Seren Gomer

,-=-v_i ,LLL l.),AI,SADWR,DIEII. 4. "M"^EjflBYN TASOM bapurau Paris i'r ail S ? dchfid o'rmis hwn.Y mae agoriad y Co) tr Ely ?h-actho! (jL?'???/'L-c ?o?y) wedi cacl ei.oedi hyd y bed w ar) dd (heddyw). Datganwyd Hcdiad y Cytundeb terfynol o IleOd- "wch, ary di*ydedd, frwy swn mangnclau, yr livi,Ii a barhaedd dros awr. Gcrchymmynwyd i 2UO o fangnekrugael ei tano yn mhob tref, ac yn inhob -amddiffynfa yn y deyrnas ar yr un ach- lysur. Gelviir y Cytundeb yn Gytundeb rhwng Awstiia, Russia, Lloegr, Prussia a FiVainc nid oes scnam Moland, ae y mae hyny yn cudam- hau fcd rhan y Cape of Good Hope a gvvied- ydd tramor yr Elimyniaid heb gael eu sefydlu. Y mare y Moniteur yn cyunwys erthygl hynod a ddyddiwyd Copenhagen, Mai 13eg, yn mha Tin y dy wedir fed Breivin Denmark wedi cyhoe- ddi Eisteddfod Liywodraeth (Council of State) yn bar ha us, ac wedi ei gvvisgo a'r swyddau nm-y- af pwysfawr pertli,viiol i'r Liywodraeth, yncadw iddo ef ei iimi dim ond yr awdurdod o roddi jriaddeuati-t a rlieblaeth y Llys a-'r Os gwir y w hyn, y mae .> ncyrhaedd yn agos i ymadawjad hollol a'r awdurdod -Frenhiliol-. Y mae papurau Spain, a ddyddiwyd Madrid, Mai 17, yn mynegu i'r Frawdle Orucliaf o qyf- iawnder (Supreme -Tribitnaf of Justice) gatd yr amhydedd o gyfarch y Breimi ar ei ddychweliad i'w Bril-ddinas, ac iddo ef ateb yn y geiriau CtHilyliol :—'• Miwnaf yr hyn oil a alhvyf i set. ydlu happusrwydd fy in hob 1, ac i amddiilyu cill çlcfj dd gissegrdig." | Y nunc atylr) w adroddiadau yn mhapurau Den- mark mewh perthynas i Norway's- Dy wedir o uri eclir fod Tywysog Coronrg Sweden yn ceisiO r gan Llys Denmark i gyhoeddi Tywysog Chris- tian Frederic yn frad wr i'w wlad, acoganlynisd wedi colli pcb haw I otldyfou i feddiant o Goron Ac. hefyd fod y Tywysog Coronog yn g, ;)-ii liolst(-,iti a Slesig gael eu rlioddi fel gvvystlau i Sweden, Iles iddi gael 'el g(iBod yn fcdJiannol o Norway. Ar yr ochr arall fe ddywedir Tod camSyhiad j newydd wedi cyfodi rhwng Denmark a Lloegr. Eithr yr oedd un peth yn sicr, fod y milwyr yn symmudrac i orcrivmynion gael eu rhoddi i gyf- hwni y atrödnù g?d'r brys mwyaf. Er hYI:y¡1 yr oed(!;(fg( i,-sai y GaUuocdd Cyngreiriol, ar 0) terfynu'r heJdwch yu y moddj (-)YD(11-e.iri0l,- ai- o lie d dwcl?, ?-ii y mo O,4 1 -i mivyat arddeichog i Ewrop, i oddef y rhyfel i ail ennyn yn y gogleddj ar achos o inor leied pw» iddynt hwy. Yr oeddid I y buasai y gyfran olaf o'r fyddin sydd i tyjitd i America, i Invylio o liourdeaux yr wytlu.os gyntaf yn Mehefiij, da.11 Gadiiidog Pack.. Tiriodd Arghvydd Castlereagh a Syr Charles qteii-.irt a'a ci-m(,Ieitliiiyr yti Dover vn yr hvryr ddoe, ac ymadawsant oddi yno yn union areu taitH tua JJundain. Nid ydym yn gwybod am ,I un a luieddai ei dderbyn gyda, mwy o bai-cli neill- duol nag Arglwydd Castlereagh, yr hw.n, mewn perygl ac anhawsderaudirfawr, a ymddygodd ei ei l.UD gyda'r doniau niwyaf godidog, Y mae caracfr ejn go" lad yn cael ei hanrhydeddu trwy y fatli ddynion. Yrydym i-ii cael y boddlonrwydd o fynegi, t)dai\\r(h ly fby rau a dderbyniasom o Bourdeaux ddoe, fod yr holl fasnachau Brutanaidd ag oedd yn y poitYiadd InHlw, pa un -ai ffrwythau tranior ntu ynle law-weitliiau, i gael caniaiad, i'w dihvythoj am y talodd isel hyd y 2-leg o Fai, yr amser a beunodwyd i'r Dug o Angou- leme i fynrd oddi yno. Y mno Tywysoges Elizabeth yn llawer yn gwell. A r ateb a rheddwyd ddoe oedd eiriaw], sef-11 Y iiiae e; Mawriiydi Bieniuol yn llawer iawn gweli,"

f T] I ,1 ?u:N, (>. Derbyniasom bapuran Pari;? i'r 4ydd o'r mis JnvH. Y mae y Moniteur yn cynnwy s ad-ysgrif o'r Cytundeb terfynol o Ileddwch, sylwedd yr Ihii-ii a gattIA-ti:- Ffrainc i gadw ei tlicrfynau fel yr oeddynt ar y cyntaf o lonawr, 1792, ond ag amryw ychwa- iiegiadau at ei hen gyHiuiu n, tua Belgium, Ger- many, ac Italy, y rhai sydd yn cael eu cyfrif n ,j w benncdol yn y llinyn ymddiflynfaol, Ylldcchreu rhwng Dun I. irk a Newport yn y Gogledd, ac yu diweddu rhwtig Cagnes a Nice yn y Dehau. Holland, dan lvwodraeth Ty Orange, i dder- byn rhager o dirirgaetli, dan y rhagddarbodiad ua fydd yr awdurdod Frenhinol mewn un model: yn y Tywnüg a ddeio i feddiant o Goron ddy eitlir. Gwladwriaethau Germany i fed yn annibyhol a than Sy w odraeth ei chyfreithiau ei hun. Italy, J tu luvAt i derfynau'r tiricgaetb sydd yn myned yn ol i Aw stria, i gad ei threfnu felgwladwr- iaethau BrenitioL Ynys Malta i fod (lati awdu-r- dod Brenin Jiloegr. Yr holl wledydd tramor, pysgodtaoettd, marennaafaoedd, &c. y -rh,i i oeddynt yn perthyn i Ffrainc ar y cyntaf o lo- uawr, 171.52, i gael eu dychwelyd yn 01 gan Loegr, ond ynysoedd Tobago., St. Lucie, ac ynvs Ffrainc a'i pherfhynasan. Y rhan hyny o St. Domingo ag cedd 1711 perthyn i Spain i fyned yn ol i'r Goron bono drachefn. Guadaloupe ja cael ei rhoddi i fynu gan Ffrainc i Sweden, yn ol cytundeb -i a'r Cyngreirwyr.— Y deiliaid Ffrengig i feddu yr un rhagorfreiistiau a'r deiliaid IDwyuf cymmenuiwy yn nghyfandir India, "oiid nid oeddid i adeiladu amgaerau, na dim milwyr i fod yn y sefydliadau Ffrengig, tu hwnt y rhai a fyddai yn angenrheidiol i gadw y Lywodraeth gymdeithr.sol. Ilawl Ffrainc i bysgota ar lan Ncwfoui el r.d ac yn ngggendor Mexico, i fed ar yi nil fefydlsad ag yr oedd yn 1792. Ant- werp i fnd o hyn allau yn borthladd masnachol y i rn g. Fob bawl meavii perthynas i arian neu b,tliati ereiil, a gymmerwyd gan Ffrainc oddi- wnb y Cyngreirwyr yn yr arnrywiol ryfeloedd y r 1 17D2, i gael eu rhoddi i fynu. 0 fewn i tIdan fis ar ol ncdiad y cytundeb, y cynhelir Cymmanfa o'r holl Bwerau, yn YieunaJ i WIleFU- thur y trefmadau iiyddollt yn "angenrlieldiol i tlerfynu dospaVthiadau y cytundeb hwn. Nod- wyd hcfydgytundeb gwahanol ar y SOain o'r mis diweddaf rhwng Russia, Prydaln Fawr, a Phrussia. Nodwyd tilerau chwanegol rhwrg f wiad. Ivon a Ffrainc: y maent yn cynnwys math 0 gytundeb mewn perthynas i'r Gaeth-fasnach (Slave Trade)-• Liywodraeth Ffrainc yn addef uno a Lloegr yii ei hymdrechiaVl i gael dilead uiio a Loeli, N-ti ei cyftYedinol o'r dratferth honoj ac i Ffrainc ci dheumewn pum mlynedd. Ymadav/cdd Ymerawdr Austria, a, Pharis ar fore dvdd Ian diweddaf. Y inae y Moniteur yn cynnwys moliant mawr i Ymerawdr Russiaam ei ymddygiad haeliojius ac ardderchog. Yr oeddid yn dysgwyl i'r Pab wneud ei f) nediail i mewn i Rhufain ar y 23a.in o Fai. Derbyniasom bapurau HaHfax, Montreal a Quebec, y rhai olaf i'r ail ddydd o. Eb-ril-1: y maent yn cynn%yys mynegiad o ymladdfa ar y 4ydd, yn Longwood, yr hon sydd yn agos i dref Bela ware, yn mha un, mae- yn ddrwg genym ddywedyd, i'r fyddin Frutae-aidd golli'r dydd gyda- rhyw faint o gelled. Eithv fe ymadawedd y gelynion a'u sefyllfa yn Longwood arol hyny. Yr ydym yn deal! fod y rhafl gynfafér fyddiÙ ¡ Frutanaidd i hwyJio o Bourdeaux 1 America, d>:dd Mawith diweddaf. Yr oeddynt yn agos i i 8000 o wyr, dan awdurtlod Cadfrid. Kempf; Rocs, Gwnaeth y milwyr eu mynedlad Pi' liohghu dA'r caloti(l*,d mwya-f. Arolygwyd eu myrieds. iad gan Argl. Keith. Yr oedd baner ei ArgU" wyddiaeth Wedi ei bren Podargus, yu afon y Garolme; gerllaiv B). 1" Boo rdeaux. Yr oedd yr all ran o'rfyddin, hefyd, yn agbs i 80()0 o wyr. i wi icutti-Lir eu myncdiad ar y Itaf ¡ o t: roís hVvn. Y mde o ddeiitu 1,'SOO o adfilwyr (recruits). 1 hwylio o Portsmouth i America mewn ychydig ddyddtau, yn union-gyrcli i Lo' t island, heu Rhode Island, y rhai sydd i gael eu cymmeryd fel ystor diroedd, o ba Ie y danfonir rhyfel gyrehoedd i'r prif-bbrthladdoedd, i'r dybeu o ddinystrio llongau mashachaidd yr Americaid. Mynegir y bote hwn fod Yrnerawdr Russia, Brenin Prussia, ? thri o Dvw-, a'u cydymdeithion, Cadfridogion Blucherj Plas toff, ac .amr.yW ddynioii envvog yr-edi- dyfod i Dover neithiwr: Yr oeddid yn dysgwyl y bu asai i Ymerawdr Russia ddyfod i Lundain yn ddirgel. Y mae ein.iaw wedi ei darparu yn Nhy Clarence, St. James, i Freuin Prussia, Hey pres- wylia ei Fawrhydi. €y chwyna Ymerawdr Rus- j sin. yn union i Dy Oldenbuig, trigfa ei ciiwaer Ficninol.

SIAWRTIT, 7•/ -DYJTODIAD YMERAWDR RWSSIA, BRENIN PRWSSIA, CADERIDOGION BLUCHER, PLATOW,&c&c. Y mae ein ymwelwyr ardderchog wedi dyfod. Am chwech o'r g'ocii neithiwr hwy a diriasant 1 ?all 0 I yn Dnyer, .yn'mysg tauiad mangnelau o'r i'ong. au ac ar tii-, t bloeddiadau miloedd ag oedd yn gynnxiiledig yn y lie. Yti gynnar yn y bore daeth Tywysog Metternich, ac ychydig arol llyny yr hen iiiwrPiatow, a Chadfridog Barclay de Tolly: anerchwy d hwy â bloddest lIchel, ae amryw ddyjiion yn ymorcheijtu i ysgwyd dwylalr it PhlatoSv.• ¥ mae y Maes-Iiy\yyd"d Biucher ,wedudyfod hefyd. Am ddau o'r gloch tiriodd r g.loc l i tijl -iog]cl y Tywysog Henry o Prwssia dan gyfarclTiad jbrcuinol (royal solute); canfyddwyd y llynges yn mha un yr oedd y llwyth ardderchog yn hwylio allan o Boulogne. Gwriaeth Ymerawdr Russia a Brenin Prwssia eu niynGdIad i'rl[ot)g yn Boulogne am ddeuddeg o'r glocit, a thiriasaiit fel y dywedwyd o'i- blaeu am cliwech o'r gloch. Yr oeddid yn dysgwyl y buasai eu Mawriiydi breninol i gysgu yn Dover, ac i dor-yinprydio j yn Canterbury. Rhwng pump a chwechj yr oeddid yn dysgwyl y buasent yn dyfod i'r Brif- ddinas Brutanaidd, dros bont Westminster, ac i'r tan trwy lleol'Parliament. Ymae y toi iVydd sydd yn diwallu i lawr tua'r bont oddiar frig v dydd yn anfeidrol. persoriau o bob graddau, cerbydau o bob math, y ffenestri yn llawn o fenywaid hardd, pcnau y tai yn llawn: y roue rhes ddwbl o gCLbydau ar hyd holl lletsl Pndia. ment, llofiti bychain oddi faes i furiau y tai wedi eu hadeiladu o llaen y Drysorfa ac adeiladoedd cyhoedd ereiil. Yr cedd gwarchawdlu o anriiy- deeM. wedi myned i gwrdd a'r ymw elwyr ardder- chog. Y mae hwn, yn wir, yn ddy fod iad gor- folcddol i'r ddau Dywysog, aphwy a haedd- aiyr ani-liyCicd(I orfoled(lus ,vell i-b-,Ii hyny sydd wedi defuyddio eu hawdurdod i ddwyn heddw eh i ddynol-ryw. Gosodwyd y Cytundeb terfynol o Heddweh o llaen dau Dy'r Senedd neithiwr, a gorchymmyn- wyd iddo gael ei gymmeryd dan ystyriaeth "yn Nhy yr Arglwyddi dydd iau wythnos i'r nesaf, ac yn Nhy. y Cyffredin ar ddydd Gwener ar ol hyny. Daliwyd sylw gun Arglwydd Grenville a AV'ilberforce mew:n perthynas i'r gaeth-fas- nacli, ac yr oedd yn flin ganddynt fod Ffrainc i barhau y draiierth honno dros bum mlynedd, yr hwn cedd nid yn-unig yn cadarnhau ei pharhad, ond yn gosod sylfaeji iddi bara yn mhellach. Attebodd Arglwydd Castlereagh, yn Nhy y Cyffredin, iddo ef gael addysgiadau i ymofyn am ddilead y draiierth yn union, end fe welodd yn fwy cyrnmwys i ad a el y cwestiwn i gyhawn- der a thiriondeb y Liy wodraeth f trengig^ dan y gobaith y buasai rhyw gytundeb, wedi ci syI- faenu ar ddealldwricth ddiragfarn, etto i gym- meryd Ue rhwng Pwrerau Ew rop, am ei llwyr ddicu. Yr ydym yn hyderus teddwl na chaiff gobaith Arglwydd Grenville eiiomi, at y bydd, Irvd y ncd yn awr, ryw ddiwalliad gael ei ddar- lunio yn erbyn parhad o ddrygioni ofnadwy yr ertliygl uchod. Y mae pnpur boreuol, trvvy esponio ar y Cy- tundeb, yn sylwi, i Loegr daiu ei Chyngreirwyr am wneuthur rhyfe!. a'i gelyuiou am wneuthur heddweh. ;r:- Icwn perthyuRsi Ffrainc, y mae erthygl ar- all, yr hon, er ei bod o bwys isel, etto rnewn rhyw fesur yn cadarnhau y t-estyu. Oddiwrth clilerau yr erthygl am y draul o gynnal y car- charoIiony mae yn debyg nad oeddid yn sicr'o ba ochr yr cedd y gormodedd o draul yn gbr~ wHd; ac y mae y Journal des Debats, dan yr oJygiad --hon, yn dywedyd fed yr arian sydd yn ddyledus i Loegr am gynhaliaetb y carcharoriou Fhengig, yn 120 o fyrddiynau 'o ?'jancs, neu bum myrddiwn o bunnau? ac i Loegr, trwy y cytundeb, roddi i fy?u ei hawl iddynt. Derbyniasom bapurau Paris i'r 5ed o'r mis hwn yr oedd y Tywysogion cyngreiriol, a'r b\ ddinoedd, wedimyned -ilititoll oddi yno yr oedd Paris yn llwyr feddianuol o heddweh. Cyflwyuodd diaas- Paris y Cadfridog Sackeu 1 bI wch,yr hwn a gynnwysai ?tcddyf dwru auraidd, yn !lawn adamant, dryll byr, a phar o wnnMu.liaw ("p! .?o? ? wedi en haddunio ag au)- wnnau.liaw (pistols) wedi eu haddunio :ig aur, ac o'rgwaith mwyafcywramt., am y drefn )-a?- orol a gynnaliwyd yn y ddinas hono, tra yr oedd ei Fawrhy?iarben y Llywodraeth. Arosr;dd ei Fa wrhydi iCadfridawg Pozzo di Borgo yn Paris, fel Swyddwr o Lys Russia. -Cymmerodd Ymera wdr Aw stria ei daith tu a Basle. Gosodwyd milwyr yn yr lloll sefyllfa- oedd rhwng Paris a'r ddinas.'hono. I Yr aedd ei Fawrhydi Breninol y Dug Con. stantine i aros yn Paris yehydig ddyddiau yn mhellach. Ir oedd ei Fawrhydi 13feninol Monsieur yn ia.chau yn ebrwydd. liDrisieur, v i Claddlvyd yr Ymerodres Josephine yn eglwys lluel ar y Sydd o'r mis hwn: yr oedd amryw o'r persoiiau mWyafenwog yn yr iiiigladci, ynnililitli y rliai hyn yr oedd Tywysog Mecklenburgh, Cadfridog Sackèn; amryw o Faes-lywyddion Ffrainc, Cadfridogion Ffrengig, a rhai dyeith)-, rhifedi lliosog o wyr oddi anrgylch, &c8 &c. I Daethtlythyt-god EllmynaltW i lavy yn y I bon>, a phapurau i'r bummed o'r mis hwn. I Dywedant fod Ymerawdr Awstria wedi cym- ineryd meddiant o'r lleoedd Ilyny yn Italy, YI rhai a yii gan y bydd- inoedd Neapolitaidd, ac y byddai i'r gweithredi Losdd cyhocdd., o hyny allan, gael eu pennodi fel hyn, Liywodraeth Ragddarbodol ei Fawr- hydi Ymerawdr Awstria. Gorchymmynedd Tywysog Ty Orange i olchgarweh cyttredinol gael ei roddi am lwydd- iant y Cyngreirwyr a gwaredigaeth Holland. (;afbûd yr T sgrifen mewn perthyns i'r C'yr-l iie.w idiadah yn nghy?eithiau yi? yd ei thaflu allan o Dy y Cyffredin neithiwr. Bu yTy yti ddiw^dj 0 1).)^, yciaos i (iiir ?wrcyn hyny, yn dorbyt-ii Deisyhadau o"amryÆ" barthau o'r wlad yn ej her-l byn, v !hu a gynnyddasant yn y fath fodd, fcd oeddyn angenrheit.iol i'w tafia i sach a g?f- i' wyd ar yr achos. Fe allai na fn, ar un~achlysur blaenorol, Ddeisyfiadau mor iliosog, ac na ym- ddangosodderioed y fatlf gyffroad yn yTy trwy eu dn-giad i monvii.

SENEDD YMEIIODROL, 'I i TY YR ARGLWYIjDI. J!Terchcr, DJchcfin1. Arweinwyd ytArglwyddi new-I ydd Combermere, Hill, a Beresford, i mewn gan Argl- wyddi Carlton, Crewe, Kehyon, a: Loftus, ac ar 011 darlleniad fVairit lythyrau oltl ur(itliad, hwy a gxnuner- asaiit y llw, a'u eistedd-leoedd.—Golurw;yd i Dydd f Gweiier. 1 IT Y CYFFREDIN, I Mercher, Mehefiji i;Cyfeiriw.yd DeisySad o'r Alban, yr hwn oedd yn gofyn am barhad o oediad Marsiand- acth y gwirod linvng Prydain-Fawr a'r Iwcrddon, i eisteddfod o Ddirprwvwyr. ar 01 petli. gwrtlnvynebiad gan ainfyw o'r aelodaii y y rhai a'i darhuuodd fel toriad yv Undeb (lbnonJ:. Dywedodd ?«Ir. Dundas y bnasai'n angenrheidiol i barhau dala morw:yr ar afon Thames, cyhyd ai;- y par" hansai y rhyfel rhyngom ni ag America. Yr ocddid gynt yn cad o 70 i 100 o ddynion yn y mis ond yn y mis diweddafni ddaliwyd m\yy napinimp o ddynion/a thn 0'1' rhai hyny a gynnnerwyd ga-n y Swyddwr o hcrwydd en hymddygiad afreolus) p'ryd V eafwyd ol o ddynion o'u gwir-fodd.  i'o,, I  l ia( l Sylwodd Mr; Whitbread yii union bod adroddiad y ?vrbonhedd]? anrhydeddns ei inm yn dan?os i awdur- flad y drais ddaliad, anghyfveithloii, a gormeso), t'cl ag y mae, gael ei gwyrooddiwrth ei gwrthddrych gynimwys —ac felly yr ootid dynion yn cael eu rhoddi i fynu i awdurdod gormesol y Llynges Lys dros pwrpasoedd anadnabyddus. Meddyliodd y dylasai eiiwau y tri dyn hyny gael ei rhoddi o flaen y Tv. Ni wnawd un cynnyg, a'gorphwvsodd y ddadl trvy i Mr. V/. Dundas fy-uegu bod cynhbrthwyr (mutes) Llong- au y Marsiandwyr yn cael eu liafnddiffyri, pryd' yr oeddynt yn eu Llongaii, acy gallasent lnyiinu arwydd- nod o geimd gan Swvddwr y Portldadtt i i'yned i dir. TYWYSOGES CYMRO. Gofynodd Mi-. Methuen pann o Swyddwyr y Brenin a gYllghorodd y Tywysog Rhaglaw i gymmeryd y mes- nrall o rwystrq.Tywysoges Cymru rhag ymddangos yn Ystafelloedd cyhoedd y Frenincs. JNidoeddMr. Bathursf yn tybied yn addas i roddi ateb. Dywedodd.Mr. Methuen ar ol hynv-, y buasai efe yn rhotftli cynnygam Annerchiad ar yr o'elios-dyddCJwener; Gwadodd Mr. Ponsonbv a Mr. "VV hitbread, yn y modd mwyaf cyflawn ac anandiwys, yr adroddiad a ymddangosodd yn y Morning Herald, yri Yl- hwn y cylmddwyd hvvy o fod yn Gynghorwyr •.i Dywysoges Cymru j n yr ()hebiaeth freninot ddiweddar. GtreAer 3.Gosodwyd Deisyfiadavr o ddinas I lundain, Glasgow, Diuibarton, Manchester, Ashton under Lyne, Mansfield, Nantwich, Barnstaple, Bcckington, Ipswich, St. Mary's, "Whitechapel, St. George's in the East, St. Dunstan's Stepney, Hertford, Cirenecster, Colchester, Northampton, Helstone, Leicester, Betlmal Green, St. Catherine's, St. Alban's, Portsmonth a Pottsea, South- r,ill")toll, Wiitoi), Lowestotfe, Stafford, Guild- ford, Totness, a Bedford, yn erbyn y c} fnewidiadau yn I ngyfreithiau yr Yd. TYWYSOGES CYMITU. I Darllenodd Arcithwr y Senedd lythyr oddiwrth Dy- vysoges Cvllirtiyriinlia un y dywcdodd ei Mawvhydi, yn anmhosibl iddi guddio oddwrth ei hun bwriad y cynghor a rhoddwyd i'r Tywysog Ehaglavv. (set ei rhwystro rhag ymddangos yn yLiys) a'r tebygok ¡ rwydd [od golygiadau peliach mewn golwg, y rhai oedd yn llawn o berygl i ddiogelwch olynol-ddilyruad y Goron, ac i hetldwcli teuluaidd y deyrnasi" i Ar ol hyny cyfododd Mr. Metlinen ac a gynnygodd i Annerchiail parchus gael ei gosod o flaen ei Fawrhydi y Tywysog Khaglaw, i ddeisyf amo i fynegu i'r Ty pwy a'i gytt'ghorodd i ffurfio y penderfyniad sefydledig ac anghyfnewidiol, byth i gwrdd a'i MaWrhydi y Dy- wyScges Cymru yn ddirgel nag yn gyhoedd," fel myncg- wyd gantho i'r Frenines, yngbyd a'r rhesymau a osodwyd o r'aen ei fawrhydi, dros ba rhai y sefydlwyd y fath 'o ei VaNN,i-liydi, (ii-os ba rtiai y sefy(.IlNvyd y fiitli Cefnogwyd y cynnyg lwn gan Mr. Henry Martin. Ond ar ol traethiadau amryw o'r Aelodftu fe gyuimer- odd Blr. Methuen genad i dynu yn ol ei gynnygfad; gan ddeall y buasai ar 01 rhai dygwydiadau, yn cae! cynghor a chynnorthwy ei wrthwynebwyr. Klioddodd Mr. Peter Moore rhybudd o gynnygiad, dydd Mawrth, am bapurau, perthyuol i Lywodraeth Canada uelia.

AT arIlOEDDWR SEllEN GOMER. I SVR,-Nid ydwyf wedi gweled Seren Gomer onid dwy waith nen dair er ei chyfodiad cyntaf, pa mor hyfryd bynnag ydyw gennyf i weled ei wynebpryd. Tnvy g-ynnnwynas eyfailla gar y Cymry fel fy hnn, eefais ohvg ar cicli Rhifyn am ddydd Sadwrn, Mai 2:1., arhyfeddais yn ddirfawr pan ddarllenais y rlian gyntaf o lythyr ynddo mcwn perthynas i Eirlyfran'r iaitfi, gan fod yr ysgrifennydd yn dwyn i'r ddadl destynau hollo] estrpuol, ac yspryd pigog ac ymrtsongar, yn tueddu at gynnen crefyddol, pe bae crefydd mewn cynnen, ac i gynnen wiadol hefyd, heb raid eisiau. Gall y gwr i fod yn ddvsgedig odiaeth, ond nid ydyw yn rhoddi prawf gwych o hvnuy yn ei waith yn dwyn i mewn ei ddysgeidiaeth with y pen a'r clustiau. Buasehi, o gar- iad a hynawsedd, yn baruu y Gwyddai Eoeg, gwiw oedd yr iaith, Da i Ladin, a dilediaeth, oddiwrth ei gyfansoddiad harddwych, yn barottach nag y barnwn hynny oddiwrth un ynidrech o'u rann ei hun i'n hargyhoeddi. Yr oedd llawer gwell esgns gan y fenyw' drnan, a. werthai frivnstan-bahwyr, (matches), am ddywedyd fod en pris wedi cwnnu mewn caniyniad i'r rliyfel yn yr Americ, nag oedd gan y gwr dysgedigliwn am gyhudd- o?r terfysg a fn yn Ffraiuc fel achos cyfnewidiad :1 Ilythyrae gan W. O. 1 Dan (I{lain W. n. typnwyd-i mewn a chcbystr ffurf, y ddau estroniaid Saeswigaidd, y -Dr4 Horsley a'r Dr. Priestley. Pa beth oedd iddynt hwy yu y ddadl? Q fe ddarfii i W. It. i ddywedyd rhyw beth am y PíJb mewn cyssylltiad ae EsgofJ Tyddeici, yr hwn a draws- glvvvddwyd wedi hynny i Rochester! ErchyH OrÜllli ddyvvedadd \Vi R. tel yr haeria yr ysgrifenyvr dysgedig. Ni ddywedodd ef fel hyn, Påb lillnio Dy- 4dewi,ynaicr o Rochester; ,oud fcl y canlyn, PQO gynt o Riifain, yn awr o Byddeici; aCj yn ol y trawsglwyddiad, ftlhyny P&b,gynt 'yRvfain, yn awr o Rochester. Dyna, I Os ydwyf yn eofio, y modd yr erys y gwirionedd. Ond pa beth ydyw hyn i'r dihen?;Dywedodd y br. Johnson, yr hwn a dderbyn ganmdliaeth ddyladwy gan v gwr da, am geircii, yn ei eirlyfi-S,resonaeg, yn y ddull hyn, Ceirch, cynheilu'wih ?.toM yn t/r?/?fK, (Scotland) cynhcd'- iaeih M?;?t< ?K Lloegr. Oud etto, y mae ei eiMyfr mewn •cyffredin gyinmeradwyaeth er y brycheuyn hyn. Os bydd 4ch?s, daufonafattoch lythyr, dra e'hyvwaint a ? digrif, o ciddo'f Dr. Horsley, am Ru/ain a Th^jddacu am y Fûb a'r Dr] ei hun. Nid allai y gwr dy?gedig i adael geirlyfr..bychan,- a a'pall\'Ydyng Nghaerfyrddin, i orphwys yn dHcnlIy b:1 gwyret o ba achos yn well na?ncb, er y gwn iunau yn dda ddigon, (Jicchtf' trwy ddor o ddcrwcn yn gystal ag (Full. Ond nid i grybwyll am y petliau hyn ydyw fy niben pentsodol Wi-tb eieh hannerch a'r ysgrifen hon, Gwr y Seren. Cyinnieraid y llytliyrwr dysgedig ei dtlewis; de,lzii(I test- i-i ii a amneidiodd aruynt, Os byddwcli chwi. ya- dioddcf y ddadl ddiflast —neu yntan, aed rhagddo, yn hywedd ac heb chvver- wedd, ar y testun priodol o'i flaen.. •>, Ar yr un pryd, addefaf mae but! fydd gennyf i ddech- reu'r gorchwyt anhyfryd, a pharod ydwyfi ymbil ary Hythyr-ysgrifchydd, iddo ganiattau llonyddwch a tharig- nefÚdd j'r wlad. Ond etto, dylid, pan y byddo gofyn, aimldiffyn y gwir, a gwneuthur cytiawnder. Os rhydd y gwr dysgedig ei enw, l'hoddaf fifincn fy enw hefyd ar gyhoedd. Byddai yn well gennyf pe ys- grifennai ef yn foneddigaidd ac yn garuaidd. Ond nid fydd" hynny nagyma nag accw. Ni thalaf ti seun am senu. Un peth a'm hattal rhag dywedyd gair. Os na yinresyuuna'r gwr dysgedig yn well nag y gwnaeth y tro hwn, ag os uda, ag os rhuthra, yn unig, tawaf son, a rhoddaf ar y neb slldd yn. bdmu yn gyfiairn. Cliwi wehveh yn eglur, trbyn hyn, nad ydwyf yn hvddysg yn iaith fy mam. Nid llawer o arteriad o lioni a geliiis erioed. Er yn agos deng mlynedd ar liugain, anamly eefais gyfle i'w chwedleua a'i ehlywed. Yr ydwyf yn ei charu yn hytrach Hag yn ei eholeddu. Nid peth hawdd, gan hynv, yr vdwyf yn ei gyanyg, Etto, os byddgofyn, gwuaf yn dda ty addewid. Yr ydwyf yn Cyninieradwyo, gan mwyaf, ond nid yn hollol, sylwiadau y gwr dysgedig, ar yr iaith, yn ei lyth- yr. Er eymmaint ydy'w'ni liediaeth, a'm blocsgedd, a'm dihylithrwydd, galiwn ddangos rliai camsyniadau a sythiodd iddynl. Ond yr ydwyf yn crybwyil am da- nynt i'r dibcn yn unig i gadarnhan tvb, a "■gofleidiais er ylillllm; tie a amddiff'yuaf yn ddewr byth o hyn allan, I FOB FOB .DilN YN AGOITE]) I G YFBILIOJINAI). ALLDUD TREl" LLUNDAIN.

AT GYIIOEDDWR SEREN GOMER. I MR. GOMER,Gohelthiaf y bydd i'r llinellau can- lynol gael lie yu eich Seren odidog a dysgiair:- Ar foreu gwlithog a tliawel yn ddiweddar, pan oedd adar yr awyr megis wedi cyd-ymgynnull i gydrganu ac i osod allan, a'u peraidd leisiau, ogoviiant eu Creawd wr •a'u Cyntmhwr, a phan oedd y bryniau a'u gwyrddlysiau YI1 rhyfedd odiaeth ddatgap ei drugareddau i feibion dynion, daeth i fy meddwl pa faint imvy hwyrfrydig na ehediaiil y ngfoedd yw trigolion yddacar yn gyffredin, ac ynenwedigol preswylwyr ynys Brydain, i ganmol a ehlodfori yr hwnsydd wedi ei hymgcleddu a'i hamddi- H'yner ysUawero flynyddau megis 4 Maw goruwcii- naturiol, a'r Invn svdd wedi ei breintio er ys rhai oes- "I .J \1"- oed-d uwchlaw un gcnedl o tan y nefoedd; pan oedd y marell eocb yn tramwy yn rhyledd gyflym a chynddeir- iog tnvy deyrnasoedd a gwledydd ereiil, a'r march gwelwlas yn rhyfedd llidiog yn ei ddilyn. Tla yr oedd- wn yn myfyrio yn y modd nchod, cyitmierais fy eistedd- fod ar arffed fy hen fam, ac wedi i mi yyiorphwyg ychydig al" y ddaiaren, daeth i ymweled ft mi un hen enw Ilr. Soninus, yr hwn oedd wedi rhoddi [ mi aml'Yw weithiau hynod esmwythdra pan fyddvvh yn cael fymlino gan drallodion daearol, ac weiii i Qi gyf. arch gwell L'n gilydd, myuai i mi aros ychydig yn hwy ar y iaii-liono o'r greadigaetlj, ac wedi imi gydsynio a'i yragais, deelireuodd ddangos i mi allan o'i logellau lyfr bycha»,rhan o ba un ocdd yn cynnwys yn argrati, edig y geiriau canlynol:— o ddeutu y tlwyddyn 2233 o flaen Crist, ganwyd mereh ieuanc odidog riragorol, yr hon agadwcdd ei harddweh a'i godidawgrwydd di-os amryw oesoedd; ond o'r diwedd gan ei bod yo mynd yn mlaen yn fla- 11 gurus rhyfedd a dilwgr, cyfarfu a gelynion echryslon i. iawii ynmhlith ei chenedl ei hun, pa t'ai, wedi fiddig- 1 eddu yn fawr tu ag ati o herwydd ei godidawgrwydd, a t: godasant yn ei herbyn, ac 'i clwyfasant, shdtldasant I. a. (lyi hefyd iddi lawer o archollion dyfuiou, creithiau pa rai svdd yn amlwg i'w gweled ar ei haelodati hyd y dydd heddyw: Wedi i mi ddarlleu y llinellau uchod, Wele, ebe fy nghyfaill, na ttierfvsga (ly hun ynghylch y ddynes ieuanc; tyred, a mi a ddallgosaf i ti y ddynes hon, ac efe h'm dug oddi yno, ac a ddailgosodd i mi y fcrch yn hynod friwedig a blinedig iawnj (wedi cael ci herlid yn aruthrol gan grcaduriaid rheibus ar hyd v mynyud- oedd, dros ba i-ai y daeth tuag yno), yn gorwedd mewn gweir-glaw-dd, pa un oedd wedi ei amgyJehynu a draen- gae isel, ac o fewn pa un oedd yn pori waf thcg lawer, yn gymmysg a plia rai yr oedd amryw deirw yn caeleu porthi: ac erbyn i mi ddyfod y-niitlaeri at y ddynes uchod,, a gweled ei ehlwyfau a'i hardliollion, tosturiais yn lawr wi th y ercadnr diyiugeledd, a myfyriais lawer hefyd pa- fodd y gallaswn gael, a fuasai yn debygolo'i meddygin- iaethu hi; a thra yr oeddwn yn gofidio am ei iachad, gwclwn yr haulwen ddysglair yn ei chylch-dro, yn tyw- I ynu yn hyfryd rhyfeddol ar y gweir-glawdd, ac yn gwrcsogi aelodau briwedig; y ddynes dlawd. a thrwy hyny yn gwcillyddn leddy.giniaeth, i ryw ratMau i'w briwiau a'i harchollioh. Y'<;hydig ar ol 1 mu gwclaLs hL i yn dechreu araf rodio ar lwd y gwcir-giawdd, a medd- 1 yliais y buasai ei nerth ytjt dpbygol o gw bl adnmyddife 1 pe buasai lluniaeth yh cael ei MeinyddM idUi; a Ihra yr- oeddwn yn myned am ym!»urth i'r o..tlaw4,' gweiaii- hi yn araf fyned at y gwartlieg, ac vn cael o'u llaeth tn ag atei chynhaliaeth. Yn phenderfynais yn ddiattreg y buasai i'r lUlu) wen oleu a-gwresog, yng- j hyd a llaeth v gwariheg., i fod yn effeithiol a boddiol tii, agat adnewyddu berth siCliecliyd i'r ddynes resynol- hon ond er mawr alze iL gofid i'm liysbryd traiiodus, v teirw (gan fawr wres yc haul, a hrathiadau y mchcli. gacwu, a phryfed eraill o, a ddeEhrejiasant ymgynddeiriogi a chornolo engilydd yn rhyfedd echrys- Ion a thra llidiog: ar 61 ychydig am.;er, gwelais rai 0' I honynt, yvrth ynnataelU. ffu gH)"dd" YI} dechreu cornia y ddrnes dlawd, ilc a. fuascnt yn d'ebygol, pe- buasai arnynt gym, o'i niweiSjio yli fa'n j, a rhai eraill o hon- ynt, hieddiannol ar gV in, a fu mor ofnadwya digy- wilydd ag anturio i'w, difreintio hi o rai, o'i hadadau; oiid-cvii id(lytit gyi-lia,itid eu bamcan, eraill, cryfaeh na hwynt-hwy, a gyfoda- ant i'w herbyn ac t'u herliriiaaant^ ,ii-tliiasaiit liwv fiefvol i'r draen-gae, o bale nis gallent ynebrwydd yinddadi-ysu eu luinain a dyfod ^lHan, a pha hryl bynag yr yingynnygent niweidio y creadur diyiugeledd, caent en Jierlid a'u gwthio yn ^r un modd- ac fel hyn yr oedd y d dynes yn caeLei-hanuldiffyn hymgcleddu, ac i ryw aaddau ei iiieittiriin., Teimiais fy hun yn rhyfedd i'r teirw a (ittiogelent y weddw dlawd, ac I'r ^wartheg hyny pa: rai oedd mor dda a rhoddi iddi o'i llaeth; ond er niaint glewder a gwi-oldeb- y tcii?w liyjit gwroldeb y teirw hyny- pa rai a ymegnient i gadw ym. aitli y rlmiocddynt am "ddifrcintia y dd-nes o'i haelodL all, ac er mor fynycli. y byddent yn«. casj eu gwthio i'r' draen-gae, ac odd. yno dros an,ser yn ffaelu vniddadrysu' eu huuaill, cynddeiriagi fwy-fwy yn feun^ddioV wnaethant, lies o'r diwedd i ddadwsdd yr ymrysou ddychrynu fy nghyÜliIl; ac ynk tlodd oddi vvrtbyf ae nis gwelais ef mwyath, a miuhaa.a ganfy" ddais fy nghauisyniad. Ydwyf eieUcwyllvsiwr.da. Pcnsarn. DA.NO GOCH..