Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

4 erthygl ar y dudalen hon

p&Baamswui&imm*. Af alii ?…

[No title]

-.MAW TIT IT, 28. I YMADAWIAD…

iSENEDD -YMERODROL.I

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

SENEDD YMERODROL. I TY YR AUGLWYDDI. Mmv-th, 1JIch,1.-Collwy(t cynnyg larll Stanhope, ;«• fod i eisteddfod gael ei fForfio A cliwilio i sylfaen y cyhuddiadau a gyiihwysid' yn yneisyfiaù o gatchar Caerloyw; nid.oedd..ond ehwecli dros y cynuvg a 24 yn ei erbyn. Addefwyd fod y ddefod o agor llythyiv au'r earcliarorion, A i-finvyltro cu cyfreithwyr fyned atynt yn anghyfreithlon; a dywedodd Iarll Lerpvvl y gosodid yvnoi'yniad ar drocd fel y gellid gwybod pa un a oedd eisieu rbyw ychwanegol drefniariau ai peidio-c- ac felly llwyddodd y dyn-gar Stanhope mewn rhan. Merchcr, 22.—Nid oedd dim o bwyg i'r cyfi'rediii get- bron y Ty. lau, 23.Ar ail ddarlleniad yr Ysgvif i luddias lled- aniad y Freeh wen, dywcdodd Arg. Banington, fod erthyglau yr Ysgrif vn ei gadael at ddewis dynion pa un a roddent y frech wen ar en plant ai peidio; end bod yn rliaid iddynt roildi rhybudd yu ol y c-vnllun a ddarparwyd o'r cyfryw ;uucan o'r ciddynt; eithr gwa- rafunid dodi'r frech wen ar blagt a gyuhelid gan y plwyf. JJun, 27.Dywedodd Iarll Stulilicpe, iiioi ar achlysur fel yr un presennol, pau yroedd eyitnifet- o ddeisyfiadau ynghylch cael eu gosod ger bron yn erbyn y fasnach mewn caethion o.Alf'j-ict yi- oedd deisyhad wedi cael ei roddi yn ei law cf yn erbyn y fasnach mewn caethion Brytanaidd. Elizabeth Booth, yr hon a bioedd y dei- syfiad, a fynegodd tod ei gwr wedi cael ei ddiil am ddy- led, yn nechreuMai: yr oedd efe yn glaf iawn yn ei welv, ac ni aUasai gerdded; yn y hono yinat- aclodd y ceispwl ynddo, ac er iddynt fl-Jywedyd wrtho pa mor glafcd oedd y dyr,, ac ymbil-arno be alio ei af-| lonydtlu, ac er i'r v.-i-iig gynnyg rhoddi y cwbl a fedd- fnt, hyd y nod y gwely ar yr hwn y gorweddai y claf, iddo, etto svinndwyd y truan claf ar gcfn y ceispwl, er i Wraig Hfall ag oedd yn byvv yn yr un ty ddywedyd, Chwi a leQdwch y dyn i ba levi- ydych yri myned ag efr" Ei atteb oedd, "f Newgate; nid yw ddim i mi, rhaid i mi gyllawni fy JJylcdswydd j" yna trosglwydd- wyd y crfrchai'or mevvn men i garehar y Llys Beriadur, ac o herwydd nad oedd ganddo arian i daln am ystafcll Y I ( l il',I( l lieu gell, gosodwyd ef i lawr ar fainc yn yr awyr dencn yn ddiovrhndd yr.o y bttyn gorwedd, canys ni allasai st fyll, h; doni thalodd ci wraig hedwar swUt am le dros y ilos iddo; efe a ddiiioenodd dros rai dyddiau ac a fn farw, Cynnaliwyd ymofyniad ynad llofrnddiaeth ar ei ■gorft', a'r Kheitht'arn oedd, Marwolaeth ddannveiniol, a brysnrvvyU gan ei syrmuiiad i garehar." Yua sylwodd y Iarll Dylcfog, iddo ef ddanfon i Swyddfa y Goron am advsgrif o'r erlyniadan ger bron yr ynad llofrudthaeth, thr yr ateb a y costini hyny bunt; yntef a at- ebodcl, Pe costiai ngain punt y talai efe y swm, o her- wydd fod yn rhaid idllo gael adysgrif. Yna dywedwyd nad oedd adysgrifau i gael eu rhoddi, ond g-allcsd ehwilio y ilyfr; ac wedi danfon drachefn, yr ateb oedtl, fod gorchymyn wedi ei roddi na chawsid edrych y llyfr. Helaethodd yr Iarll Urddasol ar yr ymddygiad hyn, fel yn angliyfreitlslon, ac yn wrthwyneb i'r holl ddeddfan sylfaenol perthynol i ymofyniad ynad llofrnddiaeth. Terfynodd y deisyfiad gan ynibil ar eu Harglwydd- iaetliau i ddileu v cyfsmdraitli Hofruddiog o garcharu wrth erlyniad un dros itrall (mesne process), gan fod hyny wedi ei liymddifadu o'r cwbl ag oedd ynallwyl ganddi yn yoyJ.C;orchymyuwyd I'hoi'r deisyfiadar y bwrdd. Dywedodd larH Lerpvvl fod ei Uchder Breninol, y Tywysog Rliaglaw, yn bwriadn myned mewn rhodres i St. Paul ar y 7fed o (iorphenaf, i daln diolcli i'r Holiali- nog amderfyniatl dedwydd ar drallocian y rhyfel; a bod ei Uchder Breninol wedi peri i barotoadau gael ell gwneuthur i dderbyn yr Arglwyddi yn yy nn EgIwys Gadeirioh Araunogaeth Iarll Batharst, cyttniwyd ar fod i tfdi- olchgarwcii y Ty gael ei roddi i Ddug Weiington, yr hwn a lwvddasai i yrn y gelynion o Portugal a Spain, a n luocddu wedi hyny yn eu gwlad eu hunain. Mewn atebiad iofvniad Iarll Grey,, dywedodd Iarll LNpwI, nad oedd Sicily yn symiwysedig yn y f-pytull- deb heddweh lkwng y wlad hon a na dim yn nghyleh adimo Sicily a Naples, ond fody cwhl yn nghylch hyn i gael ei drefuti yny gymmanfa yn Vienna. Ac yn y cytundeb rhv ngom a Kussia,. nid oedd llRpen- derfyniad wedi ei wneutlmr yughyleli Dugaeth War- saw, ikegy* i owy y perthynai o hyn allan, owd bod hyn i gad ei sefydlu yn y gynnnanfa gyfFrediu. Gosododd Dug Caerloyw drfeisyfiad oddiw rth 39,700 o ddinasydtlion Llundain, yn erbyn y fasnach mewn' caethion, get- bron y Ty. Gotidus- aedd ei Uchder Breninol foderthygl yn y cytundeb heddweh. yn gofyn am y fath ddeisyfiad. Gobeithasai efe na buasai i'r fath fasnach esehyll a chreulon i gael ei luulnewyddu ond kyny.—Go^Klvyd ar y bwrd'd. Gosododd eL Uchder Breninol amryw (kicisyliadau ereill ïrml dyben ger bron. Gosodwydauiry w ddeLsyftadan o'r un natnv ger"lm>», gan Ddugiaid a Gwlad yr Ilitf; Ardaiydd- iansdows, leudl Spencer a Stanliope, ac Arg. Hoknd. rhai oil a ddarllcnwyd, ac osod wyd ar y bwrd-d. Ar annogaeth Iarll Grenville, darllenwyd yr ancixh- ia,tt oddiwrth Dy yr Arglwyddi i'r Tywysog RhaglaWar y 5ed o Fad, diwednkif, i ymbil survei Ucluier Breninol i ymdBcchii dileu y iiusuaeh mt-wn caethion; ac ateb v Khaglaw, yr hwn a ddywedodd, ei fod wedi derbvn yV anerchiad gy:da. nia-wrfotklkmrwydd, ac yr vnidreclnii gyiiawniyr hyn a atolygid. Yna traetlimid Iarll (ireavilLe aracth. faWr, bwvsig, a thra bywiog^ yaghylck drygedd v.tasjiaek mewn cactli- ion, yr lion a oddfelwyd; i Ffrainc yn y cytundeb diw- eddar, i'w liadfywio a'i chyimal dws ham mlyncdd. Ofer fyddai i ni ddysgwyl iddi gacbli diIeu mlynedd, os na ailasem ni ddwyn Ffrainc i ddkl-Jymu'r fasnach pan oedd ei phrit ddLnns yK. meddiaut v Cyng- pan orfn lIrni roddi i fynu, nid ya unig da- lei than, ond teyrnasoedd ac ynrodra.cthal1 pryd nad oedd ganddi laelierwyr yn dwyn. v fasnach ynmlaen neb trefedigacthau (colonies) ynynuklibymi ar y fasnach, ai tebyg yw y gallwn en hennill hwy i'w dileu pan der- fyuo y pnm mlynedd, pan na byddo lliuxecld tramor vn cu gwlad, pan y bydd trefedigacthau yn eu meddiaut, a maelierwyr yn teiinlo colled wrth ei chic ad? Isytti a wydilem duedd y Cyngreirwyr, yn neiliduol d-inyuiad merawdr Knssia i uno a ni yn ninystr y t ion hon. Efe a ddibenodd trwy gynnyg ar fod i anerch iad gostyngedig gael ei ddanfon i'r Rhag-law, i ymbil arno roddi ysgrif o'r hyn oil a osodvvyd gan y Llywod- raetii ger bron Galluoedd tramor, ynghylch dilead y lasnach mevvn cactinon, G wrthwynebwyd v cynnyg gan Iarll Lcrpwl, yrhwn a ddywedodd, mai tiorcld ra<Hiol oedd yr oreu i ddileu y fasnach greulop, yr lioil oedd ef yn ffieiddio gym- maint ag un dyn; os na Ffrainc ci dileu ar yr amser pennouol, rhaid oedd iddi dori yrantnicdana wnaed, ac os oedd yn dueddoj i hyny, gilllasai eu tori cyn gyn- ted ag y wn;u:d hwy, jn ?ysta} a phen pum mlyuuW. Wedi i Arglwydd Holand, larH Westmorland, Ar- ,e(I ig 3' 3 11 it IjIlell I'llill iiilvilc(l([. vill, arcithio drachefn, ymranodd y Ty, drps y cy)inv" ■47— yji erbyn, <5vS-~gwahaniaeth, 35. TY Y CYFFREDIX, nierchfr, 2l2.Gorchymynwyd i adysgrif o'r erlyniadau yu erbyn Arg. Cochrane, a't- Anrhvdeddus Cochrane Johnstone, ynghylch y twyll ar gyfnewidfa y Trysojv feydd, gael ei gosod ger bron y Ty. lau, g3.-»rBlin iawn oedd gan Mr, RIeUtpcn, fod yn angenrheidiol anerch y Ty ynghylch pwijc jporofidns a sefyiifa gyfyng ei Huchder Breninol Ty wysoges Cymru. "Yr oedd ef yn cyfrif fod yr augeniheidrwydd hwmv i'w briodoli i esgeulasdra v Gweinidogion, y rhai ilicl oeddynt wedi gwneuthur dim tuag at leiliau ei golid, ei- bod barn y cyffredin wedi ei amlygu yn derfynol ac yn hollol o'i thu yn ddiweddar. Gallasaiy ddadl gym- myln y gorfoledd presennol dros fmiudyn, end a yd- oedd yn beth dysgwyliadwy, 0 henvydd fod crgiil yn bolheulio yn Uewyrch dedwyddweh, i Dy wysoges. Cymru ymfoddloni yn?ttysgod ocr Muhynodrwydd ac e?-cutusdod; ncu, mewn awr 0 orfotedd cyfli'edin, bod iddi U angno?o y diruddiad 'r hwn v d?nwvd !n. Beth oedd raid i'r ?eu!;d"?'? ?y?ot leddwl am haelder Brytanaidd, pan Y gvvirionpdd gwaiv thus, nad oedd yr hyn a ganiataid i'w Hijchder Brer ninol yn ddigon i'w galluogi i ymwtled hwy. mewn modd gweddaidd, cyfatebol i'w hurddas. I>ylai Atl- odau y wneuthur tleddfau gyda thciinladau.tadau a brodyr; boed iddynt adael yn eu tybijiu fod eu liierched a'n chwiorydd yn gorfod dyolldef yr un gwarth a'r dr- l-addiad, ac yna dywedent a wrthodent Jiwy 'sefyll q blaid dynes diymgeledd. Pan tiriododd vyys(fges, C J 7,0001, icjdi inewn ychwanegiad at ci ci hun. Wedi hyny ftJ'ilJeihawyili 12/1001. o actios amgylcbiadau y Tywysog; o ganlyniad aeth i ddyled, a thalodd y Tywysog ei gwr 49,0001. o hyny yn 1809. Yn ganlynol, gorfu ami fyw wrth lai o anan lIlt phan oedd yn Nhj' Caiiton, cr bod ganddi doulu gwahanol i'w gynnal ei him, ac o ganlynimi, yr oedd ei sefyiifa yn llawer mwy treulfawr. Wedi hyn hi a leihaodd ei theulu i saith, ymadavvodd fig amryw > cheffylau, à rhoddodd i fynu y ddefod o dderbyn ym- weliadau, hyd oni wrthododd Mr. St. jLeger, Pendefies Caernarfon, Pendefiges C^lanhervie, ac ereill.o'i theulu, mewn modd canmoUuhyy, i dderbyn y wcbr arferol i bersonau yn en sefyiifa hwy. A thrwy yr aberthnu hyn, yr oedd yn awr yn meddu y boddlonrwydd i wv- 1 hod nad oedd ami gymmaint a swllt o ddyieii; efe a derfynodd ei araeth trwy gynnyg bod i lythyr ei J Huchder Breninol gael ei gymineryd i ystyriaeth dydd ,< Mawrth nesaf.. < Dyyvedodd Arg. Castlereagh, pe biiasrii cyfarwydd-, 1 w-yr y Dy wysoges yn amlygu yn gynt mai heiaet.haeb; darpariaeth iddi hi oedd y gwrthddryeh a gc:siuut?.. gaHasai fod rhyw bdh wedi wneutimr; ond dynw'! I waith gyntaf y mynegwyd yn y Seneddr m<liclari)ar I iaeth ychwanegol i'r Dywyso?e?oedd y fFordd ddoctitaf i roddi terfyu ar bwnc ag oedd wedi a&myddH mewn modd annedwydd ar y Tý hwmv. Ant hawl i ymddan- gos yn y llys Breninol, os gallasai deiliad (yrÙ!f i'r Llys wrtSi bleser y Seneddr neu weinidog, yr oedd liyliy yn diraddio'r Livs, ac yn ymddifadu'r Tywysog o ryddkf ag oedd gan y gwaelaf o ddynion, gan nad oedd raid ? i un dyn dderbyn i'w gymdeithas v rhai na hoffai yr oedd gweithred arbenig o ymraniad, rhwng Ty* wvsog a Thywysoges Cymru, yr hOll a ysgrifnodwyd gan y (itlati yii 1809, wedi cad ei gwnaufyur. Nid ootid y Dvwysoges y'pryd hyny yn anfoddion i'r hyn a baro- toisid iddi; ond yr oedd efe yn sicr nad (?fdd y Tyw- ysog Rliaglaw Yllewyllysio iddi hi gael bod mewn angen. Pa fodd bynag rhaid oedd iddo ef withwyuc'bu'r J cynnyg preseno!; ond ar ryw ddydd i ddyfod efe a gydsyniai ar fod i dal blynyddol ychwanegol, fel yr [ ynuldangosai yn rhesyraol i'r Seneddy, gael ei roddi i'r j D-ywysoges. Da oedd gan Mr. Methnen glywed fed! ychwaneg mewn bwriad i gad ei rotldi i Dywysoges Cymru, ond ni roddivi efe i fynu ei hawl hi i ymdtiasng&s yn y Llys. t I lo?s vn y Llys. Helaethiodd Mr, AV hi thread gyda llawer o fywio' rwydd a theirilladnvydll all amgylchiad y Dywvsoges— yn bvw mewn gwlad (ittyeit!ir ei thad wedf ei ladd mewn bi wy(ir-vii! cael ei liamgylchu gan Ysbiwyr a dynion dichellgar, y rltai a gaddugasanteiehymmeriad, | gan ei gyy» i neilkiuaeth—ei pherthynasau a<rosaf yxt gadael y wlad heb ei gweled—gelwid ami i yruwrthoci 1 f a'¡ holl iawnderaÙ-heb oddef iddi f'Öt! yn brcscnol ar briodas ei luinig blentyn (pe priollasai'f Dywysoge: Charlotte o Gymru)—ac ef allai pi hawl i'r goron, fci Brenines Prydain, yn cael ei ainman. Et'e a gyferbvn- iodd yr amwharch a'r dirmyg hyn Si'i chynnneriad, yr hwn a gyfaddefid gun bawb i fod yn duifrycbculvd- Yr oed1 efe yn ei hystyrled yn ddynes a gtifodd gam, yr hon a'adawyd gan ei hyii>»:eleddwyr 'naturiol, ac yr oedd yn dra theilvvng o yiugeledd yTý hwnw, ac o holl frcintian dimweidrwydd. Llawen fyddaiefe am gan- iatad o arian ychwanegol iddi, fel nod gynmieradwy- aeth, ond nid fel aiumcd iddi roddi i fynn ei hawl i neb. o'i hiawnderau, a'i breiutiau, ac efe a gedwai iddo ei hun yr hawl i ddadieu dros- ei hacliou '.yr rvw amser it I ddyfod. Yroedd Mr. Grattan yn cvmmerndwyo v cv?n\'S) cyn belled ag ocdd -?n tueddu i symud y ?\vaf')h ¡ ddiÙr aryDywysog?-9. Yr oedd hyn i'w ddwyn oddi am-: i ai- y Qed(i lin,ii i'iv (.Ici%vyn o(!(ii gylclj,, l?id' tixry i'w c!<'dir I i'l- I)N,NVN,soL,(?s gliel (?i gait y oiiii iiid yn y fath ?)dd ng i )-ed?! ithFx lm!d:sigoliaeth ar ei.gwr—• byddai cynnyg Vr Tywysog gymKieryi? ei wraig yn ol. yti a byddai ynryracth mewis trcfn i'w dwyn. i'r Llys, yn bi th nad oed'd gan y TV liwnwy ysgatfydd^ ddim. awdurdod i'w wnoiitliiir-V- tiordd.oiteu gan liyny i, yniddwyn at, "y Bcndef.ges oedd tystior gau na oddetid iikH s.vAg-,iVauogi vis I sefydiiad ei gwr,, v rhodd'ai'r Seneddr' iddi nn arall- y ar les y wra5g-~tcimla<i- y anrhydedd y T>Wedi rhai sylwadait gan Mr. Pcr.sonby, galwodd Mr. Methnen ei gynnyg yn oj, gydil gohvg y dygkl achos y Cyvvysoges ger bron etto gan Arg. Castlereagh. Ca fodd Mr, Vcle genad i ddHvyn Yagrif i> Ty er wdI cadwraetÏl i'r heddweh gwia(lot N ii yr Iwerddon-, trwy awdui dtidi'? Arg. Rhaglaw, mewn rhai amgylch- iadayi i ddatgan fod; ardat ancsinwyth mewn cyflwr cyfi'Vous,.a phenodi Swyddog i. drigo fel Ynad yn y cyfryw ardab o dan yr hwn v byddai rhifecii digonol o- hed-J^geidweid (emistMrs) a fchranl.- y sefydliad i gaet ei thalu o'r dirwyau a- gyfodul yn yr ardal. Gwener, 21.—Ar gynayg Mr. Broadhead, rytnnwvtf ar fod i'r Ysgryfau perthynol i.euog-farniad Arglwydd" Cochrane a Mr" Cochrane Johnstone, gael en cymmeryd i ystyriacth, dydd Gwener ncsaf, pryd y Ivydd iddynt bwythaa gadeisteùU yti, eti llcoedd yu y Tý, os ew" yll- L yaa t Mewn ateiki?t(i i ?T: ?ilr. Van sitta't fod bwriad i roddi diolchgarwch y Ty i Ddug- <!  Y WeUngton, ac hetVd i luoedd C1 :I'awrhydl.I Hha- Icfarwr, s:nn we!cd SyrW?Sto?ar? Syr H. Clinton, ?. Syr T. Picton yn eÜ HbocdtFac yn C"i L'?-,iscoe(i(l aidd yn gyflawn, a gyf»dodd;aj? a wxhles- ddiolchgar- wch y Ty iddynt, yr hyn a gytunasul arno o'r blaen;* gan yr amrywiol frwydal1, yn Y Thai yr enwog- asallt eii Iiiiiiaiii; hwy than a roddasant atebion a<ldas I ,c amgylchiad. Dywedodd Arglwydd L'ahnes'stone, "rtlt osod rhag-brisiad traul y fyddin gei,) bionT ei fod vii bwriadu gosod Swyddogion cytfrediHol'y fyddin yn yW un sefyiifa a Swyddogion banerog y llynges-; ac yritf, byddai Uch-gadftidog gael yrun tal ag Ol-lymgesydd ;• Is-gadfridog yr nn tal a Rhagrlyngesydd, »%c. Yw*. < cyfttnwyd at- y llawn-fwriad, i gamatau y swni" cw 1 1^46,0601. i'r Lly wo'draetli. Llun, Hyn ddeisyfuul ger hvorl [■oddiwrth drigpiion-iUbridge, yii erbyn adnewyddiad y fasnach mewn caethion o'r Ajfric. A Mr. Bennct » A gyiiwynodd ddeisyiiad y weddw Booth, yr hwn a gyt- iwynwyd i'r Arglwyddi gan Iarll Stanhope. Darllenwyd Ysgrif Mr, Peeje, droa gadw lie dd well yn weB ynyr Iwerddon, y wattti gyntaf. Ilysbysodd Argl. Castlereagh fpd y Tywysog Rhag- law wedi peri barotoadau gael eu gwnenlliur i dder- byn Aelydau y Ty hwnw Yil St. P-qui, ar dydd dioleh- garvvc';), y ?fud o Gorphenaf. • Ar annogaeth Arglwydd Castlereagh, oytunwyd VD urifrvd i I-o-i"li diolchgarwch Y i Ddug Welington, am ei orchestion ilwY'ldbunais a'r gelynion yn ddiwedd- a bod i Gvnadon o'r Ty fyned at ei Urddasolrwydd, a chytlv/yiio y diolch iddo. Cyllwynodil Mr. Whitbread, ddeisvfiad oddiwrth drigolion -Bedford Y-11 ei-byti adnewyddiad y fasnach mewn caethion. CyTlwynodd Mr. Wilbrforce un arall i'r \111 dyberi, yr hwn a arwyddwyd gan ,3<>,720 o d Jinas- yJ41ion,1.1,,ip hwp y tystjai efe ei fod yn anallog I i'w gyfodi i'fynu, gan ei fod gymmaiut ag yntcf, (eh;ver- thUtiud vxheV). Cydwynw^d ereiliar yrub gan Mr. Huskisson, Mr. M. A. Taylor, Mr. Temple, Mi-, Byn- Mr, Mellish, Syr F. Hood, Mr. H. Thornfyn,&c.&c.' Gwnaetii Mr. Wilberforce araeth rymu^ i ddangoa erchylldra y fasnach, yr hon a derfynodd thyy gynnyg ar fod i'r Tywysog Rliaglaw*gael eiaunog i yindreclui gosod diwedd ar y fasnach mewn caethion, yn v gyn, manfa a gynhelir yn Vienna yn t'tian,