Seren Gomer

LLUNDAIN. DYDD IAU, EBRlLt 7. CENADIAETH SWYDDOL. i Steyddte Rhyfel, £ brill 7. V DrRBYMWVD Cen?aeth oddiwrth Ardaiydd Welington, yr hwn a amser- Dwyd, Samatan, Maw?th 25. Arol brwydr yr 20fed, parhacdd y gelyn- ion gilio yn ol gyda y fath gyflymdra, fei na all- asai y Cyngreii wyr eu gorddiwes, oddieithr ary 22ain, pan ddaeth y CadfridogFane a'r 13eg traed-farchlu, y rhai a gynuorthwyd gan y 3ydd traed-farchlu, ar warthaf eu ol-fyddin yn St. Gandeas, y rhai a ruthrasaut arnynt, gan eu liymlid dros ddwy lilldir, Hadd llawer, a chym- meryd ynghylch 100 o honynt yu garcharorion. w- Y r oedd Soult a'i fyddiu wedi cyrhaedd Tou- lose ar y 24ain. Dywedir fod Ilythyr wedi fei dderbyn o Bou- logne, yr hwn a amserwyd y 5ed o'r mis hwn; yn mynegu fod hysbysiaeth wedi ei dderbyn yno o Paris, yr hwn a ddengys fod pcb peth yn myned yn mlaen yn dda yno ar y 3ydd, eithr tlidyw yn crybwyll un amgylchiad neillduol. a fodd byuag, y mae ein Trysorfeydd ni (yn Liundaiii) wedigdstwng oddity- y bore hwn; yr achos o hyn, meddant, yw, fod y Seiiedd Ffreng- g yu glyou wrth achos llonapal tee Yr ydym wedi derbyn Llythyr-god o Bremen, yn cynnwys yr hvsbysiaeth cattlytiol Cgmmydogaeth Hamburgh. Mawrth 29.—Y mae paroto$dau helaeth yn cael eu gwneuthur at ytnosod o ddifri af Hamburgh, cyn gynted ag y tyddo yr Elbe yn rhydd (heb rew) yr ydys i gynncli llawer o gad-fadau Lloegr, Denmark, a Holand ar yr achos; y mae 40 o fangtielau mawrion, a 18 tân-bêl-ddrylliau (mortars) ar y ffordd o Rendsburgh eisoes. Antwerp, Mazerih 19.—Y mae ein amddiff- ynfa ni wedi lleihau i ytighyleh chwe' mil wyr, o achos y rhuthriadau a wnasthom ailan, yr hyn a gostiodd yn ddrud iawn i ni; ac yn benaf, o axhos enciltadau. Gosod wvd pedwar o g,;d-fadau, ynghylch pod war w\ yn ol, wita eiieti i- Scheldt, oiul gan fod rhai o iongau Piydain ve dynesu at Woerdeu/ ffodd y gelynion yu ryi- ( 6 fyta at.y muriau. Yniduengys fed Cill ltildgla%i, Carrrot, yn bwriadu cynnuli ilawer o oiud, cyn thoddo efe y ddiuas fynu. CSHOEOmAD TYWYSOG SCHWA RTZENBKXIG I'W FIL- WYR AR y 23 o FAWRTIL. I Filvvyr !-r—Siomwyd gobaith y Galluoedd Goruchel Cyfunol drachefn: y mae yr holl ym- drechiadau tuag at adferu Ileddwch wedi troi allan yn ddiifrwyth; ni allasai eich buddugol- iaethau chwi na dinystr byddinoedd cyfain, na'r cyfyngderau sydd yn anwahanol oddiwrth ryfel, a'r rhai ydynt wedi pwyso yn drwm dros y tri tula ciweddaf, ar daleithau mwyaf enwog Ffrainc -ac yn fyr, nid oedd dim, a allasai ddwyn y Llywodraeth Ffrengig i fabwysio eg- TrVyddovion cymhedroledd a chytiawnder. Y mae y gynnadledd yn Chatillon wedi ei thori i fynu-yr ydych chwi wedi difodi mewn un rhyfel dymhor, yr awdurdod hyny, a ddef- uyddiwyd gan Ormeswr, ar wledydd cymmyd- ogol—y munud hwn yr ydych yn meddhnnu hanner yr ymerodraeth ffrengig; ond er hyn till, y mae gobaith am fuddugoliaethau yn cyn. hyrfu ei Llywodraeth etto.—Nid digon gan IIQII yw diogelu anymddibyniaeth a rhydd-did Ffrainc; eithr y m?te yn chwennych trwy he- laethrwydd terfynau ei hymerodraeth, i gynual yr awdurdod angheuol hyny ar wledydd gwaha- nol Ewrope, fel y gallo ailonyddu eu hesmwyth- J'd pan fyno hi ei hun. <4 I'll wyr!—-Ni bydd i chwi osod eich arfau lawr hyd oni ddiogeloch i'r gwledydd yr an- ymddibyniaeth hyny a brisir ganddynt yn fwy nAphob bendith. u llydrled Ffrainc yn rhydd ac yn ddcdwydd Und na fydded i ni oddef iddi fod felly ar draul cynnifer o wledydd ereill, y rhai sydd ganddynt rr un hawl i ryddid a dedwyddwch a hithau. 1W5^> fuddugoliaethwyr yn Culm, Leipsic, anau, a Brleiiiie, arnoch chwL y mae pob Ily- gad ), n edrych y mae tynged Ewrope yn eich dwj i a ryr Am yn neshau at dcliwedd yr olygfa; y.chYdg funurlau etto, a bydd y byd yn ddyleduMChwiameiddiogehvch. 1,1 ruvyyr Nac anghofiwch, nad oes genydl neb gelynion i ymdrech a hwy, ond y rhai a gwrddoch ar fies y g*llaed-I)eidiwch a mwyhau trallodau rhyfel—boed iTli wneuthur cyfiawnder u rhan amlaf pobl Ffrainc, a pheidio eu cyhu- ddo hwy o feiau, ag sydd yn perthyn yn unig i nohel-gais anfesurol eu Llywodraeth. SCHWARTZEJIBERG." Nid oes nemawr o bethau o'r newydd wedi dyfod i'r golwg, oddiar y meddianivyd Paris gan y Cyngreirwyr; ond yr ydym wedi clywed, fod yr Ymei-awd, Alexander wedi rhesi ei filwyr ynghyntedd (court) y Thuilleries aryr 31ain, a bod Paris yn berft'aith dawel ar yr amser uchod; ac mai y Blaenor dewr hwnw a drefnodd y mes- v.ray, y rhai a droisant nIlan mor llv/vddlfinnus' i ) yn ysgafaeliad Paris efe ) morcheftodd ddyfodi gymniydogaeth Paris mewn pryd, riiag y buasai i'w filwyr ei gosod ar dà;, i ymddial ar y Ffrancod y rhai a achlysurant y fath ddifrad pan fuont yn Russia; ac yn yr ymdrech di- weddaf dan furiau Paris, dywedir iddo ef flaen- ori ei farchluoedd yn bersonol mown rhuthr ar y gelynion. Ymddengys yn arhlwg bellach, oddiwrth gyhpeddiad Ty wysog Schwartzenbeig, rhan o'r hwn a grybwylfosom yo ol ysgiifen ein rhifyn diweddaf, fod yr holl Gyngreirwyr yn barod i adferu y Bourbons, os na fydd pobl Ffrainc yn wrtfywyneb i hyny; canys nid yw yn ymddangos eu bod yn chwennych gosod "y teuiu annedwydd hwnw ar yr orsedd, o an- fodd y bobl. v — Yr ydym yn dysgu gan y llythyr-god a ddaeth i'r ddinas ddoe o'r India Orllewinol fod y Charles o Jersey, a'r Bedford o Bahia, wedi cyrhaedd Barbadoes ar y 4ydd o Fawrth, y rhai a hysbysfcnt fod yr Indelatigable, a ffreigad arall, yn gwibhwylio. am y ffreigad Americaidd, yr .Essex, a'r mor-feirch llongau, agoedd dan ei hymgeledd, ynghyd a 12 olr llongau Brutanaidd, y rhai a gymmerasai hi; y rhai oeddyntwedi mymed o gylch y Penrhyn (Cape) florne, ar eu taith tua'r Unol Daleithau. Yr ydym yn deaU fod dwy gatrawd o'r Traed- farch-lu i gychwyn i'r lwerddon yn ebrwydd. Cynnaliwyd Llys-mi!wraidd ar fw^dd Hong ei Fawrhydi, Salvador del Mundo, yn Plymouth, dydd Mercher diweddaf, i broft Philip Browne, Yswain, Cadpen y ffeeigad, Hermes., yr hwn a g) huddid- o amryw- feiau, gan Mr. Charles Letch, Is-gadpen yn y llong uchod megis cynnyg ym- ladil a Lly >vydd Hong maelierwr, ac ymddwyn yn greulon tuag ato—codi arian mewn ffordd anghyfreithl(}n-galw'r cyhuddwr mewn modd cyhoeddus yn wr anfilwraidd—analluogi llong ei Fawrhydi, yr Ilermes, trwy roddi dau o'i mangnelau oddiar ei bwrdd-a tharcharu'r cyhuddwr am ddywedyd o honaw ei feian wrtho, &c. Darllenodd y Cadpen Browne bapur hir yn amddifryviiad o honaw ei liun; otid wedi i'r Llýs wrando ar y cwbJ, a chwilio i'r achos yn y modd manylaf, barnwyu iddo ef gael ei droi o wasan- scth ei Fawrhydi, fel g-vr angkyinmwys iddo.

( Derbynwyd papurau Yspaenaidd i'r 2Gain o'r mis diweddaf. Yr oedd y Brenin Fferdinand VII. wedi derbyn trwyddedi gan y Llywodraeth Ffrengig, 'aT y gfed o'r mis diweddaf, iddo ei hun a'i ganlynwyr. Ar y VOfed efe a ysgiifen- odd lythyr at y Rhaglawiaeth, i hysbysu ei fod yn bwriadu dyfod i Madrid, trwy Perpignan a Chatalonia; ac ar y 13eg efe a ddechreuodd ei daith o Valency. Derbynwyd yr hysbysiaeth gau y Cortes gydi gorfoledd mawr; ond yr oedd un gair yn Ilythyr y Brenin yr hwn a achl ysur- odd rai nodiadau oddiwfth fwy nag un o aelodau'r Cortes, sef 14 fy anwyl ddeiliaid," (vassalos) y rhai a ddywedasant nad oeddynt hwy yn ddeil- iaid i neb ond i'r gyfraith yr hyn a ddengys fod cynnyrchiolwyr pobl Spain yn dra gwiliadwrus dros eu rhydd-did, a'r drefn newydd o Lywod- raeth a ffurfwyd yn eu phlith. Dengys y pa- purau Iiyn ynmliellacii, fod Gevona, Olot, a Puyeerda, wedi eu gwaredu oil o feddiant y gelynion. ———- Y mae tramwyfa uniongyrch Gottenburgh yn agored bellach, ar ol hir rwystr, yr hwn a ach- lysurwyd gan afrywiogrwydd anarferol y gauaf. Waeth pedwar af hugain o lythyr-godau oddi yno ir ddinas y bore hwn; ond nid yw'r hysbysiaeth a ddygir ganddynt yn bwysig. Mynega rhai o'r gwyr a ddaethent o Norway fod llawer o an- nhrefn yn ffynu yno a bad Tywysog Coronog Denmark wedi cytioeddi ei hun yn Rag!aw Nor- way, ac wedi ysgrifenu Ilythyr at Frenin Sweden, gan arinog i Sweden a Denmark ddyfod yn un deyrnas, ac iddo yntef gael ei ddewis yn Dy- wysog Coronog. Nid oes genym ddim hysbysiaeth ynghylch symud;adau Bonaparte oddiar y cymmerwyd Palis gan y Cyngreirwyr. Ond o'r t a, arall, yr ydym yn deall fod trigolion Nancy (tref yn Ffrainc) wedi rhoddi'r dcrbyniad mwyaf croes- awus i Monsieur brawd Louis y XVIII. a'u bod yn ddigymhelliad wedi galw yn groch am ddileu pob peth a berthynai i'r chwyldroiad; gan beri i'r ynadon fabwysio yr hen enwau ag oedd ar swyddogion gwladol Ffiainc gynt. Cyn i Mon- sieur gychwyn tua Nancy, yr oedd wedi sefydlu ei gad-lys yn Vesoul, tref fechan yn Lorraine, yn cynnwys ynghylch purn mil o bobl. Pan oedd efe ar ymadael o'r lie uchod, daeth Bone- ddigesau'r dref ato yn un corlf, ac wedi mynychu ae ivedi mvn ileliu dymuniadau am eu Iwyddiant yr achos Breninol, cynnygasant iddo gan mil o Ffrancs (rhyw faint dros 4 mil o buntoedd) y rhai a gasglwyd yn eu plith eu hunain, gan ddymuno arno i'w derbyn a'u defnyddio i'r dybcn i adferti ei deulu. Diolchodd y Tywysog yn galonog iddynt, eithr gwrthododd eu rhcdd, gan s?crhau iddynt fod ganddo ddigon ar gyfer pob dH!yg?dau. P? fodd bynag cytunodd Boneddigesaiv Vesoul i roddi'r swm uchod mewn diogelfa, fel y byddai yn barod os bvddai fyth ei heisiau ar yr çhos yri barod os bvt-I(Iai c-i. heisiau P-r yr ^.chos Yrydym wedt derbyn hysbysiaeth, yr hwn a amserwyd ^.r yr un dydd a chenadiaeth Ardalydd Welington, sef Mawrth y.25ain, yn mynegi fod byddin ei* Arglwydcl#eth o fewo chwe' milldir i Toulose; gan ychwanegu fod y lluoedd cyfunol sydd dan dywysaeth y Maes-lywydd yn cael eu derbyn ynmhob man fel gwaredwyr, ac nid fel gelynion; a bod yr enciliadau oddiwrth y fyddin Ffrengig tu hwnt i amgyffred. Nid oeddid yn dysgwyl y gallasai Soult sefyU munudyn yn erbyn y Cyngreirwyr yn Toulose. Acyr oeddid yn dywedyd ddoe fod Soult wedi cilio oddi,yilo. Hysbysir gan Cadpen l\i'CaU o'r Doris, yr hon a hwyliodd o Passages ar yr 21ain o'r mis diweddaf, fod amddiffynfa Santona, gerllaw St. Atidero yn Spain, yr hon oedd yn aros yn moddiant y Ffrancod, ac yn cynnwys mil o wyr, wedi ei chyjnmeryd yn ddiweddar gan y Cyng- reirwyr. ———— Mynega'r encil wyr Ffrengig fod y Cadfridog Paris wedi cael ei ladd yn mrWydr Orthes. Clwyfwyd y Cadfridogion Uarispe a Foix hefyd, ac iiid oes gobaith am weIliantYT olaf. Saeth- wyd Soult ei hun trwy ei goes, mewn brwydr a Syr R. Hill, ar yr ail o Fawrth. Teithiodd Cadpen Harris, yr hwn a ddygodd y cenadiaethau diweddaf o Paris gyda cnyilymdra anarferol, gan gyflawni taith o 400 can milldir, ar geffyl, heb orlfwys dim. Buwyd agos a'i gymmeryd ddwy neu dairgwaith; yn neillduol unwaith, pan oedd wedi disgyn i gymeryd yeh. ydig luniaeth m'ewn pentref bychan, efe a welai ei Gossacs o'r tu ol iddo, yn cael eu hymlid gan rai o farchluoedd y gelynion, y rhai a'u gor- ddiweddasant, ac a laddasant ddau o honynt. Efe a gytnmerodd ei gefllyl yn ddioed, ac a aeth rhagddo ar ei daith yn ddiogel. Dydd Iau diweddaf, cyfranwyd y rhoddlon Breninol yn Whitehall, i lawer o bobl tlodion dosparthwyd pygod sychion, bara, cigeidion o'r fath oreu, esgidiau, hosanau, a llieinau, a chw- paned o win, i yfed iechyd (la i'r Breniiij yn 011 yr hen ddefod, yn eu mysc.

SENEDD YMERODROL. 1 I TY rn ARGLlVYDDI. I Iarll Morton ddc|syfia'<l oddi ) wi th Bendeticrwn, Boneddigion, a Gwir tiro, (I i,*i-ecli.,)II- crs) Swydd Fife, yn erfyn ar eu HarulwycitJinctluu! gymmeryd Cyfreithiau presenol yr Yd i'w liystyr- iaethau iiianylaf-Gorcltyiitynwyd ei osod ar y bwrdd. Cyfoddodd Iarll Stanhope, a dyivedodd ei fod Y1; dala ynei law bedwar o ddeisyfiadau, y rhai a cliwennycliai yn fawr i'w gosod ger bron en Arglwyddiaethau, am eu bod yn perthyn i bwnc o'r i)wyi mwyaf. Yr oedd efe, gyda rhyw radd o syndod, wedi cyfarfod a rhai dyniou, ag oeddynt yn ddigon by i amlygu eu gwrthddadleuon yn erbyn rhydd-did i yindrin ag achosion y Llywod- raeth—ac yt oedd efe wedi gweled rhai yn ddigon riiagfariillyd i ddywedyd yn ei-byn i-liydd-did crefyddol (oddi wrth y rhai yr oedd efe yn gwahaniaethu ynmhell) ond ni chwrddasai efe erioed hyd yn hyn, ag un dyn yn meddu digon o haerllugrwydd i ddywedyd ei fod yn elyn i rydd-did gwladol. Rlmid bod yr holl Arghvyddi yn gwybod cymmaint am gyfreithau eu gwlad ag i fawr- ygu'r 29ain bennod o Magna Charter; ac os troent i'r bennod caent weled, na ddylid cuogfarnu un dyn cyn eu brofi; ac fia ddylid gwerthu, gwrthod, na gohirio cyfiawnder. Ond, eb efe, Fy Arglwyddi, y mae yn amlwg fod cyfiawnder yn cael ei werthu yn y wlad horn NIGI fj, iiieddwl yw, fod y Lain wyr yn ei werthu; ond y cyfryw ywlr gwol)i-aii a'r draul am ei weini, t'el y mae yn llwyr anmhosibl i rai dynion ei feddiaunu; ac os goddetir i'r gwerthwyr osod y fath bris arao fel ua alio rhai o ddeiliaid ei Fawrhydi ci brynu, y canlysiad yw fod cyfiawnder yn cael ei wrthod iddynt hwy: Yr oedd y deisyfiadau yn achwyn ar y drefn bresenol 0 gynghawsau maenorol (mesne process) o herwydd yr hon y gellir carcharu gwr yn hir, hub ei fod yu y ddyied leiaf, &,c. Darllenwyd y deisyfiadau, a parwyd eu gosod ar y bwrdd. J TV Y CYFFREDIN. Marcher, 6.—Gosodwyd deisyfiad oddi wrth fcistriaid rllai o'r LIaw-weititian yn Nghaerodr, yn ymbil am ddilead y rhan hyny o Weithred y 5ed 0 Eiizab. pen. 4. ag sydd yu gwneutimr dynion yn agored i ddinvy U11 yinarfer a chreflltau, y i-ijai iia ddysgasant trwy bi-eiltis- aeth, gan Mr. H. Davies, ger broil y Ty. A gosododd Mr. P. Moore, ddeisyfiati o Coventry, yn trfyn ar fod i'r gyfraith uchod fod mewn grym, ger bron y Ty. Go- sodwyd y ddau ar y bwrdd. Darllenwyd Ysgrif Syr S. Romilly, am wneuthur rliy(ld,feddialit dynion wedi huno, yn ddarostyngedig i'w dyledion, y waith gyntaf, yn ddiwrthwynebiad. I Cytunwyd ar i'r ddau Senedd-dy ohirio en cynnulliad nesaf, dros wyiiau'r Pasc; yr Arglwyddi hyd y 19eg o'r mis hwn, a'r Cyftredin hyd y 18fed. I

—-—————— y r. "—-  Ma?. c. 9. G??M eft ?d y ?a?ne/ctMM?r.— Afiechyd o'r gwaethaf, ydyw cenhgen ac adonyddweh. Rhosyn, pereiddiaf, iacha? ac uchaf yn Ngardd y Brenin, ydyw tangnefedd. 0 na chlywem ei fod yn Yi-nerawdwv r ar for a thirl Gelyn Duw, a rnelldithpob cymdeitli-as; yw'r arigharedig. Gwyn ei fyd y tangnif- eddwr: tanys plentyn Ðttw yw efe. Rhan y langmjcddwr yn fynych, wrtfi fyzied Tliwng ymrafael, fydd er«ydion o bob tu j er hyny, sWydd dda yw y swydd ddi-ddiolch hon. Oddi uchod y ganed y tmgnffeddwr," Jago iii. 17,18. Am dangnqfedd y mae efe o ran ei awydd," Sahn cxx. 7.-V luac efe yn dynmno, cam, ac yn ym- hyfrydu ac ymdrechu, i fagu tung-nefedd, i'w gynnal He y mae, ac i'w adferu He y byddo wedi colli. I dang-, cin hisya* GvrEmuoG.

Drgck i'r IJlcdàwgn- Y mae meddvvdod ya alltadio Rheswm,—yn boddi'r Cof,—annhymerti'r Corli,-<~an' ffnrfio Prydferthweb,—poethi y Gwacd, a lleihau'r Nerth,—yn peri Clwyfau tiifewnol, ailarml, ac anfeddy. giniaethol. Y mae yn Ddewines i'r Synwytau,—.yn &tltreul i'r Enaid,-yn Lleiúr i'r Alwor (pruw),yu orochwiliwr i'r IJiafol, ac yn Gydymaith i Gadottai. Gwae'r Wraig, a galar y Plant,—gwawd i'r cymmydog- ion, a Chywilydd i'r meddwyn eihtm,-wpla i'r teuin,— nielltlitli. i'r gymmydogaeth,—ysgymuu angbenfti^~delw Anifail, ac Ilunan-Leiddiad, yr hwn syid 1b yfed Iecbyd da i ereill ac yn yspeiiio ei hun o honaw. Dedwyddach yzvlr hum sydd yn rkoddi n&'r hwn sydd yn derbyn.-—Nid llawer sydd yn ymddwyn megis pe bydd- ent yn credu hyn; ond etto, er yn waethaf i arian- garweh, gallr m enwi llawer ag ydynt wedi gweithredu yo gyfatebol i't rheol a gynhwysir yn yr haeriad uchod. Dywediad eyfri-edin o eiddo Julius Cesar, meddant, oedd, Nid oes nn beroriaeth mor hyfryd yn fy nghlustiau ag erfyniadau fy nghyfeillion, a deisyfiadan y rhai ydynt mewn eisiau o'm cynnorthwyon.^ Ymhyf- ryded Cristianogion goludog yn yr hyn a ragorai ar bei oriaeth ynghlustiau Ethnic. Yr oedd Mr. Gilpin, yr hwn a ehvid Apostol y Gog- ledd, yn ddyn mor llettyeagar, fel yr oedd yn peri trin llawer iawn o gig bob dydd Iail trwy'r flwyddyn, i'r tlodion yn unig; ac yr oeddynt yn cael cymaint o gawl bob dydd ag oedd eisiau arnynt. Yr oedd pedwar ar hugain o'r tIotaf bob amser yn derbyn o'i garedigrwydd. Parotoid ciniaw iddynt bedair gwaith yn y flwyddyn, pan dderbynient gan el ornchwiliwr ryw gymaint o yd ac arian, heblawlt- giniaw, ac ar y Nadolig bob amser rhenid eidioh rhyngddynt. Ar ryw amser o'r flwyddyn, o wyl Mihangel i'r Pasc, dysgwyliai weled ei holl blwyfolion a'u teuluoedd. Ac er eu groesawi, yr oedd ganddo dri bwrdd wedi eu hilio yn dda; yr oedd y ern- taf i foneddigion, yr ail i hwsmyn, a'r trydydd i weith- wyr cyflog. Nid cedd fyth yn esgeuluso y rhan hyn o lettyeugarwcb, hyd y nod, pan fyddai colledion nen brinder lluniaeth, yn peri i hyn fod yn lied anhawdd iddo. A phan fyddai efe yn absenol, ni wflaed tiu cyfnewidiad yn ei draul teuiuaidd: porthid y tlodion, a ilrocsawyd ei gymmydogion fel arferol. Yr oedd ymdeithwyr a dyeithriaid yn cael derbyniad siriol; ac yr oeddid yn gofalu am hyd y nod eu cefiylau yn y fath fodd, ues y dywedid mewn modd dyddan (hiuwttrousli)) P<- troid ceffyl yn rhydd mewn un rhan o'r wlad, efe wynebai yn ddioed ar Beriglor Houghton."