The Llanelly Mercury and South Wales Advertiser

CWMFELIN. 1 CYFARFOD YMADAWOL MR. J. M. JONES. I BARCHUS Or.YGYDD,—Yn ngwyneb fod cymaint o gyfnewidiadau yn y byd, nid yw yn syndod fod rhai yn ymadael o bentref tawel Cwmfelin. Gwir y dywedodd un o'r beirdd, "Cwmfelin nid cam ei foli," oblegyd yma y codwyd llawer o ddysgedigion penaf y cylchoedd, ac yn eu plith y rhestrwn Mr. J. M. Jones, fel nad oedd yn rhyfedd fod cyfarfod mor hwylus yma DOS Sadwrn, ar ei ddyrchafiad i fod yn ysgolfeistr yn Pump Heol. Yn awr, ynte, am ychydig o banes y cyfarfod. Cymerwyd y gadair am 7.30 gan Mr. E. R. Jones, a gwastraff ar amser fyddai ceisio seboni un y gwyr pawb am dauo ei fod yn Tlamv ei le yn mhob man ond dyna, yr oedd Ifan yno hefyd Wrth y bwrdd yn werth y byd. Dywedodd yn ei anerchiad agoriadol yn rhagorol am gymhwysderau Mr. Jones—am ei rinweddau, am ei barodrwydd i gyfranu gwybodaeth i'r aniiysgedig, am ei natur dda, a'i ddywediadau digrif, a'i fod yn ddyn yn mhob ystyr, ac y byddai yn fendith i Pump Heol, er yn golled i'r ardaloedd hyn. Yna cafwyd can gan Mr. E. Bowen (Mwynlais), ac er y gelwir gwlad y gan" ar Gymru wen, E. B. yw'r boy-ere sydd ben-a "bachan bach o Gwmfelin yw e' anerchiad, Melinfab can, J. Bowen anerchiad, D. B. Jenkins can, Evan Bowen; anerchiad, W.Jones (Pantyglyen), Pontar- dulais; deuawd, Mwynlais a T. Evans (EryrFfosfach); anerchiad, D. Griffiths: can, D. Samuel; anerchiad, J. Samuel; can, E. Bowen. Yna cafwyd araeth doddedig gan Mr. Jones yn dadgan ei ddiolchgarwch i bawb am eu caredigrwyd, ac wed'yn cafwyd mil a mwy o anerchiadau gan y beirdd. Wele enghrailft o ranau:— Cyfarfod ymadawol- Ymadael a hen ffrynd- A phawb yn teimlo heno Yn flin ei fod yn myu'd Mae merched gian yr ardal 0 byd yn gofyn im'— 41 Wei, pwy ddaw i Llwyrihendy All lanw lle'r hen Jim ? Hen Gymro ydyw Titus, A Chymro oedd ei dad. A Chymro yw James Morgan Yn caru iaith ei wlad Yn dysgu plant yr ysgol Yn y Gymraeg i'r dim, Wel, pwy ddaw i Llwynhendy All lanw'r lle'r hen Jim ? Hen eiriau annymunol Yw Madael" a Myn'd ffwrdd," Ond geiriau Hawn o gysur Yw'r rhai'ii—" Cawn eto gwrdd Os 'madael mae fy nghyfaill, Wel, dyma lais y 1111- O paid a myud, James Morgan, Oud aros gyda ni." Mar wag y bydd yr ysgol! Bydd gwagder yn y ty, • Bydd eisieu Jim i'w weled Yn ein cym'dogaeth ni Os cnill n ae wrth fyned, Nid wyf yn d'wedyd dim, Ond gwaeddwn gyda'n gilydd— Wei, iechyd da i Jim YR HEN FOBOL. James Morgan Jones! wel, dyma lwm Y byddwn 'rol ei golli! Cwmfelin fydd yn fwy o gwm Tra byddwn heb ei gwmni Gwneud gwyneb hir fydd pawb fel ffidl Ar ol y bachgen dyddan, Fe gollir mor o ddagran'n hill 'Rol colli ein James Morgan. Well done, Jim, &c. Cydfloeddiwn o un galon, Well done, Jim," &c. Mae'r bachgen bach yn myn'd yn mhell o olwg ei rieni, Maeef yn newid ar ei well, Yr byn nid yw'n drueni; Bob diwrnod b)dd ei fam a'i dad, A'r tylwyth oil yn gyfan, Yn dysgwyl llythyr bach o'r wlad Oddiwrth eu hoff James Morgan. Well done, Jim, &c. o hyn i maes, fe fydd y hoy Yn feistr yn Mhump Heol, A cbansen anw'l yn ei law Er cadw i fyny'r rbeol; Ac yno'n ddwys yn wado bant Bydd y tufewn ac allan, A wado dysg i ben y plant Bob dydd y bydd James Morgan. Well done, Jim, &e. Cyn hir fe fydd ei glod ar led Yn mysg ein henwog feistri, Ca'r ysgol uchafhigheT grade— Ag sydd gan Fwrdd Llanelli: Ac yuo bydd a'i fraich yn gref, A'i ben yn glir, fel rkeol; 0 hyn i maes, adwaenir ef Fel Mr. Jones, Pump Heol." PANTYOLYEN. T'erfynwyd y cyfarfod yn y modd arferol-drwy roddi diolchgarwch i'r cadeirydd, a phawb fu yn gwas- anaethu, o bell ac agon,am eu caredigrwydd, a tbeimlai pawb eu bod wedi mwynhau eu hunain i'r graddau aicbaf, ac yna ymadawyd dan ganu y penillion pwrpaol mowm hwvl e:an y dorf, Rkwydd hynt i Mr. Jones." GOIIEBYIID. I

SWN O'R WLAD. I Yr wyf wedi gweled amryw o bethau rhyfedd YIIl y cymydogaethau hyn o bryd i bryd,ac yr wyf wedi synu lawer gwaith na fuasai rhyw ysgnfenydd buan yn cymeryd at y gwaith o'u cofuodi mewn rhyw uewydd- iadur, ond drwy nad oes neb arall a gymer at y gwaith, hwyracb, Mr. Gol, nil. fyddwch yn groes i'w cofnodi ar dudalenau y MERCURY o bryd i bryd. Gwelais un peth rhyfedd ychydig ddyddiau yn ol, sef gweled dyn pwysig yn y gymydogaeth yn marchogaeth fel sacb o frag, a.- er fod Mr. Brag wedi gyru y gwr i'r anniben- dod hyn, eto i gyd methai fyned heibio y dafarn heb alw i'w weled, ac y mae ymweliadau fel hyn yn gyru y ffol yn ffolach a'r meddw yn feddwach, ac felly y bu y tro hwn, Yr oedd Mr. Sach-o-Frag yn medru marchogaeth cyn myned i fewn i r dafarn ond ar ol dod allan 'doedd dim i wneud end gorpbwys yn y gwter yn < llaid dros y nos, a chamatau i'r anifail fyned adrof, pe medrai. Ar ol gorphwys nes bod y wawr yn tod, dihunodd, cododd, brysiodd i'r man lie yr oedd e: gydmar wedi bod mewn gofid a thnstwch yn aros am glywed swn ei droed yn dynesu, ac ar ol ychydig yrrgom ddifyr a hi prysurodd i'r gwely. Boreu y Sc:! canljuol aethum i'r capel, a rhyfeddach fyth gwelais yno yn y gadair flaenllaw hefyd y gwr fu yn marchogaeth, yn cysgu, ae yn ymgomio. Credai mewn cymeryd ychydig wirodydd ei hun, ac am fod peth ar y bwrdd yn y capel, credai hefyd ei fod ef yn un o'rcymeriadau mwyaf cymhwys at y gwaith o'i ranu yn mhlith ei frodyr a'i chwiorydd, ond creda I llawer yn wahanol, Ueblaw JJWX Y IV LAID. I

YSGREPAN GWILYM MOELAIS. Y mae hen ddiareb ar laftir gwlad i'r per- wyl-" Os yn Mav.-rth y tyf y ddol gwelir llawnder ar ei ol." Mae y meusydd yn awr yn cael eu Uawnder o vlybamaetli. Cynaliwyd cyfarfodydd haner-blynyddol Calfaria y Sul a nos Lun diweddaf, a cliaf- wyd cyfarfodydd oedd yn werth bod yn- ddynt. Pregethwyd gan y Parch. J. A. Humphreys, Tynewydd, ac E. Ungoed Thomas, Tabernacl, Caerfyrddin. Yr oedd y cynulliadau yn fawrion, a'r casgliadau i fyny j 1 1- r1 n-n nr1 1 a'r dysgwyliad, ac y mae nyny yn aweyci llawer dros haelfrydedcl 11 Noncoiis." Llanelli. Pan oedd Dr. South un tro yn pregethu o flaen Siarl II., sylwai fod y brenin a'i gym- deithion yn declireu hepian dan y bregeth, a rhai o honynt yn chwyrnu. Yn y man saf- odd y Dr., a dywedodd, Arglwydd Lauder- dale, yr wyf yn atolwg arnoch ddeffro; yr ydych yn chwyrnu mor uclitl fel y mae ar- naf ofn y deffrowch y brenin." Bu Machno yn traddocli ei ddarlith alluog ar Gochelwcli y paent" yn Tabernacl, Llwynhendy, nos Fawrth diweddaf. Dan Davies oedd i ddarlithio ar Robert Jones, Llanllyfni," ond o herwydd marwolaeth ei fam methodd gy aa wni ei gyhoeddiad, a llan- wyd ei le i'r ymylon gan Machno. Yr oedd y capel yn orlawn o wrandawyr astud.

Y "PRUDENTIAL." MR. GOL.,—Sylwais yr wythnos ddiweddaf eich bod yn cyhoeddi mantol-len Cymdeithas Yswiriol y Prudential am y flwyddyn ddiweddaf. Sylwais hefyd eich bod wedi gwneud ychydig nodiadau partbed y gwaith sydd wedi ei gvflawni yn Adran Llanelli, ond eredaf a theillllaf yn sier y bydd i ch wi osod ychydig ofod at fy ngwasanaeth i draethu fy Hen ar y cyfryw. Y mae y gwaith sydd wedi ei wueuthur yn yr adran hon gan Mr. Morgan, yr arolygwr dosbarthol, a'i gynorthwywyr, yn rhag(1)rol iawn ar ei wyneb, ond nid yw rhagoroldeb y gwaith yn cael ei briodol sylweddoli byd nes y cofiom fod goruchwylwyr y Prudential, yn ystod y flWyddyn ddiweddaf, wedi gorfod gweituio yu erbyn iselder masnach o'r radd waethaf ag yr ydym wedi ei weled er ys llawer blwyddyn, a phan gofiom hefyd fod y rhan fwyaf o'r arian yn dyfod allan o logellau y gweithwyr darbodus. YungwynebyReitbiau hyn, dywedaf yn ddibetrus fod y gwaith rhagorol sydd wedi ei gvflawni yu adlewyrchu clod dirfawr ar yr arolygwr d'osbarthol, ei gynorthwywyr, a'r goruchwyl- wyr oll. Wrth edrych dros y fantol-len, synais wrth weled y ffigyrau yr ymdrinir a hwy. Y mae genyf ychydig wybodaeth am rifyddiaeth, ac y mae genyf amcan am yr hyn a olyga y ffigyrau hyn, ond cyfaddefaf yn rhwydd nad oes genyf y drychfeddwl lleiaf am faint y Ilafur a'r liudded yr aetbpwyd drwyddo er sicrhau etiilliad y dair mili wn punau ddarfu i'r Gymdeitbas, neu, o Jeiaf, y Cwmni, elwa yn ystod y flwyddyn ddiweddaf. Cydnabyddir y Pruden- tial heddyw fel prif Gymdeithas Yswiriol y byd, o herwydd ei bod yn medru bostio fod ei chyfalaf wedi croesi saith miliwn ar ugain, a'i chyllid blynyddol wedi myned dras ben saith miliwn. Y mae gan y Cwmni dros bedair mil ar ddeg o oruchwylwyr yn y deymas, a chasgla pob un o honynt, ar gyfartaledd, 1500 yn flyuyddol. Y maent eisoes wedi yswirio dau allan o bob tri o boblogaeth Cymru, ac un o bob tri o'r Saesou. Dengys hyn fod y Cyrnry yn fwy darbodol, fel ceueal, na'r Saesou, ac ymgyfyd hyny, yn ddi- ambeu. oddinr y ffaith eu bod yn fwy crefyddol. Haera rhai fod y Prudential wedi cynilo yr holl aur hyn o herwydd fod y rhan fwyaf o'r rhai a yswiriant ynddi yn eu gadael ar fyr o dro, naill ai drwy larwol- aeth neu enciliad, end y mae y ffaith yu aros, er hyny, fod nifer y rhai sydd wedi yswirio ynddi wedi croesi y deuddeg miliwn, ac fad hyd ei yswiriad, ar gyfartaledd, yn wyth mlynedd yr un. Dengys hyn i bob bod deallgar fod yr yswiriadau ar dir hollol ddyogel. Y mae un wedd arall i'r Gymdeithas ragorol hon y carwn alw sylw ati, sef y Drysorfa Flwydd-ddaliadol mewn Henaint (G'd Age Pensions). Y mae Mr. Chamberlain, Canon Blackley, a llu ereill, wedi bod yn dadleu ac yn cynllunio, ond tra y maent hwy wedi bod yn hepian dros gynlluuiau a moddion i ddwyn y peth oddi- amgylcb, y mae y Prudential wedi sefydlu trysorfa, ac wedi rhestru o dan ei baner eisoes bum cant a haner o filoedd o bersonau oeddent yu barod ac yn awyddus i ddarbod gogyfer a henaint drwy gyfranu tuag at ei Old Age Pension Scheme, ac am y weithred dra rhagorol hon, y mae yn deilwng o bob parch ac edniygedd. Dymuuaf iddi bob llwydd yn y dyfodol, fel yn y gorphenol, o herwydd credaf fod y gwaith y mae yn ei gyflawni yn fendith i'r wlad yn gyffrediuol.- Yr eiddoch, &c., UN SYDD WEDI EI YSWIRIO.

0 BEN Y TWR. Mr. GOL.—Yr wyf, o herwydd prinder amser, a'r bin vn oer, wedi methu gwylied llawer o ben y Twr yn ystgd y dyddiau diweddaf byn. Er hyny, treuliais ychydig oriau yno yn ddiweddar, a gwelais, lawr ar y gwas- tadedd, rhyfel chwerw, ond nid rhyw waedlyd iawn, yn myued yn mlaen, Tynu gwallt oedd nodwedd am- lycaf y frwydr-y fam yn tybied fod gormod o do ar ben y ferch. a'r ferch yn credn mai annoethineb oedd caniatau i'r ychydig oedd wedi ei adael gan ei mam i aros yno, felly buont wrthi yn tynu gwallt eu gilydd am beth amser. Yn awr, y mae y fam yn gorfod gwisgo wig a wnaeth o'r gwallt a dynodd o ben ei merch, a'r ferch yn gorfod gwisgo cap er cuddio yr vsmotiau moelioii sydd ar ei phen. Boreu dranoeth daeth y mab yno, a gorfu i'r fam a'r ferch, fel Ruth a Naomi, i ruthro allan o'r ty efo'u gilydd, ac am ddydd- iau ar ol hyny gwelwyd y cap a'r wig yn tramwyo y gwastadedd, fel colomen Noah, heb le i roddi eu pwys l lawr. Y mae amryw yma wedi anghofio y cynghor caredig roddodd Paul-" Chwi wyr, cerwch eich gwragedd. Chwithau wragedd, ufuddhewch i'ch gwyr priod." Yr wyf finau yn cael fy nhemtio i ddweyd, 11 Ferched, mynweh wyr gonest a gweithgar, fel na fydd angen i chwi fyned i edrych ar ot eiddo'ch cymydogiou. Chwithau fechgyn, na yrwch eich gwragedd i ddigio drwv eich ymarferion gwael a dirmygedig fel ag i'w I hachosi i fyned yn ol at eu mamau. GWYLIEDYDD. I

I AT BEIRIANWYR DOSBARTH Y GLO CARREG. ANWYL FRODYR,—Gwyddoch ein bod wedi bod yn cydweithio yu eguiol ac ymdrechgar ychydig amser yn ol er cael yr wyth awr yr arferem weithio, yr hyn gyfnewidiad sydd erbyn hyn wedi troi allan yn iechyd i gor-IT Ilawer un heblaw fy hunau mewn llawer ystyr. Gwyddoch i lawer gwrthddrych wneud ei oreu i'n gwrthwynebu; ond diolcb, trodd y glorian o'u tu- trecbasom y gelyn gormes, ond nid heb ddadweinio cleddyfau egwyddorol y dosbarth. Yn awr, ynte, wedi i ni a'n pleidwyr gydweithio mor ffyddlon a phenderfyiiol o blaid cyfiawnder, ai teg yw fod dau neu dri yn gweithioyn barhaus wrth yr hen gynllun, sef y deuddeg awr "-yti ceisio bradychu ein begwyddorion, ac ya ceisio diddymu olion ein llafur, trwy dderbyn rhyw byn a hyn y pythefnos i fewn am eu bod yn gweithio felly, ac yn parbau fel blocks" yn eiu plith i weithio yn eu ffyrdd dichellgar eu hunain, megys ag oedd gau-Gristiau eglwysi y cynoesoedd ? Deued rheswm a'i araeth ei hun allan, ac atebed os yw hyn yn gyfiawnder ae yn deilwng o gydweithwyr ? Carwn i bethau fel hyn gael eu codi i fwy o sylw, a chymered y cyfryw sydd vn gweithio felly yr awgrym yn ystyriol. —Ydwyf, yr eiddocu yu frawdol, PEIHIANWR. I

CAPEL SION, LLANELLI. Prydnawn dydd Mawrth diweddaf cynaliodd athraw- on ac ysgoleigion hynaf Ysgol Sul yr eglwys uchod eu gwyl deflynyddol. Daeth uifct" lluosog yn ughyd, a chafwyd gwledd o'r fath oreu—yn gyntaf i'r corff, wedi hyny i'r meddwl. Yn gofalu am y te oedd y chwior- ydd Mrs. Dr. Morgan, Mrs. Thomas, Park-street; Mrs. Samuel Williams, Stepney-place; a. Mrs. Davies, Zion Cottage. Y beneddigesau oeddynt yn serchog weini wrth y byrddau-?,Iisses. Pattie Phillips, Thomas- street Maggie Jones, Coldstream-street; Maggi Thomas, Stepney-place; M. A. Williams, New-road; Caroline Thomas, H. G. Owen, Swansea-road Mary ac Elizabeth Morgan, Water-street; Mary Thomas, Ann Thomas, ac Eleanor Thomas, Pottery-road. Wedi i bawb wneurl eu goreu a'r dauteithioo, ac i'r byrddau gael eu clirio, galwyd ar Mr. John Rees, ysgolfeistr, i gymeryd y gadair, yn absenoldeb Dr. Morgan, ac aeth- pwyd drwy y rhnglen ganiyno! Anerchiad, y llywydd can, Miss Alice Bowen; anerchiad ar "Nodweddion dosbarth da yu yr Ysgol SuI," Mr. B. Howell—gwir rhagorol can, Miss M. C. Williams dadl ddoniol ar "Pa un gwell priodi ai peidio ? Misses Lizzie Bowen a M. Davies; can, Master T. R. Bowen; mynegiad o sefyllfa'r Ysgol gan yr ysgrifenydd can, Mr. Penry Davies adroddiad, Mr. T. R. Jones darllen penillion, Mr. John Davies can, Miss Gvvenny Williams. Dyg- wyd un o'r cyrddau goreu o'r natur hwn a gynaliwyd yma erioed i derfyniad trwy i Mr. Penry Davies ganu Hen wlad fy nhadau," a thalu y diolchgarwch arferol, a dvmuniad pawb presenol oedd am gael cyffelyb wledd eto'n f aan.

URIAS LEWIS: I Auwyl faban Mr. a Mrs. Lewis, Welsh Terrace, Dafen. Blodeuyn tlws ydoedd Urias bach Pan yma'n y byd yn fyw ac yn iach; Ond angau a'i saethodd o dan ei droed Cyn iddo ymgyrhaedd ei oed. Cipiwyd ei euaid gan angel glan 0 gwyno byd i froydd y gan Yn flwydd a naw mis i wlad ddi-nos, Ehedodd ef at ei goron dlos. Ar oriel y nef yn mysg y plant Clywir ef heddyw fel perffaith sant, Yn canmol gwahoddiad yr Iesu cu— 11 Gadewcli i blant bychain ddod ataf fl." Agor ei fedd yn y fynwent dilu, Agorodd yn mynwes ei rbiaint cu, Feddau nas cauir hwynt ond gau Fab Duw, Fu farw er cadw ei saint yu fyw. Sycher eu dagrau a thywel hedd, Coder eu golwg uwchlaw y bedd, I fyny i'rddinas ysbrydol iach, Lie heddyw preswylia eu Hurias bach. Dafen. ■ + lOAN. I

TEYRNGED YR AWEN I Ar briodas "Glantegid," P.O., Crosshands, a Miss Sarah Ann Jenkins, New Cottage, Crosshands. A thir unigtwydd, lie heb swyn, 1, Glatitegid sy'ti fftrwelio, Gan ddewis cael Miss Jenkins fwyn I'w ddifyr gynorthwyo Ar gadair serch yn nayuwes hon Yn eistedd mae ei galon, A chariad red o fron i frou YLi loyw fel yr afoit. Ffyddlondeb hedd amynedd fo Yn rhwymyn aur y ddolen, A chofiwch chwi mor dyu yw'r clo Rhaid cadw at y fargen; 0 boed i afon cariad gwir Gael swynol ymddolenu Ar ddyffryn glwys eich bywyd pur Hyd nes i'r oes derfynu. Boed haul ar y fodrwy A haul ar eich hues, A phell calfoch drain wy Heb wybod am groes Y gwauwyn i gychwyu, A gwanwyn o hyd, Nes dod ar y terfyn I haf mewn gwell fyd. Lianbrynmair. ATHA. ETO. Priodas sydd yn hynod hen' Er lIYlly'n hynod newydd, Mor hen a dyddiau Adda gynt, Fel toriad ddydd o newydd, A rhyfedd yw ni fedr dyn Fod hebddi byth yn ddedwydd. Fe ddaethum yma heddyw i gyd A chalon hynod gynes, I fod yn dystion byw bob un 0 uniad teg angyles, Ag Owen fwyn, maent heddyw'u un Yn rhwymyn gwyn priodas. Gadawsoch ddydd, gadawsoch wen Ieuenctyd a'i phrydferthion, Ac i oes iach priodas wen j A'i hyfryd ddyddiau gwynion, I Yr aethoch chwi, a newydd 'nawr Yw'r byd a'i boll obeithion. Yn awr goddefwch gynghor bach, I Gan uu o'ch hoff gyfeilliou Da, Owen, cofia, priod wyt, I Amddiffyn, bydd yn diriou, A chwithau Ann, eich goreu'nawr, Yn caru, byddwch ffyddlon. 0 gwened Nef, a rhodded had, Caed merch i alw "tada," A boed i'r fam gael elywed mab Mewn hwyl yn galw mama," A dysgwch hwynt i barchu pawb, Ouu parch i DduwYIl ngynta'. Ar ben fy hoffus gyfaillmwyn. A'i briod hawddgar, dirion, Tywalited Duw gostrelau llwydd Yn orlawn o feudithiou, A nerth i gadw'r wisg yn lan Hyd nes cael gynau gwynion. Yr hoew Owen yrwan-ymg'lymodd Am golomen ddiddan, Swynol angyles anian Asia'i rwysg a Sarah Ann. Sarah Ann, trysoryw hi,—a'i Howen Wna'i henaid foddloni; Heddyw, mae yn ymhoywi, Gan ein brawd mewn gwanwyn bri. I Gwynfryn, Ammauford. E. OLWERN EVANS.

I ER COF ANWYL Am Mrs. Sarah Jones, gwraig garuaidd y Parch. Wm, Joues, Seion, 'Merthyr Tydfil. Aelod gwreiddiol ydoedd o Soar, Llwynhendy, ac yn mynwent Soar yr huna ei gweddilliou. Enillodd iddo ei hun barch pur tra yn Ngbastellnedd a Merthyr, ac y mae am dani heddyw alar mawr. Coffadwriaeth y cyfiawn sydd fendigedig," 0 gael gwel'd ei golwg wyw, Suddais i ddyfnloes heddyw. 0 dori y chwaer dirion-hoii i lawr I hen le marwolion, Rhoddwyd gan lu arwyddion Yn ei bryd o loesau bron. I'r golwg daeth argoelion-i ganoedd 0 gynhwrf hiraethlon, Ac iaith ing, pan Ifwrdd aeth hon, Dreiddiodd i ymadroddion. O'i gyru hi i'r gweryd,-a duloes Y daliwyd ein hysbryd Mae y Llwyn fel yn gwyn i gyd, Trosto daeth niwloedd tristyd. Rhyddid i ddagrau rhoddwch-i eirio Ein hiraeth a'n tristweh, A'll Hoch llawn goruweh ei llwch- Hwnt waela mewn tawelwch. Ow 1 mae'r dda Sarah, fu'n siriol-ei bryd Ger ein bron, mwy'u farwol, Ond mewn bri oeir hi ar ol, A'i swynion yn bresenol. Da wyddis ei gwych nodweddion,—chwaer oedd- Un a Christ mewn calon A sel frwd ei grasol fron Y gwiriodd ei rhagorion. Yn Nghastellnedd y mae heddyw-yn byw 0 dan baVch diledryw, A rheidiol y cur ydyw 0 dau faich am nad yw'n fyw. Yn nghalon Seion mae saeth—yn aros, A yrwyd gan hiraeth; A siwr yw, erys yr aeth Yii tiodtu galariiadaetli. Suo gofid mae Soar,—ac eilia'r Tabernacliaid alar; Yn eu cwyn, mae llawer car Yn uofio eigion afar. Mewn da barch, cyn mYI'd i'w bedd,—y daliodd, I Er dolur a llesgedd, A gair iawn y gwirionedd Oedd ei rhan i ddiwair hedd. I froair o hyfrydwch—yn geinwych, Esgynodd mewn heddwch, Ac o'r Ilaid y ceir ei llwch I ddinag wlad dyddanweh. Ion, estyn i'n brawd yn wastael-win heddweh Mwyneiddiaf dy gariad, A goleu dvogeliad Taeml. mwy i'w blentyn mad. Mewn oer fan mynir iinau,n isel iawn, Maes law, gan angeu O! a a, n fy iigwellb-.tu O hen diudl y priddellau ? O gall, yn ddiwall, mi ddeuaf—yn iacb, Drwy fy lor dadebraf Gair a nerth ac udgorn Naf Ant heibio-hwynt atebaf. WILLIAM WALTERS (Talmai). Llanelli, Mawrth Sfed, 1897. I

Llyfr Newydd i'r Ieuenctyd (fineawadol). GEIRIAD UR' Y TEUI-U A'R YSGOL (Ysgrythyrol a Duwinvddol), gan y Parch. JOHN LLEWELYN HUGHES, ¡ Awdwr "Grammadeg y Lienor" ac Elfenau Grammadeg," Bernir yn lied gyffredin y byddai Geiinadur bychan, cynuwysfawr, ymarferol, a rhad, yn dderbyniol a budd- iol yn nhai y gweithwyr ac ereill. Nid os gan lawer o ddeiliaid yr Ysgol Sul fodd i bwrcasn Geiriadur o bris uchel, ac y mae eu hamser bamddeuol yn ami yn rhy brin at ddarllen erthyglau meitbion a chwmpasog. CVNNWYSIAD.—Cyflewyd yn y Geiriadur hwix ystor, lied belaeth o egluriadau ar taterion iseioiaiaa, ac ym- drecbwyd ei wneud drwyddo yn fuddiol a chywrain, gan gynnwys sylwadau cryno, ac i bwrpas ar yr holl eiriau a'r pynciau Ysgrythyrol y tybir y car yr ieuenc- tyd gael eglurhad arnynt. Traethir ynddo yu nghylch gwledydd, dinasoedd, trefi, adeiladau, moroedd, llyn- oedd, afonydd, ffynnonau, mynyddoedd, dyfErynoedd, ynysoedd, personau, cyughorau, swyddi, deddfau, sect- au, gwyliau, aberthau, defodan, arferion, dodrefn a gwisgoedd y Cyssegr, creaduriaiii byw, coed, llysiau. meini gwerthfawr, metteloedd, arian bathol, pwysau, mesurau, amserau, geiriau dyeithr a dyrys, athraw- iaethau, rlyledswyddau, &c., y souir am danynt yn yr Ysgrythyrau. Tra yn ei ysgrifenn, ymgynghorwyd a gweithiau awdwyr o awdurdod, a chyflewyd ynddo lawer o gynnyrch yr ymchwilia-d?u diweddaraf mewn hanesiaeth, daearyddiaeth, &c. Amcanwyd iddo fod yn hollol anenwadol. OKGRAPH.—Ymgeisiwyd at ei lythreul1 yn unol ag orgraph Grammadeg y Lienor," a chymmerwyd ei holl ddyfyniadau Ysgrythyrol o'r Beibl yn unig, ac heb newid eu llythyreniaeth i orgraph y gwaith hwn hyu yw y cynllun mwyaf cymmeradwy gyda'r fs- grythyr. Hefyd,o'r Beibl yn unig y cymmerwyd rhifau y pennodau a'r adnodau, hebymddiried yn nghywirdeb unrhyw lyfr arall pethau lied gyffredin yw cyfeiriadau anghywir, hyd yn oed mewn rhai llyfrau rhagorol. AKCIKAPHWAITH.—Y mae i gyd yn barod i'w argraphu a chyhoeddir ef yn fuan mewn Pedair o Ranau, Swllt y Rhan. Ni wyddys yn gywir faint fydd rhif ei du- dalenau, ond ymddengys oddiwrth faint yr ysgrif y bydd tua 370 neu fwy mewn llythyren lied fan. Bydd ei blyg yn olygus (Crown 8vo), ei bapyr yn íJda, a'i lythyren yn eglur. Gyda y rhan olaf y bydd ei wyneb- ddalen, y rhagymadrodd, cynnwysiad, a'r Map o wlad Canaan, yn unol a'r drefn arferol o argraphu. Bydd yn orlawn o fater. T ANYSG RIFWY u. Disgwy lir i'r saw l a gymmero y rhan gyntaf i gymmeryd y lIeill, heb hyn bydd colled o bob tu, gan fod llyfr anghyflawn yn anfarchnadol. Hefyd, disgwylir y tal am bob rhan wrth ei derbyn. Bydd hyn yn fantais er dwyn y gwaith yn mlaen yn fwy rheol- aidd, gan fod y draul yn lied fawr. RHAGOI.WG.—Eir ag ef i'r wasg yn lied hyderus, gan y bydd yn llyfr a hoffir yn ddiau ganyr ieuenctyd y mae yn fath o lyfrgell fechan ynddo ei hunan. Y mae o ran arddull yn eglur ac ymarferol disgyna yn ddiymdroi ar y pynciau yr ymholir fynychaf yn eu cylcb. Nid arbedwyd llafur na gofal er ei wneud yn Ilyfr pwrpasol a defnyddiol, a hyderir y bydd o wasau- aeth nid bychan mewll teuluoedd lie y codir becbgyn a merched ahoffant efrydu y Beibl Sanctaidd. Argrephir y rhan gyntaf yn uniongyrchol ar ol derbyn 200 o enwau Tanyrgrifwyr, a)iycleriv y daw y tair ereill allaii, un bob deufis. Ceir ef drwy y Post yn rhydd o gludiad ar dderbyniad y tal (Swllt y Rhan), yr hyn sydd ynol 6c. y mis, neu l§c. yr wythnos. Er ei gael allan yn fuan, anfoned y Tanysgrifwyr eu henwau yn ddioed i'r Awdwr,—Rev. J. LL. HUGHES, Five Roads, Llanelly, Carmarthenshire. Y mae llawer o enwau mewn Haw yn barod. Saith copi am bris chwech i Ddosbarthwyr. A WONDERFUL MEDICINE. pEISPs Are universally admitted to be worth a Guinea a Box for Bilious and Nervous disorders, such as wind and pain at the stomach, sick headache, giddiness, fulness and swelling after meals, dizziness and drowsiness, cold chills, flushings of heat, loss of appetite, shortness of breath, costiveness, scurvy, blotches on the skin, disturbed sleep, frightfu dreams, and all nervous and trpJnhling sensations, &c. The first dose will give relief in twenhy minutes. This is no fiction, for they have done it in countless cases. Every sufferer is earnestly invited to try one box of the Pills, and they will be acknowledged to be WORTH A GUINEA A BOX. ■,yyrORTH A GUINEA A BOX. ORTH A GUINEA A BOX. For Females of ali ages they are invaluabl. No Female should be without them There is not a medicine to be found equal to thcm for removing any obstruction or irregularity of the system. If taken according to the directions given with each box they will soon restore Females of all ages to sound and robusthealth. This has been proved by thousands who have tried them, and found the benefits which are assured by their use. jgEECHAM'S TRILLS. For a weak stomach, impaired digestion, andall disorderi of the liver they act, like "MAGIC," and a few doses will be found to work wouders upon the most important organs of the human machine. They strengthen the wholemusculat system, restore the appetite, and arouse into action the whole physical energy of the human frame. These are FACTS" testified continually by members of all classed of society, and one of the best guarantees to the nervous and debilitated is mmCHAM S PILLS. oB Ei ECHAM'S JpiLLS Have the Largest Sale of any Patent Medicine in theWorld Prepared only and soid wholesale and retail by the Pro- prietor, T. BEECHAM, Chemist,St. Helens, Lancashire, and by all Druggists and Patent Medicine Dealers every- where. In Boxes, Is. lid and 2s. 9d. eaeh FULl, DIRECTIONS ARE GIVEN WITH EACH Box. -flB, Why <USil* XHDLEM?SEEDS? ARE THE BEST TO GROWS! Because every parcel 111 tested before being gout out. and at 60 less cost. I I Thousands of Prizes gained by FIDLERS' SEEDS. DESCRIPTIVE PRICE LIST FREE TO ALL. & FIDL.ER & SONS, READING. C—-————— «& PFKi 7RADE MAHK DIWYDRWYDD Y CYMRY." PARRY & ROCKE, WELSH WOOLLEN MANUFACTURERS, SWANSEA. Manufacturers of Guaranteed Welsh Hosiery and Knitting Yarns, All oar Goods are labelled with our liegistered Trade Mark for Protection of users, Should there be any difficulty in obtaining our Manufac- tures, please drop a postcard, and W8 will at once send you address of nearest Draper or Dealer. SUPPORT YOUR HPME INDUSTRIES. WHOLESALE ONLY, To be bad of Retailers in every town n Wales. THE BEST HOUSE IN TOWN FOR General Printing IS THE MEBCURY, UPPER PARK STREET. Neatness, Cheapness and Despatch Guaranteed. THE CHEAPEST HOUSE IN SOUTH WALES FOR EVERY DESCRIPTION OF DRAPERS', GROCERS', AND CHEMISTS' HANDBILLS, &o. CLUB CONTRIBUTION CARDS & NOTICES, CASH, CONTRIBUTION, and MINUTE BOOKS, RULES OF PUBLIC SOCIETIES, PARTICULARS & CONDITIONS OF SALE, CHEQUE BOOKS, PAMPHLETS, CARDS, BOOKS, TRACTS, TESTIMONIALS, ARTICLES OF ASSOCIATION, RECEIPT FORMS, BUSINESS CIRCULARS, GUMMED LABELS,. MERCHANTS TRADE LISTS, MUSIC, PLAIN and COLOURED POSTERS, CALLING CARDS, INVITATION CARDS, TOAST LISTS AND MENU CARDS, CONCERT PROGRAMMES AND TICKETS, BALL PROGRAMMES AND TICKETS, EMBOSSED ENVELOPES, EMBOSSED LETTER HEADINGS. Orders by Post or otherwise will ahvays receive prompt attention. Ø" NOTE TH& ADDRESS—  c An 'Mercury' Offices, UPPER PARK STREET, LLANELLY. LLANGENDEIRNE. A GRAND EISTEDDFOD IVill be held in a Spacious Pavilion at the above place on MONDAY, AUGUST 2nd, 1897 (BANK HOLIDAY). CHIEF CHORAL COMPETITION (to Choirs not un,ler 70), "Ffarwel i ti, Gymru Fad" (Dr. Parry), £ 20. 2ND CHOHAL COMPETITION (to Choirs not under 35), Dyddiau Dyn sydd fel Glaswelltyn (T. Davies), X5. MALE VorCE COMPETITION (to Parties not under 30), "Wyr Philistia (D. Jenkins, Mus. Bac.); 14. MUSICAL ADJUDICATOR Mr. DAVID JENKINS, Mus. BAC. CONDUCTOR MABON, M.P. Programmes shortly (112-(I. by Post), from the See.- Mr. LEWIS, Board School, Llangendeirne ESTABLISHED OVER A QUARTER OF A CENTURY. For Welsh Batter and Welsh Bacon TRY D. S. PHILLIPS, Grocer and Provision Merchant 30, WATERLOO STREET, L LAN ELL Y. Also every Article in the Grocery and Provision Trade of the best quality at lowest possible prices DAYIES BROS. 40, PROSPECT PLACE, and 17, WATERLOO STREET, Cabinet Makers, Upholsterers, FRENCH POLISHERS, VENETIAN BLIND MAKERS, UNDERTAKERS. All kind of Repairs done on the Shortest Notice. WORKSHOP—PARK TERRACE. EVAN EVANS, Public Accountant and Auditor. OFFICE STATION ROAD, LLANELLY. Secretary:— j Llanelly Terminable Building Society, Llanelly Permanent Building Society. Money advanced on Leasehold and other Properties* Short or long terms. Easy repayments. APPLY AS ABOVE. GREAT MOUNTAIN COLLIERY. BEST THROUGH COAL Delivered at Stations on the Mynydd Mawr Line as follows:— EElINFOEL, HOREB,. CYNHEIDRE, CWMBLAWD, TUMBLE, and CROSSHANDS, 8s. 6d. per ton, in truck loads. Orders to the Tumble?, or Mynydd Mawr Office, Llanelly. MYNYDD MAWR COAL DEIIOT. ANTHRACITE. LARGE (Big Vein) 12s 6d per ton LARGE NUTS 13s 6d „ SECOND QUALITY NUTS 10s 6d „ HAULAGE EXTRA. Attention is requested to our ANTHRACITS NUTS, from Great Mountain Colliery, produced by the breakage of selected Large Coal by machinery* They are of uniform size, from two to three inches* and are screened perfectly free of dust. Orders to JOHN WADDELL & SONS, Mynydd Mawr Offices, Llanelly. Explosions! Explosions! SAFETY JHPL TO BE tr X I '?7t7 '?     ?" VALVE For preventing H||||jSj| HAD ONLY Explosions in Domestic and other Bath AT Boilers. T. PUGH JONES\ Builders' Merchant & Ironmonger 48, STATION ROAD, AND LLANGATHEN YARD1 LLANELLY, Builders and Contractors promptly supplied with j every requisite. FOR EVERY DESCRIPTION OF PRINTING, GO TO THE Mercury. Offices, UPPER PARK STREET, LLANELLY Printed and Published by the LLANELLY FEINTING COMPANY, LIMITED, at their 0 £ £ c8S' Upper Pars Street, Llanelly, in the County of Øa marthen, March 38th, 1897. ♦

150,000. GWD y pallai gofod i ni wneud dim yn dphyg i ayfiawuder a'r papyr, a- hyny ui yehwanegvra heblaw enwi rai o gydlafurwyr arwr deffroad y ddeunawfed ganrif, sef, Thomas George, Stephen Hughes ?Mydrim), a Madam Be van. Mynai Mr. Jones toil yr I' enwau hyn wedi eu bythol gysylltu ag addysg ein gwlad. Fellv, ni feiddiwn eu hebargofio. Ni allyn Ires gyda Griffith Jones fel pregethwr ag offemmd, rhagor na dweyd bod ei ddull ef o dreulio prydnawn Sadwrnau gyda eu holwyddoreg gyhoeddus, yn ofnadwy wabanol i brydnawn ein Sadwrnau ni. Gor- chwyl teg oedd diolch i Mr. Jones am ei gynysgaeth faethlawn, yr hyn a wnaed gaa Mri. Meyler Daniell. a B. R. Rees. Dygwyd tymhor llwyddianus i ben an llygaid yn gweled dydd ddechreuodd yn y ddeuuawfed ganrif megys yn cyrhaedd ei ddeuddeg o'r gloch, yn ngbyfanrwydd tetnl addysg yn Nghymru.