Seren Gomer

BARDDONIAETH 1 A Vi, D L ORCHESTIC L I SET!EN GOMER, At: Y PLUAVAtt ])IEStC'n AR HU(;,UJ\ .\C l' O'npE.ÙAIIt J,HTH\REN AH HLGA1K \N D!êCHREI {'o'tt j',AN NA' YMlhHOl: :1<Œl'lI, AC WJ.ri'UJAU Eit AJInYV\- 1A'T7., LX I,yTM\REN YN DE,:Ii. :ij.HEICHL\.U i iH.. Y NAC UN MH-.LH. A PIWDJHT' nydùaf .mnedJau.r SCJ'cn, A')snt:)i!t'nmcdda)), A'it'hi</d,a'nnach!ndtadan, 2. E,¡;yn WlOtil ey'tt'cca. J!laned\\T{'l] yn nen y f<e', ] ria \11' !cw)l'eh y oo1'e, i t.' -ituwr: 8) lid yn !!a\\u bndd yn y He.by!dro, ht'{;tlirå o'i 3. Cyfod'twi<!ptbd!)au!d\ssr, C,ra'r Dehat!' ('PHI' dasg, (, Icli re(il moesol i'n iiiv,,g, tywenrM!'nhueg,catnavasg. 4. Cy?r?/Mt< ilosgyrnog. <J!:wiHav pi-ir iteliel garcs, (..h\\<ucMi'rv.[nd:H<!)-<'i)wirtes, U,.ivuei, g'aru)aid: Mof. (I,. wiliQi'5 Vi ybl' 'd,c1gais obl'Y, ,I)* ,'I- clixi anliag il-Y 0).. yu: ochr t'n dirhid. 5. ;f);o<H t'yrcA. Dyro wawi'-dcg <tt \ty'i Hi da! si\.t,r noil cial, D< i'e cii' U<;cr ¡lawn, Dyro;;Rwni dtr<mnd. 6. ('y'1(,1/1/ ¡WI' I)':m, II cluc :h 0 faichiau. Ddo('t't!t!Tt.t')v.yd Ddaw m' a d..(!t'd(t ddydd nodedig, D;a ial\'II ha!ws hldyn yn'sig, Ddu iav.n nn v.yd i tiiiectig, Ddaiavunii-mntdiddynLwyttt'ydtg. 7. llill'V!!utbYl"r. } f¡:dr;1wsdd, v en l!l'Oi'c,ld, ¡uaf dl'osom, Er w,j ch riHwedd, etrrh rau ynom. 8. C'yhyiiedd i'iii-. Fi-y rfiocr f,loer v 'Ft'yb)'a\'tu')boic! Fry, fjt! y tlw\'l'e i tj'odortOH; P.i'.Vt' °" tt)'ttfj'i.;iuiut /M;K/. 1;"0 artiuf ft'i hct, 1<0 lWJw!ta' ra¿dol i Feinldion! V(m]tonwys h:nnhlt;{ n, [Hn(tns\vyd(!im, hoy\\ hwHau. ?? C;/ jel t' CYt'ct'indv.L.dn gras i dioÜiúlI, ,Nviv <)M <;ila'n d<.wp, <: g,1l1au'u dyn'on. 11. <j''if'«M'«M)'yM "l'thi'an!!Ji(!n ?tett)!i<t))t, ? tjt ad Hn brad brcHdaMt,Rhydd-deb, ,Ngii% d a'n t'hwyd::ineb 'itxhm;d t'u Y'icldd'ant. a\'d\\yt nadydyut yn cyftif ng Yn ttHo't pR('atrt!yt!iyiet<t]au nf Iwga.il), o Imwydd bod 1,edair Hytbyrfn at- lii, ,,uiii tteblaw'r tt\thyrer< ho)), ac o llt:'rw\dd m¡d oes Ull c-air Vllvveirlvfr vn d'ch'cu gydi'g jig, ac o mm tha& anadi-udd yw o g, )iic,gis idt- o p, a th o t. 1?. ??yK?/tM', Hen awen.,u,hitlJa oùJall, I Hci hqlfd, oesan ,)"n.felusach « t!w]d¡1.Ïd. laith odiacth owatth y do<-th:on?y\v'th iaith, laithtyttwaithhitFtyth? latthtttMnat'thietyntOt), ?u?h!:udoHacthyd)wi<'H<nt, 3.Mti{)\v!)t)ia)m'ttnmn))Mio!io)t, !utih::uref?:)'?th?uft'on.arnthr-w&i<i!) la:th?ir-wahh:N?awon. ? M, ljii- ci tlu)ddaid. J.h< tan'p, hpi ddys:; lyÜ ijsg abI, liÜai disgyblio,,).lw'slon, TLan MM, y doctinon lou.]¡äi t deHliio. *U<')l(?r:i!on;Hc're\t)not)<dd,! r i,f!<g-I;tellad; Li<')r:ony t)iiM-t'Mt'nJ],a!in'dd, Huddynh:r,!(addatiHit'cdd, Uwyrt'rtWidin'rctcrcdd, ijtot-fiacht't'yHewyrthat'on, Hv.ydd yr mvr !Mjn [!\w\dd ihtDwedft. 16. 0 dd(iu yng-hyd. ;> MordyMCt'yn!av.id\ntad, M<.t')duM)',oma?rdyiU]er! ]\lat"l.1t:.dec am y I'hcdiad.. 17. J\ üd yW'n rwi)'¡o ,t:kutl ei got-au,- Ncr Wlla hÜhau'IJwir an weith¡\), IN w) ii).l rodio iit-ti)l i-o(lau. 18. Goj-chest y beitd(l) odd" yvgltyd- O'irawifron! <?sa'rot;sboa,Os)Wt'satH? ) <)''nrhadm'fii0, ) O! In fudcl iii' to, n J9. TtluHi(lgy-dt C((tilcytiog. Pwv, vn dirii.wt,, p-,vy lien (Ii-iiioll, l'w)' wna'n unioJl, ¡¡""y uniawna? ]'wy wait!) gwiriawu, pcthtu) geit-woitl l'w\' wna'nhinoll, l'wy a'l\ JlIIna2 It I'nr t Feu'ddton, '.uaw' (I f:1\\TI1<1<1, ptnt'tt'dcnun, J1'átg)teillion, ¡¡ut' got; wd-ä> ,)o.c rho!n'o!au 'r)!no!euwcp, .RtM'ta)Mou't_ t.nttuywwcn, St. jfft; « t!wd/Iuid. :('rein ¡S'ai-Vyr s' onill 'Viw'f>irioJ. St mn o w.t'todd s' c't inn ryfeddtd, jSeren Scipn di. fmt!; HWllf <)!' ):o! i hnvcr I Seren hir ga<-t')? slwt un tugoroL 1 ;ttU' J It ? > ,}.. ScteH, s\ u hoyw son am hyn, Sail\ a f.1'onyn 0 'n gwil"Ïonedd. 22. Cytrytl(l dcuairfyi-rion. Twl' 8(r tail'swvdd TtoUcrtraltwydd. 23. Cytmjtfd deuaiv hii-ioii. rnt!!os!ach,anKdluswyd, UJJ o]euad',ni 'Wclwyd! S4. 7?/'oc? ?Mt"c«?? ar y ?<{/«) M? oH. ?Vyd!opTwych,wyQ&}e)t'rw?sg? a Wr<iiynywcyn)morthyHesg', e ?i!denYyddwydohtn'ddwisg, „ j? Wydd!lny\v!ad,dy!tnatos?, ,?,o Wydini'dro?,!?\dniydra.Insg, K ?eni?ch\vi!iHdydd,*na<-hwss' M Wawltuwrdegihwytfurdysg. y o'r hen d(litll. driiriii. a rliwvf a gwi-Lid, I'HI dio, gwneir gyftroN;auMrgyttwr<td, YMad mad 'n ymhwrdd, walth cyw!r, jBa; 1.17eitilial.1 le ddodii- aetti :1 ddadwrtid. MK'r. 25. Proest cUdlCyr¡og. YmHdyd!'w:r,yn<!daidrhad, Yr gymnt iawn gwna ni tes, l gwawI g-ln a gottiti gwlad, Yr un \\€dd the rinwedd gAI.es. Ynad wirddawn, drwy wehyddau, Bat-iiivi-. Yn cin dyddmu i')! didd<)n; t Ytiuyn uniawn hen nwennu, t Eiiiiyn. Y!i wiw dnHao'n iawn i'n denu, YnHyn rod !au eitt li,-tiij,-w .x- (I (!,all, Ynwu-weddaut'nhmweddtt; Yn awcnyddau, Yniac'i'moddut!,m<n\Tcmnheddu: At-all. Y niae v eithian y mainieitliati, Yt)eu)"i)wyt!)aui)u'))njetim; Y'! mamicithHn em ntamaeth:), )' ))I,c it .ilii ei iiiiiiietlill;. Ynxyn ditbun yn mwn deithiau, <t Ennyn. Ya areithum'n Ystyr.aethnu \'H hiraetliau i nif ieithn. .1 j II i I I.!anbc<!i- C h', E..?

I AT GY1l0DDfVR SERE GOMER. Mn. GoMEn,—Gnn weted mai n:) o'ch dybenion wrth ei(!Ii SEjzy-,v Nv a plitiro'i- yn wit'; ac v mae liwyr eisieu ac yu )inwn bry'd i rhyw an gyiiiiitei-yd y {.I.'ül'dm'yl ntcv'n Him: a da odtact.h genyt' wetcd gwr o'ch hynawsdcr, a'c}¡ J1lelh''yrwytld ehwi'n ei gymmeryd amoch, rLwydd-dc'' a iiwyddfuHt :) ddyivno eicit hoH y)n<!teehtnddu/nes cact yr hybarch Gynn-acg eto'n uu- íflll'f., G"e!ed t'efyd l'öddi n hcnocb !e i !ythvrcM'ed!sa y bydd t lHJU 111} a'sgrifenq ,1'11<2 iinw, ei dd\tyn ci' yuhyuy pa o'-hr uynag;i'r ddadt a l.1mnel'o, I, ystynaRih.iu l¡vn a'm e\n1mellasant i 1- 1% bron o'r n!) !an: a Mi'. I. am y ihthyrcn d?atf ni ddyild ct d<-ot t)? o howydd y rhcsyTna? n redoes efe, &c cr:tiU a eiiHd eo thf.(!d? oddi &itht' d?yn y)n dt-.s ei,,?,.Flc a eii odcli rhoddicisainhi t't- cy<')yw; yr hyn beth mwneua'r at-v.-ydd ?at't'ct wch chwi 'n awr, nc )ii\s ?eiiH' ei'v i:cuthur chu i:i,ohet-wyddt'od yrai\vyddhw!)w n-wn arfenad eisccs y? y geIrtHM, /<h? .??', &c. t.t that rhoddi sain yt-,tt(!doyn ynch\auth:na')t cvti<-hb, afiianhvny ti? cH.T ei aM'er yn ci Ue hi. Gan hYn\? Mi-. G. cs t?mr rho(hli l'he.'n.uu digol1ol dl'oS e1 deol mcgis ag y SWinwc!) r:i, ar yi-tin aswyddorioH y catilvn ei deot tn'n hnMoL opd pa:) y byddo hi mewn (-yss\Ulad a')- t. A,C: a Y(I}'WhYlI ynananuClIi? GobeLttuo tta'd \w. Eithr pat. wyt' yi) son an.ei deol 'u'n Lo!!o:mdv.yfyn Medd- samhi, Ilmy ml vr \dvch f-huieici) hun, pan yr ydych yt.dywcdyd, "Kid \w /t ond cstrOH?s i'F ? Gynn af'g, nid oes yn vt hett Frythone? r at w\ dd tieiaf i oficn?nac uuliythyj-enaran yncyfatcbiddi', r'el nv- thyrcn s<' ci ?hcn Ct !un!?? eto ntd ydy?h \!i meddwl gwadn nad y w ei sai!) /<yno, obic?id chwi 'a ddywed- v.ch, Mac "<-yMp'amt ouisku ,'t yn y a' sydd' Y" ) iod ei hei- sie))hi y))3mhob))no'rddwy,a<('eny y )))ac. Gax hvny, nn-ii a sy"!tygiat' ei deo't ht'n liollot, (oHd pm¡y-JyyddlJ )))(;n (yssyilÜad à'l' t),a. dwvn \n ci ne. !u'rarwyd<! sydd gau a.r.W. Owen, odanyrc yti ei He hi. a !bddcr iiv.'iw dan I" (), 71, M', y, neu 6s ell ei roddi tn\('h ben y Uythj.ttui'et yg\j)a'rGor-! figiaid,a'Yl1wir y mac'n Yl}l(ldangos yH 1 n i .111 anhm i :-bd feity, set' rhedcs: gydà'r Hythy.reu yu hYirach Mtbrot yn ei fici-byil, l}Icgisr' nn :ydd ganddo cf. I }\C OS 'eftro'csyw tn/ gyrcrh) ei eatI Im Jror ddi\\u¡¡: H httitan, ag ii gynuncr in\vt't- iiai o a el- flai,,()*al-iai-i i'Ni- ,cli\,Illlli" IOfy ;mc(}.hLi )'Í-;1\!h. (',J.r ydycll'chwi yn d,wcdyd (,>it! ci ile (Ytiad'o i-clivclip,(,il'iau yn byrhauliatur y cyssot'- ydd i') hancr,' Ma fumty byt-liud yMte atyddni ci dcoEad 1 !?);otM? '.t Ond Os aHnnKcdt? hyB, cadw6r L? canyshis geHir gwneudhebHt!. Atyft a ?ychygiafhefyd, Mr. G. gyfta. p?ob gnstYng- cMdrwydd, set na tii(?j*?f',?,iier net) r))yw p'riat) Kyd!)?' ?' on'd en?'aucedy? ifiosotr. ?t'th hyny byddai ?e?vt? t'ywt'cnH fyned v.)'t})i, rely mae'n tud ocs uu. Ac oni bydd .H.o' b'ydfeith i'r llygad edrych n W!M«!<, ac inor i'i- I %-st eiwrando, ac mOl'uawdd i')' mcddwI ei ai)i ac fen. <g),ùâ phob enw uu- i(,ol, (,I1WlU gweil1Wl, a J>'erÙu} IL' B\dd<ti ddagenyf rhyw un (gwr a Lac- ddai'n (tda artnw pob fyntro, am ei favn htt'nra'i tei!- rusrwydd yn .yr iaith odid ua byddui ormod dy\ve<!y<i iddo wneuttttu H!\vy nn neb o'tgy6)cdion),vn <tywedyd yn ci tit duL 11. ant yiaithGym- Cedwir salu y cYI/SCilli,tid yn g).stal a''r ynddmyfnewtd yu ci hoU ç:yssyptiadan, ie! nad oes nn h lionyiit blJilt P(: ya Yn awr pa fodd ygetiii' cyssonl'i' dywcdiad cywi'.jint nchod, a'r' dn!t m'fel'cdig o argralfl1, a dat-Hen Cymracg? Onid' y yn cymmptyd saiu yr u, yn y gcirian*n!iQl a IIawer cram, Iell!" ltyny, hefyd, ilyii,?Il.ylly llythyr, <<(;. Syr, os'Hn o'rpethan ag itydd yu litir y iaith Gymraeg yn rhagorachnagleithoedd ei'nHJ yw, nad oes un o'i mWy .na'i itafarlaid yn a8n- far,) n gormesu, nacyn dwytisain y nailt y Hal): eitiu tOll,ganddýnt iafar uid yn nnigymndio!) cyssy!it!ad, ond hcf'yd mai't- nn-afar sy(ld ganddynt yn 'd(tl:i,yi'ne- \Ttd,;oMt ddylai;r,-g.eiriuúch{)d.gaclcu IjargTdtfu fe) /u:/lJd,,d!UI,,ewyjlu.s, y,gl'yéhnl',)I!Jtlwl', 'c.l Wrth hyny y tM)b Hythyrpn yn tad cadw t-i itc, ac hefyd yn ei 'tomt ym nntob cyssyntiad. Ei' a)iaL y d:twé\J"rIY\Vl1tt¡hte thai o'r gfiriau uchcd yn got\n yr y yH y Maeh.rny'.wir, ond both vntej onid a:t y'sgrHenydd gythewid yuythyren yn gystal ag y gali y darilcnydd gytilewidy sam? Ac het'yd, onioddcf ygGit'jbttHcnod p'ytnt'wid y Jlafill'iaid, cystata'i- jhai ei-aiij, megif!, ,ff)JJ'dti, ll!vd.l, UIl"ljddyn, {¡/ynydt/ocdd, ,v. Met'yd, Pa < )M baited y nme'i diwygiad (ttwcddar t gac! ei gariid, set', f'y t'ncwi.t úy y n ne dU A ddyUd ) hoddi d!J ym iiili-ob- gaii-, He nad yw'r bi'teuddod ynKac«t)</ cyn y gciih' dwyn y G)mra€g yu nn iTurt, pa noidJ yw'r OIenmCWl1 ?etJ\ynas i'r eyf- newidiad diwcddar ara)!; set' yn y gcu'iau yn M:/M&, yn Mac Io!o Morganwg-, yrhagyrhadroddcl S.diMau, yn dwyn ei dystioiaeti) yn crbynycyfnewidiad ttchod, ac yn dywedyd ,yn gadani y dytid eu 'sgl'ifenu y,,t6;;iitf)b, ym m/len, &c. Ac y niae 1. yn wir yn wj- ag .j haedda. gadei wjundo Mt'. G. td y gwyddoch (-hwi 'n dda. A(-Y)sso'!dct'w<hi)ni fcntttyca gpiriau a arfer- wyd ant un maH, ac ie auai gyda 1l¡,¡IO resw}U, Gwd- y Gir,,4 Tf," ynyr Hy!J!J$ia:.lau at ?bhddym yt-hwn pancl?weloch, n!we!wc?€:s;yfF- ,.J etyb!' A gobektno y daw ef yni m!a<i ue d\wed, Mineu a atebaf fy l'han, nuneu a ddanghasafiy i Goddefwchgydà mi M! Gomet-, i ofyn:un peth n,Qu ddBn i c!1vi'n beii-ono!, a chredwctt ii mat c<uiad at y i Gymrae.7 sydd yn ty nghymell i. Pa hnmvr \dych vn IlrÛul1'ddu 'UYllcbac yn eyimnytU llewYI'ch eielt Seren, gydai- esttomatd aftnuiaidd ihm'i:, K, V, X, X? Mac'r rtmin yn edryc!) iav.'er mwy anttyiryd yn en-h Seren dh-ion, nasf yw'i- gwr a'r baich drain yn y !!eHad. Oni wasan- aetha, r yn lie 10:, yn He v,,cs yn lie x, nc s yn Ue s? Gobeithio ynte, yt- ysgytuunwch chwi yi-hai hyn oil y {)eth cyntai, ac na weih' mo honyntmwy. Un peth araH pa nn ai'u t\viiado!, neu ynte gwaU yr a1'gratI'ydd \w tprfynu y gchiau hyn gyda M yn Ue i, t-yhoi,di),ii, (to pro- ctaim): medu, (to reap)? .Oni ddylent fod cyitoedtii, medt? Ni chwanegaf y tro hwn Mr. Gomer ond unwalth eto dd\munoo'ui c&ion i Iwyddtant i chwi nes caet \r iaith Gynuaeg yn bur, yn un 1- ac i lewYrchn t'Ri pi i 'nrt' ae i lew*w vi-cl)ii ft!] ei huuan yn ei gogonia<tcysefin: ac i'c!i enw a'di Scren barhau tra y pariiaolr iatth. Oddi wrth yr ciddoch, Q,,c. UTIW. J, lbl4. UNMURFCARYDD. Yr oeddid yn Dledd""VI nHtndtO'r estroniaid k, i-) &c. o bresenoldeb einSetcn;e;.ht- a)n nud ocs genym unswiad- ddminnydd, npu bartttsytlydd yn y Gymracg, at- o her- wydd ?bd Hawei- o'n d<m:enw(r yn meddn m- rai yn y Saesneg, ?orfu ar y cyhoeddwr'gydsjmo a chais yr ar.s.ra?ydd ac cre:l[? i ys?rif'cnu enwau pet-sonau a Dcodti yn ynioddymaent yn?ieitiiodd en ?wtedydd pnodol; YD Y Dio d(i y n-iaeiit vnl;ieitiiodd eii gwle(tv(ld pr'iotiol id nai-odd:rrhwyst)a)) yn notddyrymofyn?t.—Kid' yn fwjiadol yr ymddan?osodd « yn cyhoeddi a medt. CYHOEUUWR. I

AT GYI1DEDDH)R SEREN GOllIER. Mn. GoMER,—Dywenydd yw t nu gael eich anprch unwaith, ganobeithiona bydd' yn ddlystyr genych im' daroat y cyft-yw orchwyt, fei uu as: sy'n dymnno i bob tlwyddiant i'ch cyfat fc.d, ac 1'ch Seren fod yn otemu i gyfarwyddo y Cymry at SEnEN Jacob. Nid wyf yu ammet) na bydd i ieuengctyd uniaith Cymrn, drwv iew- y)'f-h eich Seren, ddytbd i wybodaeth o !awei- o betilan na fcddyhasantcrtoed a}n danynt; a thrwyddi y maeHt yu capt <m fraint arbenig ar.dt o eiddo y Sals, civwed am heiynt y wiad a'l gwledydd yrt yr hen Gymraeg. Chwpnnyct'wn with t'yned yn))uaen annog fy nghyfoed- ion,ie<tenctyd Cynn-n,iddyscuar dafod yrenwauini)- wratdd a osodnsoch yn ) hes y!) eich llythyrcg, gan ddys- gwyt y rhowch t ni gac! ycin\anego'rcyt'ryw, obiegid bydd ei- aileila(lactli iddynt, aphavv)) ercUtasa'ndvsco, chwcnuychwn hefvd i areithwyr ein hoes tod yn i'wv astud yn In)fjriaw yr iaitli, yn He bod a'u braw'ddega1 yn banner Saesnct;; nn wn y bydda! gywiiydd gan Sats gh wed pt'pgetttwr. nen ryw un araU, yn cymntysgn et iaith a Cbymraq: paham na byddaiarnom ninnan hefyd y cyftyw gywitydd, fig sydd yu meddn amgenach iaitb? Yn!n!ifUac! di- g annete Nr"enN f Aveled gw!adCymru ganen dwyn i iynu mewn ysgoUon i dùyscu'r ieitllOdd Lladin, Grocg, &c. heb fawr o bonynt yn dealt ond ychydi: ac a'u holder yn iiai yniaith e!) litinaiiij a<; {(.¡ y mae rwaetha'r modd, os dygwydd iryw nn a dueddoti'rGymraeg s i -I 1. it  l ?'i- siat'ad a'r cyf't-yw, a'u tiunuo:; i'w charu a'i chofler'to, y macyn lied dcbygc) y cai yn ci ddwm ateb iled samg ac!)i)cgn:dd; oudhebfod yntoddton a1' hyny, gyrai 1 taw)' y Gymraes, a choduji hyd y cyMmyJau y Sacs.,ieg, <S.c. u'r cyfrywwyr a hyu (rhai o honyHt bcth by nag), yu )neddwt eynghori y Cyony dt-uatn, gun dybu'd eu bod yu fl6lteli na hwynt yn ) r tsitn, end gobelthio y gwelant en camsynted yufn:')), He cnid e, bydd i'i' "oen ddyscu i'r ddafåd bori ;"y mac't'Seren yn goleuo oieu- ach o)et!ach. Aiii hyny, defn'owc!) tencnctyd anwyt! deffrow(:], byddwch ddoetiiach ua'ch dyscawdwyr, tra byddo y Seren yn tywynn o'rh amylch, yn dangos chwi eiriail yn cu dyscn; chwinwcii hwynt a!L:n; yfofynwcham dan\ntfel am aurcoeth- adHy; t)a fyddwch segtu-, end yn hytrach bydttwch ddmUenwyr ac yn fyfyt-w\ r da yn y Gynreg.; dysc- ceisi "(.h fwnv yMnith ddio<>'i a sytthni; na a"c\" Lil i'r iaH.h fyn<;d ar dd[fancoH ac Ha thnwch )'n'rwnetititur (Ia. Fe nHal, Syi-, tia fydd\yii o'm !ie wrt!t nodt i chwivma rt'ag otn na. chat' y yn e! <ha, y bci;ii-i ag sy<'d i'w gweied yngwatth y p:r)'dyi:\d..¡ ton a ymdd¡;¡ngosodd yn y Seren, a ddytent, hyd etthaf en ganu,0(-ht'!ydo ))y!i a!)an; lUCpS yn ucnaf, Twyll. ynghanedd, J>eneoI1, Dybud-saul, Cam-csodiad,Rhy- dcby?, c. Nid \vyf am fed yn rhy i't'niol ytro hyn, 11 end bydded t bawb,ttyd ynlllo ymncht'tyd aUlgadw ei waith yn ddisotitach, t'e! nn hyddo achos beio. Nt nod- ais y thai hyn fod ya achos t;amgwydd t neb, gtibeitliio na bydd feiiy ond o gariad, yn gymmaint a.'ni bod yn carx gwcied iiii eroc',cl o ep;u] prydyddion, os cylmyddant a fy<tdmewn parch mawryneu hoes. 6a!t\\n sylwiat J!dmlíleg o bethau, ondnioddef amseri ni yHbresennoi; ae felly yi- wyfyn diweddu livil Y)i fyi-gdtliwi th eiv.1i, EwyUysiwr da chwi a hwythau. H—i—. J.J.

l GyÙ;GOjJiER. SYR,—Berna:s y gaHas&tambeH ddarn o Hanesvdd- ,jaetb Eglwysig fody,Ü ddcrbymoi imyjjt gau lawer o'r Cymry uniafth, yn eich Gym- a os gwelweh y dam citntynoi yh deilwng o !e yn 1'I1.v\y: olofAo hOlmr;y maeef at eicii Haw, n geiiweh ddysg.y'Ly cewd;l gl,pT'd ëtto oddiwrtlt Yi'eK.tHcct?&c. L?OAN,  w C?yef. 7. IbAN oFYKwY. MCHREUAD YR ENw PROTESTANAIDD. I -Pan yr oeed f')'yna;ychwyi]i:idwedi cue! ei ,l\'JJCuthur' yn y Ði\ygiä<) yn r Attmaen, ti'wy ymdrcchiimau gle, Luther acereni; a. Hawefo'r ddinasodd yr Ymerodraeth wedt t'r soriein!io' (1arfa Ù Ylll(-fi-awdi- Si;ti-I y l'ujiiiiiecl, m annogt..d y ra, l\'neH:c tinu' ymorchetit Hawnh-ydig i r\vystro Ci :(ynny:)d. I'f dyben Iyrty, yn y ffe a Eis- tè'ddfod :YI;ghyd vM Spa'es, J'e yi- ennitiwyd cyti-atth gan y rbt&dt tnwyat' o'i Tywysc?i-on a?- 'i'ah'ithi?u a? oedd wedt ymgynauU: syiwedd yf hon oedd fet y ean-'I tyH—-? Hod !'i- cyft yw a,?- oc<!d we'di newu! ? ct-cfydd,- ag nanl)nscnt pt'yd hyoy dynu'n o), rhag ofn tert'ys?odd du ymrysonau yn mnmu <u (tem<nd, i -¡m¡¡zlted¡¡'oli en hunau], a pheLdio gwne,uthul'1'íu{gm' o newyddiadan, nes y cyfarfyddai'rcyngor.—Nad oedd neb iKacieugoddet' wrthwynebn y gwÙioneddol asylweúdol.- Bod i'r oft'eren i gaet ei baran tie yr oedd, a'i adfern Ue yr oedd wedi cal et adad hctblo.—Y gwcintd- ogion btcgethu yn ot ystyf a deongtiad yr n ag oedd yn dderbynol g'alI'yr Egtwys ac i beulw </M- 1 dadlcu{j'ur." Y cyfryw ag a h«Mai yu i ymddwyn yn wahanoi a f' \gythwy" d &g yr Ymel'od1'acth Yn pvnawd Gwrtti- difriJiI\, gau (hf-ec" o Dywysot,ton, n phcdair-ar-ddeg o'rydd dcthmsodd. 'Ac y mac'a ded- wt'g. o sntw, yn mhltth. Hawer o bethau ag a ddytiti wheHthnr Tetnu Brenh!nol pt'caennol Prvdain yn an- wy! gan ddei!:aid Protestau<ndd y devrnas, tb'd dau Dywysog o dy ellwo Sior y Trydydd yn m!dith y c!twt-ch ag a rt)dda'h)t gyibdiad ac anrhydedd t'r pnw Protestantatd, .set' Ernest a Ft'rancis, Dngiaid Lnnen- bu:'g. Hwynt-hwyoeddrhai o ytaddiHynw\r borcttoi y Diwysiad. Atcsed yr unriiyw wrot st't, Jros v fath achos arbentg, yn y Ty godidog' tra byddo Gorsedd- famcynMrydain! YI-IYGMYIlidystia(ilivglodliwiiwyinaentvncyff(,su pob dytadwy barch i'r Ynicrawdr mewn acbosion gwiadot; end y maent yH deisyf i-iiydd-did i ang!)yd- h'i- (ide(ldf lio)io,.inewli aclios ag oedd yn pcrthyn t teehydwriaeth en heneidian. Yr ocddynt yn ew'v)iys- -,ar iawit i-ei-aill gaetmwynau yr nn rhydd-dtd otcwtt en harg!wyddi:n than, ag yr oeddynt yn ddymnnoiddynt euhnnam: ond yn unig en bodyn gwcddioDuwam id(to otcHomedti.ttan pawb ag adnabyddiaeth o't wir- ¡onedÙYr oedd'nt n ymwadu a'r awgr\'m &'n bod ynnacsntynu yn ot vr aUu-awiaeth ag oeddynt wedr dterbyn, rhag ofn te: t g%vialtjl gan't.ysbysu Has gaUascnt hwy ymwrthod a hi, he!) \Ta(!n pin- :urt Dnw, yr hyn it fuasni yn bechod o't natHr )11Wÿ¡¡f ys- efeift'. Gnu to'! en Gweinidcgiun wedi vi- trwy i-csymau imwiuhdwy o')- ms ga}iasc.1\t ei. ndt'eru yt hyn ocdd wedi cucl t'i osud fyn't yn ei ip, \a oi gosodtad Crist, nc ymmtcrmd yi ..postoUon. A)n y cyi\yw agoedd y pteseMno!dcb gwuKMieddot, yr oeddyut yn meddw) na ddylai un ddcddt' gaet cig\Ynent{un- yn Ru herbyn, lies y caent en gW)SW, a cha<'t eu gwrando. Ynghytch y gorcbynjyn i Weinidogmn gy(ti-iiii-tio ii dClmglÙu}lIu'¡'E, III-ys o'r Ysgrythyr yn en pt-egethau, hwy sytwasant nad oedd un athrawlaeth mor sur a hono & eiddo ga.ir Duw; ac uaddytai dim gad ei ddysgu,hcb ei Haw: nas galiasaL rhattHtt tywyit o'r Ysgrvthyf' gact en hespotuo'.t weti, na thrwy leodd amlwg o'r muhyw Ysgrythyr. Can hyny, tiwy a bmApnt yn eu hymdrechmdau i gaet ys- gt'Ucnadau'r Hen Dcstument a't'Newyddwcdt eudysgn yn y moddnnVyaf egtnr a phur. I-L>n oedd yt- unig ifordd sicrac ann'aeiedig: end Hid oedd tiu syUaeu sicr i draddodiadau dynion." Oddiar y Crwrthdystiad (Pro,te,t) cyhoeddns hwn, ni ClaaWt((( yt- exw F/'otesttmt yn twy hqan ei osod ainyut gun eu gclymoH, nag ymaowysiadwyd er ganddynt eu Iiiiiia,ii, fef eii. gogoniant. hnnain, t'ei en, gogomant. Yr hwn cnw (medd Mos- hein)) oddlar yr mnscr hyu, sy'n (-ac4 ei roddt a)- y c\f- ryw ag a ytuwrthodaut a chymluundcb cod-greryddol EglwysRhutkin."

CYMDEITHASAU CENHADAWL. I Y mae Cyfaiii i Gyntdeithas Genhadaw) Eghvys Loegr,"yt-hwu<tci!wei))un"HewetvnoGYti)ru," wedi danfon t'r gymdeithas Hc!'od 40L i brvn)) pcdwar o fech¡!:yn duon Aifticn o'n caetiiiwed; y rhui dytft i gnct eu heuwi Dittydd L!ewetyn, Morgun He\\e)yn, Owen Hcwetyn, m; Evan Ueweh n, :tc y mne'r Gvn- bonheddig uchod wedi addaw rhoddi '2ut yn Oyovddol i't- gy)))deit!<as tnag at gytnndtact:' y L," -areii,,ioyt Athi- canaidd uchod.—Dywenydd fyddai gcnym gtywed mn 11 LivNA,eiN n o G\-iii-ii" yii ilr lioll hnvcr LIwel)n 0 GYI\lrn" yn perthyn Í'r holl gymdei- t)!as:m cretyddol. Bendttiuonphmt y gaetttgtud/a ben- dith:on hott garwyi dynoHneth, a syrthinut yu gaWOd-1 ydd M ben Hcweiyn o Gvimu." CYMMEtTHAS GENHAUAWL LUNOAUf. I Dythyr yn ddtWt'ddnr oddnvrth Mr. Smart, yrhvunn)userw\d,TrctEin'.<bt-t;i), Canada uchat, Hyd. 8, lbl:3, yn yt- i.v.n y d\v\ed:— Y mac genyfachos bud yn i Dad ytru- gareddau ant yr icchyd wyf wedi t\t 'yuan, yr h\\ n a'm gal.Iiiogodd i baftn pregctLu'J' Efcng)I.o Gananoqtte i Matdda; y mne t'yugwrandawyr yu gynl'clm, yu yn wiaudawgar,ac yn z wdt!)i:ut iet pe by<)dni'r gwirioncddau n di-itddodh- armut; yrhynsyddyn bu\ \vrt!)ym, .10 y Ucwyrcha etc ei wym'b art!;); M y!' nd- imb'ddcr eH? t'dd, ac y?wna etc, ttwyciho!)aihto. nei-H), tawfnyc''u tieodd aum! y ddaenra bfiidtthmn etcn?yt It.?'. Y'' y?wyt' y)i tnytyrio ?yda dys?\vvn,id- an hyfryd, ar yr amser pau t'yddo d\ t\odd ? :it. 'l?\v- rcnt'e yniu, y rh:u n dttemyddu' y)j nvi i ddwytiy'ndaeu (tdybcuion geiy?oi byddinudd yH;)ad'?m', !,?c! en dei* n?ddio i <r.)S?hvydd<t etct?y't y G\.a?d'n)' ?o?oneddttS i bi.th Itvt yt!t<u! pt'i!aM,!c)h), ,r u..? yw dt'ig-t.iin'. yr ar .eu gtanau.—P'a? %,t' athm i iu<?ct}))t yr v.yt yu ?.<tredin yn dosparthu r'?u tr?ethiadan o'etyddol; mi.u in\nv yr wyfy' n ai?osa i:h"'u!ioyr h;)ti na a dd:iRti)nut?envf' yt!.a; ifotidiais ynt'ynych a)? ?a te'Mw?ar n?b adda? i hiwyr Brut?atdd; canys y fat!) yn ausa?dd ctcfydd I til 'A? t;l)laid(i; y fill ails I" ??i ef-el? yti l??'YV l-li?;i O'V dd\yddL.d' —Er t):i ipdraf' t. ns?u i (,i)w'i am tin ihvyddiunt it;)f.' '.t yn cydf ned a')u ?\VH.uidosae:h, nn. ?<i!H' i.u Hd i'itiv- i?vyiidai.Otn'rAr?hvydd t'?.?at-t? n:.i)' <i ci .iimLed- WD"?' 'Y:?, ynt'y !?'hy!U::d d,))'t'y M?))yf')?d?i')[, ncaiH y :n)deithas a fy ',1laid a ') had yr Y,st)rydc ndd. Yti i- t'st ;YSlir \'t !nysg oj:t:Y!Íd o be c<icd, a g''<synoideb rityi'c!, y\\ ca:ji r'y ynim'v.cddtad yiiyueiudd." A;/fy?-M(H;;K-—Y mac Air. i?ydc, yr h\n a a.Gth ynn yu y gvtuiwyn diweddnt'yny.s?iiicti'.—" ?'t« <?'s i.?n?f "1' :>lIaètJI le?af?? cet!Hi.3:]U'y' R'cnadbn d?of'-ydo? i'r 'tad !'u!nr-y)'id?t Li.i? y <rdd(;ma?'nnnog.).€t!, a c!iyn)?nha't.?, a ix'd yn ?"]' iiti'ion i liiot.td, /i.¡ rud ilnudd m' i?.??iat! y t' r ?cdt n)\ncd, a! yn ntynfd u) y Pnbyddi<jn; t'tcsvuu a r?ddj)? :.m?:.n y\< ('t< bod yn n;cddwi t'uii ?\Teii v\t"'i yn B.bydd?on Ht: .?d Li) Lt)' ?rHt'? dj. V )))ae He a envn' C..b!.L. yn a;'?p< iu ?'.i'.i!- ccpt:'o.-), yn yr !'v n y dy\\( fod nm y i?i 5?0 t) ddym ii v.edttrutyttj?ubydd'f?? ih.u ncddy)iUjrotc.sta!it-dd 'bhv.:e' ;.dy).e 'td ?n o).C?f?n. H"!r?w v.aho'idi?d.t" i'r It()"g-byrt!) ? s?f'sH?H, ??d tit eilai. c') derbyn. ch- ydi? .abbn<iu yn ot, ..eU-um 1 r<'rh'gm C?f, ? ):!n'cti)!:t? ys:<d S!bb dh i i;. o bi<u.t \)' Y ?acttt vv€;ii dyhgn 1f}-ctL¡}J pn'M t' .ych\ v yShnubint. Y:r y<'yn yn a.dciLuiu !d ynu, a p!ic t,'ajlid c.nd Piidd.).. i y:< <«: yn td' 10 i'i'ttdn'.oddi ynu) ct< ,i\ I\I\(UI :<1: bobi. h'yIlY, y mut'r it% yn St. Johu's yu alyg) me" cn;"S?, m.Hlt.U plC?<:U'.?—<-i?.)'" <).tj'01'i'<jH?,, cvt. ????(??????M??????k????????? ??t????J;y???????Q?????,??? yn?-)!?r?:i.);c<j<hdros?..Lpunt y r.wy(?ivn;?-y,i?u ?????????.y?T???j????? ????? yrt'??'.t.?f? !t.?d?,{<)() gM r?cinfm ? set ?e..i)a- i yr..t r .j-d.u "ct h)); —\r\'?y „, y;b\\i 'a itt Ituritu C\i?- dctth:tS i yto?c?dt.'r t?n n'r t?n!?«'" ?bty(L

'Ai GYlfOEJ)J)W¡l 8i¡;UDV GOJIER. A, Ni- Y), I Yr kT F,f, 1, ;10 y by(M t t!; wuli "mroll l1,;aill IP]Y1.eddo f\\ .ctdrn yu jnhUth 'gH ledydd etistim'iogol j d y !ln yn ,1'Ir)' g¡olJlülo',th.Dppuri'rHdndl gaJlynol;- ¡f¡)\ DL (RLSi'lONAMnEDnWCrt. .Cjy?f-cc? ci f(?d yH <?c! ei ddywedyd yx yr hp''api-?'? ??y?;Kt ?n'?ygad,:t da!?a)Yt(!d.iut/ ?!thryry?\j!.iy?/dywedyd?')thycjtc!)v.i, ? 'Nn \v!-ti)'nchv.'cj) ddt'Wg, o)t(i ??-y hynag :?fti (!a?m-o a. dy rudd ddca tif, f po'r Man idd.) ?Oy (! KHq, d:trile!a?och et fpd yn Me), et ddy?f?yd, I"" Lardy gpnnJdng, a chasa. dy t-jyn. y ydwyf Cerv.'ch meUdith- iatit ddt i'r-saNN'l a,'ch c a gn'cddiwch<hos.t d¡ai vind n!wed i cti, i A'cft erli,diaüt.' })yma orchymmynioH pendant Cr\sl, lachawdwr y- byd; a t'syiDa. a.rbu )))! WrlUdh y Cflotlon. Ac on ydyht ].') yn c!ywe'i. n.'u yn gwmndo y geiriau Yp:t o eiddo Ci!SL f.ylwlI i':w.g,wneut!iur. "Y ]:e.of yn cin cyiKct- yhu'i\h'dôeth, yr ll'n ,doilad(,dd ct d\ ar y gruig. A ,)iiaa y tyoibcsUodd, h\ty.a ''utttrasa'? a.r..y ;ty, ac.;m?syr<htGdd, oblt?id  J:J"  sylfaen\yd ef ar y gra)g.-—Fcl hyn y l)ae gyd:),'t"C()ation crcdimo!; Hydd!on ganaj yw; sytfaen gwir grist'IIogrwydd canys. Curitlll lJæ Duw: n'r rhai sydd I yn byw ynddo pf, sydd yu byw mfwn cmiad. A ydyw ef ddi'n yu haoddlatmol o ystyrheth mwyaf difitfct y ihai sydd yt' dadieu dros ry- fcl; ymryson, p;wlthwYllcbiad a di;U, pa. un a'u bod, tra byddont yn ac yn cynnai y tyblau, ncu'r meddyliau hyr'a eUti dywedyd eubc)dhwy ynbywmewnca.tad ? Npu a ydyw ddim o'r tueddladau hyn yn ar- wydjd!ou aiiifivg o na.tur iiif-iid y cwymn? (ran fed cvífredinclgariad dros fyth yn tywys odd! wr<hynt; ac ni all end fl'r\y'th. I-)" i cyjfredtnol heddwch. ¡ Fa t t'r byd, fe gyisoeddedd y liu ulI¡.(yÜlidd cÍcrucii. wilineth e;, gan ogoiic(,du Duvv., a. dywedyd, yn y gofuchat 1 U ac ar y <theaI' iangnefcdcl, i dOJuicn c\\yll} s Ac omd yw yr orlieliwiii,,ietii I;c)ii.yi) lwng 0 sy lw cf('tllllll' rhe"ymot? {p, omd emdy- Icdswydd anhrbcorol, gaa fod dl.'dwydd''H:h, diddanwch, ac hyfrydwch pawb ct) Yil y!Jd- ? beuu ar eu bod yn ymrodd! dan i y v.o'cua'L-th T\ <. wysog Heddwch? Ac yn fwy netiid?ot, os yrf\m ynp'-uH'csu ein bod yn ddyscybH&a iddo/p? j oj'uchwy!mcth nuvy go-Hchcia aHw!' n! bt-c.ti, ? tieupaogcmant In i, y 'ydd gy rho eddod" y; ne. pa beth a cH:r ci chwennych yn f\vy t?chad. mewn gogoniant, ein uno a'r ll?iiatiuo? yn ? j an-e:)cd'gaeth, fci y byddo i ]'t do'nio c;u i d J dwyfol yu dy)ifo i\t cuionau., ac na byddo i m i !fmaulu cnn end gw!r a chyiiir gti,iztd at hcU ? ddyf'cl-ryw? Ac i gredu fod pob pet]) nad vw n garla(1 Tft tucddu i atta) y Dwyfo! n'r Ncfet undcb ?!. s JIpddwch y daeth cm Fry?r bcndi.? ,edi? Fw sefydlu. ? Y rhai sydd yn byw yn ei ?ai-htd. er i?th ft t gattfod y ddaiar yn crynu, a'r tyn,hostt \)t ('yfodi? a'r eifeuau yM duo oddi a'it?vk'h er yng!oes eich ysbrydodd, y byddai iddy)? ddY"' edyd gyd?'t- Prophwyd? Gofidus yd?yf o bai-wydena.n fy ))gha!on; y mac fy ngha10H }Il tcrfysgu ynof, n: ailaf dt'wi: am i U gly wl'd sain yrttdccr)), 0 fy enaid, a gwaedd rhyfel." Os bydd iddynt yntddibenu ytt ddiysgog ar arigl)) f- newdtot Graig- yr Oesodd, nid oes ganthynt achos i ofni yi- Arg!wydd lloilalluog fydd en gwir gymhorth. I Y mae gweddi ddi.gol a chyw!ry Ctistlon yn fwy dto; iUd p!n grlynion cddt with ym, nâdiogel weh a p)iir h'.nch o p;nawd. Y mae gwrr gi-ytdwr a dcrch- aflad tcyrnasodd a p';ch!cdd yn utiig mp\V)) cyf- ac otiid cc-s gcnym ? awdurdod (M;mhcno, pHI fj'ddo 1fyrdd i-livii,ti bndd Pr Arglwydd, efe a y uod t'\V('!ymouicd ynheddych<)lM'ref Chwcf. 10. p..

P.u] dda"th ArJeJp-i;1;1:I;(î-(;=¡I! a ;n'ff()(t t'j ei t'od ;,artref, y ef, ,u.li (id\e:t\<t nnd<)C(!<t efe )no; ni chynmH'I'o(LI Ad('lpho tin :o;:tw c. yntcf yn ei di o, et'e a waed,lod\1 aUn.i, nad {.d(,e!, "al' ? t)'et': a fbdd y dichon f siCi', ed; .ttom \n. ch i, m- y tt:ne'n aJed ynwir 01" na (,:lred ,¡-dt el. wi n." ran ucdd Ct\to \H d;:f't"n a dyn a' of'id yn mcd-ht .a\Ycrmwyo !Jeui)odhdra, (lC' ,rrd:\ I ('1\niÜ ei ¡wnl' un?osynwyr; yrtnvna ddyu'cdm \n l'a\(-!) ti'wy y <!d«'(n,Hiewuniod(! Ji?oi?! "Nid yd'.v?f h\ii dvali ptt b-t!) ?i-ydyci)y:icii'cdd?!, n<)c yn c!dywed\'d.? "Y H)ae yn iiiiN?(11(i ,eii- os I, nad OL-.sg'i)ychchwi))nnersynw\rdyn :)n)}!,)'e dd\iat.. <?<! ?-n.ch <)tp'af?ymn!a:nt:u.)U oa"i\ne'id." -L"S. ,c.z.