Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Seren Gomer

Mae’r adnodd hwn yn rhydd o gyfyngiadau hawlfraint ac wedi ei gyhoeddi dan y Nod Parth Cyhoeddus 1.0.

Cuddio Rhestr Erthyglau

9 erthygl ar y dudalen hon

f -- ",.1AT EINGOHEBWYR.-…

| lGORUCIIWYLWYRi .II

.ADFYFYRIAD .-wythnosol I

[No title]

[No title]

Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu

t mae amryw o Foneddigion y (iref hon wedi gwntsuthur casgliadau tuag at rod-di bam, cig, ac isgoll, -(soiii)) Prttodton. Yr ydym yn dysgu gvdng hyfrydwch fod 6' b, n I Ynadon Heddwch, a tlirigolion elusengar eraill tref Lacharn, yn Swydd Gaerfyrddin, wedi gwneuthur casgliad lied helaeth ac amserol tuag at esiiiwythau ar diodion y lie hwnw ar y tywydd garw divveddar. Llydnodd buwch o eiddo Mr. Wm. Aubrey, o Pantrithyd, Morganwg, dri o loi gwvehion dydd Llun wytlmos i'r diweddaf. Buasai rhy w facbgenyn tlawd yn sicr o farw yn Nghaerfyrddin, nos Fercher wythnos i'r di- weddaf, trwy eiictthiau cyfunol meddwdod, oerni, a churfa lymdost, oni buasai i ry w ddyu- j ion liviiani-s ei gymmeryd mewn pryd o'r heol a'i arwedd o'i sefyllfa embyd. CyfrgoHwyd y llong Ceres, Langmead, o Looe i Gymru, gerllaw Penzance, ar tore dydd Sadwrn wythnos i'r diweddaf. Y mae hen wraig, o'r enw Nel Dafydd, yn byw yn awr ynmlilwyf LlauHwchaiarn, wydd Aberteifi, dros gant a deg o oedran! a chanddi geiliog-gwydd (gander), dros bedwar ugain ocd!! Dcrbyniwyd yr hanes uchQd odcliwrth wr cyfrifol yti swydd Aberteili. Dydd Mercher wythnos i'r diweddaf danfon- wyd John Thomas, gwneuthurydd cyrlchau, o'r Mynydd Llwyd, plwyf Llanfair-iscoed, swydd Fynwy, igarchar My^wy iim lof) udilio ei wiaig. \r oedd creulondeh y dyn hwn yn adigyffelyb. IYnghYleh tair blyrnedd yn ol efe a'i curodd mewn modd echrydus, ac a'i troedodd nes coit- odd edefiiydd iiii o'i liygaid; a car y tywydd garw diweddar efe a'i gyrodd allan o'i fwthyn ar y mynydd oer, lie cafwyd hi ar doriad y dydd canlynol,gan rai o'r cymmydogion heb ddilledyn am dani. Yr oedd efe ynghylch ei chladdu dydd Mawrth, pan ddaeth Mr. Parnell, Ynad- llofruddiaefh, ar amser y gwasanaeth i'r eglwvs1, agorwyd yr arch, a chafwyd amryw friwiau ar ei cherfr, ac yn ganlyuol daliwyd y gwr, a danfon- wyd ef i garchar. Y mae E. Evans, Yswain, o Xcundd Efton, gerlhnv IJajillieni (Leominster) wedi cael ci osod i ddosparthu argraff-nodau (stamps) yn Swyddi l-Ienffordd a Eaesyfed; yn He Francis Edwards, Yswain, yr hwn a fu farw. Dyddmerclier bythefnos i'r diweddaf bwr- iwyd ty yn Asterton, Swydd Mwvthig, i'r Hawr, gan rym y gwynt, a phwysau'r eira oedd ar ei nen. Yr oedd Wm. Poppet, ei wraig, a thri o blant, yn y gwely ar yr amser, ac y, mae yn flin genym fynegu i drawst o'r mur, syrthio ar y gwr y wraig, ac un o'r plant, ac a u lladdodd ar unwaith. Diangodd y ddau blentyn ereill heb niwaid. Rhanodd Argl. Bulkeley, yn ol ei haeledd arferol, ryw gymmaint o lo tan, rliwng trigolion tlodion Beaumaris, yr hwn oedd yn dra der- byniol ar y tywydd afrywiog diweddar. A dy- wedir wrthym iddo estyn ei rodd liynyddol o ariail, yn ol ei arfer, i diodion plwyfau IJan- degfan, Llanfaes, Penmon, Llangoed, Llan- iestyn, a, Llandona. Cyfranodd yr haelionus Mr. Edmunds o Edderton, gerllaw Welshpool, ei rodd arferol o 10l. 10s. Od. i drigolion anghetius y dref 1 1 i ucnoa; ac y mae preswylwyr y dref ar gym- mydogaeth wedi gwneuthur casgliadaii wedi hyny, y rhai ydynt eisoes dios 2001. mewn trefn i brynu glo, a'i ranu rhxvng y tlodion. dI, Y maetridyn wedi eu rhwymo drosodd i ymddangos o tlaen Hedd-ynadon Wakefield yr Eisteddfod nesaf, am aflonyddu cynnulleidfa'r Trefnyddion yn yr Hen dy Cyfarfod yn Huder'sfield. Yn Llys ti-imigol Bwrdeisdref Lynn, ty" hoeddwyd y ddedryd ddychrynllvd o farwolaeth ar Mrs. Anne Clark, am gynnyg yn wir- foddol ac yn faleisus i frathu ei gwr, Mr. W. Clark, gyda'r bwriadi, w-laddi Wrth y cyfrif cywiraf a osodwvd o fiaen Senedd B>ydain—Mewn 20 teulu yn Lloegr, y mae 4 yn byw heb un alwad, 7 wrth lafurio'r ddaiar, 9 wrth fasnach a chrefft;m.A chym- meryd Brydain Fawr oil, mewii 85 o deuluodd, y mae a yn uchelwyr, boneddigion, olfeiiiaid, cy freith wyr, m eddygon, mil wyr, niorwyr, ysgol- feistriaid, &c. 9 yn llafitrio'r ddaiar, 4 yn grefft- wyr, megis gofaint, seiri, sciri meini, teilwriaid, cryddion, gwehyddion, masnachwyr, &c. Y n N ghynnu y mae ddau yn llafurio'r ddaiat am bob un sydd yn dylyn masnachaeth, y mae un yn niarw o 3f) yn tlynyddol yn Llundain am bob un o 7g yn Nghymru neu ddau am yr un yn ol rhifedi'r trigolion. Penderfynodd yr Hedd-ynadon yn eu hers- teddfod yn Wakefield, na's geHir attal cyflog gweision hwsmoniaeth, y rhai a gyflogasid dros fiwvddvll; o herwydd en bod, o achos eu dihir- wch a'u camymddygiad, wedi eu danfon i gosp- dy-gwaith (house of correction) gan eu meistri- aid, o, achoy eu drygioni oeddent yn eu pen. iQ.a'rGfed. Sior III. peri. 25. () herwydd, er nad yw eu meistiiaid yn cael budd eu gwas- ahaeth tra fyddont yn y osp..dy, ac er mai d achos eti dihinVch y gyrwyd lnvy yno vii ol y gyfraith, ni's gellir cospi y cyfryw wasailaeth: wyr ddwy fiordd 5 Bef trwy gar char iad ac at- tatiad rkan o'u ctifloa. Ni fedr y gyfraith gospi yn ddaublyg am titi trosedd. lihew.—Nid anhyfryd gan ein darllenwyr ysgaflydd ar y tymhor hwn fyddai crybw yll yr amserau yn ttlhai rai y bti'r rliew i-ii ffviiu mewn modd anarferol yn y* deyrnas hon, &c. Yn y flwyddyn 220, paraodd y rhew yn Mry- dain 5 mis.— Y n 250, rhewodd y Thames drosti dros 9 wythnos- Y n 291, Rhewodd y rhan fwyaf o afonydd Brydain dros 6 Wytli- «o§— Y11 359, Parhaodd rhew llym yn Scot-i land dros 14 Wythnos— Y n 508, Rhewodd vr afonydd dros ddau fis-Yli 695, a(leila(i-,i,ycii badau ar y rhew, yr hwn a baraodd 6 wythnos ar y Thames— Y n 827, Paraodd y rhew 9 wythnos— Y n 659, gyrid ccrhydau ar y i Adriatic-idd Yii gos, rlitnvodd v rhan fwyaf o afonydd Brydain dros ddau lis—Y11 923, rhewodd y Thames dros 13 wythnos-—-Yn 987, paraodd y rhew a ddechmiodd Rhag. 2. dros 1900 ddJddiau- YI1 1055, Rhew cadarn yng- hanol yr haf yr hwn a ddinystriodd yr yd a'r ffrwythau—Yn 1063, rhewodd y Thames dros 14 wythnos— Yn 1076, rhew llym oDacliwedd i Ebrill- Yn 1 Q05,rhew 0 Ion. 14. hvd Mawrth 22.—Y11 1459, rhewodd mor y Baltic, fel yr oedd pobl yn teithio arno o Denmarc i Lubec, Wismar, Rostoc, a Stralsund- Yn 1434, par- aodd y rhew o Dachwedd hyd Chwefror—Yn 1683, Rhew mawr dros 13 wythnos^-—Yn 1709, rhew mawr dros 3 mis ag eira mawr- Yn 1716, cynhalwyd frair ar y Thames—1739, Rhew hy- nod a ddechreuodd nos Nadolig, ac a baraodd f) wythnos, pan yr oedd pob math o gerbydau yn myned ar hyd y Thames; gelwir hwn yn gynredmy Rhew mawr yn 1740, yr hwn a bar* aodd 103 o ddyddial1-- Y n 1763, paraodd y rhew 94 o ddN-adiaLt-Yn 1779 paraodd 84 o ddyddiau—Yn 1784, paraodd 89 o dd3-ddlatt-o-l ac yn 1735, paraodd H.5 o ddyddiau. Ffo'rdd i welld gwaUgofrwifdd.—Cymerwyd yr hanes fer garnynoi o Jyfr Dr. Fox, yr hwn a'g):.fioeddwýd yn ddiweddar, ar wallgof- rvv|"tld:Co]lodd nn o Oriawryddionf Wutch- rnakers) enwocaf Paris ar ei synwyrau, wrth geisio d yfeisio ysgogydd diorffwys (perpetual motion) yr oedd yn credu fod ei ben wedi ei doriymaith, ac wedi ei daflu i blith penau ereill a dorwyd oddi ar ysgwyddau eu perchen* ogion; ond lod y Bainwyr wedi edifarau am eu creulondeb, a gorchymyn i ben bob gwr gael ei roddi yn] ol ar ei ysgwyddau priodol. Eithr o achos rliy w gamsynied ttirfawr .gosod- wyd pen un o'i gymdeithion ar ei gorff ef; ac nid oedd modd i'w ennill i gredu i'r gwi thwy- neb, hyd oni osodwyd arwr lied gellweirus a digrif gymdeithasu ag ef; Yn y gyfrinach, soniwyd am wvrth glodfawr St. Denis, vr hwn medd y pabyddion, a ddygodd ei ben dan ei gesail yn ol ei dori ymaith, gan ei gusanu fel yr oedd yn myned rhagddo. Haerat'r Oriorydd fod y peth yn boi-sibi, gan gynnyg ei brofi wrth gyfeirio ato ei hun. Ar hyn torodd ei gyfaill ailan mewn chwerthiniad uehel, ac a dtiywed- odd M rtho mewn modd gwawdiaethol, Beth y i-nae'r Disvnwvr yn ddywedyd, pa fodd y gall- asai St. Denis ddyteisio cusanu ei ben ei hun ? beth, ai a'i sawdl yr oedd yn ei wncuthur?" Gyrodd y ffraeth atebiad hwn ef i ddyryswch, a chiliodd o'r neilldu y pryd hwnw, ac ni souiodd byth ar ol hyny am gamddod ad ei ben. Ar y 13eg o lonawr, fe agorwyd ty cyfarfod newydd, perthynol i'r Bedyddwyr Neillduol, yn niblwyf Llanfaehes, swydd Fynwy; ac ar yr un amser, neillduwyd Mr. W. Morgan i'w iaith y weinidogaeth fel cyd-lafurwr a Mr. J. II. Ddvies. Dechreuwy d yr addoliad trwy ddarllen a gweddio gan Mr. W. Jones, o Penuel. Darllenodd y Gweinidog gyffes o'i lfydd. Wedrr ordeiniad pregethodd Mr. F. Hney, o Llanwenarfh, yn Saesneg oddiar Zech. vi. 13.; canlynodd Mr. J. Lewis o'r un lie, yn Gymraeg oddiar Ma!. iiJ. 17. .11 -i 1. JL/iweaawya y cyiarioa trwy weddi a mawl. Cadwyd cyfarfod y prydnawn o'r blaen, a png- ethodd Mr. J. Price, o Blaeueu Gwent. Y mae y ty cyfarfod uchod wedi cad ei adeil- iadu trwy ymdrechiad y eyfeillion eu hunain, â. charedigrwydd cynorthwyol y gymmydogadth. Y mae lie i obeithio y myn Duw wneuthuf daionl i eneidiau dynion ynlddo, Jf GYIIOEDDJVR SEREN OOMER. Syr,—Os byddwch cystal ag argraffa y Chwedl gan- lynol yn cich godidawg Bapur Cymraeg, mi a fyddaf yo ihwytnedig i elm-i. Chwedl.—Dywedir xvrtlfym tnewn hane5 am y diwe- ddar Barch. M. John, Gweinidag y Bedyddwyr yn Abertawe, mai un parod rhyfedd ei aiteb oedd pan f b'ai aclios, Dygwyddodd iddo alw mewn ty yo Aber- tawe lie yr oedd dau \1' mewn dadl am grefvdd, un o honynt wadi troi'n Babydd, a'r llall 6 Eglwys Loegri pan welsant ef, bu rhyugddynt ymadti)dd i'r pwrpas liyn:-4" Eglwijsiur. ? fy nghymmydog! ni bu well genyf eicb gvvelcd erioed. 1.Ur. J. Pa ham? beth vw'r achos o hyny? Eglwystcr. Mae fy nghymmydog yma wedi tfoi yn Babydd, ae y mae ef o'r wyneb i ddywedyd maiEglwys Rufain yivlr wir Fam Eghvys, ac nad yiv EgliryS Loegr ond >jfastardes i EgKvys Kufain. Mr. J. Ho fhyngoehehwi Y by ddo'ii- ddadl, gan nad wyf fi o un o'r ddwy Eglwys. Did oeA achos genyf fi ddywedyd dim rliyngoch. Pabyd/I. Riieswiu da, ám nad oes genycli ddim i'w ddywidyd. Mr. J. Fe aflai hyny j ond attolwg beth sydd geffych chwi i'w ddywedyd? Pabydd. Ùetb:" yr Wyf yn dywedya mai Eglwys Rnf- ain yw'r Fam Eglxvys apostolaidd, ac mai bastardiaid yr Eglwys bono yw Eglwys Loegr a chwithau'r Ffanatfc- iaid otf, Mr. J. Gan bwyll- fy nghymmydog, nac ymffrostiwch ormod; ös batard¡aid y pfa1t! 011, rhatd bod y fam yn I'tttain. Ar y gair hwn syfthiodd ysbryd y Pabydd, a chMiodd yebVyd yr Eghvyswr. 11 LEWIS Poweli., Gweinidog yr Anymddibynwyr, VnvySjjfon. 9" I ^-IVdrUoujtm. T±; «j>rp'jWyaiy*m~4: ueheubabth cvmkv. S^ydd Fdrganwg, Yr Aurhydeddiss WiWam Booth Grey, o'r Dystrvu. Crfytdd¡n, Ntcti'?as Buinel jonej Ysw?n, o'r Pant-glas. Penfro, John Harcourt Pc?e]!. Yswain, ¡ o'r Hooe. AberUnfij Thomas LIOYÙ, Yswain, or Bron- W3, (Id. Breeheiniog, John Hoteheis, Yswain, o Glan Ush Vila. Faesyfed Charles Humphreys Price, Ys- wain, o Knighton. GOGI.EUD CYlnu. Meirionydd, William Grvftydd Oakelcy, Ys-" wain, o Tanybwlcii. Caeriiarfdti, Charles Wynne GriffvOd Wynne, Yswain, o Gefn Amwlch. Mon, George Francis Barlow, Yswain, o Tvnyllwyn. Trefaldwyn, Arthur Davies Otren, Yswain o Glan Hafren. Dinbych, Edward Rowland, Yswain, o'r Gardd'^n Lodge. Fltint, Rogia- Cis, Y swain, 0 Cotnist. 1'yuwy (yr hon a gylrifir yn perthyn i Loegr) Syr Samuel Brndenel Fludyer, Barv. nig, o Treitrevi

Family Notices

[No title]

LLON G-N EW V DDI 0J\' .

IMlECHNADODD CARTfiEFOL.