Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
7 I ? ?.? ? ?h'. J?-? J/'?o?. LL For-1 'cored Cn said E-'??eare '1 (bird to ¡ay hUt r(,31iccLiv: Debts it?o my hands or f?t.?-e ?e .Jt? ?liiy of May oeit, otlierivise measures ul be pursued t, c.\ iTfeiymerit.- D. POWELL, ?'cs'cr ° the Assignees of the said Estate, ? ?,  COPPER TOKENS.. ccpi?nr? o?EN?' ? ?L Persons who have in th?r pnssesswn any   R-JKLINS, i;;ud by the Rose .Copper .Companv, may rM?n.'e??.v?ine of ii?'m in Cash Notes, either at the Company\ O?c?, in C'?n-y-sirpet, Birmi'?ham, or at their !T ? wprk«, near Swansea, any day (Sundays excepted) > i) :or' be first of July next; after which day t.ie Compuny Wül not hoB themselves obliged to take in any ,?f t eii. WM. VTLLERS, Chairman .of the Ito.se Copper Company. B'rvmner'iam, May 3, 2 814. 10 SEMEN GOMEIt. ??BSERVING in your Paper of las? week a H -? Par?raph stating that I wascommitted to the Gaol of Carmarthen, on Saturday, the 7th day of May instant, for deceiving-the public by taking too much money for my Work from some farmers in the neighbourhood of Car- I positively contradict snch state- meiit, the same'bciiitr -i ■ > 1 groundless, and request voii Will insert this in yoei ia¡hr, as the same is mc-rey ttc¡;e Irons. malice and to iiijvn e me in my business, which 1 have regularly followed for 30 years past in the coiint Ola- I morgan and Carmarthen, to the entire satisfav i of iiiy employers, 1 am, Sir, Your humllfe »ervauf, W.WILLIAMS. 15,000 in Shares. In the Lottery which finished Drawing on Tuesday, the 10th Instant, No. 5,532; a Prize of Fifteen Thousand Pounds,, WAS SOLD IN Olle lia.l, aiiti Sixteei-ttlts, AT SWIFT& Co.s London OFFICES No. 11, Poultry; 12,Charing Cross; I o. 31, AM?ate High I Street, I AND BY THEIR AGENTS IN THE COUNTRY. NEW -STATE LOTTERY BEGINa DRAWING On the K ing's Birth DAY, The 4th of JUNE. SCHEME. SCHEl\;E. I 1 of ,£Si),OtJD is £20,OO() 5! lO,dOJ. 20,OLHJ t; ::g 4. 1,ODO ?. ?M 2,5'? 200 1,200 15 100 1,500 52 5,) 1,360 1,720 17 29,210 9,000 Tickets. £90,OÛ 9,03-.) T:ck?t=. .?90,CtM 'I TICKETS and SHARES are SeHmgby SWIFT .& Co. (extractors), A t their London G dices as above, AND DY THEIR. AGENTS, J. D ? NTF L, f'o .CARMARTHEN, TiiDMAS&N1 n d<>. SWANSEA, E. BLAT11W burgeon, NAREERTH. I,SIAIJ YN BikC[IGENYN, -?L? n?uDi?YN IEUAMCp!ydfcrth,hyw?a;,M Siopw), ??LyS.?,?' ?'-?is; f? ddyrwyiir iddo fod ?' hyddy? yn J ('f.Yhirzig L'- 'i ciiaractr ?- sobr- Wvdd ae onestrwydd. Y moaner ^t ?. and J. Michad, y? a?? (' >f:8 ?are- house, TVi7l(l-sti-eet, S?'???—Rnmd anfon Hymyrau yn d?d?au) Abertawf', ]\Jaj G, ISH. HYSJJ YSIAD. GJVFBFDDED POBL 0 FOR A TIIIR, DDAllFOB ADEILADU  HELAETH,yn NGARDD- ?- FO?, ar !an Port? MORLDON, yn Swydd GAER- V. ill a ai *nei y 1Ïordd 0 F?gnr iGaemarfun, ac yCi.yd'gtat.hpnu?awyBnf-Hordd. Bydd yno dderbynmd ym?etedd?r i ?4vn a'i anifail, gan JoaT IHO?AS, yr hvv" dd.olchgara wasanaeth?ar W oawb ,aalwoamo.  ll ddioleilga? a wasaiiaetiiit ar Cyhoeddwyd yn ddizceddar, PRJS 5s. IEWN TIVRDDAU, ER BUDD I FFERMWYR A CIIADWYR YANtFElLIAlD, Y MEDDYG ANtF.?HAtD, Saesneo a Chvmraeg; yn cyhnwys Darhmiad cry no a chywir Hoi ?hwyti?dan i ba rai y ma Oa Corniog, n-„ „ 'ryS^-jr l'*a ^0cil yn/r,ya^ored. ynpchyd a'r Moddion "(•reun Ifriifth' 'Is -vd:Vd { *n ynaSnabyddus, yn bemvif wS .5as?,u yn of,alusa maawl o'r Awdwvr soreu :rughyd a C wanegia(i o amvyw Bc?au newydd a buddiol • Can J. WYKE, Fleryllydd, a Gwerlhwr ModdMM ?<My?, yn y Fenni.  gan J. Wyke a Wm. StucMey, Fenni; Mr. Ó a'.¥hal, Gwerthwr M?'o" Meddygol, Aberhonddu; 'A,Srafiydd y. Papur hvvn, T.Jenkins, ArgraO- ydd, a j (hverthwr Hyfrau, Abcrtawe; J. Evans, J. Daniel "?'s, Caerfyrddin; C. Lewis, Aberteifi; H. EvansAh. r^w?u}u' Mr. V?tchpH, Gwerthwr Moddion Meddysol ('a„. chan y rhan fwyaf o Werthwyl' Hyfranyn? a chan y rhan fwyaf o Werthwyr
Dydd Gwener, lIfai 20.I
Dydd Gwener, lIfai 20. I AT EIN GOHEBWYR. I \)-1 r yaym wedi derbyn Prydyddiaeth E. Thomas. I ..r.1\. Fefi t.a\\ an odii i fyneo;^ er hyfforddiad t'f rhai a ddichou fod San< djfit berthynasau neu gyfeillion, mewn toodd anno aw ydd, yn cael etÍ blino gan Annhrefn Me- ddylio4 Deilliliall o'u pwylI, fod sefynfa ddewisol yn ftwr yn cael ei pliarotoi, lie yr ymdlinir a'r fath achosion gyaa diûgdw-d1 a dyn-garweb, gan Feddyg ag sydd "ledi bod yn hit" ac yn sefydlog mewn ymarferiad, a'r VVn sydd wedi gwneuthur yr anhwyldeb uchod yn de8tun neiUdu-ol o'i ystyriaeth. Pob gofyniad a ddan- fouir 4-t Aigraffydd y Papur hwn yn y cyfamser, a ystjrir yn ddvlarhsy gan yr Hybyswr. Gan nad oes 1.\11SfydIiad o'r fath, a'r a wyddom, yn y Dj wysog- aeth, ni ddiclion yr un a gynnygir yn awr, dybiwn ni, h* aa bod yn dra g,%Tasaii,ctli gar,, a ilerbyn cefnogaetlr ae^Uiaanal. '1 Yr cedd anuedd o MufeiiiaK! yn y ncur uydd Sadwrn j diwcddafyn y dref bon; gwerthwyd cryn lawer am lai pris nag arterel; eithr cadwodd y gwartheg iieitbiog c^u prisoedd. Gwerthiad marwaidd oedd ar y cetfylau, am brisoedd iselach. Daeth aairyw o garcliarorion Ffrcngig i'r drefiion yr \vythiios hreaenol o'i- Fenni, &c. lie yr oeddyiit-ar eu gair, i geisio llohgaa i'w trosglwyddo tua'u gwlad en honain ac ymaeqmryw o'n cyd-ddinasyddion, y I-liai niont garcharorion yn Ftrainc, wedi dyehwelyd yr wythuos hon. Ymdyra Unoedd o'r tri-golion i lan y inor ar bob amSer ilanw, i ddysg-wyl dyfodiad oil perthyn- dsaw a'u cyrnmydogioii gyda. y lloiigau. Sefydhvyd dwy Ysgol. SaT)l»athol ,yii. ddiweddar yn Nghastellnedd, un i wrrywaid a'r Haiti fenywaid mewn cedran, y rhai a gynnwysant eisoe,, yaghylqh 50 6 Ys- golheigion; ac y mae ysgol rydd yn oI_cynllun Mr- Lan- caster, i gael ei hagor yn lied fliaii yn y Fynachlog, ger, lhw yr un lie. Dydd Sadwrn diweddaf, brawychwyd trigolion Clan y dwfr yn y drcf hon i raddan dirfawr, ynghylch daii o'i- glocii yn y bore, gan dan fTyrnig a dorodd allan yn nhý IVh. George Lowis, pei'lysienwr, (grocer ) yr hwn oedd oddi y pryd hyny; t.ybir i'r elfen ddinystr- ioi! jmafiyd mewn (iiiiad a osodwvd aer bron y tan i sychn pan aeth y teulu i'r gwely; yn>ed<i Mrs. Lewis, a'r wasanaethyddes yn cysgn yn drwm mewn parth uehel o'r ty, pan welodd y gwr sydd yn gofaln am geff- ylau'r Liythyr-gerbyd y bin bnwyd yn blr cyn en deff- roi, ac wedi hyny nid ocdd yn bpsibl kldynt; ddyfod allan tnvyun drws, gan rym y fllamiau angerddol; daethaat a!lHn o'u sefyllfa f' daethant adati o'u sefyllfa frawychus a pheryglus trwy ffenestr y llofFt, wedi i ysgol gael ei dwyn i'r fan: yr yoys yn casgln fod y goUed a wnaed ynghylch 2001. Yr oedd mvyddau'r masnaehd^ wedi eu diogelu (insured) mewn Digolledfa (Insuring Office). Clywsovn fod Mr. Hassail, Daearfesurydd tra chyf- rrfjl, o Swydd Benfro,-wedi ymgrogi yr wythnos hon, yn IJambcllr, Swydd Abei-teiif; Iord iii wyddom pa beth oedd yr amgylchladau a'u harweiniasant i gyf- lawniYweithrcd dibwyll ac erchyli. TraddodvVyd Rees Thomas i garchar Caerdvdd, yr wythnos ddiweddaf, gan L, W. Dilwyn, Yswain, T. Morris, a J. Collins, Ysgolheigion, o dan y cyhuddiad o ledrata sach yn cynnwys amryw nwyan, eiddo Mr. G. Wiliains, o Lanrhidian, oddi ar gefn ceifyl with ddych- ¡ welyd o farebnad Abcrtawe, ynTachwedd, 1802, sef er ys agos i ï2 mlynedd yn ol. Dydd Gwener diweddaf, danfonwyd George Hughes, o'r dref hon, i Gospdy-gwaith y Bontfaen, am rwystro yr Ynadon yi) y cyflawniad o'u dyiedsWydd ae ymosod ar yr Hedd-geidwaid (Constables), gan dori bys nn o honynt a chyllell; yrydym yn clywed ei fodwedi cael ei ddanfon wedi hyny i garchar y wlad yn Nghaerdydd, i gael ei brofi yno wrth Weithred Arg. Ellenborough, am ana^fu ac archolli. Tarr.wodd yr Hope, Cadpen Allen, o Fowey, ar y He a elwir Salth Maen (SGren. Stones), rbwng Scilly a'r Pen Tir, yr wythnos ddiweddaf, nes sviddodd, 11 galarus yw adrodd, trengodd pob'dyn ag oedd ynddi yn yr eigiou. Casgiwyd 3,1881. yn Birmiiigbain yn nnig, leblavv y costiau wrth Cll, cynnull a'u danfon, i ddyoddefwyr Germany ac o'r swm uchod, eodOdd y gweithwyr yn yr amrywiol weithiau yno dros 3001. Y mae prisoedd yr anifeiliaid wedi gostwng yn ddi- weddarmevvn amrywiol farchnadoedd o 20 i :30 yn y cant; ond prisoedd y defaid ydynt yn lied gyffelyb i'r modd yr oeddynt er ys tro yn ol. Dysg-wylir i risgl derw, (bark) i ostwng cryn law Iei- yn y tymhor hwn, o herwydd fod llawer o risgl tramor wedi ei drosghvyddo, a mwy yn cael ei ddysgwyl i'r wlad: y maenwyddau'r Perlysieuwyr (Grocers) mcgys Siwgr, coffee, a rice, yn gystal a gwirodau (sjritits) Rum, Brandy,sac Holands, yn gystal a chrwyn anifeil- iaid, c y wa rc b ,11 in ,01 cw, a choed, wedi ..gostwng mewn pris. Y m"c, trigolion y Mwythig wedi cytuno ar fan i adeil- adn Co!ofn a delw Syr R. HU1, ar ei pben, ?el y modd goreu i barhau cofFadwriaeth gwcithredoedd mitwraidd y Cadfridog dewr a medrus hwnw; yr hon a adeiladir yn ddiymarosyn y dref; ac i'r dyben hyn y mae rhag- daliadau helaeth wedi en gwneuthnr eisoes. Hysbysir. mewn llythyr oddi wrth Swyddog yn rhan- gatrod (b(ittfilion) Syr W. W. Wynne, fod y gwyr per- thynol i'r rhan-gatrod nchod mewn Iluestai gwychion mewn gwahanol bentrefi ar lannan'r Gironde, ynghylch 20 milldir o Boiirdeaux; fod addfwynder Ý Ffrancod i'r milwyr yn drahyfryd a dymllnol; fod y gwyr yn cael digon o gig eidion, bara gwyn a gwin. Deallir yn awr yn lied gyffredin, na fydd i'r Meiwyr gael eu talu ymaith ar unwaith, megys 'Y dywedid yn ddiweddar ond yr ydys yn son y bydd 20 o gatrodau i gael en rhyddhan ar y 24ain o Gorphenaf; a rhyvv gym- maint ar y 24ain o Medi, a'r lleill ar y 24ain o Dachwedd. NosSul diweddaf torodd rhyw ddihirod i weitluly Sebon Mr. Burge, a'i gymdeithion yn Caerodor, ac ys- peiliasant ef o'r hyn a allasent; yiiidrecliasant agor y coffr haiarn a throsolion haiarn, ond nietbasant ei wneu- thur, a gorfu arnynt ymadael ag ychydig geiniogau a dimeiau, a pheth arian-y mae gwobr o 401. wedi ,gyn- nygameidala. Dymchwelodd y Llytliyr-gerbyd o Lundain i Caerodr, (Bristol) bore dydd Stil diweddaf, ynghylch tair milldir o Calne., trwy'i- hwn ddygwyddiad, blin yw. gcnym glywed, torwyd clun un gwr bonheddi-g, a briwyd un arall yn llymdost. Datguddiwyd nn o'r cynllnnian mwyaf ysgeler tuag at yspeilio, os nid gwenwyno'r cyffredin, ag a glywyd son am dano erioed, yn ddiweddar yn Trio. Enog- tarnwyd dauFelinydd o'r enw John Rowea Henry Rundle, gerllaw'r dref iichod, o gymmysgn math o glai gwyn a gyfodwyd ynmhlwyf St. Stephan a pheilliaid; profwyd en bod yn maln'r clai i'r dyben hyny. A gellir casgln helaethrwydd y fasnach erchyli hon, oddi wrth fod mwy nathunell o'r clai wedi ei gael mewn rhandy o'r felin, heblaw fod 12 sachaido beiiliaid yn gymmysg- edig ag ef; ac yr oeddynt wedi dwyn ynmlaen y fasnacli hon dros chwech mis o leiaf; dirwywyd hwy o 101. yr un; ond yr ydys yn o-fnifod y dihirod mwyaf euog, sef y rhai Wii gosedasant ar waitli wedi dianc. Yr oedd y dysgedig Dr. Johnson mor eiddigeddus dros y gwirionedd fel na ychwanegai y peth lleiaf, neu dynu dim oddiwrtli hanes, er mwyn ei haddnrno, gynta pha mor ddistadl fuasai, ac er na biiasai ei chyfnewid yn drygu un dyn, fel y dywedai y diweddar Mr. Tyers, yr hwn a adwaenai y Dr; Johnson yn dda, "ei fod yn siarad bob amser megis pe byddai ar ei 1w." Dywediv am dano ef, na oddefai fyth i'w wasanaethwyr ddyw- edyd nad oedd gartrefj pan fyddai yn y ty, (yn oi arfer llawer o foneddigion a dysgedigion, pan na fyddo arfod nen ewyllys ganddynt i siarad a'r hwn fyddo yn gofyn am danynt) hyd y nod pan fyddai fwyaf diwyd canys, nieddai efe, 11-iii ddylai parch gwasanaethwyr i'r gwir- ionedd gael ei wanliall trwy- y fath mferiad. Dichon Athronydd (Philosopher) wybod nad yw hyny- ond ffurf 0 ymwrtliodiad a'r cais, ond nid oes netuawr o wasan- aethwyr yn gyfryw wahaniaethwyr. Os addysgaf fi wasanaetliwr i ddywedyd celwydd droswyf fi, onid oes genyf reswm i dybied y dywed efe lawer yn y'ehwan«g I drosto ei hnn ?" 1 i Cymi;ariaeth-Dyy,c(l $)1' Thon';is Ovcrbnry fod y dyn a'r nad oes ganddo ddim i ymffrostio ynddo ond enwo^rwydd ei bynafiaid, yn debyg i gloron, o herwydd fod yr nnig ddaioni a berthyn iddo o dan y ddaear. Mynega Herodotus yn y llyfr cyntaf o'i Ifanesydd- iaeth, maitvi plietli a ddysgai'r hen BerAiai(i i'v plant, o bump i ugahi mlwydd oed; sef, y modd i ymdrin it cbeiiyl, i saethti yn fedrus a bwa, ac i ddywedyd y gwir. Yr hyn addengys y fath bw ys a Oso..dcllth\vyahsefyIlIu yr arfer rinweddol hon ar feddyliau ieuenctyd mewn pryd. n". I Chu edl Ber,iidd.Yr oeddr';n -yn rliotlio mewn gweirglodd hyti-yd gyda'm cyfaili, He y. gwelais ddyn yr h%n a wyddwn mai dihiiryn oedd, yii eysgu lp-envn tawelwch ac esmwytiiyd, mawr, "Y nefoedd dtlaloulls, ebe ii, nid yw yr holl ddrygau a gyflawnodd y dyn hwn yn aflonyddu ei gwsç. Y mae Duw, nietidti fy ngliyfilili, yi) goddefi ddihirod gysgu', fel y gallo dynion diddrwgfyvv yn llonydd." Sicr yw fod Llywydd y byd yn gOruwch lywodraeth y drygau mwyaf. S gollodd Maelerwr tra chyfoethog gymmaint a 1,t)OOl.c ai- unwaith, ar longddrylliad un o'i longau gwerthfawr, efe a barodd i'w oruchwiliwr ddosbartbu tOOl., rliwng, gweinidogion a phobl dlodion, gan ddy- wedyd. 1:9- yw fy meddianau yn dechreu iiiyi-ied yiniiitli wi-tli V mil a'r ptim cilit ar iiiivvaitli, y iii, yn hen bryd imUldiogelu rhan o honynt cyn yr elont. Pan y tybid 'fod gwr bonheddig, yr hwn a arferai roddi miioedd i'r tlodion, yn agos a marw, gofyiiodd ei etifedd iddo ynmjia le y gallesid caol gafael yn ei drysorau? I'r hwn yr atebodd efe, "ell bod yn Ilog- ellau'r tlodion;" Myfi a roddaf i ti afal c3rad," cper Esgob wrth fachgenyn synhwyrol," os dywedt i mi yn mha le y mae Duw." "Myfi a rodtaf i afal etirat], Syr," ebe'r bacligen, os (tywed-vieli cliwi yn mha le Had vw ef." —— I'R CYBYDD. j Ar drafael pa fael fydd i ddyn bychatt Ddwyn beichiau diddefnydd: Doethach y gwna hen deithydd, Brynu y dorth bar un dydd. Y mae cymmeriad Bonaparte wedi cael ei osod allaii mewn gwahanol fodd gan amrywiol bersonau. ond gellir cryiilioili- cwbl ynghyd fel hyn,heb drenlio llawer o eir- iau-iii chyfart'n'r fath gymmyscedd o bethau gwrth- wynebtis, ysgatfydd, erioed yn yr un dyn. Yr oedd mewn ychydig fllnserwedi bod yn Freninoiiad (loyalist), yn Chwyldroiwr, ae yn Ymeravair—yn Fahometwr, yn Babydd, ac yn Ymgeleddwr Synagog yr luddewon—yn Is-swyddog ac yn Beiiadti'r yn Fradyciiwi-, yn wrthty- felwr, ac yn Deyrn-prine-swr—yn Gristion, ac yn Ang- .iirediiiNvi-yi- oedd ei gwymp fel ei fywyd yn maeddu holl ymdrechiadau ihag-ganfyddbl y meddvvl—yn fyr, yr oedd ei holl hanes fel breudd\yyd i'r byd, ac ni ddicli- on neb ddywedyd (heb edrycli goruweh y byd) pa fodd, neu paham y deffrowyd ef o'i her-lewyg.o- Y fath yw darhrtiiad gwanaidd o Napoleon Bonaparte y I. (ac ni obeithiAvn y diweddaf) Ymerawdr y Ffrancod. Nid oes nemawr, od os un, yn ammen. iddo wneuthur llawer o ddrwg; ac nid oes fvvy achos annncu iddo fod yn ach- I os llawer o ddaioni, pa nn ai yn fwriadol ai peidio Ca- nys er ei fo(I ef yn ciraliatis ac yn Ormeswr, trw yddo ef y daeth Ffrainc, Spain, a Portugal i etifeddu'r fenditho Ffurf-ly wodraeth rydd trwyddo ef yragorwyd bedd i goelgrefydd, yn ninystr y dichyn Breninoedd ddysgu oddi wrtho ef, mai eu myfyrdod di- ogelaf ac anrhydeddnsaf, yw Iles en pobi. Dysgir y bobl trwyddo efnad oes un onnesmor ddychrvnllvd ar nad oesmeddvginiaeth vhagddi; ac ymae efe yn ochel- iad i'r rhai a fynai yraddyrchafu ar adfail Breninoedd a phobl, mai os dichon nchelfrydedd eu cyfodi o'r sefyllfa iselaf, y dichon eu bwrw i lawr oddt ar y irnvyaf uchel ynyrnnmodd. Djisteunr'Tyngnr—Trhy teM ISlr. ty~—- a Ili- it- yn siarad a'u gilydd yn ddyfal ar yr Heol yn Abcrtawe, dygwyddoddi vyw wr iyned heibio ar yr amser, yr liwn meddai Mr D-- oedd wedi gwneuthnr cam mawr at; ef, ac am hyny efe a dyngodd amry w weithiau, gan ddy- wedyd yn Saesneg, yr wyf yn gobeithio y denfyn Dnw ef i Uffern," yr hyn a fynychodd efe amryw weithiau. A yw ef, eb Mr. M. wedi blino cymmaint arncch fel y mae yr oJwg arno yn eicli cyffroi ?" "Y dyw mewn gwirionedd, eb yntef, dymniuvn fod y dihiryn ynmhell o'm golwgdros fyth," Os felly, syr, meddai Mr. M, yr ydych yn hoilol allan o'ch He wrth ddymuno eiddanfon- iad i uffern," Pa fodd hyny ? Beth yr ydych chwi yn eifeddwl ?" Hyn yw fy meddwl, Syr, a 'tebai Mr. M. os ydych am gact llonyddwch parhaus ganddo, byddai yn ddoethach i ehwi ddeisyfariddo gael ei gymmeryd iÎÍ- nefoedd, ac yna, yn ot yr arwyddion a welaf, caech loji- yddwch tvagwyddol ganddo; end os i uffern yr â, fe'ch aflonydda yno, yn waeth nagy mae yn eu wneuthur yma."—Gwridiodd Mr D. ychydig, a diolchodd am y cerydd tyner, gan addef,foll tyngu yn afresymol, a'): fath ddymuniad ag a amlygasai efe yn, wrthun, a rhoddodd hcibio'r arfcr halogedig o dyngu ti a parhaodd y gyf eillacil. Amcybodaetli trucmis.—Aeth lien wraig yr hon a ber- t.hynai'¡ gymnnmdeb yr eglwys Babaidd/ar v "y dydd a ddiofrydwyd i ?t. Michael, yr Arch-angel, fel geihv'r Pabyddion ef, i eglwys yn Pans,' Hc'r oedd darluniad o'r Saint hwnw yn maeddu'r dialol, a gosododd nn gan- wyll yn agos i'r Saint, a'r ilkill Fyii ymvl y diafol (en dehvau) Wraig!" ebe'r Offeiriad, dan floeddio," nid ydych yn gwyboti pa beth yr ydych yn wneuthur, yr ydych yn offrymn i Satan." Own yn dda ddigon, Syr," eb hithau, "beth yr wyf yn wneuthur, ond am 'o.J nad wyf yn gwybod yn skr i ba yr wyf yn myned, wedi marw, da yw cael cyfaili ynmhob Ile!" Gofyniau, onid yw y rhai sydd wedi ymwerthu i wneuthnr dryg- ioni, yngwyneb rhybuddion cyfcUUon a. pherthynasau, pregethau a marwolaethau cymmydogion, j ac anno? aeth&u eu cydwybodau cu 11 hunain, yu ymddwyn megys pe byddent o'r un iTydd a't ?tenwraiguchod? neu yn fwy drygionus gan eu bod yn "ofFryniu eu boll amser, a'u doniau i'r (i¡fol yn MM;?, mgys pc na byddent yn dysgwyl un cyfaili araB yn nhmgywyddoldcb ?
CYLCHWYL CYMDEITHAS FIBLAIDD…
CYLCHWYL CYMDEITHAS FIBLAIDD BRU- TANAIDD A THRAMOR. Uydd Merelier y bedwarydd o'r mis hwn y cynnal.; iwyd Cylchwyl Cymdeitlias Fiblaidd Biutanaidd a Thramor, yn Neuadd y Seiri rhyddion, Llundain. Llanwvd y nenadd yn gynuar. vn y dydd gan fonedd- igion o bob graddan traddodwyd amryw areithiau tra bywiog a chyfrrous yno fel arferol; ac ni ddiclion neb I geiriau roddi darluniad cywir o'r pleser a ymddyscleir- iai ynmhob gwynebpryd ag oedd yn bresennol, Cym- merwyd y gadair gan y Gwir Airrfiydeddus Arglwydd Teignmoutb,'Llywydd y Gynuleithas, am 12 o'r gloch. DeChrenwyd gwaith y dydd ganddo ef wrth ddarllen banes gweithredoedd yr Eisteddfod. Yr oedd nodd- wyr ac effaith y Gymdeithas wedi cynnyddu llawer vn y flwycldyn ddiweddaf, yn neillduol yn Russia a Ho- land, Oddiar dechreuad y sefydliad liwn, dospartliwyd 390,328 o Fiblaa, a 59^002 o Destamentau; heblaw 17,585 o Fiblau a 23,940 o Destamentau, a bi vnwyd aC a was-garvvyd dros y Gymdeithas ar y Cyfandir; a 73,000 oFjlau a 49,000 o Destamentaa y thai a argraff- j 1\ wyd ac a wasganvyJ ar y Cyfauuir, gan Gymtleifhasaa a gynnorthvvyid gan y Gymdeithas hon; y cwbl yn 1,1-18,850 olyfrau. Swm yr arian a dderbynwyd y fhvyddyri ddiweddaf, heblaw yi- liyi II a gafwyd am y Biblau a werth-wydj oedd 62,4411. 18s. lOd. llai nag yn ,4381.7-s. -3 d .Yn llai yii y nawfed flwyddyrt yr arian a dderbynwyd am Fiblau a Thestamentau, gan mwyaf oddiwrth Gymmanfaoedd Biblaw, oedd 24,7661. 2s. 13d. sef, y!! fwynag yn y iiavvfed flwyddyn ac felly yn gwbl, .dcr- bynwyd 10,76IL 5s. 9d. yn fwy nag yn y 9fed flwyddyn-. Dywedodd Deon Wells yn ei araith, yr hon a dder- bynwyd gyda mawr orfoledd, ei fod yn gobeithio, y sylwai y Gymdeithas ar Hmgylchiadau Ffrainc, a dan- fon Biblau i'r trigolion yn lie y Gornieswr; ac efe a chwennychai gymaeU hyri i ystyriaethau Gweinidogion y Brenin, ar fod i ryw drefri.gael- ei ch-ymmesyd,-■■■dan eu.hymgeledd hwy, i wasgnrn y Bibl vn y -wlad bono. Dsrllenodd y Llywy-dd lythyr oddiwrth y Tywysog Galitzin, yn mynegu diolchgarwch y Bibl Gymdeithas yn Russia, i'r Gymdeithas yn LIundain; ac wedi hyny anerchwyd ycyfartod yn y. modd mwyaf pwysig gan y Parchedig John Ilatterson, o Peters L, u yr hwn a ddvwedodd, ynmhlith pethau ereill, ei f(Al wedi deall a theimlo llawer yn ei wlad ci:lit)ij, am ddefnycklioldeb Cymdeitlias y Biblau, ond ei fod yu rhwym i ddywedyd y dydd iiwnw, fel, Brenines Sheba, na fynegwyd dim o'r banner. Yn Russia, yr oedd y Bibl Gymdeithas wedi cyssylltu Cristianogiono Wahanol en wan ynghyd, nid yn unig yr oedd yr Esgobion, ond yr oedd Ateh esgobPetersburph,-yncy.mme:'(tdv.yo'r diefn ag oedd yn galw .am -undeb Ciistiilnbgion o bob feawati; y fath, eb efe, oedd ysbryd ac ymddygiad. blaenoriaid yr wys Roegaidd, ac Esgobion Russia. «>. v Dywedodd Canghellawr y Trysorlys, ei fod vn sicr- .J .l w hau i'r Bonheddig parchedig, yr hwn a gyfeiriasai at Ffrainc, fod yr had da wedi cael ei liau eisbes yn y wlad hono; ac nad oedd mesuran addas i'r dyben hyn, wedi cael en hesgeulnso gan y Gymdeithas. Dywed- odd eiUchder Breninol, Dug Kent, mai er ei fodef yn aelod ddiysgog o'r eglwys sefydledig, fod ganddo ef Y cymmaint parch i ercill, a plie buasai efe wedi deall ei bod yn gymdeithasi?gynnal un blaid o GriStianogon N"i I hytrach nag ereill, ni chawsentddim cynnrthwyo (1,di I wrtho ef. Traethwyd areithiau, heblaw eiddo'r gwyr anrhydcdus uchod, gan Count Gardie, C-enhadwr Llys Sweden,,y Parch. G. Burder, W. "Wilberforce, Yswain, Aelod o'r Senedd, Esgob Norwich, Charles Grant, Ys wain, Iarll Norwich, y Parch. Dr. Biackburne, Henry ) Thornton, Yswaina chan yr Yysgrif-lywyddion y Parch. Joseph Hughes, e. Skeinkoff, a John Owen, &c. wedi hyny ttaethodd y Parchedig Mr. Pinkerton, o Moscow, hanes o'r mwyaf hyfryd am sefydliad Hibl i Gymdeithas yn y ddinas hono, wedi'r dii AT GYHOEDDIVR SEREN GOMER. I Stk,Os byddweh cystal ag argraffu yr hanes can- lynol yn eich godidog Seren Gomer, mi a (yddaf ddi- ole,ligar i. cliwi: Y chydig o ddyddian, yn ol, cafwyd wrth gloddio yn y ddaiar gerllaw Eglwys Llangeler, swydd Gaerfyrddin, garreg hardd o naw troedfedd o. hyd, a thair o led, a'i ysgrif'en ga ariii; Deed barbalom, ifuve-brocaenS Byddaiyn ddVwenydd gan eich darllenyddion yn yr ardalhon pe caent wybod, trwy lewyrch eich Bercu, I eglurhad neu ystyr y geiriau uchod. Ydwyfj Syr, 1 Eich cyson ddarllenydd a'c11 ewyHysiwr da, Llangeler, Mai 1.2. T. DAFYDD. AT GYIIOEDDWR SEREN GOMER. j -? SYi?,Dysgwyliaf i'r sylvvadau canlynol gael He yn eich Seren Omeraidd, cyn gynted ag y byddo yn eich gallu:— Credwyf nad oes nn iaith yn meddu nnvy o rag^or- fl'eilitiau na'r Gynii-aeg; er liyny rhaid addef ei bod yn II fyr mewn rhai pethau. TV rth sylwi ar lythyr Mr. Llewelyn. mewn perthynas i'r ymadrodd, I U)-iiia y ei a laddodd,' &c. y mae yn hawdd gweled mai Widra ein iaith yw yr achos o'i fod mor anllealladwy ,iii,tíys, y Saesonaeg, am ei bod, yn ei rheolau cystrawenawl (syntactical rules) yn peri i'r gweithredydd ragftaenn, a'r goddefydd ddyl'yn, y fel-f, megis, < Here is the dog that killed the sheep,' nid yw yn gadael uu He i ammheuaethi, Hefyd, y Lladin, am fod tei-fyniad perthynol i'r enw, ymnhob achos, sydd yn ei osod yn dra eglur; iiie,,is, I Hie canis est qui Oven) Dt:ca\!it,' lie gwclir, oddiwrth dreigliad y gail,, pa tin yw y goddefydd; megis, Notti. Ovis, Ace. Ovem, &c. Vide y cyffelyb, loan xxi. 15. Wyt ti yn fy ngharu i yn fwy na y rhai hyn?' pa un a feddylir ynia, ai, aoedd efe yn caru yr lesu yn fwy nag yr oeddynt hwy? ynteH, a oedd yn ei garu yn fwy nag yr oedd yn en cam hwy? ond, y Lladin nid yw yn ei adael yn y tywyllwch, 'fa] y gwel.ir, 'Amasme plus quain hi P' &c. ond, yn yGym- raeg, dylid chwanegu gair, neu eiriau, ar y cvtrvw ach- osion, i'r dyben i'w eglurhau; megis, < Dyma y ci5 a laddodd y ddafad, wedi marw,' &c. Hefvd, Wyt ti yn fy ngharu i yn fwy nag y uiae y rhai hyn?' &c. Am v magenw an, ni ddeallais i un amser fod a yn rhagenw yn pin iaith ni, ac os gelwir hi gan neb yn rhagetiw perthynol, mynwn iddynt wybod mai per- thynol i ryw iaith arall raid ei bod, ac nid i'r Gymraeg. 0 achos ei bod yn cael ei gadael wrthi ei hun, jiebA" rhagenw yn ysgrifenedig, galwyd hi, hyd yn oed gan rai g ramma d eg vv y r, yn rhagenw; megis, I a gymmero. ddysg cadwed,' heb ystyried mai ymadroddion difTyo-jol yw y cyfi-yw (sliptical sentences), a bod y rhagenwau perthynol iddynt yn ddealladwy, megis, 'yr hwn a gymmero ddysg cadwed.' Hefyd, 'Dyma y ci yr' hwn,' &c. Etto, nid Alyfi yw y gwr a welodd fliiidei- ond Myfi yw y gwr, yr h.wn a welodd'/ £ c. «Ego sum homo qui videt,' &c. Hefyd, onid oes i a yr tin gwasanaeth yn yr ymadroddion blaeli- orol ag sydd i Jr, rr; &c. yn y rhai dvlyngl,, I dyw- yllwch, ac nid i oieuni, y tywysodd, ac yr anvein- iodd,' &e. Ac onid ellir ystyried a yn y éyfryw aoi- gyichiad, yn rhagferf sicraol, megis ei chwiorydd y, yr, &c. ? Yn mhellach, vid. gram. D. Davies, de parti- culas, He y dywedir, <Pa<ficu!as a, M, yr, yt;, esse verbonmi ministros, fiuia illis semper ancillantui- h. y. goreiriau a, y, yr, ys, rbagweision berfaii ydynt, am en bod yn wastad yn gweini iddynt.' Ac felly nid vw yn adeiriad (tautology} pan ysgrifenif a, See. ar Qf. y rhagenwan yr hu-ii, yr hon, &c. Llan Elwyj Mai 9. T. R. Gicallati yn Awenydduteih Daniel tib leuan D-dit, yn ein Rhifyn diweddaf. Lineli 41, yn lie Mohaid dvnion adwaebant darllen 1110esau à throion dynion adwat'nant. 48, yn lis hetiawr y bydol, darllen hen-uur y bydol. 70, yn lie ieiiainc, darlten icuanp-c 89, yn He AT hauhven yn glirach, darllen A'r haul yn oleuavh. r 106, yn He ??? darUpn ?e?g. 10?, yn He 6!M'n? dMiien Gtp?.??' 11 V, yn He fan hyn o/yd, darllen fan hyn o fivd. Dylai y ddau Hir a Thoddaid fod at- waban. Yn yr Arysgrifen t|ad»n ai" DOT SyrW.Paston.llin.5. yl1 He bras, darlleu oms,
Family Notices
[ ■ •■■» '"■■" S G 0 R C,, 7,?"), | ( Dydd LltÙj, w fhtios i"r diweddaf; Rfrs. l:aH^ew ?yrai?Mr. Tjrdrcw, Ff?ryji,a ??ertuwi- modd?n!:? dL[Ygilliaetli,, 0 ;it- 1?.ib. Dydd Meicher, Strs. "White, t,wra? Mr. Wiiit? H\h-\vetthwr,o't:nHe?rt?bi Ar v cyntafc'r mis hwn, M?. Jamps, gwraig Cadpen Davi(i ja't-neq, tit sv vdd B?n'(f..Kr ?h-h Yu ddived?m, ]?ne:}(!:?cs Art!n!r W?t, \v.alL p La.ne Grove, gcrii<'?. Bangai"ar H:rch; N V "!v y rèd c'r mis ?"v"' N-ii Llanc,ly!:swydd Gaer- fiiddin, Mi. John Liibii^ Lhwvdd vr Eijeiie/er o Paa'stoVv, a Miss Elizabeth Buil. d 17. Dydd. Ma with,, y 66&ih b R!<r;H; ?h y PurchediIsr Mr. Pugh; Mr. John Roes. gynt c?ps.? v? ?eityiddt,,? Miss Harris, mercb i?uafMrs rie?or Harries, Tar:m1\.vraig, Trefdraetb, swydd lientVo. i i" wythnos ddiweddaf, Vn Plymouth Dork Mr k, o-r ile uchod. a Miss Wbitroir, gnit drefhon. Ian wythnos Vr- diweddaf, yn Llanddcwi, Faesyfed; Herbert Beavan, VsWain,-o CITO, a Miss Ann Jonfes, merch Mr. Thomas Jones, o Co° 'ie nhvvf Idawes.-yn yrun wkuh 't'n St. Augustine, d Iaa, gan y Parch, after Grey, Thomas Lewis, Yswain, Mdwriad yn Meiwyr Myrnvy a PrecheitJiog, a Maria Arint: ailfereh Thomas- Darnel, srtam, Henadur, b Caerodor. J"rtm.dydd,-yii St. Nicbols,-Caerodor^ .William Ed- wards,Yswaiu, o DraliliyjK swydd Fynwv, itfp Hai-riet' ailferch Charles Granger,- Yswain, or dJiuas uchod. Yn Llansanan, Geo.Canning, Meddyg, o Dinbvch, a Eucj Margaret, march leuangaf y diweddar Philin orcke. Yswain, o Erthig. > Mr; Gri Ash, swydd Mwytlrig, r Berch Iscoed, swydd Flint. •> Yn Pen^yaydd^MSn, Mr. Richai-d Jones, o Braint' Mrs, Rowlands,- o Rallt.. a. GnfHth Thomas, o Penl.in. Me!?ydd' á. M?" ???.h\-ar.?,Liau!icchKL sv/ydd.Gaernarfon. BU .FdlqV, ■ = YVn £ hgbaerfyrrhhr.; Edward shanom Yswain, Llaw- feddyg gynt? yu myddiu Clytain, yn yr Americ, ae wedi hyny yn y* In '? OrllcwinoL Ar y 4-ydlL o-u niis hvvn, yn Aberyr twyth.Mr. Cottens, yn 62 oed; yr oedd newydd ddyciivviyd o Ffrainc, lie y "nasai mewn caetbiwed dros llet o riy" n* yddatt o'r hwn y rhyddhawytl ai gan y Cossacs. Yii ddiiiedd,,it- ii Port Royal, Jamaica, vn v 33ain mlwydd o i oedran, George Bobbin, Y.swalnl Liywydd Llong daii-bwylbreiT ei FaWrhyd; v Si?;'ke.' Yi" oedd Cadpen Robbin yn frodono Hwlffordd, Swydd Iletifro efe a aeth i r Llynges Frenmol yn g'nDar nÜèwnoywyd, ac a dclaeth i dderchafiad trwy ei ddiwydi vvydd a'i rin- weauau ei hni1, yn unig. tk
T...LOSG:\' EW 1'D D IO,
T.LOSG: EW 1'D D IO, r,f' 'Abertat\e Du'odmidy Amitv. Jcn?ins.o ?S? Frysto; ?! evidence. Packet. Lon-r, oGoe-  tei' De:ight? Spernre, o Brid-ewater; Bro- -th'?rs, S'Ut?, 0 Coaio. amry wiaethau liete ? F?te, Filippe, oDubHn, itg ami'ywialÇlh'aiI ()- Be Ubes; Pros- per, Hole; Escape, iii-,siiii, o Minehead, peilliaid a brag, Hopeweii, H«ghes, o-Chcster- Flyng Fish, Da- vies, o Neath, priddfeini Betsv, Lan^ert. o Wexford machi, Dove, Collins, o Portsmouth, hen haiarn; Elinor & .Grace, Brown; George & Ann, Karkcek; Provi.. dence, LewisMary,.French Dasher, W iBiams j Bet- 8y, Le,v.is; .JOhl Sotroud, "\ri!kjns; Jane <Sc Mary, Rey- noids; Freeman, Stevens :• John & Sa!:diJ. Parnd ;\nl.. !t:un; Lo?; Fortitude, An?ovc; Friendship, Day, 9 Be Ivc; ?\?i!)am & Mii?, !n?hcs. o AniKvelj- Little John, .Edwards; Edward, Cutt.tfe? Zcno & Harriett Eastman, o Fowey Auspicious, Jinking; Forest, Haw kins:  copr; SufHciMtt, Pear?-e Active, kins. o Truro,-invvvii copr; Sufficient, Pcarce? Actn'c' Lamb; Friendship, Handford; Mary, Vills iHcbe, Carde!\o P?mouth: ?ratcrmouth.Cnti?e- Mar?IrI win, o Comb; CatWrine, Richavds Rose, Thomas, 0 Canligan; Nw EIes&m?, T?mas; ThetM,-Grove- Caractacus, Harries; Venus,. Lowther, o Waterford?' Mary, Rouse, o Amlwch Shadwell, Smith, 0 Milford FraHces & Mary, Potter; Fanny, P'?fw-d, o Mine- ,lld; New St. Martin, M'Caity Greenfield, 'Gibbons illai-v- Evans, o ITubliii; Newf air Trader, Casin,p Dnn- kalk; Britannia, King; William Heary, WiUiams I p Heai-3,? IVilli?ms Union, Dalling, o Bideford Active. fleiifior ood; Eli- zabelh, Menle; Brothers, Crocker, Susan and Mary Evans Bulona, Phillips.; Minerva, Morgan, o Cork Phorbe, Harries, o a o A' 'c x to r d Ami, Rees, o Aberthaw Ami, George, o Trid° ^ewat^r *■ Defiance, Bevan, o Portvnon, balasarn: !-Tyi zcdiaid, IS%aiisea Trader, HuxtaHe, i Brysto; F. ame, Williams, i Glocester. amrywieituau Lane, Adams; Thetis, Graves; Delight, Hpenree; Shadwell. Smith; Ann, George, i Bridgewater; Maria, Irvin; AVatermouth, Cudlifie; Maria, I'vin, i.Comb; Three Brothers, Blackman; Good Intent, Pearse, i Barnsta- ple; Friendship, Davies; Rose, Thomas; Caracticus, Harries; Mary, Evans Buliona, Phillips, i Water ford Coi.neyalJ, Richard, i Padstow Catharine, R,chards; Anna Louisa, Jape; Ft me, Llpyd; Louisa, Evans, i Aberteifi; Frances & Mary, Potter; Ann, Hawks; Friends, Reed; Fanny, Putsford Escape. Bush me; Pi-osper, Hole, i Minehead; Mary, Rose; Venus. Wil- liams; William & Mary, Hughes,- i Amlwch Besiin- lnng, Evans (Cardiff, Lewis; Felicity. Stevens; Anne, Rees Flying Figh, Davin, i Aberthaw; Sufficient Peafce; s; Active, Lamb; Friendship, Ilanford; Good Intent, Campbell, i Plymouth; W Hialll Henry, Williams; Thomas 6& Mary, Chidley: Little Jofen, Edwards, i Bide-ford; t/eorge 6* Ann, Carkeek; Betsy" Lewis; Mary, Rees, i St. Ives; Hopewell, Hughes; Lady Penrhyn, Jones, i Pwllhely Dieto and Fietb, Filipt)c, i SI, Does; Active, Pcnborwood, i Coi-k; Betsy, Lambert, i Vfexibrd; Defiance, Bevan, i Port- eynon, elo. PENLLANW R M«R YN MIIO'ftTlll,AI)DOEI)D "A PHKtF ABEROEOD c y Al RU. nnos YR M'YTIJNOS GANLYNOL. 1 I' I ? 'ill f-I B I B.-a ■' £ ■  3 t.. J ,,£! ..r C'J <> ê £ <S ,:0' "¡;; ». c u: sg-rT't: a, « £ 3 :$ 0): '< 'ü J)YIWUV. g | » r -0 J £ -rg § 3 &.| '?E S T ■ £ W 1 g: ■= 6=3 El-l :pi 115 !41"1«< 1 m*ig i 5,j0 s £ g § l '£h s..ICJ," CJ CJ ""1. ;'¡I: 0 wi ¡¡r II". W 'Q.; ..o C,.J" c "C) "I ;;is I": 1<:1=" .Q :;l., -1; C;¡ (I: j" 4.iU "— ? ? SSM? ?? ???? ??"'??? Q 00 -00. '11tAl. 'IA. 'M. A. M. A. M. A. 'M.IA. M. A. M. A. A. M A. M;IA.M S?wm 21 6 M? 6 7 36 8 '6¡18369 610 610 4'? H 36111 M Sul 2?7 ? 7 '? ? 24 8 64 9 24 9 .?t0 ?ttl 34 12 2413 -? Dun V3 8 ?8 1- 9 H 9 4?10 1210 47dl 4:!1 2\ 1 12 1 3 Mawrth 9 1r, 9; ?10 010 3011 0 H 3.'18-?)i lu 2 0 2 20 Mercher 2?t0 ?10 1810 -48 U 131t 48 12 18 1 18 1 M 2 48 3 8 lau .2(il0 51¡1l 1611' 3612; 6?2 36 1 6? 6 2 40'3 36 3 56 i o r?ill 1 1 i5 1, 'o-612 (i?12 ?6 1 1 0 2 6 2 4 (? 'I 3ti l 3 5(i C -27.11 1 51 2/ 64! -1 241 642, ',5 4, 3 34, 4 q4 4 44 ?' I MARCHNADOEDD CARTKEFOL. c ABERT.«WE.-—Gwesiith, 78s. ±0d. Ha:id, 35,.04.. Ceirch, 25*. 4d. ABERYSTW'VTH.-Gwenith, 88. Qd. Rhvg, 56s. Od. Haidd, 44s. od. Ceirch, Ymenyn 15<1, i icidó y 18 wiis, ac yn brin heillduoL Bn YSTo.-Gwenith, 64s. i 66s. Haidd, 30s. i 3$5; 1 Ceirch, iss. i 22s. Peilliaid;. 50s, i 55s. y sacfr,