Seren Gomer

TO BE SOLD BY AUCTION, At .Haverfordwest Qnav, on Thursday, the 24th day of Afarc\>, 1^14, (nnkssdisposed of iate mean time by private Contract), r/¡:- THE CUTTER MORNING STAB, Mirthen 40 Tons, or thereabouts, with Sails and Rigging complete, and ill every resp.'ct fit for sea, having: undergone a thorough repair. She has a hew. Patent Winch and a Brags Fire S'ot; A, lie sale to hr-gílat eleven o'clock. RIGHARD GIBBON, Auctioneer. |T'* ——^ '■ Tillg DAY IS PUBLISHED} in Quurto complete, price 2l. 5s. unbound, AN ENGLISH &I)ICTIONARY, JCNL wherein not only the Words, hut abo the idioms and Phraseology «t the English La signage are carefully trans- lated into NY-e!sll by proper arid eciuivalent NI-ords and •Parases. Dy tile Rev. JOHN WALTERS, Rector of Landough, in Glamorganshire. A very few copies only of this valuable Work remain 11- sold.—This is the genuine Edition cor octed by the Author's own hands; Which is greatly superior in every point of view to a PIRATED EDITION now printing in a remote corner uf the country. Sohl by E. Wn.LT-VVts, Bookseller to the Duke and Ducixssof York, No,11, Strand, London; by D. JENKIN, Printer of this. Paper; and all other Booksellers. IVhcre may be had, just pub lished, The POETICAL WORKS of EDWARD RICHARD, of Vf-tradineiriff, in Cardiganshire, with au Account of jis L>ire in English; with Notes and illustrations, price .'J. od PUM GINI o worn: Nqs fall dizccdtKrf, FE LADRATWYD CEFFYL COCII, PED- J!)L- war hlwydd oed oddiar Calan Mai diweddaf, o STABL EVAN MORGANS, Gwarallt, vn agos Talsarn, yuswydd Aberteifi: y droed olaf bellaf oddi wrlhynyn wyn islaw yr ar i'r iwrl, seren wen facii yn ei dalcefi, a rhawn ei yntl;)n wedi ei dori wi th y giihoren; y mae ef yn Cieil'yl cryr, t) dair i bedair dyrnfedd ar ddeg o uchder: Pwy bynag a roddo Hyspysrtvydd i'r rhagddy'wefledig Morgans, y percben, am y Ceffyl nchod, fel y gallo ei ° a'1" ^hredwr gael ei gospi, iV gaiSf PUM GI.lo Wobr am ei dratlcrth, gall yEvan iis. (Pf Fe, fudyn dyeithr yn lletya yn v gymmydogaeth y rios o'r blaen, ac. yn rhodiaana o ildeutu y dydd tau hwnw; I dyn cyffredin o faiutioli, o ddeutu 28 oed, wyneb cryn dew, cot las a gwasgot o hlwshcoch am dan. Mae He i ofni mai dytt.drwg oed. i efe wrth anghysondeb ei siarad, ac achos i feduvvl aill dauo yn fwy na nebarall; ni w eiwyd o houaw wedi by ny. GwaralH, Mawrth 12, 1811. AR WERTH, TRWY GYTUNDEB ANGHYIIOEDD,  o DAI ANNEDD, y rlmi a adeHad- ?' ?y? yn ddiweddar oi?iii tlii, ac yn dra l1|^tJ dllaCiJ, yii yi? ii[iref Llaarwst, t^ A Ddtnbych. ??y" ^hc'lach a Mr. William Owens, o'r rhag- ,?j,W?d?dref-L!anrwst.. AT DRIGOLION Y MWN-GLAWDD A,l GOROR. ION, l^JlD ydyw y dyddiau hyp yn cWytldiau i urwedd metvn anystyriaeth. Ptwi y inae'r Cleddyf yn I Vindrcchi yn n.gwaed ei tilordd, y mate Anwybodaeth yn y-Hirfipchi vn ngwaed oi fyrddiwn. Ac er, yn beimf, 'mai; yu ofiau marw, y mae Anwybodaeth yn deciireu ei ddinyslr; ctto. nid yVv y diuystr yn ilai sicr riae yn llai i'w ofni. •• Yr Ysgrythyiau Sauctaidii yw yr unig foddion o drefr.iad Diuv i (iicuo dynion. Pan ystyrir d;ifyg dsdion v gyihinyd- opeth o honynt, nis gall yr ystyriaeth lai na clircii fetud. yr yinofyniad anmhrrtiaith diweddar, cnfwyd fed yn y i\vn-glawdd a'i Goror dros BOO o bcrsoaau, ae a#ir>w l?e|il'au 0 drvdtioedd, yn ymddifaid hollol o air Duw. Tra- •cliein, vvrth datiu'eotw^ ar drigolion gresynol y liyd, ni a nid iieb deimladau awfli o o-l<d, o suith; i "yth CJ miliwn 0'11 cydtlonldolion i'r Byd Ttagywyddol, neb gymmahita Rerbyn hysbysiacth, fod l)ir,v, ynei raskM- i wyad, H efli dadguddio ei ewyllys erioed i ddyoion. Ac os net oleuir hwy trwy gynnorthwy. ^an y lirutaniaid, pa tc y troant ell hwynebaa ? Nid oes gan y trueiniaid gresynol un man i dnH, WL dim i Wueyd, ond ynifoddloni i'w cyllwr, scrch cael eu dyteiha yn dragywyddol o eisiau gwjbodaetb. Sefydhvyd 1)11)1 Gymdcithas yn y flwvddvn 1801, yn Llnu- n. ¡!.):da i y Hiltl da j n. gyda golyyg i argraftu y Bihi yn iaithj ii'i anfon i bob cenedl.. i mae petifliu iirawrion, yn barod, wedi eu, g .vneuthur ganddi; ac oblegid mai terfynan y Byd yw ter- fynan gwrthddrychau ei liekisen, y mae yn alw ymniadan penaf y B i-Lit zi ni aid. -Cjrre _(Ii eu hargyhoeddi o ardderofiog- n dd ci dybenion, cynUyrfwyd trigolion G w recsain. i llurtio Bihi Gymdeitiias i'w cliyniiorthwyo i ddwyn ei baincan i lici,. A t.hrrvy annogaeth Bibl'Gymdeithas Gwreesam, Hltrtiwyd Bibl Gyiamanfa dan lywyddiaeth H: BURTON, Y swain, yn y Gegin-ddu. Y mae sefydliad y Gyinnianfa hon yn corpholi y werivi, fel y galian 11 tebgael eu beichio, eisiau tlodion y Gynimydogaetb o'r Ysgrythyrau Sanct- aiJl. Acohkgîd tod Bibl Gjindeitbaj Gwreesam yn rinvymcdig, wrili articlau ei sefydliad, i roi Bihiana Thcsta- mmtau yn rhad, neu am isel brisiae,, i dlodion y Gyniinyd- ogaetb, y ma^ yn yrwhíangos yn dra egJur, os hydd frwenn (Idigoui eu (loulorl, hydd tryjorau Cymdeitnas Gwreesam I gryfach i gy nnorthwyo Cymdeithasarddcrchog Llimdain. Oddi yma gi-i tr fod" y Gymmaufamcwn eflaitk-yn. cyn- northwyo dnsyarthiad o'r Ysgrythyrau i lioll g^nhedlaethau y ddaear. 1 rwy y trefnhid invn y mae r tJav,d yn eyfran- ogi o r un bmtnt a'r j endetig. Ac nid yw yr haeriad mai dyleoswyun y < ytoethog yn unig ydyw, ond dw"aihH disyi- wedd dya.au «wag yw vr Wiad Vn grefyddo! yn gall, nac yn Osturio, Y maey mues mor fudaetn ag y cynn^rs y cYfoetho- a'rtlawd: Nid' y w gwerth ymerodraeth HrydaKy er mor gyiaetijog ydyw, yn dligon 0 t'itüau idori dsiau y Byd. Y mae angen y myrddiynau sy'n aros yn nljir. cysgoa angau yn gahv pawb L wiieyda allaiit. Tra hyddo y pendchg yn rhoi ei gannoedd, y bon- beddig ei ugcinian, y masnachwr ei bnnnau, y crett'twr ei sylttaii, rhoed y weddw, y tlawd a'r ymddifad, trwy gyf- 6 y Gynsntanfa hon, eu ceiniogau a'u hatl"agau.N HI ydw y Gymmanfa yn perthyn i un enw o-greiyddwyr fwy Ilil u KJlydd. Ac hi ddijlai cyfraniadau neb gael eu gwrtiiod s,f gytrit-eu pvahaniaeth mewn pynciau cretyddoL Y inae o'r brasdd pDb djTi-yn abl i gyfranu, rhyw-faint; ac mewn acjios mor fawr iii.1 yw yn bWllc o ddoethineb id cyf- rtmadau lleb. Canys fe gedwir egwj'ddorioaisy^'aeiloi Crist'nogrwydd yn ddilwgr yn y Bibl, er i bob Sectwr ym- lytal yn gyndyn wrthei opiniwn ei hun.—Ac ni bvdd y llyfr •Spruehel hwnw, y llyfr dwyfol hwmy, y credo cyifredimd .ll,n nw. ag 'y mae pob Cymro da yn ei brotlesn, yn waeth i'r tiawd i'w feddiannu, er i Eglwyswr, a Methodist, a Dis. seater, a W estleyan, a Bedyddiwr gyfranu tnag at roddi! WCui eu Henwi a'r un yspryd. y rnaent, 0 basihl, am wneyd yr un lleshad. Ac yr ydys yn gobeithio nad ydyw.y gyin- i^ydogaeth yn lHosog iawn o ddynion mor ddii, :u heg- jyodorion ir.or wgeler, na ewyllysiant roi cynnorthwy, > n eu gillu, I r (Tymmanta urddasol hon. G,y'nHnY!)oii)!I, y mac yn bryd i ddeffroi. Y mae'r am* .eoro;»,Vj^Sa^c&cyunortliWY. A ydych ehwi yn me- -<)dWtman.<id)!ndyben. y map khaglumaeth yn ymddwyn atoeh moj-dirio;i ? 'Pan oedd y gweithydd yn metiiu mewn parthan eiciU o'n gwhid, ac amryw o'r trigolion yn new} nu; a ydyeh ehwi yn tybied mai i ddim dyben yr a^hedwyd chwi? Pnn oedd hQll Ewrop yn Iygll, dan orthrwiU Illieohvr Ffraine; a oedd dim dyben yn cadw .nrydainfyu\1? Oedd yn ddiao-a dybenion mawr hefyd. A tiira y parhao Brydain i yingclcddu y Bibl Gymdcitnag, yw yn !*nghofus genych, i; luocdd Ffrainc, btwyddyn lr Cynhauaf •eddafj oresgj'H lirio^aetli Russia, y* n yi agwedd mwyaf wriii gv> tdi eu gwi?go a dyebryn a phob cam o'r eidd- )l1t yn siarad dinystr. Pan satodd y Russia id o blaid y Hibi GyrndeitJias; safodd Rhagluniaetii o'u plaid hwy thai!. Ar anjrantiad neidi.odd y MBW «r luocdd y gelynion, fe It fe'u hymlidiodd, fe'u diuystriodd, fe'u gQrch- -?ymn)yf?;?, v mae Duw o blaid y Bi?,l Gymdeitha?.— Y.??'' <fpnau vn ymladd dros ei bamddiitynwyr. Deuwcb "y"0.-thwi? ,? Gwnaed pob un yrhyna at!o—a 1)? dd ? gvdag pf. .s THOS. EVANS, Ysgrif-raglaw y Gymm?nfa. 1 ??'FC)nwdd,Ctw?L??.?S.!?.. J WOOLLEN MANUFACTORY. TO BE LET, ANI) ENTERED UPON AT BIAY NEXT, A WOOLLEN MA XI." FACTOItY, called •.TRYFAN FACTORY, situate within four miles* of the Town of CARNARVON. It is worthy the aliente_in.oi any person wishing to enter into that line, having a constant stream of water. The Machinery are complete, on th?b?!. plan, which consist of two Cardi:? Machines, two single Looms and one double, with pro?rGt'ers ? eac .d three Spinning Wheels, ail in excellent repair. -A i ?o, a complete FULLING MILL and D?P-tIOUSF, if required. — and -FOUR comfortable DWELLING- HOUSES adjoining. Apply to John Griffith, Tryfan. CA iiMARTii EN SH IRE. Notice to Creditors and Debtors. ALL Persons having any Claim or Demand r? on the Estate of JAMES THOMAS, late of Aber- doynant, in the parish of Han-adwrn, Cient. deceased, are h?rpby ?o take Is otic.e, that unles they wiH send an A ceonnt of fheir respective Demands to Mr. Jones, of Llwyndewy, or Mr. T. Morgan, of H;Ui?adock, on or bet ore the 7Ui day of April next, they wiU be excluded any benefit from the of A it I-, t, tiiey I'V ill beexcluded an y benefi t f? oin ti?e And a!: Debts due to the said James Thomas, must be paid to either Mr. Jones or Mr. Morgan, or they will be proceedcdagainst without any further notice. —- Ni V. VDI) El GYHOEDDI, Pris Dinj-geining', neu 128. y Cant, IJTANF.S BYR CYMDErmAS BH3LAU JOL BRUTANA.IDD ac 1EITHOEDD ER KILL. Argraftedig ac ar werthan n, Saunhkrso^, IJala; ar werth hcfyd gan yramrywioi LIyfr-werthwyrynNghymru. Y mae y Traetliawd bye ban hwu yu «leilwng o suivv yr amrywiol liibl yii y Dywysogaeth.—Y mae i'w gael yn Sacsneg gan Mr, J. Hatchard, 1!\1, Picea- dil.)- Mr. I'B. Seeley, HiJ, Fleet-street, Llundain; aclian D. S. Yr elw (os bydd dim) a roddir at y Bibl Gym- deitbas. A. IIAI)CI,IFFL, • Per-UjsieiMr, Gvcefther Te, a CkanhivyUwr ISLAND-HOUSE, WUTH Y FARCHNADFA, ABEHTAWE, IYDTI) yu os-tyngedig liysbysu i RAVSMYN. ac eraiil, ei fod"ef wedi newydd* derby ti A mliira mav. r o If A OA U MEILLION (Clouer Seeds) go ran, pa rai, o ran eu hansav/dd a'u pris, y mae ef yn gobeithio y bydd iddynt- roddi pob boddlonrwydd. Mawrth 18,18L1. HYSBYSIAD. YMac Percbenogton SEllEN GOMER yn hys- J!. bvsnvn barchiisi'wTiin'scrifwyr (Subscribers) lliosog, j y bvdd mis oddiar pan ddechreuwyd cyhoecali y Papur hwn wedi i ITis od,.Iiii- o'r mis hwn; ac am fod v draul o ddwyn vmlaen waith o'r fath hyn, yn neiilduol dros y chwe' mis eyntaf, yn fawr dros ben, gobeithiant na thrain- gwydda eu t^yfeillion, tra y deisylir arnybt tod cvn garedici>d atlmln i'r Goruchwilwyr yn engwaiianolgymmydbgaethau, yr hyn a fyddo ddvledus arnynt ar yr amser uchod. Danfonir hybysiaeth i'r Goriiehwilw, r mewn amscr cyf- addas, o'r hyn sy dd ddyledus ar bob I'tin'scrifydd.

j Dydd Gwener, Mawrth 18. I I AT EIN GOHEBWYR. YryJym -n tlcisn f ar itel-Iall yr amrywiol Gynusdeithasa Cenhatlawl yn y Dy wysog.ietb osod ar ryw un cyfrifol vn eu plith y CymdeUhasau y per- tliynaut iddypt; cany = pwy mor gymtiwys i ddarhuiio un rhyw Gymdeitbas ag aelod deallas o honi. Yr ydym yn ciywed fody Parch. D. SAVNBEBS yn gofalu am hanei- yddiaeth yr un a berthyn i'r Bedyddwvr. Hysbysiryn barchus i Foaji Maelor fod yn rhaid i ni argrafTu iiysbysiadau (??"er?.<e??eM<A? yn yr ia-ith asio'r ??vyr a fyddo yn talu am danynt, pa un by nag ai G«x'?, Hebrac?, Ffrangnc?, neu Saesnaeg fyddo hono. Y mae'r ?H r fyddo yn hysbysu yn ystyncd ei hun yn ben yo hyy o beth; a phe gwrthodem hysbysiadau byddai raid i hi ?'di ceimog yn fw? am bob papur, n(?u ike?dio d ar"'ratru am na thaiai dr?K' ei hun 0 nerwydd yr ardreth diom sydd arno—yr ydym yn gosod enwau mwyaf adnahyddus y rhan amhLf o wiedydd a dinasoedd, &c. yn ein papur, rl!aji ario.,Lt* o %Icdydd ;t diiiasoedd yn eiii al)ur, bdthio a ymddcngvs yn tuan, gan nd oes dadl r;i ch'aifl' Gwilym Morganwg annogaeth ddi?«n, yr ydym yn dywed fod ?alwad am fwy na dantyn y dref hon eisoc. Y r ydym m wedi gwetcd Hyst'ystadau Lladm, Ftr.mgacg, aChymraeg, mewn papurau Sapsnacg? Dohymasomhanes yrysbrydionocddo? C. Gwan. Y mae'n din genyin na chawsom lytbyr dysgedig diweddaf Ceredig, nes ocdd yr un blacnorol wedi ei argrailii. J. J. 13-1-- yn y nesaf. Daeth barddoniactli T. Parry—Yr Ail Orohian gan Beuno —awenyddiaeth W. J—s o Feirion, a J;Igles Hughes o Deptford ïaw. Dymuncti fydd-ii i'r beirdd adael heibio yr -;irfer« eiriau Saesneg yn eucyfansoddiadau. Bydd traethMau ac hanesion o'r fath a grybwyllir gan "Siencyn Sylwr, yn dra derbyniol, tra byddont yn tueddu i weila yn liytrach na gwaetnu moesau ein gwl-dwyf.

GORUCHW YLWYR. C^tell Nedd • David Thomas, Siopffr C-aerpbiliy Parch. J. Edmonds Penyboiit ar Ogwr D. B« Jonc* Llautrissent Walter Morgan Poutfaen Tiws. Lleweiyu, P()stmater Gaerdydd ■ Pest-Oflice Merthyr-Tydtil W. !Nl. I)avies,, Posttii,,it.er Aberdare John Ihnon. Postmaster Caerfyrddin J. Evans, A i Llaneily John Roberts, Siopwr Castelluewydd vu Emlyn Timothy Thomas Llandilo Frederick Evans Llanymddyfri D. R. Rees, Siop Issa Llangadoc Tiioijias Thoii-ias Aberhonddu, G. North 1 Cryghywel John Price, Postmaster. Ilwillbrdd James Thomas Trefdraeth David Thomas Abergwaun llenry Evans A i-bei-th Parch. William Thomas Aberystwlth Parch. John James Aberteifi Caleb Lewis Llanbedr pont Stephen Hugh Jones, Post-master Glanvwern-Ystrad David Richards Hhaiadr Edward Jones, Postmaster A: mlwch Parch. John Evans Bodedern- 0?vcn WHhams, Postn?stcr (Jac?ybi Benjamin Jones Uanerchymcdd Ean Thomas, Post.n?tpr feSr' ■"  Lian?fnr? ?'-ch.U.nstm?E.ans ?.u?n- Parch. Arthur JoMs }»,- Rice Jonrs f:aern:¡rf;m, t?"?.'???. Tremadoc ^IHam Williams bimbych Tbos. C»e«, Argraffydd^ &c. A?'.?Kun- IJyfrwertlwr' Ljanrwst — -1)?l 1):ivies Ruthin John PhiHivs, Llyfr«ertbwr Llangollen John Edwards Bala R. Sanderson, Argrafl'ydd Dolgellau Riehard Jones, Argrailydd Mew town Parch. John Jones Machynlleth Richard Jones Llanfyiiin Edward Price Llanidloes bcl Joiies Casnewydd ar W yse Evan Lewis, Llyfrwerthwr Pontvpool Parch. Ebenezer Jones Llundatn Newton & Warwick- Square; J. Wliite, i'leet- street; a M. Jones. No. 5, s /V^vrgatc-tHreet^ UruJ?-yd y Parch. Cco:?c Murray, nH n?b y di\v- eddar Arg. Geo. Murray, Esgob Tvddcwi, yn Esgob Sodor a.Mau, yn ddiweddar. Yr oedd amrywo wyr UrddussIyrEgIwysynbresenoIaryracho". Mas haenont ac ehisen?anvch Holland Onf?tbs, Yswain, Gal; -yd 'N711 ga!w yn uo?c! am en cof-npdi; mynodd ef, ar yr oerni mawrdiw£ddarj cj¡w¡¡¡( am, a cLyftann: bol..x tlaN-?-d yn N-ti (!IV d, a Llaufwrog, yn M? '?? chwn:t c .?wd a ('?lorbn .hwn? y pen-teulu, a chwart i bob plentyn, yn y i>lwyf eyntaf; dan ehwart a banner o bob un rliwng pen-teulu y ddau olaf, a banner ehwart ihob plentyn. c, Cvhbaliodd y Trefnyddion AnyniddilWiiol Calfiniaidd eu Cymraanfa yn Mbenybont, Morganwg dydd Mercber a dydd lau dn?cddaf; ynnihlitb y dmL a bi'egcthasant ar yr.achos, yr oedd y Parchedig Jclm Evans, Mr. Thomas Richards, Richard David, David Rees, Wiliam- Morris, Thomas Jones, ac Ebeuezer Morris. Yr oedd ynghylch 16 o filoedd yn gynnulledig. Dygwj ddodd y ddamwain farwol gan'ynol yn Llan- dilo, iios Sudwrn y 5fed o'r mis hwn. Llosgwyd Mrs. Price, gweddw Cyllidydd, o afchos i'w dillad gyrameryd tan, mor cchryslon fel y bu f'arvv yn mben 2,j, o oriau, ar ol dihoenn yn y poenan Uymdostaf dros liyny o aniser. i Ymddrecbodd saer ag oedd yn byw yn yr lill tv a hi ddiffofld an-rdd y tan, ond yr oedd yn rhy ddiweddar cyn iddo efe ei gweled; ac y mae yn ddrwg genyin gly- !Wpdtbdeifrcicbiana'idd\vyIaw vntef wedi llosgi yn I arswydus wrth geisio ci hacbub. Pa fodd bynag, gos- o<?wyd ca?!iad ,r drocd gan trigolion hacUonns Han- dilo, i gynncrthwyc a g?obiwyo y gwr teUwng hwn inn ei ymdiechiadan. ran ddyg?yddc un petji o'r lath, y I ffordd oren i ddiffod v tan ) wgosotl y person ar ci byd | '?'  ) ncu wrthban (??x/cct) ar y IhnH, a tbroi Uaw r-ien (e«>pet) Hell wrthban (bluuhsi) 1 neu unrbyw ddilledyn rnavi r a fyddo wrth law, am dano I yn ddioed, canys nid oes din: yn fwy efteitbiol i fogi'r ftlamian, oddi eithr fod digon b' ddwfr yn agos yn yr j hwnygeHiddodi'rpcrsonjnpwn mnnndyn. Yr oedd ¡ y weddw uchod ynghylch 76 mlwydd oed. I Llosgwyd plentyn tlawd i farwnlacth yr wythnos ddi- wedduf yn y Czls"lewY(icl, Pen-y-Bont, yr oedd yn yai. i drech a ph!ant cymniydogo! ynghylch rhyw flodau, pan I gymmerodd y tan afaeI yn ei ddiilad, acraevvn fl;laiuiau o dan efercdodd adref at ei rieni, ac a drengodd mewn ¡ yehydig orian. ¡ PARHAD O'R SYLWADAU AR Y MIS-REST YR | HINYDDIAETl-OL A MEDDYGOL I Dros Ijaxujrst, am Cinri:rno1814, Gan Mr. R. R. apr. D..R. IJf.oSG TAN .Nid oes vchwaneg o gyssyllfiad rhwng y ddamwain hon a'r tywydd "a b:)d in'y o dynfa at y tan ar bin oeredii nag aniser a rail; ac yn wir, nid oes nemawr i auaf yn ntyned heibio, heb i ni glywedac! ddannveinian cchrydus o'r achos. Yn nihlith benywaid a phlallt y niaent -,ii i gan nnvyaf, o hcrwydd bod en gwisgoedd yn gynnv. ysedig o dilefnyddian mwy hylosg llà'r rhai a arferir gan ddynion. Er ymogeliad rhag y damweiniau hyn, cynghcrwn y vheohiu canlyrsol i sylw neiilduol benywaid ac ereill;—(1.) I arferyd gv.-isgoedd o vlanen, byd y gallont; canys nid ydynt yn iinig yn llawer mwy o ia rhoddant rybudd cbrwydd o,ti cyftyi ddiad a'r tan, trwy yr arogl sydd yn dilvn eu losgiad. (2.) Llawer diogel- ach ydyw gynau ac arffedogau o sidan we o'wlan a sidan, na rhai o fain-liain, neu gotwm; pa rqi, nid yn iinig a gymmerantdan oddiwrth y gwreich- ioriyn lleiaf, ond a losgant gyfia'r tanbeidrwydd mwyaf. u thohtiad o faiutioli wv giar Ó ailatvg (uHum) mewn chwart o d(h>fr, te wneir y Hiain nieinaf yn dra anhylosg, fel 11a fydd perygl <> achos cyifyrddiad tan ag; ef. (4.)onyyvaid oehelyd f-Yiryrddiad tan ag,e i (-1.) t)y?i bciiywatd ochelyd !ba? dRvHain ncÜ wMo'\n a?xaty ganwy? 'pan fydd- oiit g)-givd; y mae eu pehwisgoedd yn ta?io yo ar.di'cHiyn, ercHtnaw?bM-ygt. ?.).m ddyhd, ych- '\Üiith,gadael t?ant/?'?H au:scr,Miewn tai puhunahl gyd? than o hcrwydd hyn )"mae Uawcf o ddamwcinmu c.chrydus wedi dygwydd, fel y gellir gweled yn am- rywiol golofnau y Seren hon. ]Si adawi un lain ei phlcutyn yn ddiymddiffyniad gyda blaidd; ria ef yehwaitli gyda than, canys y mae y ddau mor clyn- iacthol iddo a'u gilydd. (6.) Ymbeliach, niddylaiun letilu, ymha un y mae llawer o biant, fod heb ofin- werebyr; yr hwn hefyd a fyddcr diogeliad i gleifion nyclilyd, y sydd yn gorfod bod yn ami yn agos i'r tan.— Trwy ddal ar hyn o hyfforddiadati, arbedid bywydau iiawcroedd; end, os ei, gwaethaf pob rhagocheliad, y bydd i'r dillad gyinineryd tan, gellir yn and attal ei gyn- g y iiiiyic?i,yd t- in, 113 Cid tnvy ddai ar yr by fiorddiadau canlynol, pa rai a ddylaifod yn argiatiedig yn nglicf pawb, canys ni wyddiH i bwy, Bac m' ba amser y gall y fath anfiawd ddygwydd (1.) Galver am gynunorth trwy gaiiiiy gloch, gwaeddi, euro, &c. heb agor y drws na'r ffenestr a gochcler rhedeg o ystafcll i ystafell, yr hyn sydd yn cynnyddu y tan. Y mae yn angenrheidiol attal awyr atto i dditlod tan; heb awyr ni lysg y peth mwyaf llosgadwv (ymbroliad—gosod blyg o liain yn dra thyn ¡ am lwy, gwedi hyny dal ei chefn yn fflam y ganwyH, ac pi lysg; am nid oes awyr rhwng y lhvy a'r lliain.) (?, ) Yr ynidrecliiad eyntaf a ddylai fod, i rwygo ymaitb- y l'hai lIyny o'r dillad y sydd ar dan. (3.) Ymoroler am ddwfr, os bydd yn yr ystafell, a defnyddier ef i'w ddiffoddi. (4.) Gs yn y pen a'r ddwy law i'w roddi iilian. (5.) Os bvdd y tfin yn cynnyddu, a'r ymdrech- iadau eyntaf heb Iwyddo, eistedder, iitti gofeddcf ar y llawr; gau gofio y gellir attal ei gynnydd yn y gwisg- oedd iselaf, yu llawer gwell yn y moduion byn, ag y pcrai sefyll yn union-sytli iddo gyrhaeddyd y lhai neIlaf yn fwy cyflyhr. (6.) Yn y sefyllfa hon; os bydd llawr- len, nen unrbyw gryf-liain, gwlanen neu frethyn yn yr ystafell, gosoder ef am y dillad tantlyci, nen ymdrocr ynddd, ac fe ettyb yn dda i ddilioddi y tap. (?.Y Pan geif y triian anffodus yn y cyiiwr trvienus hwn, rhw* vgcr y dillad tanllyd oddi wrtho, troer petliau o'r fath iicliod--p"i amgyicii, a thywalitir belaetbrwydd o ddwfr arno. Ar ol tycio diftoddi y tan, y mae gwaith meddygin- iaeth ar y triian; a chan fdd y ddamwain yn dygwydd yn ami,, pryd na cllir cael Meddyg, rhoddwn ychydig gyfmwyddyd pa fotld i ymddwyn ar y fath amgylchiad. Y mae Meddygon yr ocs hon yn dra gwahanol yn eu dull o drin Ilosg tan i'r rhai gynt; ac nid cyfnewidiad yn unig ydyw en harferiad, oiid iiiawi- ddiwygiad; trwy y modd presenncl (yr hwn a gafwyd allan trwy y Dr. Kentish, gynt o Newcastle, yn y lhvyddyn 1797) y mae yn ciugartl1 iaehau Uosgiadau erchyll, mewn un dwy, tair, imu bedair o wythilosau, pa rai, yn ol yr ben drefn,- a lnasant gynimaint a lvyny o tisoedd yn iachaii; a iacht-ir i-liai yii y modd newydd, a fyddeiit anfeddyginitaetbol trwy yr ben ffordd.-—Yn ol y drefn hoiiy nid ydys yn defnyddio un niath o bethau ocr, me- gis dwfi-j eira, ia, na tboddiadau lmlenaidd, megis yn ). 'J yrben drefn; )-;ag yehwaith OLEW LMSHAD (Oleum Liui, vulgo Linseed Oil), yr hwn a arferir yn gyffredin "an y werin.Tri math ar losgiad sydd; l. Pan lidir y cnawd-yn nnig, heb ddifat y glas-groen. 2. Pangodir y glas-groell yn chwisigenau, yn cynnvvys dwfr-nodd; I jell, pan fyddo wedi ci ùdfa. 3. Pan fyddo y cnawd I wediei ddifa liefyd.Gellir eu gahv: 1. Y Uosg-Iidiad t 2. Y croen-losjgiad. 3, Y ciiawd-losgi;ul.—^Dau aman: í iad yn ngolwg y *SIcud\^ (yn 01 y npwydtl) at y o iaehan y ilosgiad 1. I iat'hau eyBroad y fan glwyf«»-yn raddol,- ac fiid yn fyrbwylh II. C; ftroi rliaiiaa ereill y qorff, i.gylarfoda chyfatteb a'r cyllroad I y ddaii yn gyfraddol, nes ydeloht i ysta'tt?chnsoL  I Y eyhtaf a aUehir tnn foddion &i!?no!; a'f ai!? il'-y I fed!ly[;in:aeth dut:l\-noL I 1. Os v llosg-liuiad (ydd y ddamtva?, thdicr v tan ?t y tan am ddogn o amser, mewÜ gw?e& a! ge!Ui' ei oddd, å chadwer cynhesrwydd iddo r;es yr I iachao. Ncu, golcher ef yn amI a, :;wh;<?'r cryf, cyn boethed ag y gellir ei oddef, ar y decbreuad, gan leihau ei dymher yn raddol. Os y croen-lcsgiad.-neu y cnawd- losgiad fydd, trwsier ef Jclliyn: Cymmerer cvvpan by- chan a doder ynddo Writt-wiu.v\vo,CoEi'H, (Rectified Spirit of Wine), CQETII-OLEW PIN-WYBIJ (Oleum Pitti purisjiimum, vulgo R'ectified Oil of Turpenthic), neu un i'hyw Boeth-lyn cryf (I.'raiidy, Rum, won Gin), a dod-jr hi i sefyll mewn d-wtr berwedig, nes poetlii y.g%vlyb ,t-: yr llyn a fcdr y bys ei .oddel-; wedi hyny, gyda dernyn o liain esn>y;-ii wediei wlychu ynddo, gqtyber y fan a lliwediwydag ef, yii bur dda, dair gwaitii drosodd aeyno doder yr Eli caulyaol wrtlie, wedi ci ciaeua yn i vveddol o'r tew ar liain:— Cvnimer Gwyr-eli Y star, 2 ran; Coeth-olevvpinwydd, 1 rhan Tawt-Ul y.Cwyr-rji, ac wedi hyny yebvvanega atynt yr o¡.w: a i' buy at. Take Cerate oïHesln (or basilica) 2 parts; Rectified Oil of Turpentine, 1 part; Melt the Cerate,, then add to it tile oil, aid mix them. j Oni fydd y cyfFeri i wneuthur y, Eli uchod wrth law, ettyb Scbon wedi doddi a'i daenu ar liani yn ei Ie, nc, j yceirhwynt.—Ar yr ail ddvdd y trwsir y bS'iwiau, y peth eyntaf a v. neir, ydyw taeni yr eli ar liain yn barod; gwedi hyiiy, symudor yrhen itn i un, gan ddodi rhai newydd yn cune (wedi eu tNi- lo wrth y tan) cyn gynted ag y gellir, rhag i'r wi"u gael i gwytit," fei y dywedir yn gyffrcdia; ond yn gyntaf, golcher bwynt y lro "ma hefyd, a rhyw boeth-lyn (brandy rum nen giit) yn gymiiiysgedig a'r un f-iiit ddwfr eyiiiies.—Ar y trydydd dydd, os bydd y cochini wedi cilio, a gwyrieb y briwiau yn crawni, ni raid ei drwsio yr un modd ag o'r blaen; gwneivthur niwed fyddai arferyd y nroddiou- hyn yn mliellach: yn lie yr eli uchod, trwsier bwynt, a Chwyr-eli vstor (basilic;n), wedi.ei gvd-doddi a'i- nfi faint o ymenyn gwyrf; ond os bydd bm yn rhy tidipg fyth, trwsier ef ag cii wedi ei wneuthur o dair rhan o a c. un rhan o r mclyn. Fan ddeclireno y briwiau beri yn ddir- iiiwr, yr vdvs i doi ell harwynob a haen o b: iau-galc.h -,vecii ei-,vi,.ellel y corff; ar bvnv, doder un or eiioa uchod wedi eu taenu ar liain. Fe wasvuiactlia byn i syehu lyfiu y-gor, ac i attal tyfiad y cig Lvlch. Os bydd daman o'r cnawd i dùyfod ym<iirh, ar ol rboddi y pridd-galdi o'u ham- gylch, ;1,1- cli ai- L? rhodder sn^aethan (poultice) o fara can a llaeW, mor dwym a? 3? gell;r ci p?Jei; dros y f?ti-a caii i Ilaeti., II. I ateb yr Ail ameaniad, megis moddion tufewnol, i yr ydys i roddi poeth-lynoedd rr-.lion i'r olaf, yn union J arol y ddamwain, a'a hadroddi dwywaith neu dair, yn y fath ag y bo'r niwed, am y deuddeg r gvveui hyny, rhodder g'v.in neu gwrw iddo yn ami, nes y cymmero crawni ad Ie; ar ol hyny, nid ydyw yi; angenrheidiol cyffroi y coiff ymhellae'i, ond i'r gwrthwyneb. dylid rlioddi c^'thai (ctrthurlic-, or pur. gaficej neu ddau i'r eraf. Trwy gctrff yr amser dylid cadw y corff mewn gwres tvmherns. Yr ydym wedi 'II bod yn belaethaeh nag y mynasom fod ar y testun hwn, o hervvydd amI ddygwyddiad y damweiniau byn, ac an- I wdiOdaCth y ",lad yn en (':vIch. "[1'<1 b:;dwlIfjn"ci¡¡RlIi!.i/llncsaJ.]

YMDDIDDAN PECHADUR AI ENAID YN AWR ANGEU;, NEC, Y C'RISTION YN WARMR (CWAITII POPt) TVeui et throsghoyddo. j -1 ?. l'w clianti ar yr un don (Dying Christian, or Pope's (Jue; EN AIl) trist! deisyfüi'n aeth: I Aros, saf, O oeda'th daith; g,,i,ae(i i ii Heb Grist, ofor gwaeddi Nodded, Lop?au!narw,Omorch\Te!wcU! Arbed angau, dal dy law, A gad im fyvv ail oes rliaglla\v« I Clyw! hyll gri cwa air.v'n chwiHi, Meddant, "Tyr'd i boenau hvthJ I Tloli ddycbrynfau aii,aii,ii llu, oc.i-i f" lioil s,ijliw%-j-ai-. sN,. Beth, (enaid tlawd, yn dyheu)! A raid im' farw, a fhithau lloi? Yn iacli i'r byd! a phlesor prudd Trag'wyddol bo'n mewn go/wg sydd D!'<iW'Mn!'n\vrmuwf<'ift'i! Aetb f' oes i ben—rwv'n suddo Cydwybod, teimlaf cl' allu'nawr! ¡ A'tb golyn angau du! I P-n-ll-n, Mawrtli 8. J'EUAN, j Y CRISTION YN MARW. j (i wRFiciuoNKN' fy w, ncfolaidd di n, Ymad o'r babe'il hon yn lan Crynfa, gobaitb, etto hiraeth, Gofid, gwynfyd yw marwoiaeth Gollwng (vatur, gwewyr gad, A minau hedaf i'r mwynbad. sv Gvffaelysbryd tyred fry; Beth sydd yn fy sugno'n ihvyr? Mae'ni holl alluoedd fel v cwyr. Fy ysbryd yn anadlu'n gactb, F' enaid d'wed, ai angeu ddaetli? -NT,ae'r bv(-I. yii cilio, inax-)- o'iti -wN A'r nef ymddangos i mi'n rhwydd> Mei-.iis.ainsei-apti-,tiddiaitli-I .;owcli i ii)iedvii I e. (i (I. Pie mae dy fuddugoliaeth fedd ? A cholyn angeti cb waith- Mawrth 10. LI,N.

AT GVIlOEDDfVR SE, Syrt,Bydnaf ddiolchgar i chwi am roi lie i'r llvtiiyr canlynol yn y rhifyn nesaf o'ch .Seren. Ydwyf eich ewyHysiwr da.yn eich gorchwyl o ddwyn y SereA ym- j laen. D. E. Darlleiiais yn ddiweddar mewn herf Gylehgrawn Gymraeg am :M.ai,1793, yehydig o banes Madawg ab Owin Gwynedd, yr hwn a ltwyltqdd o Gymru gyda deg o longau i America yn y flveyddyn 1170, bib/ogaeth y gwr cnwog hw-nnw, aelwir yit breseririol yr Indlaid Cymreig, ydynt wedi anilbau yn genedt I'io^o^, ac y mantyn awr yn tytannfeddu ynghanol yr Amerig Og- ieddawl. Barfll i vVr ieuane," a ehyir John EVUDS, o Arfoii,'gyehwyii i yjaweled a r Indiaid Cymreig o,dd fti 30 o tiynyddau yu, ol, ond beth a ddaetli o lionaw nis gallais erioed wybod. Da hyaod fyddai genyf, pe ys- grifenai rhyw ddaillKBydd dysgedig o'ch Seren bancs y gwr a'r bob! ndlOd, a heiy 1 pu, rhoddai enwau y ?yftaH a'r awdwyr He gellir cael vr banes am d?hyut. Yrwyi'ynmeddw!h?'??'y" y bohir!'rAmeng, ac e* aHai, cyn dyrhwe!y? y cychwynaf i bthh yr n I ?y'?!u, neu yr Indiaid Cymreig. Pa gyntaf y gwel- •wyfyj. banes vn eich Seren, mwvaf fvddo ddiolch?th .Nyf. yi- laanes vn. ele-h Qeren, niN?,-va  l)\\d t?L!'ch?r,v9fcd(j'r.i?is!?i? ncilut suvyw r?h. Th-:?<s Da\;cs,yasv?'n?'i!??:.fh. y wvhihh,^ a?:1)Y;iE??vA. Crist tan.yreirw ?Ct:) d,iwyr.. N ciUdu-:M; ?ydd yn eVf^tod i K'Ju?H !'??y? (?:?.yr, s?\d t ?nfto. Deelireuodd yr a;Wo!i$j dy ta J?.?'rt:'u:!( ¡;i:¡í¡:)¡\1"tfi¡;¡(¡; < .James, Llw?ndafy?? pregetbodd y P.u;ch. ?'. j?f- ,Iaiiic-s, Llw)fi(ijl",ji: rin?, Abertein¡ odJiu¡; Ti1)): 12. Dydd Me?che«-( dechretiodd yraddoliad am 10 o'r gloch trwy dJarllen a gweddio gan Mi-. D. Jones, Ffyiior.u--nry, a J. Pavie. Reboboth; yna gwnaed. ar)_ drcfiir.s §an y Parch. L. Davies, gweinidog y lie, tiros yr a gof- vnodd yr holiadau perthynai ar yx achos, (ac yn 01 dar- llen y gyiies fiydd) gweddiodd r yCtt pregetbodd y l'arch. I). Rees, Hwlifordd, ar ddvled- swydd y gweinidog, oddiar Rkiif.xi. tSi s'r Parch. W. Enms, o GwmfeUn, ar dilyledswydd yr egjwys, oddiar 2 Cor. vii. 2. ac yn olaf pretgbthcddy Parch. T. Jones j R!ydwilyni, i'r dorf, oddiar Esay L C, 3. Bu canu irawl "amryw .weithiav.j a cUaws.u le L feJ.dvvl fod y 1 Argl- wydil yn gwena yn lieilldiiol yn ein eyfarfod. Dydd Sul diweddaf, cafwyd eortrThfnlas Hugh,uri o Meiwyr swydd Benfio, ar y inynydd gcvil.r.v w gwynl, llai na railldir i'w uitrei'j ref. f'achoagle, yn -e, aelli o'i- mhlwyC Ncterri. Krc a aeth ,o't' Match,Tz\c-m, yn lieoj y Bont, Hwlfiordd, ar.y.iafed o fis Io;nawt'di\r- eddaf, am dri o'r gloch yn y boi en, pan yr Ct-dd yn bwrw ac yu Uuwchio tira yn dra erchyll. Nid oedd ei gorSt •-•a ,.v a ci c ii ii lod c. i I ryw gre- atiur. Cafwyd ei arian, &c. ganddd. ban Wall a ymlithrasaht. i 1 Gywydd v "n ein Khil'yn diweddaf. Yn lie, ,-yiJ.. dy cym1(,.s i:w dal, Darlienvvch, Cam, syw uj- Cynnes i'w dal. Yn Ile, 0 daw dtgywiiydd, Pai-tiCuvrch, O daw gelyn dig'tvilj'dd; ———— —————

PRIODODD, Dydd Mawrth diweddaf, g an>y; i'iiTbedi^ Morgan Evans. () IJtw:vf Treamlod, Mr. Ti»omas Ihvi^s, obUvvi Walton, a Miss Mary Herb i rt, o blwyf Treamlod.swv- d -"i Benfro. Yn Birmingham, Sir. J. Farmer a Miss Ch^oiU- Charles, v (idati o Yr wythuas cyn y ddiwcddaf; vn Dodestcn, gerUaw Chester, John Williams, gweuhiu^.s a Miss ni. zabeth Wood; mpt-ch brydwcddol cauimrddei a t}¿r¡rga!/t t BU;FARW,. Dydd Sadwrn diweddaf. yn y drcf ton) C-.d1-n Tedbal!. Ar yr un dYlU, Mr*. Jenkins, gwnig Mr. Tliomas JenkHis, Got, o'r uret hon, cfr darfGdet-i^o ;v'ib i -j■ ocd. Nos Fawrth ddiweddaf, Mrs. PiHllips, gwraj; Mr Thomas Phillips, Maeiior Gwirawd (Ujn .1fe!chuii;, Hw Irlor.dd. yr hon a adawodd bump o b a :u -:i hnL ]\lawrtii M"y.Sy?:?pns, gwrai- ? iiHai? s ,> s 1 1; ":l; \i' i, 1tl r;:]s\. g:,i{\ .¡.(:¡ :t:  -v?-odd o lint.; Yn ddiweddar, yn "wydd KeritYeiaid. Mr.- Je^r; h Tanner, Bragwr, gyjut yn y Gelii cheiiiiog..

LLONG-NEWYDDION. yn rhaddi enmui y Uqngdu y niaent, yn arhwiedig ar eu parih ot, yn yr iaith Saesn-g canys hyddai eu cyjteilhu yn ercu dyrysweh: ond pa gonodai u •C^r.ir,; enmm Cymraeg ar e it, (,,1'111 yr Iii/II!), nid yn uni^ g yn Seren Gomer, olld yn yn'holl Bitnurati Savjneg. SjP A BERT A WE D ii fad iitid, -New. Exp*edition, jMSf Lawkins, o FrvstoBetsy, Mngford, o G-a-er- loyw; De.light, Sperre, o Bridgewatcr; Unity, Briugnian, o Bidc-brd; Prudence, Richards; Good Hope, Bridges, o Bridgewatcr, ainrywiacl'iau Amity, Roberts, o Chester; Ceiiturion,Parry,o Amiwch, Rosu in June, James, o Chester, priddiemi; Iiidiistrv, Ricii- ards, o Ab'erteiii, llecbaii; Dublin, t) Hope, Roberts; Janeoc Betty; Taoaias ^Pamboa, Wil- lian>9, o Conway; Jane & JVIary, Revni'ids; Thomas, Layering; .Aisjpicioos, l^overtng, ti .Trnro Sally William, Aji-es; Fortitude, Angove Integritv, Ros&eiv o St. Ives, mwyn copr; Watermoutb, C:IifI'e; Three Sisters, Hodge Providence, Jones, o Tifracombe; Ea- r>, Lewis; Leach, Griffiths, o Aberteifi: Heiirv, DE- vies; Eliza & Jane, Hammet, o Severn, Bryant; Ann, George; Bird, Ware ? &• lietsy» Davidge; Providence, Webb) Betsev, Smith, o Bridg- water; Diana, Griffiths, o Pwilheiy; limits, Davies, o Dublin, balasani. Mynedtidd, Favorite, Griffiths, i Guarlovw, ai^ty'v- iaethiAii; Felicity, Muxwortby; S'.van, Ho«>»ef,'i Barn- staple; Ann, Hawks; William & waff;'Hughes, i Minehead; Car;ur, Lewis; Felicity, :-tever;s, i AbCi- thaw; Eliza Ann, Ross, i Fovey i ParUJ, Bidder; Dasher, Williams; Three Sisters, tiodge; PiDvidejice, Jones, iSt. Ives; Favorite;Griffith^ i PwHheiy Prin- dess of Wales, Korman; Phoenix, Taylor; Speculator, Barnes, i Fannv & Eli/a beth, Peidiorwcod; Dasher, Berry, i Bidfford Watermoutb, Catlid'e. i I!- fracombe Eagle, Lewis; Viana, Üritliths; vies, i Aberteiii;, Liberty, Morris; CahIitf Cabik, Crocker; Maftiia, Smitli, i WatetiVrd; Lovely Marv) Mahony, i Ivinsale; Anne, George; Severn, Bryan •' j Bird,Ware; George & Betsey, Davidge; Providence, 4 Webb, i Bridgewatev; Favorite, Southam, i(iaerloyw ( Amity, Roberts; Hope, Roberts, i Cacraarvou Bristol, Rees, i Truro, gio. « •• •'•PEN-V.AX'VV'It YN JIIIOimrL'lBDGEDD A PlraiF asero::dd c\ mHU. J-jr.d* Vit M VTKNO.^ OA^YN'Ot. .1, E t hi,; :Ë IW, lif. r:.1 f ::?I ,.rf '.1 Si-l l ■=- f .t 'e:, Jf I. ?'ft £ ICs 'SI :>c I ?•»• DYlmLfU. S iE:,3' I:¿l :'f. t: 'I: "¡:ç ;¡') i: i ■ in ai mkin n ii i im is m i§ rF ¿:¿; Eo' 1 ;t£;; j"¿ Î); ,,8 [5 ■- 5 s 2:%s « 5 < i-«< -• ??-  I Ii:,) -¿:; -( ? ? j  I MAWUTM. (A. M.A. M. Y. 41. A.A. M A" nr. U -M. A. M. V. Ar^A. -n. Sadwru 19 a 51 S C? ?54 6J 5 305 66 6 c <' 7 3(>j ? 56 '• So! o! 't) 4 4 241 4M"5 ,H 5 5<d'? 7 ? M ?,8 44 Linn 31?4 37 4 4 I'? 3 4216 I' 6 42 7 ???.9 1?'9'? Mawrth .2?5 15 <> ?0 6 '(?6 3«> 7 0*7 3? 8 30 9'1(-?) oM 20 Member 23, 6 3 6 ? 0 '48 7 1, 7 48 8 18 9 18 9 ?!i? 011 18 Ian 24' 6 S! 7 6 r 36 8 61 8 ,6 9 5 • 0 ?10 4<iM 3611 56 Gwcuer 25, 7 S9 754 8 24 *8 ■ 54 9 U 9 M i fO ?-!11 34 12 1,12 44