Yr Amserau

I ATYCYHOEDD. I DDARLLENWYR MANYLGRAFF A SYIiWGAR, — Mae y llytbyrau a ganlyn yn rhoddi hanesion rhy- feddol a gwirioneddol eto, am un o'r darganfydd- iadau rhyfeddaf a gwerthfawrocaf yr oes oleuaf hon, ac hefyd am y Meddyg a'r feddyginiaeth fwyaf rhinweddol a llwyddianus yn yr holl fyd, ac o herwydd hyny yn gor-deilyngu sylw pawb I yn gyffredinol, yn enwedig yr athronwyr a'r meddygon penaf, er mwyn i'r cleifion gael iachad. I AT Y CYHOEDD. I II Goreu prawf, prawf. profiad." Oddiar wir brofiad y gallaf dystiolaetbu am fedrusrwydd, gofal, tynerwch, a diwydrwydd Mr. Joseph Tho- Inas, (Joaephus Eryri), Professor of the Remedial Power of the Electric Fluid (Medical Magnet- ism,) and Galvanism, and Practical Phrenologist, Aw., Liverpool, yr hwn sydd ers blynyddoedd Baeithion gerbron y cyhoedd fel Meddyg, a'r gwelliadau hynod a wnaeth wedi peri syndod i Gymry, Saeson, a lluaws o'r Cyfandir. Aethum ato tan effeitbiau anwyd trwm ar fy nglun, a gef- ais ar daitb yr baf diweddaf. Yr oedd yn an- angerddol am amser maith, lies yr qedialj nghyfansoddiad drwyddo yn gwan. hau. Gwnaethum brawf ar bob moddion i'w ddadgloi, ac i liniaru y boen, cyn dyfod ato, lixegys ymdrochi yn y mor, mewn ffynonau, ac mewn baddau, &c., ond y cwbl yn hollol ofer. Nid oedd y rios yn dymhor gorphwys i mi, na'r dydd yn adeg o lawenydd. Aethum ato yn hollol ddiragfarn mae yn wir (fel y dylai pawb fyned), eto bob fod yn gryf iawn fy ffydd, gan mor fawr i fymhoen. Cefais efyn hollol ddifost—dywedai fel dyn gonest y cymerai dipyn p amser, fel ag yr oedd we4i cyhoe&di ugeiniau o weitbial-i fod pob hen anhwylder yn gofyn llawer o wythnosau o brawf, pan na bydd y rhai na fu cynddrwg a cbyhydio Qjojiser yn, gofyn oymaint. Sicrhaai y gwnai ei oreu-i mi, a gwelais ei fod yn ddyn i'w air. Owellhaodd i fyn hollol. Effeithiodd nid yn unig ar fy nglun, ond ar fy holl gyfansoddiad. Symudodd boenau echryslon iawn, trwy foddion tyner iawn. Sylwer mai nid a'r peirianau y mae yn gweithredu bob amser, fel y eyffredin, ond defnyddia natur ei hun, sef yr elfen wefrol fywyd. ol, er fod ganddo y peirianau goreu a ddyfeisiwyd enoed, pa rai a. all gymhwyso at lygad plentyn, yn gystal ag at y pyfansoddiad mwyaf cawrfilaidd. Nid yfwrth ysgrifenu hyn ond rhoi "eiddó Csesar i Csesar." Yn sicr fe ddylai ei gymhwys- derau gael eu cydnabod yn gyboeddus. Gwir Had yw yn fyr o lythyrau canmoliaeth"—buom yn darllen feanoedd o honynt, oddiwrth bersonau pwysfawr a geirwir, wedi derbyn gwelliadau hynod, Thai o honynt yn ail i wyrfhiau, ac y mae croesaw i unrhyw un gael eu gweled (gan eu bod yn Ilawer rhy luos'o g 'I vir eyhoeddi), a gwneyd yr ymchwiliad manylaf yn eu cylch. Y mae Mr. Thomas yn deall natur, ac yn ttedru gwneyd y defnydd goreu o honi. Y mae yn nodedig o fedrus, fel y mae canoedd yn dyst- lon. Y mae yn myned ar gynydd yn barhaus. Trwy brofiad a myfyrdod, y mae wedi cael amrai bethau newyddion allan yn ddiweddar, sydd yn sicr o fod yn wasanaethgar iawn, yu enwedig i wellhau y clyw. Dymunaf y llwyddiant mwyaf iddo i symud ymaith wahanol boenau y ddynol- iaith. 11. E. THOMAS, Qweinidog yr Annib tv r. 32, Ldrd-stTMt, Birkenhead. AT Y CYIIOEDD. Mae yn ddyledswydd arbenig. arnaf wrth ys tyried amrywiol bethau a berthyn i bawb yn gyffredinol, yn enwedig y Cleifion, hysbysu fod y lleshad anrhaethpl' a gefaistrwy Mr. Thomas, y fath fel nas gallaf lai nag ystyried fy hun yn esgeuluso fyjnyledswydd wrth adael i hyny fyned heibio yn. ddisylw, a pheidio a'i wneyd yn gy- boeddus. Mae ei gyrhaeddiadau uchel a'i fedrus- rwydd digyffelyb yn y Wyddor wertbfawr ac aradercbog a rhinweddol ag ymaeefyn ei broffesu ac yn ei ymarfer a'i myfyrio er's cymaint o flyn- yddoedd, yn nghyd a'i onestrwydd yn cario ei alwedigaeth yn mlaen heb geisio twyllo na siomi neb er mwyn elw iddo ei hun, yn galw am i'w gymeriad gael ei argawmol a'i ddatgan i bawb trwy y byd yn gyffrediuol, megis ag y mae colofn- au o restrau newyddion o enwau nifer luosog iawn bob blwyddyn er's amser maith o bobl onest a didwyll yn tystiolaethu a chadarnhau byny. Yr oeddwn yn cael fy mlino yn fawr iawn er's 30 o flynyddoedd gan waew mawr yn fy nghlun yn benaf. Treiais lawer gyda y meddygon o bob math, ond ni wnaeth neb o honynt ddim lies i mi; ac wrth weled byny, gwneutbum fy meddwl i fyny i beidio a tbreio neb mwy; ond er hyny, ?edi tipyn o betrusder, anturiais fy hun dan law Jtfr. Thnmnu, A" fp "'(10..3" 11.1.1 .oJ" fi wedi -cael y peth y bum gynifer a byiiy o flynyddoedd yn ei geisio yn bryderus iawn Yr eiddoch yii-gywir, ROBERT WILLIAMS. Cae Sion, Llandwrog, Carnarvonshire. MB. TPOMAS. I STB _j^munwyf wneud yn hysbys i bl\" Ù sydd if. el eu blino gan wahanol anhwpderau> iy jpjyd r i wedi derbyn mwy o leshpd trwyddoch ("lfVÍ yn y ddau fis y bum dpn. eich ]law nac y tawswa y byd a'i holl gy/oeth ac oherwydd hyny ystyriwyf mai y'm dyledswydd i ydyw ei Wneud yn hysbys er eich mwyn chwi, ac er mwyn y Cyhoedd, a mwy na'r cyfan er mwyn y gwirion- edd ei hunan; fel y caffo eich medrusrwydd a'ch Meddyginiaetb gywrainchware teg yn ei chywrein- Wdd. ium am amser maith dan ddwylo amryw feddygon, y naill ar ol y llall, ac heb dderbyn dim tieshact oddiwrth neb o honynt er rhoddi cyflawn cbware teg iddynt; ond ar ol bod gyda chwi yr ydwyf yn iach, ac yn meddianu y teimladau mwy- af hyfryd, ac yn gallu gweithio bob dydd; diolch i Dduw. yr ydwyf gan iachad ag sydd bosibl i hen tor 54 oed fod. Nid oes gymaint ag un yn awr o'r hen ofidiau a'r teimladau anoddefus ac anedwydd hyny, y thai oedd mor echryslon, ac yn fy mlino yn bar- haus drwy fy holl ewynau. A hyfrydwch mawr genyf allu dweyd fod yr arian a delais am brawf o'ch medrusrwydd i repario yr hen Dy a'i wneyd yn Balas wedi troi can gymaint mwy o elw i mi Ha'r holl arian a delais yn fy mywyd, ac mae y lIog, sef yr ieohyd adferawl ydwyf yn ei fwynhau yn barhaus drwy hyny, yn gan mil mwy. Mae y Beibl yn dweyd am roddi parch i'r hwn y Inae pamh yn ddyledus," felly finau,-mil o rwymau sydd arnaf i'ch cydnabod chwithati am y lies a'r dedwyddwch a dderbyniais trwy gyfrwng eich medr- usrwydd yn meddyginiaethu. Hyderwyf y bydd i'r hysbysiad a'r Dystiolaeth hon fod yn foddion i eraill wybod am danoch a gwneuthur prawf am adfywiad bywyd, ac adferiad iechyd megis y gwnenthum inaa. Yr eiddoch yn ffyddlawn a diolchus iawn, D. E. DAVIES. Ffynon y Cwrw, Ger Wrexham, Denbighshire. AT MR. JOSEPH THOMAS. Anwyl Syr,-Ikfae yn llawen genyf gael eich cyfarch trwy gyfrwng y llythyr hwn, gan hyderu y cyhoeddir ef, fel y byddo yn foddion i ledaenu gwybodaeth i bawb yn gyffredinol am danoch fel meddyg llwyddianus, ac i'w hysbysu am y llesad annhraetfral a dderbyniais dan eich Haw feddyg- iniaethol, rhinweddol, a benditbfawr. Yr oeddwn wedi myned i'r fath ystad o afiechyd o ran meddwl a chorph, fel nad oedd modd i mi fyw yn hir yn y cyflwr yr oeddwn; a gwaeth waeth yr oeddwn yn teimlo fy hunan yn myned yn barhaus, er treio y meddygon groreu a glywwn am danynt. Ond digwyddais yn ffortunus iawn ddarllen hanesion am danoch chwi yn iacliau y cleifion trwy eich medrusrwydd a.'ch cywrein- rwydd digyffelyb yn gallu defnyddio a thros- glwyddo natur ei hunan, sef yr elfen fywydol, i gorph dynol, a gweled hefyd gymaint o enwau thai yn sicrhau trwy dystiolaethau yn y modd cadarnaf a chywiraf, eu bod wedi cael eu meddyg- iniaethu genvch chwi ar ol bod yn aflwyddianus gyda phawb eraill; ac wrth ystyried hynyna oil, a phwysl* grwydd y eyflwi- perygi us yr oeddwn ynddo, gwnaethum frys i ddyfod atoch i roddi prawf am wellhad fel eraill, ac wedi gwneyd hyny am yr ysbaid o amser a farnasoch oedd yn ongenrheid- lol, cefais fy meddyginiaethu, ae yr wyf yn mwyn- hau fy mywyd fel o'r blaen. A hyfrydwch mawr iawn genyf adrod 1, y cefais ddeg cymaint mwy o fudd oddiwrth yr arian a gost- iodd i mi am eich llafur a'ch ymdrecb, ac hefyd am anturio i ddyfod dros ddau cant o filldiroedd fttoch, nag a gefais oddiwrth yr un arian erioed ac yr wyf yn ddiolchgar o galon hefyd i chwi am fy adferu, pan nad oedd un math o obaith am wellhad i mi oddiwrth neb arall. A diolch i Dduw y nefoedd, yr Rwn a'm nertbodd i ddyfod atoch, a gobeithiwyf v rhydd Efe hir oes i chwi fyned yn mlaen megys yr ydych gyda eich meddyginiaeth. Dymunwn i holl gleifion y byd ddyfod i wybodaeth am danoch, a chael cynorthwy i ddyfod atoch. Yr ydwyf yn ben. derfynol fy mam erbyn hyn nad oes yr un feddygin- iaeth mor effeithiol at bob anhwylJerau, a'r eiddoch chwi. Derbymwcli hyn yn garedig a diolchus oddi- wrth eich cywir ewyllysydd da, JOHN JONES, Gate Cae, Tregaron, Cardiganshire

Anfoner pob Gohebineth yn gyfeiriedig fol hyn:- T hrtitor of Yr dmserau," Amserau Office, Liverpool; phob llythyrau a fyddant yn cynwya arciicbion, taHadtta pliOb peth o naturfasnuebol, i Mr. John Lloyd, Jmsera Office, Liverpool." N i dderbynir nnllytbyr oni fydd traal ei gludiad wedi ei ra gl a] U. N i wneireylw o unryhwohebiaethoddieithri'rysgrifeny-i- yniddiried ei enw priodol i'r Golygydd. Nid ywy Goiygydd yn ymrwymo i ddychwelyd unrhyw ys I i f. nue ychwaitli i'w ystyried fel yn oymeradwyo gwahano ranon. a dullwedd y gohebwyr. Nid ydym yn ystyried ein hunain yn gyfrifol am olygiadau ein gohebwyr.

CYSTADLEUAETH GERDDOROL CYFARFOD LLENYDDOL ABERTEIFI. LLUN SULGWYN, 1857. lIEUAN GWYI.LT wrtho ei hun, newydd agor bwrnel o bapyrau a ddaethai gyda'r post, ac yn dar. Hen y nodyn cyfdnachol a gawsai ynddo. GOJIER LLWYD a HUGH MOEGAN yn dyfod i fewn, ac ar ol hyny yr ymgom ganlynol. ] Gomcr.—Music eto byth a hefyd, leuan a ydych chwi ddim yn meddwl rhoi'r canu yma i gadw yn fuan bellach? Fe allwn i feddwl eich bod wedi treulio amser a gwario arian yn o lew ar y gwaith yna. ae heb gael fawr o ddim i fewn, yn dal am eich trafferth. letiait.-Digon gwir fod cryn lawer o fy amser a fy arian i wedi myned ar Gerddoriaeth, ond nid yn hollol ddidal i'm mynwes, pa beth bynag am fy llogell. Tal i'r galon yw'r tal goren; a phrin iawn y byddaf fi yn foddlon i'r bobl hyny a ymdrechant dynu pob peth i lawr i lefel pounds, shillings, and pence, fel pe na byddai dim yn werth ymorol am dano a'i gyrhaedd ond arian. Ond er fod Cerddor- iaeth wedi cael cyfran go helaeth o fy amser, ni bu iddi erioed fy meistroli i'r fath raddau fel ag i ladrata y cwbl. Y mae iddi hi ei Ile-ei rhan; ond er ei bod yn fynych yn crafangu yn arswydus am ychwan- eg, ac yn bygwth oymeryd y cwbl trwy orthrech, myfi, yn y cyffredin, sydd feistr. Am ei rhoddi i fynu, y mae hyny mor bell-yn mhellach, yn wir- oddiwrth fy meddwl ag erioed. Nid tra yn y fuchedd hon, wrth bob tebyg, y bydd i hyny gymeryd lie; a hyderaf, er yn wan, na raid i ni ganu yn iach i'n gilydd pan yn croesi oddiyma i'r byd dieithr a di- derfyn sydd on blaen. Gomer.—Dyna beth ag y byddai yn dda iawn, debygwn i, i lawer dalu mwy o sylw iddo-rhoddi ei lie, a dim ond hyny, i gerddoriaeth. Yn lie hyny, y mae llawer iawn o lanciau a genethod ag nad ydynt yn meddwl am ddim ar y ddaear las braidd ond canu a cblebran gwagedd. Yn lie bod y bechgyn yn defnyddio eu bamser hamddenol i ddysgu darllen ac ysgrifenu Cymraeg a Saesoneg yn dda, ac ystorio eu meddyliau a gwybodaeth fuddiol, a'r merched yr un modd i ddarllen ac ysgrifenu, a dysga cadwty, cog- inio, gwnio, nyddu, a gwau, a'r holl bethau angen- rheidiol tuag at wneyd gwraig dda a mam ofalus- canu, canu, rhedeg i'r cwrdd canu, a rhywbeth felly, sydd yn eu penau ddydd a nos. Ieuan.-Wel, feallai fod rhai, a llawer o ran hyny, yn rhedeg i eithafion y ffordd yna; ond dylid cofio hefyd fod eithafion ar y ddwy ochr-fod yn bosibl talu rhy fyeban o sylw i gerddoriaeth yn gystal a gormod. Nid oes un amheuaeth nad oes llawer iawn o amser gwerthfawr ieuenctyd yn cael ei dreulio mewn oferedd; ond y mae'n gwestiwn wedi'r cwbl a ydyw y rhai a elwir yn gantorion" yn Ilawer mwy beius nag ereill yn y pwnc hwn. Y mae wedi myned yn ffasiwn gan rai pobl i redeg cantorion i lawr bob amser; ond efallai pe mantolid y pwnc yn deg a diduedd, mewn gwaed oer, y ceid fod y rhai a olwir "y cantorion," fel dosbarth, at eu gilydd, yn llawn cystal, os nad gwell, na'r rhai sydd heb fod felly. Hyd ag yr wyf fi wedi sylwi-ac yr wyf wedi craffu ac ymofyn ar y pwnc er ys amrai flynyddoedd bellaeh -yr wyf yn cael fod y cantorion, lawer o honynt o leiaf, yn mysg y rhai blaenaf yn mhob symudiad daionus a fyddo mewn tref neu gymydogaeth. Gwn fod ganddynt hwy fel eraill lawer o le i well a ac ni byddai dim yn fwy hoff gan fy enaid, fel canwr yn gystal ag fel gwladgarwr, na gweled y cantorion, yn ferched ac yn feibion, yn dyfod y mwyaf blaenllaw mewn sobrwydd, diwydrwydd, gwybodaeth, a phob rhinwedd arall ag sydd yn gosod gogoniant ar ddyn. Gonier.-Beth yw'r sypyn yna sydd o'ch blaen heddyw? leiian.-Cyfansoddiadau gogyfer a'r gystadleuaeth gerddorol yn Aberteifi-Ton GynuHeidfaol ar y mesur 7au, 4 llinell; a'r gorchwyl yr oeddwn i wedi ei dori i mi fy hun yr awr hon oedd ysgrifenu tipyn o feirniadaeth arnyn' nhw. Gadewch i ni fyned ati gyda'n gilydd 'nawr. Haw.-Gydalngilyddyn wir? Pwy'n gosododd i a Gomer yn feirniaid ? Fe fyddai'n ohwith gan rai ag y mae eu cyfansoddiadau yn y pentwr yma feddwl fod rhyw grots'* fel ni yn eistedd i farnu eu gwaitb. Ieuaii.-Na ofelwch am hyny, cymoraf fi y cyfrif- oldeb. Gosodwch y basgedi yna mewn trefn, Gomer, a marciweh nhw—Basg. 1, basg. 2, a basg. 3. Rhaid i ni fod yn lied ysgafn-law, mae'n debyg,.ar yr un pryd, o herwydd mae lie i feddwl mai ieuainc ydyw y rhan fwyaf o'r cyfansoddwyr. Dowch Huw; pwy ydyw'r cyntaf ? Huw.—" Carodin." TrU/in HigAn iotyg mm en) cyfaill hwn dreio ei law ar gyfansoddi. vie y ddwy adran gyntaf wedi en cam-acenu, ?'" tfwallau cyng- haneddol yn rhy luosog i arpynt bob yn un. Na ddigaloned er hynv leflwch ei alaw i ffurf arall ar gefn y ddalen noddwch lddo isalaw a thrysawd i lenwi i fy,r"* gynghanedd a gosodwch y don yn basg. i f Pe allai mai yn basg. 1 y bydd y tro nesaf. uuw.—Y nesaf yw Bachgonin." Ieuan.-Amean glew iawn. Alaw rwydd, gym- hesurol, a melodus. Y gwall cyntaf yw tlodi yr ail gord yn y -Sydd ban, a hwnw yn arwain i wall arall, mwy anoddefadwy, yn y ban nesaf, sef cymeryd yr Alto uwcblaw y Soprano yn y cord diweddol o'r ad- ran. Ceir yr amryfusedd hwn yn ciel ei fynychu yn y cord diweddaf hefyd. Fe gofia Bach^enin" nad oes gymaint a thrwydded i beth fel hyn mewn cyng. hanedd syml. Afrosgo yw symudiad y Tenor yn y 5ed ban, heblaw ei fod yn arwain i dlodi yn y cord cyntaf yn y ban nesaf. Yr Alto ddylasai gymeryd yr 8fed, fel y gallai y Tenor gael y 3ydd, a disgvn dracbefn i 3ydd y cord nesaf, a thrwy hyny adferyd y 4ydd. Mwy destlus hefyd fuasai i'r Alto ddisgyn trwy gord y 7fed i Oydd y cord cyffredin yn niwedd yr adran hon. 8fedau dylynol rlr.vn? y Bass a'r Tenor, yn banau 8, 9, a 10, a rbwng y T. vss a'r Soprano yn ban 13, yn nghyd a 5edau dylyuul i hwng y Bass a'r Alto yn ban 11. Gomer.-Beth fyddwch chwi'n fed I wl wrth 8fedau dylynol ?" leuan.-Edrychweli yma 'nawr—ban 10. Dyma y Bass ar F, a'i Alto ar F, ac yn ffurfio Sfod i'w gilydi 5 disgyna y Bass o F i C, disgyna yr Alto hefyd i C, ac felly ffurfiant 8fed eto; dyna ddau 8fed dylynol," yr hyn, yn ol rheolau cynghanedd, nid ydyw oddef- adwy. Rhoddwch y don hon, Gomer—chwi yw ceidwad y basgedi-yn Basg. 2. Hitic.-Il Idwall" yw y nesaf. Ieuan.—Amcan glew at amrywiaeth yn yr alaw, ond rhy ymddifad o felodedd. Carpiog iawn yw gwisg gynghaneddol hon hithaH :-5edau dylynol rhwng y Bass a'r Tenor yn banau 2 a 3, a rhwng y Bass a'r Alto yn banau 4 a 5; 8fedau dylynol rhwng y Bass a'r Soprano yi banau 4 a 5, rhwng y Bass a'r Tenor yn banau 7, 13, 14, a 15, a rhwng y Bass a'r Alto yn banau 9, 10,11, &c. Hitio.-Dyma 8fedau dylynol hefyd rhwng y Bass t'r Tenor yn banau 1 a 2, onide ? leuati.-Sid ydynt nemawr gwell na hyny mewn gwirionedd; ond caniateir trwydded i'w harter yn y ffnrf yna yn achlysurol, ond goreu pa fwyaf anaml. Mao y Bass a'r Tenor yn y ban laf, fel yr yd>ch yn sylwi, ar D, ac yn ffurfio 8fed i'w gilydd; mae y ddau yn y cord nesaf ar G, trwy fod y Tenor.wedi disgyn 5ed, a'r Bass wedi esgyn 4ydd; ond nid ydynt yn awr o fewn 8fed i'w gilydd, eithr yn unsain mewn gwrth symudiad caniateir 15fed ac 8fed, neu 8fed ac unsain, i ddilyn eu gilydd, a'r un modd gyda golwg ar Hfed a 5ed. Pa le i osod y don hon nid wyfyngwybod yn gywir; feallai, ar y cyfan, mai cymhwysach iddi ydyw Basg. 2 na Basg. 3. Huw.—" Brithon" yw y nesaf. leuan.-Alaw ragorol, yn sicr ddiamheu. Os ydyw y gynghanedd yn cyfateb, bydd hon yn rliywle tua phen uchaf y rhestr, os nad oes yma rai campus iawn. Gadewch weled, Cynghaneddir yr adran gyntaf yn bur dda, oddigerth un peth ag y cawn sylwi arno eto; gwell fuasai i'r Alto gymeryd y 3ydd, yn lie dyblu yr 8fed, yn y cord cyntaf oil. Dyna ddau 5ed perffaith dylynol rhwng yr Alto a'r Soprano yn b i nai-i 2 a 3; un arall rhwng y Bass a'r Tenor yn ban 7; ao un eto rhwng y Tenor a'r Soprano yu y Tenor a'r Soprano yii banau 11 a 12, Huw.—Dacw 5edau dylynol, dri o honynt, rhwng y Bass a'r Tenor, yn banau 4 a 5. lettati.-le; a gwell fuasai heb y tri fel yna- gwell, o ran peroriaeth a chyngbanodd, fuasai i'r Tenor, yn ban 5, gymeryd y (jfed; ond y maent yn oddefol ar yr un pryd, yn gymaint a bod y cyntaf yn 5ed perffaith, yr ail yn anmherffaith, a'r trydydd yn berffuith draohefn-õedau o'r un ansawdd syddyn wahnrddedig; end goreu pa leiaf o neb o honynt fyddont yn dilyn eu gilydd. Ceir yma hefyd ddwy engraifft o'r hyn a elwir twyll-berthynas mown cyng hanedd. Gomer.—Yr wyf wedi clywed y gair yna genych rywdro o'r blaen, ond nid wyf yn sicr fy mod yn deall beth a olygir wrtho. let(ait.-Wel, dyna fo, rhwng y B;tss.a'r Soprano yn y don hon, yn banau 2 a 13. Cymerwn baa 13. Dywedir nad yw y ddau gord yn y ban yna yn per. thyn i'r un py.voiniod, fel hyn cyweirnod gwreidd- iol y don yw E leddf. Os golygir y B leddf yn y Bass yn y lie hwn fel yn perthyn i E, y nesaf a ddis- gwylir yn naturiol ydyw cord y tonydd, neu ei gyw- eirnod JIeddf perthynasol, ac nid yr islywydd; felly, dylasai Bass y cord nesaf fod ar E, G, B naturiol, neu C, ac nid ar A leddf fel y mae. Pe golygid dra- chefn fod y cord cyntaf yn perthyn i B leddf fel cy. weirnod ei hun, ac nid fel liywydd E, yna disgwylid fod A y cord nesaf yn naturiol ac nid yn lleddf, a'r cord a gymerai felly fyddai y 5 6, ac nid y cyffredin. Yn mhellach, pe cymerid yr A loddf fel cyweirnod ei hun, ac nid islywydd E, byddai y B leddf fel ei eilfed yn gofyn y cord 3 4 6, y 3ydd yn lleiaf trwy leddfu y D-nid yn fwyaf fel y mao yma—ac yn cael ei adferyd trwy ddisgyn i C, ac nid esgyn i E Jeddf; a byddai y cord dylynol hefyd yn ofreolaidd. Yr wyfyngwybod fod rhai o'r cylryngau a llurfiant dwyll-berthynas y TEIR ION yn cael eu defnyddio yn uchJysurol-yn amlach yn y cywnir lleiaf na'r mwyaf;—end yllpiaf arferedig o honynt oil ydyw Lwa. Nid wyf yn cot10 yn awr am un esiampl o hono mevrn cynghaHcdd I syml gan awdwr clasurol. Er fod yn y don hon yeh. ydig feiau lied ddibwys, ac y gallesid gwellbau rhai pethau ynddi, y mao yn gyfansoddiad gwir dda. 1 Rhoddwch bi yn Basg. 1. Huw.—Y mae golwg lied dda ar hon "Iorthyn" yw y ffugenw. ¡ leuan.-Un dda ydyw hefyd, Huw. Adranau rhagorol ydyw y gyntaf, y 3edd, a'r olaf y mae tipyn o annghymesuredd yn yr 2il, yn y ddau fan cyntaf o honi. Cynghanedd bur ramadegol, heb ynddi un gwall o bwys .mawr, na dim ond dau a ddeuant dan yr enw o gwbl —annghydseiniaid yr ail gord yn y 5ed ban heb eu parotoi na'u hadferyd, ao 8fedau dylynol rhwng y Bass a'r Soprano yn y banau 8 a 9. Rhoddwch hona eto yn y Basged Rhif. 1. Huw.—Dyma dair wedi dyfod oddidan yr un Haw, fe allwn i feddwl, ae yn ymddangos braidd yn dlawd. leuan.—Peidiwch rhoddi gormod o bwys ar yr olwg allanol, Huw; "nid aur yw pob peth melyn," cofiwch. Ond chware teg i chwi befyd, yr ydych yn "gesio'"n o dda, ys dywed Jonathan. Rhaid i ni adael y tair yma heb ddim ond cyfeirio yr awdwyr at ein marciau mewn pensil, a'u hanog i ymroddi i lafur os ydynt yn amcann dyfod yn gyfansoddwvr da. Aroswch, betb yw'r ffug-enwau 0 ie,— Gyldas," Johannes," a "Iago." Rhaid rhoddi'r tair yn y 3edd fasged. Beth yw'r ffugenw wrth hona, Huw? Htiw. Ieiian Bach." leuaiz.-Gadewch weled a oes yma ryw argoel am Ieuan Mawr ryw ddydd. Nid drwg. Melodedd, amrywiaeth, a ohymhesuriant boddhaus iawn trwy yr holl alaw. Cynghanedd yr adran gyntaf yn ddi- wall, ac nid oes eisiau gwell; buasai yr ail adran yr un modd oni bai yr 8fedau dylynolyna rhwng y Bass a'r Tenor yn y Ofed ban; afrosgo ydyw cynghanedd y 3edd adran; ond y mae yr olaf yn dda a diwallau. Da iawn, "leuan Bach." Rhoddwch hi yn Basg. 1. Huw.—Gallwn i feddwl mai un "bach" yw hwn eto; "Sachans',y mae yn galwei hun. Ieuan.—T mae cyfatebiaeth rhagorol rhwng y ddwy adran olaf O'r alaw; rhy dlawd yw y gyntaf, a'r haner fiaenaf o'r ail. Cynghanedd ymddifad iawn o wallau-.yr unig beth tebyg i wall yw y 6fed ar yr islywydd yn y 9fed ban-ond rhy donyddol drwyddi-rhy yehydig o amrywiaeth. Lie hon eto ydyw Basg. Rhit. 1. Hum.—"Anwjbodus" y galwa y nesaf ei hun. leuan.-Felly; beth yw tystiolaeth ei waith ? Prin ei wybodaeth medd hwnw hefyd, mi welaf. Cy- ffredin, iawn, a rhy ymddifad o felodedd i roddi bywyd ynddi, yw yr holl alaw. Tlawd, a gwallus ydyw y gynghanedd hefyd. Llenwch i fynu rai o'r cordiau yna, Gomer, mewn pensil ar y copi, a nod- weh y 5edau dylynol sydd rhwng y Bass a'r Alto yn y 6ed ban, a'r 8fedau dylynol sydd rhwng y Bass a'r Soprano a'r Alto yn banau 14 a 15. Gwell fuasai terfynu y 3edd adran yn nghyweirnod G; lied ddi- chwaeth yw cynghanedd yr adran yna i gyd. Efallai mai i'r 2il fasged y syrthia hon yn fwyaf naturiol. (I'w barhau.) I BEERNIADAETH Y TRAETHODAU. I Daeth wyth o draethodau i law, pump ar y testyn cyntaf, sef Cymeriad Da," a thri ar yr ail destyn, sef Prif Ragoriaethau merch." Fel cynyrchion y cyfarfodydd Uenyddol yn gyffredin, mae rhai o hon- ynt yn wael a rhai yn wych. Mae rhai o'r traeth- odau ar y testyn cyntaf yn gynyrchion teilwng a gwertbfawr. Yn bresenol sylwn yn frysiog ar y pump traethawd ar y testyn cyntaf a'r blaenaf a ddaw dan ein sylw yw eiddo yr hwn a ffngenwa ei hun Trigarog." Mae traetbawd yr awdwr hwn yn wallus iawn, wedi ei sill. ebu yn bur ddrwg, ac wedi ei eirio cynddrwg a hyny —hyd yn nod ei ddyfyniadau o'r Ysgrythyr sydd yn annghywir, o ran sillebu a llythyrenu; mae ganddo brif lythyrenau yn ami yn nghanol y llinelIau, heb fod yn decbreu enwau priodol, nac yn nesaf ar ol diweddnodau. Mae hyd yn nod eiffugeniv wedi ei gamsillebu Trigarog" yn lie Tritgarog," nid yw yn deilwng o'r wobr. Giraldus Cambrensis" yw y nesaf. Mae digon o hyd yn nhraethawd yr awdwr hwn, ond y mae ei Jawydgrifen yn hollol aneglur a didrefn-nid mor wallus a'i gyfaill Trigarog," a rhwng bod y llawys. grif yn ddrwg, a'r brawddegau yn dywyll ac annghy wir, mae yn annichonadwy i un dewin wybod meddwl yr awdwr mewn llawer o fanau; nodwn un esiampl allan o lawer: Perthynas ienengach i Gymeriad Da yw cydwybod dda." Beth a feddylia yr awdwr wrth frawddeg fel yna, a ddichon cymoriad da ban- fodi ar gydwybod ddrwg ? Neu a ydyw cymeriad da yn blaenori cydwybod dda ? Dyma athroniaeth foes- ol newydd i ni. Mae digon o ddefnyddiau yn ngwaith "Giraldns Cambrensis" i wneyd traethawd da, ond pwy a a i'r drafferth i'w daclu yn nghyd ? Er hyny, gall.'ef a'i gyfaill "Trigarog" ddyfod yn awdwyr ond iddynt ymarfer a dyfal bara; nid yw "Giraldus Cambrensis" yn deilwng o'r wobr. "Anilysgedig" yw y nesaf. Mae yr awdwr hwn yn rhagori ar ei flaenoriaid yn mhell. Ysgrifena yn llawer mwy rhwydd a chywir, ymddengys ei fod yn deall duwinyddiaeth yn dda; ond y mae yn myned yn rby bell oddiwrth ei destyn. Yn hytrach na chyfansoddi traethawd ar "Gymeriad Da," cyfan- soddodd draethawd ar grefydd dda; pe crefydd dda fuasai y testyn, cawsai yr awdwr hwn y wobr. Mae wedi sillebu allythyrenu yn wallus mewn llawer man, ond y mae ei lawysgrifen yn ddarllenadwv: nid j J" .JIvl" Uó Ui BUW. Elias" yw y nesaf. Traelhawd da yw eiddo -'Elias," wedi ei ysgrifenu yn gywirach nag un oli gydymgeisyddion. Mae yn gyfansoddiad destlus, rhwydd, a didrafferth, mae drwyddo yn ddernyn coethedig a blasus. Rhanodd ei destyn i ddau ben sef Hanfodion Cymeriad Da," a Llesoldeb Cymer- itsu uj, a ullyna ei laterion yn ddigwmpas. Y anffawd, ar prif ddiffyg yn y traethawd-liwn yw,nd roddodd yr awdwr o'r 10 tu dalen a ysgnfen?n yn dau cwta at ei osodiad diweddaf; heblaw f?.?) vr anurddo ei gynHun, y mae hefyd w^ein hanofe umg dir ag y gallasai gyfodi cymhellw/p; gSrryybowwyy?nf. i Qurno Cymeriad Da hob ind jZ™ ?   g Cynghorem Elias ac "öèdd, a gallent J 5d 0 mae y ddau yn ddynSno?r "?,? ? F ? -? Yw ddef?ydd mawr yn y b? ddefnydd mawr y//y Pe buasai genym ?«<! ???? ? Elias yn deilwn-  f wobr buasem yn e; ai?U "Meudwy"yn ? nesaf. Y mae traethawd Meu- 11 meudwy ?n, soddiad rhaorol iawn, ar lawer o gyfrifon, ?i.I. Cl ysgnfenu mewn Ihwysgrif brydferth a glan, e, Y mae yr awdwr, yn ddiaraeu, yn ddyn o feddwl reiddgar, yn fwy atbronyddol ac annibynol ei syniaxu nag un o. honynt; rhydd ystyr feirniadol fanv* a chywir i'r geiriau Caritor a chymeriad." O) neinia ystyr y cyntaf i'r Roeg, ac ystyr yr olaj a Drheinia i'w wreiddyn Cymreig. Pa fodd bynag syrthia yntau i wallau mewn sillebu a geiryddu. Hefyd, nid yw yn gywir pan y dywed fod dyn yn gweithio o reddf,y creadur direswm sydd yn gweithio o "reddt," a dyn wrth reswm ac ewyllys. Buasai traethawd Meudwy yn well pe buasai wedi eangu tipyn ar rai o'i osodiadau-rhoddi mwy o ryddid i'w ysgrifeJl i chwareu—a bod yn dipyn yn fwy eglur gyda rhai o'i resymau, yn enwedig yn ei ragym- adrodd. Gydag eithro yr ychydig wallau yna, mae y traethawd hwn yn ardderchog. Dygodd yr awdwr fwy o ddefnyddiau nag un o'r lleill at ei waith, a gesyd hwy wrth eu gilydd mewn modd gwreiddiol a deheuig; ac yn ein barn ni y mae Meudwy" yn deilwng o'r wobr. Yr ail destyn, sef Prif Ragoriaethau Merch. Daeth tri o draethodau i law ar y testyn hwn, ac nid oes rhyw lawer o ragoriaethau jp perthyn i'r un o honynt. Y cyntaf a ddaw dan ein sylw yw yr hwn a ffngenwa ei hun yn Un o hen fechcin tanglwst." Mae yr awdwr hwn wedi dosbarthu ei draethawad yn weddol dda, ond y mae yn rhy wallus mewn sillebu a llythyrenu i feddwl rhoddi y wobr iddo. Rhydd brif lythyrenau braidd bob yn ail air. Mae y gair cyntaf a ysgrifenodd yn annghywir, "Treithawd" yn lie Traethawd," eto ei drydydd gair sydd yn an- nghywir, sef "am bryf ragoriaethau," &c., yn lie "ar Brif Ragoriaethau," &c. Hefyrl y mae yn anerch y merched fel pe buasai ganddo loned ei ystafell o bonynt pan yn cyfansoddi, megvs, "Ferched Bydd. wch Ddywairnid y w anerchiadau personol fel yna i'w cymeradwyo mewn traethawd. Dalied ati i lafur- io gall ddyfod yn awdwr. Nid yw Un o hen fechcin tanglwst yn deilwng o'r wobr. Mewn brys rhag cnu y drws" yw y nesaf. Medd- yliwn mai mewn brys anarferfol yr ysgrifenodd yr awdwr ei draethawd; beth bynag, nid yw yr awdwr hwn yn ddisynwyr; ysgrifena yn llawer cywirach na'i gyfaill blaencrol, ond a i eithafion ar rai prydiau. Pe buasai yr awdwr hwn wedi disgyblu ei feddwl gallasai wneyd traethawd da. Gormodiaith yw dweyd foil hnrddwch merch yn "ddigon i ddenu archangel i'w hanrhegu a. chusan." Hefyd, nid yw yn chwaetbus dweyd fod merched rhinweddol wedi gwneyd "exploit." Hefyd, mae ei lawysgrifen yn gwbl ddidrefn ac aneglur. Mae wedi is/inellu, ac lucchlinellu, a thi-awelinellu fel ag y mae yn nesaf peth i anmhosiblrwydd i wneyd allan ei feddyliau. Nid yw Mewn brys cyn cau y drws" yn deilwng o'r wobr. 1. ab loan yw y nesaf. Dechreua yr awdwr hwn ei draethawd yn fwy gwylaidd o lawer na'i gyf- aill blaenorol. Mae gan 1. ab loan" amcan da at gyfansoddi, ond nid yw yn rhydd oddiwrth wallau ieithyddol-er nad oes ynddo ddim hynod, eto mae yn gomvion sense work. Dyma y goreu o'r tri, ond pa un a ydyw yn deilwng o'r wobr, caiff y pwyllgor i farnu. Aúerteifi, Mai 29, 1857. ROBERT JONES.

BEIRNIADAETH EBEN FARDD AR Y IIARW. NADATJ I'R "DIWEDDAR BARCH. J. WIL LI A MS, LLECHEIDDIOR. ANWYL G un Farwnad i'r di- weddar Barch. J. Williams, Lleclieiddior, ar ol anfon rhestr i chwi o'r rhai a ddacthantyn brydlon i law. Cyrhaeddodd hon i law Mai lleg, dan y ffugenw Eifiondir," gan ei bod mae'n debyg felly yn rhy ddiweddar," ni wacfh i mi beidio a sylwi yn mliellacli I arni. O'r rhestr gyhoeddedig, yn cynwys 1ge9- o ymgeis- Wyr, dodaf o'r neillclu y saith canlynol, fel cynvgion dechrenol heb ddim ynddynt i dmn sylw, sef Iloff- wr CofFa am Dana," Gaiar," Iorwevth ap IIn w," Un dwy fl wydd namyn ugain," "Eliedydd trwy lan Mar&h," Pybliw O," a'r Cristion Gwan." Tueddir li i gyfeirio at 11 Iliraptlitis" a "Doiniol" fel yn ffurfio dosbarth ^wahanol i'r lleill o'n cydym- I geiswyr, trwy en i-iod,iisrwydd g)-T),Ijanedd; I yn lie dilyu pryudestwyr rhyddion yr oes hon, dilyn- ant hwy hen ddullwedd prydyddol hybarch Iluw Morys, Owen Grnffydd, a'u cyfryw, ac y maeut wedi f cyfansoddi yn bur dda. I Dymunaf nodi tri eraill, y l'hai ydyiit yn amlygu cryn fesur o ddawn prydyddol, a plniodoldeb yn Marwnadau," „ Ad?phos, a Mabarsaial?,,bX-ter W' tldo U Adelphos," a wyrc?y?wn?i?dd??? ?o ? yn gy?sodd. Gan i n-ii ddechpyoia1 âg ? r profedi?.  mae pedwar eto ond heb ddyfod ao t ^stol o radd nchel, ond heb ddyfod naill ? yn T?ghy- wirdeb eu desgn& Cyntaf,' ,gill ni ynngby, ngloewder eu hawen o'r glVrU1ddrych, ai yn ffugenwau hwy ydMyain??d 8yfansoddiad; cu Wrando Arno," :M:int'droefdd," Un a Hoffa Yn awr nid oes end f B"  Yn awr nid oes ond 0; „af yn oreu i sylwi amynt, sef," lorwerth o „' J?non," a Chrusto ap Dwyfach." Dymun? ? ^ya gael eu cy- hoeddi; y maent yn ?Hiadau gwych?oQ. lorwerth o Arfon," ao ?ybiwn i. fydd?i yn fwyaf po&/o/7<n?, ac a Rae?af o ddarlleniad yn gyffredin. Ond cyfansoddiiQrusto ap Dwyfach" yw y mwyaf llenyddol, llyfn,Vrphenedig; ac iddo ef y dyfarnwn i y wobr; t chynyg i'w sylw, a fyddai ddim yn well iddo rhav sdsel heibio rhyw goeg eiriau diawdurdod fel sawd," "CymIDyl," &c. Feallai y buasech chwi yna,,hai o'r'ymgeiswyr, yn ewyllysio cael yohwaneg 0 adau adolygol ar j eyfansoddiadau, ond dymunaei fy esgusodi yi hyn, am fy mod wedi cael digo brawf bellach mi chwerwi teimladau yn hytrach wweinyddu addy? y mae y cyfryw nodiadau yn gyfhn. Cymaint ag a allaf fi ddweyv, fy mod wedi l darllen i gyd a'u cymharu yn JUs a didderbj- wyneb; ac mai fel uchod y burilyniad. Yr eiddotyn barchns, Clynnog Fawr, Mai 29, 1857. EBEN FARDI

J. LL. DAVIES, YSW., BfeNDYFFRYl I GWEDI GORFOD CIO ETO. Mr. Gol.-Y mae fy nghyfaillr. Davies a nfau yn gydradd eto; yr wyf fi allan qSenedd, ac fY Y mae yntau. Cefais ofn yn fy ngtUn yr aeth?^1 mewn dros swydd Gaerfyrddin, wtlly pendenals gefnogi Mr. Pugh, er nad yn ago..r un eg,tdor. ion a mi,agyn wir i chwi dy n AnihydfFnrfi gar; iodd hefyd. Yr oedd Mr. DaviesQ dyweoyn ei anerchiad wrth encilio, fod uniacpartionved1 ei gwneyd yn ddyledswydd arno jwneuth hyny. Yr oeddynt wedi uno hefyd yn rhydd—yjeddynt yn Whigs, Tories, a Radicals, ac i brp- y mae pob peth drosodd; ag ond i Mr. Dvies bo dyfod yn ymgeisydd mwy, rhoddaf fy ngtr idd,a wrth. wynebaf mo bono. Y mae genyiawer lywedyd, ond gan ein bod i gael Amseru man fnan, arosaf hyd hyny. Yr eiddoii, I AV!lGHV^E^IWll• I

I TY YR ARGLWYDDI. 1 I DYDD LLUN,-M(h. 11I I Llyfrau a darluniau anwed Arg. Campbell a osodai ar fwrdd y ac a gynyg- iai ddarlleniad cyntaf rheithsgrif er-l gwerthiad llyfrau a darluniau anllad. Yr oef rheithsgrif wedi ei ffurfio ar egwyddor y mesur siwyd er atal tai cynghwystl. Caniateid i chwili tai os ceid tystiolaeth ar lw fod y gyfraith yn cei throseddu, ac fe ellid cymeryd meddiant o gyboadau gwarth- us, a'u cymeryd ymaith tra yn olyraith yn bre- senol, ar ol i'r troseddwr gael ei earnu, yr oedd y gwerthiad yn myned yn mlaen fwy niweidiol nag erioed. Darllenwyd y thelftif y waith gyntaf. Darllenwyd rheithsgrif blwydd- y Dywysoges Frenhinol y drydedd waith, a pbasl hi. I Ansawdd pethau y-n Bel. Ardalydd Clanricarde wrth -ofyn gopi o golnod- au Islywydd Bengali ar welnyddilyfi-nder yn y wlad hono, a phapurau eraill ar yrpwnc, a gymer- ai achlysur i sylwi nad oedd y mean a fabwysiad- wyd gan Gwmpeini India y Dwyrond gwatwaredd ar gyfiawnder, ac nad oedd ond sicrhau oediad. Yr oedd y brodorion yn beio Uyso y Cwmpeini yn gyffredinol, ac yr oedd yr Ewraid yn neillduol felly. Yr oedd llawer o'r barnr yn arbenig yn annghymwys i'w swyddau. Ni&dd y cyfarwydd- wyr ond ffug y rhai oeddent yn od rhwng y Uyw. odraeth ag India, a hwynt hwyynig oedd yn cadw y blaenaf rhag digofaint y wlad. Due Argyll a amddiffynai y hid llywodraethol, a'r cyfarwyddwyr, y rhai, honai t oeddent yn sef- ydliadau rhagorol, yn gweithio jdda, ac nad oedd- ent i gael eu haflonyddu gan aflynion na thuchan y rhai hyny yr oedd y bonedr urddasol yn eu cynrychioli. Yr oedd gweinlu cyfiawnder yn India yn beth anhawdd iawn, ae nad allent ffordd- io danfon cyfreithwyr Seisnig India, yr oedd yn rhwym o fod felly. Eu dyledsfidhwy oedd edrych ar fod cyfiawnder yn cael ei weiddu yn briodol, ac yr oeddent yn penderfynu gwneuur hyny hyd eithaf eu gallu. Yr oeddent yn awr; defnyddio moddion i'r perwyl hyny. Arglwydd Monteagle a ddyidai nad oedd hyny ond yr hen ystori arosweb, rosweh." Yr oedd y llywodraeth yn 1833 wedi U eu hymrwymiad a pbobl India. Danfoner barnty y Goron hyd y gellir i:r llysoedd brodorol. Iarll Albemarle a na wnai gyflwyno JowoUa octij gan^ a Jyt-w»— ond dau neu dri rtiodlfi y papurau. Gorchymyr JDeddf Claddfeydd. xtescue a gyflwynai ddeiseb oddiwrtb IarlLaddu St. Thomas, Exeter, am gael cyfnewid- Fwri-y gyfraith mewn perthynas i gau hen gladd- ydd, a chysegriad rhai newyddion. Yr oedd y lieisebwyr yn dywedyd fod yr hen gladdfeydd yn Exeter yn cael eu cau mewn cydynsffurfiad a'r Ddeddf Claddu, ond yr oedd esgob Exeter wedi gomedd cysegru y gladdfa newydd, am nad oedd y rhan hono ag oedd yn cael ei harfer gan Ymneillduwyr, a'r hon nad oedd wedi ei chysegru, wedi ei gwahanu gan fur oddiwrth y rhan hono oedd yn perthyn i'r Eglwys Sefydleoig ag oedd wedi ei chysegru. Arg. Wensleydale a farnai fod y gyfraith fel yr oedd mewn bod yn awr yn hollol briodol i'r amgylch. iadau. Yr oedd yn ddrwg iawn ganddo nad oedd esgob Exeter yn bresenol. Arg. Campbell a dywedai fod yn ddrwg ganddo fod dadleuon yn codi fel hyn rhwng y byrddaU: claddu a'r esgobion, ac yroedd yn barnu y dylai y senedd wneyd rhywbeth i'w hatal rhag Haw. Arg. Brougham a dybiai fod yn rhaid yn yr am. gylcbiad hwn fod rhyw gamgymeriad am ystyr y canon, ac yr oedd efe yn hyderu y defoyddid mod dion i atal y digwyddiadau gofidus oedd yn awr yn cymer yd lie. Arglwydd Portsmouth a farnai fod y dull yr oedd esgob Exeter yn ymddwyn yn y materion hyn yn tueddu i ddwyn yr eglw) s i warth yn hytrach na chyfranu un lies iddi. Esgob Salisbury a dd.vwedai nad oedd ei wir barch. edig frawd wedi gofyn dim nad oedd y pwyllgor fu yn eistedd ar y mater yn ei ystyried yn rhesymol. 'I Wedi ychydig o sylwadau gan larll Fortescue gor- chymynwyd i'r ddeiseb orwedd ar y bwrdd. DYDD MAWRTH.—Meh. 16. Rheithsgrif Ymdrochi. I Araaiydd Westmeath a gynygiai all ddarlleniad y rbeithsgrif bon, amean pa un oedd atal anweddeidd- dra mewn lleoedd ymdrochi ar gost Kent. Iarll Granville a sylwai fod gan yr awdurdodau mewn trefydd corfforiaethol awdurdod eisioes i wneyd cyfreithiau lleol ar y pwnq o dan sylw, a hwynt hwy oedd y person au ptiodol i ymwneyd a'r pwnc. Yr oedd efe hefyd yn barnu mai hollol anrnhosibl oodd cymhwyso y mesur at gymydogaethau gwladaidd, ac nid oedd efe mewn gwirionedd yn gweled yr angen- rheidrwydd am y mesur. Ni ddarfu yr ardalydd wasgu y mesur, ac am hyny gwrthwynebwyd ef heb ymraniad. I DYDD IAU.—Mehefin 18. [ ShciUisgrif arian gweiptidogion. I larll Granville wrth gynyg ail ddarlleniad y rbeith. sgrif hon a esboniai ei darbodau. Pasiwyd y tlreth yr oeddid yn awr am ei dyddimu yn nheyrnasiad Siarl II er mwyn cynal gweinidogion Protestanaidd eglwys Loegr mewn wyth o brif drefydd yr Iwerddon. Yr oedd y dreth yn dangos yr ynfydrwydd o geisio atal crefydd gwrthwynebol trwy ei threthu, oblegyd yr oedd y trefydd hyn yn mysg y rhai yr oedd Pab. yddiaeth yn blodeuo fwyaf ynddynt. Iarll Derby a gynygiai welliant, sef bod y rheith- sgrif i gael ei darllen yr ail waith yn mhen chwe mis. Yr oedd yr arian yma yn dreth ar eiddo, ac yr oedd pawb ag oedd wedi prynu t r wedi ei brynu yn ddarostyngedig iddo. Dyma oe-ld barn Arglwydd Palmerston ei hun yn 1855. Heblaw hyny, Did oedd y cyllidau oedd yn meddiant y Dirprwywyr egIwysig yn ddigonol i gyfarfod a'r costau ychwanegol. Nid oedd y rheithsgrif ond addefiad ar ran y llywodraeth eu bod yn alluog i osod eyfraith mewn grym. Nid oeddil yn gofyn am ddyddimiad y dreth ond yn Cork, ac ni wnai y rheithsgiif ond llesoli tirfeddianwyr, ac yn Dublin, y person a fwynhai y fantais fwyaf oddi- witho ydoedd Mr. Sidney Herbert. Iarll Harrowby a ddywedai yn ol ymresymiad y pendefig urddasol, yr oedd yn rhaid iddo wrthwynebu y dreth eglwys. Esgob Kilmore a ddywedai y byddai y Protcstan- iaid yn rhwym o edrych ar y mesur fel cam dirfawr, a'r Pabyddion fel buddugoliaeth. Iarll Wiclciow ae larll Donougiimore a wrthwvn- eberit y mesur, a dywedent nad oedd y mesur ond rhagbarotoad i ymosodiad ar yr eglvrjs Wyddelig, pe gelwid ar y llywodraeth i hyny. Wedi ychydig o ddadleu pdIadl rhanodd y Ty, a chafwyd 0 blaid y mesur rhwng prescnolion ac I absenolion 101 Yn el b .fn 90 31w.vi-.frif 0 blaid 5 I Danli'uwyd y rheithsgrif y wa lit gyntaf, a gohiriai t y Ty tua 45 mynyd wedi deg. I DYDn OWENrR,Nieliefin 19. Iarll Shaftesbury a alwai sylw at yr actios a gy- merodd le ar fwrdd y Hong o Demertira i Liverpool, yr hwn a fu o flaen Mr. Mansfield yn Liverpool, sef y creulondeb a arferwyd tusg at un o ddwylaw y llong gan y cadben a'r rhai oedd odditano, a dymunai wybod a oedd sylw y bwrdd masnach wedi ei dYllU at yr achos. Arglwydd Stanley o Alderley a atcbai fod yr achos yn ddiau yn un o greulondtb mawr, ac y clerbyniai sylw prioclol pan ddeuai o dan eu hystyriaeth. i I lhjmroddiad Emotion. 1 Arg. Kedesdale a alwai sylw at yr amgylchiadau o lan ba rai yr oedd esgob Norwich wedi rhoddi e swydd i fyny, a gofynai a oedd y llywodraeth am ?dywd ?n ii n??n fsur ar y mater. Yr Arg°lwydd Ganghellydd a ddadleuai fod d,ym rodJi?cs?ob Norwich yn hollol gyfreitblon yn mhob ystyr, ond g?n nad oedd y mater yn gofyn am ystyriaetb btfn, nid oedd gan y llywodraeth reithsgiif barod arno. Iarll Dei»v a ddywedai fod-y llywodraeth wedi ymrwymo <vyn mesur i mewn y senedd dymor pre- senol ar y later. Arglwyd Campbell a hollol gydolygai a r Arglwydd Ganghell,id ar ei esponiad o'r gyfraith. Cyn y Diwy^a^rotestanaidd gallai esgob roddi ei swydd i fyny i Jwylaw y Pab, ac yr oedd y Frenhines yn awr ya li y Pab, ac nid oedd un ddeddf seneddol yn aotnridiol i alluogi y Penadur i dderbyn aym- rodiiadesgob. Dylai esgobion a barnwyr fod ar yr un tir eda golwg ar roddi eu swyddau i fyny. Due lewcastle a ddywedai nad oedd yn cydolygu Sr Argl'ydd Ganghellydd gyda golwg ar y mater. Ir oedeo bwys i benderfynu y peth yn ddioed. Yr oedd y iweddar esgob Norwich wedi rhoddi i fyny ei swyddaewn tlodi, a heb fiwydd-dal oherwydd oediad y Uywdraeth yn peidio dwyn i mewn y mesur yr oeddet wedi ei addaw. Ar d siarad ychwanegol gadawyd i'r mater der. fynu,10 wedi symud rhai rheithsgrifau gam yn mlaen gohi ai y Ty.

TY Y CYFFREDIN. DYDD LLUN,—Mehefin 15. Y Llwon Seneddol. 'an ymffarfiodd y Ty yn bwyllgor ar y rheithsgrif i vaeyd un llw yn unig yn angenrheidiol i'w gymeryd gfi. aelodau Seneddol, eodai Mr. Deasy ar y penran cyntaf, yr hwn oedd yn (jrweyd nad oedd gan un tywysog, person, esgob, talaeth na gallu tramor, ac na ddylai gael unrhyw avdurdod, gallu, rhagoriaetb, blaenoriaetb, neu iawl eglwysyddol nac ysbrydol, yn uniongyrchol nac yn anuniongyrchol o fewn y wlad hon, i gynyg fod y ) geiriau "tymhorol neu wladwriaethol," i gael eu harfer yn lie y geiriau eglwysyddol neu ysbrydol." Dywedai gan mai amcan y mesur oedd dyddimu pob gwahaniaeth rhwng personau ar gyfrif eu syniadau crefyddol, y dylai y llw a gymerir gan y Pabyddion, fod yr un ag a gymerir gan holl aelodau ereill y Ty, mewn gair, y dylid gosod yr holl aelodau seneddol yn hollol ar yr un tir, ac y dylid profi eu hymlyniad wrth y goron a'r un maen prawf. Arglwydd Palmerston a ddywedai ei fod yn hollol gydolygu â Mr. Deasy, mai dymunol fyddai, os oedd modd, cael dim ond un llw er ei fod yn barnu nad oedd dim yn y llw yr oedd y Pabyddion yn ei gymer yd yn tueddu i anafu teimladau un dyn) ond yr oeddid yn awr yn galw ar y Ty i benderfynu a oedd- ent am symud o'r llw eirian hollol diangenrhaid, a rhai ag oeddent yn groes i synwyr cyffredin Protest- aniaid, ac yr oedd efe yn dymuno awgrymu i Mr. Deasy, ac nid oedd y cwrs yr oedd yn ei gymeryd yn debyg o ddinystrio ei amcan, oblegid os llwyddai i gyfnewid y llw fel yr oedd efe yn cynyg, byddai y cyfnewidiad yn siwr o achosi colliad y mesur yn llwyr. Mr. Walpole a gydsyniai mai buddiol oedd cael un llw yn lie tri, ond yn unig ar y tir fod y telerau han- fodol yn cael eu cadw. Mr. Roebuck a ddywedai fod un o elfenan 11w ag oedd wedi ei anghofio yn llwyr yn y ddadl bresenol, sef gwirionedd. Yn awr yr oedd efe yn dymuno gwybod a oedd y llw a gynygid gan Arglwydd Pal- merston yn wir ai peidio. Yr oedd y llw yn datgan nad oedd gan un gallu tramor nnrhyw allu, rhagor- iaeth neu awdurdod ysbrydol neu eglwysig o fewn y deyrnas hon. Yn awr, a oedd hyny yn wir ? (clywch) Nid oedd gan unrhyw allu tramor awdurdod arno ef; ond yr oedd yn dymuno gwybod ai nid oedd gan y Pab (ofer oedd celu enwau) allu eglwysig ac ysbrvdol yn y wlad boa ? Yroeddefeyncaeleialw? yn y Ty hwnw, ac yr oedd wedi cael ei alw ryw ugain o weithiau yn ei oes i dyngu yr hyn oedd yn anwiredd noeth (chwerthin, a clywch, clywch). Yr oedd yn ffaith. Nid oedd un dyn yn y Ty hwnw na wyddai fod y Pab yn arfer awdurdod ysbrydol ac eglwysig yn y deyrnas hon. Onid oedd wedi rhanu y deyroas i wahanol esgobaethau ? Ac yr oedd senedd Prydain wedi pasio deddf na feiddient ei gosod mewn grym, yn erbyn awdurdod y Pab. Yr oedd y Pab yn arfer awdurded ysbrydol yma hefyd, oblegid onid yd. oedd wedi gorchymyn crediniaeth yn yr athrawiaeth o gcnedliad pur y Forwyn." Syr F. Thesiger a honai nad oedd yIlwyn hysbysu ffaith, ond yn datgan egwyddor. Nid oeddid yn tyngu nad oedd y Pab yn arfer awdurdod ar unrhyw ddos- barth o ddeiliaid ei Mawrhydi, ond yn ol cyfansodd- iad v wlad hon, fod y cyfryw awdurdod yn anaddef- edig ac yn groes i'r gyfraith. Mr. n. Hope er nad cedd yn cydymdeimlo a'r Iuddew, eto yr oedd yn cydnabod ei hawl i gyfiawn- der, a dywedai nas gallai yn hwy barhau i wrthdystio o blaid Cristionogaeth, mewn enw; a chan ei fod wedi dyfod i'r penderfyni ad i roddi i fynv y gwrth dystiad hwnw, yr oedd wedi hyderu y buasai mesur yn cael ei gynyg i'r Ty hwnw fuasai ar unwaith ac am byth yn cau allan y ewestiynau cynhyrfus hyn. Ond yr oedd y llw newydd yn dwyn i'w feddwl yr arysgrif ar byrth Bandon :— iYL&yenter fibre1, nut hot Ji VapistV' (chwerthin). Mr. G. Moore a ddywedai y byddai efe yn berffaith foddlawn os caffai y Pabyddion ganiatad i wneyd eu gwrthdystiadau ar wir ffydd Cristion," (chwerthin. iad). Er fod gan Arg. Palmerston lywodraeth mor gryf ag eiddo 1841, yr oedd yn ymddarostwng i gyf. lawni gweitbredoedd iselwael llywodraeth 1850; er ei fod yn meddu golygiadau seneddwr mawr, yr oedd yn ymddwyn fel yr ystrywiwr gwaelaf, ac yr oedd yn cymysgu y cwestiynau lleiaf o gaetbiwed crefyddol a'r egwyddorion mwyaf (uchel gvmeradwyaeth). Mr. Napier a honai fod y geiriau gwahaniaethol vn y llw Protestanaidd, yn cynwys gwrthdystiad cenedl- aethol yn erbyn trahausder Pabaidd, ac yr oedd yn hyderu y cadwai y senedd y cyfryw eiriau i mewn. Ar ol hyny, rbanai y pwyllgor a chafwyd O blaid y gwelliant. 83 Yn erbyn 373 !II w)fi(rif. 290 Collwyd y gwelliant Pabaidd gan hyny. Mr Roebuck a gynygiai fod y geiriau "yn ol y gyf- raith" yn cael eu harfer ar ol y gair "ysbrydol," effaith yr hyn fyddai, r.ad oedd gan y Pab un awdur- dod yn y wlad hon yn ol y gyfraith." Rhanodd y pwyllgor ar y gwelliant hwn drachefn, a chafwvd w O'i blaid 68 Yn ei erbyn 243 Mwyafrif yn erbyn.. 175 Syr F. Tbesiger ar ol hyny a gynygiai y gwelliant o ba un yr oedd wedi rhoddi rhybudd, sef i ddodi y geiriau, "ar wir ffydd Cristion" i mewn, gyda'r amc tn i gau allan yr Iuddewon. Dadleuai fod y geiriau hyn yn hanfodol, gan eu bod yn dal i fyny gymeriad Cristionogol y Ty, yr hyn oedd wedi bod hyd yma, fod baich y prawf ar y rhai hyny oeddent yn dadleu y dylai yr Iuddewon gael lie yn y Ty hwnw, tra mewn gwirionedd nid oeddynt erioed wedi cyffwrdd a'r rhan yma o'r cwestiwn. Yr oedd yn rbaid iddynt naill ai honi mai camgymeriad oedd dyweyd fod y Ty yn meddu nodwedd Cristionogol, neu fod yr amser wedi dyfod pan nad oedd yn angenrheidiol dal i fyny y cymeriad hwnw yn hwy. Ond yr oedd efe yn dal fod yn anmhosibl gollwng i lawr yr attegiad yma i'n cyfansoddiad, sef cymeriad Cristionogol Senedd y wlad. Cefnogwyd y gwelliant gan Mr Stanhope a Mr Wigram, a gwrthwynebwyd ef gan Mr Kingslake a Mr Evans. Mr S. Warren a ddywedai ei fod ef yn penderfynu dal i fyny y gwelliant a'i holl galon a'i holl enaid (clywch, clywcb, a chwerthiniad). Ni ddylai y senedd basio unrbyw fesur ag y gellid barnu oedd yn groes i deimlad cyffredinol y wlad, ac yr oedd efe yn credu fod y wlad yn gyffredinol yn erbyn y mesur hwn. Yr oedd y Senedd yn meddu nodwedd Crist- ionogol, ac fe gollai y nodwedd hwnw os pasiai y mesur (clywch, clywch, ac Oh, Oh). A oeddent i ollwng dynion i mown i'r Ty hwnw ag ocddynt yn edrych ar y Gwaredwr fel twyllwr croeshoeliedig ? Yr oedd pob un yn y Ty hwnw » edi rhoddi yr unig ddyogelwch ag yr oedd gan y wlad hawl i'w ofyn: ganddo et gyda golwg ar grefydd. Yr oedd trwy gymeryd y llw wedi gwneyd proffes agored o'i ffydd fel Cristion, ac a oeddent yn awr i ollwng Iuddewon i mewn, y rhai oeddent yn sarhau y ffydd hono ? Yr oedd yn teimlo yn bur siwr, os caniateid i'r rheith sgrif hon ba i >, a thrwy byny anghristioneiddio y Senedd, y colieut ffafr Duw (Oh, oh.) Syr J. Pakington a ddywedai nas gallasai efe yn gydwybodol roddi yr un bleidlais ag yr oedd hyd yma wedi ei roddi er cau yr Iuddewon allan o'r Ty hwnw ?cymeradwyaeth). Yr oedd yn gofidio oherwydd y cwrs yr oedd y llywodraeth v edi ei gymeryd ar y mater hwn, oblegid buasai yn well ganddo pe buasai y geiriau ar wir ffydd Cristion wedi eu cadw i mewn yn y llw yr oedd aelodau yr eglwys i'w gymer- yd, a bod mesur gwahanol i gne! ei ddw\n i mewn i ganiatau i'r Iuddewon eistedd yn y Ty hwnw. Ar ol trin y prif resymau yn erbyn rliyddtreiuiaJ yr Iuddewon, dadlcuai efe na d,lydOimi, !nod-ieidiad Cristionogol y Ty trwy ei agor i'r Iuddewon. Yr oedd y cymeriad hwnw wedi ei ddinystrio eisices, oblegid yr oeddent yn caniatau Undodiaid, y rhai nad oeddynt yn cydnabod Duwdod v Gwaredwr ac nid oedd efe yn gweled fod dim a allai atal y Mormoniuid rhag cael lie yn y Ty. Am y ffaith mai dieithriaid oedd yr Iuddewon yn ein m'ys, ond nid o honom, yr oedd modd atob hyny trwy y ffaith eu boiyn mysg y dinusyddion goreu a feddem, a'u bod yn dwyn eu cyfran o feichiau y wlad. Mr Napier a ddywedai fody Ty yn decbreu ei holl weithrediadau trwy weddi; ond os agorid y drws i'r Iuddewon, nis gallent weddio gyda hwynt, ac nis gallent gadw y gwyliau Cristionogol gyda hwynt. Mr Horsman a ddywedai mai amcan y 1Iw celd, nid profi fod y neb oodd yn ei gymeryd yn uniawn gred, ond yn deyrngarol. Amcan y llw cedd cael dyogelwch nn; llyddioudeb i'r goron, ac nid am gy. wirdeb eivdo. Ond yr oedd pleidwyr y gwelliant yn dadleu o bla:d ei lalv.vysiadn ar seiliau politicaidd. ac yr oedd efe yn" barnu o dan yr amgylchiadau y dylid gwrthod v gwelliant. Mr Whi'eside a ddadleuai fod Cristionogaeth er y dochreu wedi bod yn dal cysylltiad a'r sefydliadau Prydeinig, ac yr oodd efe yn herio y 1/ygad mwyaf craff i ganfod y twll lleiaf trwy ba un y gallai yr Iuddew 14tillo i mewn. Os caniateid Iuddewon i ddyfod i mewn, dichon mui y prif weinidcg nesaf fyddai Barwn Rothschild, oblegid yr oedd ei gyd- gynrychiolydd wedi llenwi y swydd hono eisioes (ehwerthiniad). Crybwyllai luaws o faman dysged- igion i ddangos fod cyfreithiau y wlad bon yn seiliedig ar Gristionogaetb, a bod pwy bynag oedd yn gwrth- wynebu Cristionogaeth yn dymchwel y gyfraith. Pe byddai i Barwn Rothschild gyboeddi yn y Tmirs oi grE-do mewn perthynas i Gristionogaeth, byddai nid i'r Cyfreithiwr Cyffredinol ei lusgo i'r Queen's Bench, oblesid vr cedd pob dyn oedd yn gwadu y grefydd Gristionogol, yn ymosod nid yn unig ar y Cyfansodd- iad, ond "dymchwelai y g-vfraith, canys yr un oedd y gyfraith a Christionogaeth. Terfynai y boneddwr anrhydeddus gyda diweddglo hyawdl dros ben, trwy wasgu y pwysigrwydd o ddal i fynu Gristionogaetb gartref ac oddicartref, a dyledswydd y Ty i wrth. wynebu pob ymgais i ddwyn i mewn elfen croes i Gristionogaeth i'r Ty. Arglwydd John Russell a aayweaai, na fw-riaawya y geiriau ar wir ffydd Cristion" erioed i brofi ffydd y person oedd yn cymeryd y llw, ond i ychwanegn grym at y datganiad yn erbyn teulu Stuart. Ac nid oedd y geiriau wedi can allan ddeistiaid, ac ni wnai gau allan Formoniaid. Yr oedd yn ddiameu mai da fuasai gweled y Ty yn gyfansoddedig o Gristionogion da; ond byddai yn well ganddo ef weled Iuddew cydwybodol, yn dal at grefydd yr Hen Destament, yn cymeryd rhan yn ngoruchwylion y Senedd. na Christ- ion proffesedig ag oedd yn rhoddi i fyny bob egwyddor yn y grefydd y dysgwyd ef ynddi. Er fod y siaradwr olaf yn gwadu ei fod yn dal caetbiwed crefyddol, eto yr oedd mewn gwirionedd yn gwneyd hyny. Nid yr ben amseroedd a nodwyd oeddem ni i gofio yn awr. Yr ooddem yn byw mewn amser diweddarach, ac yn deall yn well beth oedd Cristionogaeth, ac yr oedd efe yn meddwl y byddai caniatau Iuddewon i ddyfod i'r senedd, vn dangos yn well beth oedd Cristionog- aeth, na pharhau y gyfundrefn bresenol. Mr Newdegate wrth bleidio y gwelliant, a ddat- ganai ei wrthwynebiad i bob gwrtbgiliad, a chodai Arglwydd Palmerston ar. ei draed, a dywedai: -ir wyf yn dymuno yn y lie cyntaf, cyn gwneyd ychydig o sylwadau ar y pwnc sydd yn uniongyrchol ger ein bron, i gyflwyno fy nheyrnged i'r gwir anrhydeddus farwnig, yr aelod dros Droitwich (Syr J. Pakington-) (cymeradwyaeth ac arwyddion o wrthwynebiad). Y mae yn beth anrhydeddus mewn dyn ddal at syniadau y mae yn farnu sydd iawn, ond y mae yn fwy anrhy. deddus, os pan gyfnewidia ei syniadau trwy rym ym- resymiad, a hir brofiad (clywch, clywch), ei fod yn meddu y gwroldeb i hysbysn y cyfnewidiad hwnw heb ofalu am edliwiadau y rhai sydd yn parhau i gerdded llwybrau twyll (chwerthiniad a chymerad- wyaeth), ac heb falio am y cyfeiriadau a ellid eu gwneyd at bersonau enwog mewn hen hanesydd- iaeth. Dywedai fod gwrthwynebwyr rhyddfreiniad yr Iuddewon, trwy foddloni i gymeryd ffurf newydd o lw, wedi rhoddi i fyny y rheswm oedd yn seiliedig ar hen arferiad, ac os oeddent yn parhau i ddymuno oau allan yr Iuddewon, nis gallasent wneyd hyny ond trwy greu caethiwed newydd. Honai ete ioa llyn yu groes i egwyddor rhyddid crefyddol a gwladwriaethol, ac yn anghymwys i gynulliad oedd a wnelo yn ar. benig a pholiticaeth. Gan fod yr Ymneillduwyr a'r Pabyddion wedi cael Hawn fwynhad o'n hawliau gwladwriaethcl, yr *edd y senedd o dan rwymau i ddileu yr hyn oedd ar ffordd yr Iuddewon. Yr wyf, (meddai ei arglwvddiaeth) yn penderfynu myned at yr ymraniad yn ddiofn, gan gwbl gredu y bydd i'r Ty trwy fwyafrif mawr, gadarnhau yr egwyddorion mawrion hyny o ryddid crefyddol a gwladol, y rhai yr wyf fi yn boni ydynt wir ysbryd ein cyfansoddiad, a'r rhai, os unwaith y collwn olwg arnynt, nid rhaid i ni ymffrostio yn rhyddid ein sefydliadau, oblegid bydd yr ysbryd byw trwy ba un y mae y sefydliadau hyny yn cael eu dal i fyny, yn cael ei farweiddio, ac yn peidio bvwiogi ein gweithrediad politicaidd mwy. Yna rhanodd y Ty, a chafwyd O blaid y gwelliant. 201 .1 Yn erbyn 341 Mwyafrif yn erbyn 140 I I Derbyniwyd yr hysbysiad am y nifer gyda bonllet. au o gymeradwyaeth. Ar y cwestiwn fod y penran i sefyll yn rhan o'r rheithsgrif, gofynai Mr Walpole a oedd y rheithsgrif i sefyll fel yr oedd wedi ei dynu i fyny oblegid os oedd yr Iuddew- on a Phabyddion yn cael eu gosod ar sail wahanol. Yr oedd yn gofyn a oedd y penran yn rheithsgrif Arglwydd" John Russell yn atal Iuddewon rhag dal swyddau nas gallai Pabyddion eu dal, i gael ei roddi yn y riieithsgnt. Arglwydd Palmerston.—Nid yw llywodraeth ei Mawrhydi yn bwriadu gwneyd unrhyw gyfnewidiad yn y rheithsgrif fel y mae yn awr yn sefyll. Arglwydd R. Cecil a h/derai na wnai y llywodraeth fyned yn mhellach gyda'r rheithsgrif yn bresenol. Yr oodd yn dymuno cael cyfieusdra i wneyd gwrth- dystiad yn erbyn y mesur. Fel yr oedd y rheithsgrif yn awr yn sefyll nid oedd dim i atal Iuddew rhag dal y swydd o Brif Weinidog neu Arglwydd Ganghellydd. Cynygiai fod y cadeirvdd i adrodd y cynydd. Arglwydd Palmerston a wrthdystiai yn erbyn yr oediad afreidiol yma. Mr Drummond a ofynai a oeddid yn bwriadn yn ol y rheithsgrif yma roddi caniatad i Iuddewon gyfranu esgobaethau. Os dyna oedd y bwriad, nid oedd ond trie yn cael ei chwareu ar y wlad, a gellid bod yn siwr na chymerent hi yn esmwyth fel hyn. „ R'nanwvd ar v n "1,1 ° ,,},ol'- 0 blaid y cynygiad. 142 Yn erbyn 278 Mwyafrif yn erbyn 136 Mr Bentick a apeliai drachefn at yr arglwydd urddasol i roddi atebion penderfynol i gwestiynau Mr Walpole a Mr Drummond. Arglwydd Palmerston a atebai mai nid rheithsgrif i gaethiwo oedd y rheithsgrif, ac felly ni chauai allan Iuddew o'r swydd o Brif Ganghellydd, ond yr oedd yn rhaid i'r swyddog hwnw dderbyn cefnogaethy Ty. Ar yr ail benran, cynygiai Mr S. Fitzgerald fod y cadeirydd i fynegn y cynydd. Yn ol y penran byddai gan y rhai oedd yn dyweyd mai twyllwr oedd Awdwr mawr ein crefydd, hawl i benodi dynion i swyddau uchaf yr eglwys Gristionogol. Mr Miles a gynghovai ei gyfaill anrbydeddus i dynu ei gynygiad yn ol. Yr oedd yn ymddangbs fod y Prif Weinidog yn penderfynu enrio ei reithsgrif fel yr ydoedd, ac nid oedd dim i'w v,-iieyd ond aros i edrych a gymerid yr un golygiadau yn y Ty arall. Pasiwyd yr holl benranau oddigerth y 6ed, yr hwn a dynwyd yn ol, a gorchymynwyd adrodd y rheithsgrif. Ail ymffurfiodd y Ty a chyfiawnwyd rhai gorch- wylion dibwys, ac wedi hyny gohiriwyd. [ DYDD MAWETH.—Mehefin 16. I Methdaliant (Iwerddon). Treuliwydyr eisteddiad boreuol i ddadleu y rheithsgrif hon, ac aetbpwyd trwy luaws o'r penranau. Yn yr eisteddiad hwyrol dywedai Canghellydd y Drysorfa mewn atebiad i gwestiwn, mewn perthynas i bapur o wneuthuriad newydd, y byddai yr un mor ddarostynedisr i'r dreth a phapur o'r blaen. Tlodtai (Iwerddon). I Mr Fagan a gynygiai am gael pwyllgor neillduol i ystyried gweithrediai cyfraith y tlodion yn yr Iwerddon. Galwai sylw at sefyllfa flodeuog y wlad yn awr mewn cydmariaeth i'r hyn ydoedd amser yn ol, a dywedai fod y tlodtai presenol yn rhy fawr, a nifer y swyddogion yn rhy ami; a chynygiai fod y tlodtai gweigion i gael eu troi yn yspyttai. Mr Henry Herbert, yr ysgrifenydd newydd dros yr Iwerddon a wrthwynebai y cynygiad, ar y tir fod genym ddigon o wybodaetb ar y mater, ac y dygai y llywodraeth fesur i mewn y senedd-dymhor nesaf ar y pwnc. Mr Fagan ar hyny a dynai ei gynygiad yn ol. Caniatad i fod yn absenol. I Mr Alexander a gynygiai am gael caniatad i Mr Bruen fod yn absenol am dair wythnos ar orchwyl o bwys. Y Milwriad W. Patten a ddywedai fod Mr Bruen ar y rhestr gyntaf o bwyllgor yr etholiadau, a chan y byddai raid penodi chwe pwyllgor ddydd Llun nesaf ni ddylid caniatau absenoldeb, ond pan fyddai rhyw- beth pwysig yn galw. Yr wyf yn deall, ebe y bonedd wr anrhydeddus, fod rbesymau cryfion iawn dros y cynygiad hwn (chwerthiniad). Y mae yr aelod anrhydeddus am ymbriodi (chwerthiniad mawr). Cydsyniwyd a'r cynygiad. I Y Dreth Tlodion. Mr Ayrton a gynygiai am gael pwyllgor i chwilio i mewn i achosion yr anghyfartalwch yn y dreth tlod- ion yn nghymydogaethau y brif ddinns, ac y dylai mesurau gael eu mabwysiadu i wneyd y trethoedd yn fwy cyfartal. Rhoddodd yr aelod nnrhydeddus luaws o esiamplau o'r anghyfartalwch hwn, a dangosai mor galed ydoedd fod y cymydogaethau tlotaf yn gorfod talu y trethoedd trymaf. Mr Townsend a eiliai y cynygiad. 'I Mr Bouverie a amheuai a allai y Ty fforddio pen- odi pwyllgor neillduol eto. Rhwng yr holl bwyllcror- au, yr oedd amser tua 400 o aelodau eisioes wedi ei gymeryd i ?vny, ae yn ystod y rhelyw o'r tymhor byr presenol nid oedd yn bosibi gwneyd ymchwiliad boddhaol. Wedi ychydig o ddadleu rhanwyd y Ty, a chollwyd y cynygiad trwy fwyafrif o 123 yn erbyn 81. DYDD MFRCIlEft.-Mehefin 17. I CN fa, fti y Ty am haner dydd heddyw. Ymffurfiwy"d 'vn bwyllgor ar reitiis rrif Ysgolion Diwydrwydd, a phasiwyd ychydig o'r penranau yn nghanol dadl faith, yn ystod yr Lon y cynygiv.yd lluaws o wellianau. Amcan y mesar hwn ydyw cael Ysgolion Diwydrwydd we ii en cofrestrn gan y llyw- odraeth, a phac gymerir plant i'r ddalfa ar y cyhudd- iad o fod yn grwydriaid ac o gardotta, y gellir eu danfon i'r ysgolion cofrestredig hyn i gael addysg a gwaith, lIe y gorfydd ar eu rbieni gyfranu rhyw gymaint tuag at eu cynaliaeth. Pan ydoedd yn chwarter i chwecb, mynegwyd y cynydd, ac ail ffurfiwyd y Ty ac aetbpwyd trwy y goruchwyiion ereill oeddent wedi eu nodi ar y papyr. DYDD IAU.—Mehefin 18. I ran ddygwvd i fynu adrodJiad y pwyllgor o adgyf. 1-nwad ar avneangyfrifon y fyddin, galwai General Peel sylw at rai rhnnau o'r tystiolaethau a gymerwyd o ilaen pwyllgor Sebastopol, yn dangos yr angenrbeidrwydd i nodi cyfrifoldeb a dyledswyddan y gwahan3l ddosbarthiadau. J Cymerodd ymddiddalllId faith le ar y mater. Jlesiiriaa YsyotlancL. » Syr D. Norreys a gynygiai fod y mesuriad ar Ys. gotland yn ol y mesuriad o bum modfedd ar hugaia i'r filldiv i gael ei roddi i fyny, a bod y mesuriad o chwe modfedd i'r filldir i gael ei gano allan. Yr oedd yu wastrafl ar arian i gwbleiddio y mesuriad ar y scale fwyaf nchod, ac o ganlyniad cynygiai efe leihau y bleidlais am addysg filwrol £ 36,000, sef y costau o fesur Ysgotland ar y tcale mwyaf, gan max dyma yr unig lwybr y gallai ddwyn y mater o fewn sylw y Ty. Viscount "Pur.rin n wrthwyneoai y cynygiad. Ar a ddywedai nad oedd y cyfan o r-ovZ-hxyl "r m n f'is tirfeddianwyr Ysgotland. li d lai ninp N s .otland yn 250 o Jatbeni o hyd. 1 Cymerodd dadl faith lo ar y cynygiad hwn, ac wedi i Arglwydd Palmerston yn bur fywiog siarad yn erbyn v cynygiad, rhanodd y Ty, a chariwyd ef trwy I 172 yn erbyn 162. Cyflawnwyd rhai gorchwylion eraill a gohiriai y Ty. DYDD GWENER.—Mehefin 19. ? Llwgrwobrwyaeth yn RocMa/r. -1I.I.. Y' General Thompson a gyflwynai ddeiset) oaaiwrui ? John Newall yn cwyno fod Abraham Rothwell, tyst hanfodol yn achos deiseb Rochdale wedi derbyn cy. nyg o baner can punt gan berson o'r enw Peter Johnson am iddo fyned i New Orleans, fel ag l* atal rhag bod yn bresenol o flaen y pwyllgor, ac yn erfyn ar fod y Ty i ddefnyddio y eyfryw fesurau yn y mater ag a welent yn dda. Ar ol darllen y ddeiseb wrth fwrdd y Ty, gwnaeth y deisebvdd ar gynygiad General Thompson ei yro- ddangosiad o flaen y bar. Mewn atebiad fr Llefar- ydd aeth dros haeriadau ei ddeiseb, ac mewn atebiad i Arglwydd Palmerston dywedai yn nghanol chwerta. iniad mawr, fod Rothwell wedi ei hysbysu ei fod yn anfoddlawn i'r cynygiad, gan ei fod yn ystyried can punt yn ddigon bychan. Yna gorchymynwyd fr tystion fyned allan, a gwysiwyd Abraham Rothwell ac ymddangosodd o flaen y bar. Dywedai mewn atebiad i'r Llefarydd ei fod yn byw yn Rochdale, ei fod wedi derbvn warant ar y 12fed o Fai i fod ya i > bresenol yn mhwyllgor Rochdale i roddi ei dystiol- aeth. Ei fod ddydd Iau wedi oyfarfod dyn a adwaenal s o'r enw John Lord, ac wedi myried gydag ef i dalaim- dy, ac wedi myned, dygwyd un Peter Johnson ato, yr hwn a gvnygiodd X50 iddo i fyned i New Orleans fel ag i fod allan o'r ffordd pan fyddaieieisiauo flaen pwyllgor etholiad Rochdale. Gwrthododd yntau y swm own am ei fod yn edrych arno yn rhy yfchan. Yr oedd efe (y tyst) wedi derbyn anan gan bleidwyr Syr A. Ramsay ar amser yr etholiad. Arg. Palmerston a gynygiai tod Peter .JODDØOU.& gael ei wysio o flaen y bar, a phasiwyd y cynygiad yn UDd ° Ynddiweddarach yn yr hwyr gofyna y Llefarydd a oedd Peter Johnson a John Lord yn bresenol- r Atebai y Serjeant at Arms fod John Lord ond nad r oedd Johnson, a bod y ddau wedi derbJ11 feL- eu gilydd. Srr G. Grey wedi hyny a gynygiai fod waram 1'- Llefarvdd i gael ei danfon allan i ddal Johnson. Galwyd John Lord i mewn ac hysbyswyd »ao^ natur y cyhuddiad, ac mewn atebiad, dywwte ddarfu i mi geisio ei barswadio i fyned. W— Johnson yn dweyd os oedd Rothwell myned ymaith y talai efe ei gostau hyd haDet Mfc- punt. ?n?iai y Cyfreitbiwr Cyffredinol fod yr holi gy; hadHta i gael ei gyflwyno i •• chydsyniwyd i hyry??rchymynwydI?daR?. well i fod yn y pwyllgor, yr hwn oedd i gyfenod m o'r glocb ddydd Sadwrn. Gohiriai y Ty ychydig wedi dan.

I AMRYWIAETHAU. GENKDMAETH AKARFEROL.—T mM ?WTMg I r' grefftwr o'r enw George Caton, yr hwn sydd Ylx ?  byw yn Back Zetton Street, Wemeth, ?<?rhoddi ? ? genedigaetb i blentyn grryw anBgby&?d!noi '{  ychydig ddyddiau yn 01 Y mM gan y baban i.s^ ddau gorph wedi eu cysy?tu gefn yn ngbem,  ,? pedair braicb, a phedair coes, a dim ond un pen .{ a gwddf. Y mae y plentyn yn fyw ac yn iach, ac y mae v fam yn gwneuthur yn dda. DYCHWELIAD J. BRIGHT, YSW.-Deallwn fod y boneddwr anrhydeddus hwn wedi dycbwelyu o'i. daith, fod ei iechyd wedi gwellbau llawer, a boa pob tebygrwydd y bydd iddo ddychwelyd i fywyd cyboeddus heb fod yn hir iawn. 1Ir__1- Y LLYWYDD W. BEEB.-C;Weryt luurww — Darfu i'r llywydd W. Bebb, (o Ohio, yn awr o Illinois) yr hwn a fu yn y wlad hon yn ddiweddar saethu dau ddyn, y rbai a berthynent i fintai a sarhaent ac a aflonvddent ei deulu haner nos y 29ain. Ymddengys fod am gryn amser gryn lawer o oerfelgarwch, ac mewn llawer o amgyle iadau, deimlad drwg wedi codi i fyny yn mysg rhai o gymydogion y llywydd yn ei erbyn ef at deulu, yn tarddu, meddir, mwy nen lai o eiaaigoaa at ei amgylchiadau arianol, a chrediniaetli ei fod braidd yn uchelraddol yn ei chwaeth a i iadau. Penodwyd, ar ddycbweliad ei fab gyda'i wraig nos Iau o'r dwyrain, lie yr aethai i'w briodi, pan ddosbaxth o fechgyn ieuainc y gymydogaeth fel yr acblysur priodol i amlygu eu teimladau drwg. Gan hyny parotoisanteu hunain a buwch glychau, drylliau, padelli tin, a phethau eraill a a ddefnyddir ar y fath achlysuron, ac afithant at I drigfa y llywydd ar awr ddiweddar yn y nos, a v _n+h A enrn nadau a chrochlefau, gan ymosod ar y ty gyda cherig, a saethu tuag ato au drylliau. Wedi dioddef yr ymosodiad am beth amser mewn dystawrwydd, gwnaeth y llywydd ei ymddangosiad o flaen ei dy, a dechreuodd ymresymu ar terfysgwyr gan ddy- muno arnynt beidio. Ni wnaeth hyn ond gyru y terfysgwyr yn waeth, y rhai a atebent eu bod wedi dyfod yno i ymladd. ac nad oeddynt ond disgwyl iddo ef ddechreu, neu eiriau Ïr un per- wyl. Yna aeth i'r tv, a dygodd allan ddryll dwbl- baril, gan danio un faril at draed arweinwyr y fintai, cymerodd y belen effaith ar un o honynt trwy ei gloffi yn ei goes. Wedi byn ymwasgarodd rhai o honynt, tra yr ymgasglodd y lleill a gwnaethant ruthr ar y llywydd, yr hwn a gododd ei ddryll a gollyngodd y faril arall at y dyn blaen- af, gall ei daro yn ei ben a'i ladd yn y fan, ar hyn aeth yr ymosodwyr ymaith. Y MORMONIAID.-—Mae y bobl hyn wedi colli un o'u goleuadau mawrion, un J. M. Grant, ac y mae yr hysbysiad am ei farwolaeth yn diweddu fel hyn c. Y mae wedi mvned yn awr, gan adael saith o weddwon galarus ac amryw blant, pedwar o ba rai ydynt o dan wyth wythnos oed, i alaru «a colled anadferadwy." RHITH-ORPHWYLLDDYS YN CAEL EI DDAL AO ETHETt.-Wedi yspeiliad a gvmerodd. le yn Brus-, sels yn mis Tachwedd diweddaf, cymerwyd i fyny ddau ddvn o'r enw Lerch a Daubner, a dygwyd: hwy i brawf. Dedfrydwyd y cyntaf i lafur ealed am ei oes, ond gan fod y llall yn cymeryd &rOG fod yn fud ac yn orphwyllog, gohiriwyd ei brawf, mewn trefn i gael ymchwiliad meddygel Tr acboa. Yr oedd yn anmhosibl cael un arwydd 0 ddew- dwriaeth oddiwrtho. Gan y gwyddid nad 06" wedi ei eni yn fud, ai fod wedi bod yn siM-ad. pan y dywedai na fedrai yr un iaith ondyGermanaeg rboddwyd gwirfwy (ether) iddo, a thra yr oedd dan ei etfeithiau llefarai y Ffrangaeg yn berffakb. 1- Dygwyd ef ger bron y Ilys dracheln, a chondwni|f> r, • iwyd ef i ddeng mlynedd o lafur caled. Y CYNGRAIR EFENGYLAIDD.—Ni welwyd y fath olygfa erioed a'r hon a welwyd yn Mhaias LMn- beth ddydd Gwener. Y palas hwn ydyw trigja Archesgob Canterbury yn Llundain. Y mae yn anbawdd meddwl am ddim mwy prydferth, mwy tarawiadol, braidd na ddywedem aruchel. Yn palas hwnw yr ydoedd yn yingynulledig dan lyw- ,r yddiaeth yr Archesgob, ddynion o'r holl brif enw- 1," adau ymneillduol, Annibynwyr, Bedyddwyr, Wes-- leyald, B enaduriaethwyr, &e. Dyben y eyfarfod, a drefnwvd gan Syr Culling Eardley, ydoedd derbyn oddiwrth y ddirprwyaeth a anfonwyd yn ddiwedd- ar i Berlin, adroddiad o'r gweithrediadau parotoawi i'r Gymanfa Gristionogol yn y ddinas hono yn Medi nesaf, amcan yr hwn ydyw dwyn pob enwad o Gristionogion Protestanaidd i gydweithredu mewn brawdgarweh. Pwy byth a fuasai yn dis- gwyl gweled y fath gyfarfod, i'r fath ddyben, yn mhalas Lambeth ag Archesgob Canterbury yn Yd gadair, ac yn nesaf ond un at ei Ras. y Parch. Dr. Steane, gweinidog y Bedyddwyr yn Camber- well, tra yn gyfochrog a gweinidogion Ymneilldu- ol o wahanol enwadau yr oedd esgobion Llundain, Ripon, a Thy Ddewi, ac amryw esgobion eraill. Yr oedd y fath olygfa yn ffaith fawr. LLOFRUDDIAD ORSON PRATT.—Y mae y gwr hwn, y Mormoniad dysgedicaf a galluocaf o'r cwbl wedi ei lofruddio gan un Mr. M Lean, gwraig yr hwn a hudwyd ac .a ddarostyngwyd ganddo. Ffurfiodd Pratt gydnabyddiaeth a Mrs. M'Lean pan ydoedd yn pregethu yn San Francis- co, lie yr oedd yn byw yn ddedwydd gyda'i phriod a'i phlant. Oadeutu dwv flynedd yn ol trowydhi at Formoniaeth, gwnaeth ymgais i gymeryd dau o'i phlant i Utah, ond cafwyd hyny allan ac atal- iwyd hi gan ei brawd, yr bwn oedd y pryd hwnw yn California, ac yn byw gyda'i frawd yn nghvf- raith Mr. M'Lean. Yn fuan wedi hyny cafodd allan lwybr i ddianc yn lladradaidd gyda Pratt ir Llyn Halen, lie y dywedir iddi ddyfod yn nawfed gwraig iddo. Anfonwyd ei phlant at gyleiilion JS t rs. M'Lean i New Orleans ar eu dymuniad; ond amryw fisoedd wedi hyny aeth Mrs. M Lean i'r lie hwnw a dygodd ymaitb ddau o'r plant. Wedi i'w gwr glywed am byn cafodd warant i ddal Pratt a'i ordderchwraig, dygwyd hwy i brawf, ond wedi arholiad rhyddawyd hwv. Fel yr oedd Pratt yn marchogaeth o'r dref cyfarfydd- 0,-101 M'Lean ag ef, yr hwn a'i saethodd, gan ei glwvio fel na bu byw oud dwy awr. Yr oedd y trengedig yn ddyn o allu meddyliol mawr. acwedi teithio fel cenhadwr yn Mrydain Fawr. Denmark, Sweden a Germany. Efe oedd y nesai mewn J £ dylanwad i Brigbam Young, ac yr oedd yn un o r g^nlynwvr cyntaf Joe Smith, syllaenydd Mormon- iaeth. Bu cvnliwrf rhwng un o'r erynwyr a hogyn penboeth vr heol. Cadwodd y crynwr ei dymher yu rhagoroi, yr hvn a gynyddai ddiF ofaint y llall. Dvu," ebe'r hogyn uid wyf yn adnabod y fath fivvl ag ydycb cbwi." "Aros gylailu ebe y cr\n- wr yr wtyndyaughofiody hun."