Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

4 erthygl ar y dudalen hon

Advertising

[No title]

J TY YR ALOLWYDDI. I -

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

TY YR ALOLWYDDI. DYDD IMAWEXH—Chwef. -S. Agorwyd pumed Sesiwn y Senedd heddyw trwy i'r Araeth Frenhinol a roddwyd yn ein rhifyn diweddaf gael ei dclarlien gan Ddirprwyaeth, Gan nad oedd 5 i Mawrliydi yn bresenol, nid oedd cymaint o rwysg a mawrodd ynglyn a'r agoriad. Yr oedd llia.ws o foneddigesau yn bresenol. Yr oedd y Cenad Americ- anaidd yn bresenol yntan o'r orielau ar yr ochr. Cvfarfu y Ty i glywed darlleniad yr araeth tua dau o'rgloch. Ymgyfarfu drachefn tua phump o'r gloch, pryd y cymerodd yr Arg. Ganghellydd ei eisteddle ar y Siich yvlan. Cymerodd Esgobion newydd Llundain a Gloucester eu keisteddleoetM am y waith gyntaf. Wedi i ychydig o ry hudrl; Ian gael eu gwneyd, ac i Araeth y "Srllen, cynvgiwyd annerchia1"1 n larll Cork mewn I oedd yn cynwys 0' liVinadro:!dion roo yn ddichonadwy, 1 adroddiad maith o i-. lyfel diweddaf, hyderai y b) os ei hun yn deilwng o'r ymdrec1 vrion a wnaed ar ei rliaw. Gyda golwg ar Bushire, hyderai fod lie i obeithio y bvddpra yn fuan iawn yn alluog i ymheddychu a Persia. Cyfeiriai at sefy 11 fa lwydd- ianus y wlad, ae fel eglurhad dywedai fod nifer y tlodion yn derbyn cynorthwy yn 1851 yn 206,000, tra nad oeddent yn mis lonawr diweddaf ond 52,000. Wedi i'r anerchiad gael ei eilio gan larll Airlie, I codai "'1 n "T" larll Derby 1 wneyd araitn laitn iawn. oyneaai nad oedd am gynyg gwelliant ar yr araeth. Sylwai ei fod yn gobeithio y byddai i'r llywodraeth ddwyn yn mlaen fwy o fesurau nag a addawent yn yr araeth, onite mai ychydig a gwael iawn fyddai eu dysgleidiau. Yr oedd yn dda iawn ganddo ddeall fod y Ilywodr- aeth nm ymosod ar y gorcliwyl tra angenrheidiol o ddiwygio y gyfraith, ond yr oedd wedi sylwi tra yr oedd cynygydd yr anerchia.d wedi sylwi ar bob pwnc arall yn yr araeth, nid oedd wedi dweyd un gair ar y Bank Charter Act. *Yr oedd yn hawdd ganddo ddychymygu ei fod wedi cael gorchymyn gan y Prif Weinidog, mai goreu po leiaf a ddywedai ar y mater hwnw (chwerthin). Ac yr oedd efe yn tybied fod ei ddistawrwydd i'w briodoli i'r ffaith na wyddai yn iawn pa beth i'w ddweyd ar y mater (chwerthin). Gyda golwg ar gyllidau y wlad, sylwai fod cyllideb cynwys- fawr iawn wedi ei chynyg i'r Senedd yn 1853, ac er nad oedd efe yn cymeradwyo llawer o bethau ynddi, eto, yr oedd mor gynwysfawr, fel ag i wneyd i fynu am bob gwall arall oedd ynddi. Yr oedd addewid bendant yn cael ei wneyd y pryd hwnw, y byddai y dreth yn darfod yn 1860, ac ni byddai y Senedd yn gwneyd ei ddyledswydd pe boddlonai heb i'r ddeddf bono gael ei chario allan yn llawn. Am ein sefyllfa rhyngorn a gwledydd eraill, galwai yr larll anrbyd- eddus sylw at y ffaith fod yr iarll a agorodd y ddadl wedi cyfeirio mewn ymadroddion lied sarhaus am Rwsia, a chyngorai efe, gan fod heddweh bellach wedi ei wneyd na ddylai y cyfryw ymadroddion gael em defnyddio. Pe buasent yn myned i brynu darn o dir buasent yn y lie cyntaf yn mynu map cywir o hono, ond yr oedd yn ymddangos nad oedd gan y Gynadledd fap cywir, er eu bod yn myned i bender- fynu terfynau dwy Ymlierodraeth. Hyn oedd wedi achlysuro y Gynadledd ddiweddaf, ac nid oedd mewn un modd yn anrhydeddus i ni fel gwlad. Yr oedd Arg. Palmerston wedi siarad yn ymffrostgar iawn yn Manchester mewn perthynas i'r hyn yr oeddem wedi gorfodi Rwsia i'w wneyd, ond wedi y cyfan yr oeddem wedi gorfod ymostwng i lais y Gynadledd. Am N eufchatd. barnai Iarll Derby pe na buasai Lloegr a Ffrainc wedi ymyraeth y buasai y cwestiwn wedi ei benderfynu llawer iawn yn gynt. Sonid llawer yn ddiweddar am dwyll Rwsia, ond a oeddent yn si wr eu bod wedi ymddwyn yn ffyddlon a gonest tuagat Sardinia. A oeddent wedi rhoddi i Sardinia y cyn- northwy hwnw, ag a barwyd iddynt ddisgwyl oddiar en llaw 9 Yr cedd efe yn amlieu byny. yn fawr. Addawyd yn deg yn Paris ond a oeddid wedi eyflawni rhywbeth ? Yr oeddent wedi ymyryd yn achosion Naples, nid am fod angen yn galw am hyny, ond oherwydd eu bod yn awyddus i ymyraeth yn achosion pobl ereill yn barhaus, er fod hyn wedi dwyn llawer iawn o drueni arnom erioed. Nid oedd dim un itlath o angenrheidrwydd am i ni alw ein cenhadon yn ol o Naples, ac nid oedd y canlyniad wedi bod yn amgen na niweidiol. Yr oedd chwyldroad truenus wedi cymeryd lie, ymgais am fywyd y Brenhin, a dyna oedd i y cwbl. Ond na anghofier fod Lloegr a Ffrainc wedi cael eu sarhau yn fawr iawn am eu bymyraetli. Gyda golwg ar Persia yn ei pherthynas a Rwsia, yr oedd yn barnu mai dymuniad gonest Rwsia oedd bod mewn heidweh a Lloegr, ac yr oedd yn awr yu defnyddio ei holl ddylanwad i gael gan Persia gydsvnio a'n telerau ni. (iwadai fod gan lywydd yr India hawl i daflu y wlad bon i ryfel lieb ganiatad Senedd Prydain, Nid yn unig yr oedd y rhyfel ei hun yn un anfifodus, ond yr oedd y modd y cyhoeddwyd ef felly, a hefyd yn groes i'r cylansodd- iad. Yr oedd wedi ei golli mewn syndod at yr hyn oedd wedi cymeryd lie yn China. Condemniai y cyfan fel yn greulon tnag-at y Ohinoaid, ac yn niweidiol i uinau. Terfyniai trwy ddweyd nad oedd yn bwriadu cynyg gwelliant. 1 aril Clarendon a dybiai y buasai yn well dadleu y cwestiynau hyn pan fyddai y papurau yn cael eu j gosod yn rheolaidd ar y bwrdd. Dadleuai fod y cwbl yr oedd LJoegr wedi dadleu drosto wedi ei gael yn y Gynnadlt-dd ddiweddaf. Honai mai dyledswydd Ffrainc a Lloegr oedd gwrthdystio yn erbyn y gyfun- dreth oedd yn ifynu yn y wlad hono. Credai fod pob un o'r galluoedd mawrion Ewropeaidd yn cymeradwyo y owrs a gymerwyd gan Loegr a Ffrainc, a bod Bren- in Naples yn setyll ar ei ben ei bun, ac yn barnu ei fod yn ei le. Wedi cyfeirio at America, a datgan ei farn nas gallai anghydwelediad yn hawdd godi rhyngddi a'r wlad hon mewn perthynas i Ganolbarth America, dywedai mai doeth oedd peidio pasio barn ar y rhyfel a Persia, hyd nes y byddai yr holl bapur- au ar y bwrdd. Amdditfynai y cwrs a gymerwyd gan Mr. Murray, yn ymyraeth ar ran un ag oedd o dan nawdd y GenhadaethFrydeinig pan gymerwyd gwraig y cyfryw un oddiarno. Nid oedd un math o sail i'r cyhuddiad fod Mr. Murray yn gweithredu oddiar gymhelliadau gau wrth ymyryd yn ymoddhwn. Ond nid y sarhad hwn i'r Genhadaeth llrydeinig ydoedd achos y rhyfel, achos y rhyfel ydoeid penderfyniad Persia i fyn Herat. Cyfeiriai at yr ohebiaeth, ac at y manteision fyddai yn nwylaw y gallu fyddai mewn meddiant o Herat i ymosod ar Affghanistan. Dy- wedai ei fod vn credu nad oedd un dymuniad ar ran Rwsia i fyned i ryfel a ni mewn perthynas i diriog- aeth yn y rhan hono o'r byd (clywch). Yroedd eu hymdrafodaeth a llywodraeth Rwsia wedi bod yn gytieillgar a gonest; credai nad oedd y naill na'r llall yn dymuno myned i ryfel, a manteision Lloegr a Rwsia ydoedd fod gwlad annibynol a chanolog rhwng eu gwahanol diriogaethau, ond nid oedd Affghanistan felly tra. yn meddiant Persia. Os na ddangosai Prydain ei bod yn penderfynu mynu cadw at deierau pob cytundeb, byddai ei dylauwad yn India wedi darfod. Yr oedd cenad Persia yn Paris yn meddu cyflawn awdurdod i ymwneyd a'r cwestiwn hwn dros ei ly wodraetb gartref, ac nid oedd ganddo ef (Argl. Ciarendon) nemawr o amheuaeth na fyddid yn alluog i wneyd heddweh. Nid oedd un bwriad i niweidio Persia, ond yr oeddid yn dymuno cael sicrwydd di- gonol ar fod i'r cysylltiad a hi fod yn un arosol. Yr I oedd yn hollol anghydweled a larll Derby gyda golwg ar China. Nid oedd dim amheuaeth nad oedd yr Arrow yn Hong Brydeinig. Er cadarnhau hyn cyfeir. iai at y gyfraith neu y rheol oedd wedi ei lledaenu gan Jywodraeth China er rheoleiddio correstriau ilongau, a dywedai fod y Lorelta a gymerwyd, yn lie bod yn un Cbineaidd, IHewn gwirionedd yn llestr t'ortugeaidd. Pe buasai y llyngesydd wedi derbyn llai na'r hyn a oivnodd, buasai wedi arwain i sarhad pellach ar ran y Chineaid. Pan oedd larll Derby yn son am ddinystr creulon ar drigolion Canton, yr oet(I yn siarad mewn anwybodaeth o'r gwir am- gylchiadau. Yr oedd caurlJ allan dieithriaid o Can- t.on yn gweithredu yn bur anghyfieus. Yr oedd America yn hollol gvdweled a'r awdurdodau Prydein- ig ar y mater hwn, ac wedi datgan penderfyniad i'w cynortliwyo. Iarll Grey a ddywedai nas gallai gydolygu ar y rhan bono o'r anerchiad sydd yn dwyn perthynas a Persia, ao awgrymai y byddai iddo gynyg gwelliant ar y ihan bono. Nid oedd yn meddwl fod yr atebion i Arg. Derby gyda golwg ar Naples a China, ond cyfyngai efe ei sylwadau i Persia. Yr oedd efe yn gwrthwynebu y cyfeiriad at Persia, am fod y rhyfel wedi ei gyhoeddi heb ofyn cefnogaeth na chyngor y Senedd, ac vr oedd efe yn meddwl y dylid sylwi ar hyny. Yr oedd efe yn barod i ddangos, hyd yn nod ar addefiad y llywodraeth oi bun, nas gallesid am- ddiffyn y rhyfel yn erbyn Persia. Nid oedd un eg- wyddor'mewn cyfraith cenhedloedd ag a gyfiawnhai Lloegr yn ei gwaith yn awdurdodi Persia pa fodd i ymddwyn tuagat Affghanistan. Beth oeddynrhoddi iddynt hwy yr bawl i osod i lawr pa beth ddylai fod y cysylltiadau rhwng gwahanol Daleithiau Canolbarth Asia (clywch). Nid oedd bellach ddim perygl i,w liywodraeth yn India oddiwrth unrhyw dalaeth. Ac nis gallai Rwsia ein niweidio yn y parthau hyny heb weithio am ganrif. Ond hyd yn nod pe buasai perygl oddiwrth Rwsia yr oedd hyny yn rheswm dros gadw ar deierau da a Persia. Yr oedd y rhyfel yma yn gwusanaetbu Rwsia, ac nid oedd yn debyg yr anghofid ein hymddygiadau yn Busbire am genedi- aethau i ddyfod. Wrth derfynu cynygiai fod y rhan hono o'r anerchiarl oedd yn cyfeirio at Persia yn cael ei adael alian, a bod paragraph yn cael ei roddi i mewn yn datgan ei goftd lod y Senedd hcb ei alw yn nghvd cyn ymosod ar Persia. Wedi i larll Granville, Arglwydd Brougham, a r Arg. Ganghellydd siarad ychydig, l'hanodd y Ty ar weiiiant Iarll Grey, ond collwyd cf trwy fwy aft if o 4a yn erbyn 12 Cariwyd yr anerchiad, a gohinai eu liargIR-dd- iaethau tuag un-ar-ddeg o'r gloch. DYDD ]Ae,ChwefroY' I), Persia, Iarll Abermarle a roddai rybudd y bytitlai iddo ar y l(ieg alw sylw at ein cysylltiad prest-uol a Persia gyda'r amcan i beidio cadw cenad yn llys Teheran. Iarll Derby a ddymuuai wybod pa bryd y byddai y papurau yn d-yn perthynas a'r rhyfel yn erbyn Persia yn cael eu gosod ar y bwrdd. Lull Clarendon a ddywedai nad aedd y papurall wedi on gosod ar y bwrdd, am fod ymdralodaeth ar yr achos yn hwr wedi cael eu dwyn yn mlaen. I Iarll Derby a ddywcdai nad oedd ond yn gofyn am papurau i ddangos cymhclliadan y llywodraeth i I ddechreu y rhyfel, a'r modd yr oedd wedi cael ei gy- hoeddi. larll Ellenborongh a ofynai a wnai y llywodraeth osod ar fwrdd y Ty unrhyw bapurau yn dangos y mesurau a gymerwyd gan lywodraeth India, pan dderbyniasant Lysbysrwydd fod y Persiaid yn ym- symud yn elyniaethol tua Herat. Iarll Clarendon a ddywedai yr atebai y cwestiwn ar ddiwrnod arall. Yr iimosodiad ar Canton. ¡ Iarll Ellenborough a ofynai a wnai y llywodraeth osod ar fwrdd y Ty, dvstiolaethau Thomas Keitoedy, yn datgan mai efe oedd Cadbenyr Arrow. Dymunai wybod hefyd a allai y llywodraeth osod llythyr oddi- wrth y llywodraeth, gartref yn gorchymyn i Syr John Bowring gymeryd cyfleusdra ffafriol i gael mynediad i mewn i ddinas Canton. Iarll Clarendon a atebai y byddai "tystiolaeth Kennedy yn mysg y p?pur?u. Yr oedd?Syr J'?hn Bowring wedi cael cyfar'vy.M??' "ytfri:OlmBwn ?hynas j ?-??deb.?? mynedfa i 0 r, rvhynaos n d nid oedol ii- ar ?ttnt(A, ond md oeO<1I1. 11.;thyrpe'¡tary a'r unig h'thyr a. ddanfouwyd ?Syrjo??.? oerld llythyr yn cymeM?wyc'y mesHrau a?jptr larUMalmesburyagyfciriai at y f?icitu*i?o Syr GeorgeBonham, rhagilaenydd Syr Jl^in B. yn barnu yn ddoeth cael mynediad i mewn Canton. Hyderai y ceid yr ohebiaeth a gymeredd Ie ar y mater yn 1852, obleid yr oedd efe yn credn y byddai H?iyrau Syr George Bopbam yh g -> rthweithio eiddo Syr John Bowring. Iaril Grey a lawenychai nad oedd dim gwrtUspin ebiad i osod y papurau or fwrdd y Ty. 1* oed hefyd yn hydern y gosodid ar fwrdd y Ty, lytnv.. ysgrifenwyd ganddo ef pan mewn swydd,yn gwal yr awdurdodau lleol Prydeinig yn Canton, defnyddio mesurau gweithredol cyn yn gyntafy a'r llywodraeth gartref. Iarll Cardigan a ofynai i Arglwydd Panmure mewn perthynas i gyhoeddiad ar y rhyfel yn y Crime ag oedd yn cynwys rhai sylwadau ag oeddent yn diraddio eigymeriad ef.Yr oedd llais a chyfraith y wlad wedi di- fodi"cyfreitliiau anrhydedd," a cliaii nad allai efe gan byny ddefnyddio y cyfryw, yr oedd yn dymuno gwy- bod a oedd swyddog a ddiraddiai ei bun trwy sarhau swyddog arall i aros yn ei swydd. Arg. Panmure a addefai fod y pendefig urddasol wedi ei ddiraddio, ond wrth ystyried ei fod wedi der- byn diolchgarwch y Senedd, ac Arg. Raglan am ei ddewrder, tybiai y dylai adael i'r mater sefyll. Cydsyniwyd ar gais Arg. Bervers i roddi hyspysiad- au swyddoi, mewn perthynas i docynau rhyddid, ac wedi byny gohiriai eu harglwyddiaethau. DYDD OWENER,-Chwef, Ii. OytariuyJyambumporgJoch. Cyfraith Ysgariad. Arglwydd Campbell a ofynai ar fod papur pwysig iawn mewn perthynas i gyfraith ysgariad i gael ei osod ar y bwrdd. Yr oedd dirprwyaeth wedi bod yn eistedd ar y mater, ac yr oedd adroddiad wedi ei osod ar y bwrdd, ac yr oedd yn deall fod yr Arglwydd Ganghellydd am gynyg mesur i gymeryd i ystyriaeth pa beth a allesid ei wneyd er gwahanu gwragedd oddiwrth eu gwyr, a'u hawliau alu rhwymedigaethau gwahanol yn codi allan o'r berthynas bwysig rhwng gwr a gwraig. Yr oedd ysgtifenydd y ddirprwyaeth wedi bod yn Ffrainc, ac wedi cael allan beth oedd y gwahanol gyfreithiau ar y pwnc hwn yn y gwahanol wledydd ar y cyfandir, ac yr oedd wedi parotoi papur ar y mater hwn, yr hwn oedd yn drt,, phwysig, a'r hwn y dymunai efe (Arg, Campbell) i'r papur hwn gael ei osod ar fwrdd y Ty. Arglwydd Brougham a ddygai dystiolaeth i bwys. igrwydd y papur a ddarparwyd gan Mr. M'Queen, Ysgrifenydd y Ddirprwyaeth, a dymunai ar fod iddo gael ei osod ar y bwrdd mewn pryd iddo gael ei ystyried cyn i'r ddadl ar y mesur cynygiedig godi. Disgyblacth Eglwysig. I Arg. Brougham a ofynai ilr Arglwydd Ganghellydd a fyddai y rheithsgrif yr oedd efe am ei dwyn yn 1 mlaen gyda golwg ar ddisgyblaeth eglwysig yn cyn- wys darbodiad yn rhoddi i bwyllgor barnol y cyfrin- gynghor, fel llys apeliad, yr hawl i ofyn am farn y faine esgobol ar gwestiynau o athrawiaeth yn dyfod yn achl Burol, ac eto mewn modd pwysig ger eu bron. Nid oedd yn meddwl fod y pwyllgor barnsl i gael ei rwymo gan yr atebiad a dderbynid oddiwrth yr awdurdodau esgobyddol, ond yn unig eu bod i'w ddefnyddio fel help, yn yr un modd ag yr oedd y Canghell-lys yn cymeryd barn y llysoedd cyfraith, heb ar yr un pryd gymeryd eu rhwymo ganddo. Yr Arglwydd Ganghellydd a atebai y cynwysai y penran y darbodiad y cyfeiriai Arglwydd Brougham ato. Wedi ymddyddan ar ychydig o bethau dibwys ere ill gohiriai eu harglwyddiaethau tua chwarter wedi pump.

TY Y CYFFREDIN. |