Seren Gomer

AT EIN 'GrOHEBWYR. ,?; ? I 1. Perbynya Cymruwynasau foan Glan Tcifi,—a Dew! ab ln. Yr oieddym ya dygwyl,pa'rhad o Hanes Eg1w)'sig loan o yynwy. GobettUtt) nad yw wedi angnoiio ei addpi,vid.

I- GORUCHWYLWYR. CastpHNedd David Thoma.Siopwr <a<'rph.y Parch.J.Ediaondb Pcriyhbnt ar Ogv.;r D.H.Jones Llantriê,wllt *Wa)tcrMorgan P.tntt'aen Thus. LIeweiyn, Postmaster Caerdydd -Post-Omce Merthyr-Tydn!- W. l\1.Da'¡ics; Pos1mast\r Aberdare John Byuon, Postmaster Caetfrddin J. ,Evaus, ;h¡;Tállydd, &c. Hanetty John Robert, Sioljwr Ca.stet)npwyddyt!H'n!yn Timothy Thomas! Hanymddyfri D.R.Rpcs,SiopIssa Uangadoc —, Thomas Thomas Abcrnohddu,- —- C.NorUt Ctyghywei John Prtcc, Postmaster HwUtordd -JamcsTtiomas Tret'dracth David Thomas AbergwauH- Henry Evans Arbefth -— Parctt.WHiiam Thomas Aberystwtth Parch. John James AbtTteiti Caleb Lewis Hanbcdr pent Stephen HughJoHes, Postmaster filanywcrn- ), strad David Rtchards Rhaiadr Edward Jonfs, Postmaster Am!wch Patch.JohHEvatis Bodcdera — OMen WilHams, Postmaster Caergvbi Benjamin J one:. L!;tncrchymcdd- Evan Thomas, Postmaster Brynsicnscyn W. Roberts Hangefjti- Parch. Christmas Erans Inarch. Arthur J onesi PwHtip!y- RenjaminJones, Cdtrnarton RiceJonps Trcmadoc- Wi!iiam\V;t!ims Dimhych Wftxtlam J.Phuitpr,L!yfrwprthwr Hunrwst WilHamDaviCs Rttthin- John Phillil)-, Llyfrwerth,.vr L!<uigo!!en -— JohnEdwaj-ds Baht -— R. SAnderson, Aigri 'trydd J)otge!tau Richard Jones, A f!;rattydd Newtowu Parch. John Jones M&chynUcth Richard Jones L!anfy!Hn- -Edward Price Liat)<d!oes -Abc!Joacs CasnewyddarWysc Evan Lewis, L!yfrwerthwr Pohtypoot Parch. Ebenexcr Jottps Lluudal&\ — Newton & Co. \Varwick- Square;J.Whitp,Fieet- strcct;aM.Joncs,No.j, & Newgate-Street.

Nos- Lnn diweddafcynhaUwydCytarfod cyfrifb! a thta iiiosog yn Llysdy y dref hen, i'r dybcn i ddwyn ynmtaeh ddybenion Bibl Gymmanta, yr hon sydd hew- yddeisefydhtyma. I. Cynnygwyd gan John Grove, Yswain,ar fod t L. W. DUtwyn, Yswain, ac Hedd-ynad, gael ei ddewis yn Uywyddt'rGymmanfa hon dros y nwyddyfi gantynot,a syl,vodd yeltydig ar ddefnyddiotdeb y sefydiiad cyn eistedd o honaw. Cefnogwyd y 11, Cynnygwyd gan Edward Hawkins, Yswuin, ar fod i'r bwriadana!furn\vydgan yrEisteddibd rhag- (idai-bo(lol -(provisiott(zl) gaet en dar!!en a'u cymmerad- wyo; a dywedodd ei fod yn dra ttawen wrth weted y fath dyofti o wahanot bteidiau yn cydymdrech o btaid hc!aethn gwybodaeth ysgrythurot, ac y byddai iddo ef, gyda phtescr mawr roddt yr ho!t annogaeth a chynnor- thWyafcdntii'rgorchwy!. Cefnogwyd y cynnyg hwn gan Joseph t*Hcc,Yswain, yr !mn a adroddodd cryn tawef o'r buddiotdeh cydfy- nedot a'r fath gymmantaoedd, mewn cymmydo!aethau pfeU!, a'ttod yn gobeithio y buasai yr anghrainthon yn Abfrtaweyn cad ei efetychn yn fnan gan hoti Gymru. tU. Cynjoygwyd gan J. C. Collins, Yswain, Ynad Uofntddtaeth (Coronei-), ar foddiotchgarwch y Cyfti-fod hwn gaetei roddt i amryw aclodan yr EisteddfMi thag- ddarbodot, am en gwasanacth egniol yn dewls dyn!oh cymnikvvs.,i fod yn Eisteddfod y Gymmanfa hon. Yr oedd yti dra llaWen am tod cynntfer o sefyd!iadan !ics!ot t'it!bdtonynydrefhon, yn rhagon, ysgatfydd, aTun di-ef ef yn Uoegr, o ran etmaint; o',r fbai .hyn oH wedt en gosod ar y tath sylfaen ag y gat!- asai pob dyn ag cedd yn cam gwneuthur datom, fod yn gynnorthwywr, gynta pheth fyddai eifarn greryddot. Cefnogwyil 3, cynnyghwn gan yParch.D. Davies,yn y Gymraeg, yr hwn a ddywedodd,—" Wrth ystylifd natur a dyben y gymdeithas hon, a gweted cyrnmautt o .nndcb a brawdgarwch rhwng dymeh o wahanol far!!an,ni aHaftat na gorMeddu; ond yr ydwyf yn edrych arnaf fy hun yn gwbt annheitwng L sefyit yn y <ath fan fet gcnt<n agored, ctto yr wyt yn teimio rhwymau i fod yn ddi- oichgar i Awdwr fy mywyd, am t mt gael fy ngent ar y fath amsp), a bod fy Uygaid yn gweted yrhyn yr wyf yn« weied, a'm ctt'stiau yn ciywed yr hyn yr wyt yn ei gtywed. Pan feddy!twyf rod golwg y gymdetthas hon i ddosparthn yr ysgrythnram i'rUodion, te,t'r isetafradd; ntaebnddtotdebycyfrywo!<;hwyt yn ymddangosi mt wtth ystyried y peihau ean!yn61: 1. Gwerthfawrog- rwydd yBtb!, Gair Dnw ydyw. YibJsydd yn am- Iyguiniam ybodoDduw a'i bérffeitt¡iadall dwytùl. Amgrcadigaethybyd.ymodd, acysbaid vramser y cafod ei greu. Mae y Bibl yn rhoi amtygfad i ni am greadtgaeth dyn, a't gyuwr cvn,acwpdt'r e.-vymp,t"v ras, ac niewn,gogoniaitt. 'Y Bibl.sy(ld yn daugos,i A; am greuion ac Crchytl natur, ac eifetthian y Btbtyn rhot anuygrwyddam ddtrget gynghor y Je- bDfah, a'i d!agywyddot gariad at goUedig bechadnrtatd: Mac y Btb! yn gosod get ein bronau ogoniant yr Argt- wydd IcsM Gnsh a'i Vt3,ntydedig ddYQn yc dyfbd i'r byd; e* (,'(nW,dQl.ia_eth, ,gene'digath bywyd,marwol-i acth, a'i eiribtactH iwyddiannns yn y nefoedd: y Bib)t ynam!ygu pa nbrdd y m<ie Duw t ei gyfretth'au a't ordinhadau gat-t cu parchu a'h hat)irhyded<!n. Mae yBibt yn dangos beth yw natar gwir t gtwy§, a pheth sydd yn augo, rhctdiot mewn trefn t a.tteb cadwedigaeth enaid: onji bnasai y Bibt, nt fuasem ni yn gwybod dtm am y pethan hyh, end tnordvwyM athrigbnon gwIad ,'1' edumrd hyd heddyw. IL 6a bydd t ryw un ddywedyd, Yr wyf 6 yn caru darHen hanes rhyfcidedd, &c. Atteb-.Y maie hyny t'w gael yh y Bibt yn rhagorach nae Hn Ue araH: mae ynddo hanesam y bnddngonaethau mwyafhynod {< fn erioed Gideon a'i dri chan' gwr, helt ddim cttd tampan a phiseran, yn ymtid y Midianiaid oedd fet tb- cn.sttaidoamtdra; Joshna,reiarg)wyddcMghe!Iawr y nefbedd, vh gorchymmyh :'r haul a'r Heuad &<fyU, a hwythan yn ntuddhaa: nn! rhyreddthwnorchfygny getyHion pan oedd y bydoedd netblaidd ya ufnddhan w) th Nair; Dafydd .toi n'on dad yn gorchfygu y cawr Gouah, yr hwh oedd ryfetwr o'i febyd. Mae y Bibt yn 'hoi hane# i hi am y rhyfelwr goreu fu af chwarenfa amser erioed, sef lesn, mab y fbrwyn, yn wyncbn byd, cnawd, satan, ac angeOjarn'.nt oU fe gafodd )awtt fn- ddngo!iaeth,aC heb na chteddyf, sathrodd y dreigian dan draed. III. Os ymofyna neb am gdet ha"eAi'I' pethà'ÙJ1l)f rlïyfèdd, pa ie cair cynte!yb t'r Bi!1(? BeliYw á ámgyldä 'h :yr hwn a wnaeth y byd- oedd yn caei ei ent o wratg; yr Hen Ddihenydd yn dy- ?; '? fod yn btentyn ahgew yn caet ei ddystrywio gan angen. Y Bib! sydd yn myhegu am ogoniant person y MesSfa fet unig Wafedwr pechaduriaid, et aUn a'i barodrwydd i achub y n?b a ddei at Dduw trwyddo ef. Wrth ys- tytied y pctha:ti h)'n> onid yw yn nla:ru:3 meddw! fbd neb B!M' IV. Mae deftiyddgai-%Yeh dosparthiad yr ysgrythurau i'r tiodionynymddangos, osmeddy!iafmaHfusern a Ue- wyrch ydyw i'r rhai sydd yn rhodio yn mro a chysgod angeu,pwy all (1aeth4Pl'th fwr' 'gr.'wYd.J;y goleumr mae y]EMjb!yn tyhoeddi rhyddtdt'rcaethton. Mae y 'BU.l:yn roddioh i dd{Vfod a dynibn i adhabod cu dyted- s'"Yddyn weU; ac i h)d yn fiv gWasí\naethgatynlphob cymUetthas mae yh çarlo mwy o rym gydag ef na hoi! gteddyfan amangne!an ybyd. MaerhoddigairDcw' ï:rtlQdion megis pe byddai caf&dydd o ianna yn caet ei wiawio o't. nctbedd iddynt;dv.fr gwisgoedd i'w ctndd; a meddyg i'w i&chan o'n h&il friwiaH: Hcb!aw hyny; y mae 'dbsparthn Gair Dnw rhwngy t!odion yn Uwybrtebygot i'r dosparthwyp pae! gwob)- am eu gwaith. Pe thoddwn d)-o yn fv meddwl at r,líoriy.' an¡alwcht Or myrddiynausyddvnoyn .ymddHaid o'rtrysor hwn, midybygwn fod iiawero rhonyntynawr yn gwaeddi, Bi-iitaniiid!, Btbta'),B)bhm yn.hagôt.rrosodd ini, aphwy na iyddai yn foddton i ymadact a cheiniog mewn h efh iddyht geel pu ntw\):- hau. 0 Btitaj&nia, Britannia! mawr yw dy fiaint sef caet bod yn oifei-yiioll yn Hawjehotah i ymdapnu gwy- bodaeth ohonawariedy byd: niailaf lai nag átotfa y darinniad a roddodd Dr. MRson (o'r -ireithfa yn Ame- ) tea) o'r deyrnas hon Y dygglair fan ar fyuwes yr eigion (medd ef,) o ba te y mae pelyderau y gwn-ioncdd ynymdaenuihoUdeytnasoedd y ddaear.' Yn awr y mae gatwad i'rttodtoni gaetrhano't- wled(lp a'ii der- chaft) i fod yn yr ungymdeithas ag Yinerawdwyr a Brenh:noedd,&c. fet pebnasat yrArg!wydd yn dyw- edyd, Ntchattfy tlodioii ddiin. bbd yn 01; mi'f\naf !e t Wyr a gwragedd, metbtona !narc!M:d, ddyfod ynmiaen a'n ceinioga!), i ddangos eu sel dros fy enw mawr.' Na rbed i'r gwan wrthod yframtttwy ddywcdyd, Nid ocls genýfun geiniQgVw gae.l?y mae i'w citap: wmth- )au, end cae! calon t'wrhoddt, a'i t hoddl at y fath achos dyna ynbt'dd i gael rhagor: carodd y wraig weddw yu Sarcpta,trwy gyfi-anti o'r ychydigoodd gandd: i E:ias ei chynaa! yn gyshrus, ht a'i mab, cyhyd ag y parhaodd ynewyn. lhvyddint i'r g,waitb, nesyUanwer vbyd o Fiblau, a gwybpdaeth o'r gwir a'r bywiot Dduw. Yr ydwyf mewn cynnyg J. t. i Co!Hn< Yswain,arrbddioichgatrwch y'Cyiaribd !vn t gap! ei roddi t amrywaeiodau y!- Eisteddfod r1mgddal' bo d ol,,ain eti gwasanaetli ekyt?io,l bodoi, am eu gwasanaeth egnio) yn dewis dyniou cym. tnwysifod yn Eisteddfod y<(jymmanfahon." IV. Cyiiiiy,vyd gan JohnGEOve/Yswam, ar fbd EtttcddfodyGytnmanfa hon dderbyn diotchgarwch y Cyfarfod presenno!, am CH parbdrwydd i ddyfod yn ndaen çffeithioli gotygiadan v-GyTunianfa. Cefnogwyd y cynny:; hwn gan Mr. J. Radc!!ifp, yr hwnaddywedodd,Wrt)t gyfodi i gefnogi'r cynnvg hwn o ddiotch i Eisteddfod y gymmanfa hon, bydd iddynt hwy gadw yn eu cof, mai gyd& goiwg ar y gwas. anacth ag y maent wedi ymwystio i'w gytiawni i'r sefydliad rhagoroi hwn; y gwnet!' y cYouyg preseuol. Ac oddiwrth y gofat a gymmerwyd t ddewis dymon addas t nnrno'r eisteddtod hwn, nid ydym yn mmal1 na bydd y dysgwytiadan a teitIninwyJgenym; tract e't ho!tot sytweddoti, yn y nwyddyn a gunlyii., Y mae'r gwaith a benodwydt chwi yn anrhydeddus, ond y mae yn gofynHawero ddiwydrwydd, amyncdd, a dvfatv.ch ond cbwi a gonweh, mai nid anrhydedd byciian vw bod ynghyd a'r gwaith da hwn. Eich gwaith yw dos- barthu'r J;ib!, gair Duw, ynm:uith y ttod.on yr yd',rh mewn eSeith yn etnsenwyr yr HoiiaHuog, yn dosparthn ar led y bara hwnw, a danfbnodd efeo'r nefoedd ft bywytHddynion. Teimtirbuddioldeb eich )!aftn' yn h'r, a di'ehon iddo fod y tH hwyat i bob d\ chymyrr. nehad y t.joqionyn y bywyd hwn,a'r n a ddH, yw g \!rthdd¡.'chlmiong.irch y Gymmanfa hon. W) th'sich dè\Visch\i, a'ch gosod' at walti'i, <y mae dybenion Uawer mwy goruchet TBewn golw?, n?tg oedd gan vr Ei.sUddlcchyd, tra'r oed<t y pta dtnystno: yn nynu ac yn ymwusgaru yn Malta yn ddiweddar yrhai mewn trefn i gynnal trigoHon yr ynys, y rhai a gacthiwid yo en tai,. gan ord,mhadgyhoedd, a osodasapt ar ddyn- ion,yrhKt a dybid eu bod yn fryddton, i vmweted a phobtyabara; yr oedd eu swydd yn bwysig, ac yn cynnwys atebolrwydd mawr, catiyl, os epgen!usent en dy!edswydd yr oedd y bobi mewh perygt t fm w o eisiau; acos cyHawnent en swydd eu hunain wedt t'r !(a'nt ymartyd ynddynt, yr oeddynt yn d\'fot yn weinyddwyr dychrynHyd o fraw: yr oedd traddodiado bob tb) th yt; drosglwyddad o angau'anóchc!!lhvy rl' ¡hÛ oc:JJ Yn ei dcrbya. Y mae cymhwysiad yradroddiad hwn at eK-h gwasanaeth ('hwi yn dra eg!m-, OBd! vr ydvm ni yn ed- rych gydag hyder arganiyniad tta gwahano!, ac yn taer obeithio ybydd etch Uafut- cJnv,! Yl1 progi bywyd t ry.wyd,acnid YIl arogl marwolaeth i furwoiaeth. Os camater i ni gaet cadw cykhwyI ý'gymmanfa hon, Y! ydys yn hyderns ddysgwyt v hyd.d i chwi, Hwy eich ymdrechtadau, J'yhlha'u y gwystl a:n)dthlód¡ yn awr yn gyhoeddns. Nt tatd hysbysu ic.hwi pa gymmaint o wasanaeth a wnewch i ddybemon y Gynm.anfa hun wrth fynpgu yn rheoldrlYil'y fyfartbdvdd miRui a "sot, y gweHiudau nioesot y ayhvasoch arnTnt, tct nrwytheich ymdrechiadan. Goddef'.Ych i m: ryneim pamorang?th?idtoly bydd i chwt ynmhob modd o tewa ?yrhaedd eich ganu, i symttd rbagt'nrn, ac ym-¡ changu goiygtadau cnhon y rhai a y?w?ioeh ,â hwy a thoddwch iddynt ganfad, ma?ich gofal mw-yaf, \n ei'<<h lioll wctthredtadan tuagatJ-llt, yw ieu Hes preseno! a thragwyddot. d V. Cynnygwyd gan Mr. John Watter-! at- fod t ddi- olchgarwch yCyfarfod hwn gael ei roddi i Bhfswyddog yäJ'cf,am ganratad igyfàdodyn y LlysdY; ac i ddcisyfl arno efganiatau t'r Eisteddfod gyHnat eu Cyfarfodydd nt!so! a btynyddol yno rhagHaw. Cefnogwydycynnyg hwn gan y farch.W. Kemp, yrhwa a ddywedodd,r-" "rth gytodi i ,gefno1?i y cynvg hwn,tra yr edrychwyfoddi amgyich, aehanibd dynion yntnron o bob barn grefyddotyn y dr&f hon, nis gaUaf tai na mawrygu egWyddor hyfryd y BiM Gymdeithas Frutanaidd a Thramor, i Sanctatdd, heb sy!wad nac esboniad; ac fetiY vn ein cynnysgaedd: a chyfie i gyfai-fod ott ar un tir cyrTredin acynymodd mWyaf cyUganeddol i gyssvUtt ein hoU yntdrechiadau t roddi'r nyir sanetaidd ilr-aughenus: Parpdd yclodfawrEsgob Duriiam i yuiofyiiia(i gac! ci wnenthur t! wy ei Esgobaeth, mewn pwv cedd yn arnddifaid o Air Duw. Ac er,cin syndad, yr ydym yn ciywed fod .5,800 o dlll()edd'Yf¡.aínddifaitlo'I' I ,l.lyfr SanCtaidd hwnw. u.Qs ystyr'¡f h)'n yn sy!faeuj gywir tgyfrifarni am ansawdd yrJt.ØH Esgbbacthau! ereiu dmi Hai iih 390,000 0, 4elittloc(ld?, ?;ueti ago, i ddwy f\rddtwn 0 bcrsonau, sydd mewn angenJL gaet eu diwa!!u a'r trysor anmhrisiadwy Kwn 'yn Mrydain ddeheuo!; ac os yw Brydam, em gwtatt mawr-freintibf tM, mewn cymmaiut o angen, edrychwch ar yr Iwe! ddon; canfyddwch Cyfa)t<dir Ew! bpe bwi'iw?tt b?:g ar Ame? j-ica, s.c ystyriwch bobiqgaeth y Dwyra?? ;Ht faint mwy i amddi?id ydyht h?y '? Y ?c catoc dyne!' y Cristion ?afettQnus yn oehnemio am ymwared idd?-?-y mae ye Jg?h? yn bryderus, pa fbdd y geUtr di?'aUu: angenion ,S)Qf IHoseg ? Yr ydym yn ateb, bydded t aM?Qe?d pob ?jcnw.o (?rt9t:anogioh ymano, bydded tddynfb?hau; ac mewn ychydig ddyddmu ni bydd MNy?ha'b'Wthyn, na c?a?an trwy'T hoU fyd yn amddifad & ?y& neM. Y mae'r B!bt-Gymdeithas Frutanaidd ?Thr?mor, ynghyd a'i ChymdeithaMU Cynnorthwyot; Cymd?pithasaH a ChymtHanfaoeddCanghenoi. yn amtyga ya barhans y go!ygfeydd mwyafcynrons o ddtn?giadau ysbrydot; ac ar yr uh åmscr yn parotoi i ddiwanu'r dittyg 'uwnw a HyfrDuW, yr hwn sydd werthtawrus&ch h? mHoe?d b anr ac o Brian. Yr ydys yn fynych ya cyhuddo'r ttod!on o anwyb?odaeth. Cynnysgaeddwch hwy a'r Hyfr ag sydd yn ttewyrch :'n Uwybrau, a.c yn Unsern i'n traed, yrhwn sydd cnteithtot,trwy eiAwdurDwyfbt i nieuo'r gaton, t reoU'f nwydau, a'n parotoi i'r n'efoedd.' Yn \m- d<iiraid b freintiau datgnddiad, chwi we!wch v bydfet diScithwch moeset; onci dyscyned gwnth' gwirionedd ysbrydotedig ar y byd an?rwytMbn, dyggyned cawod- Ydd dwyM efTatth, ac fe neWidh- *r otygfa i ho!i tfrwythione({d Gardd yr Argtwydd. Y T??"e parthau tywyUy ddaear yn.H<t? anReddau trawsdpr; ondy ma?r terfyngyffh )T)beMl yn g6'}euo fct ag y mae Haul ?Datguddiad y?cy.fodi;yr?ym yn ?-ocsawi'r cyawr sydd yn ttesban?n y bydd t'r &taidd drigo gyda'r oen y ??wpard i or?edd gyda<ir myBr, y Uo hefyd a chenan y Hew, a'r aMiai! b?s ynghyd; .y fHwcb hefyd a'r arth f bo?i ynghvd; en Uydnod i gydMwedd a'f Hew fe! yr y?hi bon g?eHt; p.ryd aa ddrygont ac au ddLietho:!t t t fynydd s'anct-,tlid yr Arghv/dd, csnys neE'K-r y ddaear o wybbdaetit yr Arglwydd mcgys y tGhdy- froed:ly, nôr. 'VI. Cynnygwyd gah Mr. iT; g,,t4rliffe SE M t ddiolch. Hânv,ch nI:Iünog,!y.Çyfal:tbd.hn gael ei roddt i.L. W, Ðilhyyn, Y s,¡Ün, am ddetbyn y, swydd i Jodi ynLlY'yddi'r Gyhi!T1Qq(a,J.¡,on, aç. aJDy mdrus- rwydd a' cymhKdt-ctd.cb ,dda.iJgosodd ar yt!.s<;ho8.. Letnogwyd y cynnyg hwn yn y GYf'aeg>gan y Pat eh. J. Harnes,yr h\yn a ddywedodd,—"YrwyfTHd!a t'wHysgar yn eefrwgi y cynnyg oktf hwn; av,YR ]U&Wr tawenhaurod y dydd wedi p;v.awHa.cr ys tro bcUdch, pun y mae p:ob. o. Uchci\\yr, Tywysogion, Pen- dengion, Boneddigtbn, yn gystat a gwyr cynred.n cin g'wJad, yn cyd-Ií.\furio;; yn cyd-ymordrestn, ac <-n fyd- weddio, dros ymdaeniad gair ybywyd ymubttth ytli)Ù- ion,a thros y byd, i r.cddi go!e''u:f breswy!wyt- bro cysgod angei). Dywenydd foJ Chytnmanfaoedd yn 'danglJ;).H\ybl' bywyd i brcsw) Iwyr yr Aipht.ysbr/do!; end yn dys"u moesan nefoi i b'ant y goit'tmi eu tn)n:nn, ne:! eu eyf- arw"JdQ i at'wmn duH nefohudd o t,.violiaet¡I" trv.'y f<*ith)ih uno a chariad rhwng gwahauoI bteidiau c'-e- <yddo!—gan dynulawr canof-f\u- y (pleid- garwc!)) t-ityngddynt,fet ymedrant betiach dreutto itaw- er yr un ystafc)!, heb achos wrth f<u rhyngddynt—y tnae y cyt.}detti)asan hyn yn Hadd yr etyntacth—yn yspeiiid Juda o'¡ gentigen, acy-n bwrw cu!nt Ephinim, fet ntab y forwyn gaeth, droay di ws a!!an, fci na chailo beUach gydetifeddu a mab v waig rydd; y maentyn peri na byddo i ddynion duw- tOt o w.thanol ymdeithasau gyfarfod fet dycithriaid wrth borth y netqe,(fd, g.m eu dysgu i adnabod en git- ydd cyn n:yned mor beHed a hyny; y maent yu foddion t teihaii y gwaitti a fJdd raid ei wnentimr yh ahgau ar !awer o Gristtanop'o)t; sefeu dwyn igndu fod afynq hai ag addohad Dnw hcbiaw ei pipidiau nei!idHo! ett h'main—mcwn ga\r Illae'l' cymdèithsau hyn yn fath o bsboniad ar ybryd y.i ornctiwittaeth efengy!aidd, lte nad oes. gw.dlaniacth rhwn.? iuddew a G.roegwr,:Bat. bumtd a Scythiad;&e pawb yH rael eu &41w i wneuthut y dtuoni iiivivat, lict) y<nadae! a')' dai<'m Ut'iat, neu un erthysi ou ft-edo.—-R<'a!d i mi Le&ra gairfwrthych cp.wi Fohcddision, y rhal a dcie wisi,;y(i i fo.d yn tint ac yn oruc'tW.iuyr i dttu achosion.y gyhHnanfa hon yin;ie,!) dJanirgèmheidwl i chwi wrth dn pheth i'ch. yn tttitNa.gol'ch wyl--rheoh:"rwyd,i.-ym- .Mddiad t barhaH, ac-—amyHcdd.-—'l. Rhpohtsrwydd rheolau a gytKnw\d arnvnt, b rac amser a phethau crpi!), yn y a s;wrthdd.ychau'i gymmanta a roddant yw'r pemant i gytiawni'r gwaith—.y !nae pcu un P. honoch yn olwynyu,dJo-nis g.l!l y pciri,iUt fbd o !es ont cliyd-get-dda'r o! ynion—ac tlis g\ dgerdded onl's cethvcft y rheoiau yn hi1\I- tbed o!wvn o honoch ynthwyst:' i'i-pei:antmawrneM hwn—trowch rai fi*oj-dd liyii a rhai <i'ordd araH, trwy'r dt-efa''r gyni- n'ydpgaeth; ac cr ymdJangos o honu('h fei\nttoi yn wtUiwynt-b i'ch gtiydd, gweMryu ebrwydd pfch bod yn cydw<?ithio i dlar, 'os thvybr byyd i'r deinion. 2. YthToddiadi barhau-yr yrlych ynbrofiad61 na eUtt cySawni tn] gotchwyi o bwys he.b hvn.—heb Iwvr ym. roddiad, bydd i!ewod, bryn.aH, a mynyddoedd a:' y nordd; ond gyda hwn, try'r iiewod yn :iygod, a'r my. nyddau yn dympathau gw.addod aen Ued'dir y ilcwod, gwastadhau- y 1Il.llyddan-seirf}" a seotpiynan a ifoant' a't'aniatwehadry'n baradwys hatdd.3.' .Rhaid i chwi wrth !awer o a)nynedd-—i ateb Hawe!- gofyniad UbI_ i ddyoddei'ymddygiad auniolchga!a det'byn ychydig wawdwcithian y;) da! am eich!!ut'n!—Cttiir os ydych yn c!w pnych gwnpnthur da!oni-—gwnewch hyuy 'ng- 'Y.nebpob,gWl'tll\vyneo¡ad-eryn' waethaf i anntokh- gäl\vcJ¡-tic i ragfarn—ac o antbdd cafon p)eidgarwch. ,y mae'rgym)nanfa hon yneich dantbn—-awdurdod v nctbedd yn eK-h anno,'—a chynwr btch c\mmydogiou yn gatw atn etch ymorchestion a :nwy na hvn ott, tiais y Gwaredwryndywedyd wrth v naiU a't- HaH o honoch, Da was da a 'ydrllon, &c. pwy brisiai am,ychydÎg' erwindeb ar y flordd wrth deithio i baradwvs.-—0d ocs eisifu annpgacthau ychwanegot arnoch, co6wch mai'ch gwaith yw hebrwng Tang\lefyddwr i ostegu ruvfer- thwyadat) teuiuoedJ—cyfoeth a ben byth i dtodion—ac mewn gaij-j Hcwyrch i twybrau marwotton. yngJYn cysgod aagau:—-Gobeithwyi' nad ocs raid aunog,ablc- dau't' gymmanfa hon i rwyddhau'r fiordd, o ttaen y go]))f-bwitHyr, a gwnelltlmr pu gwaith vn' esmwyth tddynt-ni bi!eiioedw<:n tret'n i gaeIBib!au; y cym:nan<aodd !)yn t'et bendith Jacob i Joseph, 'Joseph t'ydd gangeu itrwythton, wrthtfyuon, ceint'iau yn cprddcd ar hyd y !nur"—c, a ttuos turiau'r cyfocthog. yn p!ygu, gan bwys en iiiv.yth, mor iscl a- -1 y gaHo'r' by) a, npn'r tlotaf. eu cyrhaedd—-c€wch Ftb! ag argrafl' fras am ychydig syHt:u), a hyny yn bob yn geiniog.—os gu!nx)dd hyny, cewcti wrth darju'r haner—ac os na eUwch hyny, cewch Ftb! yn rhad!—— pwy Gristlon, pwy feddianwr synwYI-e, pwy ag sydd yn ftcdu mewh ?Nflwr i ddy!bd? fydd vn hwy heb Fib!—yr wyfyn f'iotch t 'Ddnw am ii'umad'Bib!- gyrndsithasau trwy'r dcyrnas, i tod yn fcddygmiacth rhag g?'en?yn tnar?'ot yrenwyddoncn a gynhwys;d vn Dyfr?u T. Pame, y rhan a.-eiwid, ? lawnderan Dyn,'ac Oes Rheswm' (7??/?< of M«M, n?? ?!? q/' ?e'??K?. Conwyf yn dda fod y wtad mewn pe! ygi o gaei cL gor- chnd<tto a dHnw anghre?yddoider ynghy?ch 20 miynedd aaethantheibio; canys prin y cyfHnd nn gwr yu syn. hv/yfo! oni fyddai yndra hyddysc yn ?lawndprau Dyn,' <StC. Ond yn awr, pa !e y mae uyh lawnderaM Dyn?' Wedi fi dadn bendrantwnwgt i fro afighof, yn ot ci [ haeddiant (gan y cynredh))? Both ddaeth yn ei ie? lawnderauDuw; tawnderau crefydd; iawnderau c.<r- iad brawdo!; iawnderau achos ysbrydol; mewn {rai: parch i'r gorchymyn; Ofnwch Dduw, an) hydeddwcliy Brenin/ ReUtddaeth o '()es roddi He iOl's Eibiau; oes tacnu gwybodaeth ynmhlith1 yttodion; ac oes y cydymdrcch o btaid gwuioneddj Yr wyf \n earn i'y MiDl; yn hotn fy ngwia,d; Yn ar- rhydeddu fv Mrenin ac yn t)av<-enhau fbd Oes Bib)an' wedHFyhcu'Oes Rheswm,' a'u hynydymunaflwydd. inntdrosvbvdtgy'nde:thasauo'rtathhy! D. S. Traethwyd rhah olafyr araeth ucbod yn y Saesneg. Gosodwyd y rhan f'yàe c'r cynnygiadM ger hroc gan Egtwyswyr, a cketuogwyd hwy gam Ytune.Hduwyr; \'rth ystyfîed y. sii'ioldeli a' wisgid gan bob v.vn.eb; y l boddionrwydd a -ttiii ban flab grsdd; y cymnier- adwyaeth/áddangoswyd t'r :anithiau;rwy guro dwy- ta\vynghyd; pwyoybyrddau a dwytaw, a'r ttawr &'n traed; yrawyddoedd a:' y ttiaws rcddi euheRwatt a!M Fibian yr ydym yn hyderns pa byd<! tv yn y drofha'r I gymmyliógaeth Tle.b ei addm-no yn t'aan {t Uawnder o'r tat!tdyysoi-; ac nid :i\ )'U debyg y hanBcr digoo < gyunwysybobi, pan ddeio gatwad am y fath gyfa){od<'tto. [Vr ydy'n ya eyfioeddt pcb araeth yn y modd y:- ysgdfcl1\vY,d ht gac y traethydd ei !'Cn; ac y maent inot ag&s ag sydd bos'6! i'r modd y t<'aeth- wydhwynt; cud YCll)'dig y<t fytact:.] Gottyngwyd y Itong ddah hwylbrec, a e!wir yr Hpro, t'r Hwr dydd Mcher diweddaf yn y drefhon, o ttjng- o'r eJ:mn,ýn v modd mwyafgorwych, yAmidtth bonlIefall.y iHaws ag oedd wedt ýfngasght i (;dryéh ar y \etedigaeth. i Y ma€ tfef fpchaB CasteHhedd \'Vedi t ficddi angh!-a:S't ârdderèhog .o'Melionii lJl'cs";Yl:rt y Dywysogaeth yn g)'ffredn.:y .måe dros fOOl. wC,cií en casgluynoeisoes i ddyoddcfwyr G-ei-many.C--t ?'?'<!d. Yr ydym yn deall fod y T'aethawd a etwir Y Medd- yg Amfei'Mam,. Saesneg a Chymracg,' yn cynnwys, yn- nthtitit amrywiot bcthau €!ei!I,.Meddygintacth Sir Jos. jSankes rhag-y Clafi-i rddefäi, a Chyfarwyddiadau rhagorot DrfHan-ison, Lower, ac ereH!, i ragftaeiiti y Mlíil,od.; c ,J,lef¥d Dai-luniad ne\yydd a buddiol o'r ctefyd a et-wtr Cwlwm-perfed (Çu-tle) Ipewnyéhen, I gan Mr. afris-, n'ertaAyr cymmeradwy ynswyddHen- nordd*; yrankwyMebhynsyddmcr ntweidio!, ac ctto mor anneaUadwy t !av.cr, a dd.esgi ifir,gan y gwr a en- wyd uchod yn y modd iiinvyaf yr ?'??yMy:??A?. j &ydd t& y iTeg o Farcho Danie!Jot's t waith y yn y Ty y fod y.i a.soe i J.ianYI.I!-QJyfti, sv-yd-i (,*afodd 3s o acJodi<)u,per- th?;10! t AberdMar, oUy¡¡gdod oddi yno, a' eol.frpli V.-I Eglwy¡; ,.r yr un anl.er._ Dc-clireiodd yr HdJoliari.r..lil i&o'r gbch ;,y bot:e; gweddtodd y, Parch. Timotiiv v gdfyniadm! &rffro!, ac ar ol darUcn y gyffps ftvdd. E!weddiodd yf n;-ddiad wp«dt; yf3 Prcz;tLo+J y Parch, L John.Davie¡; 0 Llal1dysui., anidykdl\wyd! y Giveiri(to" o'diar g Cor. vl.4—10. a'r P.'rc! Jülw J.imcs, o Abet- ytwvth, ar ddy:ed!wyrlù" y(:.r'o.lwy; mHiRr, Hcb xui. 17'. a'r Parch. David Bat1n.iern¡ odrfiar Rnlh,ii, 9 Can- wyd m!'wn lanf. nefedd, gaa ddio!h i. Dduw am ei brpsennoHeb. Cviil-atiwyd c,,rhiii,,arfa yn 4bcrteifi Mawrth 30 a'r 31 pan y Trefnyd<hon Ca!Hiaidd: cvtarfn y gweinidog- ion an] lO.o.'t: gioch bore-,dvdd,,Ivlei-elier. Cyt*ai-fil v gwc¡¡¡Idpgiona'r benunaLd am ddatt; buwyd yr; y:r)d.;n a pheU,t<tu ntngyldli-adol:perthynol i'r egiNvys: cyf.u-fn- !vyd am bcdwa)-, dech:-e!:wyd. y c'farfod-trwydda1'Hen cha.nu lI,lawL gwedrliod{I Mr. JohnTl mascRisca, aphrcgetkodd Mr. Ebenexcr Richard b Diegaron oddiar K.huf. i. 16. pl'egethoJ,d Mr. Thoma? Jons, o sv.'ydd Dreiaidwyn, oddiar S Cor. viii. 5. ter.. fynwyd y cyfarfod trwy wcddi a maw!. C'. f.'t f<twvd am .saithtbore dydd lat:, dcetneuwyd trwywed'Ha mawl, s:weddiadd Afr.,Evip Bees o grethodd Mr. HeHry Jones o sv.-ydd Fyawy cddiar Dat. iii:. J7, 19.preget}Lodd Mr. David Recs o Lanfynydd trwy .wcddi a maw!. ar yn ymdfin or -y pv.nc mnv/r hwnw, sef y Briodotcdd o (;Yflay,,i,cler ryddyn Nuw; tedwydtrwy, weddt. Cyfarfuwy<i S! 11, decht-puvyd trwy. "eddi a mawi, gwcddiodd Mr. pregeth* odd ¡\it, JohnEvns 0 :{..wyrir.ortcQoddiarEze.r.. xvi. 60, 6.1, Mr. Dayi(i Charts: c Qacrfvrddm, vn Sat-sm" cddiar.l Cor.s. a 1\11'. Wimamq 0 Lt(}d oddia.r E.a 15. tctfynwyd trwy weddia mawl., CyJarfnwy.t am ddau, dcehrcuwyd trwy weddi a Mr. W.illia:x Ua-ics o sv,'ydd Abertef, prcyeUiodd Mr, o sydd Benfro c.ddi?;r HGb..iv. 16. !t Mr. Thomas Jones o qaerfyr(idin odI-liai, Ht-b. ij; 1. tcf- a ¡na,I. :em chwcch. r. Mr. Th&. n:as .Jones oswydu Drefaldwyn, br.egethodd NIT. Lnke p oddiar.Icen A. S:7, 'S3 & Mr. Jo,lmThomas o Ripqp odJiar-Salm.xxxti. 7. trf.v,nwy!\ y;gYVl;Jwnfa, achafwyJ Uawcr o c.r<yyddion fod wyneb yfArgtwydd a: y cyfiM-fodydd o'n dechreu i'w diwedd.

BUFARW, yn-ddiweddar, Mr: D. Rees, o Landiio, swydd Gaer. At- ot tur gtefyd, yr hwn a ddvoddGfodd hi !f\'dd<; amynedd CliltÜmool; Maria, nwtch Mr. P. Dtmnck 0'1' TúUdy, Aberdal1gledden, yniO oed. Yn,Ait(#n, swydd Hants, Mr. Hnnrv Kenda), 'vr hwa a bct!lymÜ yc ddiweddar i Watth Sebon y dref hoB.

I .LLON(-NEWYDDION. ? ?<??" maeld yrr '(r:r ¡"r ytlyrn Y'Il enlDàll- Jlllo-?IgàlÎ megH IJ mRfn! yrt r..rl¿rcŽèd{g nr#ll parOl b.lJtldlli enM-OM C!J1tJrarg, ar cit fr;'u gplwil wri-k yr citicitu j/?t Screii (rOMe/ OKff .¡¡n yr hall Bapuj-au S,zceneA,. J? AEER!!TAWE.D?'<?J, New Expedition, Hnwkin&; Amity, Jenki.ns, o Frysio ;Harnot, ?) ? ?p?:'?? Pooie, o Pot !ock; Escape, Bnshin, o Minehea.jL FrutHds, Hole, o Bridgev.'ater, ailu-ywIaeUmu; Hi itan- ttia, P&cry, o.Che?ter, puddfemt; Marina, Banks; Lou!sa, Couch, o Fowey- Alfre.d, Waters, o Truro, mwy)) copr; Fiying Fish, Davies; Tify, R;chärds, o AbÜti13W ¡ Thonia- ItndM>try, Chiùly; fronds, Ed- Fiends, Reed, o Minebead Expe. dition, Harfies, 9 Cork; Famp, Lewder, Phccbe, H&rnpSy o Ross; Ann and Wiitiam. Best, o Fcwey; Favon! ite,.Fisbpr; Good Intent, Ptu\rc, o Bnm< staple; V/a.tcfmouih?CntcUae, o Comb; Prosper, Bo!p h M(nehe?.d E!?, Davies Motiv, Rennee; A ?ttv, Stevics; o W?terfcrd; Br?tania, Ki!?, o Bideford; B! i?! ?owter., o Piymotith; Fraucis and Mary, Potter, o Pi vir-or?tli;Fi-aiieis And kN.Lk,.ry, PotLer, il'Jg?ffdi,âJ, .Yentu;, \v.:illi!.J¡19; Lively, Llewelyn; Ma- ria, Timbcricvk, i Aiill%N,ch; Rfdrutji, Row Sophia Methmsh; EMen.h Endeavor, Ili(-ks; IntMr.ty, Ho,;ser, t &t.. lyes; Yenllí Davics; Bird, Ware Providence, Webb; Frimds,H.ple, iBridg.ewn- ter; Frtends.Edwarrdt; Ttiom. &- Mary.Chidtey; A. be&na, Bidder; Roebnck, Finch: Beaver, Trick. Pt;ce,Je\veH,- i Bidcrbrd; Gratitude, Jenkips, i P! mouth; Plain Dealing, Jenkins,i Cardie; FlyíttgFisl, David, i.Aberthaw; Tivy, Ktchards, i Cardtsan; EI." Blihin; escape, Mut'ktbrd; Friends, Rfed, i NI aiehead; Maria, S'Ntth, i Tt'Mro; Vphus, Andrews, i Penzance; Fsttte, Williaing, i Glocestei'; Jol'in,Titoiiias, i.: Guernsey; Charles, Hushes; Providence, Jones: Pacific, Elils; Afthe, PeMhor-.Tood Betsev, Rvans !Farhe, Lowther; Espedition. Harris, i Watei-t'ord; pil a, iie,FJarris, i Ross Septum-, Seaborn, i Belfist, t gyd a 6:b. rEXLLAXWR MOR YN ??HORTHLADDOEDB A PMMF ABERO&OO CYMHU. ?. cy At av. ( t? 'S 2 f .¿ J i1 ?.? ?'c? r «T ?="?.?-?? t je ??§? .??-.c???? <2 i S-eV ?M". *-— ■ £ -r *■• £ '2*m f5 S'?a'?.>.t:?'? ?.t-? > C r* DvnnrAU. ??.<J.?-.?.?.-?'. i« f, '■€ S? 3 = ? -3 %Z .? ? g SS'.?.? t)YM!AU. r g ?.? ? ? ?.?.? S- ? :? ?.? ? '5 S -?? ?- ?;?-5?? ? ? ?? =.1 ? ? ?J "? ? 3j (S, J:??.. ??'?.??? ? p::Q <- — —> r* • «-■ '*? CBRtU. A. 14. A. M. M.A. M.A. M» A. M.A. M.A. M. V. M;lA. M. 8adwru qI 8 ?7 8 4-? 9 12 9 4?10H)0 ?)1 4?? 2? 1-1S 1 3 Sn! .t09 ?? 3010 OK) 301: OH ?<:1? 30 1 to 0\ 2 gO ?!:)n .imo S?.o.?'10 48t 181u4n lB.' ,l 1,58 248 3 8 Ma with 1810 -51 11 ion ?'? ?'2 36;1 6 2 6 2 4(. 3 S6 3Mti Mw-cher ?;; 11 1*1 S4 ? 'S4 lg 54 I; 1 5?4 2 5t 3 34 4 24 4 4.4 Ian Hl'i ?1? ,4.1 ,}' 1 4 2<t4'.2 4 3 4* 4- ?? 5 l:í 32 CfKetter 15. ,1>-13 :L .30 SO ? ?3 ?4 3U 5 H 6. 06 20

L MARCHNADOEDUCARTREFOL. l!I_ÁRèHN.ù9DÎJ .CAR'TRfOL ABERTAWE.——G-wcHitR, 79s.0d. HRtdd, S5s.6d, od. ARF.IÜ'S'Ct\;TH,-Gwenitrl &R:s, ca. th, 558. Û{!. Hajdd, CRi'F! gOs.od. 'y pwys; .18 wns, ac yn briu oeilldnül. ,Bj,,Ys,ko.-G,,venith, 68s. t 76s. Haidd, 36s. i 40s. Ceirch, i