navarre. Y mae Cabrera hefyd wedi dyfod i mewu gyda llu grvmus i r un diben. Ystyrir y syrnudiadau hyn yn ddechreuad rhyfel ganrefoL Yn wir, y mae wedi dechreu eisoes dywed y newyddiaduron diweddaraf fod Cadfridog Abroa, o ochr Carlos, wedi ei ladd ac, o'r ochr arall, fod Cabrera wedi eniil buddugoliaeth ar I gatrawd o fyddin y frenines, a bod dinas o bwys, o'r enw Estella, wedi troi o blaid y gwrthryfel. Rhwng y gwrtbryfel nen' ymosodiad hwn yuy taleitniau, a'r yspryd chwildroad yn y brif ddinas, a'r anghydfod a Lloegr, rhaid fod llywodraeth i Ysbaen yn awr mewn lie poeth. ITAIIT. Parhau y mae y rhyfel yn anmhenderfynol rhwng yr Awstriaid a'r Italiaid. Y mae Lomhardy, a thalcithiau Padua, Vicenga, Treviso, a Rodigo wedi penderfynu ymuno a Sar- dinia. Cyhoeddwyd penderfyniad i'r un pwrpas gan Venice a'i thaleithiau yn unfryd, Y mddengys fod Charles Albert, brenin y taleithiau unedig hyn, yn dra phoblogtidd. Y mae terfysg a gwrthryfel ffyrnig iawn yn nhalaeth Calabria, yn nheyrnas IVaples. Y mae Brenin Naples wedi crynhoi ei senedd eto, ar ol yr helynt gwaedlyd a fu yno. Wrtli agor y senedd, yr oedd yn addaw yn deg iawn ro'i eyfan- soddiad wladyddol union i'r 'bobl: aidser a ddengys. UNOT., DALEITHIAU. Y mae teierau heddwch rhwng y Taleithiau a Mexico wedi eu llawnodi, ac y mae y cyntaf yn parotoi i gyrchu eu milwyr adref oddiyno. Yr oedd etholiad General Taylor yn brif lywydd y taleitbiau yn cael ei ystyried yn ddiogel. Y mae tanau dinystriol wedi digwydd yn Nor- folk, Virginia, ac yn Allentown, Pennsylvania. Yn y cyntaf dinystrwyd 62 o dai, yn werth 192,000 dolar, ac eiddo perssonol o werth 93,750 dolar., Y mae y newyddiaduron o Tucatan yn parhau yn dra chyffrous. Ymddengys fod yr Indiaid yn ycliwanegu eu g-rym, ac yn lladd a difrodi ar liOb Haw. Y mae y trigolion gwynion, sydd wedi ym- sefydlu yn y parthau hyny, yn rfbl o'u blaenau, a'u tir yn aurheithiedig. Yrnddengys yn awr fod llawer o filwyr Americanaidd yn ymrestru dan arweinydd yn wirfoddol. i fyned i gynnorth- wyú eu brodyr yn erbyn yr Indiaid, Y mae cyffro mawr yn New York o hlaid Mitchell, yr hwn a alltudiwyd gan ein hawdur- dodau ni, o'r Iwerddon, am wrthryfel. A'nt mor beU a son am anfon llong a nerth ynddi i Ber- muda i'w ryddhau trwy orfod AALRYWJOL. I INDIA.-Y mae amgylchiadau yn derfysglyd mewn dosparth o India a elwir Moultan. Y mae teimJad gwrthryfelgar hefyd yn mhlith y Sik- iaid, a rhai o honynt yn tueddu i ymuno tan faner wrthryfelg-ar Moulraj, yn Moultan. Y mae yr awdurdodau Brutanaidd yn eu gwylio yn effro, ac yn parotoi yn egniol rhag ofn. INDIA Ohllewinol.—Hyshysiadau o Martini- que a ddywedaut. fod rhyfel ddiarbed yn cael ei chario yn mlaen rhwng- y duon a'r gwynion yno. Mewn ynys gyfagos, Puerto Rico, y mae. y Llyw- ydd El Conde de Ruess wedi rhoi cyhoeddiad allan i attal y fath helynt yn ei ddosparth ef. Y mae yn gorehymyn fod i bob dyn du, pa un bynag ai caeth ai rhydd, os tery ddyn gwyn, gael ei saethu yn ddiarbed, heb na thrcial na phrawf; ae os cyfyd uu Atfricaniad ei law yn erhyn ei feistr, fod iddo gaei tori ymaith ei lacv ddehau. Yr oedd y deddfau gwaedlyd hyn, o eiddo yr Ysbaeniad creulon, yn debyg o beri y terfysg a'r aflonyddweh y bwriedid hvvynt i'w hattal." Dinystrwyd 2,000 o dai gan dan yn Constanti- nople yn ddiweddar. Llythyr o Alexandria, yn yr Aiflft, a hvsbysa fod yr enwog Mehemet Ali, Brenin yr Aifft, yn mrou marw, Bu coiled trwy dan yn Orel, yn Rwssia, o rhwng £ '400,000 a X,500,000. Aufonodd yr ym- herawdvvr £8,000 i'r dioddefwyr, a gorchytiivii- odd fod casgliad yn cael ei wneuthur iddynt trwy yr ymherodraeth. Y mae y cholera morbus morgryf yn Moldavia a Wallachia, fel y mae yr holl lysoedd cyfreith- iol wedi eu cau i fynu o'r herwydd. Y mae yr haint wedi ei deimlo hefyd yn Moscow a Phcters- burg. Syrthiodd craig, o'r enw Deat de Naye, vr hon oedd 7,000 o tit-(ied fe d di (,, oedd 7,000 o droedfeddi o uchder, i Ddyffryn Monhcvvx, (Switzerland,) a dinystrioedd saith o dai a phawbo'u mewn. Dywedir hefyd fod mwy na dwy fil o wartheg yn y maesydd wedi eu lladd. Y mae cynhwrf a diwvgiad dirwestol wedi cymeryd lie yn Hanover, a'r cyHid oddiwrth ddiodydd wedi mawr leihau. Yn 1839 yr oedd yn 551 158 dolar, ond yn 1847 yn 392,080. Liythyrau o Tabrer a ddywedant fod etifedd coron Persia, tywysog ieuanc o ddeutu lSegoed. eisoes wedi cymeryd iddo ei hun naw o wragedd, ac wedi gorehymyn cad uu yn ycbwaneg bob wythnos, hyd nes y cyrhaeddont y nifer ilawn o dri chant a phump a tiiriugaii1, saf un am bob dydd yn y fiwyddyn. Bu colled trwy dan yn ninas Pera, o fwy na thair milfil o bunnau. Mcwn canjyniad i amryw danau anrheithiol yn rhanau Cristionogol o Constantinople, y mae y Sultan wedi diddymu y drefn, yn ol yr hon ni allai un Twrc osod ty i Gristion, ac wedi caniatau gosod tai Twrcaidd i Ewropiaid o bob math. Nid oes dim sail i'r chwedl am fwriudau rhyfel- gar Rwssia yn erbyn Germani, &c.
f}eÚ)ybbtJJlt Cartvefol. I
f}eÚ)ybbtJJlt Cartvefol. I CYMREIG. I CAPEL Y Fron, Swtydd Fflint.—Cynnaliodd y I Wesleyaid eyfarfod pregethu blynyddol yn y lie hwn Mehefin 28 a 29, pryd y pregethodd y brodyr parch- edig canlynolMr, Jones, Wyddgrug; Jones, Din. bych a Gravel, Abergele. Yr oedd y welnidogaeth yn dra grymus, a hyderir y bydd t'r had da a hauwyd ddwyn ffrwyth lawer. Cor,T)cym.NiF,jz. CydnoOod Tei(1jngdod. Dydd I Mercher, y lOfed cyfisol, anrhegwyd y Parch. Wil. liam Rowlands, curad Coedcymmer, plwyf Vaynor, Brycheiniog, ar yr acblysur o'i symudiad i Merthyr Tydfil, & gown pregethu prydferth, gan Eglwyswyr j Coedcymmer, fei tystiolaeth 0'11 parch iddo fel gwein- idog cymhvvyg, ac o'u cymeradvvyaetb uchel o'i ym- drechiadau zelog a ffyddlon yn eu mysg, a'i lafur difiino gyda'r ysgol Sabbothol a'r ysgol ganu, y rhai a gynnyddasant yn rliagorol mewn gwybodaeth a rhifedi. Yr oedd cyflwyniad yr anrheg hon yn dra anrhydedads i drigolion Coedcymmer, nid cymaint o ran el gwerth ag o'i bod yn amlygiad o'u teimlad caredig at weimdog llafurus a defnyddiol. Dymunem iddo bob llwyddiant a chysnr yn nghylch newydd ei ¡ weinidogaeth. Tkedegar.—Dydd Llun, bythefnos yn ol, cynnal- iodd Mr. R. Beynon, o Ferthyr, gyngban (concert) o beroriaeth leisiol ac oiferynol, yn y Town-hall, yn I Nhredegar. Cynwysai y cor ddau-ar-ugain o feib- ion ac wyth o ferched, & yn Gymry ac yr oedd yr olwg arnynt yn brydferth a hardd ragorol, a dangos-I asant fedrusrwydd mawr yn y gelfyddyd ?erddoraw!. Canwyd amryw bennitH'm Cymreig a Seisonig. Yr oedd y gwrandawyr yn barchus a iluosog, a tbystiai I pawb wrth ymadael eu bod wedi cael y boddhad a'r byfrydwcli mwyaf. Caernarfon.—-Da genym wybod, oddiar bysbys- I iad a welir yn ein rbifyn presenol, fod pwyllgor wedi cael ei ffurfio i'r dyben o ddyogelu i Mr. William Williams (a adwaenir ac a berchir yn gyffredinoJ o dan yr enw barddonol Caledfryn) arwydd sylweddol o'r parch a deimlir Vw athrylith fel bardd Cymreig, heb son am ei hawliau ereill i barch. Barna Slawer ¡ ereill fod Mr. Caleifi-yn Williams yn teilyngu mwy o barch fyth fel arweinydd yn Ilwybr rhydd-fasnach, fel gwladgarifr rbyddgarol, a gweinidog defnyddiol, I ond ysgàtfydd fod y pwyllgor wedi gwneuthur yn I gall wrth osod ei bawl i barch cyhoeddus i orphwys ar ei enwogrwydd addefedig fel penaeth yruhlill., 11 meibion can- Y mae paifb svrM yn caru laith eu brvpiafi genedigol o dan ddyled dwys iddo, o her- wydd gwnaeth lawer i wirio y dymuniad hoffus hwnw, "Des y byd i'r iaith Gymraeg.Carnarvon Herald. "I Gwenyn.—Dygwyddodd tro hynod anghyffredin yn y Beiddi, ty John Griffith, gwas Mr. Hughes, I neuadd Cemaes. Fel y mae yn arferol i wenyn I godi amser poeth, yr wythnos ddiweddaf dygwydd- I odd i'r amgylchlad fud gyda'r teulu uchod. Pan I welodd y wraig fod y gwenyn yn codi, hi a feth i'w'¡ hymyl, tan dincian rhyw bethau ynghyd, i'w daros- twng, fei y mae yn arferol ar y cyfryw achlysur. Yn lie dysgyn ar rhyw Jwyn neu goedeti, fel yr j oedd yn dysgwyj, hwy a ddysgynasant oil ami hi I ei ban. Yr oedd o'i banner i lawr yn ddu o honynt. Yn yr amser peryglus hwn dangosodd y wraig bwyll mawr, nid fel rhai merched, pe buasent yn y fath amgylcluad. yn ymvvylltio, ac yn ymdreiglo. a rhedeg yma a thraw, felly yn cynhyrfu y gwenyn i ymosod arni, a'i marwolaethu, fe allai, ond hi a arosodd yn I lionycid nes iddynt ddysgyn bob un gwedi hyn, yn arafaidd, hi dynodd ei dillad oddi am dani, ac aeth i'r ty yn ei chrys, heb un niwed ond i ddwy neu dair I bigo ychydig arni. Mae pawb ag sydd yn adnabod I natur y creaduriaid hyn yn credu fod y wraig wedi cael gwaredigaeth fawr a plrvyll oedd yr arf yn Haw rbagluniaeth yn gweithio'r gwyrth hwn.— Ewyllysiwr da i'r Amserau. Aeertawy.—Yn ddiwcddar, daeth yngbylch han- ner cant o weithwyr efo eu gi!ydd i iys yr hedd geidwaid i achwyn" ar is-gymerydd y rheilffordd, o'r enw Barnes, ac i ofyn cynghor o dan yr aingylch- iadau a ganlyn. Yr oedd Burnes wedi eu eyflogi i weithio tunnel, ac yr oedd o gylch dau cant o bunnau yn ddyledus iddynt. Dywedid ei fod wedi derbyn symiau mawrion 0 arian, ond na thalodd ddim i'r gweithwyr. Ar foreu dydd Mercher cychwynodd ei ¡ daitb eto'r cerbyd, ac ni welvvyd mo hono mwy. Dywedid hefyd ei fod wedi gadacl yn nwylaw un i Mr. Weir y swm o ddeg punt a phedwar ugain, ond nad oedd hyny mo'r lianner yr hyn oedd ddyledus. Traethodd yr ynadon eu cydymdeimlad dros y coll- edvvyr, a chynnygiasant eu cynghorion goreu yn yr amgylehiad. Nid oedd gobaith iddynt aUu codi eu cytlog yn y llwybr arferol. Hwn ydyw yr ail dro i I lafurwyr diwyd a gonest gael eu twyllo o'u bennill- ion teilwng gan is-gymerwyr drygionus. Casnewydd.—Cofns gan ein darllenwyr fod y bont brydferth ar draws y Wysg, ger y He hwn, I wedi myned ar dan ychydig amser yn ol. Yr ydys i yo bresenol yn prysnr gychwyn ei hadeiladu. Gwncir I y newydd yn gwbl o'r un defnyddiau ac yn ol yr un cynilun a'r hen. Y mae llawer o'r ben bontyn aros yn ngweddill, yr hyn fydd wasanaethgar iawn i ar- bed traul ae àmscryn adeiladaeth y newydd. Milfiorbd.—Taflwyd trigoiion y lie hwn, ych- ydig amser yn ol, i gryn dipyn o ffwndwr, oblegid fod ,r e!effant perthynol i Mr. Hylton wedi cymeryd yn ei ben i fynu peth o'i ffordd ei bun. Baeth)'u II Hed anonydd yn y boreu ni roddai ufudd-dod i ünhymynion y ceidwad, ? rhuthrodd allan o fuarth y gwesty lie y'i cedwid, gan beri i bawb o amgylch I ffoi ymaith am eu bywyd. Aeth wedi hyn i ganol y ffair, gan sefyll yn ymyl y shows, a ehanlynwyd ef I gan ei geidwaid a lluaws o edrychwyr, y rhai a saf- ent mewn pellder parch us oddiwrtbo, Taflodd un I o'i shows a'i gwyneb yn isaf efo ei drwnc, codymodd I wrRig oedd efo dau o blant, gan roddi iddynt fwy o fraw nag o friw, ac wedi hyn meddyliodd am fahirio I un o'r shows, ond darfu un u'r ceidwaid ei gyffwrdd a pbigtforch, a throdd at hwnw wedi'n o'r diwedd dychwelodd yn ei ol i fuarth y gwesty, a bu am gryn I' amser yn bynod o ddrwg ei dymher, gan ymgynyg rhuthro at neb pwy bynag a feiddiai agosbau ato ond trwy estyn iddo ambell dorth o fara i'w bwyta, 1 daeth dipyn ato ei hun yn radd(-il i gwrandawodd ar iais y ceidwad, aeth i'r ystabi, ac yno y coslnvyd ef yn lied drwm gyda iieiyrn poethion am ei anufudd- dod ystyfaig i reoiau dysgyblaeth. CAERGYBI.- Ar foreu dydd Sadwrn cafwyd plentyn benyw, chweeh neu wyth niwrnod oed, yn ngardd ffermdy yn agos i'r dref hon, a elwir Castell Crwban. Ymddengys mai ci perthynol i'r ty a gafudd y plentyn gyntaf. Dechreuodd lyfu ei wyneb, a tlmvy hyny parodd iddo roddi allan ei lais i wylo. Aeth presviyl- wyr y ty i'r fan yn union, ond ni wyddent yn y byd pa beth i wneuthur o'r plentyn wedi ei gael. Or diwedd cymerwyd ei ofal gan y swyddogion plwyfol. Ni ymddengys ei fod wedi derbyn dim niwed. Ni chafwyd eto ddim o banes y fam annaturiol. CASTELLKBon,—Ychydig amser yn ol ymbriododd dau yn y dref hon o'r enw David Llewellyn Daviess cyfrwywr, a Lacy Jones, o Giydach. Yr oedd y gwr yn agos i bedwar ugain oed, a'r wraig yn rbagor na deg a thriugain. Cyn y briodas yr oeddys wedi oedi deuddydd neu dri i ddarparu gwsithred briodas rbyngddynt, ond gwrthwynebwyd ypeth gan y gwr, a Hwyddodd i'w pherswadio i osod ei hymddiried yn- ddo ef, na wnai efe ddim cam a'i heiddo. Trodd y briodas allan, fpl y rhag-dybiwyd gan lawer, yn hollol anhapus. Ymhen wythnos neu naw niwrnod, ym- geisiodd y ddynes annedwydd i roddi terfyn ar ei hoes trwy dori ei gwddf ag erfyn; ac wedi iddi fetbu ei harnean yn y ffordd bono, gallodd ymlithro allan o'r ty, ac ymfoddi. Cymerodd le bythefnos wedi iddynt briodi. Dwygyfylchi.—Traddodwyd darlith ar Babydd- iaeth, nos Fawrth, y 27ain o Meliefizi, yn adfoldy Horeb, gan y Parch. E. Stephen, gweinidog y lie ucliod, a cliasglwyd ar ddiweed y cyfarfod, tuag at leihau dyled yr addoldy, y swm o ÐW. Nid ydyw yreglwysyulgyfoethog iawn yn y byd hwn a'i bethau, ond yn ei zel, ei chariad, a'i tfyddlondeb tuag at achos ei Duw, y mae hi yn wir gyfoethog. MoSiYN.—Yn ein rhifyn diweddaf rhoddasom grybwylliad am farwolaeth Elizabeth, priod anwyl- aidd y Parch. Hugh Pugh, o Mostyn. Parodd marw- olaeth annisgwyliadwy y wraig serchus hon deimlad o alar cyffredinol drwy'r gymydogaeth. Ar y dydd Ian canlynol hebryngvvyd ei chorff i'r bedd, a chyn- nullodd tyrfa luosog ar yr achlysur i arwyddo eu parch i'r ymadawedig a'u cydymdeimlad a'r byw, Yn y capel yn Mostyn, lie y gweinydda Mr. Pugh, gweddiodd Mr. Ellis Ellis, Mostyn. traddododd y Parch. Lewis Everett anerchiad briodol iawn, a di- benodd Mr. Robert Roberts, Mostyn, trwy weddi. Ar ol y wasanaeth hon, cychwynodd y dorf ar ol y corff i gapei Sion, yn yr un plwyf, lIe y gweddiodd y Parch. John Jones, (gynt o Castle-street.) Llynlleif- iad, a phregethodd y Parch. E. Hughes, Treffynnon, bregetb hynod o ddwys ac argraffiadol. Yn y fyn- went gysylltiedig a'r capel, ac wrth y bedd, traddod- odd y Parch. D. Price, Dinbycb, anerchiad tra serchog a theimladwy, a gweddiodd y Parch. T. Pierce, Llyn- Ileifiad. Cafodd gwasanaeth y dydd efFeithia-i dwys ar deimlaiiau y lll)alt! rynn:dledig. Ymddifadwyd i) blant bychain o'r fam mwyaf serchog. Yr oedd ei tbymer gariadlawn, a'i duwiolfrydedd dirod- res, wedi ennili iddi barch a chariad pawb a gafodd y fraint o'i chydi.abyddiaeth. Yr ydym yn teimlo yn ddwys gyda'n brawd parchus, Mr. Pugh, yn y golled fawr a gafodd. Boed iddo gaei ei gynnal with fyned trwy y dyfroedd dyfnion!—The Principality. Capel y Graig, Ceredigion.—Mehefin 27, cyn- naliwyd tea parly yn y He hwn, gan y Trcfnyddion Calfinaidd, i'r dyben o leihau dyled yr addoldy, prvd yr ymgynnullodd o 300 i 400 o ewyllyswyr da üs, i gydgyfranogi o'r trogaredrlau darparedi^. iierbyniwyd dros ddwy hunt ar ugain, ( £ 22,) er bod y gwlalv wedi Huddias rhai rhag bod yn bresenol ond hyderir y derbynir eu haddewidiou do. Mewn cysylltiad &'r eyfarfod, yr oedd oedfaon am 10, am 2, ae am 6, pryd y pregetbodd y Peirch. Daniel Davies, Aberportli Edward Hughes, Aberystwyth; R. Williams, Aberdyti. Traddodwyd pregethau bywiog ac adeiiadol a dychwelwyd diolch i bawb o'r cyf- eillion am eu presenoldeb, a dybenwyd y cyfarfod siriol trwy fawl a gweddi. Dowlais.—Teilynga gweinidogion Ymneillduol barch mawr am anghefnogi, ac yn wir gwrthod gweinyddu priodasau ar ddydd yr Arglwydd. Y mae cbwech o ddyddiau ereill mewn wythnos i gyflawnl v cyfryw orchwylion, ac am hyny, bobl ieuanc, dewis- wch un o'r dyddiau hyny tlyned I r ystad anrhydeudus. Dinbycg.—Y mae Mr. Jesse Conway Davies, o'r dref hon, wedi cael ei ddewis, yn ddiweddar, i fod yn feddyg y ty, ac yn ysgrifenydd Clafdy Treffynnon. Ennillodd y g-wr ieuanc hwn air da iddo ei hon o ran medrusrwydd yn ei waith fe) meddyg, ac o ran oi h) n- awsedd a'i garedigrwydd fel dyn. Yu ddiweddar ymgyfarfu nifer o foneddigion, yn yr Eagles Inn, Dinbych, ar yr achlysu o ymadawiad Mr. Davies, pryd y traethwyd llawer iawn o bethau parchus am dano, ac yr amlygwyd dvmuuiad diffuant am ei hvydd a'i gysur. Gwrecsam.—Adroddir a ganJyn fel un o gastiau cyfreitbiwr o'r dref hon. Yr oedd eisiau gwasanaethu benyw a phapyryn anymunol, yr hon oedd yn byw ar ail lawr ty yn y dref, ac wedi gallu chwareu niig a. phob ymgais i'w dal. O'r diwedd daeth i'r ddalfas trwy y gast a ganlyn :—Cyflogwyd paentiwr, am han- ner coron, i fyned i gymeryd arao baentio y ffenestri trwy orchymyn perchenog y ty. Yr oedd rhaid iddo, bid siwr, bcidio anghofio ystafell eistedd y foneddiges ond pan ofdd o'r tu allan gyda'i orchwyl, dygwyddodd yr anffawd bynod o fod ei hot paent wedi syrthio, a dygwyddodd hefyd mai i'r tu fewn i'r ystafell y syrth- iodd. Gofynodd am dipyn o gerpyn i sychu y paent ymaith, pail y darfu i'r foneddiges dyner, druan, agor y ffenestr yn llydan, ac wrth estyn y cerpyn iddo, es- tynodd yntau iiidi hithau, er ei mawr fraw, y papyryii atgas oedd eisiau iddi gael. Fel hyn, er gwaethaf ei hull ocheliad, daliwyd hi trwy ddichell. M osj,,y,Ar nos Fercher, yr 20fed o'r mis di- weddaf, ennynoddtanchwa yn y liwil glo perthynol i'r Meistri Eyton. Dygwyddodd y danchwa am haner awr wedi deg o'r gloch y nos. Yr oedd pedwar o ddvnion i lawr y pwll ar y pryd. Gallodd ddau o honynt ymgyrhaedd at y bibell wynt cysylltiedig a gwyntyll sydd ar y lan, ac fel hyn yr achubwyd ea bywvdau. Buont yma mewn pryder ofnadwy am gryn amser, gan roddi yr anvydll arferol fod perygl, ond yn anffodus nid oedd yr un peirianydd gyda'r peiriant; ac heblaw hyn, yr oedd y llanc oadd yn gwylio yn lied fyddar, ac heb gael ei gyfrif yn gwbi mor synwyrol a'r Cyffredin. Fodd bynag, clywodd rhai cymydogion yr arwydd, a rhedasant i'r fan. Cyrchwyd y peirian- ydd yno yn ddioed, ac fel hyii Y gwaredwyd bywyd dau allan o'r pedwar. Cauwyd y ddau ereill yn y pwll, i geisio dtffodd y tan, lie y mae eu lludw hyd y dydd hwn, gan na allwyd eto agor y pwll o herwydd y tan. Ni ddysgwylir gael dim o'u gweddillion yn atngen na lludw, os gellir cael hWHW. Yr oedd un o h'-nynt yn briod. a'r Hall yn ddihrbd. Y mae y weddw wedi colli ei synwyr, yn cadw bwyd ac esgid- lau glan ei gwr yn ymyi y tn o hyd, gan haeru y daw adref yn fuan.