Seren Gomer

1, .? ? AT I;N GHEB'VY.: 1 -1 1. ? i, ?r?a.g-Atebiadnc ."V R. 0 Lange1er.J:m:' ddaagos yo y n?f ???? ?- ?- o L? ?er ym- IW ddanos yn'Y,llesaf. Dathsylwàda.u Ancurin i Inw yn na\11Sfol;aneihod ???g nad opdd efe wedi- darUcn ein ??'?Panysgnfenoddyttylbyt hwn.  TradelbÝ.niolywgwa¡th iiObcr WiIiam. Nid 0 edd bosi?j ??g raffu 1 li??. P.1 yehan De-tv-i i l drIt?. FYQhan,yrwythnos hon," ebuawm ble idgar, ui JU1 asai achos i Dewi ysgrifenu. Diaturgeu rnai del-I)YI)iol gaI-er on darllenw34 fYdd cYfansddiadJ, flowell.  <*y?N?J".?!'?'???M y dcrbynir hanpslo? l'Yfarfodydd trirniso[ °, ? allan, ?n ein bod yn dea!! fod Yn evvyllyl,,io ?"y ?- Dy'r"? ?r '?? y bj¡Htg..fh,wennyellO i'r(ifryw hanesiOlli gaeI cn  ?ddi, cu S?:? ?——n ?1 en -cy. itf'aag. a eu danfo^n A?,U fh'-f'•i'» 1",uch ?-ydd lial?,I?iOn gii.,b ]-aid. yff %yM m, 4di?ngo.? Y" fyn3?iiich na'r)Ia I) e?inbal ni 'f'?vdd 5M7 ,w y vVrt fSvuvV*w?i ? K ,Ilid einbai ni h?,n Y, 94I 4 -? yhoeddir'eidd,i po-b ija"id 'yn ddiwahan- '*??<??%?- I aORVCnWYLYR. r ?SS,?'? Siopwr P"rphilly Dvid 'J.'b01paS, Siop'Wt' ?,enybont ar n Ogwt p, B. Jones  ?"? Walter Morgan Caern Th4i, Li?welyn, Pbst??.,ter ca 'er??d » Post?OEce I%IeltikY"'TYdAl W, M, Davis, Postmaster -Alerd fire John Byno)t, Postmaster L?S? J, E')i, Argmydd,&c. Li,?,?ly John Roberts. Siopwr CasteU? ??''? yn Emlyn Timothy Thomas MaacUu Evans illa, diio I Frederick Ev.ins i??BY?tt? ? D.R??S?Issa Llctngadoc « Thomas-Thomss • 1 Abcrhonddu, G. North Cryghywel John Price, Postmaster Hwlttoi-dd Jahies Thomas •Trefdraeth David Thomas AbeiigwauB Henry Evans ,Art)ertit Parch. William Thomas Abeirysiwith Parch. John James nl' Abenafi- Caleb Lewis < Llanbedr pont Stephen Hugh Jancsv Post-master Gl,in,yi,,eiii-Ystr.td David Ricliarits Khaiadr Edward Jones, Postmaster -Amlwch. Parch. John Evans Bodedern. Owen Williams, Postmaster Caergyhi » Benjamin Jones Llanerehymedd -• w- Evaii Thomas, Postmaster Brynyengcyn W. Roberts Llangefni Richard Jones Ban-or Parch. Arthur Jones PvvlliieJy- Parch. Benjamin Jones Caernarfon Rice Jones Tremadot William Williams Dimbych Thos. Gee, Argraffydd, See. Wrex-ham J. Painter, Llyfrwerthwr Llanrwst William Davies im alJ[1 Phillips, Llyfrwerlhwr HaugoUen John Edwards B.ila Sanderson, Argraffydd I.,)olgellati. Richard Jones, Argratl'ydd Newtown. «. -v Parch. Jolm Jone? A-Iaciiynileth Richard Jones i i LlanfylJin- Edward Price Llanidloes Abel Jones Casnewyddar W ysc E^an lie\vis,Llyfrwertliwr  John Tibbins, ? pgraitydd ''V" ?'-?.??n?erjone.? Llundain ?j??on & Co. Warwic?- ? Square; J. White, Fieet- ;• NewgaterStreet.. ?i'? L ?   < & ?i  IC<roe:JIIWC'. 'ii;,d¡Ylaii yh y _?ra gynnaiwyd yh y di?ef dydd Sadwrn di? I Tltldaf; eitlir n id nemor a werthwyd; fi'r rhai a gawsant Lvrvmvyr a gvmmerwyd ymaith am bris Iselach nag ar-  oedd Sn:edbiad y gw?an yn Uedfrwaidd. Trefmvyd y ''?"'? ??'?' Yswain, mab Syr W. Mansel, Bainwig o ???'' Su ydd Gaerfyrddin i fod yn Feisty ao. yn Ftaenbr yn y Uynges Frenino!. f:y"nalwyd y cyftnfod blynyddol, pertliynol i Athro- (fa'r,Hé,neiriàdyddion (Presbyterian.) yo Nghaerfyrddin dydd Merehcr wytlinos i'r diweddaf; traethwyd amryw j bregethau lhagorol ar yr achos, gan ein gwladvvr Dr Kfees, o Lubdairt, ac ereill. Cytnnwyd yn nnfryd gan gyfa, fed cvfrifol o drigolion nHwlutirordd yr wytbnos ddiweddaf, ar fod i drleisyfiad gael ei ddanfon l'r Beneddr, i ymbil am ddilead y fas. nach mewn caethion. Yr ydys xvedi ffurfto Ysgol Sabbathnl, Cymraeg a ftaesneg, yn ddiweddar yngweithian haiarn Blaenafon, ysgir y plant gan yr hyffcrddwyr yn ddiwobr. > Colhvyd y Commerce, Cadpen Miller, o Sunderland, yr honoedd yn myned o Blymouth i Gaerdydd, ar y Manacles ar yr 28ain o'r mis diweddaf-Acliubwvd y .jwyr a'r def'nyddiau. Gwnaed deddfau yn ddiweddar gan Seneddwyr v wiad hon i rwymo Swyddogion Plwyfol i roddi ycl.ydi^ anantrauiiwragedd mihvyr a fyddai yn dychwelyd rvv gwlad oddrwrth eu gwyr; eitbr gweddtis fyddai i'r cyfryw Swyddogion fod yn ocheliadol ynghylch gwrth- ddrychau r .hagddywedig ddeddfan-Gahvod? d? ,wra-igaj'yr 211lin o'r ? diweddaf, ar or Y-?" ?nAberhonddn,adang?a.santen trwyddedi, (Posset) gefn y rhai ymedd y symau a dderbyniascnt ar en eithiau, yn ysgrifenedig; dywedasant nad oeddynt wed. cael dun eynnorthwy y„ y Fenni, o herwydd pa ham honent hawl i'w gael yn Aberhonddn; ond wedi tremio n fanylach ar eu trwyddedi canfuwyd Ilaiti o topurwedi sytiuanu rpasted) ar y lie y rhoddwyd y sWm a gawsent yn y Fenni, gydh bwriad i dwylloli- :Syddogyo Abèhondd. Ryw bryd gwedi hyncyn diwedd y dydd, cyfarfu'r Ynad a'r gwragedd, y rhai a geisiasant ?.en ganddo, gan haeru nad oeddynt wedi ?g?1 dim numacth y dydd h.n?, a'u bod meJn ang?n mawr, er eu bod wedi cael ? rhan yn A bcrhonddlf a'r icnm.—Dayw eiusengarwch, a p?arodrwydd i gyf- i-anti i angent-heidiati,lr,anglietiiis, ond blin yw fod y yIii dèfnyddio iaitli y newynog, ac felly mewn eftaith yn ei yspeHio o'r hyn a ddylai gael. Dyben yr Ysgrif newydd ynghylch y tlodion, yr hon a ddiwygiwyd yn Nhy y Cyffredin, yw lleihau tranl y plvvyfaH, ac i ddiogelu y tiodion rhag y caiedi ag y maedt ya agored idi-'c,.yu 01 y modd ag ymae y gyfi aith yn awr. Yr Ysgrif lion a ddarpara i'r tlodion a fydd- ont yn cynnal tai, yn byw yn yr un lie dros ?Qith miyn- edd, heb symnd oddiyno yn hyny o amser, ac hcbt.der- byn cynnorthwy plwylol, gael bod yn blwyfol yn plwyf hwnw ar ddiwedd y rhagddywededig amser. Dichon dau hedd-ynad (justices) orchymyn i swm wytb- nosofgael ei dalu i dlodion a fyddont yn byw allan o'u plwyf eti hunain, heb beri iddynt gael eu symud iddo. Gelhi enniTl plwyf t?y???yn,,nig,heb??- ? (fr0! flwyddyn ?- y cyntaf). 0 hYl allan meinr nniU f fyd^]tl:ld n?n piwyt? trwy gyHo? ? a thir ar- dri-tethi ol cddre!thr i hyny fod dros flwyddyn am ?r ardicth flynyddol o 20!.mewnnncytundcb. A bod i, bob He o addoliad a ddefnyddir i'r perwyl hyny yn unig, aei J'odùi dysgeidiaeth yn rhad i'r tlodion, gael bod yn rliyd4d iod|\ diwrth ,d!reth y tlodion. I Wythuos i ddoe daeth Argi. Hill i Hawkstone; hys. hyswyd y newydd da gan dwrf mangnelau, y rhai a £ sodwyd ar le uchel i'r dyben i'w gyfarcb. Anabuwyd èi,Arglwydtliàéthár ei v.aith ?a "?"?? trwf Newport; y?eddwYd ? ddyfodiad yn ebrwydd gan sain y c!y?an,?dyrodd y tr golioii i) Llew, 5,ftlaU Tr ei • AArglwyddiaetli, pob un yn awyddus i ne.? oe.M ? Argt?yddMetb, pob On yn awyddus I SflC aenon ar y HaH mewH-awyddibn 0 barch i'r gwron Uwyddianus; ,ynodd ti-i,,oli.on, asgellog wrth y bonRefa? a.ddarchafwyd gan ymaws; iiusgwyd cerbyd ? Arglwyddiaeth o'r dref, gan ddynion yn lie ceffyltu taneran a pheroriaeth ynmyned o'i Haen, ac am fod llawer yn ewyllysio yn fawr i gael ysgwyd dwyiaw a'r gwrion enwog a fuasai mor llwyddiarius mewn Ilawer o fiwydfatt yn achosei wlad, Mea ddjscyhodd o'i gevbyd ae,a'u,tyoddh a* ",yll,hyny; a ar ei ymadawiid rhwyg-1 wi Jr aw,yr drachefn .gan floaddiadaa gorfoledd y dvrfa.i Goleiuyyd trcf Gwreesam,.prifdrefGog!edd Cymru; ar :Lun, Meltefin 20, tnwn xnodd. tla rhagorol a haidd,t Ofer fyJdai i ni geisio lhoddi. darlnniad o'r modd!y goleuwyd yr holl dref, Canys yi- oc<ld pob tj, o'r iselaf liyd at yr adeiladau newyiidion, cryfion a gvrychioij, a adwaenir wrth yr enw Bank Btiildings/yn Heo^^baith, ya perthyn i James Kenrick, Yswain, Arianwr, wedt eu goleuo yn y modd mWyaf dysglaer. X mae. Dr. Murxay, un o iirif Offeiriaid Pabaidd Dubliiij pewydtf fyned trwy Gaergybi, ar ei daith i RnfaiRy i ymbil ar ei Sancteid^rwydd y Pab na chyd- synio a'uXlywo^taeth & gylch' iynllun y Veto* Y catrodau caftivnol o'r Mei\vyr a orchymynwyd eu gollwng yn rhyddiosft ar y 24ain or mis diweddaf; sef, Meiwyr Mon, Aberteifi, Caernarfoii, Fiittt, Morganwg, Meirionydd, Trefaldwyn^ Penfro, a Maesyfed. Ar ddyfodiad Meiwyr swydd Mon i'w hynyS enedigol, IIlonwyd.hvvy,.w,-t-h Drigfa John Griffith, Yswain, o Lan- faw, h bwydidd oMon, ac helaetkrtfydd o gw^ rhagorol, Yr oedd y plufyn a wiigapr Iketmhn Platoff yn ei gap pan aetb i Lysdy LUmdaiii^wedi ei addurw) it tlilysau o werth 10,0001,

-1 I -1 r AT GYIIOEDDWR SEREN GOMER. I Mn. Go!WER,Dyma' i chwt; yeh^dig io hahes gre- fyddol, os yiv hi yn werth ei cliyhoeddi, byddafddiolch- gai, i chwi am wuend hyny; a tncddwt yr wyf, pe baech chwi yn cyhoieddi ychwaneg.o'r fath haneaion yneich Seren, yn He y ddadl anorphen ryiigbylch yr iaith, .coesau prenaii, a chvvn yn lladd defaid, a'r cyffelyb bethan anfuddiol ac oter, y byddai ei llewyrch yn olen- ach, ei defnydd yn fwy, a'i pliarhad yn hw.y heb fach- llid; y mae y bobt yma yn gwaeddi yn ei herbyn, fel gyda chwithau, Digon o'r fath. Dymunaf i chwi a'ch Seren bob Uwyddiai^t, j Gorphenhal 4. 13hii.gar\di>. BIBL GYMDEITkAS GYMJRAEG DFPTFORD. iwae niter tawr o genedl y Cymry yn preswYHo yn y ilret hbh, Ilawer o honynt er ys blynyddoedd lawer: y nJae y rhan fwyaf o honynt yn dlodion iawii yh y byd, etto mae yr efengyl yn cael ei phregethu iddynt yn ei phnrdeb gan waliahol enwau, a HaWer o honynt yn ei cliredti ac yn ei phrotfesu. Wi th ystyricd y gallai &)d amddifaffrwydd. rtiawr am air Duw ynnihlith ein cydwladwyri c.ytunwyd yn nech- reu yrhaf, 1813, gan yphydig frodyt crefyddol i wneud ymofyniad yn eu plitli pvvv oedd heb Fiblau, a chafwyd yn fuan ttia 6() o deulutjedd heb yBibl mewn un iaitli a phobl ieuainc heb rifedi yr oedd hyn yn. oqdus gan ein meddyliau, obtegid nas gwyddem y pryd byn pa fod(l. ilw diw*alitt.; ond agorodd yr ArglWydd ddrws i hyn yn fuan. Ynghylch yr amser hyn sefydlwyd Cym- Ii deithas yn Llundain gan y. Cymry, ac i'r Cymry yn j benaf, dan yr emv" C.ymdelts Bibl Gynnorthwyol Gymraeg,Î,lundain (London Welsh Auxiliary Bible Soci- ety), a phan ddospartti?yd jLinndain a'i hamgy!choedd, gan weithredyddion (cwKM?e) y Gymdeithas hon, daeth y dref lion-i mevvii yn un o i dosparthiadau, dC ymddiriedwyd yr achos yn ein plith i ychydig o'r l'hai. ,sydd yn preswylio yma. Oblegid ein pellder o Lundain gwelwyd yn angenrheidio) i'r gwaith gael ei ddwyn yn gwaith gael ei d d w3-ii yn mlaen yma dan olygiad a thrwy ynidriqiaeth trysorydd, dau ysgrifenydd, a ° is-weithredyddion (sub-corn- mittee) ac yn nechreu Awst, 1813, ymospdWyd at y gwaith i gasglu arian gan bob ewyllysiwr da, a chyfranu Biblau i bawb ag oedd a'u hangen arnynt. Nos Iau, y 23ain o'r mis diweddaf, y cynhaliwyd ein cytarfod bly- nyddol cyntaf yn y ddosparth hon, wedi bod gyda y gwaith ynghylch deng mis. Trefn y cyfarfod oedd fel y canlyn:— 1. Dechreuwyd yn nghapel yr Anymddihynwyram saith o'r gloch yn yr hwyr, trwy ddarllen rhan o'r gair sanctaidd, caiiii, a gweddio, gan y brawd L. Powell, Mynyddbach, gweinidog y capel uchod. 2. Ar ol gweddio, trwy unol lais y gynnulleidfa gal- wyd y brawd John Lewis, un o lefarvvyr y Trefnyddion Calfiniaidd Cymreig, i'r gadair, yr hwn a agorodd y cyfarfod mewn araith fer, addas a phriodol i'r achlystii- presencl. 3. Galwodd y cadeirwr ar James Hughes, un arall o lefarwyr y Trefnyddion, i ddarllain yr ymroadau a gy- tunwyd arnynt yn nghychwyniad cyntaf y gwaith; ym- tidangosodoi fod 311. 12s. 6d. o arian wedi eu casglu, a 50 o Fiblau Cynrraeg a Saesneg wedi eu cyfi-anu, a chwech o Destamentau. 4. Galwyd y brawd David James i anerch y gynnull- eidfa. Amlygodd ei fawr lawenydd am Íwydd y gwiiith, mawredd ein braiut yn cael bod gyda'r fath waith, pan y mae gwledydd ereill wed-i eu dryllio gan ryfeloedd, a'u dylifo a dynol waed. v ( 5. Cododd y brawd T. Jones, gweinidog yr Anym- ddibynwyr yn Lambeth, a d-ywedodd yn ddifyr, yn serchog, ac yn flasus am ei helynt ef a'i gyfeiyion gyda yr un gwaith yn ei ardal ei hun; annogodd bawl) i ffydd- londeb parhaus, a diweddodd gan ddymuno llwyddiant y Gymdeithas Gymraeg. 6. Cododd y brawd L. Powell, acliyda Ilawer o bwys ac addasrwydd dywedoddam wcrth y Bibl, fel y mac nieddwl Duw er tragywyddoldeb yn ddatgnddiedig yn- ddo; ei berthynas a phechaduriaid fod Ymerawdwyr, B i-ejili iiioedcl, a Brine d(I i gion y ddaear, ynghyd a phawb yn y nef, megis mewn cyngrair i'w anfon trwy yr boll I fyd yn y dyddiau presenol; fod Bibl a gweddi yn ddigon I i ni ynmhol- amgylchiad, fel yr oedd i'r merthyron gynt, ac y par y Bibl ei ddelw fyth ar y saint. 7. Yn olaf, coAiW y brawd J. P. Davies, Bedydd- iwr. Daiigosodd'Wyr.y.gair Bib], Llyfr, mewn ffordd o i-agoriaetli ar bob Hyfr arall; Dnw yw ei Awdwr; I dynion sanctaidd a gynhyrfodd ac a ddefnyddiodd ef i'w ysgrifenu; gwirionedd syhveddol a safadwy byth I yw ei gynhwysiad; y ddau Destamentyn atteb i'w gil- 5*dd, y naill yn dwclld fe ddaw, a'r lIaIl yn dweud fe. l ddueik; y ddau yn debyg i'w gilydd, Dyma y bronau sydd fel dau Iwdn iwrch o efeiliiaid, Can. iv. 5. y ddau yn gyssylltedlg a'u gilydid gan DdIlW, ac na ddylai dyn ion eu hysgar trwy psod yr Apocrypha rhyngddfiit vr hwn nid yw o ddeillia'!i d'vvYfOly naigynhwysiad yn wif- ionedd iachusol. Cytunwyd yn y diwedd i ni hyphen ein blwyddyn yn j y ddosparth hónyn niwedd Chwe^or, fel y caffom am- j ser i anfon eiti cyfrifon imewn i'i- ytldeitas yn Llun- dain mewn pryd, cyn eu hysbysiad blvftyddol hwy. Dewiswyd swyddwyr dros y flwyddyn ganlyrinl, a di- j olehwyd yn scrchog i'r hen rai, ac hefyd i'r cadiSrwr! a'r brodyr a enwyd uchod, am ddyfod atom i'n cynnoi { thwyo yn y cyfai-fol-t lixin. Yr oedd yma arvvyddion amIwg o dri pheth, Mr. Gomer; 1. Defnyddioldeb y fath gyfarfod a hwn, sef i fywhan ac ail-ennyrt y gwaith yn meddyliau y liobi yn gyffredinol; 2. BoddlonrWydd Duw, a'i gynhortlsvvyoi ri'r ateithwyr j 3. Cariad brawd- ol yr oedd yma bob! a Hefarwyro'r tri enw, ond pawb liiegis wedi anghofio ei ersiv, yn. eyduno i garu y Bibl, a'i dderchafn, a'i anfo 6 ar led y byd. Yniadawyd gan ddywedyd, Da oedd i ni fod yma;

tlANES Y GYMMANFA I A gjinhaliwyd gan yr Anymddibjiuwjir (.'ymrcig yn Dept/otd ac Woolwich^ Mehefin 2, 3, 4,1814. 11 Dydd Sadwrn, yr ail, dechreuwyd am bedwar o'r y gloch, trwy ddarllen, mawl a g-weddi, gan y brawd L. Powell, Mynyddbach, a llafarodd y brodyr T. Jones, Lambeth, oddivSrrth Mat. viii. 8. a S. Davies, Maindy, oddiwrthJobxxvi.il. ■ Dydd Sabbath, am risw y boi'e,- Woolwich, dech- reuwyd trwy ddarllain ma*>*a gvveddi gan y brawd D. James, a phregethodd y brody-r L. Powell oddiwrth Es. liv. 5. a S. Davies ddaiivrtli Zee. ii. 5.. Am ddau yn t prydnhawn, yn Deptford, dechreuwyd tfwy ddarllain mawl a gweddi gan y brawd Job Tlioaias, a lWarodd v brawd J. P. DavieS oildiwtth Mat., xxv. 10. a yddwyd Swper yr Arglwyrfd. Am chwech, yr hwyr, dechreuwyd Úwÿ ddarllen"mawl, fqtwi::di gan y brawd T. Jones, Lambeth, a liefafodd y bf-odyr James Hnghe oddiwrth Salin Ii. 17. a S. D&viesoddiwrth Rhuf. viii.32. Linn, prydnhiwn, dechren-<Vytltrwy ddarllen, mawf; a gweddi, gan y brawd L. Powell, a Kefarodd y brodyt M. Jones oddiwrth Eph. iii. 8. ac E. Jones, Pontypwt oddi-atrih Can. iii. 3. r.PS. Lnn, dechreuwyd trwy ddariien, mawl, a gwjeddi, gan y brawd James Hashes allefarodd ybtodyf L. Po#eJl oddiwrth Esay xxviiil 29. a S. Davies oddiwrth Mat. xr. 28, Yroedd ein bwrdd yn llavvrt, a'r danteithioti yn feluS a'r gwrandawyr yn lliosog ac yn garedig iawn, yn ein cynnorthvyo a'u presenaoldeb, ac aii iragwedd effro yn gwrando y gair; ieridHk y DiHtJa a'li dilyno, a y Gomeriaidj a welo ciu hyinddangosiad yn y Se- reni gweddiweh drosoin.

Cyfarfod blynyddol y Trefnyddion Wesleyaidd a gyn- naliwyd yn Molgelleu, He yr oedd yngfiylch. deugain oir. Gweuiidogion teithiol yn bresenol. Detlireuodd dydd Mercher, v 22ain 0 Mehefin, ac a ddiweddodd dydd Iau?y30an]. Prydnawn dydd Mercher, am flaitii o'r g!oc!{, pregethpdd y Parchedig O. Davies, Golygwr y Cenbadau Cymreig.yn Sacsneg, oddiwrth 1 Tim vi?ii. a'r Parch. J. Jone?, gweinidog Caerfyrddin, vn Gym- raeg, i Pedr, iv, 18. Am chwech bore dydd Iau, y Parch. E. Jones, gweinidog Llanrwst, Diar. xi. 32. a'r Parch. G. Hughes, gwcinidog JLlanfyllin, Mat. v. go. Am 10, y Parch. J. Davies, gwetuidog Merthyr Tydfil, Mat. xjijv, 1.3. a'r Pareh. W, Davies, gweinidog Aber- teifi, Lucxv. jo. Ain dda ti, y Parch. J. Willigms, giiei- nidog IJandeilo, Rhnf. viii. 13. a'r Patch. E. Jones, (Bethafen) gweinidog Caerdydd, Num. xv. 32—3»j. Am chwech, y Parchedig O. Rees, a'r Parch. E. Hughes gweinidogion Dinbych, y eyntaf, Mica vi. 9. a'r olaf, 2 Thes. i. 7, 8. Am bump bore dydd GNitener, y J}arch¡ W. Davies, gweinidog Caernarfon, iPedr i. 14. Am rhwech y. p i-ydnauiiy* y Parch. E. Anwyl, gweinidog Llangollen, Luc xiy. 16. a'r Parch. H. Hllgbe!ly gwein- idog AberhonddU, Heb. xii. j, 2. Am bivmp bore dydd Sadwrn, y Parch. R. Owens, gweinidog Llangollen, Saim. Ixix. 32. Dydd Sabbath, gwasgaroedd amryw o'r gweirlidogion ar hyd yr ardaloedd cymmydogaetkol, sef Ditias-mdvt-. rddwy., Machynlleth, Towyn, Abermavv, Hailechj Ffestiniog, &c. &c. ac a bregethasant i dor- feydd tra lliosog, ffyd Ag arddeltad ;anarferol. Ani chwech bore Sabbath (yn NolgeUeu) y Parch. W. Hughes, gweinidog Aberystwyth, Diar. iii.. 14. a'r Parch. E. Jones, gweinidog Caernarfon, Act. iii. 19. Am ddeg y Parch. T. Thomas, gweitiidog Ty Ddewi, Ephes. ii. 8. a'r Parch.W. Jones, gweinidog Treffvnon, lPedr ii. 6. Am dau y Parch. E. Parry, gweinidog Caergybi, Job vii. 20. a'r Parch. W. Evans, gweinidog Treffynon, loan v. 24. Am chwech y Parch; H Garter gweinidog Aberystwyth, Heb. v: 9. Cariad-wledd aroJ y bregeth. Dydd Linn, am bump y bore, y Parch. J. Jones, gweinidog Llanidloes, Malaci iii, 13. Am saith prydnawn, y Parch. E. Jones, gweinidog Aber- tawc, 2 Cor. iv. 17,43. a'r Pariclj, G. Qwen, gweinidog 1 wliheh, loan xvi. 7. Dydd Mawrth am bump y bore; y Parch. 0. Jones, gXveinidog Abes teifi, Luc xii 3,2. Am chwech y prydnawn y Parch. J. Williams, gwei- nidog Llanfyllin, Dat. iii. 18. a'r Parch. J. Rogers gweiBidog Llandilo, Salm. xci. 14, 15,16. Dydd Mercher, am saith o'r prydnawn y Parch. W. Davies, gweinidog Abcrteifi, (yr hwn sydd" yn myned yn gen- adwr i'r India Ddwyreiniol) a bregethodd bregeth ym- adawiad a'i trodyr, ei gyfeillion, a'i wlad enedigol, vn dra effeithiol oddiwrth Salm. xxvii; 4. Dvdd Iau ym- adawodd y gweinidogion i fyned i'w givahahol gylch- deithau. Cynnaliwyd y cyfarfod yn gyssurus iawn ynmhob ystyriaeth. A'r Arglwydd a arddelodd lafur ei weision er lies eneidiau; a rhoddodd 0 wedd ei wyneb, er cyssur, sirioldeb, ac adnewyddiad i'w blant.

Casglodd y Trefnyddion Calfiniaid 141. 4s. 6d. yn Nolgellau, a 10Z. 2s. yn Machynlleth, i'w dantoll i ddy- oddefwyr Germany. Eglwys Loeg-j-Gc-ilwlr -Dr. Sparks, Esgob pi-esenol Ely, yn ei annogaeth cyntaf i'w Offeiriaid (yr hwns^dd ncwydd ei gyhoeddi) eu hystyriaeth at amgylckiadau'r ainseroedd,i addysgu gwir egwyddorion rhwymedig- aeth moesol a gwladol-i ddwyn ynmlaen dysgeidiaeth y tiodion-i fod yn ffyddion, yn wresog, ac yn fywiog yn eu pregethau yn gyheeddus, &c.—A dy wed y Parch! Dr. Goddard, yn ei bregeth arUrddiad Esgobpresenol Llundain, Snl, Hydref 3. 1813, « Od bes dim effeithiol- aeth mewn atbraWiaeth iaciiiif. a fyddo yn cael ei heg- luro gan yr esbouiad goreu, bywyd Santaidd a dilutlog; os yw gogonlant Duw ac iechydwriaeth eneidiau, yngIyn a gosodiad dynion, a fyddo wedi eu lmddasu, i waith mawr y ■vyeiuidogaeth; yna yn sicr nis gellir fyth ystyricd yn gyvyir y swydd hono heb fod yn tiieddu at les y wiadvvriaeo, neu udeiladaeth cyffredin eu hael- odati.11 bFFktRIAD. Y nire ychwap^ na 30001. wedi call eu taiiscrifio eisoes yn Manchester, i'r dyben i godi cerf-lun march- ogoi 0 Wron dyseleiriaf P ydain, Dug Wellington, Dygwyd y maen cyntaf, (y'r hwn sydd 60 troedfedd Chwe-ochrog) i'r adeiladfa fwriadol eranrhydedd i Ai-gi. Hill, i'r man lie y mae yr adeilad i fod, dydd Meiclier wythnos i'r diweddaf. Dumwain echrydus.—Dydd Llnii Sulgwyh diweddaf, ymgynnullodd bagad 0 fechgyn ynmhlwyf Penmynydd yn Mon, i droi yr aftrn a diysbyddu y dwfr, i'r dyben i ddala pysgod. Fel yr oedd uh bachgen, 6 ddetitu 16 oed, yn nacau gweithio gyda'r lleill, am had bedd mor iticii ag arferol, neidiodd bachgen arall, (yr hwn dedd I ynghylch 18 oed, ac yn yr afon yn ceisio daIsy pysgod) i'r lan, ac a ddechreuodd gnro y Hall a'i dtiwylaw a'i draed yri echrydus, le mor teuton nes y bit yn angu iddo, cailys bu farw dydd Iau ar bl hyny. Cadwvd ymofyniad ynad llofruddiaeth ar ei goi.ff; barnbdd y¡' yi-iadiiad oedd yn bosibl penderfynu beb agor cot-ff y marw gaHvyd am ddau feddyg i wneuthur hyny, a cha- fwyd fod ei ymysgaroedd wedi tori trwy rtiii. y dyr- nadian a gafodd. Bydded* hyn yn rhybudd i ddyaiori, mor niweidiol ydyw iddynt fyned i guro eii giiydd yn I en gwylitjneb a'u cynddeiriogrwydd. Ymddengp nad oes un gwrthwynfbiad gan Frenin Ffrainc ei hun i lUUddymiad y fasnach uilwn caethion, o herwydd ymddangosMd yr hoi! araethau a draethwyd yn y cyfarfod a godwyd yii ddiweddar yn Ncuadd y Seiri Rhyddion, Llundain, yn y SfftQjteur. Yn ddiweddar gwelodd Mr. Thomas Fenwick 0 Maryport, biogen yn discyn o'r awvr yn ddisymwth gerllaw y fan He yr oedd ef, pan nesaodd at yr àdln, fe i canfu mewn brwydt,a.lIygoden ffrengig or maíntiõli rinvyaf; ac, Wedi hir ymdrech ac ymorchestu cated, dangosddd buddugoliaeth o dn'r biogen, yr hon a adaw- odd y Uygoden yo gelain ar y maes. Ar y laf 6 Awst nesaf bydd teulu Brunswick wedi bodcan mlynedd ar Oi-sedd Prydain FawG Argraflfodd yr Ymerawdr Alexander, Ysgrif am un bunt, yn yr Ariaml^ cyn ei ymadawiad. Dywedid ei fod yn synu yn fawr wrth y inodd k-ifin y gwnaed addewidion (a felwlryn gyffredin,mwnws neu aria») ýil Ý wlad hon.

ESGORODD, Mrs. Bmven, gwraig Mr. Walter Bo?L BTaeHer?? o Gaerfyrddin, ar fab.. Ar y J9eg o r mis d??t!a? Bpnet!<i?esWm Brown ?swam, o Hafodnettdyn, gerUáw L?ndtio, Swydd Ysm'ain o HafodnLddyn g'?t-traw Lia' iidilo, Swydd PRIODODD, DyddMa?tth,?t:he?nosrrdiwed? v GwirAn ?y?ddus,CadfndogArg.C?be?ere?S? Stapleton Cofton) a Miss Grc?ne, Mth i'r Bend?ges Crew. -Jlydd '?'??? Mr. Anthony Alen, i?nt 0'r Ge¿rae, ? M?. Jones, o'r Swan, L?ndno. Dy(ld Mawrth yr €8ain o r m? d.weddaf, vn v Gel£li M.r. John Watki?, Biag? c Hen?.dd, '& M? Ho? ??, 0'r GeHi. Swydd Ereeliemiog. Yn ddtweddar, yn Clansana, Swydd Fflint i3arnwig Bicerton,GOH\C hwiHwr i S?r Pyers Mostyn. Mr T" a Mtss Jones Mcten, o r Me ae?: "?????????????..?_  .? Dydd Mcrchcr tiiweddaif, yn 20 miwydvS o-d ?fr. In r-iivwv( ] ,i o,( P -J ozi e.,i- I i" ?.b Mr. JtO? Gof abgofau tti v Jr?-f hon; yr oedd wedi ckfychu yL?iarch? th?Rc, cithr dacth adref i anadln'r ?)iatt!i?d uiaf. Mr. Jorden, o'r dref hon. Yn ddtwedd? yn y Coccct, gcrl!? v dref hoii? J_ a!)pMathew,y;!l?'ocd'. Yn Lln1)dain ar F',13!d 0 Mt;hc?n?yn y 37a!n o'! oed,- wedi Hir a'blin jryJtiidd, y'l^an-h. L. E' Vsu-dian A. B. mab hvuM-y <U?,;dd?i Wm. Vaughan, Yswain 0 .Gaei.-pbily, Dydd'S(ildí.wctdtQt1d un:'y».y WMrtcran Swydd Ca?ify) ddin, 'Mr.Tliomas BQwell, M\fYmvr yn Atlm. <a'rYmneiH<<uv.'ytyC.')?t'yfddm.— Wythnos i ddoe, yn ifilisvnr.vtlt, ar y oDrewr- dan i*w ei hnn, Mr. John Gr?tits, o Harbran. sNmc, Hsvsmon, y? oed. Rufn Hhfith?yr Yn<t? LJofrudJjf!th- BnJar? trwy tin?!tnd Duw." YnddtweJdat,yn0?nd(M), Swydil p«tfro yn?o oed, J. P. La.ujlame, Yswam, o?it- He n<'hod. Yehydi- 'ddydiii,:iii ?,b ol S., Yi Yswain & Leds, c.o Th"u, yn Swydd CstnMt-tbn. Ar y ?o?g r mis diweddaf, yn 63 oed, we:H hir gys. fudd, yr hwn a?dycddefodd tyd& ?vro?b Cdst'no ot Mrs.?otbn), g?taig Mr. Cotbtn,o Hawarden, Sw'* ?dd Fim -masnaebwr, .^odedear, Swydd Mr. Hugh HHghe? masnacbwr?Bodedern, 8wydd Fon. X" Ha?/aCbretb' M6n' Mi-Johti Otten, D ydd Ma.m-lh wythaos i'r di?ed?af, vn N?aeroduf Mr.J.-W, Sheppard, yR M?ed. Wrttt gëêio neidi6 dros y cadwyni wrth ? ddytodfa at Bent Hfel v Ty? yso? ere a syrtHiottd i'r. dwfr ac?fbddodd-Rhetthiam' —Marwo!aeth.ddamn'r€int<?." ?ydJ?ti!y?)? Mr, Ephra:m Pr&Ht, H?smon H'Q!ton,Swy_?d?et1(;yw, yr h?h a wnaeth ddiwefK &! e: e?ioes ei RMn-—R!te!tit?T??'<jrwai!?ofrwvdd" Dydd Snd-wi-it di\reddafjj yn Nghaerodor, yn 70 oed. Mis. Sharp, gweddv y ifiweddar Barch. John Sharp, ? hwn afuasj lawer o fijnyddoedd yn weinidot ) Bedydd?yrynyPHhay, 'V Yn v esmiwydd oil oed,Mr. Stockdale, Llyfr-wertliwr*. yn I iccadily, Llundain.

I I LLONG-NEWYDDION. S? Y? ?mynr???MtMuj/??MM?M v M?K/tw ? t7 o??,-  u cr??ar eu parth oUynyr Uith. Saesneg ci?t;ts- &?. ca c??/? ? c?? ???M: .M? ? gnsod'ei Cumr>f M?!< (?ra? <!7-? llongcu, /? ?<-<M-!?,?? y? CM?W §aefncg MK? ?K Se?H Go?er, o? j..n j/f Ao??a??M. Saesnc,g. 6' l\BEP.TAWE.Dy/odiaid, Phœriix, Diamond; ??? ? Colonel ?mith; Jones; Riha?eth, ,German; o f rysto; Friends, Hole, o Bridgewater, amryw- 'a?thnu; Udy Peni-hyn.jrohc?oCJtte?et; Fame, Vtil- hams, o Glocester riy? Fish, Thoma?, o LanfUv pn.Jd(e<m; John ? EH?b?th, Ballhatchet, 0 Bidef'ord' Hestn pndd.; T.tat. R?h, 0 NcYvpo:t,ha?rn; Gcor'?? A; Ann, Carkeck Recovery, Dav, Fa?onhte, Fisher Rebecca Eastaway; A?Hess, Yeb; Jahe & Marv Rev- liolds; l,obbitt; Fo)Htu<!p. An?o?e Betscv' Lewisj Integrity, Rosser pacific, EH is Am?ha' Couch ;Bu-min?mm,,(M}!,o St. tv?: BhsM Rees Auspicious, LovcriR? D?bcr, ?niams, o l?uro Sc~ ph.a, MeihHish, rerrah, Biddci; Industry, Clark; Hnsk?H?d?; Jane & EUMbeth. B.ockmshea? Maria., Cuy, o Fowey Princess of W&les, Norman, 6 PIymouthd1IW)'U copr; Mary, Heard; 0 Southampton ?''?y??'? 0 Appledore; Devonshire, Da VV duam Henry, WUHatu? Sidus, M?, o BidefbrJ' Ann, Hees, 0 Abertnaw; Pt?spehty, E"ns, Lowtber Friend? Ptui?ps,. o Waterfo! d John, Ni- C 0)' ?"" Boscastle, Pope orl1waU,Rid> ards; M?y.eoMd.oP?to. l?rbadoe.ru?on? 0  Dublin; Fame, Llewelyn, oNewport: Princess Ro?' Mor?aN, 0 Drogheda An?, H?ks Escu?e, Bush? Hanuony, West?ake; Friehdstup, Wheddon, o Mim-- head; Joh??s, Prince, o Plymouth Maria, Irwin In- dustry, Irwin, o Comb Hcnr?, Davies, 0- Fishguard- Mary, Wills, o Bridpgtt; Harmony.Trtck.&Pet?Qc? Bangor.Phce,? ?extord; Cephas, ?ilson, &Pertsi mouth; John & Elizabeth, Nicholls, o St. Ives, i bala- sårn. Mjinediaid, Phneriix, Diamond, i Frysto, arrirywiaetli- au; Pomona, Edwards 5 George & Ann, Carkeek: De- vonsbtre, Day Friends Endeavor, Hicks Recovery. Day f John Stroud, Wrilkihs Henry, Davis; Bristol Rees; Harmony, Trick Agness, Ved j William and Mary, Huxtable Prdtidetjcfe, Lewis; St. Ives: Hug, sten; Faeeman, Stephens; Mary, Rees; Betsy, Mug- fOÏ-d, i St, Ives; John, Nicholas, i Yotigball; Prosperity Evans; Princess Royal, Morgan; Molly, nIly; Eliza, Bevan; Friends, Phillip, i Waterford"; Villers, DAl- ton; Johns. Prince; Mary, Wills Good Intent, Ham- CephusvVhtsart, 1 Plymouth; Colonel Smith, Jones, i Carnarvon; CardiftLewis; FlyibgFjsi1, David! i Aberthaw; Fame, Julian, i Holyhead; Elizabeth, Bond, 1 Falmouth; Barbadoes, Furlong, i Wexford; Industry, Hulling; Sidus, May; William Henry, Wil. I,i,ams; Sidus; May; Jane & Elizabeth, .'J&allKatchet, i Bidefotd; Mary-, Gould; Cornwall, Rickaid; Boscas- tle, Pope, 1 Padstow Mary Ann, Rees; Fame, Lle- Welyn; Mariá, Griffiths, i Newport; Henry, Thomas l rishguard; Ann, Hawks; Thomas, Wheddan Har- 1110ny, Westlake; Escape, Bushen, i Minehead Maria. Irwin; Watermouth, Cntliffe; Jane & Elizabeth, Ni- cliolas, 1 Combe; Neptpne,Joiies; B l'itatinia, Rowlan(l, i Cardigan Lady Peurhyn, Jones Britannia, Perry, i Pwllbely Forest, Hawkins, i Truro Susannah, Jen- kins, i Lundain" Friends, Hole, i Bridgewater; Maria, T Timbeileak, i Aiiii--Nlch; Bangor & Liverpool Packet, Pnte, 1 Beanmans; Maria, GtlY, i Fowey, gio. >9 I c" t" Z :a p rJ z O ft zs- r:t 0 o w C > "t s ??■ > w w n o M C5 O 0?jS2fKW' « I < C S-3. tfcL| O § 3<a ? [, = 9 K O z ■ §•- v I -JJ\ C} tp • • r.. & S CaCrileon ar '???, ,t> ,¡:¡, "O tn ,,¡ ? ? ? ? ? Bar Caei-f'y,  !oJ Nedd, C £ £ £ £ £ 3 Bar A bertawe. g ?p ? [ Caei fyi ddui, Dm?vch.Abe). ? ?&?-??-S_ da?Je?u. ? #> IS So ?■Solfach, Porth- 't??-????!? ? Sotfaeh, Porta- ? ? ?_S?_?__?_ Abcfgwaun. S Cl + Auctgwaun. ./<??<.?<?Mih-? ? A?prteiii,? ? 1/3 Abe)ay!<Mt, ? ?M&??? ?S?? ??? Bt'isto. 0 .cr if. ? Aberystwyth, Co/> eo. ¡j). <' Abe'd)'fi" 2 ??.5???? S Ab?maw. $ <?' 0) ?' ? u ts <s t' I ? l'é\elh-1l1a WI' .2 ?-Uhen. ?' ??S???? ?3 I?nth?n-d?.  0«: C\ f'1i rI:z. cn w to I Bar to:; I:1t to CaerMrfon, ? ?? ?, S ? ?. ? ? ?? S } Man-D?p.th. CD n C' Ci vi «?>■ w T Caergytn. Oe?C:C??<?M .? C<tC)?\Ut. ??&cS?_? ??.' Bewmares, C) Conwy. ip- Oj 4^ 6 <5 ts S ci

I AIARCHiNAD.OEDD- CARtREFOL, I Aeertawe.— Gwenith, 73s. 6d. ?'?- ??"- Ceireh, 2%. '4(1. AnotsT?tTM.—ti<t<)ith, ?,. 80s. Haidd, ?. Ceirell? 2N. y_grynog.—Cig Defaid, 8d. i ?' C:i«r Cig Llo 3d. Ymenyn, is. i 14d. y pvrvs BR't.S?0.-Gweniiii, 75-q. i 770. e.???f?' ?' "S" ?' ?.