Yr Amserau

M^SURAU YD. I I Ba eyfp; Northampton yn ddiweddar yn yr y pa enderfyriiadau mewn perthynas i'r angbygea >. a achosir gan yr amrywiaeth pwys. > 311 a rdpn.an yn ol pa rai v gwerthir g wahan ol fathayd yn ngwabantd barthau y d^yrnas. Yr I 0 td y cyfarfod hwnw yn tfafriol i werthu yd wrtl. bwymu, yn gymaint a bod gwenith, haidd, a cheirch yn gynredm yu gwahaniaethu cymont a deg neu ddenddeg pwys y bwysel ymerodrol. Dywedid efyd mai 6 »p. a gyfrifld yn bwysau y bwysel ymer 1 ddybenion gweiithred newidiad y De wm, i ,Iflo--kyddu yr hyn y datganai ei anewyllysarweh, a rhodid ef fel barn ar y mater fod y pwysau uchod yo presenoli yn deg gyfartaledd pwysau bwysel o wenith. Yr oedd y cyfarfod, gan hvns yn deisvf ar i'r Ilywodraeth sefydJu hyny fel safon bwysau bwysel 0 a'r oyfryw bwysau eraill fel safon mathau eraili o rawn, ag a bresenola yn deg y bwysel ymer odmi. Deisebir yn mbellach fod i weithred 5ed Ster IV, pen. 75, a ddyno lir, 11 Gweithred er sicrhau a sefydlu unffurfiaeth pwysau a mesnrau," gael ei thyfuewid, fel ag i roddi pwysau penodol i bob des- ^rififid o yd, a bod i'r weitbred gael ei gwneuthur yn orfodol yn mhob parth o'r deyrnas. Y mae y diffyg anffurflanth y cwynir o'i blegid yn eyfodi yn unrg oddiar y bai uchod yn y weithred, yr hon tra y sefydlai y bwysol ymerodrol fel y safon, a fethai wneuthur y defoyddiad o boni yn orfolol. Tra mai dyna farn y cyfarfod yn Northampton, ymddengys fod barnaa clwb yr Amaethwyr yn Llun- dain yn amrywiol mewn perthynas i pa un ai wrth bwys ai ynte wrth fesur y dylid gwerthu yd, tra yr oeddynt yn gryf ae yn unfrydol yo nghylch yr angen- rheidrwydd am unffurfiaeth, pa un bynag ai pwys ai mesar a fabwysiedid. Y mae y pwnc o werthiad yd wrth bwys nea fesur, gan hyny, yn un y gel'ir dvwed yd llawer o bob tu; tra gyda golwg ar nnffurfiaeth o ryw fath, md oes gwabaniaeth barn. Ymddengys fod un pwynt yn cael edrych drosto yn y ddadl hon, o leiaf nid ydyw wedi derbyn y sylw a deilynga. hyny yw, pa un ydyw y drefn sydd yn ffynn fwvnf? Y mae hwn yn gwestiwn pwysig; ohlegid pa un bynag ydyw y drefn fwyaf arferedig, gallwn fod yn sier mai dyna y dull hawddaf ei sefydlu yn evffred inol. Y mae yn foddhaol clywed fod y Central Club" ar fyned yn mlaen mewn ymchwiliad i'r mater, ac i gael, mor bell ag y mae yn bosibl. farn >u yr holl wlad ar y moddion goraf a hawddaf i sefydlu yr un ffuinaeth hwnw o arferiad a bleidir mor gyffredinol.

ABIAETif YPDIAETH. OWBTEITHrAU NEILLDUOL. (Parhad o Rhif. 454.) Mewn trefn i wybod pa wrtaith neu pa elfenauyn benaf mewn gwrt..ith y b,dJ y gwahanol gny lau y !»wriedir eu codi yn eu gofyn; fel y dy wedwyd o'r blaen i-hrii gwvbo i P, rai ydynt elrenal1 anmbeiriinot y •■.nydflu hyny. Nid yr un elfenau mwnol, yn yr un cvfartaledd sydd yn cyfinsoddi pob Ilysieuyn. I ,vrh,teld y wvholrtelh hon, rliaid i ni dalu sylw i ,iis,,d 'an Iltidw y gwAhanol lysiau. Pan los^ir pren. rion ttnrhyw lysieuyn, man rhyw gymsint o avi weii-I mllosgadwy yn aroq, yr hyn a adn.byddir with y rJ" Hu Iw. Mae hwn yn gvnwysedis; o'r sylwe Idan nwnOl a dynwyd gan y planhigyii i'r tir, nan en cNd ndtio ei hunan. Mae y rhai hyn mor hanfodol tyntnt y planhivn. a'r cirbon a'r dwfr sydd yn wneyd i fynu y rhan fwyaf o gorph y planhi-jyn Teb eu cynorthwy hwy, nis gellid cvDyrchu llawe. » r ansod lau mwyaf pwysig a hanfodol v planhigyn ic ar eu pres^noldeb hwv yr ymddibyna y rhay. ■e'aerh o werlh tir a gwrtaith yn nghynvrehiati •ny.au. Mae ansaw id a swm y lludw yn ttmrywi. lawer yn y naill lysieuyn rhagor y Hall, ond gyd:, chdig wah mia''th, yn gyfarta' miwn llysiau o'r 111' rh wogaeth; a'r ychydig wahaniaeth hvny yn tardd" vidiar wahaniaeth tir neu hinsawdd &c. Mae yn lisjwydd woithiiu to 1 y naill elfen yn hanfodi yn ile > tRn; Md yo yr amg-ylchiadau hyny,mae yr elfen.hon n meddn, i gryn fesur, yr un ansoidau fferyllaidd r un y byddo yn cymeryd ei ile. Mae gwenith, wedi 41 4hfu yn laRos i'r mor. yn oynwys cvfran belaeth o (044, yn tardda oddiwrth bresenoldeb halen tra na I yw y gwenith a srodir yn mhell i fewn oddiwrth v mir, ?n meddn dim sodi o gwbl; ncu vnt(? ygMdian j Ueiaf ag sydd yn bosibl o hono. M )e M?a a potash yn dwyn perthynas agos y naill ik'r Ilail oad nid ydynt o herwydd hyny, yn mhob amgy chiad, yn cael eu cyfnewi 1 y naill am y Hall, gan lysiau. N:s gpllir t' wy un m!\t'l o driniaeth amaethot beri i'r planhigioti ,olli yr oil o'u potash, trwy gymeryd i fyny soda yn ei le. Er fod llvsiau mor yn oael ea hadgyflenwi t'n hfllaeth A'r svlwedd hwn, yn ffurf halen, maent bob amser yn cynwys mwy o potflh nae o soda. 0 canlyniad, nid ydyw cyfnowidiad y naill sylwedd am v llall, yn y trefniant llysieuol. ond mewn rhan, ac i tesnrmawr yn ddamweiniol, acyn beth nad ydys hyd vn hyh wedi ei ddeall i fanyldra. Ond mewn ymar feriad,rhaid i'r amaethwr weithreflu yn olcyfartaledd y sylweddoa a ganfydda yn lludw y gwahanol amryw iaeth o'r un llysieuyn; a pheidio cvnilo yn ormodol. rwv gymwyso y naill sylwedd yn 110 y llall, megis soda yn lie potash, am fod y cyntaf yn rhatach na'r olaf, neu am fod natur, weithiau. yn defnyddio y feth gytnewidiad, ynei defnyddiad o'r sylwedd nchod Mae natur yn llawer mwy medrus fel prawfiedydd nac ydyw dyn fel esponi wr ei phrawfiadau; o gtnlyniad rhaid i'r olaf ddylyn y rheolait eylfredinol yn hytrach na'r eithriadau i'r rheolau hvny. Gyda'r yehydig e thriadau hyn, yn qghyfa isoddiad y lludw, m elludw pob dosbarth neillduol o lysiau, wedi eu tyfu yn yr un arngylchiadau o natur ac elfenau sefydlosr a pheno 1 edig; ac hefyd y mae cyfartaledd yramrvwiol elfenau hyny, yn eu cyfansoddiad, aj;os yr an bob amser, yn 01 cyfartaledd y dadanso Idiadau o homnt. Mae y ffaith hwn ynj ein galluogi i gymeiyd canlvniadau canolog dadansoddiadau y gwahanol fathau fe! stfr" deg eu cyfansoddiadaa. Mae hyny yn ddigoii at y gwir i ddysgu yr amaethwr ymarferol pa wrteithio ei goydau. Ni byddai y budd ymarferol and ychydig pe na rodilai y gelfvddyd ddadansoddol i ni ond yn un.g ansoddau lludw yr boil Jysieuyn cyfan; gin fod gwahanol ranau y llysieuyn hwnw yn dra gwahanol o ran en helfenau cyfansoddol, ac y mae y defnydd a wneir o'u gwahanol ranaa hefyd yn dra amrywiol. Cymerwn y pyttws fel engraiffv.-ynanily ifwreiddiau yn unig a gludir o'r cae a gadewir i'r gwlvd,l fraenu arno. Pe na bydd-m yn meddu adnabyddiik-th ond o elfenau cyfansoddedig yr holl blanh'^yn ^yfan nis medrem wybod p* elfenau yr amddife lir y tir o hono yn y gwreiddiau na pha bethau a adewid ar ol yn y gwlydd. Yr un modd am faip hefyd. Mae fferyllwyr wadi troi eu sylw at wahanol ranau y ll\»ieuyni benderfynu pa rai ydynt elfenau cyfansoddol pob rhan o hnno ar ei phen ei huu 90 wedi dyfo 1 i'r penderfyniad, fel rheol gyffredin, fod y rhan fwyaf c xylweddau mwnol y llysieuyn yn bodoli yn y rhanltu hyny o hono lie mae ymgorphoriad yn fwyaf gweith gar, hyny ydyw, lie map y llysieuyn vn troi ei ymboith i ffurfiau add-ig er maeth idd«M*e y dail sydd yn sugno y carbonic acid or awyr, yn cynwys "mwy o ymhorth IPwnol na'r canghenau; ac y mae y canghen au, drachefn yn cvnwys mwy na'r pakdr. Ao nid yo y nwm o ymborth mwnol yn nnig y bodo'a y gwahan iaeth hwn, ond yn ei natur, neu y math ohono hefyd. Mae gwi-ei,-Idyn y bytatw yn cynwys yn ei ludw gymamt a 86 rbm yn y cant o salts of potash a soda, tra nad yw y gwlydlyn yn cynwys dim ond pedair rhan o'r un pylweddau. Mae gwlyddyn y byt.,tien ar v llaw arall yn cynwys cymaint a 59 rhan o salts of lime a magnesia, a 36 rhan o silicin, tra nad yw y gwreiddvn yn cynwys ond 14 rban o'r cyntaf a dim o'r olaf. Fel hyn ni a welwn fod gwahaniaeth hanfo iol yn natur ymborth mwnol gwahanol ranau y llysiau, yr hyn a ellir yn rhesymol ei ragdybied oddiwrth y gwahanol swyddau a sryflawnirgan y gwahanol ranau. (Iw barhau.)

An H. Fod gan weithrediadau Ariaudy Lloegr, y rhlli VD fvnych a orfodi- gau y ddeddfwriaeth. ddylanvvad i i»wvB;g ac weithiaa niweldiol ar brisiau, nid oes ag svdd wedi gwylio gweithredmdHji y sefvdl- I ;ad hwnw yn coieddu yr amheuneth Jeiaf; ac y rnae yn debvg riad oes ond adolvgiad ac adgyn- liuuiad o'i ly wodraeth a reoleiddia y drygau ac a rydd ymwared a diogelwch i'n trefniant ariancl. Y mfe mynych ddygwyddiad hrawychiuduu diachos (pnnie), y rhai a ieiheir yu llllig gan gyf- uniad doeth arianwyr personol, yn bwnc a hawlia ymofyniad pa mor bell y mae a wue!o yevfreith- iau perthynol ac ataliol iariaudy Lloeg-r â hwynt? Y mae yn wir tra nad oes geuym hawi i ddisgw^l am ddoethiceb digyfeilioru yn ngweithrediadau eefydlial masnathol mawr fel ariandy Lloegr,— oblegyd un felly ydyw-aelodtu unigol pa un yn fynyeh a feddant fudd (interest) o'r eicidynt eu hunain ar wahan oddiwrth eiddo y cyhoedd, y mae gan y cyhoedd hwnw hawl i edrych ne bnd(lo i ddrygan agydynt o angenrheidrwyddyn gysyitt- iedig Rtbrefuiaut aumberftaith, gae! ei wuenthur yn waeth gan ataliadau deddfwrol Y mae y rhai hyn yn mynych achcsi i lasnach v wlad gyfnewid rhwng entrych Ilwyddiant a gwrthentrvch cvf- yngder arianol Y mae trefn. eanzder, a chvmemd v cyfnewid 'adau a gviivychwx d yn vst),I y niw nih-"edd r'nvnT 1Q43 a 1856, gun v c. flenwad-ni n^wyckl o anr o California ac Awetralia y i deil>vug o sylw oblegid y mac wedi bod, yn fwy n.i dim arall, ND foddion i yn y modi m,v,f tl0 thol hanesiaf th tfefiiiadol a inusuuehol y naw miynedd diweddaf. Yn wir y mae yn dra thebygol oni buasai y dvlifiad o aur v huasai v symudiadau mawrion eraill a ddadlenwyd mewn dirtawr berygl o droi yn ffaeiedigaeth. a'r ffaith ei fod wedi "cy meryd lie yn unig sydd wedi gdluogi y genedi i ynal i fyny y galvvadau dirfawr a wnaed arni vn yst- d yr amser hwnw. Y mae llyfr a gyhoedd wyd yu ddiweddar gan Mr Thomas Tooke ar j mater yn ein harwaiu yn ol at ddarganfyddiad vstorfeydd y meteloedd gwerthfawr yn Peru a Mexico. Mae y swm a ddtrbyniwyd o'r tfvoon eHau hyn or amser hwnw (dyweder 1530) yn llawer Ilai yn ol cyfrif Mr. Tooke nag yd.w yn ol yr eiddo Humboldt, ac ysgnlEmwyr blaenoroi ar y pwac. C.ifodd y blaenaf, credwn, gyflensira i edrych dros y coflyfrau cyhoeddus, neu o'r h, n lleiaf o dd, siii oddiwrth awdurdod en cynwysiad o berthynas i'r swm o aur ac arian a b vsiodd trwy Gyllid-dai Spaen, ac y mae yn ei cyfrif yu ^9,500 000 bathol yn flynyddol. Y mae Nlaite Brun yn cyfrif y swm yn ol gwerth 89,000,000 o piastres, yr hyn a chyfrify piastre yn 4s. a rydd • £ 7,800,000; gwna yr Abbe Eaynal gyfartaledti 288 o flynyddau yn £ 5.369,318 bathol yn y flwvdd- yn. Felly gwna Humboldt y cyfauswm am 288 o dynyddau yn 2,736 o filiynau; Malte Brun vn X2,346.400,000 a'r Abt-e Raynal yn £ 1.546,363, 584 bathol. Ar v llaw arall y mae Mr. Tooke yn d'iyu JJanson a Jilcob gan wneuthur v cylanswm mewn 346 o flvnyddau, o 140-) hvd 1848, yn ddim ond 1,513 o filiyuali, neu oddeutu 4j miIiwn yn y flwyddyn. Y tebygoirwvdd ydvw fod y swm uwchlaw pob un o'r cyfrifiadau uchod, gan nad ydvw dychwelion y cyllid dy yn un reol i fyned wrthi, ar gyfrif y swm dirfawr a nwydd-redid (smufj jhd) o'r gwledydd, trwy gyd-ddygiad union- gyrchol a chyffredinol y rhai a gyflogesid i atal hyny. Fodd bynag y mae cynyrch mwngloddiau America Yspaenig cyn 1848 wedi ei dafla i'r cv sgod gan y darganfyddiadau Califiornaidd ac Awst-aliaidd Mewn naw mlynedd er y cyfnod uchod y mae o aur yn unig wedi ei dderbyn y swm o 174 o filiwnau bathol, er na ddarganfydd- wyd yr adnAuon (deposits) Awstralaidd o'r fetel hono hyd 1851; er y prvd bvnv y maent wedi cvnvrchu hvd 1856 dringain miliwno werth bathol yn ol y cyfartaledd blynyddol a ganlyn :— I 1851 £ 999.000 1854 .t9.930,t'I(O I 1952 10.7,812 %4,00 I 1853 11,489'(Yo i 1 1188 5 99,930, 0 1 1853 11,489 00' 18. 14,01700 Felly y mae y swm yn cynyddu yn flynyddol, a chan fod y meusydd yn mha rai ceir ef o ea"g- der bron diderfyn, y mae yn rhaid o angenrheid rwydd i hyny fod, gan fod celfyddy l a pheiria-i- waitb yn cael eu dwyn i gvnorthwyc gwaith llaw i dynu all-to fetel o'r cellt 1WI) (quartz). Y modd y defnyddiwyd y swm mawr hwu o aur sydd fel y canlyn — "Cyfnrta'edd o aur ae arian naw mlynpd 1,1818 ''yd 18 6, vn math-feydd (mints) Prydain Fawr, Ffrainc, I a'r Unol Daleithiau." (1) BATHIAD AUR. BlwyiUmn L'oogr Ffrainc Unol Desith. 184S i 1*51 £ 10 5 1000 XIHR-W.OIO .l21,47.OOO 1852 i 185# 39,8'>8,'M» 71,471,0>0 47,(W5«,f> 0 Cyfantwm j £ 8S,351,00J JD88,544 0 » • (2) BATHtAD ARrAN. IM i ]8St .£37!,OOO .£11; 8-40,00"lI,359 010 ISvit i 1856 1 688.101 6,731 000 4,8 9,i 00 Cyfaa»wm £ 2, 6),0.0 £ 23,631,003 £ 6 178,'i00 Y mae yu anmhosibl cvfrif i'w helaethrwvdd cyflawnaf ddylanwad y chwaneg'ad mawr hwn at gylchre tiad metelaidd y gwledvdd mwyaf mas- nachol yn y byd. Er mwyn dyfod i rywbeth tebyg i feddylddrych cywir ar y mater, rhaid i ni edr\ ch nid yn unig ar ei effaith ar brisiau, yr hyn a ymddengys hyd yo oed ar y wyoeb, ond hefyd mewo cysvlltiad ag auturiaetbau mawrion yr oes, cydwr o leiafrai o deyrnns)edd Ewrop, ac eangiid dirfawr m'lsollch y ceoedioedd syoid wedi cvfranogi vn f.vyafhe)aet'i o'i raoiad. mae v gwnlianiaeth vn ngweithrediad ac effaith y cynydd hwn ar Loegr,a Ffrainc.yrhwn a reole ddir gan y gWMban- ;aeth vn nghyflwr gwladlvwi d y ddwy devrnas, fn ff un ) efailai y lirell fwyaf tarawiadol yn hanes v rlllrgaof, d,liad, Lloegr, yn ddiogel mewn erelyd, cyhoeddus ac aughvhoodd, o eangder liderfyn, a dJel'bvnili vr aur o'r meusvdd fel y der- byniai drosglwyddiad o s;wr o'r ludii UJwyrein- ol, neu o ryw nwydd arall. Y mae yr anryn cynrychioii gwaith, a chynyrchion eraill a anfonir illau yn gytuewid, ar b t rai y derbyn'a y gweith- e ivddion eu helw arferol; y mae gyda hwy vn Irafnidiaeth o gyfnewid. Yr ylym yn cadw cymaint o'r aur a'r ariact tig sv-id vit olynol in clchrediad metelaidd, a dim rhtijor: y many ti-eriiiant o arian paptir, a ddelir i fyny gan gredvd cyhoedflus a phersono' yn ateb holl ddvbenion nasnach yn llawer gwell ar gyfrif ei gyflausder. Er engraifft, bydriai yo wen gan unrhyw ddyn dderbyn a cbario oddiamgylch gydag et bapnr mil o bunau, na mil o beuadnriaid. Yr ydym gan hyny yn cadw yr hyn sydd arnom ei eisiau o'r aur a'r arian fe! cyfrwng hathedig, ac yn rboddi y gweddili drosodd, am elw, i'n cymydogion, y rha' a'u derbyniant yn awyddus. Fel hvn yn mhob moddy mae y wlad yn c lei ei cbyf)et-liogi a'r aur, er nad oes ond rhan fecban o hono yn aros yn y wlad, gan nad ydvw o ddefnydd ond yn nhrafnid iaeth i-gaf masnach gartref, ac i wneuthur taliadau i wledvdd tramor, lie nad oes trafnidiaeth gyfnew- idiol (barter) vn bodoli, Rwsia er engraifft. Gyda Ffrainc y mae yn wahanol, oblegid fod i gredyd cvh ieddus a phersonol sifon i o rar gwerth nag yn Lloegr. Yn wir yr oedd yu ddigwyddiad tra haptis i'r wlad hono fod dylifind auri Ewrop wedi cymeryd lIe pan y gwolleth, 0 herwydd gyda chost dirfawr, a pber> gl dirdyaial dyfodol, y mae wedi galluogi ei Hywvdd presenol i gynal i fyny ei sefyllfa, ac i gyfarfod a'r hawliau trymion hyny a wnaed ar adnoddou cyhoeddus Ffrainc mewn canlyniad i r rhyfel Rwsiaidd, yu gystal ag oddi wrth y trefniant newydd a ddygodd ef i mewn o gynal i fyny fasnach a'r credyd cyhoeddus. Y perygl yno fydd pan dderbynio yr old ysgydwad arianol. yr hyn a barai i'r bobl bentyru yr aur fol y gwnaed cyn ac yn ystod v chwyldroad cyntaf. B yddai yn dda genym weled Ffrainc yn gorchfygu yr ailhawsierau hyn; ond nid oes cydweddiad mewn hanesiaeth i roddi stil ar ba un i farnu effeithiau diweddol trefniant arianot Louis Napol- eon. Y diweddar Mr Burke, pan ofynwyd iddo, beth a dybiai fyddai effaith y chwyldroad Ffrengig, a atabodd, Y mae tu hwnt i allu y dyn pollaf ei olwg i fftirflo barn y mae y chwyldroad heb ragfmedydd. ac o ganlvniad heb ragfvnegydd." Oni c'lir dywe I yr un p-th)tm drefniant arianol y Llywodraeth Ffrengig yn bresenol ? Mewn perthynas i'r effaith ar brisiau yn y wlad hon mewn canlyniad i'r dy ifiad o aur, dywed lr, Tooke, fod y codiad yn ngbyflogau llafur wedi bod o 15 i 20 v cant, ar y prisiau blaenoroi; ond o berthynas i brif nwyddau masnach. tybiafod pa godiadau bynag a gymernseut Ie yu rhai y gellir rhodd1. cyfrif am danyrt yn annibvnol ar ddvlifiad yr Aur, yr hyn nid yw wedi efteithio arnvnt yn y fath fodd ag y gellir ei werthfawrogi. Tybiaeraill fod Mr. Tooke yn gyfeiliornus yn y casgliad hwn, ac y ceir y prawf o hono yn nghodiad llafur ei hun. I yr hwn ei hun a achosai godiad yn mhris y nwyddau—-uynyrcbion llafur. Ai nidyw y dylifiad o anr wedi cael uu effaith teimladwy yn nghyn yrchiad prisiau uohel yd am y tair blynedd di- weddaf, pan vdvm wedi cael coydau yno! cyfartil- edd, ac nn (1854) yn mh?ll uwchlaw cyfartaledd ? Cyfeiria Mr Tooke at ddeddfau gofvniad a chyf- !enwad; ond ai nid ydyw y prif eifeu'iu hyn o fasnach wedi cael efföithio arnyDtyn nerthol gan y dvlifiad o aur? Ai nid yw tienliai holl brif nwyddlln hywyd wedi cynyddnyn mhob dosbarth o gymdeithas, yn enwedig yn tnysg gweithwvr llaw-weith^ddol, oddiwrth y rhai, yn ystod prisiau uchel yr yd, ni chlywsom gwyn ea wrthdvstiad yn cael ei sibrwd ? Y mae Mr. Tooke drachefn yn cynal i fyny ei resymiad a'r ffaith fod rhwng y blynyddau 1800 a 1848 y stoc o aur ac arian yn Ewrop ac America wedi derbyn chwanegiad o 58 y cant, heb unrhyw e/faith ar worth perthvnasil aur. On 1 gellir rhoddi c, iS'a'u h n trwy g\ rivdi! f'}Wl' masnach yr y by i yu g,st,tt a 'phobirg- Ewrcp: l' un c'r acli,)s;.on tivii a gy chai I cynydd o gvlchreaia 1 arianol i lawri he aethr«vydd  y o.n? vna, set' 58 v c?<t Fudd bynag pan chwancg?d at y cySpnw?d arferol uu newydu llawer mwy, trwy yr hwn y tn-ie y stic wedi cynyddu mewn naw miynedd i'r radJ o 50 y cant, mewn cyfartaledd cyflym, ac sydd yn cyflymu, y ) mae y ffiith yn dyfod ya sicr fod atir wedi syrthio I yn ei werth perthyn-sol, ae ni piiryn yr un swm o II nwyddau hraidi o un math, a a brynai yn 1818.

I Y GYXaDLEDD W.r:ry! 1QGAETHOL 0 II bleidwik C1 L; urk Maine. Y DYDD CVXT.Vy. ) Dechreuodd j gynidledd hoa yt fMimi h.'stcr JyJd j Vlaw th y 9 ei cyfisol, pryd vr ym^yfarfu JIuaws j snawr <j weinidogion vr efensvl o?r gwaliano' enwa^uu i ddllngo eu ple:dgarwch i gyfraith Miine, er dileu I y fasnfinh mesvn diodydd meddwol, ac i ystyried a j phenoerfynu ar y mo-idioa goraf i'w ddefnyddio er sael cyfiaitb gylfelyb mown grym yn Mrydain Fawr. Dechreuwvd yr eisteddiad cyntaf am lie: glnch yn Xeuadu v dref, pryd yr oedd oddeutu 300 o won id aer ion yn b;-eeauol. Dewisw.. y Paruh. Dr. M'Kerrow yn Hywvdl rhagbarotoawl, yr hwu, or ol gwoddio am fonditfc t u\ woitb^ediadau v gvnudledd. a dra- fdododd aracth dra pbrjodol er aeor v cyfarfod, vn yr hnn v rhojdf-dl giyn bwy- ar fod gweinil.>gion yr -f^n-yl yn cyui-ryl rhan dtenllaw yn y svmudiad, ar y itr mu! v ftisnpch feddwo! ydoodd un o'r rhwygtr in mwyaf ar ffor id iiwyddlant h-j gweinidoiac-th. Welli apwyntio gwahanol bwyllgor.iu er bvrwvddo ^weithredjadaa y cyfarfod, ac efhol I'vwvddion i'r .'lyahanol eisteddiad au, cvmerwj'd T fjadmr gan y Parch. G. T. Fox, A.G., p^riglor St NicboL". !)ur ham, yr hwn a slwodd ar y Parch. James Bardsley i tyned i weddi; trad lododd y cad^iryd l araeth fe ■<ynwyrlawn yn c\ nwys byfford,liaflau i r rhai a dd-s s?wylid i siarad yn y gvnadiedd i beidio cymeryd eormod o amser, ac i annghofio eu neillduolion eu hunain. gan gydymosod yn erbvn y fasnach yn er hyn yr hon yr oeddrnt yn milwrio. Cvnvsio Id y Prfrch. A. Ingiis h'eidla's o ddiolehfrarwch i Mr Fox t Mr. Arnoit arn eu pregethau nos Lun, a bod iddynt sfael eu nanog i ganiatau i'r c. fryw gael eu hargraSu dm nawdd y cYflzTair; eiliwvd byn gan y Parch. A I;ilbprt. R pb,-isiw 'vd yn unfrydol. Yo", cralwyd ar y Parch. T. Hutton, o North unpton (cp i,vdd y car char), i wneuthurd'r gyi-adle-id adroddiad gweiiikio4- -lethoi mewn perthytias i arnry-v bynciau cvnw'ysediiT mewn cyicblythyr a anfonwyd ato. Dywedaiei fod vn credu yr ad iefid ar bob llaw 101 Y weinidoga.th wedi ftaelu Hylanwada ar y liui, r, mewn un m i l. Yn nhref Northampton yr oedd C300 o bobl mewr. oed yn byw mewn annuwioeth ymarferol. Nid oe Id h,yn i gael rhyftjddu ato pin ystyrid nad oedd gan- .1dvDt nemawr dros 20 o leoedd sd loliad vn agored, ond fod yoo 70S o dafarnau, a 128 o dai bir yn agor. d bob dydd, yn creu arferi in y rhai a eff ithiant gryn lawer ar waith dynion yn peidio myned i uddoldai. Parhai hYn Des i a) ferion y bobl gael eu Rwellhau. Yr oedd y fasnach mewn diod yn lleihan i fesur mawr yr ymdrechion a wneid mewn ysgolion dydi iol, ac yr oedd dylanwadau cyffelyb yn effeithio vn erbyn yrymlrechion a wneid mewn vsqolion Sib bothol. Yna oirbeiuiai ddylanwad y fasnach m-wn gwirodydd mewn teuluoedd, fel yr oedd vn effeithio Ar ddyfodvad i'r ysgolion. Yr oedd y fasnach vn crogi fel hurdlef ar gyflwr cymdeithasol y bobl. Yr oedd y carcharau a'r tlodtai yn cavl eu llywodraethu ar egwyddorior) Ilwyrymataliol; yno gwneid tlcdion a charcharorion yn sohr trrv ddeddf seneddol. ac yr oeddynt yn gweled daioni v gwaharddiad. Yr oedd carcharorion wedi dywedyd wrtho ef y dymunent w. led y ddiod yn 5s y g wyd raid, f..I y byddai yn an mhosibl iddynt ei gael. Yn bresenol yr oedd y gyf- raith yn gosocl tr, raith yn gosod trap i dda! carchsror, ac vna yn ei gosbi am ei fod wedi ei ddal. 0 3.82U o garcbaror ion a ho asai efe, yr oedd 1,313 wedi priodoli en troseddau i-w barfenon diotawl. Yna oyfeiriai at dIotli ac aflendid fel yn cael effeithio arno gan y fas- 5* Yn  dref ef yr oedd gan y HheH a'r gwydr. Said i fwy o effaith ar y cryddion na goruchwyliaethau moesol, a r canlyniad ydoedd ? bod yn dra isel Pu .ymenadan. Yr oedd' wedi bo < yn S-.siwn i briodoH IT L £ „inLI .nW2 ir d,0dtai' ond tybiai ef fod v siop,u ?. wedi cynyrchu mwy 0 ganlyniadau dr*w?,. Yr ? oedd pawbofeddwl i?n yn ei gym, dogs,th ef yn cytuno mewn perthynas i sefyllfa anfoddhaol y fas nach dan sylw, yn enwedig eweinidogion. Yr oe td es,ob Petershoi-oil,h wedi rho Idi caDlatad i'r cwest, i>Nn g: el ei ddadlen ar ei vmweliad nes.f, pa ru ydynt y moddton goraf i ^rthweithio eft" ithian dinystriol y fasn ich mewn diodvd I meddwol. Ter f100 Id trwy sylwi ar y ffrwytbtu truenusol a ddeiDiai o? ?wrt? fasDliCh, y rhai a ?'?'?? dan ei ystyr. Yna ar tenodd y Parch. H. Gale, o Treb i ru.,h h, adrod_ J?d. Yr oeJd ef yo varied mai prif ?_oay gwrthwynebiad i'w hacbos ydoedd absenoldeb h»nv ri^l • ar y P?"- Ein gorcbwyi gan hluy dd\lai fod gwneyd Y diffyg i fyny. Adolygodd y Saryd? ddeddf?naeth ar y fasnach yn ystod y y" La° yn8 cyfeirio,jd at ?cwe.tiwn nann meddwol yn angenrheiliol f1 moddion colylnahae^ th grda chyMriad at yr hyn yr feiriad at yr byn yr oedd ° feddygol yn ffifri°l i ?yrymwrthod ?? oddtw.th d.nody.td meddwol o bob nLth. Dadi  ef, gan mai fdJy yr oedd, y dy]ai ^eddfwyr gan benderfynupe.d? derbyn elw oddiwrth werth, ant y d.o ydd hyn un ai peidio ymyraeth a'r f4snach igwwbKl i^ gan 'ei thada yn agored i bawb, neu wneyd y gwerthiad o bonynt yn annghyfreithlon, oddie.thri ddybenmn meddygawl. Dangosi yn amlwg y cy nyddal raeddwdud mewn cyfartaledd i'r cydeusderau i feddwi. Y Parch. J. Blyth, o Glasgow, a draetbai ei SYDbd'! ni y, l [ ??'- o'r .vn a we!sn yn y d tinasnvnod o edd?Gias.0?. Nidoedd yn mynediamdditfvn G?ow,ond.r oedd y. dda g?ddoddywedvd' ei I bodyng?haa. Yr oedd gan-dynt ynadon da, a mfer dda o ddirwestwyr, yn cynwys llawer o wein .1 o,,on o henadun?th GI.sgo? o'r bon yr oed? efe !vn f!a!e!]lo0(d) Y r o'dd ? o wemidogion, 17 o ha rHi ;'dJyot ddirwe,twyr, .c yr oeddynt yn cyd?m d.h? i blehho C" Ma,ne" Dyl?nt nid yn UOig arfe, y moddion goraf, ond pob moddio,) R awdard?ld ?J resw.a .c v?ryth.r i r0iii y f.sn.ch hon i law,, Yr o?dd ef yn ymdrecb.t diwygio y lluaws yn Gias- 5gnow w, y rhai oed,dy t yn byw fel p.?'d ac yr oedd yn caelM y drydedd ran o bonynt feily trwy feddw dod Tem?.,  g.eut byth emit tir ar ann?hr.f yvdrl d l a a nphila>?,! aniaeth nes y caent ymsrarei rhag arter I i,m diotawl cymde!thHs. Liawnodesid deiseb vn Glasgow gan 18,000 o ddyn?.n?obobd?o ba I rai oeddynt or dosbarth gw. ith.ol, a Haw.r o bonynt -???h' ? ?'? y ?""? yn   apbanyroeddynt yn ei H?aoJi.d?edeot I drach?fn a thrachefn, "OJDI"" peth i ni.' N.d ?.da'r meHwon dru?n yr oedd yr auhawsder. Teir-.?en' h?yndd.?horth ac yn ^^th.achrelHi  ev7Jth M?eynun.g ?? ca?ai .b.? dinvstr. Yn y^r«M"f*»ddiad pry?awoot cymer.i y P-roh G  y ga(lair ?'?'' ??' ?'- y Pirch. Jabez I RBuunrnts? D ngDn „ ;? agor y cyfarfoJ trwy weddi. Dywe Jai y cideirydd yr j-styriai ef mRi egwyddor .ylffaeno y I ?)edd mai dyledswydd pob C, ist?on ydoe d pa be h oynag fyd.|0 ei ddyi?nwad, ai bach ai m"wr, ei <ide!n.1 yddio ar ddodd.wnaethy tir, er mwVn dw?n oddiam- gylca gyfr uhmu a fydJont 9 vdweddol i yn lie b?d yn ?thw?ebot i egwyddorion Cristiono?th! Ar byn syitaenM sy!w Tf :-Yr vsHriai f0d Jf'eithiau eiu g lad, fel y b?Iaut yu bresenol, o berthynas i'r fasnach mewn diodydd, yn hv.r..fii? --r? foesau y c3?funleb, ac vnba,fodol wrthwynehol il W JUUU[1"fJ syiraeuoi Oristionogaeth; ac o herwydd h?yy.tyr? ?i dyieds?.-d gweinilo^ian yrefeng- yt.aChr?t.ouo?on yn gyf?dinot yn y ?adn? ydoed?ia.canu at ddwyn odd.am?? trJ ? ]r cyfreabiol dddead y cjfreithiau hyny, a go^ot ad mewn grym gyire?u e?i;! o gymen.j gwahm^ a rhai tyddont mewn cyd?ordiad â efen?!(?' Dygai ar gof i'r cyfarfod nad oeddynt wedi dyfod ?o wedi eu rhwymo drae?d?yl? wrth e?-wJod?? Cyngrair y Deyrn.s Unedi? ond ea b??dt dv? fel dynion rhyddion i ymgynghori yn rhydd ar y niftter, Pa d fodd v cawn -? ? lasnach mewn diodydd meddwol." Dywedai y Parch. E. Jacobs, Abertawe, fod yn y Aref Ile Y llaftttidi ef 31.5 o dafarnau a diodtai, neu un! i bob Ky,14l9 o o'r tngohon. Er mor f?r Tdoe?ld y cytartatedd hwn, yr oeld yn cael ei fod yn fwy mewn lieoedd eraill; mewi Iln He yr oedd vn cael ei foij yn an am bob 33 o'r trigo ion. Yr oedd y dri-g-ta a achlysund gan y fdth ydwr yn aneirif. Yr oedd ef wadi myned i dy unwaith i gyiliwni dyledswydd weiaidoga..thol, a'r sylw cyntif a ddywedwyd wrtbo ydoedd dymamo arno gymeryd ychydig gill. Gwrth ododd ynt«u, a gofyno Id am y BeibI, ond cafodd &1 an fod y Beibl wedi ei wystlo am gin, ac ar ol id Jo fyned trwy y gwasanaoth gyda'r lleibl benthvg, cyu- vgiwyd gin iddo we Vn, vr hyn a roddodd id i-» gyf. eustra i ddywedyd rhywillt am y pwys o ymwrthod. (jaiarai fod y fas mch yn cael y fath edaith niweidiol ar orotfesyr cretydd. Dedlai fod yn ystol vr 2) ml vnedd diweddaf gymamt a 500 we ii e.. diar<i le- o. eglwys o herwydd meid.ydod, a chr^dai fod illwer yn rhagor a ddylasent gael eu d.arddel. Hyshysai) Parch. s. Clirkion, >so'rifonydd pwyllgor cytfredinol y a lodn d, fod y pwyllgor yn cyineradwyo apwynt idd "bwyllgor i dynu i fyny fynegiad i'w lawn.i ii Lan wemlllOglOu cretyJd mewn p-rth)-nas i'r fasnach feddwot.yneiohjsyHti.d moesol a chrefvddol; ac lsbwyllgor arail i dyna i fyna anercbiad at Ai Grag usaf Fawthydi y Frenhines, ar ddymanoldeb dilead > f,ilhBCb fe(ldwoI. C.,nygioddy Parch. James Bardslev ar fod ireymeradwyaeth,m hyn gael ell luibwysiadu yr hyn a eiliwyd gan y Parch.A.Hewlett, ac a girivy. 1 yn unfrydol. G™>th y Parch. J Hdwilett, Ph D„ o Lundain, sylwadau ar yr anhawt.derau cvsvlhiedi a r symudiad. Dywedai nas gd asd y gynalieid ei ^nal ar a:as 'r P"° lo1 nag yo breseu- 01, gan too yn awr o gaen Ty yr Arglwyddi vsgrif i wahar.id ac ?i ?erttuad gwenwyn. Nid ..eid gauddynt oad proti fod gw.rt yu weuwvn, ac yr oeJ,¡ hyny yn d hgou uawd ), er dwyn y diodydd meddwol o fewn cylch yr ysgwif. Cadamha. y Parch. M. Macrae. t, Crla^gow, yr hyn a ddywedasai Mr. Blyth yn ng., y uainas hù!;o; bol \r annuwiaeth a tfynai yn y lluaws vn deitliaw o'r artVriad o yted y diodydu meddwol. Dywedai y Parch. J. Maci-eady, o Saintfie d, I xet ddon, fodyn v dref hono dafarn au. bob uuarddeg o'r trigolion. Perthynai i'r un gymanfd gyirrejinol ag ef He o weiuidogion ag oeddynt yn IlwyrymwrtlioIwyr trwyadi, ac yr oedd hyn wedi cymeryd Ili) yn ystod y ddwy flynedd ddi weddaf. Yr oedd pob un ?' dynion bvnvyn pleid.? c? vifa!th Maine 0 eigion c?IoE. D'.weQ? V cad?r?Jd td y cvfin io I yu agored i ymgynghori ar bwnc mawr y leidygiinaetu gj'tiraclinol thtg y urvgau y cyfeir- i").d a,y n L, ac y byddai yu au* gMiddo. giywed svUv ad«u i'r perwyl gan rywuu. Gwaneth y Parch. T. Atkins, gYlJt capelydd yn \'ns Norfolk,rai s.iv\ 'nia'u • a dywedai y Parch. Mr. Woodhoase nad 0,<1 < vn ddigou ymwneyd a'r ineddwiu drunn, fod yn rhaid ymwneyd a r rhai sydd yn gosod y teintasi n')11 o'i flaen. W di ancrchion ar y mater gau v Par. Ikynoldson. J. S. Hall. J N. Worsfold, J. D r ev V IJobson, iS.nidl, W. Harris, A. Perrv, !;1. P f R itt, Mr. Cbrk, T. Ho sfieid. J. Brad-lejV J. B,.i, iis. D.D., li Read, M. Ferguson, J. ivi ^ardo, F. Ferguson, Ii.A., Mr. Irwin, J. liatterosv, y Protfeswr Watennar. S. A. S¡eintuaL A. M?ck?y, J. V?rr? diweddwyd eis- teddiad y dydd cyntafg?a y Parch. gade-irydd. YE AIL DDYDD. Dechreuodd gweithrediadau cist ddiad yr ai! ddyld am haner awr wedi naw yn yn y torey Parch. W. Anderson, M A., o L'-auhcad, ger Edinburgh, yn y gadair. Wedi i'r Parch, it .ben R.iid, o Banchory, J ddechreu trwy weddi, syiwai y cadeirydd ar y fa-nach S fe(ldvio. iel yroedd yn dianrbvdecldu Duw, ac yn dia- ystvio dyitior. ao na by Ident yn gweithio allan yr egwyddor o gariad at Dduw na dynion os na ym. drechent ) ddiieu y drwg hwn. Ac os ydoedd pob Cristion dan y rhwymedigat th hon, yu sicr yr oedd' gv.einidogion yr etengvi yn neiilduoffelly. Dywedai 1 y Parch. Mr. T,.aut (jsg.'i fid vn dda ganddo weled ujniler o weinidogiou wedi yugynoll ar y fata acbos: si fod wedi anfon dong m:) o lythyrau. ac wedi der byri o ddwy i dair mit o atebion, ai fo 1 o herwydd hyny yn teimlo mwy o ddvddorleb in y gvnadiedd. Nid oed i eu hym,' rch vn erhyn y dvniou, na'r tv, na < si in, n i ixiaethruyid y fast)mcii. ctid yn erbyn y fdS- ) nach ei bun G?,) f i,, nach ei hun n. Gofynni rh«i "a ydoe Id yn iawn j my nad mor beil a sefydlu cyfraith Miine?"' G'fyn^i yr,t<a fei dyn, a oedd yn iawn i'r tah r r .x •• • raith ladd 60,000 ou cylwladwyr yn r.-s t d. tzorynai a ydoedd yn iawn i'r tafarcwr gà"; c. j no idi gan y gyiraith i arwain "i blaitt ef i Iwybr y I dinvsttydd? Fel Cristion, goiynai a oedd yn iawn i'w ryd ddynion gael eu temtio gan y fasnach o"Lifd- wy hon ? Ac fel gweinidog, gofynai a oedd fod dwy fit Ar hugain o aelodau eglwysi Cristionogol i gael eu ¡ lltisgo i ddinystr trwy y fasuach hon t)ob blwyddyn, fel y macnt yn bresenoH Ystyriai m^i camweddns I ydoedd pe,dio rhoddi y fasnach i lawr. Dywedui j cyfaill wrtho, Y mae genym ormod o gyfreithiau j e's?oes." Y S iitb dvw fod genym ormod o n w f?th; j y mae arnom eisiau rha?or n'r iawn ryw, a'r fatb oral I o gyfraith fyddai cyfraith Maine. Hysbysai y Parch, j S. Clarksnn fod pwyllgor wedi ei henodi i dynu i I fyny anercbiad i'r ysgolion Sabbothol, ac un arall at j v rhai oeddvit yn y fasiiaeb, r L wn a gymeridwy- wy 1 yn unfrydol. Hysbysodd fwfyd y derbrnid dir, I prwyaethiiu oddiwrth wahanol ddosbarthiadau yn y I gvnadiedd ddydd lau, megys gweithwyr, cynadeith a^au dirwestol, athrawon ys/olion Sibbothoi. Galw w\d y Parch. WiRi?m Reid, M.A., E hnburgh, i wneyd adroddhd, a bylwoid ar weithred Fnrbes ¡ Mackenz.e, des?nfiodd ei darpamdau a'i ?wejtbred- iadau, a dy/od l dvstiolaeth i'w hefie thioideh Gwnaeth v Parch. W. Reid, M.A., o Stirling, golyg- ydd y British Messengei, sylwadau ar ogwyddtad j crefyddol y pwnc. Anogodd y cyngrair i geisio end! i dylanwad golygyddioa cylioed-li idau crefddûl. er eu I cael i bh-idio yr achos. Canmolai gyfr aith Mackeu zie a dywedai fo i yn awr 10 H) o dafarnau yn llai yn Ysgotland nag ydoe Id cyn lddi basio. Wedi dadl yn nghylch y ptiodoldeb o ddwyn ciu y tafarnau Rf y Sibboth i mewn i bynciau y gvnadiedd, cyfl wynwyd i'r cyfarfod ddirprwyaeth oddiwrth y cyngrair, yn laynwys Aldermwn Harvey, Dr. F R. Lees, yr Anrh Farnydd Marshall, a Samuel Pope, Ysw., ysgrifeu vd ) anrh a derbyniwyd hwy gyda mawr gymeradwy aeth. Dywedwd nas gallai Mr. Neal how fod yn b esenol o herwydd afiechvd. Darllenodd Aid. Hnrvey anercbiad oddiwrth gyogor gweithiol y cyng. rair at y gvnadiedd. a thraddodwyd anerchion effeith iol gan Dr. Lees. Mr. S. Pope, y Barnydd Marshall, a chynygiodii y Parch. William Arnott fod diolchgar wch y gynadledd yn cael ei gyflwyno j'r d lirprwyaeth ag oedd newydd eu hanerch, yr hyn a gefno^wyd gan y Parch. Canon Jenkins, M.A., Dowlais. Yn y pryd nawr pasiwyd amryw ben lerfyniadau yn condemnio y fasnach feddwol, yn mabwysiadu cyfraith Maine fel v fe 1 iy*iniaeth effeithiol rhltg y drygau cvsyl t ledig a hi, vn gwahodd gweinidogion yr efenyl ac eglwysi y saint i gvdweithredu er cvraeid aiiican y cyngirair, ac i wahodd y wasg i ddyfod allan yn yi ncbos. T XRYDTDD DYDD. I Yn absenoldeb y Parch. Dr. Urwick, cymerwyd y /adair drus vchydig amser gan y Parch. Canol, Jenkins Cynygiwyd gan y Parch Mr. Cronford io l i aelodaa y gynadledd ymdrechu sefydlu cyradeith ssiu dirwestol, a chymdeithasau o blaid cyfraith M line yn eu gwahanol gvlchoedd. Daeth y Dr Urwick i mewn a chymerodd y gadair, pan y derbyn io ld y gynadledd ddirprwvaeth oddiwrth y Britlsb Temperance League. Cvflwyuwyd yr Anrh. Nea Dow gan y cadeirydd i'r gynadledd, yr hwn a dder byniwyd gyda banllefau o gymeradwyaeth yr holl gynulleidfa yn cyfodi ar eu traed. Dywedai nas gellid gwneutliur cyfrif rhy uchel o ddylanwad yr el wys Grist ongol mewn perthynas i'w dylanwad ar y pwnc yma. Yr oedd yn iawn i weinidogion yr efengyl fel y cvfivw fod gyda'r gwaith hwn. Yn y wlad lie y dechreuodd y svmndiad, dygwyd ef yn m'aen am ftymddan gan weinidogiou yn unig. Yr oedd yn rhyfeddu clawed yn Lloegr y fath resymau yn cael eu del nyddio o blaid par had yr arferiad o yfed diodydd meddwol. Rhaid i bob dyo a ddylynai yr arferiad o yfed roi pwysau ei ddylanwad o blaid y tasnach. Adroddai Mr. Dow hanesion tra effeithiol i ddangos nad oe Id modd acbub rhyw fath o ddyn- ion ond trwy symad o'u cyrhaedd y demtasiwn* Dio'chodd y cadeirydd iddo yn eow y gvnadiedd am ei bresenoldeb, ac am ei araeth argyhoeddiadol a champus. Pasiwyd pen,ierlyniadau gyda golwg ar gael al an pa faint o aelodau eglwysig oedd yn y fits nach feddwol. ac i fynegu llawenydd o herwydd y I barn a u a fyne^wyd oddiar v fainc farnyddol yn erbyn y fas 'acb, ac yn ffatriol i tmcsaion y cyngrair. Yn y prydnawn, Dr. Ui wjck yn y gadair, darllen od I y Parch. Canon Jenkins yr anerehia 1 a dynesid i fyny at ei Mawrhydi, i erfya ei sylw at amcanion mawrion a phwysig y gynadledd a'r cyngrair. Yn yr hwyr cynaliwyd cyfarfod cyhoeddus yn y F- e-, Trade Hall; y Parch. Dr. Julius Wool yn y gadair. Anerchwyd y cytarfod gan y Parchn. H T irraot, J P. Chown, Canon Jenkins, J. Bardsley, r Allrh. NeJ Dow, W. R,iti, S. Pope, a Dr. Me. Kerrow. Yr oedd yr ystalell, yr hon sydd yn un o'r rhai mwvaf yn Ewrop yn orlawn bob conglohoni, ac ymddangosai yr areithiau hyawdl a draddodwyd fel yn ciel atg, aff ar y dyrfu luosog. DisJwylir y bydd i gynadledd mor bwysig yn ei ha ncan, ac mor urddasol yn ei pbleidwyr, ateb dy bunion mawr er deffro y wlad a'r egiwysi at y gwaith In I wr o sobri ein teyrnas. Y luae bod gweinidogion yr efengyl yn cyfarfod i gydnabod yr angenrheid rwydd am gyfaith i r dyben, yn profi annigonolrwydd o > moddion eraill i gyraedd y nod. Oblegyd pa eff iith a all yr efengyl ei gael ar y rhai nad ydynt yn lytod i'w gwra-ido, a pha fodd v ceir hwy i wrando tra y maent yn rhwym yn maglau y demtasiwn; rhaid cael nerih cyfraith i dori v fagl, ac yna goll yngir dynion i ryddiJ oddiwrth y demtasiwn, yr hyn an derfynu yn eu dygiad i "ryddid gogoneddus meibion Vaw."

OLIVER CROMWELL. I LLYTRya r. ,%L,Ir. Gol.Ryv! amser yn ol gwnaed cais gan nn o'ch g hebwyr ar gael ychydig o hanes Oliver Cromwell yn yr Amser a. Yr ydwyf yn gwybod fod llawer o'ch darllen wyr Lob wybod nemawr am dano, a bu dvsgwyliad y rhai hyny am ychydig o'i hanes ar eich tudaienau hyd yma yn ofer-ond rh'tg iddynt gael eu- siomi yn drwyadl, cynygiaf vchydig o'i banes mewn cyfres o lythvrau byrion, a hyny bob yn ail wythnos, rhag blino eich dar- llenwyr ereill. Dywedaf hyn cyn decbreu, na cbaiff y beirniadwr a'r cywraio ddim i dynu eu sylw yn nhrefniad a gosodiad yr hanes allan, ac os caiff y rhai na wyddent <1dim am dauo fudd yn vr hanes, bydd fy am can wedi ei gyflawni, ac os bydd rhyw rai yn diflasti cyn y del i'r pen, rhybuddiwcb fi ac ymataliaf. Yn agos i, neu mewn rhan o ysbytty Sant loan, ger tref Huntingdon, preswyliai gwr o'r t-nw Syr Robert Cromwell, mab Syr Henry Cromwell, fab Syr Richard Cromwell, fab Morgan Wiliiams. (galwyd y R chard hwn yn Richard Cromwell er cof am un o'i henaflaid o'r enw hwnw) yr oedd Morgan Williams yn fab hynaf Gwylym op VebaD, yr hwn a fu yn ngwasanaeth Jasper Due Bedford a Harri yr 8fed. Wrth otrhain achau y tenlu yu ol cawn fOtl Cromwell yn dysgya yn uuiongvrohol oddiwrth Arglwyddi Cardigan a Phowys. a bod gwraiff Syr Robert Cromwell set Eiizibeth Steward vn disgvn n ietiiu b,enitiol Ysgot!an.l-bti lii yn briod or blaen i un Mr. Lynn. Bu i Syr Robert, o'i wraig El z tbeth. ddeg o blant, enw yr ail o bi rai ydoedd OlivAr, gwrthrych fy nhestyn, yr bwn a Ilnwvd ar y 25 tin o fis Ebrill, 1599, ac felly chwi a welwch fod Cromwell yn Gymro o du ei dad. Wrth ddangos yr ystafell yn raba un y gauwyd O. Cromwell, dywedai un gwr fod y diawl tu 011 r drws, gan gyfe rio at arlun o'r hyn a dybid yu Satau o'r tn 01 i'r drws; dywedai yr uu gwr tod Oliver Cromwell mewn perygion parhaus, pliii oedd yn bteut n, oddiwrth eppi. mawr; pan oedd e unwaith yn nhy ei daid cymerodd yr eppa ef o'i I grvd ac ai dododd ar ben'y t5- er dychrya i bawb o'i amgylch c vreiii d gwelyau adiliadau i'w gosod I yn-Aeuedig rhag y byddai iddo svrthio, ond dyg- odd Ni r. Mwnci efi 1-iwr yn ddiogel, er llawenydd i bawb Dywedir hefyd ddarfod i Mr. Jjhnson, curad Cunningtou, ei arbed rliag boddi. Addysgwyd Oliver yn yr Yagot Ramadegol yn nhref Huntington gan Dr. Beard, a dywedir fod toster yr athraw tuag ato yu ofr.,id%y yr oedd e wrth naturiaeth vn fuchgen g\vis,n, bywiog ar an- j tuiiaetbus, a digon o ailuoedd ynddo i elrydu, ond heb ryw lawer o ewvllysgarwcb i yuaaflyd vn v gorchwsl, oblegid hyny diameu fed yr hen Ddoc. tor yn delnyddio y wialcc yn lied ami ac i bwrpas. { Ci uchelgais oedd at bethau arturaethus. Dy- "edir v byddRi yn ymhyfrvdu yn hen chwareu- i Ufaitn L-.ng-.ia., yn enwedig pan y byddai yn cy j meryd rhan Tactusyr bwft-a ddarganfyddodd wisg fremnol a Beth bynag r feddiy" liai ef el bun pan yn cliwareu, wedi iddo ddoi i awdurdod j syvihi ci gydysgolheigiou fod yr hyn yr ymboCiu j ynddo vn y chwareu wedi troi yn wirioneddol vu- dio ef e-I hun yn narostvngiad Siari t laf. Dywedir i ni i Oliver Cromwell vmffrostio pan yn y owr g. n ddywevd iddo gael gweledigaeth, ac i ryw wrthadrych irii-vr syuiud lleni ei wely, a'i hysbvsu mai efe a fyd i :i v dvn mwyaf yti y dovi- utis. rhai haneswyr i ni gredu ddarfod i'w ewythr ei rybuddio i h ijio dyweyd y wdedigaeth i neb, a' bod ei dad wedi gorehymyn i'r hen Ddoctor Beard, ei athraw, ei guro os yngaua.i air am daui. Un tro yu y fl. LUO-l pan oedd Cromwell yn nhy ci ewythr yn Hitchinl rook porffwysodd v teulu braninol yno pan ar eu taith i'r Ysgotiacd. ridd Oiiver gyfie y pryd hwnw i chwarca a'r Tvtvysog Siarl, oedd y pryd hwuw yn Dduo Caercfrofi; trodd y chwareu yn ffraeo, a'r flraeo y" g vviffo. a I cha'dd Starl y gwaethaf, nes (>edd yr hyiif porf hor- aidd yn Hifo c'i ffroenau. Pan oedd Cromwell mor lwyd Jianus yn y rhyfeloedd cai trefi r oedd y curiad a gafodd Siar l yn TTitchinbrcok yn ar- goeli v cyiTldyb d.ii.ia^th id-o vn ei sefvliia frenhinol I

AMRTVIAETH A U j Trwvdded Rhyddhaol, Tickrt of r,-ave.- t'n o'r leriw HJ h .Morns, elledl()1 0 sir Ga rnarfoi:, yr j h vn a <• ,fo id oi alltudio am ddeng mlynfdd yn { < ;rj. fei, Hv Iref, ls51. :t itOd .,n, 14v iref, I u g?-odd i -i Hvdref diweddaf; ond nid hir y N- i i i, ode,,e, f,?l 1,, wc-r c-ra-. ei r, d d d. Ar ?l I%c?w,;ivd i'v fro i ben ?yfeiUion 0" rhyw wg4otbtf ?u Dodweddiad, sef !ladr. on, puteiniaiii, a'r cyffelyb, daeth yn ddarostyngedig i ddeddf y "Vagrant Act," atifonwyd e* i garchar sir r 0:1 Rm fis o Gaer. ybi, a'r canlyoiad o hyny tlordetio ei hawi o'i ryddid, a'i anfon yn oi yn ngofal s wyd dog i Dartmoor i d,hwedda fim.er ei nlltudiaetlt, Gresyn mawr na welai y ilywodraeth yr utiee a'r drygedd svd-l yn canlyn caniatau i ddyhirod or nodweddiad yma eu rhyddid.. Mepch tn Pregetht.—"Dywed papur Gwydd- elig fod, ar v Snl v 24ain o'r mis diweddaf, mercb ientiUi' o'r enw Klizabeth M'Kinny o gymvdogaeth Fmtoua. swvdd Tyrone, wedi esgyn arc,:t Ii FR syml a godesid mewa cae i'r dyben, ac ar ol dechreu fel arferol trwy fawl a gwedd;, cod odd ei thestun o Eph. ii. 8., Trwy ras yr ydyel. yn gadwedig, &c a phregethodd i gvnnlleidfa astud o 3000 o bobl vn dra hvawdl ac eSeitlno! f-ra awr a cbwar- ter. r oedd ei gwistriad "h symi. Y mae wedi ierbvn gwahoddiadau i bregethu o wahanol barthiu o'r wla-l, a hvd yu oed o'r Ysgotland. Sid yw yn cymeryd unrhyw lodd na gwobr ddae- arol urn ei H i fur. Vspetliad—Wrth wastadh&u cyfrifon rftedeg- leYiid y Derby cafodd lloge 1 un boneddwr ei hys- gafuhau gan leidr o 1500. CYSEGFIIAD ESGOB Norwich.—Cymerodd y ddefod ho", set cyse riad yr Anrh. a r Parch John Thomas Pelham, D.D., i esgobaeth Norwich, le borea ddydd [fn diweddaf, yn eglvrys biwyfol St. Marylebone, lie y m'ie ete wedi bod yn y pwvd i o berigor am y tMf blynedd diweddaf. N' bydd gem yr esgob nedd pisteddle yo Nhy yr Arglwyddi nes y bydd gwigle mewn rbyw esgobaeth heblaw Canterbury, Yojkt Llundain, Pnrha n, o Winchester, yn ol y tmftlha w naed wrth sefydlu esgobaeth Winchester, CLEFYD y Mori-Y mae cymeryd dg neu adfu. ddeg dyferyn o chloroform mewn ychydig ddwfr. meidir, n rhagfiaenydi ac yn feddygiflii^th i g^efyd y mor. Yr oedd ei Huchder Brenhinoi I)BIZeo vle;klerbnrs; Strelitz yn gadael Dover i fyned <'alais, pan y chwythai awel gref o'r de-orltewin. Cyn gadael y porth! add cymerodd ei hochder brenin. ol a'i ..os¡zo'd,¡ ddogn bychan o chloroform er atal selrd ar y mor, Ymfudiaeth o'r Tylodtai.—Dydd Gwener y 002'8 gidawodH 58 o wragedd a merched, a dan fachgenya, oll wedi eu '.wis20 yn gvsarns, clylodty Clonmel am orsaf y rheilff'ordd yn y dref bono ar eu tfordd i Liverpool, i hwylio oddiyno am Canada. Y mas mintai arall o dylodion ar adaei dinas Waterford i fyoed i'r nn lie Hysbysiad.—A sranlyn svdd bvghv*Mid am wrair absenol:—' Jai.e, b, dd' i'ch habsenoldeb ddinystrio y cwbl. Med lyiiwcb am eich gwr—eich rhioni- eioh pl.^nt. Dychwelwch—dvcbwelwcb — gall y Vjrdd p >o ppth yn drlfl-yn ddedwydd Beth byn,4 it wneluch, anfon-A ch ailwedd y cwp-bwrdd lie y mae y gin. GAS At Y RHEnjroEB.—Ar gangen York a Vil. ford or Rheiltford 1 Fawr Ogleddol, ewnsed prawf ar oleuo cerbytau a gas. Y mae y calft a ddefnyddir 1 ddo lrefnu cerbydauy rhe, if)rdd k go* yn dra sytnl, ac felly o gymaint a byny yn hawddacb i'w trin. Dan lawr y cerbyd y mae y gas foourydi, yr boo sydd wedi ei \f.ms.Jddi yn bollÍ o Indian Rubber trydanedig. Pan lenwir e', y mae yn evnwys T. troedf-dd o gas, yr hyn a oleia dri o lonryddlon an twy nag wyth awr, felly yn rhoddi digoa 0 mew i perby 1 rea oleiit-.dia redeg 0 r ddinas hon kyork)beb ddiffyg gas. Y mae pib-dli canghenol cysyllticdi* St mesurydd yn myned i fyna gydag o bran T cerbyd, a'r eyfaddaaiad yr un fath a'r hwn a fabwvttiedir mewn siopau ac aneddau, ac felly y mae pob dot. barthiiid yn cael ei oleuo. Y mae amryw gwmniaa rheilffvrdd eisioes wedi rhoddi eircbion i Mr. Krampton (y dyfeisvdd) i ddodrefna a gas y cerbydaa ar eu ilinellaa. Y mae Vnad Bow Street wedi anfon dyn o'r wlad o'i enw William Thomas, i'r carchar am wythnos am gr-fti ar ganlUw eaboledig grisi-in mawr v British Museum yr byn a ganlyn, El en Clare" a W. T." RAFIADAT7 (scratches) jirwn CEFFYLAU.—Dywed- ir fod yr afiechyd hwn sydd yn fynyeh yn boenus, yn welJariwy trwy olchi yn dda a throe-don spryn, ac vna ei olchi yn dda a lard wedi ei ffrio allan e gig hnllt. Cadwer yn 14n, a goiclier ac irer bob yn eilddydd nes y bydd y ewellhad Te,ii ei gwblhaa. Gadael i laid sycha ar goesaa ceffa ydyw un achos rnvtwr o r afleclivd hwn, ac v mae llawer ceffyl wedi ei niweidio o eisiau gofal a glaoweithdre. pan yn cael ei yrll ar dywydd lloidiog. Marwohets MR DOUSLAS JEBROLD.—Y mae maraolaeth yr awdwr ffraeth a galluo,; bwn wedi pan t-imlad dw, s yn y byd llenyddol, yn enwedig yn y rhan gvlfhgyhoeddiadol o hono. Ba farw ddydd L'un wyihnoa i'r diweddaf, yn ei dy, Kilburn Priory, St. John's Wood, Llundain. Ganwy d ef yn y flwydd- n 1803; yr oedd ei <4ad yn Hywodraetbwr chwar 11.1,. SLieetmess. Wedi ei eni a'i faga yn mhlith morwyr, teimldi dueddiad cryf i fyned i'r alwedigaetb bono, < mynodi ei dad swydd iddo, ond yr oedd o gyf-nwdd- iad rhy eajwan i'r gwaith, ac mewn cydffurfiad a'i ddymuniad ef ei bun. rhwym wyd ef gydag argraffydd. Daeth i Lundain i weithio ei gelfyddyd, ac wedi bod an Hynyddoedd yn gweitbio fel cysodydd, daeth ei awydd i ysgtifeca i'r golwg, yr hyn oedd ynddo erioed. Cyny rch cyntaf ei ys jrifell ydoedd draethawd ar ddernyn •chwareuvddol. yr hwn a ddyferodd ya d iienw un diwrnod i lythyrgist golygydd y newydd- iadur, yl1 swyddfa yr hwn yr oedd yn gweithio. Dangosai yr erthygl hwn ei athrylith, ac wedi hoti mawr arno, addefodd mai efe oedd yr awdwr. 0 hyny allan ca- d gwaith mwy eymhwys iddo. rhoddodd i fyny argraffa, a daeth llenyddiaeth ynahredigaeth i Ido. Cyn ei fod yn unarbagain oed, yr atdd wedi i cyfrlfisoddi un o'r damau chtVareuyddolmwyaf pobl. ogaidd yn yr oes Yr oed I yn on e.r ysgrifenwyf cyntaf i Pun--h, He yr enwogodd ei hlln ara 1. o ddarnau rhagorol, yn ntvag ereill dgrlithian 1IINo ("audle. Am v pam mlynedd diweddaf bn yn ojygJM. Lloyd's Weekly Ne.ysp^per, cylchdaeniad yr bwn < dreblodd mewn canlyniad i gysvlltiad JerroM ve it. Dywedir er cymaint ydoedd ffrnethrneb 4 yegrneB. iadau, nai oedd ond ychydig mewn eydmwi"th i ffraethineb ei vmddiddanio i mewn cyfeillaeh. Dywea y Ti1 fod ffraethiaid (au), L'wd? ?edi e6U» JT hwn a gydnab?dd?t vn ben. A dywed T Døi, News fod llenyddiaeth Saisnig wedi eolli ei hysgrif- eoydd mwvat ffraethlym a llosgawl; cymdeitbas yn LUmd tin ei diroethd,lyn dyagleiriat, a ffugrodres e bob math ei elyn chwerwaf, CYNYDD anfoesoldeb a .Ihboskdd Yy Litimooi Y mae cynghor trefol Liverpo(itAredi panderfyzm chwanegu baner cant o ddynion atgllu heddgeidwad- 01 y dref. Bydd y gost ychwaaegol yn M M, a'r rbeswm a roddir dros hyn ydyw, fod trmedd ai meddwdod yn dd'rfawr gynyddu yn ddiweddar. r • mae neuaddan a thafarndai o'r fath iselaf )-ii amllim Y mae yn y dref hon, gvda pboblogaeth o 423,000, y nifer o 8,775 yn cael e > cymeryd i fyoa yo flynyddol am feddwdod. Yn Llnndain gyda phoblogaeth o 2/146,000, y nifer o feddwon a gymerit i fynu ydyw 9.574dim ond fi99 yn twy nag yn Liverpool. Tybir y bydd i c,, wanegiad at yr heddgeidwaid duedda i I'8i Htnlfa ar y drwg. AEDDANOOSFA MANCflrST EP- -Yn mhlith yr yinw«| • wyr a'r adeilad nchod ddydd Ian, yr oedd yr Ar- glwyddes Franklin, M n. Berri-pt er Sbows. Mrs Gasktsll, Dog Beaufort, Esgob Manchester, lisgob Tyddewi, a Syr Harri S nith. Y mae hawlyagrf (copyright) Bywrdan Breohin. esan L>oe?r," gsn Miss Aanas Stricklaod wadi ei we thu mewn arwerthiad am £ 0.900. Yr oedd bi wedi derbyn X-tooo am yr unrhyw bawl. ANAREO ODDIWRTH EI M iWRHYDI r'1t. SSiXH GLy. BtWD MtMKIOL 0 FILWYR CrMRKlO — V" mae dÍ Mawrhydi y Frenhin s wedi anriiegu y gatrawd hon a gafr brydfeiih o'r ddiadeil yn mharc mawr Windsor, yr hon a ao fori wyd ddydd Mercber diweddaf dan ofat y Drum j)fiijor Kniyht, a thabyrddwr o'i un fyddin. ilr brif orert va Portsirouth. Dvma y pumed aiii-heg o'r cyffelyb a wnaeth ei Mawrhydi fèlarwydd neiildu- ol o'i ffafr freiniol, i'r gatrawd by] odns bon; bu y ileill farw ar amrywiol ams rau. Un yr hen a ddaeth. ii yn dra ufu Id, ac a hvff >rddesid i perdded o flaen y gatrawd a fu farw ar eu mynadfa ircrimea, er y pryd hwnw cymerwyd ei lie gan afr arall 0 bare mawr Windsor, yr hon a fu tarw ychydig wythnosau yn ol; ac y mae yr afr hon, yr hon sydd yn berilaith wyn, ac vn ddwy flwydd oed, wedi é bwriadu yn ei He. Gwyddis yn dda fod gan amryw gatrodan lioffder amrywiol am anifeiliaid neu adar, megis eeirw, Cft, geifr, epiiod, ae y rrae hyd yn oed gijrfranod wedi en mabwysiadu fel dewisolion catrawd y Gwarchodlu traed. Y dewisolion mitwraidd diweddaf a welwvdya Windsor oedd carw arddercbog, a hen afr a'i chyni we li f-u goreuro, y rbai a gymerent eu safle o fiaen y sbinuu, ieydd fel vr oedd y gwarcheidwaid dyddiol yu myned yn ol ac yn mlaen o'r milwrdy i'r castell. ZOOLOGICAL GARDENS -Y mae degau o filoedd wedi ym ■- ele i a'r gyrchfa haf boblogaidd hon rrwy ystod yr wythnos ddiv. eddif, ae y m&e prydfertbwcb y gerddi, yn nfhyda rhagoroldeb ac amrywiaeth y dytyrion, wedi enill odciwrth yr ymwelwyr ddadganiadaa gwresog o gymeraiwyaeth. J. H. VIVIAN, Ysw., AS.. yr brn a gynrychiol- odd Abertawe am chwe' senedd ddylvnol a aurLy- deddwyd trwy gyfodiad cerflun o hono. yn y GuilriliHll, Abertawe, yr bwu a urddfreimwyd ddydd Mawrth wythnos i'r diweddaf. NOTICE TO LVLRY FAWn.y 1, THE UNITED KINGDOM.

A N ASSOCtATlOX of HEADS of FAM- 11 ILIE?? aiid Meu of Scitnre a?e about to issue apfo? odual at One Shilling per month, Whlh wi ] coiomend ts- Ito the mice ot everv respectaSie Family It is tu be caJUdTH-: HOUSEHOLD ENCYCLOPEDIA or Fairjly Diction Iry; hi id is ty eoinain iafonaation on every sat.ji-ct oo .necied with Housekeeping, su 'h usCo.»k..ry" Cu ifecuoa- arv, PreservjlJ, Pi. klirg, Ba-ing, Biewing Clothing the C liar, the Dairy, the I-(i, uomestic M- dicice. the I re4t, m"nt of Childreu, the jUsu t^erreiit of the .S(j>k-room, the Duties va-its, and ail oLeT gubjei.ts rdaljlJ to Per- 8anal aud Domestic Comfort. Tue t'uiverg^l necessity fui sach a periodical as this r>eed noi be enlarged upon. and it is to be issued with t ,e ilitei,Lion of introdue,rig souud and nsfiful in ormation into Kagli&Ii h^nies. l'art i of this exoeliect periodical will he publii-bea July Land it v -11 (;41 obtainable of every BookseDer and Newsreodoi in Uic Kingdom. Londor W Kist and Co., i-1 & S2. Pttemoster Fas. L.f ';vbkpooi. qiifPHEat, & GLLLIJIS,

hystyried gyda chynllan cyffredinol diwygiad. r dymuoai ddweyd fod y lheithsgrif hon yn dwyn I perthynas & hawliau yr etholedigion, ac nid yr I etholWyr—>mewn gwirionedd yr oedd Arglwydd Palmerston ei hanari wedi dwyn mesur i mewn yn v dwyn cyaylltiad a'a hawliau, sèfrhejthsifyllwõn. j Ynol y rheith-gr f hon, nid oedd oad an osod J aelodau Seaeddol Lloegr ar yr ua tir a rhai Ysgot- land. Syr G. Grey, keb ddatgan-si, tarn ar deilyngdod y mesur, a wrthwynebai yr ail ddarlleniad ar y tir, mai [I gwell oedd oedi y mater hyd y Senedd-dymhor Desaf. Mr. T Duncomba a ddywedai, ei fod yn ymddan- gca iddo ef yn athrawiaeth newydd, nad oedd cyn rychiolwyr y bobl i dda'Hen eWest?o ?w/Mad y gynrychiolaeth. Sut yr oe? p:ïf'eidi oog i wybod muniadau y bobl ond trwy laiseucywyehiolwyr. Yr oeddent yj> <vr yn boeth oddiar etholfeydd (chwerthia?. Y'' oedd oediad.yn "Sgfyglu*. Yr oeddga?Sened?au me?htoa ?gga*n gwae 1, Be yo mhen Otydi? o ".)'yd.. OdLw yr ae jlatt rf nrwynMadau. ÖnT p oedd el t ya awj y ewaai M L. ?? "?? I- r.. Grea, dywedal ?'? yo hoUol gydsynir Mi- —■' ,iynas 4'r g '-v?' ?t ? ¡ 1118 T I F. P   0 :¡' ;,Y:,1"r.. n. ¡,Vf R,  < TP G CHEAT* 'A- j TB 1'; CH¡;:AP ,< r 1\ t E'AR}, ;<;¡ I ?e4i. Yree? d-?t a" eviatiwn jwygiad* o ryw ne?th i'w gMl y ??a< *ai, Wrialki y ?oU o'u ha?Met i'w ea&-oedd ?M!? hyny yn barna n'M gwell oe??Mio mesur &l<myrpM<Molheao. AdgoSaiyra?odMrhydedd. us Oi wglwyddi-th (P?BierBton) fod penran tebyg i'r yhetthtgnf bteaen'.l yn y bil a ddyg"Td I mewn yn MM BM y Uywodfteth, o ba ua yr oedd yr aelod tHMhydedAm yn a?od? :<■, Ittumodd v Tv. a chafwyd O blaid yr ail ddarlleniad j 1 H?Yi?y  'ty.nr.lg'1. Mwvafrifvn erbvn 59 "-n  v ;r • wfr- Arglwydd Robert Grosvenor wrth weled teimlad yTy, a dynai ei gynygiad yn ol mewn perthynas i dalu costau etholiadau. Mr. Daneombe o-herwydd yr un rheswm a dynai ei gynygiad yn ol, am ail ddarlleniad ei fil mewn perthynas i YIT" frestriad etholwyr. Gohiriai y Ty tua hanar awr wedi pump o'r gloch. I DYIDD IAu.-Mehefln 11. I Wediilaaws o fan orchwylion gael eu cyflawni, galwai Mr. Wase sylw y Ty at gyfrifon Duciaeth Lan- caster, a chynygiai anercbiad am gael hysbysiad o'r holl fanoriaethau Wr etifeddiaethan perthyool i'r Goron yn hawliaeth Duciaeth Lancaster. Dangos- odd yr aelod seneddol y gwastraff mawr oedd ar segur Bwyddau yn y Duciaeth, ac ar hen ffurflau ag oeddynt yn warth i'r dyddiau diweddaf by a. Wedi Tcbydit: o ddadleu cydsyniwyd i'r cynygiad. Qweinidogion Protntanaidd Bengal, I Mr.Kinnaird a gynygiai y penderfvmadau canlynol, oddiwrth yr hyn a hysbyswyd i'r Ty hwn ei fod yu ymddangos nad ywgweinyddiaeth bresenol taleithiau Bengal yn dyogeln it boblogaeth fanteision llywodr- aeth dda, ond fod corph y bobl yn dyoddef gormes mnnghyffredin oddiwrth yr heddgeldwaid, a diftyg gweinyddiad priodol cyfiawnder: Fad y Ty hwn yn barna mai dymunol fyddai i lywodraeth ei Mawrhydi ddefnyddio mesitmu dioed i gael allan wir sefyUfa gymdeithascl y bobl, a ehael allan pa fesnrati sydd wedi xsaal en mabwysiadu mewn canlyniad i'r gormes o dan ha un y mae lluaws mawr o'r taleitbian isaf yn dyoddef, ac yn fwy neillduol gyda golwg ar y gyfun- drefn o dirfieddiant, sefyufa yr heddgeidwaid, a gweinyddiad cyfiawnder; a hefyd fod y cyfryw ad- roddiad i gael ei osod ar fwrdd y Ty. Er cadarnhau ei gynygiad dywedai fod yo India gan mil o Ewrop eaid, a cbyfrif y milwyr ar gyfor cant a haner o til- iynau o bersonau, ac nad oeddem yn dal ein gallu end trwy ein benw, ac o ganlyniad ei fod o bwys mawr i ni lywodraethu yn dda. Aeth yn mlaen yn bur faith i sylwi ar gwynion y deisebwyr, ac wedi iddo ddarfod gwosed yrngais i gyfrif y Ty, ond rhedai ychydig o aelodau i mewn, ae achubwyd y mater rhag, y digwyddiad hwnw ddisgyn iddo. Mr. Dunlop a gadarnhai yr hyn a ddywedwyd gan y deisebwyr, a nodai y gormes ofnadwy yr oedd pobl Bengal yn ei ddyoddef c dan y lly wodraeth Brydoinig mewn canlyniad i lygredigaetli a gormes yr hedd- gaidwaid, a'r boenydiadga prferid taag atynt. Mr. Yernon Smith a ddadleuai nad oedd dim aog- enrheidrwydd am ymchwiliad pellach, fod hyny ag a ellid ei gael allan wedi ei gael, ag yr oedd y llywodr. aeth yn addef 11aer o'r drygau y cwynid o'u her- wydd, ac yn gwneyd yr hyn a aUent tuag at eu symud. Nis sallesid diszwyl mwy na hyny oddiwrthynt. Nid oedd yn meddwl y byddai dirprwyaeth i India yn llesol mewn un modd. Yr oedd y cenhadon Protes tanaidd yn eu deiseb yn dweyd mai ofieiriaid y bobl oeddent felldith y wlad, ac wrth edrych ar sefyllta bresenol India, yr oedd yn gofyn ai v cyfryw berson. au oedd y rhai eymhwys, gyda'r fath iaitti yn eu geneuaa, i ddechreu dirprwyaeth ymchwiliadol. Yr oedd yramser am ymchwiliad drosodd, a'r amser i weitbio wedi ciyfod. Syr JSrdeine Perry a faroai y dylid talu sylw mawr lawn ifarn y cenaadoa,y rhai oeddent ya meddu y erfleuaderau goreu i wybod ansawdd y wlad. Barnai efe fod y cenhadon yn haeddn cefnogaeth union- gyrchol y lly wodraeth; ond yr oedd yn gwybod f id rhai bonedwyr yn y Ty hwnw nad oeddent yn ffafr- iol i'r eenlradon (chwerthin), ond nid oedd eu tyøtiolaetb;ynaigwerthfawr er hyn. Pleidiai efe y l eynygiadt I Arglw3«dd J. Russell a gydolygai mai amser gweithio ydoedUl hi bellach;.a(- nid amser chwitio. Barnai hefyd nad doeth oead i'r Ty basio penderfyniad yn condemnlo ilywodraeth India mor gyffredinol. Tra yr oddd yh,addef'llawei o'r drygau nad oedd yn meddwl ysyafadid hwynt trwy basio penderf/niadau mor dang. Hyderai nad arbedid nnrhyw fesuraq. er syttin4 y drygaa yn nglyn d'r heddgeidwaid a drygaa eMill. Yr oedd yn dda ganddo fod y mater wtdi al ddwyn gerbron, ac oddiwrth yr hyn a wyddai am 1* Jaeth India, nad oedd yn meddwl y byddai An r. harodrwydd i wneyd yr hyn oedd ya angen. rheidiol. — Mr. Mangles ar ran y Bwrdd a ddywedai na safai un yityriaeth o gynildeb ar en flordd i Toddi i bobl Bengal y gyfundrefn oreu o weinyddiaeth ac o hedd- geidwadaeth ag oedd yn bosibl. Barnai na ddylai y cenhadon ymyraeth ya achosion y Ilywodraetb, er fod gauddo-of bob parch iddynt ar yr un pryd. Beiai ychydigar nodweddiad y Bengaliaid, addefai lawer o'r drygau, y cwynid o'u plegyd, a therfynai trwy ddweywim arbedid na chost na thrafferth er cael UywodwaA dda, a gweinyddiaeth dda yn Bengal. Mr. Ayvton a farnai nad oedd dim yn tueddu mwy iatalficdMoiad CnsUonogaeth yn India nag ymyr. aeth f freahftdon mewn politicaeth. Yr oedd bodol- aeth llawer o ddrygaa an ferth yn India yn cael ei addef, ond yr oedd y drygau hyny yn eodi oddiwrth yr amgylchiad cyffredinol fod 38,000 nea 40,000 o Saeson yn galki myned i'r wlad, cymeryd cyllid, a dal y bobl mewn darostyngfad. Yr oedd efe yn meddwl- fod yr arnaer wedi dyfod pan y djlid ysgubo ymaith yr "ynfydrwydd annealladwy" hWDw-Llys y Cyfarwyddwyr ymaith, a bod Brenhines Lloegr i gymeryd Ilywodraeth aniogyrchol ar ddeiliaid In- diaidd. Mr. Kinnaird mewnymoBfcyngiad i awgrymiad Arg. John Russell a dynai ei gynygiad yn ol. Mr. Hadfield a wrthwynebai i'r cynygiad gael ei dynuyn ol mor ddireswm, gan fod y pwno yn dwyn perthynas a sefyllfa un ran o ahwech o boblogaeth v byd. Yroedd efe yn penderfynn rhana y Ty ar y ewestiWn. Fellyfe rftnwyd y Ty ar ol ychydig o siarad pell- ach; ond collodd y cynygiad trwy fwyafrif o 119 yn erbyn 18 Wedi myned trwy rai gorchwylion ereill, gohiiiai y Ty tua haner awr wedi deuddeg. DYDD Gweker.—Mehefin 12. Cyflwynai Major S. Knox ddeiseb y diweddar Gatr. awd Eidalaidd yn ewyoo fod y Ilywodraeth wedi tori amod a hwynt. Mr. G. Dundas a gwynai o herwydd yr annghyf. leusderau oedd yn bod yn Mhalas St. James ar ach- lyanron derbyniadau y Frenhines o foneddigesau y brifddinas, ac addawai 'I Syr B. Hall (yn nghanol arwyddion o anfoddlon. rwydd y Ty) i fyned i draal o newid ychydig ar y palas er ei wneyd yn fwy cyfleus. Wedi myned trwy, rai goreh "ylion pellach, ym- ffnrfiodd y Ty yn bwyllgor o adgyflenwad, pryd yr hysbysodd Mr. Wilson y rheswm dros yr ychwanegiadau yn y Gwasanaoth Cartefol. Yr oedd v costau hyn wedi ychwanegu er y flwyddyn 1838 o £:93,()OO i £ 6,72i, 000. Ond yr oedd yn angenthei,iiol cofio'fod lluaws o gostau wedi ea trosi .lwvddo ar y wlad ag oeddeot y pryd hwn yn cael eu dwyn yn lleol. Yr oedd yr yehwanegiad i fesar mawr hefyd i'w briolloli i waith Mr. Gladstone jn 1854, 1ft trosglwyddo cogtau o'r oyftldylgett,, i'r n blynydtlol. Yr oed costau addysg wedi i; bpfyd, a cnymeryd gwyddor- iaeth a chelfyrfdyd^ i'r swm o 90'1,000. Yr oedd y bleidlais a g y flwyddyn hon, dros Loegr yn j £ 560,000.j?ip?%8dd yehwanegiad o £180, 000 ar :fe$fen Caerg eraill, ych wanegiftd eottajl ago oodd yn h iol. Yr oedd eostan adeiiddau cyhoeddus, yJplfDSld sirol ac ys bytai Dubliir'wedi ychivanegu,^Wrth dafyng rhy- baddiat yr aelod anrhytieddiis y Ty rhag yr ygpryd oedd yo ffynu i geiaio taflu beicbiau lleol ar ysgwydd- au y wlad. Yr oedd beichiau lleol bob amser yn cael eu dwyn yn fhlaen gyda chynildeb; ond tafler hwynt ar y genedl, ac yr cedd pawb yn awyddus am y darn mwyaf: Wedi i Syr J. Pakington a Mr. Brisco wneyd thai sylwadau cyaieradwyaethol (ar y cyfan) ar yr hys- bysiad a wnaed, gwrthdystiai Mr. W. Williams yn erbyn y cynydd dirfawr oedd wedi evmeryd lie yn nghostau y wladwriaeth. Yr sedd eÿft gwbl argyhoeddedig y dylid cyflwyno y costau hyn i sylw pwyllgor neiUduol. Mr. Ayrton a faruai na ddylai y fath symiau dirfawr jael ei p'^idieisio yn Evtiyddcl at aahos addysg pan ydoedd can lleied o eTdurdod gan y teneii ar y iymian. r Mr. A. Stafford a ofHjái fod y Ty yn cymeri d y I cvnydd hwn yn ngliost tu y wladwriaeth mor d< lis. | taw. Arg. Palrnetgton a briodotii ddistawrwydd y Ty i w j syndo I fod y Ilywodraeth wedi gallu lleihau y cos taa i I j gymaint mewn can lleie l o »>r.» r (cbwcrlli-in). Mr. Roebuck a farnai 011 oedd Mr. Stafford v redi gwneyd addewidion o Waid cycildtib wrth ei et r-ol. wyr y dylasai flaenori yn øi wrfchwynebiad i'r cd stau presenol. I[ Mr Gilp;n a ddywe lai ei fod ef wedi gwna y4 y- cyfryw adduneda i wltb yr etholwyr, ao yr id yn penderfynu eu talu ar yr adeg bre-406t;. Ar hyn aet h yr ymd ii 'daa 111 bur afreol* i_ dd»a chvraaint oedd y dyrvswch bii raid/ta lro<id y ejT nydd' heb wney i ond yohylm iawn 0 gfiriVtMk a Gohiriai y Ty tut hauec awr wedi eg olr gloch i