Yr Amserau

| Y PARCH. MR. SHORE AC ESGOB EXETER. I Y PARCH. MR. SHORE AC ESGOB EXETER. ) Nos Wener, Gorphenhaf 7, cynnaliwyd cyfarfod i cyhoeddus yn y Concert-hall, Lord Nelson-street, ( Liverpool, i'r dyben o amlygu cydymdeimlad a Mr. Shore, yn berwydd erJyniad dialgar Esgob Exeter I arno. Yr oedd y neuadd eang yn llawn o gynnull- eidfa barchus. Yr oedd y gweinidogion a'r bonedd- II vlyr canlynol ar ac oddeutu yr esgynJawr:- Y Peirch. W. W. Ewbank, J. H. Crowder, Dr. Raffles, Dr. Crichton, Shore, Kelly, Rees, Roberts, Graham, Os- borne, Ferguson, Walker, Kirkhus, H. S. Brown, a Hacking A. C. Dunlop, I sw., J. J. Godfrey, Ysw., II T. R. Arnott, Ysw, W= Crosfield, Ysw., S. Davies, Ysw., &c., &c. Ymddangosai y cydgordiad mwyaf unfrydol drwy yr boll gyfarfod, ac ni chymerodd dim le i anhwyluso ysbryd brawdol ac efengylaidd y cyf- eillion o wahanol enwadau a ymgynnullasent ar yr achlystir. Cymerwyd y gadair gan y Parch. W. W. Ewbank, gweinidog eglwys St. George, Everton, yr hwn a alwodd ar y Parch. J. Kelly i agor y cyfarfod trwy weddi. Yna cyfododd Mr. Ewbank, a dywedodd fod ei I ddydadswydd ef y noson bono, fel cadeirydd y cyfar- fod, yn dra eglur. Weithiau, ar acblysuron cyffelyb, yr oedd raid iddynt gymeryd mater, mewn liaw ag y teimlid y guilai ereill ei wneyd yn weil. Teimlai, inodd bynag, trwy gydsynio i lywyddu y noson hono, ei fod yn hollol ac yn gydwybodol ar Iwybr ei ddyled- swydd fel Cristion, Nid ydoedd yn meddu adnabvdd- ] iaeth personol a Mr. Shore ond er's ychydig ddyddian: ni wyddai ddim am dano ond trwy y newyddiaduror., hyd wvtiinos i'r Sabboth blaenorol, pan y gwelodd ef yn ei eglwys ei bun. Dygwyddai ei fod ef (Mr. Ew- bank) yn traddudi pregeHI ar "Gyfritoldtbj" ond heb un gyfeiriad at Mr. Shore. Ar of y bregeth daeth Mr- Shore ato, a dymunodd arno ddyfod i gyfarfod cyhoeddus, yn yr hwn y rhoddai hanes yr erlyniad a I' godwyd yn ei erbyn gan Esgob Exeter. Teimlai nas gallai wrtiiod; a pha mor analluog bynag ydoedd, yr oedd yn ymwybodol ei fod ar livybr ei ddylclswydd. Mor bell ag yr oedd efe yn dea!} yr achos, (ac yr oedd wedi roddi ei astudrwydd mivv?f manwl iddo,) yr oedd yn credu ei fod yn un na ddylid ei oddef yn y wlad Brotestanaidd a Christionogol hon. Yr oedd ynt wedi ymgyfarfod fel aelo(lau, o eii;vaclau meddent hefyd en gwahanol deim]adau crefyddol, eu harchwaethau, a'u riiagfarnau ond yr oedd yn bur ddichonadwy i ddynion o opiniynau gwrthwynebol ym- uno i ddvvyn ymlaen yr nn gwrthddrych penodol. Credai y cydunent oil yn hyn, pa un bynag ai gyda golwg ar Eglwys Loegr neu unrhyw eghvys ymneill duol, y dylai gweinidogion gael rhyddid i ddilyn ar- gyhoeddiad en meddyliau eu hunain, pa un a ddewis- ent aros yn y cyfryw eglwys ai peidio. Ni ddysgvvylid iddynt y pryd hwnw ddyweyd dim ar deilyngdod un rhyw gyfundeb. Yr oedd ef yn Eghvyswr hollol gydvvybodot, a hyny oadd un rheswm o'i fod yn bres- evol o berwydd fel gweinidog yn Eglwys Loegr, I nid oedd yn dewis rhoddi ei gydsyniad, trwy ei delys- tawrwydd, i weithrediadau Esgob Exeter: yr oedd yn eu llwyr anghymeradwyo yr ociidynt yn wrth- wyneb i ysbryd cyfraiio Loe r. Cio([(Iefeni syhvi, fod iddynt oil y dyddordeb dwysaf yn yr achos I hwn. Cyinerai yr achos i fynu ar egwyddor. Yr oedd yn eithaf eglur fod gan Ymneillduwyr ddyddor- I deb yoddo. Yr oedd amryvv ddynion tra rhagorol, y rhai a fuasent yn weinidogion yn yr eglwys sefydled. ig, ond a fartwwA eu dyledswydtl ydoedd ym- o'i cbyfnodeb. Nid oedd gan y rliai hyn un hawl gyfreithiol i fod yn Yroneillduivyr, Cybflled ag yr oedd y gyfraith yn myned, yr oedd gwyr yn es- gobaetti Llundain nad oedd ganddynt un hawl i bre- 11 getbu. Pe dygwyddai i Esgob Exeter gael ei symud i'r esgobaeth hono, (yr lIyr. a obeitliiai er ei fwyn ei bun, yn gystal ag er mwyn ereill, na cbymerai byth le.) etallai yr attelid Mr. Evans rhag pregcthu yr efengyl Gyda golwg ar aelodau a gweinidogion Egiwrs Loegr, y mae y pwnc hwn o'r pwys mwyaf: y mae dau resvvm dros hyn—yn gyntaf, yn gysyllt- iedig fel y mae Eglwys liot-g) i- a'r wladwriaeth, (cy- sylltiad a fawr gymeradvvyid gariddo ef.) meddvliai fod y drwg hwn yn wastad yn gvdiol a hvny, sef bod llawer yn myned i'r swydd weini'dogaetho oddiar gy- mhellion annheilwng addefir y ffaith hon gan bob clerigvvr. Dymunai ef ar fod i ddynion ieuanc a ymgymerant a'r weinidogaeth, heb d'dwys deimlad o gyfritoldeb y swydd ar eu calonau, pan ddeuent i synied yo well ar y mater, gael rhyddid i ymadael, yn hytrach nag aros gyda gwaith na alwodd yr Ar- glwydd hwynt ato. Yr oedd hwn yn un rheswrn cryf paham y dylai gweinidogion Eglwys Loegr gael eu goddef i newid eu meddyliau, ac i adael gweinidog- aeth i'r lion y teimlent eu hunain yn anaddas. Rhes- iifm arall ydoedd, nad oeddynt, fel cierigwyr. YP. dewis aros dan y cyhuddiad nad oeddynt yn weinidog-ion ¡ oddiar argyhoeddiad cydwybod. "Teimlai Mr. Ew- bank, yn ei feddwl ei bun, ei fod mewn gwirionedd yn weinido? o E?hvys Loegr oddiar yr argyhoeddiad mwyaf eydwybodol ac wedi ystyried pob peth, a chaniatau yn llawn ei hoU fciau, barnai mai gan Eglwys Loegr yr oedd y gyfundraeth oreu ar y ddaear. Goddefent iddo ef ddatgan ei argyhoeddiad cydwy- i bodol mor gryf ag yr oedd yn ei deimlo. A chan fod yr achos felly, teimlent en bod yn agored i'r cyhudd- iad—eu bod yn weinidogion o Eglwys Loegr am nas gailent eu heipu eu hunain ac os felly, braidd y credai neb eu bod yn Eglwyswyr cyson, Credent y dylai uiirlij-vv weinidog o'r eglwyrs fod at ei ryddid i'w gadael ac nad oedd arnynt oud eisiau i'r gwein- idogion hyny aros ag oeddynt yn gydwybodoi ymlynu wrth ei chrefydd a'i fforfiau. Yr oedd eu hamcan heno yn ddeublyg yn gyntaf i wrando pa beth oedd gan Mr. Shore i'w ddyweyd; oblegidyr oedd gan bob  dyn a dybiai ei fod yn dyoddef erJedigaeth hawl i t ddyfod ger bron ei gydwladwyr i hysbysu ei ddyoddef- airjt; a-r peth lleiaf a allent wneuthur ydoedd rhoddi iddo vvrandawiad teg. Yn yr ailIle, os argyhoeddid II h wy fod person wedi ei eriid yn y fitli fodd, o her- ) wyxld achos yn yr hwn y teimlent oil ddyddordeb, yna I' bwriodid cynnyg deiseb i'r Senedd am ddiddymiad y gyfralth o hyr,y allan. Yr oedd o'r pwys mwyaf i Mr. Shore i'r mater gael ei benderfynu mor fuan ag y gelhd. Sylwai y Cadeirydd yttiheilacii, nad oedd y gyfraith o dan yr hon yr erlynid Mr. Shore, braidd yn adnabyddus o'r b!aen. MeddvUent y ga!!en?, yn y wlad rydd hon, berthyn i'r gyfundeb a fvnent. GWYddent mai y gosodiad mewn g?Iedydd Pabaidd ydoedd, auw&ith yn o?iriad, bvtil yn uffeiiiad." Yn Ffrainc, yn y mis Chwefror" diweddaf. vr oedd achos tebyg i achos Mr. Shore wedi dygwydd, Pab- ydd o'r enw M. Vignaud a ddygwyd i'fynu i'r otreir-I, iadaeth, yt) atlirofa Limoges, ac ordeiniwyd ef vno. Yn ol arferiad yr offeiriaid Pabaidd, yr oedd yn byw gyda berivtv yn anghyfreitblon, ac iddynt deulu o blant. Ni ellid beio yn rhy !ym offeiriaid yr Eg-lwys, Babaidd yn yr achos hwn yr oedd yn bcchod vsgel- er eto rhaid iddynt ystyried effaith'dvgiad i fynu ar I y dyown hyn, Ond daeth cydwybod vr oifeiriad hwn i deimlo oddiwrth y sefvllfa yr oedd ynddi, ac yr oedd yn awyddus am wneyd cyfiawnder, hyd y gallai, a'r tenyw, trwy ei phriodi, Yn g-anlynoi gadawodd y grefydd Babauld. Ysgrifenodd at yr esgob i hysbysu iddo ei fod wedi ymwrthod a'i swydd, gan anfon yn ol Jythyrau ei ordeiniad, ac addef ei hun yn Brotest- ant. Aeth o fiaeri ynad i wneyd yr ardystiad arferol am briodi. Yr oedd yr ynad am gyflawrii y ddefod, ond oddiar ymyriad offeiriaid ereill, y rhai a ddywed- ent ei fod yn groes i'r gyfraith, efe a wrthododd wneyd, yn unig o herwydd yr egwyddor, "unwaith yn otfeiriad, byth yn offeiriad;" a chan ei fod yn oifeiriad Pabaidd, nas gallai fyned i'r sefyllfa briod- asol. Dygwyd y mater o flaen y llys gwladol uchaf, a'r un oedd y penderfyniad yno, nas gallai y dyn tru- an h wn, yn 01 cyfreithiau Ffrainc, briodi, am ei fod wedi bod unwaith yn offeiriad. Yr oedd Esgob Ex- eter yn ymddwyn tuag at Mr. Shore oddiar yr un egwyddor, sef annileoldeb y swydd glerigawl. Yna galwodd y Cadeirydd ar y Parch. Mr. SHORE, yr h wn a dderbyniwyd a. bonllefau uchel o gymerad- wyaeth. Mewn .aeth faith, eglur, ac effeithioi, aeth Mr. Shore dros hsuies ei ddyoddefiadau mewn ysbryd cymedrol. Ymwadai a phob gwrth wynebiad personol i Esgob Exeter a thystiai ei fod yn gyfaill i'r eghvys. Y cwb! a geisiai ydoedd eael ymneiiiduo yn dangnefeddus oddiwrtli yr eglwvs, a dilyn ei du- eddiadau ei hun. Nid ei ddymuniad ef ydoedd yro, ddangos o flaen r .acfodydd cyhoeddus: buasai yu well ganddo gyfarcii ei gynnnlleidfa ei hun, pe y go- ddefasid iddo bregetha yr efengyl. Er's peth amser bell ach Did oedd dim wedi bod rhyngddo a Newgate, neu ryw garchar arall, ond y farn gyhoedd. Dat- ganesid opiniwn y eyhoedd yn nerthol, ond nid yn rhy nerthol; oolegid" hysbyswyd iddo y dydd o'r biaen fod gwarant eisoes wedi ei rhoddi allan i'w gymeryd ac os na roddid hi mewn gweithrediad, amlygrwydd cry fa el) eto o farn y cyhoeddus a ataliai hyny. Yna aeth Mr. Shore dros boll amgylchiadau yr achos, yr hyn fyddai yn rhy faith i ni ei ddilyn, Dywedaibod Esgob Exeter wedi bod yn ei ymlid o lys i lys am bedair blynedii, gyrda phenderfyniad diflino a bod yr erl) niadau cyfreithiol hyn cisoes welli ei golledu dros fil o bunnau. Yr oedd hyn, yn ol haeriad yr esgob, "er lies i'w enaid," Ymddengys i'r esgob ddewis Mr. Shore fel y cyrntaf i yrmosod arno ac os llwvdd- ai, yna gwyddai y lleill beth oeddynt i'w ddysgivyl." Adroddai Mr. Shore amryw enghreifftiau yn y rhai yr oedd yr esgot) wedi ymddwyn yn lied debyg. Yr oedd wedi gorchymyn gosod treth egl wys i dd wyn traul erJyniad Mr. BulteeI am bregethu ailan. achler- igwr arall, Mr. Harris, am wrando arno ond yr oedd warden yr eghvys, gan y barnai fod y bregeth yn iach a defnyddiol, wedi gwrtliod ufuddhau i'w arghvydd- iaeth. Gwnaeth Mr. Shore ei achos yn eglur, er argyhoeddiad pawb o'i wrandawyr: ac fel yr ai ym- laen i ddadlenu y gorthrymder, yr oedd y syndod yn ych wanegu, a'r bloeddiadau o Cywilydd, cvwilydd" vn achel a difrifnl. I" y;; yrOdi- Y-(;deirYdd i ddatgan ei f:twr foddlûn. rwydd i'r dull y gosodasai Mr. SIJOre e¡ adIOs 0 Baen y cyfarfod, yo vr hvn yr oedd yn sicr y eydrmai y cyf- II' ?rfod. Dywedm .uu "yu9uJleidfa Mr. Shore wedi casgiu banner y mii punnau otdd wedi bod arno a dywedai ei fod ef wedi derbyn iiythyr oddiwrth aelod 10 Eglwys Loegr, gyda guinea tuag at y draui. Yna galwodd ar Y Parch. G. OSBORN, yr hwn a gynnygiai ddeiseb j i'r Senedd am ddiddymiad neu gyfnewidiad yn y gyf- raith a roddai awdurdod i'r esgob i erlyn Mr. Shore. Dysvettai Mr. Osborn y dylai dyn fod uior rydd i vm- Aiael tig ydoedd i ymuno êg eglwp ac yr oeddynt. I j yo meddwl mai hyny oedd y g-yfraith, lies i achos Mr. Shore eu hargyhoeddi o'u camsyniad. Yna dangosodd fod y ddeddf gannonaidd yn diddvmu, í raddau, gyfraith goddefiad (toleration). Credai, pa fodd hynag, cyn pen deuddeng mis neuddwy flynedd, y ceid gweled cyfnewidiad. Yr oedd aelod seneddol eisoes wedi darparu cvnllun o ysgrifraith i'r perwyl, yr hwn oedd yn dysgtvyl ci adeg i ddwyn yr aclios ger bron y Senedd ac yr oedd yn galw am deisebion i gyfnerthu ei amcan. Yr oedd ganddynt hefyd ar- i wydd o'r cymhorth a roddid i'r mesurgan yr awdur- dod uwchaf yn yr eghvys. l'a beth bynag a wneid yn Exeter, cymerai materion yn Lambeth y iiwybr iavvn. (CJchel gymeradwyaeth.) Yna darllenodd Mr. Osborn y ddeiseb i'r Senedd. Sylwai fod bon- eddwyr a adawent Eghvys Loegr i fvned at yr Ym- ricillduwyr Protestanaidd yn eael eu cospi ond nid am fyned yn Yinneillduwyr Pabaidd. Yn ei farn ef, yr oedd hyny yn wrthuni ffiaidd. Yr oedd ef yn gyf- 1 aill i'r eghvys am yr ystyriai hi yn gyfnerthfa i Bro- testaniaetli ond yr oedd gweled esgob o'r eghvys hono yn edrych yn fwy ffafriol ar Babyddiaeth nag ar Ymneillduaeth, yn ei ddyrysu yn. fawr. Dr. RAFFLES a ddywedai y gwyddai yr boll fvd pa mor anewyllysgar ydoedd ef i wneyd araeth, a pha mor anailuog- ydoedd hefyd a phft buasai vn ym- j gynghori a'i deimladaa, buasai yn gomedd cyfodi; ond pan ofy-nid iddo gefnogi y fath benderfy" niad, nis gallai feddwl un foment am dano ei hun. Yr oedd yn eilio y cynnygiad a'i ddwy law ac a'i holl galon. Dywedai, pe byddai i'w gyfaill rhagorol Mr. Shore gael ei roddi mewn gwirionedd yn ngharchar, y byddai efe (y Dr.) yn un o'r rhai cyntaf i ymweled ag cf, hyd yn nod pe byddai ei garchar yn rihy John O'Groats [sef pwynt mwyaf gogleddol Scotland] I ond diolch i'r Nefoedd, nid oedd un earcbar o'r faih I yn y wiad fiono. Yr oedd yn credu pe rhoddid Mr. i Shore mewn csrchar, y byddai chwyrndarawiad v drws i gau arno yn selio rhyddid crefyddol trwy yr holl wlad. Yna dywedai y Dr. fod ganddo araeth i'w i gwnpyd dros un aval I yr oedd y Parch. Mr. Cor- deux, gweinidog teihvng a rhagorol eghvys St. Silas, wedi galw gydag ef i ddyweyd y buasai efe yno, ac y i cvmerasai unrhyw ran yngwaith y eyfarfod a rodd- asetit iddo, oni buasai iddo gael ei alw at vvely angau tad ei wraig. Yua rhoddwyd y ddeiseb at y eyfarfod. a phasiodd yn unfrydol. Anerchwyd y eyfarfod hefyd gan Mr. Dunlop a'r Parch. D. Ferguson.

CYFARFOD CHWARTEROL Y MEISTRI HAIARN. 1 Dydd Ian. Gor, 13, oynnaliuy d y ey farfod uchod yn neuadd y dref yn Birmingham, y t. yr hwn vroedd prif feistradoedd Swy dd Stafford, yn "gystal a mar- siandwyr haiarn penaf yn Llundaiu a pharthau "reill y deyrnas. Y prisiau a benderfynvvyd arnynt yn Stewponey, ac a gymeradwywyd y dydd o'r biaen yu Wolverhampton, a lawn gynnaliwyd." Derbyniwyd nifer mawr o orders, a pha rai y cydspiiwvd ac yr oedd settliad y cyfrifon yn gyffredinol foddhaol. Ar y cyfan, y mae golygiad y fasnach mewn haiarn yn fwy sirioJ nag y dysgwylid y byddai ychydig wyth- nosau yn ol. Yn wir, y mae masnach gyfFredinol y deyrnas yn gwellhau yn raddol, yn gystaI a'r ganjren hon o honi.

u CYMD E IT HAS AMAETHYDDOI. | FRENINOL LLOEGR. Cynnaliwyd cyfarfod blynyddol y gym- deithas uchod eieni yn ninas York, vr wyth- nos o daen y ddiweddaf. Daeth nifer mawr o bendefigion ac uchelwyr ynghyd ar yr achlysur, ymysg- pa rai yr oedd v Dugiaid Cambridge, Richmond, a Buckingtiiitu, yr Arghvyddi Shelbourne, Yarmouth, a Chi- chester, ac amryw ereil], Yr oedd v He dar- paredig- i ddangos ofter a pheirianau amaeth- yddol, y da byw, &c., tua milldir allan o'r ddinas, ac yn mesur 22 o erwau, wedi ei am- gau a. mur coed yn ddeg troedfedd o ucbder. Agorwyd dangosle (show yard) yr ofFerynau amaethyddol ddydd Mawrth, ac vmwelwyd a. hi y diwrnod hwnw gan 1113 o bersonau y dydd carilynol gan 6006; a thalodd 60 guinea yr un am gael myned i fuarth yr anifeiliaid. Dydd !au, yr oedd yr ymwelwyr yn 2-5,733, yn gwneud cyfanrif y personau a vmwelsant a'r olygfa yn 32,912. Dydd Mercher, daeth y Tywysog Albert i'r eyfarfod, a chafodd y derbyniad rnwyaf croes- awus a brwdfrydig gan y lIuaws gwyddfodoL Dydd lau, cymerodd y ciniaw cyhoeddus le mewn pal)ell eang a wnaed i'r pervvyi rhvvnff y castell a r afon Ouse. Eisteddodd agos i dri chant ar ddeg i gyd-giniawa; a dichon fod presenoldeb ei Uchder Brenin^l y Tywys- og Albert yn peri i'r cwmlJi fod yn fwv 11 u- osog nag y buasai heb hyny. Cymerwyd v gadair gan lywydd y gymdeithas, larll Yar- borough, a'r is-gadair gan y llywydd etholedig am y fhyyddyn ddyfodol, larll Chichester. Yr oedd nifer mawr o bendefigion a bonedd- wyr urddasol yn y wledd, a dvgid yr holl wasanaeth ymlaen yn y modd" trefnusaf a gweddeiddiaf. Wedi darfod bwyta, aed at y llwnc-destunau, fel arferol; ac mewn atebiad 1 r cyntaf, sef, Y frrenines. y Frenines. Waddoledig, y Tyvvysog Albert, a'r holl deula Breniiiol," dywedai y Tywysog Albert- (wedi datgan ei ddiolchgarwch am y derbyn- iad a gawsai, &c.)—" Y mae yn rhoddi y boddhad mwyaf i mi fy mod wedi gallu dyfod i'ch mysg, a bod yn bresenol yn y cvfarfod tra dyddorol a defnyddiol hwn. Y mae vr oil a welais heddyw a doe yn dangos darlun prydferth o gynydd amaethyddiaeth Brytan- aidd ac yr wvf yn credu yn ddilvs fod y wJad yn ddyledus i'r gymdeitbas hon tun y t l )as lic' n a 'LU y gwelliant sydd wedi cymeryd lie. Y mae gwyddoriaeth a diwyliiadau llaw- weithiol wedi cyfnewid yr arferiad o drin tir yn y dyddiau hyn, i olrheiniad diwyd ag sydd vn gofyn -ari,-in, peiriannau, medrusrvvvdd, a dyfal-barhad yn yr ymrysonfa gyd-yrnnoreisiol. Rhaid ni ystyried »iyn vr, dycljJoro>. o gymaint ag y gofyna am egni helaethach a gwybodaeth eangach. Yn ymwybodol o'r cvfnewidiadau hyn, yr ydym ni, amaethwvr Lloegr, (uehel fonllefau,) yn ymgyfarfod ) ?7ii yin?xy f ir f od yn y cyfarfodydd hyn—cyfarfodydd Cvm- deithas Amaethyddol Freniuol Lloegr—i'r dyben o hysbysu i'n gilydd y canlyniadau o n ,(rwatianol, 1,)rawfia(i,-Lu, -t Ir cvnnydd a aliai riiai o honom fod wedi ei wneyd yn nghy- mhwysiad gwyddoraeth, mewn gwelliant peiriannau, neu mewn meithriniad a phesgi anifeiliaid." Yna dywedai y tywysog ei fod yntau yn amaethwr bvchan, ac yn teimlo yr holl bryder a'r gofal perthynol ir sefyllfa an- rhydeddus hono. Derbynid hyn gyda bon- llefau a chwerthin uchel. Anerchwyd y cwmpeini v/edi hynv gan larll Fitzwilliam, M. de Wayer, y Chevalier Bunson, larll Fortescue. Arglivydd Fever- sham, Due Richmond, Syr J. Johnstone, Arglwydd Wharncliffe, Mr. Bancroft,, y gwein- idog Auiericanaidd, &c., &c. Derbyniwyd gwobrwyon gan laweroedd am y gwelliadau a wnaetlient mewn gwahanol offer amaethyddol, megys erydr, ogau, peir- iannau, (machines,) truiiau (drills,) &c.

n MAHWOLAETII TRivy GOI YNIAD GWESTK.—Dynes o'r enw Last, yn 60 oed, a arferai er's jlynyddoedd ed ryeh ar ol y gwenyn yn amser eu heidiad, a ddi- Iynai yr un gorclllvyl yr wythnos cyn y ddiweddaf, yn ei gardd yn Brad field, pan y pigwyd lit gan un n honynt yn ei bawd. Aeth i'r ty, a chan eistedd ar gadair, dywedai. "Mor sal 'rwy'n teimlo!" Yna aeth i lesmair, ac ni ddywedodcl air mwyach. Crynai yn arw, ac ymhen yr banner awr hi a drengodd CYNNILDER.—Traul y wlad am y flwvddvn ddi- weddaf; 1847, ydoedd- M. ',i. I .i 142 l? 7 Ceiiadwriaetliau 175,142 12 7 Y Llvthyrfa 1,128.137 12 4 Cyfrmth. 912,733 1710 Lly wodraeth Wlado! 1,(589,146 7 2 Y Fydtan a'r Idynges. 20,296 335 15 I ^24,231,816 5 0 uweliryma dranl ortltrwm rhyiei yn amser heddwch r RUEOLAU DA.—Po hwyaf yr wyf yn byw ruwyaf oll y gwelaf vi, angenriieidruydd o ymlynu wrth y rheolau a osodais i mi fy liuri :-I. I wrando mor ychydig a fyddo bosibl ar ddim fyddo er nivved i ereill. 2. I gredu dim o'r eyfryw hyd nes y'm gorfodirs 3. I ochelyd yfed o ysbryd taenwyr cbwediau drwg. 4. I gymcdroli bob amser y gallaf y drwg a ddywedir am creW. 5. i gredu bob amser, pe y clywid yr ochr arall, y byddai y r inines yn dra gwahanol. Ilo, uchaf y byddo carictor dyn, mwyaf tehyg yw o gael ei ddrygiiwio obiegid y mae tuedd yn ngha!ov pob dyn, oddicithr ei fod o dan ymgeledd gras, i ymble eru yn narostvngiad arall i fod yn gydwastad ag ef ei hun, neu eu darostwng yn ngbyfriSad y byd.—. Simeon,

DEHEUDIB CYMKT;.—Y mae Mr. Forster yn cyfrif J gwelyaa glo y Deheubarth fel a Benfro, pedwar again milkliroedd ysgwar; Swydd ) Gaerfyrddín, chwe' ugain a thair-ar-ddeg miildiroedd Ffgwar Swydd Brycheiniog, tri ngain ac wyth miil- diroedd ywar Swydd Morganwg, pum' cant a naw a thri ugain miildiroedd ysgwar; Swydd Mynwy, pedwar ugain a phump miildiroedd vsgvyar. Y cwbl yn naw cant a phyratheg-ar-hugain mil"iro,edd ysgwar, HittWACN,—Agorwyd yma, yn ddiweddar, ysgol tidyddiol ar yr egwyddor wirfoddol. Y mae rhywrai wedi bod yn hynod o brysur i ddyfeisio a thaenu cam- ddarluniad o honi, 1'1' dyben o attal rhwysg y cel- wydd, cyhoeddodd again o'r trigolioo parchusaf bapvryn arg-ra?'edi?, a'u henwau wrtho, yn cynwys Srwthfynegiad. Hyderir y rhodda hyn derfyn ar waith y dyhirwyr maleisddrwg a chenHgenus. PANTYRIG.-Pan oedd y Parchedig Henry Davies, gweinidog y Bedyddwyr o'r lie hwn, yn swydd Ben-I fro, wedi myned i addoli i gapel Harmony, tonvyd i wiewn i'w dy gan haid o ladion. Daetbant i mewn trwy'r ffenestri, ymwelsant h'r gwaijant,l ystafelloedd, agorasant gloiau y gwahanol gistiau, ond ni lwydd- asant i gael ond ychydig sylltatr. Ni cbafwyd eto afael yn y troseddwyr. Hhudulav.—Oddiar ryw ddyben nee jSrilydd, aeth dyn ieuanc i getsio dringo un o dyrau adfeiiiau y cas- tell yn y He hwn, mewn ymchwil am nythod adar I syrthiodd gryn ddyfnder i lawr, a bu farw ymhen Jchydtg. Nid oedd nemawr er pan oedd wedi ym- ¡ briodi, NEWMARKET,—Y mae gIVr tlawd, heb fod yn nep- pell o'r lie hwn. wedi claddu, yn ddiweddar, butill) C) blant o fewn cyleh mis o amser. Buont farw or dvvymyn ysgarlad. Allan o chwech o blant oeddynt iach ychydig amser ynol, nid oes yn bresenol ond un yn fyw. PENFEO,—Mae rhybudd wedi cael ei anfor, gan y i-'orlywiawd (Admiralty) i arohvygwr y packets a'r "ywyddion, &c., ag oeddynt yn cludo iiythyrgodau el Mawrhydi, ag oeddynt yn rhedeg rhwng Hobb's Point ac Iwerddon er's Ilawer o flynvddoedd. yn hys- bysu na bydd eisiau eu gvvasanaeth ar ol yr 2il dydd o Awst nesaf. Mae'r attaliad hwn ar y packets wedi bod yn ergyd tost i'r swyddogion a'r dyaion svdd Wedi bod YIJ gwasanaethu mor hir ar yr orsaf hon ond gobeithir y bydd i Arglvvvddi y Morlywiawd ddethoJ y swyddogion a'r dyohm mwyaien'elthio! i wasanaeth peliach. Trwy y trefniad hwn dysgwylir yr ctfeithir arbediad i'r wlad, o leiaf ?30,000 Y" flynvddol. UAMWAIS ALARUS.- Yn ngwaith Cendl, Gorpb. j 9, cyfarfyddodd Evan Evans, glowr, o'r He uchod, Ri ddiwedd mewn rnodd sydyn ac annysgivyliadwy, trwy i gryn lawer o iS syrthio arno, nes y bu fariv yn y fan. Gadawodd wraig a phedwar o blant yn amddifaid, ac y mae dau o'r pcdwar heb na thad ua afh ond ?obeithtafy bydd Duw cysta! ?i addewid iddynt. Yr c?dd Evan Evans yn ddyn -diniweid ia%?l, ac y" aelod ffvddlon a dawio' ymhiith y Bed- Yddwyr er ys blynyddau lawer, a theimla eigyfeiilion crefyddol a digrefydd biraeth mawr ar ei ol. Yr oedd yn un o dderbynwyr ffyddionafvr Amserau er pan yr ynaadangosodd gyntsf yn yr ardaloedd hyn, ac yn fawr ei awydd am ei weied yn wvtlmosol. Dywedaf, Am Ieuan mae galaru ae ochencidio trist; I Ei deulu syd(i yn cwynfan, ac hefyd winllan Crist: Ond Or colledion iaod o'i osod yn ei fedd, tiyutlV. ioi tienaid yn iach yngwlad yr hedd. i, lli. I LIVERPOOL. I Y mae yn hysbys rn darllenwyrr fod amryw gyfar- fodydd wedi cael eu cynnal, yn yspaid y raisoedd diweddaf, gan y Siartiaid a'r Gynghreirwyr Gvvydd- elig yn y dref uon, er anilygu eu cydyrndeimlad a'u brodyr aflonydd yn y chwacr ynys, yn mha rai yr ar- ifTHyd iaith mor fradwraidd a therfysgaidd ag a siaradwyd yn Iwerddon ei linn ac yn y eyfamser fforfiwyd amryw gymdeithasau, nell glybiau, (dros banner cant, medrlir,) yn cynwys cant o aeludau bob "I n, Yn nghyfarfodydd y clybiaa hyn, dygid yr ael- odau i elrin pob math o arfau angcuoJ a dywedir mai yr anican ydoedd, pan ddeuai yr adegbriodol a fyddai fwyaf gwasanaethgar i'r Iwerddon, i'r holi ddynion hyn godi rnewn gwrtbryfel, mewn un noswaith, ac ymosod ar y marsiandvvyr a'r masnachwyr, i'w lladil a u hyspeiSio, &c. Diau fud rllyw gymaint 0 wirion- edd yn y pethau hyn, ond nid, efallai, i'r graddau y dywedir yma. Pa fodd bynag, y mae y maer a'r yn- sdon wedi credu fod drwg yn cael ei fwriadu, ac o berwydd hyriy gwnaethant- ddarpariadau digonol er 3ffiddiffyn personau a meddiannau y trigolion dan eu g'ofal. Y mae eisoes dros ugain mil o gwnstabliaid cynnortbwyol wedi eu tyngn i fewn ac ycbvvanegir "ifer mawr atynt mewn cardyniad i gyfarcbiad y nHler ddrnedd yr wythnos aeth heibio. Yn ychwanegol at y 500 o fiJwyr ag oedd yn y dref o'r biaen, a thua j 100 o bensioners, a thros 800 o'r police, (y rhai ydynt oj! yn cael eu dysgu i ddefnyddio y rawsged a'r cleild- yf.) daeth catrawd o fiiwyr yma ddydd Sadwrn di- ■eddaf gyda'r rheilffordd o Fanchester, 1Iu o wyr Jneirch a chwmpeini o fagot-hvyr o Gaerlleon a dydd LIun diweddaf, ychwanegid catrawd arali o fihvyr o WUidfun. Y mae y ddarpariaeth hon yn ddiati yn ddoeth, er tnwyn esmwythau a tbawelu meddyliau yr ofnns. Byddai ymusodiad o'r fath a ofnid oddivvrth T Unyddelod yn Liverpool, yn amiygiad o'r anriiolcl; garwel, pertleitlji,-Lf il%v cymwynaswyr goreu, ac yn brawf o'r cytbreuligrwydd mwyaf nffernol ngy gdlir dyebymygu am dano. Cynnaliwyd miloedd o iionynt rma rhag "e ivl-rii, ar draul ddirfawr i'r pltvyfolion y id.-v flyried(i (idit,-edlaf; ac y mae miloedd (I nonvnt yn cael eu bywoliaeth yma, megvs y mae o'r €ymry, He y maent vrnli cartrefu. Y mae erchylldra yr hyn a ddywedir a fwriedid braidd yn peri i ni ei amtneu ond pan gofiom mai Pabyddion ydynt, pa alanas rhy ofnarlwy iddynt hwy gyflavrni ? Dydd Sadwrn diweddaf, tua thri o'r gloch bryd- ,a%vll, dygid deiseb at y Ty Cyffredin i'r Exchang-e i ews-room, i erfyn am i raitbysgrifgael ei phasio i'r i'r hon a dclygai Arglivydd J. Russell ytnlaen i'r Iwerddon, a chafodd ei llawnodi gan ych- » na 400 mewn awr o amser. Y mae y dref, pa IOdd bynag, yn berffaith Leddychol a thawel.