The North Wales Chronicle and Advertiser for the Principality

I STRAEON ARDAL I rEJNDAFAD. I GAN TWMBE, TI IFAN. i I STORI PitENTIS Y CHEMIST. I Ma pav, b yn yr ardal acw yn- liond kiwn o tyud i'r dre i weld y piet-iwrs, a toes hogyn na. uogan yn jig..iym dogaeth Pen datad uia sydd yn metkhvl oymam-t o Char- lie Chaplin a Mary l'i{.,tor,j a Douglas Fairbanks a'r H-eili Jg o Loid George el hunan. Ala rhei poboi y 11 b-Li-iiu ma drwg "ydi i blentyn fynd i'r kinema; fod na ddy- tanwad dt-vg' oiiuc, ar feddylia pobol it.anc, a bod gwe:d y lhmia yn codi awydd arnynt I neud rwbath allan 0'1 1'. 'llydw 1 wedi bod yr: guild y pictiwre filoedd o weithia, ac am w n 1 tydw i ddim uu mymtryn gwaeth, o ran goncstrwvodJ, a buc-iedd. • Mi welis iadron yn gtieud eu gwaith budr, a mvvrdrws hefyd, o ran hynny. Gild nx-cida nh w i gyd yn dwad i ddiwadd a 'ro-edd y bobol dda yn ocnel eu gvvobrwyo liefo haipujj-wydd a by< da. 0" ydi gvveld p-ccVkJ yn aruain h-el- ynt a gweld rlaioui yn dwad a chysur yn elFeit/iio yn ddrwg ar blaiit, both ma. dyn i feddwl ? Ileblaw iiyzaiiy, nid stracon exciting ydi 'r pictiwrs yma i gyd. Ma'r kinema yn dajig c 8 gwLedydd pell acarfe,rion pobol yr ochor arali i'r beii ddiieaz- Ima, a gol,.Vg- feydd ardderchog yn y tropics ac yn y North Pole, a llefydd lolly nad oes siawrus Iri-liaii fwya o bobol ifane eu gweld ond fd darlunia. Pwy ydi'r bobol 'm'l sy'n deud ma tric- ia'r gwr drwg i felidit:h.!o'r to ifanc ydl'r pictiurs? Wei, y rhai sy'u deud y drefn fwya acw yn erbyn y kinema ydi dau o fla-enoriaid y eapdl acw. Fuo nw rio-cd yn gweld y jjii.tiwr.s eu liunairi i gael barnu }ll (}eg. A wyddoch eni bo ydi rneswm un o hony nhw <Jro^ gondemnio y films? Mao o yn (ieud fod peehoda f-el lladrata. a lladd a phetha felly yn cael ou daJ}g(j. u-l pc t",t ii hw yn Ucfia rnamanta-s a oiand. A mao o yn deud fod fluiiia yii dangcis But m.a' I'yttawni iladrad yn gneuJ i blunt geisio gnend yr uii peth. M«ldyiiwc:i am dan a i ,'rwan ar ol bod yn g-.veld- W. S. Hart fei lleidar pentrordd )'11 p-enderfynu enwogi ly h'tuiaii Y'11 yr u,n tyfeiijad. Dyma fi yn riuuthro adra ac yn rhoi y cyfrwy ar yr ebol ac ar ol rhoi mu.sk du Oro.j iy Jiygaid a chynrcryd bc-nClyg ,hcli-i bistol nhad. yn ear-amu i'r jjentra a tiianio ar bawb. iiandioci! Fasa c.n yn meddwl y baswn i gynwint a ftwl A weiwell ehi, ma un o r blaenoriaid 'rydw i wedi eyieirio alo lo wedi darhan poo iiofol sy' wedi J w-a.j allan, a msc o yn (ieud bvtil a hvtyd 11 ad cc-s dim byd yn agor meddwl dyn yn weli na nofal dda gin awdwr clyiar. A 'sgrilenvvyd rioed nolal h-c I led yni In bieti\Mo byw o bei'hod yn ogystal o ddaioin. A dyna r dyn yn deud wrth blan.t am ddarlLan noiuls da ac yu ecndemnio'r Kinema am fod na gyma.iiLt o sun am bechu vijgln-ii a nuw l'obol gyson fel yrla sy bob amtur yn trio gneud yr h-en iyd 'xna yn wn^nyiiurua i bawb 0 u cv.mpas. Ma nhw yn m-eddwl fod pawb yn mynd ar eu pena j'r lie dnvg ond y nhw tu liunain. 1 bobol yma sy n flruco on gwela nhw ohi yn oawerthin ar ddydd Sui lie 311 darllan "Comic Cats" ar ddydti gvvait.i. Win eon am pictiwrs a syjwi fod cosh I bob amsar yn dnyn drygicni, mi dtto'th i iy meddwi j stoii am aaigwy dtyad yn yr ardal acw fuo y-n agos layii a phroJi fod pechod weithia yn arwam 1 bapusrwydd. Aguo lawn ddeuciiia 1, cotiwch. Ala n dda gill i am hynnv, a mi gewch weld pa'm yn bur fuaji. job fychon ydi i fae.igau ddcwis gwajfi, os nad ydi o yn digwydd iiangos tuadd gr-ef at rhy w orchw yl n«iliduol. rineni Wil Prys mtivn helbal garw i jjiwtio'r boi hefo gyria. I ddeud y gwir 'roedd 'na rhy 'chy<iig ym mhen Wil i w gyfadda^u 0- at unnayvv orchwyl ond breuddwydio, a tees 11a neb yn cael cyï- log am neud hynny. Pe tasa ei rue-ni o yn digwydd bod yn gvfoethog mi iasa'n hawdd iddy nhw neud r* bath o'r baehgan, oti,ti rhaict iddo fo fynd ati in 1 en- nill ei damad, a folly 'rcdd isio dewk rhyw waith. Jiaer ue-cid y tad, :t 'roodd 0 yn moddwl v basa gwaiki saer yn siwtio Wil yn eitha. Gnd toaad y farn ddim yn I fodlon i'w hunig blentyn fod yn weithiwr cyfiredin fed saer. r. GWEITHIWR YNTE CLERC. i "1* uo lK-o yn perUiy.n 1 1x11 on<i iy ngwr yn wcithiwr,' medda hi. 'Rot-dd nnad yn \iT banoodig 0" oeM yn awwu, a ma miodyr gyd yn gwcithio iwwn otlis The aim 1",10 yr un onony naw 51;1\;0 yn lie wis ei gryei. Wei, ini iuo o gysidro a paiando ar gownt, Wil. l(}üd-d na ddim a-elnydd 'gtifiwr yna 10, 'roedd hynny yn amlwg 1 uoyn Ua-i. A l'oeoo o mor sa-i nelo sums yn yr ytgoi fel y deudod-d y bCwl wrtii ei iam 11a xasa to Dytii yn gneud y tro lei c«arc. yn y (j,re'. Ar oi bod yn y dre un diwmc-d march liad dyma yn csynnu ei wem tnvy dd-eud y baeo fo yn iieio mynd yn heryli- jdd. Gair anh Ïw fam oedd hwn, a dyma hi declira poeiu ar unwaitn. "Paid a eon am y lath beth, medda hi, "a thitha wedi bod am fiwydUyn yn yr y;g-ol gajiolraduol. "Chemist mae o yn feddwi,'J med-da'r tad. fatn a Jones bach yn y Sgwar yn y dre." "0, dryggi^ur, medda Mrs Prys. Palll na tasa ti yn siarac v n blaen, Wil baoa. Wei, wir, dyna, wa.m reit ulw re- spoetabl, gii, ud phyc-ig i bouol, a gwerthu sebJn a sent a pilL" 1 g'ffyla. Ml fasvvn 1 yn licio yu arvv dyweld ti yn tldrygis- tar, maehgan i. Ma nhw gysral a, doctor: iaid 03 nad yn well o iawai, achos ill I fydda i yn mynd at Jones bach am physig both byuuag fydd y matar arna 1, a mi fydd gyno to idital no ei at bob aiiechyd dan hiuiul, iid 'i-wi fath a'r hen ddootors- 'WJa yn edrach ar dafod dyn a iiymian am liannor awr a wedyn gyru potal o rwbath sy'n fwy tobyg i "ddwr budr na physig. \Vi. ionadd i, \11, 'rwyt ti wedi Twtio ar b".1!h reit dda. Mi gci ói ddysgu bod yn (1,4r v gii --L,tr, ac ar ol tipyn o bractis heto Jones bach, u-Ila rnedi-wji iii dy osod ti mewn siop baci yn yr ardial 'ma. Ma digon o isio meddygmiaetha ar gyfar dyn ac anifiil yn y gymdogaeth, a 'rwyt ti yn siwr o ne-Jii bywoliaeth reit dwt." lllyda chi yn mynd yn rhy fast, mam, medda Wil. '"Ma vs-io btynyddoedd o ddvsgu i fod \n fferyJlydd, a ma na ex- aminations caW- 1 w pasio eyii cael yr h,, Nv I agor siop." "iilynyddoedd o ddysgu out i wertnu potal o physig, a'r hod gylarwyodiada wPiii eu printio yn blacn ar ei hochor hi." Paid a gwinoni, maehgan, "Mae o yn ei le, mam," med<!fl r tad. "P-rif waith y dryggistar ydi cymysgu ffysig dan gyfarwyddid y d<Kio.r, a sut modar o neud hynny os nad ydi (j yn deall liatur bob pcth ey'n cae! ei cJdefnyddio at neud meddyginiaeth. Ma. raid ir dryg- gistar wbod cymuinit a'r doctor ei hunan am y rhan yma o-r gwaith, a mi gymeritui yr addyeg tiynyddoedd, yn siwr 1 cm, 0 wei os fel yna ma pcôha, tydw i eadim yn gweld lhyw obeithion cry' iawn. Mi fydd Wil wedi tyfu 1 fyny cyll gorph- an ei addysg, a ma 11 hen bryd iddo fo fynd aid hi I enniil tipyn." Os c ymorith Jona-> bach o yn brentis, mats o yn siwr o daJu rhy wfaint fol eyfiog iidido fo, ac fel bydd o yn dysgu ilil fydd yn teilyngu tipyn rhagor bob blwyddyn. Wall i ni neud fel yna, os ydi'r rhagolygon yn cldisgiaer, na spwylio r baohgan trwy ei -i--oid niewn job iieto oliydig o olwg am lwyddiaiit yn y dyfodol." WeJ, actili Air Prys i weld Jones bach y Chemist, a 'roedd hwnw yn digwydd bod heb hogyn yn y siop. Y canlyniad fu'i Wil gael ei brent it-no. 'Rocdd o i dderbvn swm byclian fe] cyflog am y Hvryddyn gynta', a chwaneg y blynydd- oedd wedyti, ac os oedd o am fod yn !rer- yllydd 'roedd o i ymroi ati hii astudio a thrio pasio'r arhofiada. Y tro nesa y digwydd is i fod yn y dre' ar iiegas i yn galw yn stop Jones bach, a dyna lie 'roedd Wil yn cymysgu past at Ileuil pils tu ol i'r cown- tar. "foodd o ddim wedi bod yn y siop dau ddwrnod, ond 'roedd o yn siarad am y pot ha yn y pote.:i ar y sillfoeud fel 1' ta.s& fo wedi bod yn ddrygistar am ugajn inJynadd. "Dyma i ti wenwyp pur, Twm," raodda fo riha i. "Tasa ti yn rhoi dropyn ar dy dafod mi fasa.'n hwyr glas i'r elochydd ddethra agor dy fedd di." Sut daru ti gael ailan ma gwenwyn ydi o" gofynis i. "Ddaru ti roid tijiyn ax dy dafod." Cochodd Wil at f-i g-tustia. ''J ddfud y gwir [ ti," medda fo, "'roodd Jos bach yn pneud v pils 'nia bora heddyw, a mi 'fyiiodd i mi basio'r botal acw iddo fo. Mi ddo.'th 11a rywun i'r siop i dynu fy sylw i, a mi- rois inna'i' botal nesa ati hi iddo fo. Tasa fo heb sylwi mi fasa '11a gyfras o angladda yn yr ardal 'n;a yn ystori y' diwrnodia nesa. 'Roedd o reit gas wrtha i, hefyd." "Dim rhyfadd," moddwn i. ''Alae o wedi trcu):o oes yn casglu cwsmeriaid, a mi di treulio (x,-i yti ca?sg i ti envsmeriaid, a a'r hoU lot ar un strok fe[ yna." PARTNAR YNTE PRENTIS? Ar hyn dyma Jones bach i mewn o'i gilJio, ;1 wi gafodd Wil fY!Jd, a1Jl Llama.d. Ryda chi wedi cael ^.artnar, Mr Jones, rneddwn i. "Hy," medda fo, gan daHu ei oJwg ar y botal iveiiwyii. lasa ti yn arfar cyin- eryd pils, maehgan i, fuasat ti rioed yn agosach i dy ddnvadd na fuost ti yr wyth- lios yfila. "'Iloodd W'],' yn deud wrtha i nior agos y buo fo i droi yr ardal yu gytiebiwti," meddwn i, ac ar ol caü! fy riegas eis adra. Am rhyw 'chydig o wythnosa aeth petha yn eu blaena yn ddigon di-helbul, a dcch- reuodd Jones bach golli y golwg, prydcrus tur ei wynab pen oedd Wil yn te«dio'r siop amsar cinio. A ciilywy d am neb wedi syrthio yn gelan ar ol bod yn no] physig o r Chid dyma'r helbul mawr yn dwad un dlwrilod Ar cwbw] o achos pechod mawr Will—ei ddiofalwch. Welis i neb rioed mor tUiofaJ a'r bach gan. 'Roodd o yn colli rwbatdi bob dydu — ei gyLiell, ne'i a.mbara!, ne'i gap, ne 1 fenyg. A tocdd dim iws pregethu wrtho fo. 'Roedd o yn breu- tklwydio 711 lie edrach ar Ull ei tusna.s, a 'rocdd isio rwbath cryfaeh na phrcgath 1 ddwad a diwygiad. We,\ in; ddo'lh na rwbath cryfacn na phregath o'r diwadd, a dyma'r ston i chi. L n d-wrnod, roedd Jones y Chemist isio mynd hdo')' tren i Bwllheii, a fit. gaf- odd W il siars y siop am y dwrncd. l"-i fuo Air Jones yn ei »iarsio am tua awl" ynghyich ei dayledswydda, ac yn deud wrtno fo yn bendant am be:<i:io gwerthu dim ond y patent medicines mcwII poteli, LH-s, brwsis danadd, sebon a fhacla felly naU ocdd yn bosib iddo fo. noud camgyrn- eriad wrtii eu tnn. L'n <1 r petha ov, ii Jones yn werthu oedd stwff at ladd llygod mawr, rhyw bowdwr oedd yn eael ei gym- ysgu yn ba.t a'i ro:d aj ddarn o jark, no-odd na bowdr arall wedi ei fo.j;io t1 barod Ilwwn parse'.i chwarter pwvs oedd yn boblogaidd iawn yn yr ardaioedd ai buro'r gwaed. Wei 1 chi y dwrnod yr aeth Jones bach i Bwliheli, er fod Wil wedi cael siars pen- dant 1 beidio cyffwrdd y gwcnwyn, 1111 ddo'tfi Williams y Felin lJdwr i nd tipyn o'r stwff 1 drio cael Ylllwarad a'r liygod mawr A rhag oi siomi, be na'th Wil ond anufuddhau a gneud parsal bach twt o'r gwenwyn. Gyda hyny dyma flarmwr o ardal y Cwm. tua chwe' milidir o'r dre, yn dwad i mewn i'r siop ac yn gofyn ana oh wartar o'r physig at y gvvaed. 'Roedd y meitnydd a'r ttai-iiiwr yn hen lfrindia, a mi fuo r ddau yn sgwrsio hefo'u gilydd am hir. A phen aetho nhw allan o'r siop 'roødd y ua¡¿l a'r Hall wodi pigo ei negas i fyny ac wedi talu i Wil. Pen ddo'th Jones bach adra, 'roedd Wil yn medru deud wrtho fo fod pobpeth wedi pasio yn rcit ul w cysurus. SomotLd o ddim am y gwenwyn ddaru o werthu fr melin- ydd. '? Y bora wedyn dyma'r nieilinydd yn dwad i'r siop hefo par.a] bach yn fy law. "Mit'r bac-ligan 'ma wedi gneud tipyn o gamgymeriad," medda fo wrth Jones., lynis 1 am dipyn o wenwyn pnawn adue, a phen cis 1 ati hi i roid tipyn o hoiio fo o gwmpas y felin acw 1111 gelis allan liiit rhyw pnysig at wacd oedd gin 1. Ala gwaed y jiygoci mawr sy' acw yn tidigon iach, ddylia i, a toes gin 1 ddim ioio cryfhau y gwciicii, ne fit: fydda i yn Bankruptcy Couit. 'Rhowch tipyn y r gWeinwyn 'na 1 mi, Jones, yn lie hwn." Edrychodd Jones yn sarug ar Wil am anufuddhau, a roedd o yn mynd i ddeud rwbath re-it gas wrtho fo pen syhvodd o fod y baehgan yn edraoii fei corph ac yn cydiad yn y cowntaj- rhag syrlhio. Mi ied<iy..odd Jones ma' poclli ar gownt y melinydd oedd y baehgan. "Hitia befo, W i1,medda fo; "ond paid byth a chyffwrdd yn y gwcnwyn 11a eto, ne nu fydd raid i ti a lllllllla. roid gOra i'11 gilydd." Dim rhyiadd fod Wil wedi cael shock 'Roedd o wedi cofio ar unwaith fod y ffarmwr or Cwm wedi cymcryd y gwen- wyn yn lie r physig gwaed, a 'roedd o yn gwad pietiwr ofnadwy o flaen Hvgad ei tcddwl-y ffarmwr a'i wraig, a'i holi deulu, pedwar o fcchgyn a dwy ferch, y cwbwl yn gorwadd yn gyrff nieirw, a'r morwyii- ion a gweision, efaiia, wedi cael tipyn o r "physig," a nhwtha hefyd yn ocr ac yn stiff. 'Roedd y drychfeddwl yn ormod iddo fo, a rhutiirodd i fyny i'r lloff.t, a dyna lie buo fo am ona yn crio ac yn crynu ac yn gweld ei hunan yn sefyil ei dreial am fwr- GXU tylwyth cyfa'. 'Roedd o wedi penderfynu mynd allal. trw r coin iil throodio hi am Lerpwi ne rwlu. pen glywodd o swn oerbyd yn stopfo wrth y iop. Pon 'drychodd o trw r iten- a.st, pwy welodd o ond gwas y Cwm. 'Hoc.dd yn dda gyno fo weld un o r "lladd- edigion yn fyw, er fod hwnw, yn debygui, wotU dwad, ir dre' i ddeud am y fiadd niuAvr yn y Cwm. 'Roedd gin Wil rhyw 'chydig o sylita yn ei foes. Ar ol rhoid y pres a rhyw fan betha eriil yn ei bocad cripiodd y bach- gall yn ddistaw i lawr y grisia. Pen oedd o ar lin cael y flordd. yn giir trwy'r oofn, dYUJa ddrws y siop yn agor a Jones bach yn ei weld. "Hei, Wil," medda fo, "ma giii i isio mynd 1 ben y dre'. Dosusiopiroi jiegas i was y Cwm." "Negas i'r Cwml" medda Wil druan. Ch-cli-chaetho nhw ddim n-n-negas ddi-dd:ddoe Do, ond mi ddaru'r parsaJ syrthio i'r afon o r car, medda'r gwas, a mi adawodd. en Jistar o yno. Dos a rho chwartar aradl iddo fo, a ehymar ofal beidio mynd yn agos j'r gwcnwyn" 'Toes dim iws i mi drio desgritio teim- lada Wil ar ol clywad y newydd da. Roedd y newydd da bron mor anhawdd ei ddi odda a'r newydd drwg. 'Rocdd o mor llipa a ohadacii llcstri pan aeth o i'r siop, a r(>edd gwas y Cwm yn deud WCclWl: ma. batjhgan clen ac obliging ofnatsan oodd prentis y dryggist. Wei, mi fuo profiad Wil yn lies iddo am e-i oes. Rhoddodd hei bio freuddwydio. ac os oedd o yn dechra dlofau 'toedd dim end iaio iddo fo sibrwd y ga,ir "Cwm" wrtiio ei hunan. i ddeffro. Alae o yn dangos arwyddion da am fywyd defnydd- tol, a toes gin Jones bach ddim ond da 1 ddeud am dano. (Stori arall yr wythnos nesa'.)

NORTH WALES SEA FISHING. I A DEGANWY BOAT OWNER'S EX -RI- I MENT. It was reported towards the end of last month that herrings had appeared at Moelfre, Anglesey, and fishing boats fitted with motors are doing well. Au application has been received by the Fisheries Division of the Board of Agriculture and Fisheries for a loan for the installation of a motor engine in a fishing boat at De- ganwy. The applicant intends to set up experimental herring drifting which has not, been practised in North Wales for twenty years past. The experiment may have a far-reaching effect 011 the fisheries in this district should it prove successful.

POLICE PROMOTIONS IN I DENBIGHSHIRE. Consequent upon the promotion of Inspcc- tor E. Jones to be superintendent of the JJen- bigh Division of Constabulary, the following police changes have been made in the county ■ —Sergeant W. A. Thomas, Colwyn Bay, to be inspector at Lfannvst; Sergeant H. Jones, Wrexham, to Colwyn Bay; 1',c. G. Joiles, Glyii Ceiriog, promoted sergeant to Wrexham; P.C. Rogers, moves from Wrexham to Llan- rwst; P.C. Davies, from Eglwysbach to Glau Conway; P.C. Arkinstall, from VVrexhani to Glyll Ceiriog; and P.C. Williams, from LJan- rwst to i-.gl wysbach.

The Air Ministry announces that a message from Cairo states that Capt. lioss Smitli, piloting the Vickers A'im.y machine in the i-10,000 flight to Australia, arrived at Cairo on November Ililli and left 011 the lollowing day. An iinotiicial message adds that he left for Damascus.

BANISH THE OLD BRONCHITIS I BREATHEABLE PEPS IS THE SALVA- TION OF THE WEAK-CHESTED. A WONDERFUL MEDICINE SEALED IN A SILVER JACKET. I Those to whom November moans- a re- turn of t.:cii- old enemy Bronchitis, wofch ul its weakening and distressing features, will assuredjy find a welcome cure by ta.?mg Peps, tie uuique breatheable mew. _ilig Pel)?,, t'?ie uii:ique bi-,eat i iea b le niecb- Don't swallow liquid cough mixtures into the stomach, becau-se the stomach has no connection whatever with tlie lungs. Be- sides, these liquid "cough cures" often contain opium, laudanum and .other harm- ful druge.. No wonder in face of such, wrong treatment that the winter cough and wheezing gets worse each year and that the patient becomes weak and de- pressed. The breatheable Peps system is the natural and ideal method of treating bron- chitis and all chest soreness. When di- verted of its silver wrapper and placed on the tongue, a Peps tablet slowly dissolves into powerful air-Iike medicims that are carried by tho breath through the mouth, throat and bronchial tubes direct to the chest and lungs themselves. The raw inflamed membrane is at'once soothed and healed, irritation disappears, phlegm is loosened and removed, and cougning and wheezing axe soothed, and gradually overcome. Even the worst bronchial sufferer will gain wonderful benefit from Peps, because beside? treating chest and lung trouble's in the only scientific way, Peps a.re absolutely free from all harmful drugs and irritat- ing subst.ancc.s. Victims of bronchitis, asthma, coughs, core throat, colds, and other bad weather throat and chest com plaints have in Peps the benefita of the famed pine-ai.r cure brought into their very homes. There i.s nothing so wonder- ful. in character and, in action. -Get a Is 3d or 3s box of Peps to-day from your chemist.

I NODION TREF A GWLAD. I (Gan Sem Puw.) I EISTEDDFOD CAERNARFON. Daw, rhai gwyr i'w "hetifeddiaeth" yn gynnar iawn yng nghylchoedd cyhoeddus hywyd eu cenedl. KU)ai<i 1 eraiil aroo yn hir—mor hir weithiau ne.s syrthio 1 gysgu! Y mae rhyw "angel" wrth law byth a hefyd i "gytthyrfu n dyfroedd" i ral dyn- ion, ond am ddosbarth arall rhaid aros yn amynedcigar am y "cyfle euraidd." Cym- erwch wr o ddoniau disglair Anthropos, fel enghraifft. Gwelaf mai ef sydd i 'od yu un o feirniaid y Goron yn Eisteddfod Genediatfcho'l Caernarfon. Os nad \n- camgymeryd yn ddirfawr dyma'r tro cyn- taf i Anthropos feirniadu yng ngornest cadair nell goron yr wyl genedtaethol. Pa-m, tybed, na wahoddwyd ef ymhell cyn hyn? Ystyrir ef yn un o r beirniaid Taftaf a thecaf mewn lien a chan ac am ei was a,nacth amhrisiadwy i betli.au goreu'n ren- ed! prin y mac angen cyfeirio ato o gwbi. "Nid yw wedi enmil y ga(iair genedlaetli- ol," meddai rhywun. Eithaf gwir. Nid yw Syr J. Morris Jonos ehwait'n, ac md yw neb yn ei synnwyr yn malio hyni\y. Mawrygwn awdurdodau eistoddfxlol Ct< r- narfon yn anrhydeddu proffwyd yn ei fro ei hun. Bydd presenoldeb Anthropos ar "fame farnol" yr wyl yn galondid mawr i lawer pechadur barddol. I O'R TYWOD I'R EIRA. Dipyn o beth oedd dod o dywod y dwyr- ain 1 eira Eryri fel y gwnaeth y Genhad- acth Arabaidd yr w.ytnnoe ddiweddaf. Yn ol rhai adroddiadau teithiodd y cwnwi dwyreiniol i odreu'r Wyddfa gycta'r hwr- iad o feiddio'r clogwynj enfawr, a tefyll ar ben y mynydd "yn fwy na. chonewer- wyr." Food bynnag, nid oedd y percrin- ion wedi bargeinio a chlerc y tywydcl- Ofer ocdd disgwyl heulwen garuaidd y dwyra.in yn Llanberis, a chatnlau adar haf o lwyni di-ddail y fro. Drycinoodd eira oedd yn disgwyl y cwmni yno, a'r unig groeso a gaed wed 'r drafferth i gyd oedd croeso un o stormydd Yr Eryri A rtiaid fu troi'n ol am un o westai Arfon. "Gwell aclwvct na Ar noson fel hyn" oedd oan yr Arabiaid ar y Sordd yn ol. Yr oedd y cwmni'n un tra urddasol. Yn wir, yr oedd gwaed bronbinol yng ngwythiennau rhai o'r ymdeithwyr. Cy- hoeddwyd eu hcnwau mewn un neu ddau 0 bapusau, ond gan fod angen rhyw ddawn arbennig 1 wneud hyn nid y fi yw'r gwr i anturio hynny yn y golofn hon. Ym- ddengys mai gwahoddedigion y fewyddfa. Dramor ydynt, ac mai dan nawdd y Swydd fa honno y mae'r ymweliad. DAWN KIIEGI. I Mi dybiaf mai Maine Farnol Ffestiniog alwodd sylw ychydig ddyddiau'n 01 at yr [ arfer cynhyddol o regi a melldigo di-achoe. Purion petii oedd gvvneud, a hawdd mawc- ygu gwaith yr awdurdod»u n gwneud hyn. Nid wyf fi'n honni perffeitnrwydd, na dim o'r fath, ond y mae domau rhegiyd ambell Gymro yn un o'r pethau anoddaf dygymod ag ef. Gallasech feddwl am araith rnai llanciau mai yn Annwn y buont yn dysgu siarad, ac mai yn un o ysgolion Besfzebub y perffeithiwyd eu cwrs ieithyddol. in rhyfedd iawn y mae rheg neu lw yn ddefnyddiol antarferol 'hyd yn oed ar yr achlysuron mwyaf afreidiol. Os am ad- rodd rhyw dro yemala rhaid edrych yng ngeiri.adur du y fall am-ryw ddwsin o an- soddeiriau pvgddu, a goreu oil os bydd y fflam heb orffen oeri ar rai ohonynt. Rhegir vn frwd wrth ddweyd stori, neu alw sylw at y digwyddiad mwyaf cyfiredin. Gellir banner maddeu i ddyn am hyn 06 y cyll ei dymer, neu 06 y gwel drais ac arighytia wilder naeTllug oi gwm- pas. Yr hyn sy'n anfaddeuadwy vw rhegi mewn gwaed oer-rhegi er m^yn dim ond clywed ambell air hyll yn swnio'n fawreddus ac effeithiol. Syniad ambell ysgogyn chwyddedig am fawredd ydyw m?ry rh?g?ydd a all eu defnydd.o, a thybio ei fed yn r?ywun galluog iawn os bvdd oi lwon vn llithrig a hyawdl. Y mac'n bryd dy«gu'r to sy'n codi, mai ni v ffordd yna y mae anrinydedd yn byw, ac ma,i nid mewn "fireworks" o r fath y ceir y gwekdigthau goreu. i GWILYM COWLYD. 1 1: I Gwoaf fod symudiad ar aroeu 1 wneuu rhywbeth teilwng er cof am y diweddar Gwilym Cowlyd. Pam yr arhoswyd cy- hyd heb wncud hynny,.tybed? Fodd byn- nag, croesa.wn y symudiad er yr hwyr- frydigrwydd. Ni ddylai r Prifardd PCIIl- dant fynd yn angt/ yn yr ystyr yma. Nid oes debyg yr a yng ngemder a golud ei awen. Bydd meddyliau eyfoethog Gwilym Cowlyd byw wedi dadfeilio o'r cofgolofn- au i gyd. Euaid mawr oedd ga;i y. baidd o Lanrwst. Ynghanoi llavvcr iawn o bath- au od ac aneaHadwy, yr oedd calon Gwil- ym yn lluest i engyl o ddrychfoddyliau. Yr oedd yn athrylith ddiamheuol; nid am ei fod yn ddyn rhyfcdd yn y peth yma a'r peth arali, ond am ei fod yn gallu creu bydoedd newydd a'u poblogi ag ysbrydion anfarwol. Petai Gwilym ddim ond wedi liunio'r engiyn a ganiyn, y mae'n werth codi colofn 0:1' aur coethaf iddo:- Y llynnau gwyrddion Iloiyld-a gyfgant Mewn gwasgod o fynydd; A thyn heulwen. ysblenydd Ar len y dwr lull y dydd. o FY NHAD. u _H I Fel hyn y canodd Mr U. Ellvil tlugnes ax ol ei ajinwyl dad:- Mwy ni chawn yn Nhy'nymaes Y seiadau tawel gynt, Ni ddaw 'nhad yn ol i son Am brofiadau'r olaf hynt. Ty'nymaes sy'n unig iawn; Difrif ydyw cwrs pob awr; Mud yw'r llais a gaiial ddoe Awdlau dwys y cystudd mawr. Hiraeth yw yr unig lef Glywir yn yr annedd mwy— Hiraoth oes yn chwilio'n brudd Am rhyw Law i leddfu'r clwy. Minnau af rhyw ddydd a ddaw Yno eto ar fy nhro; 0, y loes fydd mynd trwy'r ddor A fy nhad yn nos y gro! Ofer mynd i'r Ceunant Syoh Ar oi ol yn hwyr 1 dydd; Dan y coed yn mynd a dod Awenyddion newydd sydd Mae telynau Rhyd-y-Sarn Heno ar yr helyg prudd; I'w cymanfa ni ddaw gwr Gyda gofid ar ei rudd. Llyn Morwynion tua-i lan Ofer disgwyl daw fy nhad, Er i ysbryd teoa'r haf Grwydro dros ei ddyfroedd mad. Caned hedydd uwch oi li Fawl ei fynwes megis cy-nt, Ni all gwefr Ei delyn aur Ddenu 'nhad o'i dywyll hynt. Ffridd y Rhedyn gwn yn dda Am ci ganad atat ti: Ffordd yr Adwyth" fyddi mwy I fy nghalon ddrylliog i. Onid ar dy lwybrau di Deuai'n ysig ac yn wan I nghyfarfod ar fy hynt Tua'r hafan yn y I Jan ? 0, mi gofia'r "ysgwvd llaw" Yno yn y dwyfol hedd Cyn i lawer breuddwyd gwyn Ffoi o flaen cymylau'r beM! 0, na chlywid llais o'r nef Heno'n treiddio trwy y pridd, Ac yn galw 'nhad yn ol I nghyfarfod ar Y Ffridd !'i < GAIR YN EI BRYD. J Sylw amserol ac angenrheidiol iawn draethwyd gan Dr. John Williams, Bryn- siencyn, mcwn cyfarfod sefydlu yn ddi- Weddar. "Fe adwaen i," meddai'r Doc- tor, "ambell deulu ddinistriwyd drwy waith y tad a'r fam beunydd yn rhoddi eu ilathen ar y gweinidog yng nghlyw y plant." Y mae gormod o hyn ar aelwyd- ydd ein gwiad, a da iawn Dr. Williams yn datgan y ftaitli mor groyw o lwyfan cyhoeddus. Nid yw gweinidog neu offelf- iad yn berflaith o iawer, ac y mae'n eithaf tebyg fod ile i fc-iruladu'n anit; ond ym- gadw.er rhag hynny yng nghlyw efi'ro'r plant. Nid wyf yn s;cr na oes rai aeI. wydydd yn siarad yn fwy parchus am bopeth nag am eu gweinidog. Arwydd difrif iawn yn haiies unrhyw genedl yw hyn, yn enwedig pan mae'r arferiad yn fynycli yng nghlyw yr ieuainc. Y mae rhyw ddrwg yn rhywle. Nid yw ambell ddyn yn ddedwydd o gwbi os na chaiff hanner awr bob dydd 1 gloriannu pre- gethwr; dyna ei wynfyd, a goreu oil os bydd ganddo gynhulliad yn ystod "y gwas- anaeth"! Beirniaded faint ar fynno; ond yn- enw pob synnwyr gwnacd hynny yn wyneb y gweinidog ei hun, ac nid yng nghi'.yw y plant sydd a'u hwyneb ar brob- lemau dyfnion bywyd. Neu, yn well na'r beirniadu i gyd, "dos i'th ystafell, ac wedi cau dy ddrws, gweddia"—dros y gwein. idog Petai taday a mainau aelwydydd em gwlad mor chwanog i weddio ag ydynt i feirniadu ambe.U bregefhwr druan, fe gawsid "nef newydd a, daear newydd cyn divvedd y flwyddyn. ADDYSG CYMRU. I Dyma ddywed y "Dryeh" ar fater ar- allYchydig vvnaethom ni y Cymry erioed dros addysg, a'n profiad wedi ym- gydnabyddu a'u hanes drwy yr oesau yw mai ychydig o awydd am addysg a gwybod- acth oedd yn ein cened!. Am oesau nid oedd yn y wiad fawr maftteiaioa addysg.

I HOUSING IN NORTH WALES. I CONFERENCE AT BANGOR. 1 L'nder tlhe auspices of the North Watcs Branch Council of the Wei.sh Housing and Development A.swx :ation a series of lec- tures on housing were delivered at tlie University College, Bangor, on Friday and Saturday I LORD BOSTON'S VIEWS. I At the opening meeting on Friday, the Ciiairman (Mr H. R. Davies) read a letter from Lord Boston regretting his inability to bo presoiit, ajid adding that It was an undoubted fact that the ordid, encramped and insanitary condition in which a large portion of our population is compelled to exist. are largely responsible for those evils which disgraced our country—disease, in- temperance, and immorality. Tlie State had now been roused to action, and indica- tions showed that the country would not tolerate further 1,av. Procrastination, obstruction, and indifference would no longer be tolerated. The Welsh Housing Association wa.s doing its best to stimulate and develop an intelligent and alert public opinion. Much of the-ir efforts Iin tiiie past had been devoted to South Wales, but a movement was on foot when a more active part would be taken in North Waile* than hitheito. THe lecturer was the Rev. T. L. Jones, Abersychan, who gave a general survey of the problem, and emphasised that it was not the direct outcome of the war but had been accumulating for many years. In the evening Mr J. Jones Roberts, B.A., Cardiff, dealt with the powers and duties of local authorities. Incidentally, he dea.lt with the vexed question of bye- laws, and pointed out that local authori- ties could set their own bye-laws aside as long as the new houses were on approved lines. As to the financial side of the ques- tion the lecturer said there was an absolute guarantee that under no circumstances can a loca.) authority be mulcted in more than the proceeds of a Id rate, but of course necessary economy must be shown by the local authority. In answer to a member of the audience, the lecturer said that under existing condi- tions there might be a temptation to ac- cept wooden structures if it could be proved that they cost only one-thrd of or- dinary houses, a debatable point. The question was whether we were entitled to a certain modicum of economy in the pre- sent to sacrifice the needs of the future. In answer to further questions the lec- turer referred to the lessened cost of arbi- tration under the new Act. The rent of the new houses would be slightly higher than those of houses in the same locality in view of the improved amenities enjoyed by the tenants of the new houses. He mentioned that local authorities had power to lend money to persons for the piypose of building houses and to enable tepairs to be carried out. The Mayor of Bangor I Mr R. J. Wil- liams) presuded over the meeting. GARDEN CITIES. I The subject dealt with on Saturday morning, when Mr Harold Hughes pre- sided, was "The Garden City Principle," which was expounded by Mr J. Jones Rob- berts, in the absence of Mr T. Alwyn Lloyd, Cardiff. He pointed out what the pioneers of garden oitics aimed at, and stated that they desired to obviate the pre-. sent heavy expense on unnecessary roads. Owirng to thp high cost of roads, private builders had hitherto made their houses with as narrow a frontage as possible with a huge depth and a back projection in which working o!ass families generally lived with all the air and sunshine cut off -just the sort of houses that should not be built. The idea) garden city was op- posed to that. A type of house had been evolved with a broad front for each house, letting in. as much sunshine and air as possible during the day time, and facilig the south. The streets followed the. contour of the land. A discussion ensued as to the position of bath room in the new houses, the con- census of opinion being that it should be upstairs and not on the ground floor. In the afternoon Mr Jones Roberts spoke on public utility societies, and later on Miss A. M.. Waliis, Cardiff, dealt with housing from a woman's point of view. The Mayoress presided. Miss Wallis urged women to come forward in large numbers to sit on housing committees. Incidentally she deprecated the dark "gas meter" cup- boards, and urged the provision of bicycle and perambulator houses and of labour saving devices—electric irons and sewing machines, hay cookers, etc.

SECONDARY EDUCATION I IN WALES. TO-DAY'S CONFERENCE AT RHYL. At the request of the Departmental Committee on Secondary Education in Wales, the Flintshire local education autho- rity has arranged for a public conference to be held at the Christ Church Lecture Haiti, Water-street, Rhyl, to-day (Fri- day), at 10.15 a.m. and 2 p.m. The purpose of the conference is to elicit the views of North WaJea educationists on the subject of the Departmental Com- mittee's reference. The arrangements have been in the hands of Mr J. Bevan Evans, the Director of Education for Flintshire. The six North Wales counties have consented to take part in the con- ference. The subject for discussion will be the folAawing:-What changes are required to enable Wales to take the fullest advantage of the present opportunity to establish a national system of education, particular- ly with regard to the machinery for the provision of secondary schools, their con- trol and administration by local bodies and by the local education authorities, their inspection, their examination, aur1 their relation to the State? The morning meeting will be under the presidency of Councillor A. J. Reney, chairman of the Flintshire Education Committee, and at the afternoon meeting* Alderman W. G. Dodd, chairman of the Denbighshire County Council, will preside. The following are expected to take part in the discussions: Principal Sir Harry Raichcl (Bangor University College), Mr J. C. Davies (Director of Education for Denbighshire), Dr. E. V. Arnold (Car- narvonshire), Mr Thomas Parry (Flint- shire), Miss M. F. Rathbone (Anglesey), Mr J. E. Lane Griffiths (Montgomery- shire), Principal Harris (Bangor Normal College), Mr J. E. Powoll (Denbighshire), Prof. Sir John Morris Jones (Anglesey), Miss M. L. Mason (Carnarvonshire), Dr. J. Humphrey Williams (Flintshire), and Mr Thomas Jones (Merionethshire). Full opportunity will be given for mem- bers of the general public attending the conference to take part in the. discussion. The members of the committee will attend for the purpose of hearing the discussion and of acquainting themselves with the views of the local educationists.

NORTH WALES KNITTING I INDUSTRY. Steps are being taken to place on a perm- anent footing knitting centres which were established during the war to supply Welsh troops with socks and similar articles. The Penygrocs workroom has been taken over by Mr Thomas Roberts, and the one at Bethesda by Miss E. M. Jones, one of the supervisors. Mr John Owen, of Liverpool, has taken up the centre at Festiniog, and is laying down electric plant in order to de- velop the industry.

The Prince of Wales left New York on Sat- urday after his twelve ed States, amidst a wonderful demonstration of affection and enthusiasm. The ex-German liner "Imperator," which has been allocated to the Cunard Line. leaves for this country in ten days. Seven other large liners have also been handed over to Britain.

RloclM Another Money Saving Opportunity, Blackler's Stores have bought for spot cash 500 dozen MEN'S LEATHER WOOL-LINED Motor Gloves Every Pair Per f ect. Strong an d Warm. I Ev;;er;ss TH:;on;m. I Just the  See Glove ?r' j It M Wndow ? )?? j1 B J I Display Drivers V V B I for of I JL J? These every class. Gloves A Pair. THIS GLOVE WAS ON OFFER THIS WEEK IN LONDON at 10/6 per pair Wholesale. So you will readily see that YOU SAVE AT LEAST 6/- on each pair. J POST YOUR ORDER ✓ with remittance. 20/- orders post fre. with remittance. 20 order* post free, Cash returned if not approved. BLACKLERS STORES, Elliot Street & Gt. Charlotte St., Liverpeoi. Closed WEDNESDAYS at ONE o'clock. Why do the men so enjoy Bird's Custard? The child is father to the man. It is instinct in early years that leads children to love BIRD'S Custard. They thrive on it. Later on, it is the clean fresh taste, the l absence of anything namby-pamby," and the rich creaminess in BIRD'S Custard that attracts the men. And then it is so easy to digest, so perfect M in its combination with stewed fruits. t These are all good reasons to influence a the mature judgment of men; they know that BIRD'S does them good,—"does them j well," with its rich store Df body-building nutriment. the Perfect Custard instantly changes milk into a lovely golden cream and actually adds 25% to the nourishment. ) C30 r ¥;' J-'#C,4. Sleepless, Nervous and Pain-worn. Severe Nervous Indigestion Cured by Dr. Cassell's Tablets. Mr F. G. Baggaley, 105, Oldiield-etreet, Fenton, Staffs., eays:—"I IQSt all strength, ..?ti?tBt?. and became w nervous a?d cfepressed^ that ??t)!????????? I had no heart for amything. Food I .?????'??!???t?? never wanted to touch, and 1 was always in pain with indigestion. I was very ner- vous, 80mctimes all oi a 6hake, and if spoken to suli!dMly would f.a.i.rly jump. Aowand then there was wind after food, M and I weak. In the end I 00. F < came so low that I had to give up work. ■ 1 Another thing was th.at I could not sleep. < J Night. after night I u6ed to lie awake, and < ) of coune I no good in morning, t "I had medical ad-vice and took all Borts of medicines, but nothing did any good. For about yea,r I had been ill and was fast losing hope', when at last I tnought of trying Dr. OaS8e!l's 'fubletø. I got Borne, and ¡t quite me to find how soon they did me good. They 6 enabled me to sleep soundly again—what V a relief that was—and my strength came back. Then the indigestion and pain went, and rapidly I regained my health. I am back at work, strong and well, and I have only Dr. Caseell'a Tablets to thank for it. focit." Dr. Cassell's Home Prices. Tablets FREE 1/3 & 3/- A CtUJH? H? Information  ? ? ?' (the 3;-si? being The ??-erM! Hom ?6M€? ? for thC8^t' the more eco- ability OT ( r. nomical). Sold Nervous Breakdown Kidney Ttoub? CMMUsT?biets by Chemists in Nerve Paralysis Indigestion in your case sent in all parti of the Neuritis. Wasting Disease* on request. Dr. world. Ask for Neurasthenia Palpitation CasseH'sCo.L,td, Dr. Cassell's Sleeplessness Vital Exhausti_ on Ckester Roa d Tablet* and re- Anaemia Nervous Debihtj Manchester, (use substitutes, ?KCi<mywm!umbt<'f<nrMur<tnK Mother England ?? during tho Critic? Porioda of L!f? I————'

Y inae Uawer o Gymry yn fyw heddyw nad oedd yn gyflcus lddynt addysg o fath yn y byd. Anfonid y plant yn fychain i'r gwaith g!o, haiarn, plwm, i ffactrioedd, neu ar y ffermydd cyn eu bod yn chwcch a saith oed. Cotia'r ysgnfennydd feeh. gyn o'r braidd yn gyffreditiot yn dechreu cynorthwyo y teulu yn ieuainc iawn. Y fendith fwyaf dciaeth i Gymru oedd yr y s Sui, ond ein profiad oil yw ei bod yn amherffaith ac aneffeithiol. Ychydig ddysgid o ddim ond darllen. Un o goll- cdion pennaf yr Ysgol Sul oedd ac yw na ddisgyblid pob ysgolor o'i mewn i ysgrif- ennu r iaith yn gryno a destlus. Cawn hen bobl ar 01 mynychu yr Ysgol Sul am oes yn analluog i ysgrifennu enw'r lesu, eu Gwaredwr; a daw i'r swyddfa yn aon- lysurol oddiwrth Gymry eyfrifol y gair 'Dyw' yn lie 'Duw,' a geiriau eraiil ang- hywir iawn. Dengys hyn na fu addysg yr Ysgol Sul erioed yn ymarferol ac effeith- iol. Nid oes o'i mewn athrawon gwybod- m" a hyddysg, ac ni wnaed ymgals crioed j'w cael. 0 fewn ysgolion yn fynych ceir arolygwyr anwybodus, ac athrawon tril- enus o anhyddysg. Ni wnaed ymdrech erioed i wella swyddogion a chyfryngau yr ysgol i'w gwneud yn wir clleithiol; o achos hynny a'i miloedd drwyddi allan heb ddysgu llawer o ddim, ac heb raddio yn yr iaith Gymraeg."