Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Seren Gomer

Mae’r adnodd hwn yn rhydd o gyfyngiadau hawlfraint ac wedi ei gyhoeddi dan y Nod Parth Cyhoeddus 1.0.

Cuddio Rhestr Erthyglau

7 erthygl ar y dudalen hon

?-?-L'?.-??.?,. ?mT..???..-??mj?r?....…

Hl'NAN-YMDDIDDAN Y BARDD

[No title]

.liT SEREN GOilIEit )

cÁT GYHOEDDWR;QERÊN GOAfEK.…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

cÁT GYHOEDDWR;QERÊN GOAfEK. ATEDIAD I LYTHYR D. E 0 GLAN TREN, AT LLEWELYN. Mn. CroMER.—Tybiaes 1 ?1 ddangosynHed eglur, I ynfy atehiad i Cadwgan, nad Ocdd y geiriau Dyma y ci a !ttJdodd y ddarad," yn tueddn yn y n?snr lieiafi euogfarnu'r ddafad ddnuweid o tofruddiaeth pa fcdd bynagy mae gwrtdda{neuon teihvng o sylw yn cae! en cyfudt gan eich cyfaiU Mr. D. E. yn crbyn yr eglti,-Iiad a roddais i'r p;euiau. Ac am fed ychydig ddadleu mewn ysbryd hynaws, yn tncddu vn fnwr i helaethn gwybodaeth; ac am na chafodd y Cymru'r fath gyfte ysaHydd erioed, ag sydd yn eu meddiant yn awr, trwy gyÜ ŸHl cich smot.Seren i hyno:'ddi eu gilydJ mewlJ u)cdu ben-made!, tnewn pethau perthynol i'\v tuaith arddcrchog (canys yn y b!ynyddau a aethant hcibto, nid ocdd wahaniaeth ynghyfrH'y Uiaws, thwng ysgrifèna(klH C;n!r''ig y gwybodns yn t'wy na'r anwybodus; eithr tyLiai yr hwn na fedrat wahanlapihu rhwng un rhan ymad.odd a'r )!a! na gwybod pa iedd i gyssy!!tu yn weddatdd &'n gitydd, ei ibd yn gystat awdwr I a npb pwy bynng) myti gynygat' gydn'r fwyUysgarwch I mwyafi foddhaueich Cohebwl". Cwrthddadicnir yn gyntaft'r haenadynfyltythyr b!aenorci, mae Rhagenw pMthynoI yw a, yn y cys- sylttiad nrhod, yn cyt'ntcb i thrit yn y Saesneg." o her- wydd fod yr AoK, ac yr AM')), yn Rhagenwau pcithyno!, yn cyÜlteb i which, whom, ac weithan that, yn yr ialth glytiog; a bod a yn cardyu yr 7tM'/t, &c. megys pe na I)L4asai nn Rhagenw perthync.1 arati yn yr yinadrodd. I symud yr anbawsdra hwn, sytwer fed a)nryw cirian yu yr yggrythurau, yn gystal ag mcwn hpn awdwyr wedi eu cyfansoddi yn gyífeIyb i'r rhai uchod, ac- nlis geUir eu dealt yn wahanol i'r esboniad a roddais i arMynt,megys, Sa)m. vn. 6. deffro hefyd drosofi'r fat n « 0) chyniyna:'<t;" nid i'r farn yi- hon a orehymynaist. Sa!m. xxv. 12. efe a'i dysc ef yn y ffordd a ddewiso," nid y nbrdd yr hon a ddewiso. Ezec. xviii. 4. yr enaid a becho, hwnw a fydd marw; nid yrenaidyr AM' a becho. Nid gorthaw a wnafwrth a L,_r,ai-wyf.-CYNDDEtW. Deddfauhaet,W!thbawba'ihoto; DtOj'aIywiadawIedyeho.—LL.GwR. Hen widdon—— A fai yn Uenwi fa! IIona; ddyfrwys.-—TAHESiN. Y gwr a C! en awyrawl ednaint.—EJf.U)YR SAiS. N,-u'r digernis a garaf?-LLYWARCli HEN. Ynawi, rhaid addef, nad oes un Rhagenw pert' no! mcwn neb o'r ymadroddion uchod, ne:t gydnabod bod a yn un, ac y mae yn dùily fed cymmalut cisian'r Rhag- enw ymhob un o itonynt, ag sydd yn yr angbreintiau n osodwyd gcr bi-ou gan D. E. o'r Dais'uddiad a uuopdd Pi cit! a cHid ddytynn. Cnd yn awr natnriot yw gofyn, I" Pa beth a wneir o'r a yn yr ymadrodd:on i!e y rll3.f- napmrhLgan y Rhugenwau, y!' /WM, yr hf)n., -yr h!ln y f/Mt, &c. Oni raid fbd adeiriad yn y fat!) ymadroddion, megys pe dywedyd, yr hicn, yr hiz,it, &e. Oni ddpth- yddir dan Ragenw pan nad oes eisieu ond un?" Atcb na mneir-ijitioes,jiia ddim adp!riad oi]; canys cr fbd a yn Ragcnw mwn nn cyssyUtiad, nid yw hyny yn pron ei bod felly ymhob amgytchiad. Ymae yn hyshvs ddigoli i D. E. i'od a yn gyssylitiad yn y geiri:u] Pcdr a tcan," yn arddodiad yu y geiriau, cymainta chc<r\ yn Ragferi'yn y geiriau, <' A weiweh <iwi tod yn dda/' ac yu Dat10diad (Itite?:ieclion) yn y geirinu A wyrda, daj fu am ein gobaith !ychydig iawn o gyfncwidiad mcwn ymadrodd sydd ddigon i newld s"'ydd yr « fci gpiriau ereit!; ac yn oestadot pan ragHaenir hi gan AM-M, &c. y mae'n coHt ei swydd o fbd yn Ragenw, He yn myned yn beth a: a)!. Eramtyced hyn, ymac't- gofvmad yu arcs, Ect!) yw hi pan fyddo rhagenw o'i biacn \n ddigyfrwng, mcgys, y dyn yr hwn a JCfarodd?" Arch, rhod'jwn yr un swydd iddiyma ag sydd ganddi \n Y fadi y!nadro<tdion a Paul(( atebodi ac a ddywedodd." Gofytur ctto, Pa !jcth yw et tenw yn y c\ t'rvw Ateb, Rhagferfgad'H'r.hao), yrhonsydd! aniit'bcor mewn iiawer o ymadroddion i wai-aniacthn thwnx p.vnc cadarnhao! ac un necao!, mny.s, "nta i'ediem, yr oes hono, dretttio ta!m o amser ynghvd )i<'b Oinibio ein cymydogion—ac ni a wyddem pa fodd i! dtHfyru ein gihdd—ac ni a fcdrem ddyoddefynam-! V nedtlgar, &c. pe gadawid yr <t alian o'r fath eirian byf!dai'rgwyr da, at y rhai.y cyfeina'r Rhagenw iii, (yr hwn heb a fyddai yn Ragferf necaof) yn gvfeil!ion tra chynhcnUyd ac ymrysongar; end trwy ddi1yddio'1' « fc-Iii troi'r yn wyr heddy.cho! a citariadlon citiu' hawddfyddaihphcory Rhaf,fcrf a yn Y g'eiri<m a gna'hah- gan D. E. Yr lesu a atebodd acaddvwcd- odd," canys yr nn f'ddai'r ystyr pe ysgrifeuid, Yr fesu atcbodd a dywedodd:" end jhagfcrfa, y mae'r ymadrodd, cr mat'r un, ydyw, yn twy pwysig DIg y diohon fed hebddi. Nid a yw yr nnig Ragfot a ddcfnyddir i osod ych- wanego! bwys ar ddryU-ymadrodd ai-fei-ii-.ef fe, &c. yn fynych pan na fyddbnt yn Ragenwau i'r perwyl hw!), mcgys, (I, ncufe pan mai yr un yw y)' ystyr a phe dywedastd, y;K<M<'Kg't/ ond yn iliaig fod y gait yn wanach, ::R)t yn t!ai pwysig heb )as:-(!dcdt v guh- (f, neu fe. DyHd syiwi ymheilac!), na \vna a y tio yn lie yr /t:t'M yndiob cysyHttnd; pe dywedtd "Dýn. ganoud," dangosai ))yn fod rhyw ddyn wcdi cauu: by- ddai Dvn agànol}tl," ynamlygu y, peth yn fwy pwys- i; ond, Dyn yr hwn a gânodd," a ddynodat r!)yw ddyn pcnodo). Eithr, byddai dywedyd Dytna y dvn a ganodd y dnu," yn cyfeirio at ryw berson neiiiduot, yn gystal a phe dywcdyd, "Dyma ydyn yr hwn a ganodd y dên." Ac feHy, y giae y geinau, Dyma y el a )addodd y ddaf '1' un mor eg!m- a phe ysgn- feri:tl Dvma y ci, \r hwn ataddodd y ddatad." I Nid yw bod y Ferfweithian o naen ei gwrthddrvch ft! y dychymyga eich cyfaiit D. E. yn eyfijewid yr ys- tyr, pan t'yddo yr ysgtifenydd wedi gpirio ei ymadrodd yu y fath fodd rheotaidd, ag nas geUir ei gamddcat), canys geUir cyneu yr nn gehiatt !awer tti)rdld- -a phob un o honynt yn rhcolaidd, ac yn ddeaitadwy. Pe ant- gen, pa fodd, y daeth eich eyfaill i wybod mai ei Lnn- iwr yw <!eitL<!d y ferf rod(/M yn Dat. i 1. Ac wedi y cwb!,Syt, fedebygtd, y byddai efe yn foddlon addef 'mai y ci yw-y IIofrudd, a olygiryn y geii-iaii mewn dad), pe ychwanegid yr h7t, a dywedyd," Dyma y ci y)' !mn a iaddodd y ddafad;" ond adolwyn-, a tyddai hyuy, yn cyfnewtd sefyUfa y Fcrf? Na fyddai ddim. Ac yn Q,laf, y lil J\my,çf, ,hwnJx )'11 yr Yluadl:odd y:n Y Datgttddiad, He gbsou:r deiliad.yferf, neu ei gweith- ydd, ar ei hoi; o gantyniad tybtafi'od y gwrthddad! di- weddaf hwn wedi diHanu. Gwybodns wyf, nad yw ho!l awdwyr leithadnron, yn cyfnt' M ynRag-enw fyth, ond y maentyn addef fod y rhag-enw yn ei gyn- nwys, neu ei arwyddo bob amspr, yn y fath ciriau a'r rhai uchod';g.an hyny, pa un a bod yr a uchod yn tag- enw perthynoi, nen rag-ferf gadarnhao!, yr un yw yr ystyr, set, n!ai y ei oedd Hofrndd y ddafud. Fcl hyn darfum a D. E. gobeithio er boddtonrwydd iddo ef; goddefwch i mi ofyn gait neH ddau i'cb cyf- ail! hybarc!t, Dafydd Glan Teiti, ynghylch Cywydd y Tafod. Trwy ba awdnrdod, Mr. Teifi, yr ydych chwi wedi newid Yst!en y Tafod, o'r un wrywaidd i'r nn fenywuidd? A ydych yn tybied fod eich cywydd yn nes perthynas i'r gwragedd nag i'r gwyr? Os feiiy, dy- ]iinuo! fyd(!ai pcidio dystrywio yr iaith, er cystal yw rhoddi i'r rhyw brydweddai ei hiawudcrau. Pe sy!- Wàc1) ST e;<-1h tehh\) y o bgó) yn 'l1yhčt\, t a chraffl1 ar leithaduron Cymreig, ac yn neillduol ar y rheot wrth yr hon y mac y Cynny 1 wahaniathll rhwng yst!eni, mewn geirian, nad ydynt yn briodot berthyn i'r nail! yn hyt;-ach na'r HaH, o ddinyg ystlen aiiibleidgai, aid wyf yn tybied yr ysgrifcHasoch yn y modd y gwn aethoch; ond y canfuasech yh eg]nr fod Tafod yn hon' haw! i'f Ystte)) %vrywai,(Itl. Ymhenach, megvs pc na bnasal modd rch boddto heb gyniysgn y rhywian, yr ydych wedi gosod peii,,)tl, yr hon ddy!asat fod yn yr Ystien fenywmdd, yn yi- <!n wi-rywaidd, gan ysgritenn o'r drydvdd benod olago," yn He'r dryded() benod." Acnid digon genych droseddi yn y duU nchod, ond tnynech ei chymysgn a'i chhtto a ieithoedd ereill, ret t)awer erein o'r beirdd, jnegis pe chwenychech ei the- bygoU i'r gtytiaith, yr hon a a!want Saesneg; cyrch- :isoch y gair Ft'r?ngig cuiesliit,it ("F/?'. Queqtion) o bell, neu cymmet-asoch ef, ar yr ail law, oddhvrth y Saeson, hcb f'wy achos, na phe goso(I-Ld clwt o garthen arw, ar ddiHedyn newydd, teg, a dianaf, gan ibd genym y tath emau a hoUad a got'yniad, heb achos dtol< h t neb estron- iaid am danynt. Ti-eig, o'r Ffrangaeg, (ti-ier) ac ildio o'r Snesneg, yn He pron, nen gynyg, a rhoddl t fynu, nid ydynt yn gweddu i Gymro dilcdryw. Gosodh- y getrian estroti(,,i gan y prydyddion yn fynych, megys chwi y gulr ildia, mewn Jlythyrenau gwahanol, i ar- wyddo, ysywaeth, en bod yn gwybod nad Cyinraeg y'nt, a<- fetty en bod yn ddifai; ond nid digon hyn L Gymro, Mr..Bardd,oddieithr pron o honoch, fod y gwr a taddo ddyn yn ddienog o ysgeterder os dtchyn ddangos yn ddtymwad, ei fod yn gwyb&d mm Hadd dyu yn t'wnad- ot ocdd. Cyn rhodd! heibto, crefaf genad i ddeisyf ar eich Cohebwyr osod i tawr rfo!au cyn'tedht YlIghylch dei- nyddio y Dythyrfnau dwyol, a phethau ereHl y rhai ydynt mewn dad! ynghyieh y dnU o ysgnfenn Cym- racg. Oawsom Teol gan y dysgedtg E. ond yr wyf yn tybied i'r C. Gwan a minan eghir bron nad yw yn rheo) safadwy (Rhif. 15). Peth tra gwrth'm yw hueru fod rhoddi Itcibio yr ymarfcriad o honynt yn dyshywio v)- iatth, trwy ei hyspeHio o't chotofnau cadamaf, gan ci bod yn brofadwy nad oeddein hynanaid vn eu def- nyddio, ond bod yr iaiib yn gadarn ddigon hebddynt i sefyn yn ftdigryn yngwyneb ystormydd amryw oP- ocdd; onidcymhwysach fyddai tybied fb(! Boneddigion dysgedig yr oes ddiweddaf yn oftii ci bod yn Hesgan gan henaint, ac o dosturi iddynt cstyn cynnorthwy nyn b"f;lau Hythyrenan dwycl iddi? ond am ei bod yn ym- ddangos yn tied fywioga grymns yn aw!\ fe ymddengys y medr hi fyncd rhagddi yn b'nion !ieb y fath ategan. Prin y meddyUafy dioleiiir i Myrddin gan y g\vybodns a'r dysgedig E. am gymeryd arno swydd tarian denpu dy!iog i arnddinyn ci gyfuil!, f'anys, o dclifi-if, nid wyf yn cyfofe: ddywediad ynghytch bod yr Offeiriaid yn ceisio gan yr Esgobion i dderbyn y gwe(.I,.Iiau a ai-gi-aif- wyd yn ot y dnU ncwydd yn ot,o herwydd fed yn thatd iddyntfynedi'r ysgol drachefn. i ddysgndadien, &c. yn amcen na chablf'raith at- y corti dysgedig hwnw. Pa fodd y.dpaHant ysgntenadau yr hen fen-dd, y rhai yd- ynt yn amrywio llawer oddiwrth y dnii a amddiifyuir gan Myrddin nag y mae y ifordd newydd ? Ydwyfeich€wy!!ysiwTdn, LLSV.ELYN.

[No title]

-4 MARCHNADOEDD. J