Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

5 erthygl ar y dudalen hon

-- -j - BARDDONIAETH. -}r»«..(-

- - - - -JT Glz7llOE.D.DrVl,'…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

JT Glz7llOE.D.DrVl,' R- I MR. GoMER,E)"fymodynprys)!rdeith!6 yncch- wydd fy mywyd, a'm ()ap:u'ol d.v yn adfeiiio, ac i gael ei fysgu ar fyrder, ctto o herwydd y cariad neiHduo! sydd \'n fy mynwes tuag at t'y nghydwiadwyr, ni t'edraf t- 01 .J jai na dymuno ibd yr hen iaith Gymraeg yn parhau yn flodeuog ac eTiwog, a rhyddid wtadwriaethol a chrefy- ddct yn sefydlog a UwyddianuHS, yn Nghymru, pan (yddw)f fi yn nhy fy hirartrcf. Wrth syt!u yn ddiAve(i(i-ar ar cich Sei'cn yn ei chylch. 'dto, (laellium i ddt'aHibd yrhen iaitharddcrchog yn goddeferchyU driniacth pan ei iiieibion ei bun, y rhaia faethodd hi yn aHwy! yH eithirion asgre; chwi a wydd. och yn dda ddigon, Mr. Gomer, iddi gac! ei dyrchnfu er ys dyddiau i' ser, end och o'r cyfncwidtad! 'hi a os- tyngwyd yn fuan hydy Hawr; fe'i dihatrwyd o'i hardd l:¡!'isgocddjc fc'i bwnwyd i sM'b'Ali yn Nghors Fochno; fe'i dY!JI,bol1ryd y;)0 ennyd; f'e'i codwyditynn,ac a.'i gosodwy tl at' yr crmig bo*;nl; fe't digymmatwyd; fc'i crog'\yyd ar fl!cllyU; i'c dovrwyd yiruitii ei chicsttii; fe 'wnaed id.Ji g'<'fM'< prCfi.?1([u, a phan na fedrai ymlwybro cani yn y hai'n, fc'i {,Osodwyd i sefylt ar ei pAcM ac yn -vii lie ei rhagihynny ym- ddangos y'! iddiheneddtad gwil'fodd, fe'i taflwYll i glúldd ant'crth (nid o na phridd) yn gyfagos i ddmas 3/y)'dd!K jE/H)'ys; yno y mac hi yn gor'.vfdd) dru- an, yn waet pi dtwyg, hcb braidd gaei cennad i g!JJ'chu MA('?:«M, na oil a ddacth iddi 0(!di- wrth ei chHredic'rn, y :'bat, MMi' y dljwcJuut cnlwli4ill, ydynt ei choic'.idwyr. Ow, iy pn"idiau' a oes yr un o'l [;'11' t'eibioh maeth a rydd gynnorthwy i'r g\v\'o Laiibedr i gyifna! ei phcn aiian o'r iluid! Chwychwi, y Gwcnlmyson tl,Iedryiv, hiliogaeth yr enwegion wyr a fuont o lin i iin dros ocs- ')edd meithion yr attirawon i rtenh'noedd a i'hendeng- ion Brydain yi] yr o ddysg a gwybodact!), rho\vch gais eg'noi uuwaith t;tto i osod y !e.sK Frythoneg ar ei ttn'aed. j Dir yw mai y Wenhwyscg osdd y srangen fbncddix'- ? r-tddiat'o'r Fryt!)oncg yr amser gynt; hi ydocdd tafod- iatth yrfnwogGaradawga'i Iseui\vyr dcwrwych; \'r iaith trenhinawi yn nyddiau Arthur; a phriodoi-iaith y dysgedigion yn amser lib), Arlywydd Maeshalcg. Pa tc mac JMo, cnv.o:; t'ardd Gwlad Forgan? Pa Ie mac lonawr? Pa tc mae'r Du o A i-foijp Pa Jc mac pe- rygloricn Trisaint a Llullgllr, cedyrn golofnatl yr iaith? Chwithau, Lflllgciau yr J'?t'yr!, dcitrowc!), dangoswch pn'h gwroldeb fet yn y dyddian gynt; mae cich mam- iaith hawddgar, eich hyt'rydwch pt'nnaf yn orian tawet eich myt'yrdod, yn goddet'trais: nn roddwch deh arfau t !av!' !nd onis da?!scin!o crc!S:iaH Cymru, o iVY!)' JJHm t Jrygelciil JiY/lIl.y, yr o! fo!eddn!' iloedd, Eitt i,,ui.,iiiiiili << /;<M'<M Yr w; f YI1 deal!, Mr. Gomcr, fod un o't'h Cohebwyr, His gwn i o ba barth o Gymru yr !ianyw, yn haon inai i nid acdd y dytai y ferfdf'rfynn, a'r enw cadarn yh odd; ac er mwyn pron hyu t« hw:it i bob amhcuacth, macyn gosod o'n bla.en allghreifftiau a!tnn o waith y Bcit'dd ac ereiii. Dyma uti, Ymddirictl ym a ddarocdd, Erhyno!!fyRhtainoedd." D. A-B GwiMt'M. Gwh- yw rr gv. r o FaDwyd fidYitedyù yn ci Rannna- deg, "In nounuHis radix est tertia persona pru'teriti, nt apud tlcbr.ros, ut aeth, daeth, gwnaet! Hn, ocdd, cnm contpositis." Da:)edd sydd un o'r eyfansoddion a feddyHr y'na, o dfir a bud, dinibd, deryw. Gwh- yw he- j fyu i D, ab Gwiiyn!, ac ereiU o'r Dcirdd arfer [jïcuCddyÚ', gWllllddoedd, gm/u, &Ct i arwyddo gt:;naelh; o)id bcth cr j hynny, onid bcrf afreolaidd (verbnnt anomaium) yn ei boH ddisgyniaccdd yw gwnacth] Fe'i hart'crir mewn <'As: o'i threigiadau, a hynny yn bi iodoi iawn, yn ol duii y ferftod, ac nid tUtcrt'ymadau berfan rhcohudd. A ydyw yn rhesymo:, M: Gomer, haeru fed yn rhaid i'r bcrfau a arwyddoccant wcithredu (active verbs) berfau rhcolaidd a ehysson yn en hot! dreigladau ac amseran, derfynu yn y trydydd person nnigot o'r amser l'IŒFFAITH dcrfynedig, yn ocdd, mcgis /w.Cf'/lcdd, o her. wytld fod !Iii', m'u yd!Jlf1, (arhaio'i cityl'ansoddion, /Kt. nywa dC1"Yw), bcri gynhorthwyoJ, anghysson, anghyiar- tut, ac unigol yn ei holl dreig!adan, yn gwnenthur oedd )r2\1 ydf)('dd yu yr amscr AXMHEJ<FFAri'jn derfynedig? nx'sris cc(/<M', ocddit, oedd eJ, &c. lumoeddwn, <K'(M yn y trydyd'! person yH unig, fe! yn yr angiuaint uchod. Octld ac <'K/ft<'dM nid ydynt o'r un amscr; ocdd' svdd yn cyfattcb t hf(eiai, a btt i /MfTO(M. Mewn byr- bwvUdra y dywcdodd Myrddin y ga!tai y bod, ys- j gatfydd, dcrfynu yn o<'J<<, yn He odd, yn un o'i threig!- adau, er mwyn gweit sain nid fet!y y mae—nid terfyn- iad y fei,f bod mewn person unigo! yw 0ed(1, eithr y tcrf! ei hnnmewnuntreigtiad yn ei hoU bcrsonan; benthygio y rhagenwau a wnaeth hi er mwyn gwahaniaethu y personau. Pe buasai D. ab Gwi!ym, un o'r gwyr cadarnaf yn yr iaith, yn ddiddad!,aymddangosodd eriocd yn Nghymru, yn eit'ympwy er mwyn porthi ei tiys mewn cynghanedd, ar ryw dro yn troseddu mor belt yn eybya ci reo!au ci hun, a gadael i ni anghraifft o ocdd yn He odd mewn Wr. fyniad berfgysson yn arwyddo gwcithredn, yn y try- dydd person unigo! o't'amsefterfynedig, megis career yn He ca<o(M, ni fyd(!ai yn ddoethineb yn y byd i ni ym wrthod a'r rhetau safadwy yn ein mympwy er mwyn éútleidio llygl'cùd. Mac yn dd:gon am!wg fod y gwaith a gyhocddodd G. Salnsbmy o Lahsannan (er ei fod yn wr deaHus mewn Uawer o bethau), wcdt caei ct gyfrifyn hynod o i ¡ lygredig a chyfe'iliol'Utlsyn Y lfythyrcnniatl gan ei gyd- oeswyr dysgedig; a phwy aptach gwyr i farm! Y Snis j a'i canmolodd ef yu iawr er ys taim am a!w yr ?a?? <TyM!ro?—J'rM?.?/< ???:<?—laith antteiLlaidd' ?a fyd ? I gan Gym.-a na son ca ctu'y?wyl! am e!Ly?H???- EG byth mwv. 0 ddifrit, Mr. Gomer, m ddaw dim daiom o f?rw !!wch fel hyn t iygnid darllenyddion liucsog eich Seren dirion. Yma ni fcdraflai na son fed Daniel ab leuan DdU, o Geredi,iawti, yn haeddu clod gan ci gyd-wtafhvyr yt- hyn a wehvyd etsoes o'i waithawenyddawt ytt y So- ren; aid yn ami y gwelt!- ei clfydd y twflleddyw. ? J Dyina o'ch blaen, Il:- omer, anghreifftiau cywh' a ¡ didwyli a gymnwr;us i aUan yn ofalus o hen lyfr mem- rwn yn iy meddiant, a scrifcnwyd ynghylch y H. 1480, mal y tybir gan ('uttyn Gwauj. I C ynplyg u RO(hi rWYddeSgar, ytn Mlm" I' Mynwennof<M bu bt'aen:u- EiÍ mibffM ma! (}wyt- dybnant. I.T.YWAI:fH RKY'bYDD Y MocM, ¡ I L. AP loHWEHTJt, tl95. r Arhi (lUiweill! Z{¡wcdel lla'vcr I Totibc<M yii,IiN,oc-,tid EJNIAWN AP GWGAWN, 1'R LN Gwn, 1235. I Arf Llitoe(ld eUl'wisgoedd wisgt Arwymp Ncr, l'\is plY¡,t()(ld JUab DYll. i LLYGAH GWR, I L. AP GEUFFYUD, 1570. ¡ A gWls;2w,àd miloedd mo!edig wteddatt I F'u'dd G:danau fyrdd ¡ GhomVY GvHRtOG 0 FON, t FADAWG ¡ AP IORWERT! 1330. Ne,iid '¡yf ddHmnwyf, hoen CTcu'wy, hoywde!?, j ArÚhudiJrld ma} Garwy. HYWEL AP EiN. LL\GI.[W I FY'FAXWY j FECHAN, 1390. ,) Tra fti'n trwy fod(l, ) Trwyfo!t:uttyt!'afaeHo(M. I, Aa' AHaut fu}i:nit fEDCr/li Ofewny-naUf'ynnii'opdd, 1). An Gwn.\M Ili-O!t 1 Parottowch y ford -ii Abf'rtawy, a gwys:'Ach y Bchnhud i ymgyfarfod yno: sefydier pethnu ur frys, fe! v galla Gwifym gyhocddi ei Barsyliydd heb (ham- gwvddo heh;, yn wh', Mr. Gomer, niac ct fawr eisicu ar y rhanamIafo'ohmeibionfc'syHwydt- i edrychtrwyddo ar y pcthau newyddion a we!u' yn eich Seren. Wvfvreiddocht!'aRaliwvf, te(lw.:Iltyd, Mai, 1814. J. GWENT. j

)J.T GYIlOI;TVR SER;; GO-,ITER.…

AT I

MARCIINADOEDD.-!