Yr Amserau

YR UNDEB oYNULLEIHFAOL A'R DDADL DUUWINYDDOL." EBTHYGL III. Rhag ofn i ddarllenwyr yr Amseralt dybied ein bod yn myned i lusgo y ddadl hon i'w golofnau, sicrhawn iddynt nad oes berygl. Nid oeddym wedi bwriadu ysgrifenu gair yn mhellach na'r ddwy erthygl sydd wedi ymddangos eisioes, oni bai ein bod mewn cyfleusdra, ac wedi cael caniatad, (er nad yn aelod o'r Undeb") i fod yn y cyfarfod- ydd a gynaiiwyd yn y brif-ddinas ddydd Mawrth a dydd Mercber diweddaf, sef yr 20fed a'r 21ain cyfisol; a'n bod yn tybied befyd y bydd yn ddydd- orol gan rai, o leiaf, o'r darllenwyr gael golwg gyffredinol ar yr byn a wuaethpwyd yn y cyfarfod- ydd hyn. Y mae yr Undeb Cynulleidfaol yn gyfansodded- ig o weinidogion, diaconiaid, ac aelodau dylanwad- ol yn mhlith yr AnnibyDwyr. Gallem feddwl fod dros 300 o'r rhai hyn wedi ymgynull yu Nghapel New Bond Street ddydd Mawrth. Cymerwyd y gadair am 10, gan y Parch. John Stoughton, cad- eirydd yr Undeb am y flwyddyn. Wrth syllu ary gynulleidfa canfyddem fod yno amryw wyr ag sydd yn sefyll yn uchel yn. mhlith yr enwad, megis Dr. Burder, Dr. Brown, Dr. Campbell, Dr. Massie, Dr. Gordon, Dr. Legge, Dr.Tidman, Proff. Godwin, y Peirch. T. Binney, Henry Allon, Newman Hall. A. Jacks, S. McAB, Mellor o Halifax, J. C. Harris- on, Thomas o Stockwell, R. A Vaughan, Andrew Reid, J. Graham, &c.; ac fel enghreitftiau o'r lleyg- wyr, gellir enwi Edward Baines, Samuel Morley, Edward Swaine, Joseph East, J. a H. Spicer, T W. Coombs, &c. Parbaodd y cyfarfod ddydd Mawrth o 10 hyd banner awr wedi 3, a dydd Mercber o 10 hyd 4. Yr oedd medrusrwydd llyw- ydclol Mr Stoue-hton uwchlaw canmoliaeth. obleg- id y fath ydoedd yr elfenau taullyd oedd yn ei amgylchu, fel nad oedd at ei ryddid i fod yn es- mwyth am foment; ond goifyddid ef i wrando ar bob siaradwr gyda'r craffder ag y gwrandawa barn- wr mewn llys gwladol ar y dystiolaeth ag sydd i condemnio neu i rvddhau y carcharor. o Yr oedd anercliiad y cadeirydd yn bwrpascl iawn, fel y gellid disgwyl; ac yr oedd yn Ilmlwg ei fod yn teimlo yn ddwys dan yr amgylchiadau, evffrous oedd wedi achosi galw y cyfarfod. Ym- ddaugosai pawb yn v He dan yr un teimlalau, tra yn gwrando, o leiaf, ar yr anerctuad. Er nad oedd y gweinidog parchns yn barnu fod ymadawia I yn mhlith y Cynulleidfawyr oddiwrth yr athrawlaetb svdd yn ol duwioldeb, eto dywedai yn eofn fod n 'rvglon vrj eu liain-vieliu-fod dyfeiliornad o dan amryw rithiau deniadol yn ceisio gosod ei droed vn nhernl gwirionedd—a bod yr enwad mewn rhai peth an yn myned tuhwnt i'w egwyddorion, mewn amgylchiadau ereill yn syrthio yn fyr o'r egwvddorion hyny. ac mewn pethan eraiil yu myned heibio iddynt o'r naill duo Tybiai fod didlenon wedi cyfedi yn eu plith-e, nad ar bync- I Iu hant'odol cre,3 -dd -eto yr oeddynt yn gyfryw reuitjoi, ao yu Ll(\1U'lU iw'ji duiu\stfiu tnwymyn brawdgarivch yn eu plith fel enwad. Diolchwva yn gynhes i Mr. Stoughton am ei anerchiad pwr- pasol, ac yna darllenodd yr yssrrifenydd yr Adrodd ijrd, yr hwn a roddai hanes lied fanwl am brif am- gylchiadau yr achos. Fel y gallo y darllenydd ddeall beth oedd gwir waith v cyfarfod hwn, y mae yn otynol ei adgofio o ychydig ffeithiau. Ymaeyr" Undeb" yn meddu cyhoeddiadau cytnodol er ys blynyddau lawer. Dr. Campbell ydyw golygydd y cyhoeddiadau hyny. Y mae ymgais parhaus yn cael ei wneuth ur er's dros saith mlynedd i ryddhau y cyhoeddiad- au oddiwrth yr Undeb '—un blaid yu gotyn am hyny, oblegid y tybient na ddylai yr enwad dratod masuacb, aphlaid arall yn gofyn am hyny oblegid fod Dr. Campbell yn camarfer ei ryddid fel golyg- ydd, ac yn fynych yn trin yn gas swyddogion 1 eraill yr Undeb. Pwy bynag sydd yn adnabod yr hen ddoctor, a wyr mai pin hrwnt a bustlaidd sydd ganddo. Mewn gair, "Jones Llangollen" Lloegr ydyw. Y foment gyntaf y gwelsom ef erioed, er's ycbydig yn ol, yn y Milton Club, cofiasom am Jones. Eithr i ddychwelyd at ein pwac. Y mae y Dr nid yn unig yn olygydd yr Undeb," ond y mae wedi golygu y British Banner" yn hir; ac y mae athroniaeth foesol yr hen frawd wedi dysgu iddo y gall ddweyd y pethau a iyno yn y Banner" am yr Independiaid-pothau na ddylai eu dwevd yn y" Christian Witness" a'r "Christian Penny." Felly pan lawnododd y pymtbeg" y papyr o blaid Lynch, welo Campbell yn dyfod allan yn y "Ban- ner," ac yn cyhoeddi i'r byd fod iawngrediaetb ar ymadael, os nad wedi ymadael, o blith yr Anni- bynwyr." Dywedai fod ysbryd Germani yn treiddio holl addysg y Colegau-cynghorai ar fod yr eistedd- leoedd i gymeryd gofal am y pulpud, ac ugeiniau o gynghorion cyffelyb. Dyma y prif reswm fod Mr. Baldwin Brown yn mis Mai diweddaf wedi rhybuddio yr Undeb" y byddai iddo ef ddarllen papyryn yn y cyfarfod nesaf ar Lenyddiaeth yr enwad,gyda'r amean, yn y lie cyntaf, i dori pob cysylltiad rhyngddynt a Campbell; ac yn ail, i osod y cyhoeddiadau yn annibynol ar yr Undeb," ae yn nwylaw golygydd arall. Ofnai pobl dda Cheltenham (lie yr oedd y cyfarfod nesaf i gael ei gynal) y byddai y cyfarfod yn un terfysglyd, ac felly dywedasant na dderbynient y cenhadau i'w tai. Ar hyn penodwyd mis lonawr i fod yn amser cyfarfod neillduol," a Llundain fel y lie rawyaf cyfleus. Y mae Mr. Baldwin Brown yn sal er's misoedd ac o ganlyniad yn absenol. Pwnc mawr y cyfarfod hwn oedd, nid pender- fynu y ewestiwn hwn, ond penodi cyfeisteddfod o 27 o foneddigion i ymofyn i'r achos yn fanwl ac yn ddiduedd, ac i ddwyn adroddiad o'r cyfarfod undebol yn mis Mai nesaf. Y mae 18 o'r rhai hyn i ddyfod o'r wlad, a 9 o Lundain ac y mae yr holl enwau yn dda iawn, er fod y nifer fwyaf o'r person- au yn gryf gyda'r naill blaid neu y llall. Tybir v bydd iddynt yn eu cariad at wirionedd anghofio eu mympwyon personol. Bydded felly, ydyw ein dyrnuniad calonog. Efallai y dylem ddywedvd fod penderfyniad arall wedi ei wneuthur yn y cyfarfod-sef nad oeddynt yn credu fod y cyhoeddiadau ag oedd wedi cael eu gwneuthur mewn pertbynas i gyfeilioruad- au gwel uidogion a Cholelau yn gywir. Wel, medd y darllenydd, A dreuliwyd dau gyfar- fod i wneutbur byna o waith ? Do, yn sicr a phe buasech yuo, chwi a ryfeddasech fod y cadeindd wedi gallu gwaeuthur hyna. Ni welsom ni g) fa) tod cytielyb erioed o'r blaen, a hyderwn na welwn ei fath byth etc ac eto, yr oedd yn well nag yr oeddym wedi disgwyl iddo fod. Gall y dctrllenydd feddwl nad oedd yno lawer o dderbyn wyneb, pan oedd dynion fel Thomas Binney a Newman Hail yu cael eu hattal gan y gyriulleldta-yn gorfod cerdded ymaith ar ganol brawddeg. Nis gall fod anjheuaeth, debygem, fod Air. Binney wedi rierbyn cam mawr yn yr achos bwn er mis Mai; ac am ei fod wedi dangos unwaith ei fod yn barod i aberthu teimlad personol, ar alior y lies cyffredinol; ac i faddau lie anghofio pob peth annheg a ddywedwyd gan Campbell, y mae yn cael ei feio gan y ddwy blaid. Y mae yr achos, felly, wedi dyfod yn achos personol i Mr. Binney; ac nis gallem synu wrth ei weled yn sefyll i fyny, fel y dywedai, i amddithn ei gymeriad; ae er ei fod ychydig yu atreolaidd, eto paham y beiir ef am sefyll i fyny bore dydd Mercher a dywedyd yn wyneb y cadeirydd am waith y diwrnod blaenorol—" The proceedings of that meeting were hollow, sir." Pe buaeai yr holl bleidiau yn yr ymrafael yn debyg i'r gweinidog hwn, buasai pob peth yn ei le er's misoedd. Bu. asai ef yn gwneyd heddweh ar dir Cristionogol yn 185fi; ond yn 1857, y mae yn cyfodi ei lais yn erbyn heddwch dianrhydeddus. Gofynodd i'r cadeirydd gyhoeddi cyfarfod iddo ef a Campbell drin eu hachosion wyneb yn W) ueb ond gomedd- wyd ef Paham? A oedd dim digon o Grist ion- ogaeth yn aelodau yr Cndeh" in:rran(Jo yu ddi- ( duedd ? Yr oedd angen am i'r achos gael ei drin; i ac eto ofnid hynv. Tybiem fod hyd yn nod Ed ward Baiues wpdi cyfrif gormod arno ei hun wrth gyfodi i siarad fel y darfu iddo ar ol Mr. Biuney. Credwn fod gweinidog y Weigh House Chapel yn ddyn rhy fawr i berthyn i'r Undeb," tra y creda yr aelodau fod yn bosibl iddynt gael dylanwad heb feddu awdurdod. Y mae yn eglur y rhaid i'r Undeb hwn ddyfod yn Undeb o frawdgarweh yn unig, neu ddyfod mewn effaith yn Bresbytary. Y mae yn debyg na ddaw yn brosbytery; ac os daw yn Undeb brawdgarol yn unig, pa hyd y per?? A ddaw ei aelodau ynghyd ? A niser yn unig a all esbonio y pethau hyn. IJisgwylir yn bryderus aui y cyfarfod yn mis I ai; ac hyd hyny gellir golygu I fodyddadlynagored; end pa. un a benderfynir y cwbl y pryd hwnw, sydd dywyll.* I M. )

Y mae ein gofod yn ein gorfodi i gryuhoi ein ban ¡ esinn o dan y pen hwn i gylch mor fychan ag y mae modd;- ac felly rhaid i ni vmatal rhag eu dodi o dan benau gwahanol fel arferol. Yr ydym yn cael ein hysbvsu fod gwaith y Pry deiniaid yn cymeryd meddiant o Bushire wedi peri i Shah Persia ymestwng i ba beth bynag y bydd i'n llywodraeth ni ei ofyn. Ond y mae yn amlwg pa fodd bynag wrth gydmaru dyddiadau nas gallai y cyfryw newydd gyrhaedd IJoegr o Persia er yr amser y mae Buahire wedi syrthio; ac yr ydym yn cael ein gadael i ddycbymygu y gallai fod rhyw fath o drefn- iant o'r fath yn ddealladwy yn ein Swyddfa Dramor, fel canlyniad angenrheidiol ein gweithrediadau yn v Culfor Persiaidd. Ond pa fodd bynag y mae y dull y mae cynrychiolvdd y Shah wedi cael ei dderbyn yn Persia, a'r pwys mawr sydd yn cael ei osod ar ei genadwri yn Y ddinas hono fod y galluoedd Rwsiaidd ar gyffiuiau Persia yn gweithredu mewn ffordd o goncwest yn hytrach nag fel cyfryngiad neu gyfeill- garweh. Gall y bydd Ffraingc yn gwneyd yr un modd, ac y mae perygl y bydd iddi gael y llaw uchaf wedi i'r milwyr Seisnig a Rwsiaidd wneyd eu goreu. Ond y mae genym gadarnhad o'r newydd o fedd- ianiad Bushire a Karrak gan y galluoedd Seisnig. Ymddeogys i hvny gael ei ddwyh oddiamgylch heb na cholled nac ymladd. Fe ycbwanegir fod Brigadier Chamberlayne wedi encilio o fewn y ffiniau Indiaidd a bod y Shah wedi cyhoeddi rhyfel sanctaidd. (Wrth gwrs y mae holl ryfeloedd y Dwyrain yn rhai sanct- aidd). Mae Moniteur dydd Gwener yn cadarnhau yr hanes fod Louis Napoleon wrth gyfryngu yn achos Neufchatel, wedi gweithredu oddiar ei wybodaeth gyfrinachol o fwriadau B renin Prwsia, ac y gall Switzerland yn ddyogel bellach ddiosg ei harfau. Ae yr ydym yn deall, yn wir, ei bod yn gwneyd hyny a'i bod wedidanfon ei mhil wyr i'w gwahanol leoedd, Diehon er hvny fod anhawsderau yn aros mewn per. thynas i honiadau Brenin Prwsia i gael ei faner yn chwifiiedig ar gastell Neufchatel. Y mae y gorchymyn fod byddinoedd Awstria i adael y Tywysogaethau wedi gadael Vienna. Bydd yn rhaid iddynt ddechreu eu taith yn nyddiau cyntaf mis Mawrth, ae yn ol y cytundeb y daethpwyd iddo yn Paris bydd yn rhaid eu bod wedi gadael erbyn y 30ain o Fawrth. Pan daenwyd y newyddion ar y Bourse, parodd effaith dda iawn. Ar yr un pryd fe ddywedir fod son am wneyd Ileihad bychan yn tef- ydliad milwraidd Awstria. Nid oes bellach un amheuaeth fod y Credit Mobi- lier Awstriaidd'vedi troi allan yn fethiant llwyr. Mae y cynadleddau yn Constantinopl mewn per- thynas i'r TywyMgaethaQ o'r diwedd wedi terfynu, ac y mae deng mil o filwyr Tyrcaidd i fyned i Wal- achia a Moldavia i gadw trefn yn ystod yr ethol- iadau. Y mae Ilywodraeth Denmark eto yn dal ati hi i ddal i fyny ei hawl o wneyd ymaith ag etifeddiaethau y Goron yn y Duciaethau. Mae genym bjsbysiadau byrion o Hong Kong hyd yr lOeg o Ragfyr. Mae y. Llywydd Chirieaidd, wrth gael ei gefnogi gan y prif dref wyr, yn parhau i wrth wynebn gotynion y wl-xd hon, ac wedi lJosi y gweith- feydd tr«nior, a gjosod y banciau tramor ar dan ac, medd yr haues, yf oedd ein llyngeswyr wedi pender- fynu dinystrio Canton. Y mae yn ofnadwy i feddwl am y difrod ofuadwy a wneir.

MR. JAMES TAYLOR YN EDINBURGH. MAE y gwr hwn, yr hwn sydd a'i enw mor ad- nabytidiis mewn cysylltiad a. Chyindeithasau Tir Rhyddfeddianol, wedi bod yn traddodi araith yu ninas Edinburgh. Mae ei sylwadau mor racy !OS gall rhai o'n darllenwyr gvDeithu y gair hwn y mae cyOfiwn jcoesaw IddYTlt, fel nas ga?wn ymattnl rhag eucyfleu ger bron ein darllenwyr Meddai: M! d?vNN-e(laf 1 But y dechreuodd y syiiiud iad Tirfeddian' 1 yma yn Birmingham, mor bell ag y mae a wue!vyt fi ag ef. Yn 1847 yr oedd genym etnoliad cyffrodinol yn swydd Warwick Ogleddol, ac amy waith gyntaf erioed mi bleid- leisiais i yn yr etholiad. Yr oeddwn wedi gweled boneddigion ag oeddent vii ifjqoqi4 jrrwsTdaus; ondi yr oeddwu yn gweled dvnion cystal a hwythau yn sefvll o'r tu allan, y rhai nad oedd gariddynt bieidleisiau a tharawodd y peth i ty nieddwl, pe gal'wn gael y dynion hyn Yll Rbyddfeddiaijwyr gallent gerdded i mewn i'r I etholfa a phleidleisio llawn mor ddeallus a'r bon- I eddigion hyn. (cymeradwyaetb) Aethum at gyf- aill i mi, a dywednis,-Dyma uifer mawr o ddyn- I ion yn sefyll o'r tu allan i'r etholfa beth sydd i'w wneyd iddynt ? Os cyfarfyddwch fi yn y Tem- perance Hotel (obWidr yno y darllawyd yr holl ddrwg yma,) meddwl y gailaf ddangos i-ehwi parodd y gellir gwneyd hyn. Wei, ni gyafrfftasom 'l,'y' nghyfaill oedd fy nghadeirydd, <cyrtleradwyaeth) oblegid yr oeddwn yn barnu ei fod yn bur angenrbeidiol gwneyd pob peth mewu trefn. Cynygiais i y cynygia.d cyntaf, (cymeradwyaeth)—Bod y cyfar fod hwn yn barnu ynddoeth i roddi eiddo 'i freinio y dosparth gweithiol trwy foddion y rhyddfedd- ianau deugain swllt. Cefais y fraint hefyd o eilio y cynygiad hwnw. Cododd y cadeirydd, a gosododd ef o ffaon y cyfarfod mewn modd trefnus a chariwyd ef yn unfrydol. (Chwerthin a chv- meradwyaeth) Ycynvgiad nesaf ydoedd "Bôcl gweithrediadau y cyfarfod hwn i gael eu hysbyeu yn y Buminyham Journal y foru." Rhoddodd hwn hefyd at y cyfarfod, a chariwyd ef, ac arwydd- wyd y ddau benderfyniad gan y cadeirydd. Ys- grifenais lythyr byr ar gynhyrfiad y foment, yn galw ar y dosparthiadau gweithiol i gymeryd gofal o'u harian, ac i brynu tir rhyddfeddianol fel y gallai fod gauddynl lais yn ughynrychioliad y sir. Cymerais y llythyr ia'r penderfyniad at olygydd y papur, ond cefais nad oedd genym ddigon o arian i dalu am danynt; ond gadewais hwynt gydllg ef pa fodd bynag. Dyna cedd diwrnod cyntaf yr etholiad, a chollasorn y^arr.i, n> nydd can. lynol collasom hefyd. Digwyddodd y golygyclti fod ar du y rhai a gollasant, a'r dydd canlynol daeth allan yn ein papur nid yn unig ein pender- fyniad a'n llythyr, ond erthygl olygyddol faith ar y symudiad. Ni theimlais fy hunan wedi cael fy ngwneyd gymaint yn fy mywyd erioed. Aeth- um at gadeirydd y cyfarfod a gofynais iddo a oedd. wedi clywedy newydd. "Nac wyf," meddai, "beth yw'r mater?" Mawr," meddwn, os nad aroswn cawn ein hunain ynNhwr Llundain." (Chwerthin) Yr oedd f) nghyfaill yn gwisgo berwig, a phan wel odd y papur, a phan glywodd yr hyn a ddywedais wrtho, gwelwn ei ferwig yn codi ac yn disgyn ar ei ben (chwerthin) "Beth sydd i'w wneyd?" meddai. Dywedais wrtho fod yn rhaid i ni fyned yn mlaen a gorphen yr hyn yr oeddem wedi ei ddechreu. Aethum at y wraig oedd yn cadw y ty lie y cynaliwyd y cyfarfod. a chefais fod pobl wedi bod yno yn holi am y Gymdeithas Tirfedd- ianol ac am y cyfarfod a gynaiiwyd yno. Yr oedd hi wedi bod yn dweyd wrthynt nad oedd dim cy- farfod wedi ei gynal, ond dywedais wrtbi am beidio dweyd hyny ar un cyfrif, ond i'w hvspysu y cynelid clfarfod eto yn bur funn. Wel cyhoedd- asom bapurau yn cynwys cynlluniau y gymdeith- as, a chynaliwvd cyfarfod mawr ar y mater. Bu genym gyfarfod ma.\vr ar ol hyny yn y Town Hall, He y cefais yr anrhydedd o weled o naw i ddeng mil o'm cjrd-drefwyr yn bresenol, a'r rhai a ymrwymasant i fyned yn mIaen gyda'r symudiad yn Birmingham. A pba beth yw y canlyniad ? Y mae genym yn awr bump o Gymdeitbasau yn Birmingham i gyd yn blodeuo; ac y mae yr ael- odau yn talu JE 10,000 ,am bwrcasiad tir, ac y maent yn cael y ti hwn yn y modd rhataf trwy foddion y cymdeithasau hyn. Yr oeddid yn dweyd fod hwn o duedd wrthryfel- gar. Ond yr oedd yn bobpeth ond hyny. Honai etc mai y mesur mwyaf ceidwadol o'r holl syn- iadau politicaidd. Nid oedd dim ary ddaear a all greu ymlyniad mwy mewn dyn at ei wlad na bod ganddo ddarn o'r ddaer hono ei hunan ac yr oedd ere yn gwbl avgyhoeddedig os byddai i rywbeth fwgwth ein gweithwyr C) ffredill-Y rhai hyny o honynt o leiat ag a hrynai ryddfeddianau —y byddent yn barod i aberthu pob peth yn hytrach na choili yr hyn yr oeddynt wediei bryuu mor ddiud a'i brisio mor uchel. Wrth driu man- teision daionus meddiant o'r etholfraint dywedai —Y tro cyntaf y gwelais fy enw yn mysg v rhestr o etholwyr, nis gallaswn flai na dymuno, er gwaethed oedd y meddwl y byddai un o'n haelod au yn derbyn y Chiltern Hundreds, neuyn gadael y byd hwn—nid oeddwn yn malio nemawr pa un ond i ni gael etholiad. Yr oeddwn wedi bod yn un o'r creaduriaid anhapus hyny ag a fyddai yn sefyll ar feinciau tafarndy, yn gwaeddi am y six pints tra yn yfed tri chwart, ac yr oe^iwn yn byw mewn cwrt bychan; ond cyn i'r etholiad gy- meryd lie yr oeddwn yn alluog i adeiladu t\ bychan yr hwn a elwir Temperance Cottage." (cymeradwyaeth) A phan ddaeth yr etholiad nis gallasant gael hyd i mi ato beth amser, oherwydd y oyfnewidiad 111 fy ohrigfan. Y diwrnod cyn yr) etholiad daeth boneddwr at fy nhy, a dywedai ei fod wedi bod yn chwilio am danaf am dri diwr- nod. Nid oedd boneddwr erioed wedi edrych am danaf o'r blaen. (chwerthin) Yr oeddwn braidd yn dychmygu ei neges, a phan ofynais, dywedai, Yr wyf wedi dyfod i ofyn am eich pleidlais a'ch cefnogaeth 1'1' Anrhydeddus Hwn a Hwn." Dy" wedais,-wel, efe yw y goreu o honynt, er fod llawer o le iddo yntau wella, ac o ganlyniad mi roddaf fy milleidb.is iddo." Ymgrymodd y bon- eddwr hwnw i mi. L,iuiad) Nid ytrt--)-iti- odd neb erioed i "dd o'r blaen. Meddyliwch am h ? -1 i/Ttrf vmostvnganticr ? '??"' Dranoeth daet drachefn tua phump o' ?ododd fi o'm gwely rrii wasaftru ychydig o hyny. l, oeddwn yn ly P^n gtin- ddd eloch x, d mile gun] hyddfeddianwyr glychau "t'1 ell drysau ). ( cytyieradwyeeth-) Daeth ry machgeu bach i mewn gan waeddi y mae cerbyd wrth y drws." Aeth fy ngwraig i edrych, a rhedai fy holl gymydogion i wybod-pa beth oedd y mater. Y mater oedd, fod eisiau James Taylor, Ysw." i fyned i bleidleisio. Ond I nid oeddwn am gymeryd iy llwgrwobrwyo trwy gael fy nghario, ac oherwydd hyuy aethum at y drws a dywedais, "Ni ddeualayda chwi: mi gerddaf bob cam ac y mae yrwhaid i mi yn gyntaf fyned i'r siop i orphen fy ngwaith." Wet, rhywfodd, mi orphenais fy niwrnod gwaith y diwrnod hwnw erbyn amser ciniaw. Daethuip adref, a chymaint oedd fy awydd i ymddangos fel tirfeddianydd, fel y gofynais i'm gwraig estyn i mi y coler mwyaf ystitf oedd ganddi. (chwerthin a chymeradwyaeth) Ar y ffordd i'r etholfa gwel- ais rai o'm cydweithwyr y rhai oeddent yn gwneyd yr hyn yr oeddwn i ty hunan yn rhy fynych wedi ei wneyd, sef gwario yr arian hwnw ar ddiod, yr hwn pe buasid yn cymeryd gofal o hono fuasai yn eu gwneyd yn rhyddfeddianwyr a theimlais yn ofidus wrth weled hyny. Y mae meddianau rhyddfeddiant yn dyrchafu y gweitbiwr ac yn peri iddo deimlo yn ddyn hollol wahanol. (cymerad- dwyaeth) Yn yr un etholiad sirol pleidleisiais gyda seneddwr y bu awenau y Uywodraeth yn ei law fwy nag unwaith, a'r hwn oni buasai ei farwolaeth sydyn ac anffodue fuasai yn eu dal yn ei law drachefn,- Syr Robert Peel wyf yn ei feddwl; (cymeradwyaeth) ac er nad oeddwn ond gweithiwr tlawd, ac yntau yn meddu tiroedd eang, teimlais ei fod y diwrnod hwnw wedi dyfod i lawr at James Taylor, neu fod James Taylor wedi codi i fyny ato ef, mor bell ag oedd a fyno y peth a phleidleisio, oblegid yr oedd efe a minau am un- waith ar yr un lefel. Y mae genym wragedd priod gyda ni yn Birmi. ng- ham, llawer o ba rai sydd yn y gymdeithas yn ddiarwybod i'w gwyr. Y maent yn dweyd nas gall boneddigesau gadw cyfrinach ond yr wyf fi yn credu y gall rhai o honynt. Daeth gwraig i weithiwr i'n cymdeithas ni a dywedai fod arni eisio ymuno heb i'w gwr wybod. Esboniais nas gallai gwraig briod, yn ol eyfraith y wlad hon brynu tir. Yr oedd yn deall hyn oil; ond dy- wedai, Y mae fy ngwr George mewn cymdeith- as adeiladu, ac y mae efe yn meddwl nad wyf yn gwybod ond yr wyf yn gwybod, ac yr wyf yn gwy hod hefyd ei fod yu bwriadu dyfod ataf rai o'r dyddiau nesaf yma a dweyd :—' Mari, dyma i ti arian i adeiladu ty ao y mae arnaf finau eis- iau bod yn alluog i ddweyd wrtho, wel, George, dyma i ti dir i'w adeiladu arno Wedi apelio yn hyawdl at y dosparth gweithiol, eisteddai i lawr yn nghanol arwyddion cyffredinol o gymeradwy- aeth.

§entittpet!)au, IJnoaSilUt a niarmoUiet!m» ESGOROPD,— Ionawr 10, priod Mr. Owen Owen, Llaingoch, Dwyran, Mon, ar fab. -21, gwraig y Parch. Owen Evans, Gweinidog yr Annibynwyr, Maentwroa, ar ferch. PRIOLWYD,— Ionawr 19, yn Llanddewi Brefi, gan y Parch. E. Evans, ficar, Mr. John Jones, inasiwn, a Miss Jane William3, unig ferch Mr. Aaron Williams, Drovers's Arms, y (icittii o*r Ile tictio(i. -20, trwy drwydded, yn Maentwrog, Mr. Owen Jones, got', Tanybwlch, a Miss Margaret Jones, Maentwrog lun. -20, yn nghapel yr Annibynwyr, Bangor, gan y Parch. Robert Thomas, yn rohresenoldeb y cofrestr- ydd, Mr. Thomas Davies, Ynys, L'andegai, a Mis. Elizabeth Koberts, Tai Duon, Llandegai. yn eglwYR St. Paul, gan y Parch. D. E. Williams, Mr. James Tregoning, Co shier Gwaith Alcan y Morfa, a Miss Alln Boulter, Heol Thomas, Llanelli. -2:3, yn nghapel Pendref, Caernarfon, gan y P?ch. 1). Huberts, Mr. Thomas Williams. EYJID ???.u ..nuams, y ddau o Benygroes. "VUÇl \.I l' luUlms, y (au 0 --2:3, yn eglwys Llangristiolus, Mon, gan y Parch. H. Lloyd, Mr. Morgan Jones, gorchwyliwr Chwarelau Messrs. Stevens a'i Feibion, Cefndu, ger Caernaifon, a Miss Mary Owens, merch thenaf y di- wedtiar Mr. John Owens, Cerigydruidion, yn Y plwyf nohod. -2", yn eglwys Llanelli, Mr. Evan Evans, a Mrs. Smith, London House. BU FARW. lonawr 4, Alice Evans, gweddw y diweddar Owen Evans, ieu., Graig Bach, Gaerwen, Mon, gan adael chwech o blant yn amddifad. Cafodd gystudd maith, ond bu yn dawel dan ei holl groesau, er eu bod yn ami a blin oed 39. 13, yn y Gaerwen, William Jones, Capelals. Pentre Berw. Bu yn aelod ffyddlon gyda'r Method- istiaid Calvinaidd am faith flynyddau. -21, yn dra disymwth, Sarah, anwyl biiod Mr. D. Ll. Llewis, Llyfrwerthydd, Rhyl; OJd 48. -23, Mrs. Mary Owen, mam Mr. O. Owen, Melin Wen, Llangein wen oed 80.

AMRYWIAETHAU. I TY-DORUD BElDDGAR. Nos Wener y 19eg llwyddodd lladron i dori i mewn i dy y Parch. Joshua King, tua 4 milldir o Birkenhead, Yn I ffodus, cymerasant yr eiddo beb ddyfod i gyffyrdd- iad a neb o'r rhai oedd yn y ty, onite, ond odid na fuasid yn gwneyd niwed iddynt. Er fod ci mawr yn rhydd yn yr ystafelloedd isaf, eto ni chlywyd un trwst yn y nos. Cymerwyd X60 mewn notes, a X5 yn aur, allan o lyfrgell yr hen wr, yr hwn sydd yn arberiglor Woodchurch. Yr oedd y lladr- on wedi bod yn mhob man yn mron trwy y ty. Y mae gwobr o X20 wedi ei chynyg am ddal y lladron. AR AFFRICA.-Y mae Dr. Livingstone y cenhadwr a'r teitniwi cwog wedi cyhoeddi llythyr yn y Times yn rhoddi golwg gyffredinol ar sefyllfa cymdeithasol a pholiticaidd y llwythau a pha rai y mae yn fwyaf adnabyddus, i'r dyben o ddangos nad yw yn coleddu gobeith- ion rhy helaetli y gellir cael y defnyddiau pur tuag at ein Haw weithfeydd, yn Affrica, heb ar yr un pryd, drosglwyddo yno y gaethwasiaeth sydd yn awr yn Nhaleithiau Deheuol A merica. Dywed fod llywodraetb y nifer fwyaf o'r llwythau* Atfric- anaidd yn batriarchaidd; nad yw y penaeth ond yn anfynych iawn yn ymddwyn yn groes i syniad y cyffredin; fod un llwyth yn hollol anibynol ar y llall, er fod math o undeb rhyngddynt yngwyn- eb y gelyn cyffredinol-nad oes dim peraeth uchaf yn mysg y Bechuaniaid, ond yn mysg y Negroaid tu hwut i 181 o ledred deheuol fod y gyfundrefn o benaethiaid yn ffynu yn fwy o lawer nag yn Nghaffraria. Drachefn os bydd un d;n yn an- focidion arun penaeth, gall yn hawdd drosglwyddo ei hunan o dan un arall, a chan fod pwysigrwydd penaeth yn cynyddu yu ol nifer ei ganiynwyr, v mae ffoaduriaid bob amser yn cael eu derbyn a breichiau agored. Heblaw hyny y mae anhaws derau anianyddol ar ffordd y penaethiaid i wneyd eu deiliaid yn gaethion yn Affrica nis gellid cario allan gyfundrefn helaeth mewn un man oddigerth yn y manau rhwng afonydd dyfnion y Dyffryn Mawr. Ceisiodd un o frenbinesau y Sebituane ddianc oddiyno i'r dehau ond er fod wyth o wasanaethyddion ganddi, ymddyrysodd gymaint yn nghangenau yr aton fel ag i orfod, ar ot mis o absenoldeb i roddi ei hunan i fyny. Yn mhob man arall o'r wlad y mae y moddiQn dianc mor ami a chyfleus fel nas gaHesid cario allan y gyfundrefn gaetbwasiol hyd yn cod pe ceisid gwneyd hyny." Ae yn ol barn Dr. Livings tone ni fyddai y cyfryw gyfundrefn yn fanteisiol. Y mae y CrWjll sydd yu cael eu danton i'r i'en- rhyn a'r swm mawr o ivory, cwyr ac olew a ddan- fonir o Angolia i gyd yn gynyrcb Uafur rhydd. Y mae ein llongau ni yn mron wedi dinistrio y gaethfasnach ac y mae gwadu hyny yn cael ei ystyried yn freuddwyd yr Yankee. Ac y mae meddwl nas gall Affrica gynyrchu digon c gottwm i adgyflenwi Lloegr, i'm tyb i yn syniad o eiddo yr Yankee hefyd." Er eadai-nhpu y dyb hon y mae Dr. Livingstone yn cyfeirio at Mauritius lie y mae poblogaeth rydd o tua 200,000 yn cynyrchu digon o siwgwr i un rhan o bedair o boblogaeth Brydain Fawr, er mor anffrwythlawn yw yr ynys hono. DYNION ALLAN o WAITH.—Cynhaliwyd cyfarfod mawr or gweithwyr sydd allan o waith yn Smith- field dydd Llun y 12fed i'r dyben o ystyried mes- urau i leddfu yr adfyd sydd yn ffynu mor helaeth yn bresenol yn eu mysg. Yr oedd rhywng 8,000 t a 10,000 yn hjesenol. Yr oedd y rhan fwyaf o'r cyfarfod yn gyfajisoddedig 0 seiri maen, priddfaen- xvyr, seiri coed a, ilafurwj i. Yr oedd uu Pierce, saer allan o waith yn gvr(>ifbredu fel cadeirydd. ) Mewn araeth gymedrol iaw.; dywedai ei fod yn ■;ael ai gyfrif fod tua'r hedwaredd ran o weithwyr y brif ddinas wedi bod allan o waith am beth am- ser. Yr oedd yn gwadu pob cysylltiad a'r Simrt- iaid a dywedai ei fod yc dymuno cvrhaedd ei amcaaion trwy foddion cyfreithlou. Condemniai waitb y wlad hon yn ymgymeryd a'r gorchwyl o wastadhau achosion gwledydd tramor gan bro- ffesu bod pawb yn ddedwydd gartref. Pasiwy,1 penderfyn ad yn oynghori pnvb oedd mewn ^lodi i f, ned yn llu mawr i- tlodtv a hawiio y cynhal- iaeth hwr o n ddvledus iddynt, a hefyd ar fod i'r Hy os^ cyn!lun h ?etboym?? fod i'i- Ity ?'y?h-?dd nwyd' trouJiadw" a j dyajon i weftlij "r d < r -odd vV-f hollol ^ymhedrVl a thr^fm. gan y Times 6rtlivgl olygyddoflPt gan y cyfarfod hwn. Y j pentyru lliaws o eiriau ar lWil >na Hid 0-1 dfm un syniad ymarferol ?'w ? ?1 yn yr boll erth.1 ygl.- Y mac un sylw pa foddjMffl^ yuddi t)g y? yd?nn'Tn <?<edu sy<td yn rhy wiHB^od ein care?? a:orion yn y carch?rdai yn e""a,wer gwell ym? borth a mwy 0 foethau nag a geir yu y tlodt.1 Gwyddom ni am eugreiffuau yn y dref hon 0 b!- sonau vn gadael y tlodty ac yn cyflawni rhyw drosedd o bwrpas er mwyn cael mynedfa i'r uarch ar. Hyshyswyd ni gan un a dalodd ymweliad ai carchar sydd yu Walton gerllaw y dref hon fod yr ymborth a roddir i'r caicharorion yno o'r fath oreu, a'r gwelyau y maent yn gorphwys arnynt yn rhai moethus mewn cydmariaeth i wely ami i ddyn tlawd sydd yn gorfod llafurio yn galed rhag pwy- so ar neb arall. COLUAD Y TYNE."—Yn gycar borau ddydd Mawrth diweddaf ond un, aeth yr agerlong Tyne yr, hon sydd yn oario y llythyrgod, rfr y traeife, er gost Dorsetshire, ond gan ei bod yn lbmg haiarn, daliodd wrth ei gi]ydd a glaniwyd yr holl fordeithwyr a'r llythyrgod. Y mae peth o lwyth y llgatr, a thaclau y mordeithwyr hefyd wedi eu hachub ond ymddengys nad oes ond ychydig iawn o obaith y gellir achub y llestr, gwerth yr hon meddir sydd tua 4?80,000. YSTORI HYNOD.—Y mae Tndicateiur Bordeaux yn cynwys yr ystori hynod a ganlyn :-Daeth gwraig weddw yr hon oedd yn forwyn mewn ty yn Lndon yn ddiweddar i feddiant o 800ffr. Clywodd llafarwr oeddyn gweithio gerllaw am y peth, a phenderfynodd gael yr arian ei hunan os gallai. Felly ychydig o nosweithiau yn ol, pan oodd perchenog y ty a phawb oedd ynddo yn absenol, cafodd gan y wraig a'r ryw eB- gus i ymweled ag ef mewn ystafell lie yr oedd yn byw. Ar ol ychydig o amser clodd y drws, a chyda'r bygythion mwyaf ofnadwy dywedai y lladdai efe hi os na roddai hi yr 800ffr. iddo ef. Dychrynodd y ddynes yn fawr a chymerodd ef i w hystafell i roddi yr arian iddo. Wedi hyny dywedai y dyn fod yn rhaid iddo ef ei lladd er mwyn ei hatal rhag achwyn arno, galwai ami i ddyweyd o ba farwoheth y bydd- ai orau ganddi farw. Erfyniai y druanes am drug- aredd, ond dywedodd efe wrtbi y byddai yn rhaid iddi farw trwy y GY^LL neu y rhaff, ac o'r diwedd dewia- odd yn hytracn gael ei chrogi. Yna rhwymodd y dyn ei dwylaw o'r tu ol iddi, a rhwymodd hi wrth I bost y gwely": yna aeth i ben cadair i roddi rhaff wrth y dist, a gwnaeth gwlwm rhedeg yn mhen y rhaff. Ar ol sicrhau y rhaff rhoes ei fraich yn y cwlwm i weled a wnai redeg yn rhwydd. Ar yr adeg hono darfu i'r ddynes gicio y gadair odditan ei draed ac yr oedd y dyn yn grogedig gejfydd ei fraich. Gwaeddai a'i holl egni am help a gwaeddai y ddynes "rnwrdwr," ond nid oedd neb ond hwy eu hunain yn y ty eang ac ni chlywyd hwynt. Felly parhaodd y ddau hyd y boreu, y dyn mewn poenau arteithiol, pryd y darfu i'w cri dynu sylw ryw lafurwyr. Pan glywodd y dynion hyn ystori y ferch, rhyddasant hi, ond gadawsant ef yngrog hyd nes y cyrchid ynad. Danfonwyd ef i gymeryd ei brawf am geisio lladd y wraig. GWROLDEB.—Tua haner dydd, dydd Sul diwedd- af ond un, tarawyd y Hong Era o Rochester, tra gyferbyu a Easington a moryn mawr, trwy ba un y golcbwvd un o'r dwylaw dros y bwrdd. Yn fuan wedi hyny golchwyd y llestr rhwng Castle Eden Dine a Harden, lie yr oedd nifer o bentref- wyr wedi ymgasglu yn nghyd, yn mysg y rhai yr oedd Rowland Burdon, Ysw, ynad heJdwch, a chadeirydd v sessiwn chwarterol, a churad Castie Eden. Yr oedd v llestr y pryd hwn rhwng SO a 40 o latheni oddiwrth y lan. Yr oedd yr holl ddwylaw wedi myned yn ddiymadferth gan yr oerni, od,digerth yr islywydd. yr hwn a dynodd allan raff a ITender gore wrthi. Wedi rhedeg am rai llatheni glynodd yngbanol swp o gerrig. Ceisiodd Mr. Burdon trwv bob modri gael gan rai o'r dynion i wneyd ymdrech i achub y dwylaw truenus, a chynygiodd wobr i bwy bynag a nofiai trwy y dwr ac a ddygai y rhaff i r lan. Ond nid oedd neb a anturiai wneyd hyny, a chynygiodd Mr. Burdon yn nesaf fod cadwen o ddwylaw yn cael ei ffurfio, a bod y dyn tilaf i fyned i mewn gyntaf. Cydsyniwyd a'r cais yma ar unwaith. Aeth dyn mawr cryf i mewn gyntaf, Mr. Burdon vn ail, a churad Castle Eden yn nesaf. Yna aeth ant i mewn i'r dwr hyd nes yr oedd Mr. Burdon hyd ei ysgwyddau, a chafwvd gafael yn v rhaff, y tynwyd y dwyhtw i dir.- Y cadben oedd yr olaf i ddyfod ar hyd y rhaff: yr oedd mewn gwth o oedran ac ymddangosai fel wedi ei fftru tra vr i oeddid yn ei dyna i mewn, syrthiodd drosodd ac hongiai wrth ei goes mewn sef) II fa bur beryglus. Pan welodd Mr. Burdon, y curad a'r dyn blaenaf, hyn, ffurfiasant gadwen o ddwylaw drachefn, aeth- ant hyd eu gyddfau i'r mor, llwyddasant i gyr- haedd y cadben a dygasant ef yn dclyogel i dir. Yr oedd Mr. Burdon wedi danfon am ddigonedd o frandi a chyfferi ereill o'i gastell, ynghyd a nifer o wrthbanau i'r morwyr llongddryll it lig. Yr oedd cerbyd hefyd yn aros, a gyrwyd yr holl forwyr ynddo i dy Mr. Burdon. Pan gyrhaeddasant yno derbyniwyd hwynt yn garedig gau Mrs. Burdon, yr hon a roes bob help iddynt, a gwellasant yn fuan iawn. LLADR AD Y TALPIAU AUR.—Cymerodd arholiad olaf y tri charcharor Pierce, Burgess, a Testerle ddydd Iau diweddaf yn y Centrul Criminal Court. Yr oedd y dystiolaeth yn benderfynol yn profi euogrwydd y tri. Yr amddiffyniad a geisiwyd ei wneyd oedd fod Agar wedi ceisio llunio celwydd o ddialedd. Ded. frydwyd Pierce i ddwy flynedd o garchar (gan na chaniatai y gyfraith gosb drymach) a'r ddau eraill i 14 o flvnvddoedd o Eilltndiqpth- YMGAIS I LOFRUDMO AC YSPEILIO DYN YN TRAN- MERE.-Nos Fercher diweddaf tua haner awr wedi pump gwnaed ymdrech ofnadwy yn Rock Ferry ar fywyd Mr. Saxbey dyn ieuaqc tua 18 neu 20 oed, yr hwn oedd yn fab i farsiandwr yn byw gerllaw, a'r hwn oedd yn efrydufel meddyg. Yr oedd ygwr ieuanc yn myned i roddi tro, ar ol bod yn efrydu trwy y dydd, ar hyd y ffordd sydd yn arwain o Rock Ferry, ac yn agos i bont y rheilffordd. Yma gwelai ddau ddyn, golwg ddrygionus y rhai a dynodd M sylw. Wrth weled eu bod yn ei ddilyn safodd o dan un o'r lampau er mwyn cael eu gweled a rhoddi cyi- leusdra iddynt ei basio. Fel yr oeddent yn pasio dywedodd un O honynt. "Caiff hwn yn ei goluddion os rhudd efe i ni lawer o 101." Gan dybied eu bod yn cyfeirio naill ato ef neu ryw un arall aeth y dyn uei- anc gwrol ar eu hoi. Nid aethant yn mhell cyn ir dynion dioi a g&fya iddo paham yr oedd efe. yn u dilyn. Atebau yntau os deuant gydapr ef i swyddfa yr heddgeidwaid y dywedai wrthynt. Ar hyn tynodd y dyn oedd yn siarad gyllell fawr, gyda'r hon y gwnaeth ymosodiad ar Mr. SHxbey. Ond yr oedd y dyn ieuanc yn barod iddynt. Tra yn cerdded ar eu hoi, yr oedd wedi tynu allan gyllell fechan oedd ganddo, a chyda hon a ffon oedd yn ei law llwyddodd i gadw yr ergydion draw ac ymladdodd yn ddewr gyda'i elyn. Yn yr ymdrechfa trywanwyd Mr. Saxbey lawer gwaith yn i ddillad. Anelwyd ato un- waith yn ei galon, aeth y gyllell trwy ei gob a haner y ffordd trwy ryw lyfr bychan oedd yn llogell ei frest. Ond er hyn ymladdodd y gwr ieuanc a'i ffon a'i gyll- ell a thrywanodd un o'i ymosodwyr a'i gyllell yn ei yswydd. Ar hyn daeth y ildll o'r tu ol iddo ac ym- aflodd yn ei wddf b rdnes haner ei dogu a gadawodd I ef ar y llawr yn ddideim!ad. Yn fuan ar ol hyny cafwyd ef yn gorwedd ror y llawr gan Cadben Hull- man yr hwn a aeth ag ef i'w dv. Yr oedd y ddau filain wedi cymeryd ychydig 0 sylltau o logell y dyn, yr unig arian oedd ganddo. Y maent eto heb eii (IHI

Ychydig o welliantau heb Gyfferigan Ymborth Danteitbiol Du Barry :— Rhif. 43 130, "Pellcadfridog King, iachad o wendid cyffred. inol lie ofnusrwvdd Owelliant Rhif 28,416, William Hunt, Yaw., Daleudwr, 60 mlynedd o narlys tueddol. Rhif. 4208. V mae wyth mlynedd o annghylldraii], otnus- rwydd, gwendid gyda'r wrwst, cwlwmgwythi, a (fwrthwyueb- edd, wedi cael eu Bymud yn effeithiol gan Ymborth I chya Adferol Du Barry. Bydd yn hytryuwch gen) f ateb unrbyw ymofyniadau. Parch. John W. Flavell, Ridlmgton Reotory, Norfolk."

CAERDYDD, NEWPORT, A LIVERPOOL.—Y mae yn Ilawen genym weled fod Cwmpeini parchus yn Liver- pool wedi dyfod i benderfyniad i redeg Agerdd-long ysplenydd a chyflym rhwng ylleoedd hyn-cytleustra ac yr oedd angen mawr am dano; a gobethiwn y bydd iddynt, yn awr, tra yn cycli evyn, dderbyn pob ccfnogapth a chynothwy i gario'r aaturiaetb allan yn fantelS101l r meddianwyr cystal ac i'r eyhoedd. Am amser hwylio, &c., gwel Hysbysiad.

MII.QASGLTAD (Menagerie) EDMUNDS (DIWEDD AR WOMBWELL.—Yir.ae y casgliad hwn yn un o'r rhai mwyaf a harddaf a welsom; cyfrifasom yno fwy na deuddeg o Lewod, a'r olwg arnynt yn fawreddog. Mae yno 1 w gweled Lewod 1 lew partiaid, Dywalgwn, Hyenas, Eirth, Bleiddiaid, Eliphant, Camelod, Giraff: yr Estrvs, y Pelican, &c. Seiiph ac auirywiol greaduriaid eraill rhy ami i fanylu arnynt, a'r oil o honynt mewn cyflwr o ymgeledd hynod o dda. Svlwasom yn neillduol ar y glanweitbdra a'r trefnusrwydd a welir yno. Anliylfoel braidd yw meddwl y feistrolaeth a'r dylanwad sydd gan ddyn ar yr holl greaduriaid ofnadwy a rheibus uchod, yr hyn a welir pan y byddont yn myned trwy y gwahanol ystumiau wrth orchymyn eu ceidwaid. Y mae yr A rddangosfa hon yn werth ei gweled. Gan nad yw yn aros yn hwy na'r wythnos hon, lllu oes amser i'w golh i'r rhai sydd heb fod ynddi. Gwel Advertisement.

I Y Li-Ew-LADD?'R.—Fed ?radd hslaeth o arswyd 1 | a dylanwad dyn yn aros byd yu no??' y Cl'eadUf I 1 [ mawreddog hwnw, y Hew, a bro&r tub?nt i ddad | yn y Filgasglfa sydd yn aQyn c? vrddang I os yn ngwaelod Shaw's Brow, yn on. Ar I ddynesiiid y Llew-laddwr at r fawr- j hydi, brenin y goedwig me a.c 1 yn Trymu wrth ei dwA a ei- V r'l ?? ?.r<- t ail JMA t Jl y ra -.ius, yn debyg m

E LIVERPOOL 1 .'ALLOW.-S.,iiall sal- real-'zed 61s. to 02s. pe ^.vt.; v ha an-p;red. About sold at 68s. to 7 ue end of March flt't -,Ie demand for Sg&AB usiness has been done ,pt comprising 7,200 bags ? wpre Benares, taken for- ,,1 50s. to 51s. 6d. for Urates bags Madras to arrive Mauritus, at 148. 3d. in c M an outport, 500 boxes. ana Porto Rico at 50s. 6d. to 54s. 6d. duty pa* unclaJed Manilla to arrive, no prise rep* rteu, 3,600 bags Brazii, at 33s. for Faraiba, and 33s. 6d. per cwt. in bond for Bahia from the quay. No sales reported in MOLASSES. CgtFFzir-The sales of „ Jamaica have gone off iifiilx: good spirit, and 200 t tierces have been disposed of, at rather higher prices for the ordinary of middling qualities, and full rates J. for all other kinds 50 bales Mocha are reported at 57s. to 77s., and 400 bags unwashed Rio at 47s. 6d. to fins. per cwt.; 430 bags COCOA, chieflly Brazil, sold for arrival at full rates iimaU sales of black PEPPEK were made, at 4id. for Signapore, and of white at 84 d. 20 bags PiiiEHTe brought 4id. per lb. Ricx. —More demand has been experienced to the lower i kinds of East India, and an extensive business has been done, without change in prices; the tales are 4,COO bags Bengal, at 10s. 6d. for low middling, and 12s. 9d. to 14s. 3d. for good to fine, 7,000 bags Bassein, and 10,000 bags Rangoon, prices not named, 8,000 bags Larong at 9s. 9d., 5,500 bags damaged Necransie at 9s. 6d. to 9s. 9d. per cwt. for first class, and 500 tons Madras to arrive on secret terms; 150 tierces Carolina are also reported. TEA.—A large business has been done during the week, both by the trade and speculators; common Congous sold I lid. to Is., according to quality, and blackish leaf kinds from Is. 3d. to Is. r lb.; scented orange Pekoes and Capers have-also been largely dealt in, and are Id. to 2d. higher; all other description maintain full rates, but have not been so much inquired after. GUANO. 400 tons Ichaboe realized X9 10s. per ton in bulk. SALTPETRE.—Several small sales have takes place,, and 500 bags sold at rather lower rates. ENGLISH BUTTER MARKET. MONDAY, Jan. 2 (t-We note a slow trade in Butter,, and nothing but English Fresh maintains its price. Dorset, fine. None. Do. middling 104s. to 108s. per cwt. Fresh 12s. to 3 6s. per doz.

uAAULbttlaiAL /i. Am wythnoi a derfynodd. Ion. 17. Gwenith. Haidd. Ceirch. Ff Pys. s. d. s. d. s. d. a. d. d. 59 4 45 7 23 4 40 5 39 MARCHNAD YR YD LiVjERPOOLT Dydd Mawrth, Ion. 27. Yr oedd cryn lawer yn ein marchnad heddyw, yn cynwys nifer o brynwyr o bell; ac er y newydd trymllyd o'r Mark Lane, yr oedd ton ein magnaeh Gwenith yn well nag yn ddiweddar yn y rhan fwyaf o f,tth-u, yr oedd masnach go belaeth yn cael ei gwneyd ac er ein bod yn rhoddi y prisiau yn gyffredinol yn, ol y gostyngiad dydd Gwener, yr oedd prisiau y diwrnod hwnw yn cael eu dal yn sefydiog, ac mewn rhai amgylchiadau yn uwch. Blawd yn gwerthu yn bur araf, s rhaid nodi y pris yehydig yn is. Phar yn gwertbu yn lotiau man, ac yn Is. y chwarter is. Yr un peth a ellir ei ddweyd mewn pertbyiue ilgeirch a Blawd Ceirch, gyda gostyngiad o 1c. y bwysel a 6c. y Uwyth. India Corn 6c. y chwarter yn is. a. d. iL d. GWEHITH, Lloegr, gwyn y 70 pwyat 7 10 0, 3 coch 6 10 8 ft Iwerddon 6 10 8 2 Tramor, Cyf. Ewrop 0 0 0 0 „ Unol Del. a Cqnitda,, 7 8 9 1 H?DD,?.?.y g!?nog 40 04? 0 Tramor. 4 0 4 6 Ceirch."Xloegr .y 45'pwyt.. 4 4 4 8 Iwerddon^ 3 8 3 11 Tramor. 0 0 0 0 FfaLloe?r\yC<!ryB?gYtuh?..43 045 0 Iwerddoa?'r A?ban ^89 0 4? 0 Tramor T?e 6 37 0 PYa,i'wberwi,?wyC)Oa,A4 o 46 0 tramor .42 045 PlilLLIRD,kOTOU.y sac?*.Y;Q ;?':47 0Cr-414 9 8 yr aH .4.4 0 M 0 0 America r ri 196 pwvs 31 0 3:>- 0

BRITISH WOOL MARKET. SITY, MODD AY, Jan. 26.—An unusualy small supply of English Wool is now on sale. For aff- kind we have numerous inquiries, but as most of the holders refuse to sell except at further adrvano- ed rates, the business doing is very moderate. The prospect of our market may be considered favourable, both as to the demand and value LEEDS WOOL MARKET, Jan. 2a—There has been a fair extent of business done this week, and prices of both combing and clothing wools are firmly maititaii ed, with an upward tendency, LIVERPOOL WOOL MARKET, Jan. 24. SCOTCH W oOL.-There is still a good inquiry for laid Highland wool, but at the advanced rates consumers buy with great caution; stocks, however are light, and it being still nearly six mODths be-' fore the new clip can come to market, there seemr, little chance of any lower rates before them, Whitp, Highland is still wanted. The stocks of Cheviots and crossed in first hands are light, and commands full rates. Laid Highland Wool.. per 341bs. 1" 0 16 9 Whlte do do. 18 0 20 0 Laid Crossed. do. unwashed 18 0 20 0 Do. do. washed 19 0i 28 0 .• Laid Cheviot do. nnwashed.. 20 ol 23 0 Do. do. washed 23 0 26 6 White Cheviot do. dn. 32 0 o 0 rOREIGN WOOL. The sales that com- menced here last week, of which a partial report appeared, continued up to yesterday there were otfered altogether obout 17.000 bales, a 2,500 small ballots Peruvian. 12,021 bales were East, >' India, being the principal thing. The attendance o buyers, both home and foreign, was more nume- rous than usual: the biddmg were spirited throughout, and sold at an advance on our foriBftr rates of about ottb. per fb., exceped long stapled, which brought from Id. to 2d. more. Peruvians were a low unsaleable class, and were withdrEtwIr. Most of the others were sold, which is unusual here, and serves t'j show that the trade is reall- in want of the wool: on the whole the result is highly satisfactory.

LOJSDUiS CATTLE MA L{K KT Comparative Prices of corresponding week* m 1850. 1857. Per 8lbs. to sink the Ofr UJ. lon.. :lö., 1856. Ion. 26., 1857. s. d. s. d. s. d. s. d Coarse & inferior Baasts 3 2 to 3 4 3 4 to 3 S? Second quality, ditto. 3 6 310 3 8 4 0 Prime large Oxen 40 4 6 4 2 48 Prime Scots, &c 4 y 410 4 10 5 0 Coarse & inferior Sheep 3 2 3 6 4 0 4 4 Second quality, do, 3 g 4 0 4 0. 4 10 Prime coarse, wooled, do. 4 2 4 6 5 Lo 5 » Prime Southdown, do.. 48 5 05 4 5 6 Lambs. 0 0 0 0 0 0 0 v Large coarse Calves ..48 5 4 4 4. Prime small, do 5 6 6 0 5 S 6 0 Large 11098 3 8 4 2 3 8 4 4 Neat small Porkers 4 4 5 0 4 6: 6 2 L 1 ??7iE R P 0 0 L. IPrinted and Published by JOHN LLOYD, at his residence, U, ?, ?ane S?eet,IdYWpoo? WWnith day,yANUARY?,lMT.

ø- -Tft'!t MTEBPOOC SrERCTTOY, AND 1'iRE, CHESHIRE, kCrKSERXL ADVEBTI81 PA&MLHFQ BY EGERTON SMITH, it Ot., Ai ME?Q?BT is Publish? Tri.we?ty. JL « z, eTgy %fana&v Wadpeadav, apd Fridy. A w?ek *L i? vthe ?NIERocWy is also puo n e. on Saturday I Komtey- CHARGE FOR THE TRI-WEEKLY MERCURY. UV8T»MPEO BDtTTOV. Paid in A Iv.tncp,. On Credit. ferYear Ifa. Od. 303. 01. HilfYear 8a. 01 Ms. 01. „ Quarter 4s. 01 os. 01. STAMPED BTJITIOX. Pel TOlar, .h. 01 ?4s. 01. Half Year 14s. ««J..17,. 01. „ Quarter 7ar. 3d. 8s. t) J. CHARGE FOR THE WEEKLY MERCURY. TJnstamped Edition, ))<tid; A-lvaoc ..1)"1, per annum. „ on C-eii, q,-4. 11 Stamped Edition, paid i i A vance in*. 6d. „ on Cr>dit — 12s. „ yCfVf- be ordered of any B,)r)k9",11p.1'. or direct from the by enclosing Post Otiice Order or Stamps for the amotjBt required. THE LIVERPOOL AND LONDON FIRE AND LIFE INSURANCE COMPANY. 1* 1"5, A'brHian Tan 18i), 271 \rbridiai V-3vvvd>I Bvwyd, 11,137 Arhrtihn Bvwv I Gvrar, ?ivbl 63.909 Derby ni^vl am Flwvdd-dalior; 12 7-5)3 Talwù Blwydd-,I>llion 11.396 dd-dalion diaros neu Okiriedig. BjNO&PS P d ROTTtMR ALT. N TR Y3WIKEBVC Dim Toll AItGØAFP-V <' r) be"o"l1] ag v m"" en Ywirebiu Tan gyda'r I Cw&uthwayn terfyna y ?adoti?. fud T?teb?rt am adn?wydd iad y oyfryw i V c*«: yn Sivyd ifev id v Cw<nni vn Liverpool '1.luoJam, a MimehestT, ic va nwvhiw v Gonshwylwyr. 'SWI\TONBOULT.Y9grtfeQy?dyCwmni. Bhogfyr, 1856. I Gorchwylwyr i'r Dosparth hwn •— ihertawa :—Joshua Griffiths, Strand. •71 r". Caafgvbi*—James William^, Cross-street. -7Caerciydd J P,Morgan, 3ink. Uowlais;—D Davies, Auctioneer j, 0 1 •• f^r'.lheli-— Hugh Puzh 3a''k r rr o' ^Pontypridd:—E.C Spickett, Solicitor Porthmadog: — V.McMorrine, Blink Bhyd'and: W. H. Williams, Pentre Mill Rathin: -Ft. Llo,d, Auctioneer SlUuadr:—John Jarman, (109) GWLEDDOEDD Y NADOLIG PERDONEGAU (Piano Fortes) Newyddion lie Ail-law, nan y Gwneuthtirwyr mwvxf cvmeradwy yn Xiundaia, am Brismu yn anirywio o E3 i 50 Gini, y rhii a anionir yn ddigoat o fewn 50 milltir, ar ddcthoiiad ne ar- •anmoiiaeto. Gymerir hen Biano-fortes yn jyyfnewicl. Pób Cerddoriaeth o Safon, yn cynwys D'borts, a Cherdd- oriaeth Dawns enwog arall, am Ha isr Pris, a'r Llythyrdoll yn rhydd. Avchiad ar Fane neu'r Llythyrdy i'wgwneydyn daladwy W. H. D A V I E S, PIANO.FOHTE AND MUSIC WAREHOUSE, t, STAFFORD ST., LONDON ROAD, LIVERPOOL. ftwarah'.ir pob Offeryn a brynir yn yr Ystorfa u hod, a ?witUr hwynt o fewn y 12 mis, os na byddant yn gymer- ,rrrr-n ■ n ,.< :r- ■. IL IAMERICAN IJFLOATISO BALL WASHING MACHINE. r (MOORE'S PATENT). Trwy gynorthwy y Peiriant hwn, gyda'i 200 Belen. AN Kofiadwy, gall geneth wneyd gwaith ehweeh o olch- &ragedd. Pris o jE3 i £ 10. PEIRIANAU GWASGU A MANGLO 0 X2 i T.I. Hefvd, dyfais newydd, y PATENT YANKEE HYDRO THERMAL CHURN (Buddai), Yr hon sydd yn deilwng o sylw pawb ac sydd gan. Odynt ddim i wneyd a gwneyd Ymenyn. Pris r, £1 5s. i £ 4. YSTORFA, 20, SLATER STREET, LIVERPOOL. Dolgellau, Hydref 28, 1856. Mr. B. MooRE. Syr,- Pan trosodd yn Liverpoo •ddeatu tair wythnos yn ol troais i mewn i le Mr Kough, Slater Street, i gael golw ar eich peiriant eywrain, tarawodd 6 yn ddiatreg yr atebai y dybev yn dda; prynais un am X6, a chefais hi gartref, ac y mae hyd YI1 nod y tn hwnt i'n disgwyliadan. Os dy muoech fy mhenodi yn oruchwyliwr trosoch i'w I fvertha yn y gymvdogaeth hon, nid oes amhenaetb sad allwn werthu rhai os nad llawer, unwaith y I gwneir hwynt yn adnabyddns. Os byddwch yn fy mhecodi gwnewch fy nghynysgaeddu a'r hysbys- i wydd angenrheidiol.-Ydwyf eich ufudd was, William Tones. CLOCKS. WATCHES, CLOCKS, WATCHES, 24, REN SHAW-STREET, LIVERPOOL. ABRAHAM SON (BROTHERS IT is a well known fact that for many years the Iahabiitanta of Liver iool and neighbourhood A-ftr,1 boaffht by t.be w^ck viz, busthe amount p lid wail nearly a fourth m .re thtti the Article was wtirth ABRAHAMSO.V RRoraeK. have adopted &- syste"? to s.'tl a firM at. I-,k & Watch, at exoefd- inoly low p)-iff9. and afe !)rond of the patronage tb., have gained All C',i)?R?i an 'I Wat?hes are warranted, &ad will b changed if not approved of. Bdr ABRAH M»nf, Jur>r. has for raan v years been enengpd 1t., the most eminent Watch Manufacturers in UP Knig- 4ora, and wishes to ejraw the attfrit^on of the Public to iho Repairing 0 ,Lii kinds of WatcheB & Clccks, and is able. i>- consequence of the enoTtions quantity of Instruments, with all the litest improvemen1..S, to do Repairs cheapa- than any House in Liverpool. Jtya wish te be s,d well, ,ome to ABRAHAMSON BROTHERS), REHAW STREET. tIVf- K)'"OL. "YR AMSEBAU." (THE TIMES.) ESTABLISHED 1S43. WELSH NEWSPAPER, PUBLISHED EVERY WEDNESDAY, AT THE A=aovan Office," 11, 9T ANNE STREET, LIVERPOOL. THE Proprietors take the opportunity of call- ing the attention of Advertisers to the above Journa M ft means of vlubbcitv -eir-!ulating as it does through the satitim af the Principality and Liverpool; also in LondoQ Ifaaoheater, and other Towns in England. The Proprietors fel proud in laying before the Public the ?.reaent position of their Paper. E ?tablishad in the year 643,it 1199!f "one on steadily incradslU tm it ham now reach- edn*M'!y trebie tbe circulation of ?nypt?pfr in connection with Vowth or South Wales, published in or out of the Prin- cipality, see last Parliamentary Returns beloy). And the Proprietors pledge themsn'ves that no trouble or expense shall be Beared to make it still further deserving of that patronage and snpport which have long established it as the .National Organ of Wales.1 JfThe following is extract from the last PARLIAMENTS ART RETraS o* Stamps issued to Xewspapers circu- lating in Wales for SIX MOXTH3, ending 1st day of July, ISM. I WELSH. Tr Anuwraa 125,500 Y Cyrnro 16,050 Y Gwrou Cymreig 9,400 ENGLISH. Cambrian or Oeneral old vertizl-r 37,Mo Carnarvon-at»d Denbiah Herald 46,000 Monmouthshire Merlin 45,000 StAr ef Gsrent 44,900 Price -2s. 3d a Quarter,r 3s. Bd. a Year: Payment in Ad- rance. Deliveredi from Office, or can be had on Morning of Publication from N'ewsvenders in all parts of the town or J9irk«nh«ad, &c. Advertisements charged reasonably. No Charge for Translating. All raanuer of PRINTING by Steam Power, in Welajb or EnglisO-.done with neatness and despatch.

a YR WYTHNO«R IF Rhoddodd Llywodraeth Switzerland y carchar- orion a fymerasid yn y tertyssj yn Nenfchatel yn rhyddion, ac anfonwyd hwynt, dan warcheidwad aeth gosfforddofilwyr, dros y terfynau. Byddagor- iad oarcharau y rhai hyn ar yr un pryd yn agoriad Uwybr i gyfiafareddiad a thertyniad heddyebol or mater, wrth bob tebyg. DVDIl, o leiaf, a ellir ei sfaasfiu oddiwrth waith Switzerland yn dadgyf- juiscddi ei minteioedd ac y mae y fFaith nad ydyw Prwsia yn casglu ac yn trefau ei bvddinoedd. yn ol ei bygvthion, yn arwyddo rhywbetb i'r un ystyr. Yr hyn a dybir yn awr ydyw y bydd i'r meter gael ei osod gerbron. a'i benderfynu mewn «vnadledd, iael ei chynai yn Llundain neu Paris. Yobydig o ffordd y mae Yuaerawdwr A wstria a'i Imerodres yn ei wneyd yn y porchwyl o eniil calonau yn ftali. Ychydifr o ddvlanwad sydd gAD roddion a hedd-geidwaid i svmud ymaith argraff iadau dyfnion gormes a thrais Tra y inae y biaenaf yn arddangos wyneb teg a chalon (lwyJl odrus y rhagritbiwr. mae y lleill vn dwyn ar gof v doear golloedd, y cadwvnau, a'r gw'edydd estronoi yn mha rai y mae blodan eu ceriedl wedi oael eu caethiwo, eu dirdynu, eu hyppeilio o bob rhyddid, rhagortieintiau, a dedwyddweb, a'u nyebu i angeu. Owyr y byd yn bm dda beth y mae Itali wedi bod ond gormod gorchwyl i byawdledd 1 azzini, Kossuth, Satfi, a Gavazzi yn nghyd, ydyw gwn- exithur darlun cj-flawn o Itaii fel y mae," ac oferedd yd-vw i'n holl fan-brophwydi geisio gosod allan" Itaii fel y bvdd." Tywyll a bvgythiol ydyw setyllfa petbau yn Spaen—y Cadfridog Prim wedi ei gymeryd i fyny, ac i gael ei ddwyn i brawf, O'Donnell wedi ym- nwllduo i'w dy ei hun yn y wlad, a dynion yn cael eti cymeryd i garcbar yn barhaus o nn i un dan ddrwgdybiaeth eu bod yn gweithio cynlluniau, i ddymchwelyd y llywodraetb. Yn Lloegr nid oes ond ychvdig o ddim neillduol wedi cymcryd lie yn vstod yr wytnuos. Y pnf bethau oeddynt-prawf Pierce, Burgess a Tester, y rhai & ladratasant y bwlion o gistau y llywodr- MthrhwngUundain o Portsmouth. a Redpat), Ktnt. r rhai a ladratasant v fach swm o arian f trwy ffng ysgnfau. Cafwyd bwynt yn euog i gyd oud Keat, a dedfvydwydhw\mti atnrywiol gosbed- igaetbau ond a herwydd diffyg vn y gyfraith, cnfwyd fod yn aomhosilil gwemyddn ar Pierce— yr adyn rawyaf cvfrwys ddrwg o lionvnti gyd— ddim ychwaneg o gosbedigafcth na dwj ftynedd o farchnr gvda chaled-waith Ymddeusys fod nifer fawr, ond nid llawn cy- niairtefallai ag- a ddywedir, o weithwyr allan o waith yn y bnf ddinaa ac eraill o drefydd mawrion Lloegr, y rhai ydynt wedi bod yn ymgynull yn vstod yr wytbnos, yn Smithfield a manau eraill, er gwueuthur arddangosiad o'u symudiadau a'u teimladau. Yr ydym yn ofni fod rhyw ddylanwad drwg a dinystriol mewn gweithrediad \n mysg y dosbarth gweithiol yn Lloegr, er y cwbl, ag sydd yn debyg iawn o beri blinder nid ychvdig yn mhen amser oui cheir rhyw foddion effe'thiol i'w svmud ymaith. Mae yn anmhosibl i gymaint o ddigrefyddoldeb ag a ganfyddir yn mysg Iluaws y gweithwyr yn Lloegr lai na thori allan mewn blinder a therfysg. Er fod masnach mewc sefyll- fa lwyddianus ac iachus, nid oes un cyffroad anarterol mewn dim; mae yn debyg fod llai o fldeiladu nag afu—y mae llai o wneyd rheilffyrdd nag a fu—y mae llai o weithiau cyhoeudus nag a fu, a'r canlyniad ydyw fod llai o alw am weithwyr yn y wlad. Yn anffodus, hefyd, yr ydym yn cael fod gweithwyr Brvdeiuig wedi ymddwyn mewn modd anobeilwng o gymeriad eu gwlad pan y gelwid am danynt mewn gwledydd tramor. Ar v rheiltfvrdd yn Itaii yr ydvm yn clywed gyda gofid fod Ni r. Brassey wedi dyfod i'r penderfyniad o droi bob Sais ag oedd yn ei wasanaeth, c herwydd eu drwg-arferion A thra y mae y gWèithiwr Saes onig yn y modd hwn yn diraddio ei hun, y mae pobl y Cyfandir yu ymwellhau ac yn dysgu gweithio y gwahanol grefftau a chelfyddydau, fel y mae yr augenrheidrwydd am y blaenaf yn di- fltinu. Dywedir fod yr Italiaid, yn awr fel yr oes- oedd gynt. yn curo y Sais o ran prydferthwch a cywreinrwydd mewn gwaith cerig, a'u bod yn awr yn gweithio rheilffyrdd a ddalittnt gymhariaeth a'r goreuon yn Lloegr. Mae y Ffrancod a chenedl- oedd eraill hefyd yn dyfod rhagddynt; a'r canlyn- iad ydyw fod y Saeson yn cael eu cyfyngu i w gwlad fechan eu bunain. Ond er fod gradd o brinder gwaith fel hyn yn Llundain a manau eraill, ac y cymerid hyny yn esgus dros y cyfarfod- ydd a grybwyllwyd, drwg genym ganfod fod yno swm go fawr o Siartiaeth yn ei fturffwyaf afrywiog yn cael ei ddatguddio—egwyddorion y rhai o'u mabwysialu ni allent lai na bod yn ddinystr i iawn drefn a gwir ddedwyddwoh. Bu yr Undeb Cynulleidfaol yn cynal cyfres o gyfarfodvdd yr wythnos ddiweddaf yn Llundain, er trefnu rbyw foddiou i rhodcli terfyn ar yr ym- rafaelion diweddar a gylodasant yn yr enwad. Oferedd fuasai tybied i'r cyfarfodydd hyn fyned heibio mewn Dertfaith dawelwch: ac, ar y cyfan, yr oedd y rhan fwyaf o'r siarad yn llawn mor gymedrol ag y gallesid disgwyl. Penderfynwyd ar bwyllgor-18 o'r wlad a 9 o'r brifddinus—i gymeryd dan ystyriaeth yr holl gwestiwn o ddad gysylltu y cyhoeddiadau a'r cymdeithasau oddi- wrth yr Undeb, ac yn y modd hwn mae y blaid ryddfrydig yn debyg o enill rhyw fesur o'r hyn a ddymunai. er ei fod yn amhmis a enilla yr Undeb ei nerth a'i sefyllfa am rai blynyddoedd i ddyfod ar ol y gwrtbdarawiad hwn. Y CYLLID. I Wedi gosod llywodraeth a phenodi swyddogion i gario y Uywodraeth hono yn rolaen, peth ag sydd yn dyfod yn anhebgorol angenrheidiol ydyw cael arian at byny. Ond hen gwestiwn ag sydd wedi hod mewn dadl am amser lawer, ac y mae etc lawer rhyngddo a cbael ei benderfynu, ydyw-O ba le y mae coffrau v Uywodraeth i gael eu Ilenwi ? -0 ba le y ceir y cyllid angenrheidiol i dalu i swyddogion y wlad? Nid mor hawdd ydyw penderfynu y cwestiwn hwn mewn damcaniaeth ond y mae gosod hyny mewn gweithrediad yn fwy anhawdd fvth. Y mae cryn dipyn o siarad y dyddiau presenol mewn cysylltiad a'r dreth ar mcwm; a gellid meddwl pa bryd bynag y daw Brydain i sefyllfa o lonyddwch digonoI-os byth y daw hyny-mai dyma un o'r pynciau sydd i ddyfod gyntaf dan syiw. Fel y mae yo bresenol, y I mae sefyllfa ein cyfuudrefo gyllidol yu warth us 1 synwyr y gariedl-yn iselhad ar ein galluoedd meddvliol a gweinyddiaethol. Unwaith yr elor i'w chwilio, yr ydys yn cael nad ydyw ddim amgen na ehymysgfa didrefn o bob annibendod, heb na rheol vn llywodraethu ei gweithrediadau nac egwvddor yn gydsail ei gosodiadau. Gwyr ain darllenwyr er ys blynyddoedd bellacb ein bod ni yn fifarriol i egwyddor trethiad union gyrohol. Anmhosibl. mae yn wir, ydyw cyrhaedd pertfeith- rwvdd mewn dim 011 yn y bywyd hwn ond vmddengys i ni y gtjllir dyfod yn llawer agosach I herffeithrwydcl teg-web a chyfiawuder yn y pwnc dan sylw yn ol \T egwyddor hoa ua r vdyw fod pob un o ddeiliaid llvwodraeth yn rhwym o gyfranu rhyw gymaint tuag at gynal a dwyn yn tnlaen y llvwodraeth hono; ond y ewest wn yolyw-Ar ba egwvddor-yn 01 pa gyfartaV edd y mae pob un i dalti ? Nid oes dim sydd yn fwy amJwg na bod egwyddor tretl" neu dollau muniongyrchol yn cynwys yr ahegweh a'r annghvfiawnder mwyaf sydd yij bosibl, heblaw lod y meddyiddrych ar ba un y mae yn seiliedig yn annghydweddol ag athroniaeth Uywodraeth. Ac er fod yr egwyddor ar ba un y mae v dreth ar eiddo ac incwm yn ddiysgog, y mae cynsail y dull a gymerir i osod y trethoeth hyn yn ddrwg, ac yn arwain i annghvfiawnder ag na ddylid ei oddef. Ni chaniata ein gofod i ni ar y pryd presenol i fyned i wahanol ranau y pwnc eang a phwysig hwn ni a ddychwelwn i'w gymeryd i fyny mewn rhifynau dyfodol. Fel y mae dydd agoriad y Senedd yn nesu y mae y cwestiwn o barhad y dreth bresenol ar incwm yn cael ei dadleu gyda brwdfrydedd mawr, a'r teimlad ag sydd yn ffynu yn fwyaf cyffredinol ydyw y dylai, o leiaf, y naw ceiniog" ychwanegol a osodwyd er cael modd i ddwyn yn miaen y rhyfel gael eu cymeryd ymaith. Heblaw annhegweh y dreth hon yn ei ffurf bfes- j enol, mae y Press yn dwyn befyd, fel rheswm dros ei diddymiad, nad oes un angenrheidrwydd am dani. Mae y cwestiwn yma yn dybynu ar gwest- iwn arall, sef, pa un a'i cyllideb heddwch ynte cyllideb rbyfel. fydd ein cyllideb y ftwyddyn hon a hyny dracbefn yn ymddibynu ar benderfyniad y Uywodraeth gyda golwgar China a Phersia. Os cyllideb heddwch, mae y gosodiad yn hollol saf- adwy; o herwydd yna ni bydd ein treiliadau am y flwyddyn ddyfodol, yn y lie pellaf ddim dros ryw 1-51,000,000; a bydd y derbyniadau, gyda'r dreth ar incwm fel y mae yn bresenol, tua .£68, 000,000, yr byn a edy iil 7,000,000—miliwn o bunau yn rhagor na'r cwbl a geir oddiwrth y dreth ar incwm—yn weddill yn llaw y Canghellydd. Pa un bynag a'i y dreth hon-neu o leiaf ran o honi-neu ynte ryw dollau eraill fyddent yn fwyaf buddiol a tbeg eu diddymu, mae yn hollol eglur nad oes dim ond rbyfel diles a dinystriol a wna y naill" a'r llall o honynt yn angenrheidiol. Em RHYFELOEDD PRESENOL. I Digon priodol y aywod Arglwydd Palmeraton, yn ei gyloh-lythyr yn hysbysu adgynulliad y sen- edd ar y "dd o'r mis neFaf. fod busnes o bwys mawr i ddyfod y pryd hwnw dan ystyriaeth y Senedd." Nid y lleiaf eu pwys, debygem ni, yw achosion ac amcanion y rhyfeloedd presenol sydd ar ein llaw yn Persia a China. Y mae yn llawn bryd i'r genedl ymholi yn fanwl, a myrllt gwvbod, o ba le y deillia y pethiu byn. Yn awr, yn mhen ychydig fisoedd ar ol terfynu rhyfel gwaed lyd y Crimea, dyma Frydain yn anfon ei milwyr a'i llongau yn erbyn Persia, yu ymosod ar brif yu ymosod ar brif ddinas fasnachol China, dyma ei llynges eto yn y lor Du, ei milwyr yn Groeg, nifer o'i llongau yn rhywle ar y cost yn gwylio y ddwy Sicily, &c. Pa betb, mewn sobrwvdd, ydyw y rheswm dros daflu y genedl i'r holl dreuliadau hyn yn barhaus. Yn rbywle neu gilydd yn nghanol Asia y mae dinas a elwir Herat, yr hon y dywedir yn awr fod Persia a Phrydain wedi gwneyd cytundeb ryw amser yn 01 fod y naill a'r llall o honynt i'w gadael yn llonvdd. Cadwyd yr ysgrif yn ofalus yn mysg lluaws o'r fath betbau a gedsvir yn y coffrau hyny y rhai nid ydyw gyfreithlawn i neb o'r tu allan i swyn-gylch y Cabinet gael yr anrhydedd o edrych arnyut. Ryw ddiwrnod cafwyd fod Shah Persia -yr adyn diymddiried-wedi tori y cytundeb, a rhaid myned allan yn ddioed, gvdag ysgwadron o longau rhyfel, a phump neu ddeng mil o wyr arfog, i ddwyn ei Fawrhydi i'w bwyll. Yrun modd yn Canton, rhaid brysio i datiu dinystr i'r ddinas fawr ami ei thrigolion hono heb ond y cysgod mwvaf egwan o reswm dros hyny Pa fodd bynag y terfynir y cwerylon hyn, mae yn bur amlwg- mai yr elw mwyaf a ddaw i Brydain oddiwrthynt ydyw, ychwanegiad o rai miliynau o bunau at ei thraul—fel pe byddai Hvtiy eisioes yn rhy fychan, diraddiad pwysig nr ei chymeriad, a lleibad yn ei dylanwad moesol ar y byd Pywed Chinead goleuedig ag sydd yn awr yn Ewrop mai rfet- ydyw i Frydain g 'sio enill dylanwad ar y Chineaid cyhyd ag y byddo yn ymddwyn fel v mae tuag atynt. Prin y mae mis yn mvned heihio nad ydym yn clywed fod Prydain a'i chiedd- yf byd v earn yn ngbalon rhyw genedl neu giiydd yn mhelllaoedd y byd. te, a hon ydyw Brydain y Beiblau-Brydain yr Ffengyl-B rydain v Cym- deithasau Cenhadol a'r Cenhadon. 0 ddifrif, ai i fod yn fwJi y ddaear y rhoddwyd i'n gwlad y fath nerth? Y mae yn gweddn, meddwn. i bobi flaen af ein tir-y mwyaf meddylgar a da—i ddyfod allan, a chwilio y gwir achus o hyn oil, ac ym- dreehu rhoddi ataJfa arno cyn y byddo y drwg wedi myned yn anadferadwv. Y m'9 genym Senedd mewn enw, ond mewn enw yu uÓg Y !{\ i o ran dim rheolaeth na llaw sydd ganddi yn ei helyntion tramor. Mae yr holl betnau hyn yn cael en dwyn yn mlaen yn hollol ddiystyr o'r bobl na'u cycrychiolwyr. Y mae cweryl yn tori allan ond bydd wedi tori allan cyu y bydd cyn nrycliiolwvr y bobl yn gwybod dim am dano, ac ofer, er ceisio ac erfyn, ydyw disgwyl cael unrhyw wybodaeth fanol, gvflawn, a phrydlawn yn ei gylch. Y mae cyfWareddiad yn myned yn mlaen gyda golwg ar adsefydlu heddweh, a chytundeb heddweh yn cael ei wneyd, ei arwyddo, a'i gadarn bau wedi hyny, gadewir i'r bobl wybod rhyw- beth yn ei gylch, ond bydd yn rhy ddiweddar i ddeehreu dad leu y mater, na siarad dim yn erbyn- v trefniadau—bydd y cwbl wedi ei gadartiliati cyn y caiff sill o hono ei osod o flaen cynrycliiol- wvr y bob!. Ac eto y mae pobl Brydain yn gyf- rifol am y cwbl, ac yn cyfranogi o bob gwarth- rndd ac aulri sydd yn gysylltiedig a'r oil. Ua genym weled pobl Blrmingham-nid y dosbarth parchu-, trwnw a adnahyddir wrth yr enw an- rhydeddus o bobl heddweh," yn y dref hono,— yn rhoddi esiampl i Loegr yn yr- achos, ac yn dyfod ailan i gondemnio y tan-beleniad ar Can- ton feI. peth ac sydd nid YD unig yn annghvfiawn- adwy dan yr amgylchiadau, ond sydd yn warth- rudd i Gristionogaeth, yn ddianrhvdedd i'r enw Prydeinig, ac a dueddai atal masnach gyfreithlon rhwng y ddwy wlad;" a r ytngyrcb yn erbyn Persia fel ymosodiad annghyfreithlawn ar dir- iogaethau gallu gwan, dan esgusodion gwael ac am he us, a. pbathag sydd yn debyg o arwain i ddyryswch mawr a phwysig, ac achosi i'r wlad hon golled a gwaradwydd." Hyderwn y bydd i'n seneddwyr gymeryd y materion hyn dan svlw ar agoriad y Senedd, ac na roddir y mater i fyny hyd nes ceir rhyw ffordd effeithiol i gael Uais y wlad ar achosion o'r fath bwys cyn y byddo yn rhy ddiweddar. Ofer ydyw dadleu y byddai hyny yn an vmarferol; y mae cyfiawnder a chy. meriad y wlad yn ei ofyn.