Seren Gomer

BARDDONIAETH. AWDLOFAWL ] < S EREN & COMER, I A GANVYD YN EISTEDHFOD pONT-TT-TY-PRIDD. Unodi union. t)fWCH Gymrn, un lIu, yn Hsn—a gwelwch, Mewn goieu ddirgelion, Trysorn gwaetlia Ir ti-awsion, A gmr et btH ger ein brcn. Seren, bnr gymhen, Goiner-sy'n codi, Cain ydyw ei hyder, Hytrydeigwawra'imawrder, Vwch.isail1 nag un o't s&r. Scren!awenoicMwyct;—pwywrthod F,.itii wertlifawr waith wrtliddr)-cht Rhydd clecni yn lanwych, Fe'i,,)velir draw lieb vvydr drych. M gav.n, er l;awn, wellâad-gemaraith, C\ mreigiaith ddirwygtad, Mewiidaystyt-ynwastad, Dymahedaagwkddt'ngw!ad. Dyn,.a liiln awr, niawr ei:niaint-tra clielfydd, Achcct-tawruchet-fratct; Gwledd i'r hocnus a't hena!nt, I Tr.vy Fryda*!] ftodyma traint. < Dexbyniwn, gwejwa y g\vaith—da orchwy!, Di-archon a pherSaitb, H¿bdra'Ysed cawn fedrus-wa.ih, Da iawn i ni yn ein iaith. PrQsl CadwtJnog. 1 Setenywsynwyr-Iai.vnoM, Seren wiw su'ioi ddiwaH, Serenwiwgywirhebgon, SercnDaiyddgelfyddgat!. j H M-a T .'MMMaM. G'eh;'n y Seren, gwiw.ian ddisoriad, Gem dda GynHig¡aith, gymhwys ddnwyglad, Gwy(ht'rardaIodd,got'uwchadeUad, trwir hy-Inwn orchwyt, gwawr rhydd iewyrchiad, Gu hoyw-wpdd gydwedd o godiad—uni&wn, Cwu mae'n di-a chy fiiiw-i gaau dei--ohafad. J. JONES, Bedwas. SerCjR wi.1thien, orcllw,'ch-Gomer, 'hwn dyner adawn-wych, Serdn dda nawdd, &iwr dd:-nych, Md, gwarth ydyw, gwerth Rdrych. Scren dda gymhen ddisymmysg—wlw-iaa, Air:.àyddül1 er da-ddysg, Uuion ei modd i'n H)y6g, l'creid<liolyw" pair adclysg. Spren dda yw, siwr ddiwg—i'n dysgu, neb gein bob gc!we', Gan ymUd gwa yn amiwg, Einnediaitht.uawa'uiiiwdrwg. Unogl gyrelt. Seven sy'n-beit'svnwvr byd, Sprenbergysurusbydd, DwynbeunydddtiwntUbenyd. II Unlldl gwca. !?ercnwiw ddwyssino!wedd, Deg alwad da ymgeiedd, C<ti ddcrbymad gwlad a gwlcdd,—heb oedt Athrefimaithihyfedd. Prost Cyfrreu:idióg. SeTCn Gomer wiwber wen, :en,n Iingar gytmaI' gwn, -I Serenheddrhyfeddetrhan, Sereii fawradysg.llaxvuddysg Ilon. 1. .11Í1' a'Tlwdd«id. 1 SerenhyderKs,s!rioihafdoriad, Sain anoichfygol, sy'nanerch fagad, SMydd-wychiawnodIi sydda<tain!ud!ad, Sei bylaw orchwyi, sail hy Jew YJ'Chia d Sylwedd amhydedd i-hediatj,Goinei-iaith, Syuwyr tactt araith sy'n ei f ?. Tttivi(l.Itl-cli etiduynog.. Hyddysg yd3,iv, addysgiadol, Hyn,aw8/heddvw, hanes haeddol, Ha,vvdd bai-odol, bil bui-ed"g, Hy serejiol, olcuac!ol, Hcn'fwtiadol,hinfawredig, i Harddrhyi'eddoi,awcnyddo!, HyJibrddiadol, hoff ui-ddedig. < -< EVANRltHARDS. U*Al union. <?' Sertn, guion-wen, galenig difrad, 0 "dia(i Yn, en add;is bonlieddig, D;lnw dôethdtanair dig. cofre-str Gemcr, !aith gaLn—hacesio!, ])Ygwyddot aniscrol satnp tJH6trhagoro!gywt'aIn. Hanesion piirion, bob perwyl--hywaetb, Ðà, archwaeth tty orchwy!, Owiriondd a gwawrau""yl, Dwys gydwedd hoyw.wedd dy hwy!. Bocd hVf"ýl Î'th orcbwyl, mi arcbaf-ma:wrhwy1, Aawuhwylagaraf, IIwyJ da, mwynl1wyJ d.Ylnunaf,. H \ry1ia'n ùro:a belynt brat". Nac oed& biysia Obt'Y¡;Ul'hedol ? Mae'r bobot yn bybyr, ? ? A dwg newydd dan awyr, o -fianes dianwes wir. V JJJwthia yn,a weitl1iall.i'f V.stratl, 17!eb rwystriiu yn iin inan, „ Opd tyred me:ts taraa, TaeriV modd i r tir a'r mao. llii- a Thcdtltiid. GwpIwny ScrcH,gwIwlanasu-:ol, Cylew ddCfff,,vysog, glaii-wedd hofftisol, !CoreH!)ynawsedd,gywra:nhaneslo], Gywh ymadrodd, gwiw rhwydd a medro!, .i Gwycha hanes gYl1nes go,l-iaith GorÎler, GaUwych digymer, geliir dy gaimio!. THOMAS PARRY.

LLYS-ARGRAFFNOSSADWKN. SW!lddJa Dr<MH<M',Z<MMM'rl5t Cop: o Genaawri oddhvrth ls-Gadfridawg yr Anrhyd- cddus Syt- Charles Stewart, a amserwyd FfraucSott, louawro. Bydd mynediady Ltywydd Blnchr drosy Rhine mor hygof am ei gyHyn)dra UL'i dptfymad mewn hanesion milwraidd,ag y bydd ei fynediad dros yr Elbe: ac yr wyfyn gotldio yn fawr fed fy abseiioldeb yn Holstpm, wedi'mhattaHfcd yn dyst golwg G ddygwyddiad a fuasal yn hyf- rydwch i nu ;'w,ddarluut0 yn eit hoit rauau. Y mae'r hysbys:aeth ddyfrysgar ag sydd wed! cyr. haedd hyd ataf yma yn mynegu fed y L'yW) dd uchoo wedt croest a'i fyddin mewu hi o fanau. Croescdd Cadrr. St. Priest argyfer Cob!putz yn y nos ar y 1 a'r 2o'r m!s hwn. Kfe a feddi- anodd y dref, ac a gyrnme-rodd 7 mangnel a 5CO o garcharcrton. Aeth y Cadfridogion Langeron ..r .a. a York drosodd wrth 1\.allí, Ue y cynnonnwyat Blucher yn berscno!, heb lhwer, a wrthwynebiad o du'rgeiyn. Ar y 3ydd syrthiödd Langeronar Bicgen, ac a'i cymmerodd tiwy drais, yr hon a y!:ynir yn dra chryf gyda go!wg ar ei sefyllfa, a'r hon a am- ddiH'ynwyd gan Gadfrjdawg;rhawerâ manguelau, a g"yt- tracd. Gwnapth Langeron rai cai-char- orion, heb fawr o goUed: y mae aUorsafwyr La:eron e;socs ar y Saitzbach ar gyferlnget- hehn. Blueher we(l i Tn-slite d yn- Y mae'r IJywydd Blucher wedi myttpd yn- mhen er hoU anhawsdpnm'r ttotdd a'r tywydd? a <-hyfe!)n- aUorsafwyr D'Ycrk ar y Lauter. Rhuthrodd Cadfridawg Sachen aramgloddiau'r ge!ynicn gerHaw Manhe:m, ac a'u cymmerodd wedt myned o honaw dros y Rhine, ac y mae yn cvfeino at ActzPT. Yr ydwyf yo deaU fed brenin Prussia yn bre- spnnol y pryd hyny yn Manheim, ac a gaion- ngodd bawb o'i amgyich, yn cl ei arfer, trwy'r priodoliaethau mtiwraid a berthynaut gymmaint iddo ei hun. Yr wyf yn ysgifE'nu'r. ychydig HneUau hyn at eich Atglwyddiaeth, tra byddo'r cen'y!au yt) cael eu newid, a rhald i mtymesgusod), rnd yn un!g am eu hanmherffeithrwydd, end hpfydam eu danfon, os yw hanesion mwy manMiachywir wed! cael eu derby n geHnyeh.—Ydwyf, &c. C. STEWART. I rCynnwys y L'ysaTgT1lff hwn hefyd, fanw! adrodd!ad am roddiad amddin'ynfa Gfucks?adt fynu ar y 5ed o'r mis hwn L GaLdpen Forguhar, o'r Desiree; a chores o 60 !cngau Ffrengig, 2 Yspafnaidd) a 7 o ra! Brutana!dd, a gymmer- wyd aca ail-gymmerwyd gan tongauei Fawrhydt odanyUyrgcsyddArgLRe;th. [Y mae'r Mys-argraa' yn amtygu hefyd, fed yr ho!! !ong-byrth a'r !!ecdd yu Ffra'nc ag sydd I yn tneddtant, neu o dan nodded ei Fa.wrhydi, yn 1 agored i bugau'r Cyngreirwy!.]

I AT GYIIOEDDF-VR SEREN GOJffER. MR.Gt'MER, Y mae Cader Idns,meddant, ynhen syUfa seryddion a minnau, ar ddisawyt ymddanghosiad Seren Gomer, a ddringais yn fy meddwt i ben y glogwyn, i gt-af". ar ci Uewyrdnad cyntaf: a chan droi tua'r dehau, g'welwn For Hafren fel ewydr ysptenydd, a'r th' etto yn !!ed dywyll. Yna, meddwn, mor yw y parthau disglaer yn yUeuad, a chyfaadti- ac ynysoedd yw <' y gwr a'r baich drain." Ar hyn, gwelwn yn egiur Gernyw, Dyfneint, a Gwlad yr Haf, o'r tu hwnt i't- gbywtb! a chnbau my- nyddoedd Cymru otyno!yn golcuo, yngyntaf,Bannau swytid Gcer a Brychpiniog, yna Pumtcmon, Cader Id- ris, yr Aran, Eryri, &c. Gwelwn e8'aith y seren yn ym!edu fwyfwy i'rgwastad<dd,megisy goletiiii cannaid ar donad ywawr: yrestmniaith, wedi unwith oresgyn vn !te!aet!t, yn cUio yn 01 dwyram, Yngwent, Ewyas,. Ystrad Yw, Mti: lienvdd, Ccdewain, a Maelor; a'! hen gyfHnian, o Gaer Dydd t Gaer Upon Gawr, meg;s !!i- nyn ycyhydedd yti tei-iynti rhyiig11 tlii aitywodracth y Ft\thoneg. T'biwn hefyd, yn Uewyrch eich Seren, y byddai nndeb a brawdgarwch yn cynnyddu mwy n& chvnt rhwng amrywtot Metdlan, fel "nacheufigennai Ephraim mwy wrth Jnda, ac na chyfyngai Judamwyat Epbratm:" gwelwn; ynyrysbryd,ogan ymbleidlol ac ertedtgaethfeIgwibRrod anferth yn tynnu eu cotynnau attynt, äc, a'u cynffonau rhwng en gatiau, ya dinannu i't- tywyllwch, p gyraedd Uewyrch y Seren. Amen: feHybo. Dvmunaf eich nawdd i sylwi ychydig ar ansawd,d a tbrefne:igaeth Y Seren. Nt welais etto end nn goiwg ami; end ychwaneg o sylw a ydd ychwaneg o gydna- byddiaeth. Nid hunan serch/ nid awydd i feio, sydd vn fy nghymmeU t hyn end awydd i gymmeradwyoun-1 deb o bob rhvw; undeb mown brawdol gatiad, undeb hefvd a chydffurfiad C)'ffl'edi1:o1 yn y ddutt otythyreg, nen y dl'efn /) ysgrij'ennu Cymraeg. Yn awr neu byth i Ddehan a Gwynedd fod yn aniatth. Mae antan anes. mwythynomnh hawddgennymaino afbethauarfero!, er bod eu buddioideb ynparhan: bunoddAddayn ym- attaIvnEden: yrIsraeUaid aninasantar y tBanna: y R-hiifeiniaid a flinasant ar eu hendduU oatfaucedyrn, a hynny a fu achlysu! el t'w distryw hwynt gan y Bar- banatd; a getUr chwaaegu befyd ibd rhan fawr o genedt y, Cymry wedi btino ar y Uythyrennau mwyaf cynhwys- rym yn yr erwyddor. Yroedd yr hen Lythyreg Cym- rcig yn caet ei barchu gan y dysgawdwyr mwyafenwog er pan gvtietthwydyr ysgrythuran,hyd ynddiweddar, pan roddodd prysuideb lyffethair ar bwytt a syhwyr, ac y dedneuoddyr arier o wanhau ynaith tanesguset harddn hi. Pa ddyn caU a gymmerai ei gynghori t dyanH ymaith v cotofnau o'i adeilad er jHwyn boddio iJYgad 'blysig?P,'¡y a brysurat i harddu pont, tt-Wy daOa i iawr e; chanHawiaH lii P Mae'r;a;thGymiaegyn fwY trefnns a pherafaitli ei c!tysH'awen, nac un iatth araH, fe aMai, yny byd: y maefclcotfT eyf',Ing,bl,, lieb un aelod ofer ynddi; t.fH feI ei biuddpaiaeth ei hun, hebtyth\ren ynddi a eHu' ci hepcorheb adwy neu ad. fili).. Yn y Frythoneg, mae pob Uun y!) arwyddo sam; a pøb slÙn, unigoll1eu'ssylltedig yn cyftwyno ystyr i'pntpddwi. Mi a .c1at eich bod chwithau, Mr. Gontcr, yn deot h aUan o'r gèirla parhgu, trymiliu, i)iunj)lllazt, &'< gan eu hysgni'ehn pádtll, tI'Y1nÛU, mwynúll, £'. Nid yw rhat yn cyfnf A yn Uythyreh, ond yn hytrach yn "arwydd ucbenaid," and beth bynag ydyw, mae mor anjiepcoi,ol,jn ei He priodot ag HH arwydd neu tythyrec araM yn yr cgwyddoT. N!d yw yld' gennych, set'y bachell florchog XA) _y.n', hard<iu yrargraftnac yn Ueihan ilafm y čyssod)'dd a phe byddal yn :rwneuH yr nn ncu y ddau, b:yddílil\rth hynny yn ystyr y ga;r i'r Uygad wrthei wded, i'r gtust wl:.th-e g!ywed, ac t'r meddwLwrth .ei aingyft'- red. Rhoddwch gennad i mi newydd pa:HH yttbarhans, nad yw eteh gair,tryum9i' drw!? ag y dylai fod, na'ch mwynau yn at-wyddoccau d!gon o t'wynhad. Ia:th anian ei hun W7y-?l,,?, i?i-aeg, ac ni ddteddy ei chaboli, ei darnio, aíLchly,t,tiQ,JeFy m,eiddiec,li wneud a'r Sacsnaeg, y Ffrarigaeg, neu y Wyddelaeg, gan fod yn y t'hai hynny !ythyrenau scgHf y nifer a iynoeh, i chwarae tawHiwydd liwynt, yn axvr eichmadrondod: oud Hid i'cHy y GyHu'acg odidog ei cliyfan-soddiad;-cyffelvbywitivxihyxiii yiaAvi-litiscvNv-,Il. cywrain; os tynwch oiwynat!ano hono,dyn&efynfnd. Nid yw cich bai thwi, fy nghy1Ïtill, yn hyn o gysscBT- ledrad, yn gynnwysedig iiiewn dnnond eichbod yn di- !yn y Hiaws; ond na ddUynwchy Hiaws i wneuthur drwg, trwy annhrefnu eich mamtaith. Gadewch ei chyfansoddiad mor ddHwgr, ei hymadroddtad mor eg- nioiagyrysgrifenwyd hi gan eich tad, acy Ueiarwyd hi gan eich mam. Na tin-owch yr hen briod ddiwair, h, aUan o'i meddiant, er mwyn ,])ioddi ei He i un goegen drythy!ifa!chat-a! Prin ysoniafam eich gwmth yn ,;wi-ttiod y Uythyrcnddwyot ynhottno,7tyKMy, mae 7MKo eisns yn y Gymraeg, a pl:a wahaniaeth a wnewch rhyngddynt? a pha fudd, pales a gynnygwch i'ch dar- tienwyr yn y fath fasnach dibwyUF Na fefnwch6 yn thy Hym conwch 'fbd cerydd ff-dalon yn wcU ni ctfitsan y digasog, yr hwn sydd dwYHpdrns." S'(mf} t'a bai araii yn eich !!ythyreg newydd: nid ydych yn gwahahiaethn rhwng oedd ac odd yn nhérf)'nfud gemau; yn yrunddniLyrysgrirenwch teyr'1)a.Sodd (he feigned,of did reign), a tlwyrnasoedd (kingdoms). Sain datgron yw odd i derfynn gair gwneuthnro! (t'<y& actiep), a sain ieddf yw oedd, anghenrheid,iol i derfynn v rhif, liosog, megis rniloedd, cantoedd" 'pobloedtl, moroedd, §-c. Rhodd- wchgrebwy)! yn y gadair, detiwch gymmanfaguheb- wyr, a phenderiynwch ar hyn o sylwiadau perthynol i iawnysght'enyddiaeth. Gair ncu ddan etto ynghylch Bai-ddoni(ictli. tiialio- ddasoch y prydyddion o AberTawyi Aber Cvnwy, ae o Aber Tem i Aber IIonddn, i ch\yarae yn Uewyrch €ich Scren, mort!iosogamon,rugyn yrhaut; nen grethylty bodiauoamgyich abwyd bacit y pysgodwi: ond hoff ¡ genyf weied yn eich Rhif. 1, cich bod yn medru goll- wng y Her t!-wy y rhidyt): parhaed y tIynau rhawn ar barwydydd en gwBeuthmwyr, ac na fydded i awen gael ei hanurddo a serthedd a gogan. Yn eich Rhif. 1, dylasai dan fardd Morganwg gyfncwid eu sefyUfan- noedd; dylasai lolo gynghaneddu ar y pedwar ar hug- ain, a Gwi!ym ar y mesnrpenrhydd; and na ddiga!on- ned Gwilym, fe ddichon prydydd o hono, end Iddo sytwt mwy arreolan y cynghaneddion: darHencd waitheij wiadwyr, Lewis Morganwg, Meurig Dafydd, ac Ed- ward Dafydd o Fargam; a bodd!cned bod yn ddisgybl am un dydd a btwyddyn. Nid oes dim gwedify annog i'r sylwiadau hyn,.JUr.G. ond ewyUys da i chwi, i'ch darHt'nyddion, ac i'ch cy- hocddtad cymmeradwy: adymunafarnoch,osgwolwch y Hythyr hwn yn wei th ei gyhoeddi, ei argrann yn yr henddtuio ysgrifenyddiaeth t'cl'ag y mae, canys ni fynnai henwr o'm bath i ymddaagos yn y ddul! newydd mwy nag mewn penwisg ynf'yd, a ehtychau wrth ei sodian. Wyf yr eiddocli, &c. Ion. lofed, 1814. iDRtS FYCHAN. Yrydym yn ddiolchgar ildris am eisylwadanhy. naws ar ein Llythyreg, er nad ydym yn meddw! cyf- newid em dnll o ysgri.fenu, o leiaf Iiyd cni we!om bcth sydd gan goteddwyr gwresog, yr hyn a cilw IdriB yn d;c/'NKCM'y<M, t ddywcdyd drostynt enhuham; ac am fod mwy owaith at tawL!ywyddSerenGomcrnag a ddichon efe yn rhwydd ei gyflawni, nts ga!! hebcor amser i gychwyn niewn agwedd fllwi,tic'.d 'i facsy ddadt hon yn baraus; o gan!yntad y tnae gwrthblai.d hkis, yrhon yr.ydym niwcdiei dyiyn-o hube!o dan yr, an,,eni-Iteidrwydd i ddyfod yq miaen i an;ddiffyn eu hachos. Bydd dosparthiadau tu-daienau ynagored tdraethladan byrion ar ddau tu y ddadL Yn y cyfamscr, nyni a adgof,wii Uris, mai nid .dýlyn y MM!M" yn enig ".i U"íl£uthurdrwg," (pe drwgfyddai), a wnaethom, end cydymfrurfio a thai o'r ysgr:fenwyr mwyaf dysgedig yn yr iaith Gymracg; gwyr ag sydd wedi cymmerydpoen dirfawr i chwHiol, a myfyrio ar, ansawdd y iaith; enwau y rhat sydd mor adnabyddHS felnadoeseisianenhenwiyma. Gan fodMr.ldl'isyn 110ffilD,1main(. gofidns fydd:Ü genymci!)a!!tudioo'n Hytiiyreghcb aches; a fodd byn- ag, y mae yn cgtnr ddigqn nad yw A yn Hythyren ohoni ei hun,ond yn arwydd y dytid rhdddt pwys ychwanego! ar y Hythyten a iyddo yn ei cKantyn; ac er ein bod yn cydnabod y cyfryw, neu y cyffelyb arwydd yn ahg- enrbeidiol, ctto yr ydym yn diS\a cyrnhwysder arwydd arall; end pa un a bod yr arwydd aarferirgenymnt yn achtysurot, ae a sgynmnn- gan ldris, yn un addas ai peldio, nyni a adawn hyny i gael e! arnddinyn gan ei ddyfeiswyr a't goleddwyr cyntaf. Y mae yn ddi!\s fod cymmatnt o etsiau A yn y Groeg ag sydd ya y Gym- raeg, eitht' md oes yn yr iaith gynhwysfawr honq end arwydd mwy distadi t ddynodt pwyslais na'r hwn a ar- ferir genym ni. Ac wedi'r cwb!, nid yw A ond fstt'ones i'r Gymraeg, nid oes yn yrhenFrythoneg yr arwydd ttetat'o hont, n&c un Uythyren aral! yn eyfat6b iudi, fet Hythyren ar ei phen ei hnn; y Khufeiniaid gwaedtyd a'i gwthiodd !u gyntaf t'n hegwyddor ni. Fe gamsyn- iodd Idris yn ddirfawr pan ddywedodd nad yw ein du!! ni o roddi iÎ yn Heiau lIafurycyd-, ydd," canys y mae yn ei leiau i'r haner. Yr ydym yn cytnno &g Idris mai iaith anian ei hun yw'r Gymraeg," ac y dylid ei hysghfenu yn gyfattebo!' i'r modd y Hetarir hi; end er bod hon yn l'eot"gyffred; inot odiaeth, etto fe we!ir fod eisiau !heo!an cynnortJI- wyol mewn trefh i ddwyn ynmiaen nntrurnactb; canys pe ysgrifenai gwyr o fro Morganwg, a rhai parthau o swydd Fynwy, y geirian <<}?t, tad, MMtA, c. yn y modd 1 ag y Hefarir hwy ganeu mamaa, byddai raid iddynt eu hysgrifenu tean, tead, meahl 4-c. Ac yn swydd Benfro, dysgir y plant gan eu mamau i seinio coed, cocs,: troed, iityityddi Coeifyi-ddin, 4-c. fel hyn, med, culei, ti-it?ed, mtr- ny, Caerjiv,.ddin, c. Ac hefyd, fe ddysgwyd Idris i ystyried Llythyreg yn yrhyw wrrywaidd, gan ei fed in dy-oedyd, « Yr oedd yr hen Lythyreg yn cael ei &are/tM," &c. end gan e!u b6tt ht wedt cael ein dysgn i resH y gair uchod yn y rhyw fenywaidd, nynl a ddyw- cdem, 11 Yr oedd yrhenLythyregyncaeteip/Mr&'tM." YnmheUach, os yw y* i-licol ,YtYrtdinol uchod yn ddi- gonol heb rai ychwanegot, megts yr arwydda getriau Idt is, y cantyniad yw, na ddylai efe ein beio ni am bei- dio gwahaniaethu rhwng terfyniadan geuiM Uiosbg a'r rhat aamtygantweithredu; canys yn yr un ntodd yn gymhwys y dysgodd ein ntaman nt ya y deh'udir..i sei- niaw, «Efe a deyrftqsodd" a "ho!t detji,iwsodd y byd." Nyni a awn l1eib1o it sylwadau ereilt ein senwr caredig ar hyn o dro, gan obelthio y bydd ryw pn medrns a gan'o ychydig seiblant i'w wynebu ef yn, y iraes ar frys; ac yn y cyfamserrii ddymnnem i Idris bar&ad o iechyd dtgon paraus, a digon o fwynaad o'r holl tenditition mwyaf an¡renrluJd¡ol. j eyHOMDI)va.

? lftJ'ÏTmùÆ:fVf'mf'V'M: I'(fÇ"Tt'ff 1[, At Y CENAM)K A UDANFOK?Y)) I O'fAtlEiTE GAN j* ??M.UE?HAS't&K?A?A?t?.L?C?C'At'?j!' ? ? ? ? ? bj.tJ tPa:¿ä{(i; Rliij: 2,j i-f.r "FYAKWYLGYFEL1.!ON, "Bendithied JehoVali,ac Idn c, awaivi- chwt! Ont buasai tmgaredd Duw tnag atom, buasem wedi ein tori ymalth cr ys Hawer (tvdd. Pe rhoddasai Duw m f\nu i ewyl.l'-¡;¡\Jttan,efea'n_qy¡;try}"ami oit c: ys Uawcr ttntser. I't' Fn-Un yt- ydyni yn ddytedus am eincadwriaeth n'n iJ(:hydwl'aetb. 0 Jehovah achnb Hi! ()Icsu<&r.istachubni.. i Y mae un peth yM fy Henwi ag a'swyd, yr hyn a hysbysaf i chwi yh y man. Ef aUai mat Satan y\v'r awdwr o honaw y mae etc yn gyntlgcDus tuag ataf H. Aciiiibed, lesuGv,Lst;fi. Yr vdwyfya parau i weddio ar Dduw yn ddtbaif!. Gan ddibtlsio pethau erem, nid wyi' yn gotaht end am 'fbd fy enaid yn gadwpd:g tmy JesuGrtSt! Fy my munlad taer yw ar i mi ddyfod yn un o bob! Jehovah: a bod i Dduw droi ymaith.ei ddigofaint oddi wrhiyf., yr hyn yr -.vyf yti hacddu am iy nrygiout, fy ajiwybodaeth ohonaw<'t',a'mbpia.H peaty redig. "Pegwetai Dduw iody.! dda i greM hoUddynotryw o't- newydd, yna hwy a tyddcnt yn dda. taer ddynuuiiad, i'odd i Dduw iy ngaHuogI o'm c:don i 'garnyr hyn sydd dda, ac i nieiddio yr hyn syd.i ddrwg ac.i migact bod yngadwedigtnvy Jesn Glist. Fy anwyl GyfenUon, ysgrifenwch atafn, fei y gwybyddwyf eich meddyUau. Hysbysweh i mi he-fytt y ncwyddion a Berth Jackson ;& pha un a'i bywa'i marw yw'rBrenin Sior. BenditMed Jehovah ac lesu Grist cm Hiacbawdwr chwi. I'. R." ,It y Cegahadon T-la-rai 21foorea (Eimeo.) Y mae y cenhadau Mr. Kam, Mr. Supper, a Mr. Bruckner, yn myned yn awr oddiwrth Gym- detthas.Genb&dawl Llunda!n,Fi Ynys fawr a phobiogaidd Java. Cymmerant lythyrau can- mol!aeth gwerthfawrgydahwyat ei U rddasol-I rwydd y Khagtaw Ra?Ues (perthynas ;'r Parch. T? Ra&ies o Lherpoo!). Bydd un neu fwy o hocynt, yn <?byg ddigon t ddtwaUu yr eglwysi sydd heb wemtdogion yn Batav!a, He y dywed!r had oes ond dau o weintdogion y Dutch yn fyw. Hwy a ymdtpchant i ddysgu un neu ychwaneg o ieithodd y brodonon, ac fe obeithir y- gallant wasgaru Hawer o gopiau o'rY!ígrJthural1Sanct- aidd (yn mhUth y ,Ctunese, a'r.rhat fe ddywedir fod can mit yn tngo yn, neu gerHaw i Batavta) y rhat ydy"<- wsd! eu cydeithu a'u hargmffu eisoes gan Mr. Mornson. Cafodd trefnwyr y Gymde!thas tawpr o ga- londtd i osod y genadwri hon ar dropd, oddi gynnyg haeHonus o 1000 o Rtxd&lars (4s. Gd.yr Utt gar) wr bonheddig yr hwn a fuasat mewn swydd uchel yn Batavia) am -y genad gyntaf a anfonat y gymdeithas hon dfosodd yoo. Gwnaed y cynnyg hwngatiy gwr bonhedlig hivtiw i Mr. Thorn, pan yr oedd efe yn ymweled a'r Cape. Bydd ygwrbonheddig teilwngllwn y mae yn debyg ac un ara!l yr hwn oeddgydâd ef yn y Capp, yn Batavia, pan dino e!n cenhau yno, i roddt yddynt rcesaw calonog. Ilivy aai it i Java ar liyd Ynys Ffrainc Jhvy a ant i Java ar hyd nQrdjd Ynys Ffratnc (IFle of Fi-ance) ynghyd a. Mr. John Le Brnn, brodcr o Jersey, yr hwn sydd .wedi bod o dan addysgiadau Mr. Bogue. Gan fed y cpnhadwr hwn yn siarad y Ffrangacg, dichon efe igyf- nnachu a ph-regethu yn yr !a!th hono, ac i ym- drechn yn mhob modd i daenu gwybodaeth o'r efpngyl yn mhtith pob math o ddyniou yno, ac ynneinduot ttwy wasgaru Biblau yn yr !aith Ffrangaeg. Y map gau Mr. Le Brun lythyrau o gyMmeradwyaeth at y Rhaglaw Tei!wng R. T. Ffarguhar, Yswain, ac at foneddigionerp! y rha! sydd yn yrnddangos yn dia. awyddus am ddwyn ynm!aen foesoideh yn y drefed!g&eth (cvloll.lJ) hou@ UM gwtthddrych pwys{g i'r genadwri hon yw parotoi'r ifordd i ynysfawr Madagascar, ac, fe obeithir" t Bourbon hefyd. u

i .;¡ PIODDEFIADAULEIP8IC. I Cyhoc-ddwyd yn ddiweddar darlunlad o'r pethau hynctafa ddygwyddodd cyn, ar, ac wedi'ramrywtol frwydrau gwaedlyd rhwng y byddlncdd e'ylgre¡riol a'r Ffrancod, o'r 14 hyd y 19 ollydref, 1813, yn, a ger!taw Le!psic, gwtrionedd yr hwn sydd yn caiei ei dystio gaii Faer a Senedd y drpf hono. Y mae Mr. Acker. tnan, y cybpeddwr, mewn modd hynaws yn tynnyg rhoddi't- elw a ddeio oddiwrth werthiad y gwiaith, os bydd peth, t'r rha} a ddyoddefasant yr amser hwnw sytwedd yr hwn a ganlyn :— Gwawriodd y H2fed o Hydrel o'r d!wedd. Rhagftaenwyd y dydd hwnw a Uawer o ddydd- !au gw!awog; ac yr c(;dd hwn yn Iled dywy! Yr ccdd y manguetau yn taranu tua chymmydog- j aeth Liebertwolkw!tz. Yn y bore yr oedd Ffrancod clwyfedig, marchawgiuodd yn benaf, yH parau dyfcd i mewn bob ya un. Ni's gwydd- ent a phwy y buoat yn brwydro—a'r Cossacs yn ddiau. Yr oeddem yn edrych ynrnlaen frwydr gya'redmol gyda s;crwydd. Yr oedd pob awr yn myned yn fwy peryglus !'r ymofyn gitr i antur!o aHan, neu i inewn trwy byrth y d(Unas. Ntd oedd derfyn ar gychwyniad gwyr meirchagwyrtraed, a rholladau cerbydau; ar bob deg cam cyfarfuech a Huodd o osgorddioinli gaa y rhai yigorchymmynid i bob dya anfilwr- a!dd heb waha!naeth i ddychwelyd yn 01, weith- iau â geu'iau teg, a phryd araU a rhal getrwen.—- Danfonasid amryw o gehhadon ynmiaen t hys- bysu dyfodiad ebrwydd Brenin Saxony a Na- poleon. Daeth gwron (hero) yr oes, fe! y ge!w!def)yoghylch banner dydd, n;dfel yr oeddennu yn dysgwy!, arhydifordd Dresden, I _.11 end ar hyd yr un o Berlin. riie a aetn artrys trwy'r ddhas, ac alian trwy berth pellaf Gr;m- ma, gyda, rhal Huodd o'' osgorddton. Dygwyd gwersyU-gadaur a bwrddgydà Phol) brys Kjdo, a tan-gwllawl mawr yn Ymas heb cli),*ttneuwyd tiii-gwiliawl mawr yny maps., hpb fod yn mbell oddtwrth y'crogbien. Gorffwysodd y gosgordd!oo ar eU harfau..ary tu deau a'r tu aswy. jCymmej-odd yr Ymerawdr fpdd!ant o'r cad-!ys R.barotoí!5íd idd?, gangaelei amgylchu eanweddUlbonau a dail b;esyth (cabb(iges) y rhataddystryw:a!idgaa et 6!wyr, a rhyw ys- garthton anhyfryd ere!tl. Cuddiwyd ybwrdd yh ddioed & datunteni (maps) ar y thai y syHo<M yr ymerawdr yn y ntoddmwyaf manwidrosgryn amser; heb ymddangos i sytw: yn y mesur !leiaf ar yr hyn a ddygwyddat oU amgy!ch. Ymdyrafr *tM)!; yx ndd!?i y \,1;<\y ocddwn !nnn.u yn nn; ya fled agos o'i anig,% It-h. Ar J'f ach1ysur o'i ym\vB!!ad a'r ddh'ss yrhydj.:f' o tiwdd cyn hyn,gwe.lod 'y Ffraneod nad oedd pol)! Lcipsic n!or ddr\"g ew)'IIysiol at y darlun.. iasi,d hivy- ondjen bç.dyu gymhedroi o <M:t. gCl9 hy-riy catiia'Ltti(I i,d(lyit yn ddin'ptr nc;-T.n o fewn i ugain o g:in)nu ato. Rhes htr c gcrbyd.fu ? o ti'urdd Wurzpn, ttwsiHl:U)ge!iau ''ha?-?rcho?? ?)? yng?yd a nife)' f;:?r o wyr meirch? tha'- hiwy! a am!ygas!))!t: i? edrychwyr fed rhvw bcr< sou hyHod W(?d) dyfdd. Bipr)! Sacsony y???? a'1 o?gordd?on a'i g.ujyncdyddlon. ?f'e a'ddt? cyuodd? a chyfarchiad hynaws agymmprodd!e rhyngddocf a'iGyit?uwi-?ct?che!. Ae?)V  tt}!l ;l/'4.'j .Tetrvl ,ac f\:1 Bienm yn cbrwydd w. ? t hyn ar?i g ejrv!, ac f? hynaRth ynmtaenri-ddioa. ??y?ty'cyfamspr ttigodd ?ape!eon yn ei fm). ?a?vfoda! wMthiau cddtarci ctst:d(M< ac chti y??faenat y tàn-gwiliawl, uch ci benj, ac a'u rhwta! hwyiit, ac wedt hynya'u d.Qdaå'o'r't.¡t. o! iddo, tra yroedj a't dreed yngwthio'r cONI i'r t-i" iii, bp!! i(icto-r-tineu-yn I" ti-y tambaid. Ar yr un pryd etc a gymntprai (snuff) yH dra mynych, o'r hwn 4id ond yrh- yd:g yn p! iiwch anr. O'r d:wpdd efp a grafcdd ynghyd a'i fys yr hyn a,ada,.vyd, ac., a'i tyivalitodd areUa-w. Pan oedd }'cwb1 wedldarfud efea. agorodd y biwch amryw weithiau, ac a'i }¡rog'" odd) heb geisio gan neb o'r Cadfr!dogion ag oedd o'i hamgyJch i dd;waUu e! ddi1fy,g-. j<'p) yr opdd tarauau'rmangneIautuaProbstheidcyn mynpd < yn fMy eyHredinot a brwychns, a'c clwy fedig yu dychwelyd yn bar&us yu Utosocach nagc'i b!aen 7 yt- opddwn i yn hytrach yn synu, fod y PenHywI ydd ar yr achlysur hwn, ya groes. i'w atferoL ddefcd,y)) go! S.wys yn Uonydd cyn be!)ed odd!. wrth facs y rhyfel, yr hwn opdd yn agos t ddt'nà- m!)!dtro beHderoddi ytna, hpbbrydptumew o ymddftngosiad yn y mesur iieiafynghyichyr hyu oedd yn myne d ynm!aen. órâlt'.]

Fel yrocdd dyn yn gwelth'o yn y M,?Ps j'cn- ydig o ddydd!au yn &t, mewn !ic a elwii. Cifvf. ger!!aw Worcester, efe a dirtwodd ei fwyaiif gaib mown Destr pridd, ac a gafodd drysorcudd- iedig, sef ilawer o ddarnau bychaitn o arian, ynghy!ch maintioli tan- cphncg fach o ariati; pfe a. syt'thiodd ar ei betdimau ac a ddioIchodd T Dduw; wrth chwiUo yn rnhellacii efe a g-,ifod(I letr araMagaur—wcdii bprchen y tir "TOwel eu cymmpryd odd; wr<.ho, odd!p:thy rhyw }'ch.rd; o ddarnau er coffidwriaettiiii, ef'e a'u gwerthodd am 900!. Ar!an ac aur Ithureiitig oed(lynt o)i. wedt enbathu yn y 3edd oes, sef er ys 150B l) flynyddauyn ol.