Seren Gomer

'•IIE SUN LIFE ASSUlUNCR SOCIETY, having established Offices in Cornhitl, and CnugVcoart, baring-Cross, London, for granting Annuities, effecting tsri-ivances. on Lives and SuYvivorsbtps, and the Endow- ment-of Children, Tables of Rules, and other particulars, ay he had at the above Oliiecs, or of any of the Agents for ,tne I). R. REES, SlOP ISSA\ LL JNYMDDFFRI, QYDD yn dei"yf cenad i dalu diolch i'w Gyr- eilJigm a'r Wlarhi riaeth yn gyflredinol am en hanogaefch, «r yn cymmeryd y cylle pres?nno! i fyn?gu iddynt eifod 'n ddi?ednar wedi derbyn adref lawer o N wyfaÜ; spf, Brdn- yuan, R'hhau, Hefny'dd Gwascodau, Liiain, Cottwn, Llaw- f.ainan, Ymodinau ( ?'M), A:entg, Hosanan; palu, Rhof- iau, Ffwrnan Haiarn, Crochanan, Meginau; Rice; Llrw CIAs; Tea, Coffee, Sugr, ac amryw bethaaercHI rhy ami eu herrwi yma. Almar. acan newydd a nhob Llyfrau Cymraog a Saesne*. louawr 1. 1814. it] A E lN AlVJtt YN Y IVJ.SG, CAN t JOHN EVANS, YN NGHAERFYRDDIN, Ail Argrajfuid 0 ^RLYFRCYMRAEGaSAESNEG, gan y divyf ddar Barch. TITUS LEWIS: yr hwn sydd yn cyn- mvys y't ;!t]yich Deiigain Mil o Eiriau Cymraeg, a; Rhan- .tfiro;l I i bob nn o honyrit, ac amrywiol o Eirian Saesneir prio'lol i ferbyn a hwynt: hefyd, Arwyddocaad Oeiriau anghy h.u n yn yr Y'sgrythyr Lan; a pha Ran o hom y mIÎt II ac amrywiol o rai ereill, i'w cael. Y mae Iiffyd yi rhoddi Hanes gryno o Dcvrnasopdd, GHledydd D¡naot'Ú d, Trefydd\ &c. inN?7yif yu ainrywiol barlfi- an y live AMMODAU. I. Rod i r Rhagdalwyr dalu pump swilt am dano mewn a a hydd yn costi srath sv, lit i eralll, fel o'r blaen. H. Bydl dan lyfr yn cael eu rhoddi ar bob dwsin i'r Rhasc- ^envy pa rai sydd i dalu banner yr arian ^vdf^u henw- an, a c manner arai! ar dderbyniad y llyfr yn gyfan, j yn y (iwaip vyn nesaf. III. By ad cofrestr o enwau y Rhagdalwvr yn cael eu har- graiUt ar ddcchreu y Gwaith. Telir liefyd am eu cario. lY. Bst Ii i ddosparthwyr y Bibl Teuluaidd Newydd, a *I)osn» rthwyr Ksposiiad Dr. frill ar y Testament N ewydd, yh Atatt-bai-tb a Gogledd Cymril gad eu Imwdurdhdi i dderb; n enwau arhagdaliadau at y Gwauh. -Pwyt ynngafyddo yn chwennychpwrcasu y Llyfr hwn GOf.ledd, byddcd iddynt ymofyn am dano trvvy law y i'ayfh. £ oseph Richards, o DdoJgeliey, yn Sir Feirionydd; Vr hyn a ttel) yr un dybeu a lthe baent yn ymofyn a'r Ar- jp-alfydf ei hun. Dyiai nir ar bawb atafon eu henwau erbyn decliren mis (!w;ef" ? nesaf, omdc md ymrwymir iddynt gael eu har ^Titjthu ar ol hynny. ir ol h?llitly. ± it Weinidogion yr Efengyl ac aeill. A. VWYL FRODYR, YN gymmaint a darfod i'r Arglwydd i weled C tdyn dda. i symud y diweddar Bilreti. W. Thomas, o'r Baja, ) fyd yr cyn gorphen argraphu Gwaith DK,,G» use ar y Testament Newydd, gellii, yii hy ddvwedyd, fnai 0 ftaen drygfyd y cymmeryd y cyliawn ymaith;" ac l' >'d'V 111 ;le yn ofld i feddwl i fod Vynnnaint o dranl wedi cyiiiii-itint o dritil' ii-edi myue," ar gjvnnoedd, i gynirneryd cynnifer o rhanan allan, ac m/* lleied p Etfgoei, dros gynnifer o flynyddan, i'r Gwaith gaci ♦ i orp ieji; a thnvy liynny, mendyliau dynion yn Y r ydwyfyu ostyngedig fiyi,n, -iiiai'i- peth mwyaf ei verth, er pan yea yd Bibl Cymraeg, i-r Cymry, yw cael r..slxi:i !ad ar bot) aanod o'r Testament Ncwydd, a'rrhurn morgywrainac mor efangylaidd; yngh* yd a'radfyfyrdodau, pa rai sydd etto ya rhagori. Dy|! wyddodd yn ddiweddar i'r hen Ragluniaeth, yn ol ei bai.ci j )i arM, ti-wy ryii, di-oiarp dyrus, i drefnyd i tod hyu i uedi doed i m rhan i, sef bod cyunii-er oil ag sydd o'r rhanau i heb eu dosbarthu, ynghyd a'r 'sgTifenlaw (Mann- script) vn eiddoi mi a fy irjod yn bwriadu, os caniata'r Aefovtld i mi eunoes a chynnnortl), i orphen y iiiar inan ag y geilir. Ilysbyswyd i mi gan Mr. Eiiezer Thomas, fod amryw heb gubl daluam y rhanau a ddaeth allan: yr vvyi Vil clyintitio ar y cyfryw i dalu i mi. Ond yn neiliduol, i ddjinton gyd a r brys mwyaf ag a ellir, enwau pawb ag oedd yaeymmervd y Gwaith, ag sydd yn ewyllysio ei -,ael wed< er<>rplien, oble^id dytna r e.ynygiad, neu'r siawns (I( t- weddat <XWR,SBD BYTH). Mae genym yn agoos i b\1m taut o exivviiu. s bydd neb yn chwennych cael y Llyfr diweddaf sef o ^dwbreu-r Rbatcmiaid, gelbrei gaelos danfonir yr arian a'r eltwan. Mr. W. W illiams, Argraphydd, Alertli'yr-Tydtil. Deliwell svilw, y mae 1000 o'r rhanau wediu hanTanhu .^rystalin; pwy bvnnagsydd a bylchau yn y Cwalth, geUir eu ilainv, trwy chlanfoa yn neiJIduol pa rai sy'n eisiau. Os bydd neb yn chwennych cael y Cyfrol cyntaf a'r ail (first -wi(IsQeoiid ¥oUi;n"s) y mae amryw ohonynt i'tv cael. (f::$' :Fe roddir un Llyfr ar bob if ivsiii. v EBEN EZEB. JONES. Pontypool, Hydref 2J, 1813. Dolgelleu, Rhagfyr 22, 1813. yn YR ARGRAFF-WASC, ?f?M<S L?M? j3/?crMK? 2%CMKrM?; SEF, (?ch'h?' Cymme?a Saesne?; ?Ncynn?ys?t Miloedd o Einau CymrMg nad ydynt )'M cael m??n iiii C?eii-lyfr yi Kiigrnflau o \raith hen A wduron, Beirdd, IFanesyddion &c YIII ddilynol LI.YSIEUI.YPR OMRAEG A SAESJCEGJ- a Cliasel- iad liclaeth o DOIAREBIOIV CYMRAEG. sit yr hyn y chwanegwycl, GItADA EC! (;^ MRAEG,cryno achynnwvsfawr; 3 yr "? y "?'' E?wyddor sylfanol y Tafofjiaitsi Cym- t,iex yn cad (?i hegUiro, trwy reolau Sae.nM hyr a haudd, f( r ywfyngar, gyda rhwyddineb mawr, gyrraedd ?ybodaettt o ii,,itur "a ct?ymeddfa? g?idog hen ?yrraedd ? irodonon l uys rryduin. Dalier sylw, y bydd i'r cyhoeddiad presennol o'r gwaith cfodjkicr a gorcAestol hwn fod yn llawer mwy cyflawn a .pherthiitii nag un arall a gyhoeddwyd 0 honaw, ac hefyd nh"r argrathad arall o'r gwaith ag sydd yn myned ymlaen yn awr yn Agwynedd;, hyiiy o herwydd yr hyn a anly: Iroedd yr Awdwr dysgedig wedi bwnadn cyhoeddl ar- g..r,ItTiatt newydd o r Gwaith cyn ei farw; ac i'r dyben hynv wedi ei adgyvseirio drwyddo oil, gan chwanegu atto gaa- iioedd o eiruiu nad oeAiynt yn yr argrafJiadau cYDtaf; a nodi llawer 4) iviLILLit ag oedd wedi diangc- yn ddi-syhv; ond ni cnatodu ei ei nines- ei hestyn i gyHawni y bwriad a^ oedd yn ei fawr ddymuno: ond trwy ryw fodd rtiagluniaethol daetli y llaw-.ysgrifea (Mum script) o'r (xivalth hwn i feddiant cy loeddwr yrargraifiad ) t hyny y mac yn gallitsicrhau yr hyn a ddywedwvd uchod, sy'dft'llawenvdd 0 herwydd mac (jwaith III AWDWR EI HUN-ydyw! Iran mai ar 01 ar^raii'u y rhan gi/ntafy daeth y chwaneiad, &C.I <ldwyJaw y cyhoeddwr, bydd i'r hyn ag oedd I fod ynddtgaet pt argraffii mcgis 61-ysgrif yu niwcddy gwaith. AMMODAU. ydd ) r r Gwaith ?aei ei a!-?raHu yn hardd a chywir, ydft Uythyrenau ?)ur ar hapur da. I gael ei Jhoeddi yn rhanau, pris un svvlU yr m), a'r cyfan i'w cymiw?s mewn y?hy? dê R'mn. i wnead un Uyfr w-ythpl? Sdwy? ))oh ^Hhid-n n t ??j t?? ?,? ?, ?,.? ei derbyn. Y sawl a ei;tvech ? rannan a g,un' Y ?A/M yn wohr ac yn nol f hyny pa nfeJI by.? a dd?rb?nier. Fob un a roddo ei cinv yn rhag-hrynwr, neu a dderhynio un Rhan. a fydd yn p. rwy.no e. ?.n h??u holl Rannau v Llyfr. Mae yr ;?il Ranyu awr yn v?asg,-hyd<l i'r Gwaith fyncd ymlaen I)ert)t'i orl)herl ni6l- ftt?ll ag y byddo mo; d; a'i anfon 1 r t?rbynwyr yn rh?o .?dd ac yn ddi-draul. D y?unir a? Kiwi a ewyi.ysia dderrni yjiwaith roddi eu lien wan -mor f"-m a?y byddo modd ,ï Ddosparthwr y Rhan gyntaf,—i ?.'ospart.hwr ?!-)r Lytr Saesoneg a Chvrara? y Rarch Mr. ?ALTEiM,* neu eu hautbn i Argfaffdy'Dolgclleu. -?7 ??ith hwn mor adnabyddus M nad vdyw ond f¿æ y Gwaith hwn mol' ar!nahvrldlls fel nad vrlvw ond afreid IOI dy wed yd dim am ei wertiifawrowsrwydd J mae y lJ1mthegfed Ran yn y 'tV—y cwbl i'w cvnhwys mewn Pump-ar-h?a!)) o Ranan, dau swUt yr W!. Bydd pris y -1i i? yn??,o !ctaf, i'r saw I na roddant eu henwau meg's rnag-brynwyr o hono cyn id Jo gael ci orprten. Dijllumir ar fr Ddarlir.mvr (Nal m'tnte-l sylto 1/1' hmpmiad pcllOd, o hermydi na fydd ildo gad ei argruffu yn Scran (lomq gtidy tro hvn yn unig. ."?: "P=+' }, I D'AVID'JENKIN, Jrgrqffj/dd, Grzertbr Papur, Lliffrmi, Sfc. HEOL-Y-CASTjLL, ABERTAWE, SYDD JTn evmmerydfY cyfle presennol i dalu diolch i'w Garedigion Ir "VIall yn gvffreJin, am eu hannogaeth, ac yn ostyngRio- hyshvsu iddynt-ei fod yn ddi- weddar wedi derbyn amrjviol' o LYTIl\ REN Ail A R- ( < A J-1 ti N L WV f) (! i(i,, addas i argrait'u )>ob math o Copian yn yr leithoedd a Saesueg. Pwy bynag J a fyddo mor garedig a dytil fi LIyfr, nrn Lvfrau, iddo ef j'IV arratru, efe a g;iiff waiij teg a hardd, ainbris rhesvinol, yn Argrafi-dy Sercn (iome, D. S. mae. ?nn D. Jar werth pob math o Lyfrau < yinrac? a Saesueg. BIBL TEULUIDD SAESNEG,1 Yrz Ddau Ij.fr Pedzsar-phjg, nghyd a NODI ADA IJ .gluraol ac Ymarferol; ac Ar- weiniadaii i mewn, Iati|iati, a Mynegai; ac liefyd.Ar- -graft-lcni (Maps), a djuryd at y Gwaith hYfl, gan Tll; a ( hyjimliau (Plans) a Chorfiailau i Argralllafn, gan y (.weilw vr cywreiiiaf: y er, bl WEDl FI DSEtc o 1),4LN N'ODMAO T Gymdeithas at daeji Gwjbodaeth Grisfnogol, 1 Ac wedi ei gyflwyno, trw^aniataad, i'r Parchusaf ARCfl- ESGOB C-ABRGIITT (Canterbury), Gan y Parch. GEO. D'OYfe', B.D. a'r Paich. RICHARD lHANT, Capclvvr Te'iluairid ei Ras. JJYFFORDDIR y C^FFREDIN ynbarchns, mai o achos oediadau Uocheladwy ac amrysgwyliadol yn y Wasc, rhaid OEDI 'yhopdtHad' y G!aith hWI1 h?d y ??'? F?Wi-th, 1314: a?r hwn ddiwrnod fe ymdrleni:ys y ithifyn Cyn tat, a'r Rhan;yntaf, i'w harhau meWn I? ?,i- ynau wytlmosoJ prisChwe"heinío, a: nwwn Rhanau, yn cynnwys Wyth o Rifym'u?ob yn :ui Fis, pris Pedwar ?Iliit; neu,ar Bapur inawr,-a the, &? an" n-aHiadau cyn- naraf o'r A r,,rrtir-la?ltiati, pri4Vyth ARGREFFIR dn.s Y ?MDEIT??S AT 1) ENU GWY130DA CIZIST'i'o(,OL. vn NGWASO CL\- RENDON, RHYDYCHE :an BE\SLEY, COOKE a COLLINGWOOD, Arp-,rq,,?,),r i,, i'R I acaWERTHIR gan F. C.ij.-R?lNGTO?, 62, Mon- went St. Paul, LLI-fNI3A11" a chan bob Llyfr-werthwr araB yn yr Unol Dpyrna?. f? Hydd i Giawr pob R!?yna Rhan ?vnnwys enwau y Cyhoeddwyr a'r A?rafi't?, ?n yr un modd ag yn yr l' hysbysiadbJaenoro!; yn?hyd, ileill,Iii)l (-i-eill vr I hyn a wahamafthahwn yn a)}? oddiwrth Gyhoeddizll,Lu ereil cytrelyb iddo.

O-L-YSCftlFEN. I MKRCIIF.il. 29. I nUDDIGohAETHAUl Mae Uch-Ga(ten (Major) Hill, JjgL wedi newydd dyfod i Swyddf-t" Arglwydd Bathurst/a Chenadwri oddi wrth Arglwydd y a amserwyd St. Jean (h Luz, Rhag-. 14. BtHvyd yn ymiadd iros bed^far diwr- nod yn olynol. Ym^idodd y gejynion gyda IFyrnigrwydd niawr ond g-o- ruchafiaeihj fel arferj^ a ddilyiiodd yr Arfau Brutanaidd. Jwedi i,r, geiynion gael eu gyru o NeHe, hwy a fedd- iannasant werynfa imgiawedig (en- trenched camp), mtmi cyssyl-ltiad ag ymddiflynfa Bayolè. Sefydlwyd Dosparth Cadfrida)g Paris yn St. Jean Pied de Port ac yr oedd cyrff cryfion o'r Ffrancocjyn V I -,i,'F f ii c cl Manquer, rhwng y dwy dtfbn Nive oir Adour. Ar y 9fed, paro^ Arg-lwydd AVel- lington i'r aden ddeu b dan Syr Row- land Hill, i groesi yNive wrth Cambo, a chroesodd y 6fec Dosparth (Divi- sion), yr un afon,, i gyrinorthwyo y mynediad yn mlaet, yp hyn a wnawd gydâ llwyfddia nt tnyadl. Ymenwog- odd y 6fed Dosparjj en hunain wrth yru y geiynion o'r It-odd uehel: Ar fore y Ofed, rhthrodd y geiynion gyda ftyrnigrwyddniawr ar yr aden aswy o dan Cadfridwg Charles AltPf: N rnt), gwrthwynebwyd Y ddau rut.hr. gyda llwyddiant, a chyibierodd Syr John Hope 500 o garchahrion. Ar ol brwydr ylyùd hwn daeth y byddinodd Nassau affranefort drosodd oddiwrth y gelynioiatom pi. Y mae CadfridogionBarnes, Robinson, ac Ashworth, yn mhlith cKvyius: Rhifedi y Brutaniaicl a'r Portugnse baranres (rank and file), a laddwyd yn y<:)uu-yw frvvydrau yw 57% a'r clwyfedig yngVicli 3,400. Gyrwyd Soult ytiol i'w wersvllfa am- glawddedig, ac ystyriiHiifedi ei wyr yn ddeu- ganvmil. Cyfrifir i'r Ffrancoi gcHi 10,000 o wyr rhwng lladd, chvyio,11 hymmeryd yn garchar- orion. Cyhoeddir Fys-ralT anarfcrol yn y prydnawn, svlwedd Y h\\n a yniddengys yn ein papur nesaf. Y. mae W ellingtQ^ mewn canlyniad i\" twyddiant, wedi myu^ cryn lawer yn nes yn mlaen. i • Yr oedd y Cyngr^.Wyr yYCdi cymmeryd Kiel ar y lOfcd o Ra^r;%r oedd y Daniaid J -vii c i ilo o L-ob i-ran i   yn ciiio o bob man 1 swích. Cwym-podd y, Daniaid I a'r Ffrencod gerllaw Naii(isbeck; gada^ odd y Ffrancod y Damaid eu hunain, a hwy ] ebrxi"(Id

i AT EIN GOIIEBWYR (CORRESPONDENTS). I | firf liydd i gyfansoddiadau y CATVn Girts vmildau* sos y j ?- (?MP?'f'?H?.-aHo ???J?.? ??.o?(???-?f. ? ? ,.?:<r M?.?. r;- ??, ?, agte, ?, ?,,? ?? '.?, ??. mi ??-<  ?r?M. /?-,??rM.?< !.?.???.??</?.? !.?.??.???'?< ?i'A.?,i??-???/?/ 1jchlJâ:g ¡¡'f g(lpiau ef yn illO' ae dl'lutifll yn nmedig os cyjlunwtje hwy a r pe.nm Gomeraeg ?? Y fOUt .??, )?;?//<a?<gt;M? y giz S es i  1 K' JantO if G f, v f, 1 v i gafhc ei ff\t'rk'»/- ??.'??? ??.?.?.M, A,? oni y?,.? ??.?M ?? M?? .?,! I t-?M?-?ef, nCH ,?M?/?<7!f.?.y. S?*? "'?/' ?''? ???'M na\i galhon fodddn D??-n? (] '■4* p!FI 0 >'<«**«>• cyhoeddiad ein vapur x yr A, sijda gy/lms t mi «// w anghyneusi arall. ? ?? Vi- li,"it ijtecdicl qjiioecUh ei Benn/!f'o?i ef t>a ij papur amtxf* ond ?.M? ryw e^eul^Wi/d hicu nes oedd « Lie kvJn -Arisve^yiv hj'oy yu l' -? S?? C.? amenyddiaeth "Livtrroo r CruMmr nn-o v" 1 7,?v V- ,).o Y cl,f ,t p 1 r? 1, T) n o I ? ?.?n??!????M,? ?.??'?.? ?..rj,.??. r^ai ? .?t I W <?.?? c.? A.:?.M! ?? '?ar?MM?A W' ?A. ;? 8crcn C<?M?- ?.) fry ,'M?-<.??;?, ar ? cyntaf, | Caitf ??K-AMM ?-C,?.? Djxiel ?R J?.?. Bdu ? ??-?.'?'H?.rK ? lldcyrc.h Sercn Gamer ar fyrder. (i?- RM??e.?.??Ha chamai Anerch Jc?v y'?rjo I ymduangos yn cm>\ 'S?- pneth L!ythyr ?G.?, o H?, ? D??? ??,?, ? Mr.  (.?.?.;R., t .? rpMC /'??M ?M'i:?- 'yn ei hams ddi I'm- -ef o'r m<.?-?- &ec, J  e?: ?  a'r moclrybi a T^ri a V' ?e?;fi »/« M?tt.? ,/?oW Ownc <? y Hi?'?r?a? ??,?- o ddarUenwyr Cumraes V ?M?O,'????< ?'H ?i.t ??,M 6:? <,r<?? vm-wreaog i r ??tr<7(?, ??e Mr. Gomer ? //</?-M ?r e?-,?(,-?/ ? g;w!l1. <?  ?.?, cael o A.?)?,J' o,?' ?-  ?r.?? ?. ?? grym uc.iod, am beidit fen mater vmndid ?<?M-! a A?/?, a ??/M.-? ,h. ?fo,-??. ??.??"?w.M?/c- ladmi gwro <??MM Gwgmt ai' J?!<MK jpertfiynawl '"? ara. ai ruymol.

G OIIU C H W Y L W Y R. r-astell Nedd David Thomas, Siopwr Caerphilly Parch. J. Edmonds I enyhoiitar Ogwr D. B. Jones Walter Morgan Pontfaell Thos. Llewelyn, Postmaster A &c. i astei]ii^>vydd yn Lmlyn Timodiy Tiunnab i'^iidHo Frederick Kvaus LJanymddyfri D. R. Rocs, Siop Issa Llangadoc Thomas Thomas iiwi/lbnid James Thomas i rf'draelh David Thomas A bergwaun Henry Evans A rberth parcii. Wiiliam Thomas A oerystwith John James A berteiS Caleb Lewis I.anbedr pont Stephen Parch. O. Saunters. Rhaiadr Ed wa> d J-nnes, Postmaster Parch. Jeim Ev«ius I-'anerchymedd John Evans Brynsiengcvn "W. Roberts Liangefiii w p..rch. C) ri^tmas Evans Eangor Archur Jones y Caernarfon Hice Jones Iremadoc W'iniam Williams- D:ii:byc!i Thos. Gee, A 'rgraffydd, &c. y:i"™>'t William Davies Rutbin John Phillips, Llyfrwertiiw ?a)a R. Sm,ci,'t'¡O, Argraifvad Do!?)!n- ? R:<-ha?J??5,A)-a;ra?ydd Machynlleth Richard JOIK S CasnewyddarWysc KvanL.?i.,L?fr?rtt.?T Pon<ypof? -Parcn.Ehe?crJ.?K-s Huud.un Kt-wtou & Co. Warwiek- ?' ?c"?!'<,aM.Jo!tPs,?o. 5, Newgatc-Strcct.

ADFYFYRIAD. i Y MAE llawer o wahaniaeth rhwng sefyllfa Brutain yn nechreu'r fiwyddyn lion, ag yn ucchreu yr Loa a aiMar■. beibio, ac yn neiliduol er ys dwy flynedd yii ol, pan vr oedd hoil i Ewrop, America, ac yn agos yr holl fyd yn milwrio yn ein berbyn; eithr yn awr y mae gerllaw holl Ewrop gyda ni, ac yn erbyn ein geiynion; buasai yn anhawdd i gwrdd a dyn digon hygoel ychydig o fisodd yn ol i gredu y buasai'r byd yn ei gyfiwr presenol ar ddechreu'r flwydayn hon. Byr waith a wna'r Arglwydd ar y ddaear. Deugys holl weithredodd Rbag- Iuniáeth ei fod ef yu llywodi aethu yn mrenin- iaeth dynion. Nid yw codiad a gostyngiad teyrnasodd islaw ei sylw ef: pan oedd holl fyddinodd cyngreiriol Ewrop yn goresgyn Ffrainc, (a phan y tybid nad oedd yn bosibl iddi sefyll o'u blaen hwy, o henvydd eu rhif, ynghyd a'r ymraniadau gwaedlyu ag oedd yn ei hymysgarodd ei hun) y cynhyddodd ei gogon- iant nnlwraidd, ac yn ebrwydd wedi hyny yr ymhelaethodd ei tlierfy aau, i raddau digymhar mewn amserodd diweddar. O'r tu arall, pan ddyrchafwyd Ffrainc i'r fath uchelderau, fel Yr oedd holl wledydd Ewrop,ond Brutain (a hithau un ainser fawr gwell) yn arswydo wrth glywed son fod Bonaparte yn myned i gymmeryd y maes; ac yntef, yn ddigon tebyg, yn meddwl nad oedd un, neu na fyddai'n fitan, iiii Arglwydd ar.y byd ond efe ei hun; yr oedd yn ymffrostio nad oedd raid iddo ef ond dywedyd y gair, ac y cyflawnid ef, gynta pha faint o rwystr au a fyddai ar ei ffordd, dyma'r amser y dechreuwyd ei ddarostwng yn Russia, pan yr arweiniodd efe fy, ddiii ddirfawr, nid llawer llai na phum can Inil o wyr ar gefn rhyfyg a hollol ddidduw-iaetb, cyn belled a Moscow, gan. ddywedyd y gorch- fygai ef y Rnssiaid, ond cafodd weled yno nad #edd yn Hollalluog, ychydig iawn o'i wyr a ddiangodd o r lladdia echryslawn yno; ac er itad, oedd efe yn foticiloll 1r Russiaid eI fiteddu, yr oedd yn rhaid cyrlnabod fod yr hwn sydd á'd a'r eira yn ei drysorau yn drech v nag ef. Ac wedi casglu byddin liosog iawn yn nechreu'r haf-gwaith llofruddiog diweddaf, gan fytheirio dialedd ynghynddaredd ei galon ar y Russiaid a'r Prussiaid, defnyddiodd yr hwu sydd a chalonau bremuodd yn ei law orferynau eraill, yn He oeifel rhcw ac eira, i'w attal vn ei reefli Nni'yd, iel y gorfu arno ddianc yn gyilym ? ..<??-—? ?\   .?  am ei ernioes; at yn awr y mae ei awdurdod wedi ei chyfyngu yn agos o fewn i Derfynau'r hen Pirainc. Dcngys hyn i bob dyn llicsymol, niai gwaligofrwydd hollol yw i'r cryf ymffrostio yn ei gi-i-fctel- a'r cyfrwys yn ei gyfrwysdra; ac a ddwg ar gof i ni y wers fuddiol hon, ag sydd yn gvveduu i devrnasodd, i deuluodd, a pher- ¡ sonau unigol. « Pan wyf wan yna vr w'?f gadarn." I' (clL\. Tybia rhai mai ymlyniad manwl y wlad hon wrth egwyddonon gwladwriaethol v diweddar peidto ymgvnmiodi a'r gelyn ar yr un ainser a theymasodd ereill sennol Bonaparte; tra y mae ereilf oV Aim y gailasid cael yr hod lanteision presemio), heb clywaUt gwaed, pc buasai'r-deyrnas yn derbyn egwyddorion y diweddar CHARLES JA MKS Fox. Gynta pha beth am hvny, ni a wydd-■ om hyn, m;u pan (vddo sonncs??r yn n?ihn V' 1) 0 -1 pa le I N-;(?di cad o hon' nt eu I cyfodi i fod yn fflangell i ddynolryw, y medr i I o "a I I ddangos irdynt y fan. Y newydd mwyaf pwysfawr yr wythnos hon yw fod Arglwydd Castlereagh wedi mvned i'r Cyfandir i gylafareddu am heddwch. Fe dy- bjgid fod holl awdurdodau Ewrop yn aeddi'ed am gymmod. Yr oedd araith ein Tyw\sog Ithaglaw ni ar eisteddiad y Senedd ddiweddaf yn a   Yll f ii?'i I d, J 1 ari- yn anaolu 0 GUml}H wy na heddweh, ar am- modau unol åg am¡1ydedd y dvey' rnas hon ac ¡ ereill; ac y mae cyhoeddiadau v Cvngreirwyr yn Germany, yn dangos eu bod vii awyddus I am gymmod ar ammodau a fyddoV. cyd-sefyll a'u hanrhydedd gwladol; ac fe ymddengys fod Bonaparte yn barod i ymheddychu ar vr uu ammodau; nid oes erbyn hyn ond un peth yn eisiau, neu yn ammheus, ac os gellir cael y y peth hyny yn yr eisteddfod am heddweh, caw-n glywed yn ebrwydd am dangnefedd dros Ewrop; hyny <w, cael yrlioll awdurdodau i espoiao'r geiiiau hyn, Heddweh fcydfydedol ag anrhydedogwladol," yn yr un modd. Y mae'r Senedd wedi ei gohivio byd y mis ¡tJawrth nesaf: ni bu un eisteddfod o'u heiddo yn fwy cydunol ac heddydwl oddiar pan y cafodd fod: yr oedd yr holl aelodau o ■ii fryd yn ewyllysio dwyn yu mlaen amcanion v, e 1.1 y Brenin, gyda i barotoi y iFoi'dd i'r angyies hono Lieddw cli, yr hon sydd 1. .1 d d t wedi bod yn estrones! wledydd Ewrop dros ilynyddau lawer. Gailuogwyd ell i jig ton i fuddugoliaethu un- waith yn ychv.aneg ar Soult, er bod yr olaf a'i wyr mewn gwersyllfti amglawddedig. Fe dd)- wed yr ho? AHuodd -ihyfelgar eu bod. yn    d ( l wc l brwyddro utc?n hefn i g?ncwcro heddweh gobbiduo y cunt a!aciyt,d'tl yn"a?- :? oi v> LoM afonydd o waed sydd edi liifo yn ? !?ob- senoldeb.

Ar y dydd Sabbath diweddaf, fe ddatfu i'r 'I' Anihydeddus y Parch. JYlr. Grey, Person. Pi wyf Peethmore, yn swydd Bercs, (a brawd y G wir Anrhydeddus laill Grey) bregethu yn I hciHduol add as a phwysfawr yn Eglvsvs Phvyf St. leuan, yn y dref hon, ar Esay iii. 10, 11. o Haen cyriiiiilleidia o foneddigion a chyflredin oedd fwy ,nag a gynnwysai yr b .) .J Co .) Bore dydd LInn diweddaf y Cadwyd Ym- ofyniad Y Had liofruddiaeth ( C%ncl" Inquest) vii yr Hope and Anchor, Abertawe, ar gortf VVatkin \Vatkin, o Langiwg, -swydd Forganwg, Hwsmon, yr hwn a foddodd rhwng y cenbyst (piers) y 110s Wener evii hyny. Fe ymddengvs ei fod yn myned adref o'r Farchnad mewn cyllwr o feddwdod, ac iddo golli ei ffordd, a chwynip:) oddiar ei geffyl dros y mur i'r dvvfr. Cafwyd ei gorff y bore cai?yuoL Rhuthfarn ymffrostia o'r dydd y foru. (??c?-A?/?-o/ag? D??a-e??'o/—Nac Cyfarfyddodd dyn o'r emv John Rhys, chwi- banoglydd yn perthyn i Meiwyr (Militia) Mor- ganwg, å damwain ddigeHwair ddydd L!un diweddaf, yn yr oiygfa o aiiifelliald sydd yn awr yn Abertawe, mewn canlyniad i gwymp oddiar gefn yr Elephant, efe a dorodd ei glin mewn dau fan. Ar y Mercher cyntaf o Ragfyr, agorwyd ty cyfarfod newydd perthynol i'r Bedyddwyr neiliduol yu 1 al-y-bont, gerllaw Aberystwith. Dechreuwyd yr addoliad am 10 o'r gloch yn y borau; Gweddiodd Mr. Abel Jones o Lan- idloes, pregethodd Mr. David Phillips Q Blaen-y-waun, oddiar Esa. xlti, 3. a Mr. Ti- mothy Thomas, o Aberduar, oddiar Gen. xxviii, 17. Cyfarfuwyd atn ddau; gweddiodd Mr. John James, o Aberystwith, pregethodd Mr. Ehs Evans, o Ddolgellau, oddiar Eph. i, 6. a Mr. Da vid Saunders, o Aberduar, oddiar I Bren. viii, 27—30. Cyfarfuwyd drachefn am chwech; gweddiodd Mr. Jesse Jones, o Aberystwith, pregethodd Mr. Abel Jones, o Lanidioes, oddiar Luc xxiv, 29. a Mr. Grif- iita Davies, o'r Cwmllwyd, oddiar Esa. ix, 6. Y mae y ty newydd uchod yn 9 tiatli o lu d, a 7 o led, oddifewn i'r muriau. Ar ddvdd Mercher, Rhag. 8, agorwyd ty addoliad newydd yn Llandydoch, gerllnw Aberteiii, perthynol i'r Bedyddwy* r heillduol. i Dechreuwyd yr addoliad am 10 0 r gloch; II gweddiodd Mr. Benjamin Davies, o Gilfowir, J pregethodd Mr. J ohu James, o Aberystwith, oddiar Ecs. xx, ??4. -3'?fri ?'.?s, «. Langio?an, oddiar Lsa. ixvi, L 'Cytariu?Yd I drachefn am chwech; gweddioddPhi- lips, 0 BIaeu-y-wann, pregethodd Mr. William ??vaus, 0 G?m?y-feim, oddial Eph. iv, SO. a Mr. Ebenezer MojTM, o'r T? i-?-?n, oddiar Ithuf. i, • > Bydd hanesion cymiTianfa- odd, ordeiniad gweinidogion, ac agoriad tai cy farfodydd, yn dderftynio' gcii\ni bobamser. ci-farfo(lx-dd i-i bob d-1 1 Mawrth diweddaf, sef yr 38?m o'r mis hwn, v bu cyfa! fed a ehimaw gyfarchwel anrludeddus ynydref hon er co?a?r buddugoliaethau ?c- goneudus a gaiodd y galluocid cyfunolar v brrancod a gornu's-deyrn Bonaparte vn Yr Ahnaen, (Holland), a ac fit f,t lied(]- weh yn agos, a divvedd av y ihyfelodd Hlj wedi bod "dros fwy nag" ugain mlynedd vu gol1- wng en Ilifeiriaint gvvaed ar hyd wvaeb"- yrlioll lyd cilstianogoi, a fllainau dinasodd f.!}d[; livnv • yn d uchafu Lyd yrwybren; gan beri trallod, a neWIII) a galar, ac wylofain. i fy* rddi* ynau dros ben rhif ) Y gadair a gymmcrwyd vn fore yn y dydd gan Elias Jenkins, Yswam yr hsvh a'i llaiiw- s t)d(I c-.f nifer fawr o cngolion mwyaf cyfrifol y dref a'i chymmydo- t aethau. V» -edi cinio yfwyd icchyd y liruiin, < yTywysog Ercnillol, neu Dvwysog Cvmru, V > Freirincs, ar holl deulu Lrtninol: hefyd, iech-ï: yd y IVrtCiv, dawd buddugol Wellinwton, Frutaniaid glewion yn Vsbaen; yr Ymerawdf AleesmidcT, merawdr Awstria, Brenin Prw- C" I 1 r-, (" sia, a r 1 hyfelvvr enwog hwmr, Tvwysos -,0- i ronog Sweden, a'r lioil. fiacnoriaid rMdferf.» ereill a'u byddinodd mawrion, a ddodasant dnyynau y Hraucod a'u blaenor llofrudd-gamp ar y maen ?ffo, gan wa,s?L',Tu galcd amv!?: ar ( t3, n ui- b a fa en byaaed iddynt gael eu dal yn dyn hyd i OU2 ymrwyu?iit dan y cyfjyw ammodau hcdd-? ■' wch ag a rydd i tu obaith y iiii-- bqrlt!id i'r tangneiedd y. mae'r byd wedi bod yn gweidcii a' moi wyidfus am dauo dros fwy nag ugain inly- e nedd hyd oni cheir hyn dim anmiodau cedyrn ac anrhydeddus, er lies a diogehveh v !_rw)ed- ydd, y rhai sydd wedi cael dros n1y(f 0 'anjst:r r t.J '¡ megis eu boddi mewn gwaed. GNvvii ein byd f" 1 d i) },¡ pe caein .y cy ryw gadeTllll ar dangriefedd' i r adaeai, ac evvyllys da yn mhlith dynion, aè- a h; hyd O d d d baituii hyd ddiwedd y Ijyd. O ehv\ i fawrÚn a 1u chedym y dcbiar, sydd gymniauit eieh nev'yn )r: a'ch syched am waed eich cyd-ddynioiv pa bryd y dysgweh ddoethiueb! pa bryd yr i ti- geisiwch a chyii a wilder! ac y byddweh mewn]( gweithred~fel yr ydycli mewn enw yn grisiiau- 01 ()Úon 1 vn rL'hK mvvr 'rrtrroArv Un/l v O J "H.-UA. J U 'I'.}. n.t '-J6 .i.L LU\l" \ll. Y mae ffermwroSais gerllaw'r Bont-feenya cadwci auferth ei iaint a thra iiyrnig, w€< e: gadwyno wrth ddrws ei dy: y mae'r ci hWT: wedi cnoi llawer un yn alaethus iawn, yn evi- wedig un ferch ieuanc o'r gymmydoglct t ddaetlv-i yno i bryi-.ti Cifo,,Id ei chno mor ffyrnig yn ei braich hyd oni friwyd ci chnawd yn arswydus, àc nid oes gobaith arbei ei bywyd heb dori yniaitli ei braich, os gclli trwy hyny. Gwir a ddywed yr hen ddiarheb "With dn pheth yr adnabyddh ty cybv-id? Y drws bf?b smser dan gb, dr*' ?? In J 1 1 Lff" :moNVed (, 1 ar ei fw C 1, a chi mawr ffyriilu -?P''?'?. ymaith." nt „r a ae \maith. ? <tr & fee Yr *>? ?n Mlllyfr«el«^tZ ?/?r<?M??.sryo?,?a.( }{u?oC-'?. < G", M. ?y6RithwydrrGompra??n" y pare., Samuel gynt o Laugar Meirion, yn barov uui ddangos o'r wasc yn. Llundain. d(l,iii-os o"r wage 3-n l'itit Cfyusom fod Cymdeifhas y Gw?nedd!?;on y' Llundain, yn myn? i roddi Macn-cr.t? (MohS1 MCH?) hardd, yn e?-ys Ddimbych; erco?? wriaeth barauis am ydn?ddm aweuyddol Fanbd Mr. Thomas Edwards o'r Naiit, "I Y mae yn awr yn byw yn yr un ty yn mfelw 5 Llanon, swydd Gaerfyrddin, uau wr, dwy r, ,] a dwy chwaer, chwech i gyd, oedrau y rhai ywci liyd sydd 551 o ilwyddau.

T, Ian, in e FFEIRIAU CYMRU Y? IOAXAWR, 13? iewi« ievT » Svydd yiberteifi. — Aberystwyth, Un", 3; rh Mercher, 12; Lianbedr Pont Siephan, Mawrth, 11; 9 Llrv 1 f 14, Swydd Ddimbech.—Llangollen, Gwener, 28. lon-alU Swydd ?'rec?n:?.—Cryg-H\?cL Sadwn!. '1. Treca?tn? Hnn,17. an''hM  oJ' r< It'I"!1 a .S-?? C???,'?.—Cw?tfa Newydd, fwt? ?.ac ?.?" '? LHui,iU;Ltm?mdd\ft[,Mctchpr,J.9..J ?.? A ut, -—- riff

PRIODODD, 1. Laac Nicholas, o Ben-y-bont, Mttrtfanw0- a Jei.kins, olr ileii-gastell. r BU FARW, Yn Hale, gerllaw'r Pii, Mrs. P. ice. gweddvr f4' ddar Dr. Price, o'r Ty uew)-dd,get-ilaw Pen-y-bwHs Y)i Coi,ntown, yn 3- 80 Yn Corntown, yn y 80 thvydd o'i liftdian, Mrs. 3 mas, gynt o Lys Lanphey, Morganwg. II Yn ddiweddar, yn Mhentre* Guinea, gerllaw tawc, yn yr 101 flwyddyn o'i lioedraft, Joan Tliool;-I, hon a fnasai yn aelod add-as dros 86 o ilynyddau. Yr oedd inew».cvtlawn f'»^ oi' synliw)rail hyd y di-A-vedit, ae yli t-o dydd hyd o tewn i yellydlg c )